บททแนวคด ทฤษฎ เกยวกบการบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญา

ในการศกษาเรอง แนวทางการบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญาทมประสทธภาพของกองบญชาการตารวจภธรภาค เพอศกษาสภาพปญหาการบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญาและเสนอแนวทางการบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญาท มประสทธภาพ โดยมแนวความคดและผลงานวจยทเกยวของ ซงเปนแนวทางการศกษาวจย ดงตอไปน

. แนวความคดเกยวกบการบรหารงานและระบบงานยตธรรม

. การสบสวน สอบสวน คดอาญา

. แนวคดเกยวกบธรรมาภบาล4. อานาจหนาทและความรบผดชอบของกองบญชาการตารวจภธรภาค5. งานวจยทเกยวของ6. กรอบแนวคดในการวจย7. สรป

แนวความคดเกยวกบการบรหารงานและระบบงานยตธรรม

แนวความคดเกยวกบการบรหารงานการบรหาร” ตามความหมายทางวชาการ1 หมายถง การดาเนนงานเพอใหบรรล

จดมงหมาย หรอวตถประสงคทกาหนดไว โดยอาศยองคประกอบหรอปจจยตาง ๆ ทจาเปนตอการบรหาร และวธการปฏบตงาน ตลอดจนหมายถงการทาใหงานสาเรจลลวงไปโดยอาศยบคคลอน ๆองคประกอบหรอปจจยทจาเปนตอการบรหารนน ในขนแรกมอย ประการดวยกน คอ คน(Man) เงน (Money) วตถสงของ (Material) และวธการปฏบตงาน (Method) ทเรยกวา M แตตอมาไดมการ เพมองคประกอบเขามาอกหลายประการ เชน อานาจ หนาท เวลา ความตงใจในการทางาน และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ดงนน ในปจจบนองคประกอบหรอปจจยทจาเปนตอการ

1 ชบ กาญจนประกร. “หลกรฐประศาสนศาสตร”. (เอกสารประกอบคาบรรยาย คณะรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร). , หนา - .

- 7 -

บรหารจงมอย ประการดวยกน คอ คน เงน วตถสงของ อานาจหนาท เวลา ความตงใจในการทางาน และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ซงอาจถอวาเปนปจจยเหตหรอสงทใชไป (Input) ในการบรหารงานแตละอยาง

จากความหมายของดงกลาว จะเหนวาการบรหารมลกษณะทสาคญ2 ประการ คอ. การบรหารงานจะตองมวตถประสงค. การบรหารงานจะตองมองคประกอบหรอปจจยตาง ๆ เชน คน เงน วตถสงของ

เปนตน เปนเครองมอในการดาเนนงาน. การบรหารมลกษณะเปนการดาเนนงาน ทเปนกระบวนการตอเนอง

การบรหารมลกษณะเปนการดาเนนงาน ทเปนกระบวนการตอเนอง3 ผเชยวชาญไดกลาวไวมากมายหลายอยาง ซงนามาสรปพอเปนทเขาใจวา การบรหารงานทดควรจะประกอบดวยกระบวนการทสาคญ ประการ คอ

. นโยบาย (Policy)

. อานาจหนาท (Authority)

. การวางแผน (Planning)

. การจด รปงาน (Organizing)

. การดาเนนการเกยวกบบคลากร (Staffing)

. การอานวยการ (Directing)

. การประสานงาน (Co-ordination)

. การรายงาน (Reporting)

. การงบประมาณ (Budgeting)หรอทรวมเรยกเปนภาษาองกฤษไดโดยยอวา PAPOSDCORB ซงขออธบายแตละขอ

โดยยอดงน4

2 สธ สทธสมบรณ. หลกการบรหารเบองตน . พมพครงท , (กรงเทพมหานคร :สานกงานสวสดการ ก.พ., ). หนา - .

3 John M.Pfifner.and Robert Presthus.Public Administration. th ed.(New York:The Ronald Press Company, ). p. 7.

4 สมพงษ เกษมสน. การบรหาร . พมพครงท , (กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, ). หนา - .

- 8 -

นโยบาย (Policy) หมายถง นโยบายทจะใชในการบรหารงาน ตลอดจนวธการกาหนดนโยบายดงกลาวนนดวย

อานาจหนาท (Authority) หมายถง อานาจหนาทของแตละระบบงาน ตลอดจนการมอบหมายอานาจหนาทในระบบงานเหลานดวย

การวางแผน (Planning) หมายถง การวางแผนทจะดาเนนการตามนโยบายทกาหนดไว เพอใหแผนงานทกาหนดขนสอดคลองตองกบนโยบาย การทจะไดแผนงานทถกตองจาเปนตองอาศยความรทางวชาการวางแผนและการคาดหรอทานายเหตการณในอนาคตดวย

การจดรปงาน (Organizing) หมายถง การจดรปงานของระบบงานตาง ๆ ในการจดรปงานนสงทควรนามาพจารณาประกอบดวยกคอ วธการปฏบตงาน ทงน เพอใหการจดรปงานและวธการปฏบตงานมความสอดคลองตองการ ในการจดรปงานดงกลาวนอาจมการพจารณาในดานการควบคมการปฏบตงานหรอในดานของการแบงงาน เชน หนวยงานหลก (Line) หนวยงานทปรกษา (Staff) และหนวยงานสนบสนน (Auxiliary)

การดาเนนการเกยวกบบคลากร (Staffing) หมายถง การจดหาบคคลทมความรและความสามารถมาบรรจและแตงตงใหปฏบตงานในหนวยงาน และอาจครอบคลมถงกจกรรมตาง ๆในการดาเนนการกบบคลากร เชน การสรรหาบคคล การบรรจและแตงตง การเลอนตาแหนงการฝกอบรม การกาหนดคาตอบแทน การใหพนจากงาน หรอการเลกจาง และการใหบาเหนจบานาญ

การอานวยการ (Directing) หมายถง การอานวยการซงรวมถงการควบคมงานและการนเทศงาน ตลอดจนถงศลปะในการบรหารงาน เ ชน ความเปนผ นา (Leadership)มนษยสมพนธ และการจงใจ นอกจากน การอานวยการยงหมายรวมถงการวนจฉยสงการ และการมอบอานาจหนาทอนเปนหลกสาคญยงในการบรหารดวย

การประสานงาน (Co-ordination) หมายถง การประสานงานเพอใหงานดาเนนไปโดยสะดวกและเรยบรอย และเพอทจะใหการประสานงานดขน ตลอดจนแกไขปญหาขอขดของตาง ๆ นกบรหารจาเปนตองศกษาหลกเกณฑและวธการประสานงานแบบตาง ๆ นอกจากน ยงจะตองจดใหมระบบการประสานงานทดในหนวยงานของตนและกบหนวยงานอน ๆ ดวย สงทจะชวยใหการประสานงานดาเนนไปดวยดกคอ การตดตอสอสารทด

การรายงาน (Reporting) หมายถง การรายงานผลการปฏบตงาน ตลอดถงการประชาสมพนธผลงานดวย กจกรรมทงหมดนมสวนสมพนธตอเนองกบการตดตอสอสารเปนอนมาก

- 9 -

การงบประมาณ (Budgeting) หมายถง การงบประมาณและการจดงบประมาณ ซงเปนกระบวนการสดทายของการบรหารงานทสาคญอกประการหนง นกบรหารจะตองมความรและความเขาใจระบบงบประมาณกระบวนการในการจดงบประมาณและการเงน และการใชวธงบประมาณเปนเครองมอในการวางแผนและควบคมงานดวย

จะเหนไดวา การบรหารราชการจะตองอาศยองคประกอบหรอปจจยตาง ๆ ซงนาจะเรยกวาปจจยเหต (Input) หรอสงทจะใชไปในการบรหารงานและจะตองมกระบวนการบรหาร(Process) เพอใชปจจยเหต และเมอกระบวนการตาง ๆ ดาเนนการไปแลว กจะไดผลผลตหรอสงทไดออกมา (Output) การบรหารงานยตธรรมซงเปนการบรหารงานราชการอยางหนง กยอมจะตองใชองคประกอบหรอปจจย ตลอดจนกระบวนการในการบรหารดงกลาวดวย ทงนเพอใหไดผลผลตหรอสงทจะไดออกมาคอ การคมครองปองกนสงคมดวยการลดอาชญากรรม

อยางไรกด ระบบงานยตธรรมเปนระบบงานทประกอบดวยระบบงานยอยหลายระบบ ซงมลกษณะแตกตางจากระบบงานอน ๆ และแตกตางกนในหนาทและความรบผดชอบระหวางระบบงานยตธรรมยอย ๆ ดวยกนดวย การบรหารงานยตธรรมจงมกระบวนการพเศษอกมากหมายหลายประการ

ระบบงานยตธรรมระบบงานยตธรรมของไทยมววฒนาการมาตงแตโบราณกาล ในสมยสโขทย พอเมอง

หรอพระเจาแผนดนทางวนจฉยชขาดคดหรอขอพพาทดวยพระองคเอง ประชาชนผมทกขรอนในเรองอรรถคดหรอเรองอน ๆ กไปรองทกขตอพอเมองได และลกษณะของตลาการในสมยนนจะตองตดสนคดดวยความยตธรรม ดงทปรากฏในศลาจารกหลกท ดาน ซงอานเปนภาษาปจจบนวา “ไพรฟาลกเจาลกขน ผแลผดแผกแสกวาง สวนดแทแลวจงแลงความแกเขาดวยซอบเขาผลกบมกผซอน” 5

ตอมาในสมยอยธยา มการจดทากฎหมายเปนลายลกษณอกษร และเปนหมวดหมมากยงขน และกระบวนการยตธรรมกไดพฒนาไปอกขนตอนหนง ทงนคงเนองมาจากมประชาชนเพมมากขน ตลอดจนมหวเมองเอกโทตรเพมมากขนดวย กฎหมายสมยกรงศรอยธยามทมาจากคมภรพระธรรมศาสตรและพระราชศาสตร ในคมภรพระธรรมศาสตร ผพพากษาตลาการตองเปนผปราศจากอคตทง คอ ฉนทาคต = ความลาเอยงเพราะรกใคร โทสาคต = ความลาเอยงเพราะโกรธ ภยาคต = ความลาเอยงเพราะกลว และโมหาคต = ความลาเอยงเพราะหลง นอกจากน คมภร

5 คณะกรรมการชาระประวตศาสตรไทย. ประวตศาสตรกรงรตนโกสนทร เลมรชกาลท –พ.ศ. . (กรมศลปากร กองจดหมายเหตแหงชาต, ). หนา .

- 10 -

นไดอธบายหลกทตลาการพงระลกและปฏบตในการพจารณาพพากษาคดรวม ประการ เกยวกบการพจารณาคด เพอตดสนวาฝายใดเปนผชนะคด โดยเฉพาะในคดทผดแปลกไปจากธรรมดา ในสมยอยธยากไดมการตรากฎหมายเกยวกบ พสจนดานา ลยเพลง สาหรบกรณทจะมการพสจนดวยการดานา ลยเพลงนน เปนกรณทอาจเกดขนไดทงในคดแพงและคดอาญา

การพสจนความบรสทธของทงโจทกและจาเลยมอย อยาง คอ ใหลวงตะกวใหสาบาน ใหลยเพลงดวยกน ใหดานาดวยกน ใหวายนาทวนนาแขงกน ใหวายนาขามฟากแขงกนและใหตามเทยนคนละเลมเทากนแขงกน ถาฝายใดแพพสจนใหไหมผแพเปนทวคณ ยกทรพยสนคนใหเจาของ และทเหลอแบงเปนสนไหมครงหนงและของหลวงครงหนง

ตอมาสมยรตนโกสนทรตอนตน พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกทรงโปรดใหมการชาระกฎหมายทมมาแตเดมใหถกตองและจดไวเปนหมวดหม และเมอชาระเสรจแลวไดโปรดใหอาลกษณเขยนไว ฉบบ แยกเกบไวทศาลหลวงฉบบหนง หอหลวงฉบบหนง และทหองเครองฉบบหนง กฎหมายทง ฉบบนใหประทบตราราชสห คชสห และบวแกว อยางละตราตามลาดบ รวมเรยกวา กฎหมายตราสามดวง

ในสมยสมบรณาญาสทธราช พระเจาแผนดนทรงมอานาจสงสดในการปกครองแผนดน และทรงมอานาจในการออกและใชกฎหมาย แตเมอมพลเมองเพมขนและมหวเมองตาง ๆมากขน พระเจาแผนดนพระองคเดยวไมอาจทรงรบเรองราวรองทกขและพจารณาชขาดขอพพาทตาง ๆ ดวยพระองคเองไดอยางทวถง ดงนนจงทรงมอบหมายใหคณะขนนางผใหญรบปฏบตงานวนจฉยชขาดคดของประชาชนแทนพระเจาแผนดน ในการพจารณาคดดงกลาวโจทกและจาเลยตองไปศาลตามลาพง โดยไมมทนายความหรอผรกฎหมายใหคาปรกษาแนะนา

ตอมาในสมยรชกาลท แหงกรงรตนโกสนทร กอนตงกระทรวงยตธรรมศาลยตธรรม มอยทงในกรงเทพมหานคร และในหวเมอง แบงออกเปน ศาล คอ ศาลนครบาลศาลมหาดไทย (ประกอบดวยศาลยอยอก คอ ศาลหลวง ศาลราษฎร และศาลตารวจ)ศาลกระทรวงกลาโหม ศาลกรมทา ศาลแพงกลางและศาลแพงเกษม ซงมหนาทพจารณาพพากษาคดอาญาและคดแพงทตกอยในเขตอานาจของแตละศาล ตามปกตกรมรบฟองเปนผรบฟองคดและมกรมอกกรมหนงเปนผพจารณาคาฟอง และจายสานวนไปยงศาลตาง ๆ ดงกลาว สวนการพจารณาคดในศาล เปนวธการพจารณาแบบไตสวน คอ ศาลเปนผไตสวนหาความจรงดวยวธการตาง ๆ

เมอมการปรบปรงกฎหมายและงานศาลในสมยรชกาลท และท เพอใหระบบกฎหมาย ระบบการพจารณาคดและระบบการลงโทษทนสมยเปนแบบแผนเดยวกบประเทศตะวนตก จงไดมการนาเอาระบบกฎหมายและระบบการพจารณาคดของประเทศในยโรปมา

- 11 -

ประยกตใชในประเทศไทย และมการรวมศาลตาง ๆ เขาเปนศาลเดยวกน และใหสงกดกระทรวงยตธรรม ซงตงขนเมอวนท มนาคม

ระบบการพจารณาคดในศาลไดเปลยนแปลงจากระบบไตสวนมาเปนระบบกลาวหาเชนเดยวกบทใชอยในประเทศองกฤษ6 ถงแมวารปแบบของกฎหมายจะเปนแบบประมวลกฎหมายตามตวอยางของประเทศในภาคพนยโรปกตาม สาหรบผมอานาจฟองคดนน นอกจากจะใหพนกงานอยการเปนผฟองคดไดแลว เนองจากประเพณแตโบราณทประชาชนสามารถรองทกขตอพระเจาแผนดนไดโดยตรง กฎหมายไทยจงใหสทธผเสยหายยนฟองคดอาญาไดดวย เมอมการเปลยนแปลงระบอบการปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข7

อานาจอธปไตยทง อยาง แบงแยกจากกนและถวงดลกน พระมหากษตรยทรงใชอานาจนตบญญตโดยทางรฐสภา ทรงใชอานาจบรหารโดยทางคณะรฐมนตร และทรงใชอานาจตลาการโดยทางศาลสาหรบในทางตลาการนนจะเหนไดวา การแตงตงผพพากษาใหเขารบราชการ จะตองมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ตามความในมาตรา แหง รฐธรรมนญราชอาณาจกร พ.ศ. แกไขเพมเตม ฉบบท พ.ศ. อนง ในระบอบประชาธปไตยทอานาจทง ถวงดลกนอยน การบรหารงานยตธรรมกถกควบคมโดยองคกรทง น คอ ฝายนตบญญตออกกฎหมายฝายตลาการเปนผใชกฎหมาย และฝายบรหารเปนผปฏบตตามกฎหมาย ในกรณทกฎหมายทบญญตออกมาจะขดตอรฐธรรมนญหรอไมนนองคกรทจะเปนผวนจฉยชขาด คอ คณะตลาการรฐธรรมนญ โดยศาลซงเปนผใชกฎหมายจะเปนผเสนอปญหาตอองคกรดงกลาว วนจฉยเกยวกบการจดระบบงานยตธรรมในประเทศไทยไดมระบไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ในหมวดวาดวยนโยบายแหงรฐวา “รฐพงจดระบบงานของกระบวนการยตธรรมใหเกดความยตธรรมแกประชาชนและใหเปนไปดวยความสะดวกรวดเรว” จากนโยบายนจะเหนวตถประสงคของระบบงานยตธรรมอยประการ คอ ใหเกดความยตธรรมแกประชาชน และใหเปนไปดวยความสะดวกและรวดเรว8

ระบบงานยตธรรมของเราในปจจบนไดมการแบงแยกอานาจหนาทกนโดยเดดขาดคอ การสบสวน สอบสวน และจบกม เปนหนาทของพนกงานฝายปกครองหรอตารวจ การฟองคด และการดาเนนคดในศาลเปนหนาทของอยการและทนายความ การพจารณาพพากษาคดเปน

6 สรนทร ถวทอง. “จากยกกระบตรสอยการ”. บทบณฑตย. . หนา - .7 บญญต สชวะ. “ผพพากษา ผบญญตกฎหมายหรอผตความ”. ดลพาห (กนยายน-

ตลาคม ). หนา - .8 จรญ ภกดธนากล. “ศาลกบความเปนกฎหมายสงสดแหงรฐธรรมนญ”. ดลพาห

(มกราคม-กมภาพนธ พ.ศ. ). หนา - .

- 12 -

หนาทของศาล และการปฏบตตามคาพพากษาคดเปนหนาทของศาล และการปฏบตตามคาพพากษาเปนหนาทของกรมคมประพฤตและกรมราชทณฑ ซงรวมเรยกเปนภาษาองกฤษวาCorrections เมอพจารณาจากอานาจหนาทขององคกรตาง ๆ ทเกยวของกบระบบงานยตธรรมในปจจบนนาจะแบงออกไดเปน ลกษณะคอ ลกษณะทเปนระบบงานควบคมอาชญากรรม (CrimeControl Establishment) และลกษณะซงถอวาระบบงานยตธรรมเปนระบบยอยของชมชน (CriminalJustice as a Community Subsystem) ซงรวมเอาระบบแรกเขาไวดวย9

. ระบบควบคมอาชญากรรมระบบงานควบคมอาชญากรรม ไดแก ระบบงานทวาดวยการบงคบใชกฎหมาย

การฟองรองดาเนนคด การตอสคด การพจารณาพพากษาคด การลงโทษ และการแกไขฟนฟผตองโทษใหกลบตนเปนพลเมองด งานตาง ๆ ดงกลาวมานสวนใหญทสดเปนงานทดาเนนการโดยหนวยงานของรฐ ซงมวตถประสงคทมงตอการลงโทษผฝาฝนกฎหมายของรฐ ดงนน ระบบงานควบคมอาชญากรรมนพอจะแยกออกใหเหน ดงน

. เปนระบบงานทประกอบดวยงานมากมายหลายอยางทจะตองทา

. จะตองดาเนนการโดยผเชยวชาญทเกยวกบงานนน ๆ เชน การบงคบใชกฎหมาย (สบสวน สอบสวนและจบกม) การฟองรองดาเนนคด และการพจารณาพพากษาคดเปนตน

. การปฏบตงานตาง ๆ ดงกลาว ยกเวนทนายความ จะตองทาโดยหนวยงานของรฐ

. การปฏบตงานตาง ๆ ดงกลาวจะตองมวตถประสงคเกยวกบการลงโทษเจาหนาทของระบบงานตาง ๆ ดงกลาวมานประกอบดวยเจาหนาทฝายปกครองหรอ

ตารวจ พนกงานอยการ ทนายความ ผพพากษา พนกงานคมประพฤตเจาหนาทของเรอนจา และพนกงานพกการลงโทษ ระบบงานยตธรรมทเปนระบบงานควบคมอาชญากรรมน เปนระบบงานทเหนไดชด และเปนระบบงานทปฏบตหนาทเปนประจาวน

ลกษณะของระบบงานควบคมอาชญากรรมทสาคญม ประการ คอ10

9 National Advisory Committee. Criminal Justice Standards and Goals, CriminalJustice System . (Washington, D.C.: U.S .Government Printing Office, ). p. - .

10 Elmer H.Johnson. Crime, Correction and Society. th ed. (Homewood,lllinois: TheDorsey Press, ). p. - .

- 13 -

. การควบคมอาชญากรรม โดยสวนใหญหมายถงการรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคมและการตอสกบอาชญากร ในการดาเนนการดงกลาวน ตารวจ อยการ ศาลคมประพฤต และราชทณฑ เปนเครองมอของการควบคมอาชญากรรมอยางเปนทางการ

. การควบคมอาชญากรรม โดยใชเทคนคของการลงโทษ ปราบปราม และการควบคมตวผกระทาความผด ซงโดยสามญสานกดจะเปนวธการทมประสทธภาพ ทาไดโดยงายและตรงตามเปาหมาย นอกจากนในกรณเกดความจาเปนรบดวนมกจะมผลทาใหตารวจและศาลทางานอยางรวดเรวเปนพเศษ คอ ตามจบกมผกระทาความผดไดเกอบจะทนท และศาลจะพจารณาพพากษาคดภายในสปดาหทเกดเหตการณขน และลงโทษจาเลย

. การจดรปงานไปตามโครงสรางของระบบขาราชการประจา คอ กจกรรมของระบบงานยตธรรมแตละระบบจะดาเนนการโดยผเชยวชาญแตละสาขา และประสานงานกนโดยแบงเขตอานาจและความรบผดชอบของแตละระบบ ดวยระเบยบขอบงคบและกฎหมาย ผเชยวชาญในแตละหนวยงานกจะพยายามทางานใหประสานกนเพอจดหมายปลายทางรวมกน

. ความหางเหนจากชมชนและประชาชน เปนลกษณะของระบบงานยตธรรม ระบบนโดยทวไปประชาชนจะมองเหนอาชญากรรมเปนสงทผดปกต และงานของเจาหนาทผเชยวชาญตาง ๆ มกจะไดรบการประเมนผล โดยเฉพาะจากงานทผเชยวชาญเหลานดาเนนการกบอาชญากรผเชยวชาญเหลานจะยงอยหางออกไปจากชมชนยงขน เพราะประชาชนรสกไมไววางใจในการใชอานาจของเจาหนาทเหลาน เพราะความเกรงกลวตออานาจทกฎหมายใหไว หรอเพราะความลบในระบบงานราชการ

. ระบบงานยตธรรมทเปนระบบยอยของชมชนระบบงานยตธรรมทเปนระบบยอยของชมชน หมายความวา หนวยงานตาง ๆ

ในชมชนทงภาครฐและเอกชน รวมกบระบบงานในขอ เปนระบบงานยตธรรมแบบน ซงกคอใหหนวยงานตาง ๆ เหลานนมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของระบบงานยตธรรมในขอ คอการปองกนอาชญากรรมและการลดอาชญากรรม ยกตวอยางเชน สภานตบญญต เมอพจารณาออกกฎหมายถงแมกฎหมายนนจะไมเกยวของกบงานยตธรรมโดยตรง กจะมผลกระทบตอการบรหารงานยตธรรม โดยทางออมหนวยงานทางบรหารอน ๆ เชน การศกษา การสงคม สงเคราะหการบนเทง และการเยาวชน เปนตน มสวนสนบสนนและเปนสวนหน งของระบบงานนวตถประสงคของระบบงานน คอ การสนบสนนใหทกคนปฏบตตามกฎหมายของบานเมอง

ระบบงานนมลกษณะสาคญ ประการดวยกนคอ. การยอมรบวาการบรหารงานยตธรรมเปนสวนหนงของการทาหนาทควบคม

สงคมของสถาบนตาง ๆ ในชมชนทงหมด แนวความคดนตรงขามกบระบบงานยตธรรมททาหนาท

- 14 -

ควบคมอาชญากรรมทแยกตวออกมาเปนเอกเทศ ในแงทวามองเหนระบบงานควบคมอาชญากรรมเปนสวนสนบสนนการควบคมอยางไมเปนทางการททาโดยครอบครว โรงเรยน และสถาบนทางศาสนา และทางสงคมอน ๆ ซงเมอรวมกบสถาบนทางกฎหมายตาง ๆ แลวกจะประกอบเขาเปนโครงสรางทางสงคมทงหมด และในฐานะเปนระบบยอย หนวยงานยตธรรมตาง ๆ จะรวมกนกบหนวยงานยอยอน ๆ ทควบคมสงคมรบผดชอบในการทจะทาใหบคคลทกคนหนมาเอาใจใสกบผลประโยชนของชมชน

. เปาหมายของระบบงานน ไมใชแตเพยงการควบคมอาชญากรรมอยางเดยวอกตอไป แตทวาเปนการสงเสรมใหทกคนปฏบตตามกฎหมาย ระบบงานนจะถอวาการบงคบใชกฎหมายเปนหนทางสดทาย และใชเฉพาะกบรปแบบของพฤตกรรมทไมอาจควบคมโดยการควบคมอยางไมเปนทางการได นอกจานแนวความคดของระบบนยงชแนะวา การบรหารงานยตธรรมอาจเปนสวนหนงของปญหาอาชญากรรม เมอมาตรการควบคมอาชญากรรมกอใหเกดผลในทางตรงกนขาม หรอขดตออดมการณทางวฒนธรรมของสงคม เชน เจาหนาทในกระบวนการยตธรรมประกอบอาชญากรรมเสยเอง

. การรบรขอบเขตของการใชอานาจบงคบตามกฎหมาย และของเทคนคทใชในการควบคมอาชญากรรม เปนอกลกษณะหนงของระบบงานน การบรหารงานยตธรรมไมอาจแกไขความยงยากตางๆ ทกอขนโดยพฤตกรรมเบยงเบนทงหมดไดในระยะยาว แนวความคดของระบบน คอ พยายามใชการควบคมทางกฎหมายใหนอยทสด ในเมอการควบคมพฤตกรรมตาง ๆอยางไมเปนทางการภายในชมชนแสดงใหเหนวามประสทธภาพพอ

จากระบบงานยตธรรม ระบบ ทกลาวมาน ระบบงานยตธรรมของไทยเราจดอยในระบบงานควบคมอาชญากรรม และกมแนวโนมจะกาวเขาไปสระบบงานยตธรรมระบบทมากขน

อกประการหนง เมอระบบงานยตธรรมเราไดยอมรบเอาแนวความคดในการจดทากฎหมาย และนตประเพณในการดาเนนคด และในการดาเนนการกบผกระทาความผดทางอาญาจากประเทศตะวนตก เชน องกฤษ และสหรฐอเมรกา เปนตน มาประยกตใช การบรหารงานยตธรรมของเรา ตงแตการสบสวน สอบสวน และจบกมผตองหา มาจนถงการปฏบตตอผกระทาความผดตามคาพพากษาของศาล จงไดนาเอาปรชญาทมใชอยในประเทศดงกลาวนนมาใชดวย ปรชญาตาง ๆ ดงกลาวนสะทอนใหเหนถงอดมการณของเจาหนาททปฏบตงานอยในระบบงานยตธรรมทกระบบ และมอย ปรชญาดวยกน คอ

. ปรชญาทมงตอการลงโทษปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟผกระทาความผด

- 15 -

. ปรชญาทมงตอการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการยตธรรม

. ปรชญาทมงตอการปองกนอาชญากรรมปรชญาทมงตอการลงโทษในสมยโบราณ การลงโทษผกระทาความผดไดทากนอยางโหดรายทารณอยางเชน

ในประเทศไทยเคยมการลงโทษดวยการเผาไฟทงเปน การถวงนา การทบดวยทอนจนทน การใสขอคาตระเวรบกตระเวนเรอ แลวนาไปตดหวเสยบประจาน เปนตน

อยางไรกตาม การลงโทษผกระทาความผดในปจจบนมมนษยธรรมยงขน และยงเปนนโยบายทางอาญาทสาคญของระบบงานยตธรรม ความคดเกยวกบการลงโทษนมทมาจากปรชญาการลงโทษของสานกคลาสสก (Classical School of Crimminology) ซซาร เบคคาเรย11 (CesareBeccaria) ผนาของสานกคลาสสกไดเรยกรองใหมการจดตงมาตรฐานการลงโทษใหเหมาะกบผลรายของความผดทางอาญาทมตอชมชนเบคคาเรยเชอวา ผกระทาความผดมเจตนาและจะตองรบผดชอบตอการกระทาของตน แนวความคดนทาใหการบรหารงานยตธรรมงายขน คอ เมอพบวาจาเลยไดกระทาผดจรงแลว ศาลกเพยงแตกาหนดโทษใหเหมาะสมกบความผดน น อนงตามแนวความคดของเบคคาเรย เพอใหการลงโทษมผลในทางยบยง การลงโทษจงควรจะทาอยางรวดเรว แนนอน และสาสมกบความผดทไดทาขน หลกการลงโทษดงกลาวจะจากดระดบของการลงโทษทจาเปนสาหรบหยดยงผกระทาความผดจากการประกอบอาชญากรรมครงตอไป ตลอดจนจะมผลตอบคคลอนมใหประกอบอาชญากรรมดวย

นอกจากนในเรองทเกยวกบปรชญาทมงตอการลงโทษ ยงมขอทควรพจารณาในรายละเอยด ดงน

. การลงโทษเพอยบยงกบการลงโทษเพอการแกแคน ตามปรชญาของสานกคลาสสก การลงโทษเพอเปนการยบยงจะมผลในการปองกนมใหมการกระทาความผด เพราะผกระทาเกรงวาจะถกลงโทษ นอกจากนยงเนนดวยวา การลงโทษจะตองเหมาะสมกบอาชญากรรมอยางไรกด กมแนวความคดแตกออกไปเปนการลงโทษเพอแกแคน จะทาใหผกระทาความผดไดรบความทกขทรมานใหทดเทยมกบทผเสยหายไดรบ ดงนน ในบางแหงความยตธรรมจงมสญลกษณเปนผหญงทมผาผกตา ชตราชง และของไทยเรากมสญลกษณเปนตราชงเชนกนโดยตราชงนนาหนกของการลงโทษจะไดดลกบนาหนกของความเจบปวดทผกระทาความผดกอใหเกดแกผเสยหาย ตามความคดน การทศาลพพากษาลงโทษ เพอแกแคนจะมสวนทาใหฝายผเสยหายไมมขอ

11 สพจน สโรจน และคณะ. กฎหมายอาญา ภาคบทบญญตทวไป. พมพครงท .(นนทบร : มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช, ). หนา - .

- 16 -

แกตวทจะตดสนความยตธรรมดวยมอตนเอง และเปนการปองกนไมใหเกดการนองเลอดระหวางคกรณทง ฝาย และการทศาลใหความปรานแกผกระทาความผดมาก กอาจเปนการเนองตอการทจะทาใหประชาชนทวไปไมพอใจและทาใหกฎหมายคลายความศกดสทธ อยางไรกดการทเรายอมรบวธการปฏบตตอผกระทาความผดอยางมมนษยธรรม กไดทาใหความเชอถอในผลและความพงพอใจในการลงโทษอยางทารณ เชน การตดหวเสยบประจาน การใสขอคา การโบยดวยแส และการสกหนา เปนตน ลดนอยลง

ในปจจบนการเฆยนดวยไมเรยว แตเพยงอยางเดยวยงคงมใชอยในการลงโทษผฝาฝนระเบยบของเรอนจาหรอสถานฝกอบรมสาหรบเดกและเยาวชนในประเทศไทย สาหรบในตางประเทศ วธการลงโทษอยางรนแรงเชนนไดเลกไปหมดแลว นอกจากน เกยวกบผลในทางยบยงของการลงโทษกยงเปนทนาสงสยอยการศกษาในประเทศไทยเกยวกบเรองนยงหาไมพบ จงขอยกการศกษาผลของการลงโทษโดยการโบยดวยแสและการเฆยนขององกฤษ และสหรฐอเมรกามาประกอบจากการศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมของนกโทษเดดขาดของมลรฐเดลาแวร กลม คอกลมแรก คน ถกลงโทษดวยการโบย และกลมทสอง คน ทไมถกลงโทษดวยการโบยผลการศกษาเรองนปรากฏวารอยละ . ของนกโทษทถกโบยทาความผดอยางรายแรงขนอกภายใน ป หลงจากพนโทษจากเรอนจา แตเพยงรอยละ . ของนกโทษทไมถกโบยทาความผดรายแรงขนใหมในชวงเวลาเดยวกน และในประเทศองกฤษกระทรวงมหาดไทยไดศกษาเปรยบเทยบประวตการกระทาความผดซาของนกโทษฐานปลนทรพยโดยใชอาวธ คน ทศาลพพากษาใหลงโทษเฆยนดวย ในบรรดาผทถกเฆยนรอยละ ถกพพากษาวาทาความผดรายแรงเมอเปรยบเทยบกนรอยละ . ของผทไมถกลงโทษเฆยน ทาความผดรายแรงขนอก

. การลงโทษโดยการจาคก การลงโทษโดยการจาคกเปนแนวความคดทแยกมาจากการลงโทษของสานกคลาสสก คอ ลงโทษใหเหมาะสมกบอาชญากรรมแนวความคดใหมน เลกคดถงผลในทางยบยง แตใชการลงโทษเพยงเพอใหอาชญากรพนไปเสยจากชมชน เรอนจา จงกลายเปนสถานทควบคม ซงจะปองกนชมชนจากอาชญากรรมโดยการขงอาชญากรไว วธการนจะมผลในการควบคมมใหอาชญากรมโอกาสแพรพนธอยางนอยทสดในระหวางทถกขง อยางไรกดยงหาขอมลทจะนามาพสจนผลของการจาคกตออตราอาชญากรรมในชมชนไมได มแตเพยงการคาดวาผกระทาความผดทถกจบกมมาใหมในประเทศไทยประมาณรอยละ เคยกระทาความผดมากอนแลว12 และขอมลเกยวกบนกโทษเดดขาดทไดรบการพกการลงโทษในประเทศไทยวาทา

12 David P.Greenberg. “The Incapacitation of Punishment : Some Estimate”, Lawand Society Review, Summer, . p. - .

- 17 -

ความผดซาอกหรอไม กมขอมลยงไมมากนก แตขอมลจากตางประเทศแสดงใหเหนวา ผกระทาความผดรายแรงทไดรบการพกการลงโทษไปแลวทาความผดซาคอนขางนอย อยางไรกด ถานาเอาการลงโทษจาคกมาเปนนโยบายหลกในการปฏบตตอผกระทาความผด เรอนจา และทณฑสถานคงจะมทไมเพยงพอสาหรบผตองโทษเปนแน เพราะแมในปจจบนนทงททางราชการนาเอาวธพกการลงโทษและลดวนตองโทษ ตลอดจนการอภยโทษมาใช จานวนผตองโทษ และตองขงกยงลนเรอนจาอย

. ความแตกตางในการใชดลยพนจในการลงโทษเพอยบยง ถงแมการยบยงจะเปนวตถประสงคของการลงโทษทสาคญประการหนงในปจจบน การบรหารการลงโทษเพ อวตถประสงคนกยงไมบรรลเปาหมาย เพราะยงมการลงโทษทแตกตางกนอยอกมาก ทงนเพราะผพพากษาทตดสนคดมทศนคตตอการลงโทษไมเหมอนกน คอ บางคนอาจลงโทษเตมท ตามกฎหมาย แตบางคนลงโทษสถานเบา ทงทเปนความผดฐานเดยวกน ซงไมเปนไปตามปรชญาของสานกคลาสสกทวาการลงโทษตองเหมาะสมกบอาชญากรรม คอ ใหผกระทาความผดไดรบความเจบปวดหรอความสญเสยมากกวาหรอเทากบผเสยหาย สาหรบในประเทศไทยระบบควบคมการใชดลยพนจของผพพากษา เชน ยตอกทศาลตาง ๆ ใช กอาจเปนกฎเกณฑทชวยลดความแตกตางในโทษทผพพากษาแตละคนจะกาหนดได นอกจากน ในปจจบนในบางประเภทคด การทศาลสงใหพนกงานคมประพฤตสบเสาะขอเทจจรงเกยวกบจาเลยแลวทารายงานเสนอตอศาล กจะมผลตอการทศาลจะใชดลยพนจไดอยางเหมาะสม ตลอดจนแตกตางกนนอยดวย

. ผลของการลงโทษเพอยบยง ขอทควรพจารณาเกยวกบการลงโทษเพอเปนการยบยง คอ ถาการลงโทษเพอยบยงจะมผลยาวนานเพยงไร การขมขวาจะลงโทษตองไดรบการสนบสนนจากการลงโทษจรง ๆ ซงจะทาใหผถกลงโทษสญเสยความเปนสมาชกของสงคมทเขาสงกดอย และเมอเปนเชนน การลงโทษกจะมผลในการยบยงผทจะประกอบอาชญากรรมเปนอาชพได อยางไรกด ตามความคดของจอหนสน (Elmer H. Johnson) อาชญากรรมประเภทหนงซงเกดจากอารมณ เชน การฆาผอน การทารายรางกายบาดเจบสาหส และการขมขนกระทาชาเราไมอาจหามมใหเกดขนโดยวธการลงโทษแบบยบยง เพราะฉะนนไมวาจะเพมโทษสงเทาไรและรนแรงเพยงไร กจะมผลตอการยบยงอาชญากรรมประเภทนนอยมาก แตอาชญากรรมประเภทอนเชน การปลนทรพย การยกยอก การลกทรพย ซงผกระทาโดยมงหวงตอผลทคดไว การลงโทษอาชญากรประเภทนอยางรนแรงจะมผลในการยบยงได

ปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟนเนนการแกไขฟนฟมากกวาการลงโทษและสนบสนน

วธการปฏบตตอผกระทาความผดเปนรายบคคล ตลอดจนชใหเหนวาอาชญากรรมเปนผลของความ

- 18 -

บกพรองทมมาแตกาเนดความไมสมดลทางอารมณ ความผดปกตทางจต แรงกดดนฝายตาความขดแยงระหวางอโกและซเปอรอโก หรอผลของการใหการศกษาอบรมในทางท ผดตามปรชญานวธการแกไขทตงอยบนพนฐานทางวทยาศาสตรจะถกนามาใชในการแกไขฟนฟ เพอลดอาชญากรรมในอนาคต

ปรชญาของการแกไขฟนฟ เพอลดอาชญากรรมในอนาคตแอนเซล13 (Marc Ancel)มววฒนาการมาจากความคดมากมายหลายอยางทอยเลยการลงโทษเพอเปนการลงโทษความคดประการหนงกคอวา การคมครองสงคมจากอาชญากร จาตองมการกระทาทนอกเหนอไปจากการทาใหผกระทาความผดรสกสานกในความผด อกความคดหนงเสนอวา การลดพฤตกรรมทผดกฎหมายของอาชญากรเปนสงทพงปรารถนา และอาจทาไดโดยใหการศกษาเสยใหม ประการสดทายความคดในทางมนษยธรรมกอใหเกดแนวความคดในการปฏบตตอผกระทาความผดอยางมมนษยธรรม

อยางไรกด โดยแทจรงแลวปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟนเปนปรชญาของนกอาชญาวทยา สานกโปซตฟ ซงเปนสานกทศกษาอาชญากร โดยวธการทางวทยาศาสตรท มซซารลอมโบรโซ (Cesare Lombroso) เปนผนา ตามแนวความคดของสานกน การศกษาโดยวธการทางวทยาศาสตรเทานนจะทาใหสามารถคนพบวาสาเหตของอาชญากรรมได หลกการแกไขฟ นฟผกระทาความผดของสานกนเปนหลกการทมพนฐานมาจากการศกษาโดยวธการทางวทยาศาสตรการวเคราะหผกระทาความผดเปนรายบคคลจะชวยใหกาหนดไดวาผกระทาความผดเปนรายบคคลจะชวยใหกาหนดไดวาผกระทาความผดคนนนกระทาความผดดวยสาเหตอะไรและแกไขทสาเหตนน อนง เนองจากสานกนเกดขนเมอวทยาศาสตรชวภาพมอทธพลตอผ มการศกษาในสมยนน สานก Positive จงอาศยวธการและกระบวนการทางการแพทยในการแกไขฟนฟผกระทาความผด และเมอวชาการทางการแพทยไดแยกออกเปนสาขาเฉพาะตาง ๆ เพอบาบดรกษาเฉพาะโรค การแกไขฟนฟผกระทาความผดและผทมปญหาทางสงคมอน ๆ กมแนวโนมทจะแยกออกเปนเฉพาะสาขาดวย อยางไรกด ตามปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟผกระทาความผด วธการแกไขแบงออกเปน ประเภทใหญ คอ การแกไขเปนรายบคคล และ การแกไขเปนรายกลม

13 Marc Ancel. Social Defense : A Modern Approach to Criminal Problems. (NewYork : Schocken Books, ). p. - .

- 19 -

. การแกไขเปนรายบคคล14 วตถประสงคของการแกไขเปนรายบคคลกคอ การทาใหผรบการแกไขรบเอาการควบคมตาง ๆ ของสงคม เพอนาไปเปลยนแปลงบคลกภาพ ความเชอ หรอแรงจงใจตาง ๆ เพอวาผ รบการแกไขจะละเวนจากการประกอบอาชญากรรมโดยสมครใจพฤตกรรมของคนเกดขนจากการสนองตอบตอสงเราทางสงแวดลอม หรอภายในตนเอง ซงทงสงเราและการสนองตอบตอสงเราน เชอกนวาอาจควบคมโรคตาง ๆ การแกไขเปนรายบคคลนใชกระบวนการความสมพนธระหวางบคคลแบบหนงตอหนง เชนเดยวกนกบความสมพนธระหวางลกศษยกบคร หรอระหวางนกจตวทยาคลนกกบคนไขทกาลงอยในระหวางการวเคราะหหาสาเหตความสมพนธแบบหนงตอหนงทถกนามาประยกตใชกบผกระทาความผดในชมชนหรอในทณฑสถานบาบด และเชอกนวาผกระทาความผดไดเตรยมพรอมทจะยอมรบเอาบรการตาง ๆ จากผเชยวชาญตงแตการวเคราะหปญหาไปจนจบกระบวนการแกไขฟนฟ

วธการแกไขฟนฟเปนรายบคคลทสาคญ ไดแก วธการใหคาปรกษาแนะนาทางจตวธการใหคาปรกษาแนะนาแบบนมอยมากมายหลายอยางทใชโดยผเชยวชาญอนนอกเหนอไปจากนกจตวทยาและจตแพทย ยกตวอยางเชน ครเปนผใหคาปรกษาแนะนาทางจตในโรงเรยนเพราะเหตวาโรงเรยนจะตองแกไขปญหามากมายหลายชนด เชน อบตเหตบนทองถนน ครอบครวแตกแยก ความผดปกตทางเพศและความผดปกตทางสมอง เปนตน หรอการอบรมศลธรรมตามแนวทางของพทธศาสนา เปนวธการทสาคญในการอบรมจตใจผตองโทษทงทเปนเดกและเยาวชนตลอดจนผใหญ ในสถานฝกอบรมและเรอนจาตาง ๆ ในประเทศไทย หรอการจดใหมการละเลนเพอความบนเทง เชน การกฬา กเปนทยอมรบกนวาเปนวธการแกไขพฤตกรรมของผกระทาความผดไดอกอยางหนง

สาหรบวธการใหค าปรกษาแนะนาทางจตท ใชโดยนกจตวทยาและจตแพทย15

เนนความสามารถของผแกไขในการทจะแกไขปญหาของผรบการแกไข ซงกมอยมากมายหลายวธการ โดยเฉพาะทเกยวกบบทบาทของผแกไข บทบาทของผรบการแกไข และลกษณะของความสมพนธทประสงคจะใหมขนระหวางผแกไขกบผรบการแกไข สาหรบบทบาทของผแกไขจากรายงานของผเชยวชาญหลายคน มทงทชดเจนและไมชดเจน มทงใหความอบอนใจและการไมใหความอบอนใจแกผรบการแกไขมทงใหผรบการแกไขระลกถงสงทเกดขนกบตวเขาในอดต

14 Seymour L. Halleck. Psychiatry and the Dilemma of Crime. (New York : Harperand Row, ). p. .

15 James L.MaCary and Daniel E.Sheer.(eds.) Six Approaches to Psychotherapy.(New York: Dryden Press, ). p. - .

- 20 -

และใหผรบการแกไขคนหาทางแกไขปญหาในปจจบน และการเนนใหผรบการแกไขเกดสตปญญามองเหนปญหาของเขาได นอกจากนกยงมวธการสนบสนนทจะชวยเหลอผรบการแกไขดวยวธการชกจงใจ ใหคาแนะนาใหผอนคลายความตงเครยด และใหความมนใจ วธการแกไขเหลานมงทจะใหเกดการเปลยนแปลงในบคลกภาพของผรบการแกไขอยางถาวร

. การแกไขแบบกลม นกทฤษฎทเกยวกบวธการแกไขแบบกลม มองปญหาอาชญากรรมวาเปนเรองทเกดจากอทธพลของกลม การทบคคลจะประกอบอาชญากรรมไมใชสบเนองมาจากโครงสรางทางบคลกภาพแตอยางเดยว แตเปนผลของการท บคคลผกพนอยกบกลมตาง ๆ ทมทศนคต ความเชอ และคณคาเกยวกบอาชญากรรมดวย เปนทยอมรบกนวา บคลกภาพของคนโดยทวไปไดมาจากความสมพนธทางสงคมในแตละสงคมในทานองเดยวกนกลมกมสวนสรางลกษณะอปนสยใหแกสมาชกในกลมไมนอย เชน ในเรองการแสดงออกในทางกาวราวหรอในการใหความรวมมอ อาชญากรรมกอาจเกดขนไดเมอบคคลไดรบความพอใจจากการเขารวมในกจกรรมของกลมทมงไปในทางนน และในทานองเดยวกนอทธพลของกลมกอาจชกจงบคคลใหออกหางจากการประกอบอาชญากรรมไดดวยเชนกน ดงนนทฤษฎการแกไขแบบกลมจงมอย

ทฤษฎดวยกน คอ. ทฤษฎทใชกลมเปนเครองมอ วตถประสงคของวธการนกคอ การแสวงหา

ความชวยเหลอเพอสนบสนนพฤตกรรมทตองการ โดยบรรทดฐานของกลมและความตองการความชวยเหลอจากกลมของสมาชกกลมแตละคนเปาหมายของวธการนกคอ ตองการจะเปลยนแปลงผมพฤตกรรมเบยงเบนใหกลายเปนผมพฤตกรรมไมเบยงเบน โดยรบเขาเปนสมาชกของกลมทมพฤตกรรมทไมตอตานสงคม กลวธของวธการแบบกลมนตองการความรสกผกพนตอกลมอยางมนคงของสมาชก การทกลมสามารถรกษาความจงรกภกดของสมาชก ความสาคญของบรรทดฐานและคณคาของกลมทมตอสมาชกและผทรบเขาเปนสมาชกใหม การทสมาชกไดรบความพอใจและมความนบถอตนเองจากการเปนสมาชก และการทกลมสามารถลงโทษสมาชกของกลมทฝาฝนระเบยบของกลมไดเปนผลใหแกไขพฤตกรรมเบยงเบนของสมาชกไดด

. ทฤษฎทใชกลมเปนเปาหมายของการเปลยนแปลง วตถประสงคของวธการนคอ เปลยนแปลงวฒนธรรมยอมของกลมทเชอกนวาเปนบอเกดของพฤตกรรมเบยงเบนและนากลมออกไปสกลมทไมตอตานสงคม เพราะเปนทเชอกนวา พฤตกรรมเบยงเบนมทมาจากวฒนธรรมยอยของกลมและแบบของการเปนผนา เปนตน วธการทนามาใชบางทกเปนการจงใจใหผรบการแกไขหนมารบความเปลยนแปลงทจะเปนประโยชนตอเขา ในทางทตรงขามกบวฒนธรรมยอยของกลมทมมาแตเดม เชน กลมของนกโทษอาจสรางความเขาใจดกบกลมเจาหนาท ของเรอนจา โดยการยอมรบฟงความเหนของกนและกน

- 21 -

ปรชญาทมงตอการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการยตธรรมปรชญานแสดงใหเหนถงการยอมรบรวาการทบคคลกระทาความผดสวนหนงกอาจ

เนองมาจากอทธพลของสภาพสงแวดลอมในชมชน และชมชนนนเองกเปนสถานทอดตผตองโทษจะตองกลบคนไปหลงจากไดรบการแกไขฟนฟแลว ถาชมชนไมยอมตอนรบอดตผตองโทษตลอดจนไมใหโอกาสเขาใหมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของชมชนโอกาสท เขาจะกลบตนเปนพลเมองดของชมชนกคงจะเปนไปไดยาก เพราะฉะนนการทชมชนยอมรบอดตผตองโทษกลบคนสชมชน และชวยเหลอใหเขามงานทา ตลอดจนประกอบกจกรรมอน ๆ จะทาใหเขาประพฤต ปฏบตตนเปนพลเมองดอยางรวดเรวและถาวร ในเรองปรชญาทมงตอการใหชมชนมสวนรวมในกระบวนการยตธรรมน ผรทานหนง16 ไดแยกพจารณาการมสวนรวมของชมชนออกเปน นย คอการยอมรบผกระทาความผดกลบคนสชมชน และผกระทาความผดเปนผรบบรการ

. การยอมรบผกระทาความผดกลบคนสชมชน ผกระทาความผดเมอพนโทษแลวหรอไดรบการแกไขฟนฟแลว กจะตองกลบคนไปสชมชนทเขาเคยมทอยอาศย การทชมชนยนดตอนรบเขากลบคนยอมเปนการใหโอกาสเขาไดเขารวมกจกรรมของชมชน เชนเดยวกบสมาชกของชมชนคนอน ๆ เพราะฉะนนปรชญาทมงตอการใหชมชนมสวนรวมในกระบวนการยตธรรมมขอแตกตางจากปรชญาทมงตอการลงโทษ และปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟทศกษามาแลวประการ คอ

. ปรชญานเนนการคงไวหรอการยอมรบผ กระทาความผดใหเขามารวมประกอบกจกรรมในชมชนเชนเดยวกบสมาชกชมชนคนอน ๆ คอถอวาอดตผตองโทษกมภาระทจะตองเคารพและปฏบตตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนของตนและของชมชนไว การทอดตผตองโทษเลกละพฤตกรรมทผดกฎหายไดจงเปนประโยชนตอชมชน อยางไรกดกมขอสงเกตวาการบงคบใชกฎหมายดงกลาวขนอยกบความถกตองของกฎหมาย และบรรทดฐานทางกฎหมายเขากนไดกบศลธรรมและสงคมจตวทยาทผกพนมวลสมาชกของชมชนเขาดวยกน นอกจากนยงเปนทยอมรบกนวาชมชนไมมเจาพนกงานตารวจเพยงพอทจะคอยควบคมสอดสองดแลอดตผตองโทษไดอยางใกลชดและอยางตอเนอง โดยการใชอานาจบงคบอยางเดยว เพราะฉะนนการยอมรบเอาอดตผตองโทษเขามาอยในชมชนโดยใหโอกาสเขาประกอบกจกรรมตาง ๆ จะเปนชวยกระตนใหอดตผตองโทษยดมนในบรรทดฐานความประพฤตของชมชนไดดยงกวาการควบคมสอดสองดแลของพนกงานคมประพฤต หรอพนกงานพกการลงโทษ

16 Johnson. Crime, “Correctionand Society”, n.d.. p. - .

- 22 -

. ปรชญานมองเหนวางานยตธรรมทางอาญาเปนงานอยางหนงของชมชนในฐานะเปนสถาบนและระบบงานทใหบรการ ระบบงานยตธรรมในฐานะเปนระบบงานยอยของชมชนนจะตองทางานผสมผสานกบสถาบนอน ๆ ในชมชน อาท สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนกรเศรษฐกจ สถาบนการเมอง และสถาบนศาสนา สถาบนตาง ๆ เหลาน เปนสถาบนทขดเกลาหรออบรมบมนสยคนในสงคมโดยวธการควบคมแบบไมเปนทางการ การใหอดตผตองโทษมสวนรวมในกจกรรมของชมชนเปดโอกาสใหหนวยงานยตธรรมมเหตผลทจะสอดแทรกงานของตนเขาไปในเครอขายงานของสถาบนอน ๆ ในชมชนดวย การทหนวยงานยตธรรมมเหตผลทจะสอดแทรกงานของตนเขาไปในเครอขายงานของสถาบนอน ๆ ในชมชนดวยการทหนวยงานยตธรรมขยายขอบเขตงานของตนออกไปจากกรควบคมอาชญากรรม จะทาใหกจกรมผสมผสานกบกจกรรมของสถาบนอน ๆ ในสงคมทมขอบขายบรการกวางขวาง การปองกนอาชญากรรมกด การควบคมอาชญากรรมกด และการแกไขพฤตกรรมทผดกฎหมายกด กจาตองใชบรการของสถาบนตาง ๆ เหลานนดวยเชนเดยวกน

หนวยงานตาง ๆ มแนวโนมทจะเปนหนวยงานแกไขปญหาสงคมเฉพาะดาน หรอในการใหบรการเฉพาะอยางแกผรบบรการ อยางไรกดเปนทเหนไดคอนขางชดเจนวาปญหาสงคมตาง ๆ มากมายเกดขนมาจากสภาวะอยางเดยวกน จดออนของปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟกเปนจดออนของการแกไขแบบอนดวย และคาใชจายของบรการทจาเปนแตซาซอนกนมมากเกนกวาทรพยากรทางการเงนของชมชนทองถนจะอานวยให ซงปญหานไดกระตนใหวงการทไมเกยวของกบอาชญากรรมโดยตรง มการประสานงานดานบรการตาง ๆ มากยงขน สาหรบองคกรทเกยวกบงานยตธรรม เมอเขาใจในเรองนกทาใหมโอกาสทจะนาเอา Concept ของงานยตธรรมในฐานะเปนระบบงานยอยของชมชนมาบรรจไวในนโยบายงานยตธรรมทางอาญามากยงขน

ในการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการยตธรรมน มทฤษฎทนามาใชอยทฤษฎหนงคอ ทฤษฎปฏสมพนธระหวางกน (Interactive Theory) การแพรกระจายและการลดลงของอาชญากรรมในชมชนกอาจเกดขนจากปฏสมพนธระหวางบคคลทงหมดภายใตขอบงคบและแบบแผนทางสงคมจตวทยาของชมชน ทฤษฎนเนนกระบวนการ คอ การทบคคลจะประกอบอาชญากรรมหรอมพฤตกรรมแปลก ๆ อาจสบเนองมาจากความสมพนธกบบคคลอน ๆ การทผตองโทษแตละคนมชวตทแปลกแตกตางกนไป อาจทาใหการแกไขฟนฟทาไดยาก แตการรปญหาเชนนนเปนสงสาคญทจะชกจงใหอดต

ผตองโทษเขาใจวาการควบคมตนเองเปนวธการทจะทาใหคนอนหนมาชวยเหลอพวกเขาใหประสบความสาเรจในสงทพวกเขาตองการ อยางไรกด การเปนสมาชกของชมชนจะเกดขนไดกตอเมอมการยอมรบซงกนและกน การทอดตผตองโทษจะไดรบการยอมรบจากชมชนใหเปน

- 23 -

สมาชกนน อาจไดมาจากการแกไขฟนฟ แตวธการทดทสดกคอการปฏสมพนธกบสมาชกของชมชนตามปกตในชมชนนนเอง นอกจากนการแกไขฟนฟแบบอาศยซงกนและกนจะเนนหนาททมตอกนและกน รวมถงการเคารพนบถอกนระหวางผแกไขฟนฟแบบอาศยซงกนและกนจะเนนหนาททมตอกนและกน รวมถงการเคารพนบถอกนระหวางผแกไขกบผรบการแกไข ตามปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟ การอาศยซงกนและกนเกดขนระหวางบคคล คน คอ ผแกไขและผรบการแกไข แตถาการอาศยซงกนและกนจะมความหมายภายหลงจากทผกระทาความผดกลบคนสชมชนการกระทาดงกลาวนนจะตองขยายออกไปถงชมชนดวย ดงนน การอาศยซงกนและกนจงขนอยกบความสามารถของผกระทาความผดทจะพฒนาและรกษาความเปนเพอนกบสมาชกคนอนของชมชน และชมชนทรบตวผกระทาความผด จะตองแสดงความจรงใจในการรบผกระทาความผดเปนสมาชกของชมชน

. ผกระทาความผดเปนผรบบรการ นอกจากการยอมรบผกระทาความผดกลบคนสชมชนแลว ความหมายอกประการหนงของการมสวนรวมของชมชน หมายถงการใหบรการแกผกระทาความผด ในความหมายนหนวยงานยตธรรมทางอาญาจะเขามามสวนรวมในการใหบรการดวย อย า ง ไ รก ดอา ช ญา ก รรม แล ะ ป ระ เ ภท ข อง อา ช ญา ก รรม ตล อดจนป ญหา ส ง ค มอน ๆ เชน สขภาพจต ความยากจน ความออนดอยทางการศกษา และโอกาสทางเศรษฐกจท ไมเหมาะสม อาจมผลมาจากอทธพลของลกษณะทางภมศาสตรของชมชน ในการแกไขปญหาเหลานมแนวโนมทหนวยงานทเกยวของแตละหนวย จะแกไขปญหาแตละปญหาแยกจากกน โดยแทจรงแลวปญหาเหลานมความเชอมโยงกน และในทางปฏบตโดยเฉพาะอยางยงเจาหนาทของหนวยงานหนงจะพบวาเจาหนาทของอกหนวยงานหนง กพยายามแกไขปญหาเดยวกนของผรบบรการคนเดยวกน บทเรยนทไดรบจากการแกไขปญหาหนง ตามปกตมกจะกอใหเกดความเขาใจในปญหาอกปญหาหนง

ความคลายคลงกนนสะทอนใหเหนแบบของสงคมและวฒนธรรมตาง ๆ ของชมชนทมผลกระทบตอขนาดของจานวนคด ชนดของอปนสยและความตองการของผรบบรการและอดมการณของหนวยงาน โดยไมคานงถงปญหาเฉพาะอยางทกาลงดาเนนการแกไขอย ดงนนจงอาจชชดลงไปไดวาหนวยงานยตธรรมทางอาญาเปนหนวยงานหนงในวงการใหบรการทมความสาคญอยางยงตอโอกาสการดารงชวตในสงคมขนาดใหญ

แทนทจะคานงถงชมชนทางสงคมจตวทยาวาเปนชมชนทคอนขางจะตายตวทฤษฎปฏสมพนธระหวางกนเสนอแนะการคนหาอยางตอเนองซงพนฐานสาหรบขอตกลงรวมกนหนวยงานยตธรรมทางอาญากบหนวยงานใหบรการอน ๆ กยงประสานงานกบเพอทบทวนนโยบายและกระบวนการพจารณาตาง ๆ อกดวย ถาจะยงคงเปนทเชอถอของประชาชน

- 24 -

ปรชญาทมงตอการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนงานยตธรรม รวมเอาความคดทจะสงมอบบรการแกเดกกอนกระทาผดเพอประโยชนของการปองกนอาชญากรรมและแกเดกกระทาผด ตลอดจนอาชญากรทตองโทษแลว เพอประโยชนทางการลดอาชญากรรมในแตละกรณผกระทาความผดและอาชญากรทตองโทษถอวาเปนผรบบรการหรอผบรโภคบรการคาวาผ รบบรการสอความหมาย คอ บรการทใหจะตองสมประโยชนของผ รบบรการ และผรบบรการแสวงหาบรการ ขอแนะนาเหลานทาใหผ สนบสนนปรชญาทมงตอการลงโทษหวนไหว และทาใหผทเชอถอปรชญาทมงตอการแกไขฟนฟ กระอกกระอวนใจ เพราะคาดหมายใหผตองโทษทไมสมครใจแสวงหาบรการดวยความกระตอรอรน

ในฐานะหนวยงานควบคมอาชญากรรม หนวยงานตาง ๆ มกจะมองเหนประชาชนทไมกระทาผดกฎหมายเปนผรบบรการ อยางไรกด การทพดวาผรบบรการทงหมดนไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกนเทากบไมยอมรบรผลกระทบของฐานะทางสงคม ชมชนแออดไดรบ โรงเรยนไดรบบรการรกษาพยาบาล ไดรบศนยนนทนาการและบรการอน ๆ จากรฐบาล ทมคณภาพดอยกวาชมชนอน ๆ ตามปกตคนยากจนขาดทกษะในการตดตอกบหนวยงานใหบรการและประสบความยงยากนานาประการในการทจะไดบรการทนาพงพอใจ หนวยงานสวสดภาพของเอกชน มแนวโนมทจะแยกตวออกจากผรบบรการทเปนคนชนตา และปดคดแตเนน ๆ โดยสงผรบบรการไปยงหนวยงานของรฐ โดยใหเหตผลวาในฐานะเปนหนวยงานของชมชนพวกเขาตองบรการคนทงหมด รวมทงคนชนกลางดวย หนวยงานสวสดการเอกชนชอบคนชนกลางมากกวา เพราะมกจะรวมมออยางมประสทธภาพกบนกสงคมสงเคราะหทเปนคนชนกลางดวยกน

ปรชญาทมงตอการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการยตธรรมนเพงปรากฏขนดเหมอนจะมใชในระบบงานคมประพฤตและระบบงานราชทณฑ เชน การใชอาสาสมครในงานคมประพฤตและในงานพกการลงโทษ และมทมาจากทฤษฎบรหารองคกร และลทธประชาธปไตย(Organization Theory and Democracy)

ปรชญาทมงตอการปองกนอาชญากรรมทง ปรชญา ทกลาวมาแลวเนนทตวผกระทาความผดหลงจากไดกระทาความผดแลว

สาหรบปรชญาท คอ ปรชญาทมงตอการปองกนอาชญากรรม เปนปรชญาทมงเนนการปองกนกอนทอาชญากรรมจะเกดขนเพอมใหอาชญากรรมเกดขนหรอใหเกดขนนอยลง

. แนวคดในการปองกน17

17 สพจน สโรจน และคณะ. กฎหมายอาญา : ภาคบทบญญตทวไป, พมพครงท(นนทบร สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ). หนา - .

- 25 -

การปองกนอาชญากรรมโดยทวไปมกจะแบงออกเปน ขนตอน คอ ขนตอนการปองกนกอนอาชญากรรมเกดขน และ ขนตอนการปองกนหลงจากอาชญากรรมเกดขนแลวมใหเกดตอไป ในการปองกนอาชญากรรมทง ขนตอนน มกจะพจารณาสาเหตของการเกดขนของอาชญากรรมเปนหลก และเมอทราบวาอะไรเปนสาเหตของอาชญากรรมแลวกจะไดปองกนมใหอาชญากรรมเกดขนหรอใหเกดขนนอยลงสาเหตของอาชญากรรมมมากมายหลายสาเหต ซ งประกอบดวยทฤษฎสาเหตอาชญากรรมตาง ๆ แตสาเหตเหลานนกอาจพอนามาสรปไดเปน

ประการ คอ. สภาวะหรอเงอนไขทางสงคม (Social Conditions) ซงไดแกสภาวะทางสงคม

ตาง ๆ ทไมเหมาะสม เชน ระบบการศกษาไมเหมาะสมการจดทอยอาศยไมพอเพยงและการระบาดของอบายมขตาง ๆ สภาวะทางเศรษฐกจ เชน การวางงาน ความยากจน การกระจายไดไมทวถงและไมเปนธรรม และการผกขาดทางเศรษฐกจ เปนตน สภาวะทางสาธารณสข เชน การปลอมปนอาหารและเครองดม การใชยาในทางทผดและการตดสารเสพตด เปนตน สภาวะทางการเมอง เชนความขดแยงและการตอสทางการเมองและการแยงชงผลประโยชนสวนตวและพรรค โดยวถทางการเมอง เปนตน และสภาวะทางครอบครว เชน สภาพบานแตก บดามารดา ไมเอาใจใสดแลบตรธดาเทาทควร บดามารดามลกมากเกนไป และความขดแยงภายในครอบครว เปนตน

. สภาวะหรอเงอนไขทางจตใจ (Mental or Psychological Conditions) คอจตใจไมปกต หรอวปรต อาจโดยกรรมพนธ หรออาจเกดจากแรงกดดนตาง ๆ โดยสภาวะทางสงคมดงกลาวแลว

. สภาวะสงแวดลอม (Environmental Conditions) คอ สภาวะสงแวดลอมทเอออานวยตอการประกอบอาชญากรรมหรอเปนแหลงของอาชญากรรม เชน การสรางทประกอบธรกจทมซอกมม การสรางทอยอาศยแออดยดเยยด การไมจดใหมแสงสวางพอเพยงในถนนหนทาง และทสาธารณะ เปนตน

สภาวะทง อยางน อยางใดอยางหนงหรอรวมกนอาจกอใหเกดมการประกอบอาชญากรรมขนได

ตามแนวความคดของผเชยวชาญองคกรสหประชาชาต18 การปองกนอาชญากรรมตามสาเหตตาง ๆ ดงกลาว อาจกระทาไดใน ระดบ คอ ระดบทองถน เชน จงหวด อาเภอ ตาบลหรอเทศบาล ระดบชาต และ ระดบนานาชาต ในระดบทองถน และระดบชาตนน ผเชยวชาญได

18 Yoshio Suzuki, Crime Prevention and Criminal Justice. (Japan : UNAFEI, ).p. - .

- 26 -

เนนการวางแผนปองกนอาชญากรรมโดยการประสมประสานระหวางภาคตาง ๆ ของหนวยงานรฐบาล และเอกชน ตลอดจนประชาชนดวย เชน ระหวางระบบการศกษา ระบบเศรษฐกจ และอน ๆ จะตองมการคานงถงความสมพนธของการวางแผนแตละอยาง ซงจะมผลกระทบตอการวางแผนอยางอนและเนนการวางแผนรวมกนระหวางหนวยงานยตธรรมตาง ๆ ดวย โดยมงชใหเหนความจาเปนถงการวางแผนการปองกนอาชญากรรมในการวางแผนพฒนาประเทศ เชนการยายถนของประชาชนจากเขตชนบทสเขตเมอง ในประเทศทกาลงพฒนา มกจะทาใหความมงหวงของผ อพยพเขาสเมองใหญสาเรจไดยาก และทาใหผอพยพหนไปหาการกระทาความผดเพอจะใหไดสงทตนไมสามารถจะไดโดยถกตองตามกฎหมาย ในการวางแผนปองกนอาชญากรรมทมสาเหตจากการอพยพนจากรายงานขององคกรสหประชาชาตแสดงใหเหนวา อาจทาใหสาเรจไดในระดบทองถนยกตวอยางในประเทศสงคมนยมในยโรปตะวนออก ทมอาชญากรรมสง เนองมาจากประชาชนในเมองไมรจกกน ดงนนจงไดมการดาเนนการใหประชาชนไดมโอกาสสงรจกมกคนกน ซงมผลทาใหเกดการตดตอกนและกน จนกระทงเกดการควบคมอาชญากรรมโดยอตโนมต วธการปองกนอาชญากรรมทานองนถกนาไปใชหลายประเทศ นอกจากนในสหรฐอเมรกา การปองกนโดยวธการออกแบบสภาวะสงแวดลอม ตลอดจนความรวมมอของประชาชน กลาวกนวาประสบความสาเรจอยางสง และในการวางแผนการศกษาจะตองมการประสานกบการวางแผนทางเศรษฐกจและสงคมดวย เพราะมฉะนน ผทสาเรจการศกษาออกมาแลวไมมงานทาและจะกอใหเกดปญหาอาชญากรรมจากผทไมมงานทาเหลาน การจดการศกษาทเหมาะสมกบสภาพความเปนจรงทางเศรษฐกจและสงคมเทานนทจะมผลตอการพฒนาประเทศในทางบวกและมผลตอการหยดย งอาชญากรรมในคนหนมสาวไดดวย

นกอาชญาวทยาทมชออกทานหนง19 ไดเสนอแนวทางการปองกนอาชญากรรมไวทางดวยกน คอ

. การปองกนอาชญากรรมทมงตอบคคล ไดแก. การบงคบใชกฎหมายอาญาเพอทาใหประชาชนปฏบตตามกฎหมาย โดย

ยบยงผทจะประกอบอาชญากรรม และจบกมอาชญากรไปลงโทษ. การแกไขสภาวะทางสงคมขนพนฐานและการปรบตวทไมเหมาะสมในตว

บคคลซงถอกนวาเปนทเพราะอาชญากรรม

19 Walter B. Miller, “The Impact of a Total – Community Delinquency ControlProject” in Rose Giallombardo ed,. (Juvenile Delinguency, N.P.). p. - .

- 27 -

. การปองกนอาชญากรรมทมงตอสงแวดลอม รวมเอาความสมพนธทกอยางทมอยระหวางบคคลและสงแวดลอมภายนอกตลอดจนอทธพลตาง ๆ วธการปองกนแบบน เนนการเปลยนแปลงของชมชนทกอใหเกดอาชญากรรมหรอทไมบรรลเปาหมายทางสงคมทกาหนดไว

การสบสวน สอบสวน คดอาญา

พนกงานสอบสวน เปนหวใจสาคญและเปนบนไดขนแรกของกระบวนการยตธรรมทมบทบาทสาคญในการทจะเสรมสรางความถกตองชอบธรรมใหกบสงคม แมจะมการปรบปรงแกไขในระยะหลง แตกยงไมเปนการเพยงพอ และสอดคลองกบสภาพความเปนจรงและสภาวการณปจจบน ทงทางเศรษฐกจและสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว20 ภาระของพนกงานสอบสวนจงมมากขน แมทกวนนจะมกาลงของเจาหนาทตารวจทปฏบตหนาทในสถานตารวจจานวนมาก แตกมเพยงสวนนอยเทานนทมหนาทในการสอบสวนคดอาญา ยงในปจจบนจะเหนไดวามหนวยงานในกระบวนการยตธรรมบางหนวย ไดพยายามทจะเขามาควบคมงานสอบสวนของตารวจโดยตรง โดยไดเสนอใหมการแกไขกฎหมายวธพจารณาความอาญา และกฎหมายทเกยวของใหม และวพากษวจารณในการปฏบตงานของพนกงานสอบสวนวาไม เขาใจในตวบทกฎหมายอยางถองแท ทาใหเกดการบดเบอนขอเทจจรงแหงคด ไมใหความเปนธรรมแกคกรณ ลดรอนสทธเสรภาพของประชาชน โดยเฉพาะสทธของประชาชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.

ทาใหพนกงานสอบสวนตองมความละเอยดรอบคอบ ขยนและอดทน ตองเปนผท มความเสยสละ ตองทมเททงแรงกายแรงใจ ดาเนนการปฏบตงานมากกวางานในหนาทอน

พนกงานสอบสวน ในบางครงไมสามารถจะทาการสอบสวนใหเสรจสนภายในระยะเวลาอนสนได เนองจากจะตองเปนผรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของในคด เพอพสจนความผด และนาตวผกระทาผดมาสงฟองลงโทษตามกฎหมาย แตการเปนพนกงานสอบสวนมกประสบปญหาถกรองเรยน ถกฟองรอง ถกลงโทษ ถกลงทณฑทางวนยอยตลอดเวลา การปฏบตงานกเกดปญหาอปสรรค มขอบกพรองและความเสยหายตอรปคดอาญาบอยครง และถกมองภาพพจนงานสอบสวนวาเปนงานทแสวงหาผลประโยชน ทงทงานสอบสวนมปญหาอปสรรคในดานกฎหมาย กฎ ระเบยบ ของบงคบ คาสง วดส อปกรณ เครองมอเครองใชไมเพยงพอ และเปนงานท

20 ไพรตน รอดทอง. “ปจจยทมตอประสทธผลในการปฏบตหนาทของพนกงานสอบสวนในสงกดตารวจภธร จงหวดนครปฐม สมทรสาคร และสพรรณบร”. (วทยานพนธสงคมศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาสงคมวทยา, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ). หนา – .

- 28 -

ตองเสยคาใชจายมากในการเดนทางตดตอกบหนวยงานอนและการตดตามสอบสวนพยานบคคลถงแมวางานสอบสวนจะมคาตอบแทนการทาสานวนการสอบสวนใหดบพนกงานสอบสวนตามระเบยบกระทรวงการคลงแลวกตาม แตในความเปนจรงนน ยงไมเพยงพอตอการปฏบตงานของพนกงานสอบสวน แตดวยจตสานกและภาระหนาท พนกงานสอบสวนจะตองตระหนกในเรองของการดาเนนคดอาญาทจะตองดา เนนการใหเปนไปตามกระบวนการยตธรรม เพ อใหเ กดประสทธภาพสงสด ถงแมวาจะลาบากตรากตราเหนดเหนอยและเปนงานทไมมโอกาสทจะไดรบการพจารณาความดความชอบหรอไดรบการเลอนตาแหนงทสงขน หรอไดรบความกาวหนาในหนาทการงานดงเชนผปฏบตงานในสายงานอนกตา แตถาหากพนกงานสอบสวนเกดความยอทอในการปฏบตงาน ความเสยหายทงหลายกจะไปบงเกดแกประชาชนผบรสทธ โดยเฉพาะปจจบนแนวโนมของเรองการคมครองสทธมนษยชน และการคมครองเสรภาของประชาชนมมากขนเทาใดระบบการตรวจสอบการการทางานของหนวยงานอนๆ ทมตอเจาหนาทตารวจหรอตอพนกงานสอบสวน กจะตองมมากขน ฉะนนหากตองการใหการปฏบตงานในหนาทของพนกงานสอบสวนมประสทธภาพและเกดประสทธผล จาเปนอยางยงตองอาศยปจจยเกอหนนหลายๆ ประการ ไมวาจะเปนความรความสามารถ เทคนค และวธการในการปฏบตงาน ตลอดจนสภาพแวดลอมอนๆ ของการปฏบตงาน

หลกการสบสวนความจรงการสบสวนเปนธรรมชาตอยางหนงของมนษย21 นนคอธรรมชาตของความ

อยากรอยากเหนคงไมมมนษยคนใดทไมเคยมความอยากรอยากเหนจะตางกนกเพยงพฤตการณของความอยากรอยากเหนเทานนทไมเหมอนกน ใครมความอยากรอยากเหนมากและจรงจงกจะพยายามใหไดรในสงทอยากจะ รนนจนได แมไมเคยมวชาความรในการสบสวนมากอนโดยเขาเหลานนจะใชสามญสานกและ วจารณญาณของตวเอง ตามทวญ ชนทวไปพงมคนควา สบเสาะฯลฯ จนสามารถรในสงทอยากจะรนนได เชนภรรยาสามารถจบผดสามทนอกใจไปมภรรยานอยไดโดยไมตองไปเรยนวชา สบสวนจากทไหนมากอนนนเปนเพราะภรรยาหลวงมความอยากรอยากเหนอยาง จรงจง วาสามไปมภรรยานอยจรง ๆหรอไม และสงหนงทพวกเขาเหลานนตองทา กคอการรวบรวมขอมล วเคราะหขอมลแลวนามาคาดเดาดวยการสรางจนตนาการ ตามสามญสานกแหง

ดงนนการสบสวนจงมหลกในการปฏบตคอการรวบรวมขอมลทเกยวของกบ คดใหมากทสดเทาทจะมากไดแลวนาขอมลนนมาวเคราะห และคาดเดา ดวยการสรางจนตนาการตาม

21 ศรกฤษณ แกวผลก. “หลกการสบสวน”. (ออนไลน). เขาถงไดจาก :http://ipad.edupolice.org/knowledge/ KMinvest/InvesPrincipal.doc, .

- 29 -

สามญสานกแหงบคคล บนพนฐานของเหตและผลโดยตงเปนสมมตฐานแลวพสจนสมมตฐานนนเพราะฉะนนขอมลของคดจงเปนปจจยอนสาคญทสดในการสบสวนโดยทวไปแลว “ขอมล” จะแบงออกเปน ชนด คอ ขอเทจจรง คอขอมลทเปนความจรง ไดรบการพสจนวาเปนความจรงแลวขออนมาน คอ ขอมลทคาดเดาเอาเองยงไมไดรบการพสจนวาเปนความจรง หรออาจกลาวไดสน ๆวา การสบสวนคอการแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานเพอพสจนความผดและเพอทจะทราบรายละเอยดแหงคด เพราะฉะนนหวใจของการสบสวนกคอการรวบรวมขอมล เพอหาขอเทจจรงนนคอการนาขอมลมาแยกแยะ วาขอมลใดเปนขอเทจจรง ขอมลใดเปนขออนมาน

ดงนนจงนยามไดวาวธการสบสวนคอ กระบวนการรวบรวมขอมลทงหลายทงปวงทเกยวของกบคด แลวนาขอมลนนมาแยกแยะ ใหเปนขอเทจจรง และขออนมาน เพอนามาวเคราะหคดทเกดขนวานาจะเปนเชนใด ดวยการสรางจนตนาการ ตามสามญสานกแหงบคคลบนพนฐานของเหตและผล โดยตงสมมตฐาน ดวยการแยกเปนประเดนปญหา และจดลาดบความสาคญ และเรงดวนของประเดนปญหานน แลวรบดาเนนการสบสวนเพอพสจนสมมตฐานไปตามลาดบความสาคญและเรงดวนอยางมงมน อดทน และตอเนอง โดยมชกชา เพอพสจนความผดและจบกมผกระทาผดมาดาเนนคด โดยยดหลกความจรงตามแนวทางของตรรกวทยา จตวทยา และปรชญา

ตรรกวทยา คอ วชาทวาดวยเรองเหตและผลซงการสบสวนตองใชหลกของเหตและผลเปนสาคญในการพจารณาขอมลใหเปนขอเทจจรง

จตวทยา คอ วชาทวาดวยเรองพฤตกรรมของมนษยการสบสวนเปนเรองทเกยวของกบพฤตกรรมของคนราย พยาน และผเสยหายโดยตรงเชน การใชหลกของพฤตกรรมมนษยทแสดงออกตอสงเราไปสรางเปนเครองมอทาง วทยาศาสตรใชในการจบเทจหรอการพจารณาพฤตกรรมของผทเรากาลงสอบปาก คา ดงนนการสบสวนจงตองพจารณาพฤตกรรมของคนรายผเสยหาย และประจกษพยานเพอนาไปสการพจารณาขอมลเปนสาคญ

ปรชญา คอ วชาทมผใหความหมายไวมากมาย แตโดยสรปแลวปรชญา คอวชาทวาดวยการแสวงหาความรทเปนจรงแทแนนอน ทไมมสงใดจะจรงแทไปกวานอกแลวนนคอ ความรอนประเสรฐ คอไมมความรใดทประเสรฐไปกวานนอกแลว ปรชญาทเอามาใชเปนแนวทางในการสบสวนนนคอ วธการวเคราะหขอมลทตองวเคราะหอยางปรชญาวา ขอมลนน ๆ เปนจรงอยางนนหรอไม มความจรงเหนอขนไปกวานนอกหรอไม เชนเราถามคนวาบอนาอนหรอเยน ถามคนตอบวานาเยน เรากตองคดตอไปอกวาคนทตอบวานาในบอทเยนนน สภาพแวดลอมหรอบรบทของเขาขณะนนเปนอยางไรถาเขามาจากทรอน เขายอมตอบวานานนเยน แตถาเขามาจากทเยน เขายอมตอบวานานนอนฉะนนการทคนตอบวานาเยน ยงเปนคาตอบทตองคนหาความจรงตอไปวาทเขาวาเยนนน เปนเพราะเหตใด เปนจรงเชนนนหรอไมการสบสวนจงตองพจารณาขอมล โดยใชแนวทาง

- 30 -

ของปรชญา ตรรกวทยา จตวทยาและปรชญา จงเปนแนวทางทนาไปสการพจารณาแยกแยะขอมลใหเปนขอเทจจรงหรอขอ อนมาน หรอ กลาวอกนยหนงคอในกระบวนการรวบรวมขอมลเพอนามาวเคราะหนน ผสบสวนตองคดอยางตรรกวทยาจตวทยา และคดอยางปรชญาและถาเรานาทฤษฎระบบมาอธบายเรองการสบสวนกจะเขยนเปนระบบของการสบสวนไดดงน

. คดทเกดขน (Input)

. กระบวนการรวบรวมขอมลโดยวธการสบสวน (Process)

. จบกมผตองหาไดพรอมหลกฐานนาฟองศาล (Output)ฉะนน ถาใครรวบรวมขอมลไดมากแยกแยะขอมลเปน วเคราะหเกง กจะนาไปส

ความสาเรจได นนคอการพยายามหาขอเทจจรงใหไดมากทสดเทาทจะทาได อะไรเปนขอเทจจรงใหตงไวเปนหลกยดขอมลใดเขากบขอเทจจรงทนา มาตงไวเปนหลกยดไมไดขอมลนนไมถกตองใหตดทงอยางสนเชงขอ เทจจรงจงเปนขอมลหลกทจะเปนแบบหรอแนวทางใหขอมลอนมาสวมตอไดอยางสนทสนมและเจอสมเหมอนกบการตอภาพจกซอ ทมการตอภาพไปเรอย ๆจนภาพสดทายประกอบกนกลายเปนรปทสมบรณ ดงนนขอมลใดทเปนขอเทจจรงอยแลวไมตองพสจนแลว จงเปนขอมลทมคาทผทางานสบสวนทวไปปรารถนา กลาวโดยสรปแลวเมอเกดคดขน จะมบคคลเขาไปเกยวของอย กลม คอ

กลมแรก ผเสยหายทถกประทษรายถาตายกพดใหขอมลไมได นอกจากสภาพศพทเกดขนถาไมตายกจะมสภาพเปนพยานบคคลผหนง ซงสวนมากกใหขอมลไดไมทงหมด

กลมทสอง คนราย ซงหนไปแลวกลมทสาม พยานซงสวนมากกจะใหขอมลไดไมหมดเชนเดยวกบกลมแรกกลมทส ตารวจผสบสวน จะเปนผทไมรอะไรเลยกจะเรมสบสวนดวย การรวบรวม

ขอมล ดวยวธการตาง ๆ ตามวธการสบสวนทกลาวมาแลว ขอมลทเปนจรงจงเปนปจจยสาคญทสดทตองใชในการสบสวน

- 31 -

แนวคดเกยวกบธรรมาภบาล

ระบบการบรหารกจการบานเมองท ด หรอหลกธรรมาภบาล (GoodGovernance)22

หลกธรรมาภบาล หมายถง แนวทางในการจดระเบยบเพอใหสงคมของประเทศทงภาครฐ ภาคธรกจ เอกชนและภาคประชาชน สามารถอยรวมกนไดอยางสงบสข และตงอยในถกตองเปนธรรม ตามหลกพนฐานการบรหารกจการบานเมองทด ดงน

. หลกนตธรรม (The Rule of Law)หลกนตธรรม หมายถง การปฏบตตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ โดย

ถอวาเปนการปกครองภายใตกฎหมายมใชตามอาเภอใจ หรออานาจของ ตวบคคล จะตองคานงถงความเปนธรรม และความยตธรรม รวมทงมความรดกมและ รวดเรวดวย

. หลกคณธรรม (Morality)หลกคณธรรม หมายถง การยดมนในความถกตอง ดงาม การสงเสรม ใหบคลากร

พฒนาตนเอง ไปพรอมกน เพอใหบคลากรมความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบ วนยประกอบอาชพสจรต เปนนสย ประจาชาต

. หลกความโปรงใส (Accountability)หลกความโปรงใส หมายถง ความโปรงใส พอเทยบไดวามความหมาย ตรงขาม

หรอเกอบตรงขาม กบการทจรต คอรรปชน โดยทเรองทจรต คอรรปชน ใหม ความหมายในเชงลบและความนาสะพรงกลวแฝงอย ความโปรงใสเปนคาศพททใหแงมมในเชงบวก และใหความสนใจในเชงสงบสข ประชาชนเขาถงขอมลขาวสาร ไดสะดวกและเขาใจงาย และมกระบวนการใหประชาชนตรวจสอบความถกตองอยางชดเจนในการน เพอเปน สรมงคลแกบคลากรทปฏบตงานใหมความโปรงใส ขออญเชญพระราชกระแสรบสงในองคพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ภมพลอดลยเดชมหาราช ทไดทรงมพระราชกระแสรบสง ไดแก ผทมความสจรต และบรสทธใจ แมจะมความรนอยกยอมทาประโยชนใหแกสวนรวมไดมากกวาผทมความรมาก แตไมมความสจรต ไมมความบรสทธใจ

22 “ระบบการบรหารกจการบานเมองทด หรอหลกธรรมาภบาล (Good Governance)”.(ออนไลน). เขาถงไดจาก : www.goldenworld-inter.com/index.php?...good-governance. 2559.

- 32 -

. หลกการมสวนรวม (Participation)หลกการมสวนรวม หมายถง การใหโอกาสใหบคลากรหรอผม สวนเกยวของเขา

มามสวนรวมทางการ บรหารจดการเกยวกบการตดสนใจในเรองตาง ๆ เชน เปนคณะกรรมการคณะอนกรรมการ และหรอ คณะทางานโดยใหขอมล ความคดเหน แนะนา ปรกษา รวมวางแผนและรวมปฏบต

. หลกความรบผดชอบ (Responsibility )หลกความรบผดชอบ หมายถง การตระหนกในสทธและหนาท ความสานกใน

ความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหาการบรหารจดการ การกระตอรอรนในการแกปญหา และเคารพในความคดเหนทแตกตาง รวมทงความกลาทจะยอมรบผลดและผลเสยจากกระทาของตนเอง

. หลกความคมคา (Cost – Effectiveness or Economy)หลกความคมคา หมายถง การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจากด เพอใหเกด

ประโยชนสงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหบคลากรมความประหยด ใชวสดอปกรณอยางคมคาและรกษาทรพยากรธรรมชาตใหสมบรณย งยน

การสรางธรรมาภบาล (Good Governance)ปจจบนแนวคดเกยวกบธรรมาภบาลไดรบความสนใจอยางกวางขวาง ทงองคกร

ภาครฐและภาคเอกชนไดใหความสาคญ และนาแนวคดนไปประยกตใชกบการบรหารองคกรธรรมาภบาลเกยวของกบการบรหารงานทมประสทธภาพสประชาชน โดยมงใหเกดความเปนอสระในการบรหารงาน การลดการควบคม ใหผบรหารสามารถปฏบตงานไดบรรลตามเปาหมายสถาบนททาหนาทบรหารงานภาครฐ นอกจากจะตองกาหนดบทบาทของตนอยางชดเจนแลว มความพรอมทจะถกตรวจสอบ ตอแนวทางการใชอานาจในการดาเนนงาน สวนใน องคกรภาคเอกชนกเชนเดยวกนทหนมาใหความสนใจ ในเรองของบรรษทภบาล (Coporate Good Governance)

วธการและเปาหมายของการปฏรประบบการบรหารของสวนราชการจะใชธรรมาภบาลเปนเสมอนเครองมอในการพฒนาขดความสามารถโดยมการ

สงเสรมบทบาทใหเกดการทางานทปราศจากการคอรรปชน หรอการไมนาผลประโยชนของสาธารณะมาใชเพอประโยชนสวนตว มการใชหลกนตธรรมในการดาเนนงาน หรอสรางกรอบในการดาเนนงานเพอใหการดาเนนงานสอดคลองกบหลกนตธรรม ลดกฎระเบยบทมากจนเกนไป ทเปนตนเหตของการทางานทลาชา มการจดลาดบความสาคญของเปาหมายการดาเนนงานใหชดเจนเพอใหการจดสรรทรพยากรเปนไปอยางถกตองเหมาะสม มกระบวนการตดสนใจทโปรงใส มกฏกตกา มารยาท ในการบรหารงาน

- 33 -

แนวคดเกยวกบการสรางธรรมาภบาลการสงเสรมใหเกดการสรางธรรมาภบาลนน มาจากความรวมมอของทงสถาบนทง

ภาครฐ ภาคเอกชน และประชาสงคม บทบาทของรฐทสาคญนน คอรฐเปนผมบทบาทในการวางรากฐาน และรกษากฎระเบยบตาง ๆ การสรางธรรมาภบาลของรฐนนจาเปนตองอาศยระบบการจดการภาครฐทมประสทธภาพ มภาระรบผดชอบภายใตกฎหมาย และนโยบายทโปรงใสตรวจสอบได

ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทรฐจะตองมการปฏรประบบราชการเพอปรบปรงระบบการบรหารจดการใหมประสทธภาพ และรบผดชอบภายใตกรอบของกฎหมาย ซงจดมงหมายในการสรางธรรมาภบาลของภาครฐนนจะตองพยายามปฏรปการบรหารจดการใหถกตองตามหลกเหตผล และหนาท มระบบความรบผดชอบดานการเงนทมประสทธภาพมาใช และใหมความโปรงในการปฏบตงาน ยกระดบความชานาญของภาครฐใหมความทนสมย เปนตน สวนบทบาทขององคกรภาคเอกชน และบทบาทของประชาสงคมทมตอการสรางธรรมาภบาล คอ การรวมตวกนของสาธารณชนในการตอตานการทจรตและการประพฤตมชอบ โดยรฐควรมการหามาตรการทจะกระตนใหเกดการตระหนกถงการทาผดจรรยาบรรณ เปนตน

การประยกตใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารการบรหารงานในรปแบบของธรรมาภบาลนนจะเนนทการเจรญเตบโตอยางตอเนอง

มนคง ไมลมละลาย ไมเสยงตอความเสยหาย พนกงานมความมนใจในองคกรวาสามารถปฏบตงานในองคกรไดในระยะยาว การนาธรรมาภบาลมาใชในการบรหารนน เพอใหองคกรมความนาเชอถอและไดรบการยอมรบจากสงคม ปจจบนการบรหารงานในภาครฐไดรบความสนใจจากประชาชนเปนอยางมากในเรองของความโปรงใสในการดาเนนงาน ดงนนการนาหลกธรรมาภบาลมาใชในหนวยงานของรฐกเพอใหประชาชนเกดความเชอถอศรทธาวาปญหาตาง ๆ ทเกยวกบการทจรตคอรปชนของหนวยงานภาครฐจะลดลง ซงสงทจาเปนในการบรหารงานของหนวยงานในภาครฐไดแก

. ความรบผดชอบตรวจสอบไดความรบผดชอบ คอ บคคล องคกร และผททาหนาทในการตดสนใจ ซงหนาท

เกยวกบการบรหารงานภาครฐ ตองมภาระความรบผดชอบตอสาธารณะเก ยวกบการกระทากจกรรม หรอการตดสนใจใด ๆ ซงสงผลกระทบตอสาธารณะ ความรบผดชอบทกลาวมา หมายถงการเปดเผยขอมล การมความยตธรรม ปฏบตตอทกคนดวยความเสมอภาค และตรวจสอบไดโปรงใส และดาเนนการภายใตกรอบของกฎหมาย

- 34 -

. ความโปรงใสความโปรงใส หมายถง การตดสนใจและการดาเนนการตาง ๆ อยบนกฎระเบยบ

ชดเจน การดาเนนงานของรฐบาลในดานนโยบายตาง ๆ นน สาธารณะชนสามารถรบทราบ และมความมนใจไดวาการดาเนนงานของรฐนนมาจากความตงใจในการดาเนนงานเพอใหบรรลผลตามเปาหมายของนโยบาย

. การปราบปรามทจรตและการประพฤตมชอบการทองคกรภาครฐใชอานาจหนาทหรอการแสวงหาผลประโยชนในทางสวนตว

เหลานถอเปนการทจรต และการประพฤตมชอบทงตอองคกรภาครฐเองและองคกรในภาคเอกชนการปรบปรงประสทธภาพในการทางานและการทาใหเกดความโปรงใส รวมไปถงการปฏรประบบราชการจะเปนเครองมอในการปราบปรามการฉอฉล และเสรมสรางธรรมาภบาล

. การสรางการมสวนรวมการมสวนรวมเปนการเปดโอกาสใหกบประชาชน หรอผทมสวนเกยวของเขามาม

บทบาทในการตดสนใจดาเนนนโยบาย มสวนรวมในการควบคมการปฏบตงานของสถาบน การมสวนรวมจะกอใหเกดกระบวนการตรวจสอบ และเรยกรองในกรณทเกดความสงสยในกระบวนการทาดาเนนงานของรฐไดเปนอยางด

. การมกฎหมายทเขมแขงธรรมาภบาลมพนฐานการดาเนนการอยบนกรอบของกฎหมายโดยไมเลอกปฏบต

มการใหความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย มกฎหมายทเขมแขง มการระบการลงโทษทชดเจนและมผลบงคบใชไดจะเปนสงทชวยพฒนาระบบการปกครองเพอปองกนการละเมด หรอฝาฝน การมระบบกฎหมายทดจะสงเสรมการปกครองตามหลกนตธรรม

. การตอบสนองททนการธรรมาภบาล หมายถง การใหการตอบสนองททนการตอผมสวนเกยวของทกฝาย

ในเวลาททนการ. ความเหนชอบรวมกน

สงคมทประกอบดวยบคคลทมความคดเหนแตกตางกนไป ธรรมาภบาลจะทาหนาทเปนตวกลางในการประสานความตองการทแตกตางใหบนพนฐานของประโยชนสวนรวมและขององคกรเปนหลก

. ประสทธภาพและประสทธผลประสทธภาพและประสทธผลในหลกธรรมาภบาลนน ตองการใหมการใช

ทรพยากรตาง ๆ ใหเกดประโยชนสงสด และคมคา

- 35 -

. ความเสมอภาคและความเกยวของหลกธรรมาภบาลจะเนนใหบคลากรทกคนในองคกรรสกมสวนรวมหรอรสกเปน

สวนหนงกบองคกร บคคลสามารถมสวนเกยวของในกจกรรมหลกทจะชวยสรางความเตบโตใหกบหนวยงาน

สรปการใชหลกธรรมภบาลทาใหองคกรสามารถเพมประสทธภาพการบรหารงานได อก

ทงยงเปนกลไกในการควบคมตดตาม และตรวจสอบ โดยมประชาชน หรอองคกรภายนอกมสวนรวม ทงนเพอปองกนไมใหเกดความเสยหายแกการบรหารองคกร เพราะการสรางธรรมาภบาลใหเกดขนในองคกรเปนการสรางสานกทดในการบรหารงาน และการทางานในองคกร และจดระบบทสนบสนนใหมการปฏบตตามสานกทด ไมวาจะเปนในเรองของการบรหารงานอยางมประสทธภาพไมสนเปลอง การตดตามการทจรต ความโปรงใส โดยคานงถงผท เกยวของทจะไดรบผลกระทบเนองจากผทไดรบผลกระทบจากการปฏบตงานในหนวยงานของรฐนนจะเกยวของกบประชาชนโดยตรง

อานาจหนาทและความรบผดชอบของกองบญชาการตารวจภธรภาค

ประวตและความเปนมา23

พนทตารวจภธรภาค กอนป พ.ศ. อยในความรบผดชอบของกองบงคบการตารวจภธรเขต ซงมทตงอยทกระทรวงมหาดไทย ในปเดยวกน ไดตงเปนกองบงคบการตารวจภธรเขต ขน ขณะนนตวอาคารกองบญชาการตารวจภธรเขต ยงไมม ไดมาอาศยกองกากบการตารวจภธรจงหวดนครปฐมเปนททางาน อาคารบานไมอยทางทศตะวนออกของตวอาคารสถานตารวจภธรอาเภอเมองนครปฐม และอยแถวเดยวกนหนหนามาทางขวาขององคพระปฐมเจดยโดยไดอาศยสถานทดงกลาวไดประมาณ เดอน พ.ต.ท. หลวงอารกประชากร ผบ งคบการตารวจภธรเขต ขณะนน ไดตดตอ พระประชากรบรรกษ (แอรม สนทรศารทล) ขาหลวงประจาจงหวดนครปฐม เพอขอยมสโมสรเสอปา เปนทตงกองบงคบการตารวจภธรเขต ตวอาคารเปนไม

ชน ชนบนเปนทตงกองบงคบการตารวจภธรเขต ชนลางเปนทตงกองกากบการตารวจภธรเขตและกองบงคบการตารวจภธรเขต ใชทตงนนตลอดมา จนมการตงกองบงคบการตารวจภธรเขต

23 ประวต ตารวจภธรภาค 7. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.police7.go.th/police7 _newSite/index.php? casePage=po7. 25 .

- 36 -

ขนใหม สรางเสรจเมอเดอน ม.ค. และไดมาเปดทาการในสถานทใหมแหงน เมอวนท เม.ย.

ตอมาในป พ.ศ. ไดม พระราชกฤษฎกาแบงสวนราการกรมตารวจ (ฉบบท ) ลง ม.ค. จงเปลยนชอจากกองบงคบการตารวจภธรเขต เปน กองบงคบการตารวจภธร

จนกระทงในป พ.ศ. ไดมพระราชกฤษฎกาปรบโครงสรางกรมตารวจ (ฉบบท ) ลง ต.ค. ไดยกฐานะกองบงคบการตารวจภธร เปนหนวยงานระดบกองบญชาการ เรยกวา ตารวจภธร

ภาค มาจนปจจบนวสยทศน (Vision) “ตารวจภธรภาค เปนตารวจมออาชพ เพอความผาสกของ

ประชาชน”คานยม (Core Values) “ตารวจภธรภาค สานกในหนาท (Accountability) มความ

รบผดชอบ (Responsibility) ทางานโปรงใส (Transparency) ใสใจประชาชน (Public Orientation)โดยมโครงสรางของหนวยขนตรง ดงน

- 37 -

แผนภาพท 2- : แสดงการจดหนวย ตารวจภธรภาค

ทมา : กองบงคบการตารวจภธรภาค 7, 2559.

สถานภาพคดอาญาในพนรบผดชอบของกองบญชาการตารวจภธรภาค

สถานภาพคดอาญาในพนทรบผดชอบของกองบญชาการตารวจภธรภาค ธ.ค.เปรยบเทยบกบ ธ.ค. มดงน

. ฐานความผดเกยวกบชวต รางกายและเพศ. ฆาผอน (อกฉกรรจ). ทารายผอนถงแกความตาย. พยายามฆา. ทารายรางกาย

- 38 -

. ขมขนกระทาชาเรา

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ แยกรายขอหา

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 39 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ แยกรายสถานตารวจภธรจงหวด

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

. ฐานความผดเกยวกบทรพย2.1 ปลนทรพย (อกฉกรรจ)2.2 ชงทรพย (บาดเจบเปนอกฉกรรจ)2.3 วงราวทรพย

- 40 -

2.4 ลกทรพย2.5 กรรโชกทรพย2.6 ฉอโกง2.7 ยกยอกทรพย2.8 ทาใหเสยทรพย2.9 รบของโจร2.10 ลกพาเรยกคาไถ2.11 วางเพลง

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบทรพย

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 41 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบทรพยแยกรายขอหา

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 42 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบทรพยแยกรายสถานตารวจภธรจงหวด

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 43 -

. ฐานความผดพเศษ3.1 พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการคามนษย3.2 พ.ร.บ.คมครองเดก3.3 พ.ร.บ.ลขสทธ3.4 พ.ร.บ.สทธบตร3.5 พ.ร.บ.เครองหมายการคา3.6 พ.ร.บ.วาดวยการกระทาผดทางคอมพวเตอร3.7 ความผดเกยวกบบตรอเลกทรอนกส3.8 พ.ร.บ.ปาไม3.9 พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต

. พ.ร.บ.อทยานแหงชาต

. พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา

. พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.

. พ.ร.บ.เลอยโซยนต

. พ.ร.บ.การขดดนและถมดน

. พ.ร.บ.ศลกากร

. พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. ,

. พ.ร.บ.หามเรยกดอกเบยเกนอตรา

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดเกยวกบฐานความผดพเศษ

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 44 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดพเศษแยกรายขอหา

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 45 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดพเศษแยกรายสถานตารวจภธรจงหวด

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 46 -

. คดความผดทรฐเปนผเสยหาย4.1 ยาเสพตด

4.1.1 ผลต/นาเขา/สงออก4.1.2 จาหนาย/ครอบครอบเพอจาหนาย4.1.3 ครอบครอง4.1.4 เสพยาเสพตด

4.2 อาวธปนและวตถระเบด4.2.1 อาวธปนสงคราม4.2.2 อาวธปนธรรมดา4.2.3 วตถระเบด

4.3 การพนน4.3.1 สลากกนรวบ4.3.2 ทายผลฟตบอล/ออนไลน4.3.3 การพนนอนๆ

4.4 ความผดเกยวกบวสด สอ สงพมพลามกอนาจาร4.5 ความผดเกยวกบ พ.ร.บ.คนเขาเมอง4.6 ความผดเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคาประเวณ4.7 ความผดเกยวกบสถานบรการ4.8 ความผดเกยวกบการควบคมเครองดมแอลกอฮอล

- 47 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดทรฐเปนผเสยหาย

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานทรฐเปนผเสยหายแยกรายขอหา

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 48 -

ตารางท 2 – : แสดงสถตเปรยบเทยบคดฐานความผดทรฐเปนผเสยหายแยกรายสถานตารวจภธรจงหวด

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

การบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญาของกองบญชาการตารวจภธรภาค

แนวทางการขบเคลอนงานปองกนปราบปราม ประจาปงบประมาณ 24

เปาหมายของงานปองกนปราบปรามอาชญากรรมกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการของ ตร. ประจาปงบประมาณ (ตาม

เกณฑ ก.พ.ร.) ในสวนงาน ปป. ประกอบดวย. รอยละความหวาดกลวภยอาชญากรรมของประชาชน. ความสาเรจของการสรางการมสวนรวมของประชาชนทสงผลใหอาชญากรรมใน

พนท เปาหมายลดลง. รอยละของความเชอมนของประชาชนตอการปฏบตงานของตารวจ. ตวชวดระหวางกระทรวงทมเปาหมายรวมกน ( Joint KPIs )

. รอยละความสาเรจของคดทเกดขนในพนททองเทยวสาคญ

24 แนวทางการขบเคลอนงานปองกนปราบปราม ประจาปงบประมาณ .(ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.police7.go.th/police7./256 .

- 49 -

. รอยละของคดทมการจบกมผตองหาไดในความผดฐานคามนษยเทยบกบจานวนคดทเกดขน

. รอยละของคดยาเสพตดรายสาคญเปรยบเทยบกบคดทจบกมไดทงหมดการปฏบตหนาทปองกนปราบปรามตองยดหลกการ ดงน

. การบงคบใชกฎหมาย ตองเปนไปดวยความถกตอง รวดเรว เปนธรรม เสมอภาคไมเลอกปฏบต ทงเพศ วย เชอชาต ศาสนา และสถานภาพทางสงคม

. เนนการปองกน โดยใหความสาคญกบงานปองกนมากเปนพเศษ เพอไมใหเกดความสญเสย เพราะเมอเกดเหตแลว จะมภาระอกหลายอยางตามมา ตงแตการสบสวน สอบสวนการเขาสกระบวนการยตธรรม รวมถงการคมขง จะตองเสยคาใชจาย งบประมาณจานวนมาก

ดงนนตารวจจะตองปองกนไมใหอาชญากรรมเกดขน หรอเกดขนนอยทสดซงนอกจากจะตองปรบปรงระบบงานสายตรวจใหมประสทธภาพมากขนแลว ตารวจทกพนท ทกตาแหนง ทกหนาท ตองใหความสาคญ และรวมแรง รวมใจกนทาหนาทปองกนอาชญากรรม ทกสถานตารวจ จะตองเพมประสทธภาพในการปองกนใหมากขน โดย

. ทางานอยางบรณาการโดยใชกาลงจากทกฝายภายใน สน./สภ.

. แสวงหาความรวมมอจากภาคเอกชน –หนวยราชการ รฐวสาหกจ มลนธอาสาสมครตางๆ และประชาชนทวไปในพนท

. ใชขอมลททนสมยจากทกชองทาง ตามทเกดขนจรง

. วเคราะหขอมล (สถานภาพ) อาชญากรรม อยางตอเนอง เปนระบบ

. นามาใชในการวางแผน ปรบยทธวธการทางาน

. นาเทคโนโลยสมยใหมมาใช

. ดาเนนมาตรการการปองกนอาชญากรรมเชงรก อยางจรงจง สมาเสมอ. ตารวจกบประชาชน เปนคนๆ เดยวกน ตองเขาหาประชาชน

. ตารวจกบประชาชนเปรยบเหมอนคนๆ เดยวกน ตองทางานโดยยดประชาชนเปนศนยกลาง ตารวจตองเปนฝายเขาหาประชาชน เขาหาหนวยราชการ เพอรบฟงความคดเหน ความตองการ ตรวจสอบ (X-Ray) ปญหาความเดอดรอน อยางตอเนอง เพอจะไดดาเนนการแกไขปญหาไดอยางถกตองและถกใจ ไดผลอยางย งยน

. การแสวงหาความรวมมอ เพอใหประชาชนและหนวยราชการทเกยวของใหความรวมมอสนบสนนการปฏบตภารกจตางๆ จะตองเรมจาก การปฏบตหนาท – ภารกจ สาเรจ

- 50 -

ครบถวน เพอเปนการสรางศรทธา ความเชอมน ใหกบประชาชนและสงคมยอมรบกอน จงจะเปนทมาของความรวมมอ รวมใจของประชาชน และหนวยราชการทเราตองการได

. การใชกาลงและอาวธตารวจจะทาไดกตอเมอมความจาเปนอยางแทจรง และไมอาจหลกเลยงได เพอ

ปองกนชวตและทรพยสนของผอนหรอตนเองเทานน ตองสมเหตสมผล ตารวจจงจาเปนตองฝกอบรม เรยนร จนสามารถใชกาลงและอาวธไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบสถานการณทเกดขน พงระมดระวงอยางยง หากผดพลาดจะเสยหาย แกไขยาก เพราะเทคโนโลยปจจบน กาวหนารวดเรวมาก

. ภาพพจน และชอเสยงของตารวจ. ตองคานงถงภาพพจน และชอเสยงของสานกงานตารวจแหงชาต เพราะเปน

ทงผบงคบใชกฎหมายและใหบรการ ประกอบกบตารวจนนมตนทนทางสงคมตา กระทาการใดๆมกจะถกวพากษวจารณอยตลอดเวลา ดงนน ผบงคบบญชาทกระดบ ตองชวยกน สอดสอง ดแลชวยเหลอ/แกไข ปญหา ใหผใตบงคบบญชาทงในงานราชการ และสวนตว อยาปลอยใหตารวจเพยงไมกคนทาใหภาพพจนของตารวจสวนใหญเสยหาย

. ตองไมเปนหนงในสวนนอยททาใหองคกรตารวจเสยหาย ทงเรองใหญหรอเรองเลกนอย

. ใหหางไกล ไมไปคบหากบผมอทธพล ผมพฤตการณเกยวของกบยาเสพตดแกงเงนกนอกระบบ อบายมขทกประเภท ตองถอยออกมาอยางเดดขาด และชวยจดการใหหมดสนไป

. ไมทาผด ฝาฝนกฎหมายเสยเอง เชน ขบรถฝาฝนสญญาณไฟแดง ขบรถยอนศร โดยไมจาเปน ขบขรถจกรยานยนต โดยไมสวมหมวกกนนอก เปนตน

. อาชญากรรมทเกดกบเดก สตร คนชรา และชาวตางชาต ตองใหความสาคญเปนพเศษ เพราะเปนทสนใจของประชาชน และสอมวลชน ตลอดจนสงผลตอความรสก ความหวาดระแวง ภยอนตราย จากอาชญากรรม

งานปองกนปราบปรามอาชญากรรม. งานปองกนปราบปราม

“ตารวจจะตองปฏบตหนาทอยางไร เพอใหสจรตชนนอนตาหลบ”. หวหนาสายตรวจ (สวป. ทเขาเวร , - ) และ สายตรวจ ถอเปนตวแทนของ

สน. ในการ ทาหนาทรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน และทรพยสนสาธารณะ เปนความตองการอนดบแรกของ ตร. ทตองการใหเกดขนในทนทและเหนเดนชด ของ

- 51 -

การเปลยนแปลง ถอวาเปนการใหบรการนอกสถานตารวจ ตองปฏบตหนาทดวยความกระตอรอรนไปถงทเกดเหตโดยรวดเรว ตามพนธะสญญาทสถานตารวจ ไดประกาศไว หรอเรวกวา ตองใชกรยา วาจา สภาพ มมนษยสมพนธทดกบประชาชน มความออนนอม ถอมตน ใหระลกอยเสมอวาประชาชนทกคนกเหมอนญาตพนองของเรา สงไหนชวยเขาได กตองชวยดวยความเตมใจ ตองเปนมตรกบประชาชน โดยไมเลอกปฏบต แสดงความเหนอกเหนใจ เม อประชาชนไดรบความเดอดรอน ไมใชพดจาดวยถอยคาทซาเตมความรสก ความสญเสย กอนเขาเวร กตองเตรยมตวใหพรอม ทงรางกาย – จตใจ ไมงวงเหงา หาวนอน มกลนสรา หนาตาอดโรย เวลาพดจากบประชาชนขณะไประงบเหต ประชาชนกจะหมดศรทธา ขาดความเชอถอ ตองทาหนาท ตารวจ ไมใชหนาทสายตรวจ เพยงอยางเดยว อยาถอวาธระไมใช เชน รถชน รถเสย รถตกถนน กตองรบเขาชวยเหลอดาเนนการเบองตน ดวยความเตมใจ ไมบายเบยง หรอแสดงความไมใสใจ ตองทาหนาทใหครบถวน พบคนวกลจรต คนขอทาน คนเรรอน นอนตามปายรถประจาทาง สวนสาธารณะตองดาเนนการ ปลอยไวจะเกดปญหาในภายหลง กไมพนหนาทตารวจ พบสงผดสงเกตกตองตรวจสอบ พบปายรถประจาทาง สะพานลอยไมมแสงสวางกตองรายงานใหผบงคบบญชาทราบพบสภาพสตรเดนคนเดยวเวลากลางคนในทเปลยวกตองสอบถาม ใหคาแนะนา พบแตงกายวาบหวามเครองประดบหรหรา กตองตกเตอน เปนตน

. หองปฏบตการสายตรวจสถตเปรยบเทยบคดอาญา กลม (อยางนอย ปปจจบน – ปทผานมา)

นาฬกาอาชญากรรม เรอน (เดอนปจจบน – เดอนทผานมา) ผลการปฏบตของแตละชดปฏบตการ(เพอใชประเมนผลแตละชดปฏบตการ) แผนทแบงเขตตรวจ การวเคราะหสถานภาพอาชญากรรมตามแบบฟอรม ( , - - , , รถยนต รถจกรยานยนต) สมดควบคมการปฏบตหนาทของสายตรวจ (เลมยาวสนาตาล) สมดอบรมปลอยแถวสายตรวจ แบบฟอรมรายงานผลการปฏบตหนาทของสายตรวจ สวป.(ทเขาเวร), - สมดยดรถตองสงสย สมดขอมลอาชญากรรมสมดตแดง วนค – วนค ( – ต) แผนผง CCTV แฟมรวบรวมรายละเอยดขอมลอาชญากรรมประเภทตางๆ เปนรายเดอน (ลกทรพย ชงทรพย วงราวทรพย ปลนทรพย ลกทรพย รถยนต -รถจกรยานยนต เปนตน)

. ขอมลทองถน ตามแบบท ตร. กาหนดในคมอการจดทาและใชขอมลขาวสารประจาสถานตารวจ (ศขส. สน./สภ.) พ.ศ. ขอมลทองถนเกยวของกบงานปองกนปราบปรามอาชญากรรม ตามแบบฟอรม (ขท. - ) ตองทนสมย (ตรวจสอบ - ปรบเพม-ลดทกเดอน)

- 52 -

. การแบงเขตตรวจ ตองคานงถงขอมลทองถน และระยะเวลาไปถงทเกดเหต- นาท / - นาท ตามสภาพพนท ไมแบงเขตตรวจตามจานวนสายตรวจทมอย (เขตตรวจมาก

สายตรวจนอย ใหใชการควบเขต). การรวบรวมขอมลเพอวเคราะหสถานภาพอาชญากรรม ทมาของขอมล

อาชญากรรม ขอมลอาชญากรรม มความสาคญตอการปฏบตงานปองกนปราบปรามอาชญากรรมการรกษาความสงบเรยบรอย การใหบรการประชาชนและการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนไดอยางมประสทธภาพ สถตอาชญากรรมปจจบน มเพยงประชาชนมารองทกขและพนกงานสอบสวนรบคดไวเทานน สวนทประชาชน ไมมารองทกขหรอตกลงกนไดและอนๆ อกจานวนมาก

ฉะนนทาอยางไรจงจะได ขอมลทถกตองตรงกบความเปนจรงมากทสด ซงจะทาใหนาไปสการปองกน แกไขปญหาอาชญากรรมไดอยางตรงจด ทงนตองทา การวเคราะหสถานภาพอาชญากรรมเชงรก หรอ พยากรณสถานภาพอาชญากรรมลวงหนาได คดเกดขนทใดแลวจะตองไมเกดในทนนๆ อก หรอไมเกดในทานองเดยวกนอกในทอนๆ เชน ชงทรพยสถานบรการเชอเพลง บนสะพานลอย รานสะดวกซอ ธนาคาร รานทอง เปนตน

ใหทารายละเอยดของแตละคดเปนรายเดอน เชน คดลกทรพย ชงทรพยวงราวทรพย รถยนต รถ จกรยานยนต หาย เปนตน ทาการวเคราะหสถานภาพอาชญากรรมทก

, วน เพอปรบแผนการตรวจและจดทาเปนรายเดอน ตามแบบฟอรมทกาหนด ทงระดบ สน./สภ., บก./ภ.จว., บช./ภ. (วค. - )

. การจดทาแผนการตรวจ ทก , วน ตามขอมลอาชญากรรมทเกดขนจรงตามขอ . ชดเจน ปฏบตไดจรง ตรวจสอบได แกไขปญหาอาชญากรรมได

. รปแบบการจดสายตรวจ สายตรวจจกรยานยนต สาย ตองม นาย กรณสวป. เขาเวร ให สวป. และ รอง สวป.ทเขาเวรแยกกนออกตรวจ ตามความเหมาะสม (เพมสายตรวจอก สาย) ชดปฏบตการสายตรวจ ชด – ชด ระยะเวลาในการตรวจ ผลดละ ชวโมง การเปลยนผลด วน / วน / วน การเปลยนเขตตรวจ ตองครบทง ผลด จงจะเปลยนเขตตรวจ เชนผลดละ วนกตองเขาดก เชา คา แลวจงจะเปลยนเขตตรวจ (หลงจากเปนเวรพก) การเพมจานวนสายตรวจ หากใน ผลด มสายตรวจ จกรยานยนต ไมเกน สาย หามจด ชดปฏบตการ

. อปกรณ – เครองใชทจาเปน (ประจาตว หรอประจารถ) อาวธปน กระบองกญแจมอ วทยมอถอ-หฟง สายรองรบ ฯลฯ

- 53 -

. การปฏบตหนาทของสายตรวจ. กอนออกตรวจ (การอบรมปลอยแถวสายตรวจ) ตรวจความเรยบรอย

ยานพาหนะ อปกรณ เครองใช การแตงกาย อาวธ ฯลฯ. ขณะออกตรวจ หลกการของสายตรวจ (Stop – Walk – Talk – Report). หลงการตรวจ ทงหวหนาสายตรวจ และสายตรวจ ตองกลบ สน./สภ.

รายงานผลการปฏบตหนาทของสายตรวจ (ตามแบบฟอรมทกาหนด) สมดขอมลอาชญากรรมการตรวจสอบสงของหลวง

. สาหรบสายตรวจตาบล ตองดาเนนการ ดงตอไปน. . จดทาสมดตรวจเยยมประชนชน เลม (ชวงเวลา - , - วน

สดทายของเดอน). . การออกตรวจแตละครงตองเยยมประชาชนอยางนอย หมบาน

หมบานละ หลงเปนอยางนอย ตามความเหมาะสม ตองตรวจใหครบทกหมบานภายใน วนตองรายงานผลการตรวจเยยมใหผบงคบบญชาทราบทก วน

. การสกดจบ กาหนดจดสกดจบในแตละเขตตรวจ ซงเปนเสนทางทคาดวาคนรายจะใชเปนเสนทางหลบหน สายตรวจเขตตองรบเดนทางไปยงสถานทเกดเหต โดยเรวทสด เพอหาขอมลรายละเอยด เกยวกบ ตาหนรปพรรณ คนราย ยานพาหนะ ทรพยสนทคนรายไดไป เสนทางหลบหน อาวธทคนรายใช แลวแจงสกดจบ รวมทงรายงานใหผบงคบบญชาทราบ เพอพจารณาสงการ สวป.(ทเขาเวร) - รบเดนทางไปยงทเกดเหต เพอหาขอมลเพมเตม แลวแจงศนยวทยแจงใหสายตรวจทเขาสกดจบทราบ ใหสายตรวจ ว. ประจาจดกาวสกดจบ ประมาณ – นาทสวป.(ทเขาเวร) - หรอ หน.งาน ป. หรอ หน.สน./สภ. พจารณาสงใหเลก ว. และจดใหมการซกซอม อยางนอย เดอน/ครง

. การรกษาสถานทเกดเหต ใชเชอกกนสถานทเกดเหต (Police Line) ทอยในรถสวป.(ทเขาเวร), - ซงตองเตรยมพรอมไวตลอดเวลา ประชาสมพนธหามไมใหบคคลทไมเกยวของ เขาไปในบรเวณทเกดเหต (ภายในเชอกกน) โดยเดดขาด เวนแต พงส. ผบงคบบญชาแพทย อยการ จนท.พฐ. ขณะทาการตรวจสถานทเกดเหต ผบงคบบญชาตองชวยประชาสมพนธดวย กรณมความจาเปนตองเขาไปชวยเหลอผบาดเจบ ตองสวมถงรองเทา -ถงมอ และกาหนดเสนทางเขา-ออก ดวย

. การรายงานเหตตอผ บงคบบญชาเมอไปถงทเกดเหต ใหรบหาขอมล และพยานหลกฐานในทเกดเหต เพอใหทราบในเบองตนวา ใคร ทาอะไร อยางไร ทไหน เมอใด ผล

- 54 -

เบองตนเปนประการใด รายงานให สวป.(ทเขาเวร) , - ทราบ คดอกฉกรรจ คดนโยบาย คดนาสนใจ ตองรายงานผบงคบบญชาตามทกาหนด และรายงานเหต ตามระเบยบฯ

. วาดวยเรองตแดง. สมดตแดง มรายละเอยดตามท ตร. กาหนด สมดตแดง ม เลม(วนค – วนค) เปลยนตแดง เวลา . น. เปนตนไป

. แผนเผชญเหต ตองจดทาใหครบทกแผน ตามสภาพพนท ของแตละ สน./สภ.ตองซกซอมแผนเผชญเหต หน.สน./สภ. เปนผอานวยการซกซอม (ใชกาลงทกฝาย) อยางนอยเดอนละ ครง

. การตรวจทองท หนงสอ ตร.ท . / ลง ก.พ. ใหทก สน./สภ. จดทาสมดบนทกการตรวจทองท เลม

. จดลอแหลม/จดเสยง ดา เนนการสารวจจดลอแหลม/จดเสยง อนเกดจากสภาพแวดลอมทเอออานวยตอการเกดอาชญากรรม

. การตรวจเยยมชมชน วตถประสงคของการตรวจเยยมกคอรบทราบขอมลขาวสารปญหาความเดอดรอน ทศนคต ความเหนและความตองการของประชาชน

. ศนยวทย ของ บช./ภ. , บก. / ภ.จว. , สน. / สภ. ตองตดตอประสานงานกนไดเปนอยางด ตองไมใช โทรศพทตอบรบ แบบอตโนมต ตองตรวจสอบการปฏบตงานของพนกงานวทยประจา สน./สภ. ตามความเหมาะสม

. มาตรการปองเหต ธนาคาร รานคาทอง รานสะดวกซอ สถานบรการเชอเพลง(นามน-แกส) ตองชดเจน และปฏบตจรง บรณาการกาลงภายใน สน./สภ.

. การสกดจบกรณรถยนต-จกรยานยนต หาย สน. / สภ. เกดเหต – แจง ศนยวทยบก.น. / ภ.จว. / บช.ก. – ทล. แจงศนย Lost-car ( ) โดยเรว (ภายใน นาท) Lost-car ดาน ตม.ทวประเทศ ตชด. พท.แนวตะเขบชายแดน (ตองมมาตรการเพมเตม) ตร.นา

. คดอกฉกรรจ คดนาสนใจ และคดนโยบาย ผทจะตองไปด/รวมตรวจสถานทเกดเหต. เวรอานวยการระดบ บช. (ตามความเหมาะสม ). เวรอานวยการ ทงระดบ บก.น./ภ.จว. และ สน./สภ.. หน.สน./สภ.. ฝาย ปป. ประกอบดวย หน.งาน ป. (รอง ผกก.ป, สวป. หรอรอง สวป.)

และ หน.สายตรวจ. ฝายสอบสวน ประกอบดวย หน.งานสอบสวน และ พนกงานสอบสวนเวร. ฝายสบสวน ประกอบดวย หน.งานสบสวน (รอง ผกก.สส., สว.สส. หรอ

รอง สว.สส.) และรอยเวรสบสวน

- 55 -

. คดอาญาทวไปผทตองไปดทเกดเหต ไดแก. พนกงานสอบสวนเวร ( - ). หวหนาสายตรวจ ( - ). รอยเวรสบสวน ( - )

. คดจราจร (ไมมผเสยชวต). พนกงานสอบสวนเวร ( - ) ตองไปดทเกดเหต ทกคด. เจาหนาทพสจนหลกฐาน (ตามความเหมาะสม). หากเกดเหตพรอมกนมากกวา ราย ให หน.งานสอบสวน รวมดาเนนการ

ดวยตนเอง หรอบรหารจดการใหเปนไปดวยความเรยบรอยโดยเรว. คดจราจร (มผเสยชวตในทเกดเหต)

. พนกงานสอบสวนเวร ( - )

. แพทย

. เจาหนาทพสจนหลกฐาน (ตามความเหมาะสม). การตงจดตรวจคน

จดตรวจ หมายถง สถานททเจาพนกงานตารวจออกปฏบตหนาทตรวจคน เพอจบกมผกระทาความ ผดในเขตทางเดนรถหรอทางหลวง ในกรณปกตเปนการชวคราว โดยมกาหนดระยะเวลาเทาทมความจาเปนอยางยงในการปฏบตหนาทดงกลาว แตตองไมเกน ชวโมงและเมอเสรจสนภารกจแลวจะตองยบเลกจดตรวจดงกลาวทนท

แผนภาพท 2 – แสดงลกษณะจดตรวจของเจาหนาทตารวจ

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

- 56 -

จดสกด หมายถง สถานททเจาพนกงานตารวจออกปฏบตหนาทตรวจคน เพอจบกมผกระทาความผดในเขตทางเดนรถหรอทางหลวง ในกรณทมเหตการณฉกเฉนหรอจาเปนเรงดวนเกดขนเปนการชวคราวและจะตองยบเลกเมอเสรจสนภารกจดงกลาว

แผนภาพท 2 – : แสดงลกษณะการจดตงจดสกด

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

ดานตรวจ หมายถง สถานททาการทเจาพนกงานตารวจออกปฏบตหนาทในการตรวจคนเพอจบกมผกระทาความผดในเขตทางเดนรถ (ความหมายตาม พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. )โดยระบสถานทไวชดแจงเปนการถาวร การตงดานตรวจจะตองไดรบอนมตจาก ครม. หรอผมอานาจตามกฎหมายวาดวยทางหลวง หรอ กอ.รมน.แลวแตกรณ ซงในเขตรบผดชอบของ บช.น.ไมมการจดตงเปนดานตรวจ จงไมกลาวถง

- 57 -

แผนภาพท 2 – : แสดงลกษณะการจดตงดานตรวจ

ทมา : สถานตารวจภธรภาค , 2559.

หลกในการตงจดตรวจคนตองคานงถงความปลอดภย เปนสาคญ. ไมประมาทตงตามแผน (บช. กาหนด) และตรวจคนตามยทธวธ มนายตารวจสญญาบตรควบคม มปาย -อปกรณ ครบถวน สถานทตงเหมาะสม ไมซาซอน และไมสรางความเดอดรอนใหประชาชน สมดตรวจของผบงคบบญชา (สาหรบระดบตงแต หน.สน./สภ. ขนไป) รวบรวมผลการปฏบตไวทกครง/รายเดอน

ขอพงระมดระวง. ไมควรตงจดตรวจ ในบรเวณทางโคง เชงสะพาน ทลาดชน และบรเวณท

เปนมมอบสายตา เพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขนจากการมองไมเหนของผขบข หรอการหยดรถไมทนในระยะกระชนชด

. กรณทจดตงจดตรวจเขมแขง ซงตองมการเพมความเขมงวดเปนพเศษ ควรพจารณาเพมเตม/ขอรบการสนบสนนชดสนขตารวจ และชด EOD เพอเพมประสทธภาพในการปฏบตใหมากยงขน

. ในเวลากลางคนตองมแสงสวางอยางพอเพยง ใหผขบขเหนไดในระยะไกลอปกรณแสงสวางตลอดทงแผงไฟ ตองหมนตรวจสอบและปรบปรงใหทางานไดอยางมประสทธภาพอยเสมอ

. ในการเรยกรถใหหยด ไมวากรณใด ๆ อยาเอาตวหรอสวนของรางกาย เชนแขน ขา เขาไปขวางหรอสกดกนใหรถหยด เพราะอาจถกชนจากรถทหยดไมทน และในระหวางการตรวจคนใน “เขตพนทปลอดภย” อยายนขวางหนารถทกาลงตรวจคน เพราะอาจจะถกรถชนได กรณผตองสงสยพยายามขบรถหลบหนการตรวจคน

- 58 -

. ในกรณทผ ข บขพยายามขบขรถฝาจดตรวจเพอหลกเลยงการตรวจคนเจาหนาทประจาจดตรวจไมควรสรางสงกดขวางขนอยางกะทนหน เชน ขบรถเขาขวาง หรอเขนแผงปายสญญาณขวางทางเพอพยามยามหยดรถ เพราะอาจทาใหผขบขหยดรถไมทนแลวหกหลบสงกดขวางจนเกดอบตเหตเฉยวชนประชาชน หรอเจาหนาททปฏบตหนาทบรเวณจดตรวจได

. ในกรณทสงสยวาคนรายอาจมอาวธอยในรถ เจาหนาททงชดตรวจคนและชดคมกนควรหาทกาบงในขณะทรถเขามาในบรเวณจดสกด และอาจใชเครองขยายเสยงบงคบรถเพอตรวจคน

. การตรวจคนรถทเขาพนทการตงจดตรวจ ใหทาการตรวจคนคนกอน แลวจงทาการตรวจคนรถ

. ตองดาเนนการมาตรการปองกนอาชญากรรมเชงรกอยางจรงจง

. โครงการท ตร. กาหนด อาทเชน. โครงการแสวงหาความรวมมอจากประชาชน เชน การอบรมสมาชกแจง

ขาวอาชญากรรม การฝกอบรม รปภ. อาสาสมคร ตารวจบาน ตารวจชมชน เปนตน. โครงการชมชนเขมแขง เชน ชมชน/หมบาน ปลอดอาชญากรรม ปลอดยา

เสพตด ปลอดอบายมขชมชน/หมบาน โรงเรยน มสยด สถานประกอบการ สขาว โครงการจดระเบยบรอบสถานศกษา เปนตน (อยางนอย กจกรรมตามสภาพพนท) ซงมแนวทางการจดทาโครงการ ตามเอกสาร (คก.)

. โครงการฝากบานกบตารวจ

. โครงการปรบปรงสภาพแวดลอมเพอลดอาชญากรรม โดยการแกไขจดลอแหลม/จดเสยง ดวยการตดตงกลอง CCTV ไฟฟาสองสวาง และปรบภมทศน ฯลฯ

. โครงการ D.A.R.E.

- 59 -

งานวจยทเกยวของ

จอมเทพ ทมมากรณ25 ศกษาการประเมนผลโครงการตามนโยบายการปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรมทเนนการมสวนรวมของภาคประชาชนของสถานตารวจภธรพบลมงสาหาร จงหวดอบลราชธาน การวจยครงนมวตถประสงค เพอประเมนผลโครงการตามนโยบายการปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรม ทเนนการมสวนรวมของภาคประชาชนของสถานตารวจภธรพบลมงสาหาร จงหวดอบลราชธาน และศกษาสภาพปญหา อปสรรคของการดาเนนงานโครงการตามนโยบายการปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรมท เนนการมสวนรวมของภาคประชาชน ประชากรและกลมตวอยาง ไดแก กลมประชาชนทเคยเขารบการอบรมโครงการตางๆ ตามนโยบายปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรม จานวน คน และใชวธการสมภาษณบคคลแบบเจาะลกผใหขอมลสาคญ จานวน คน

ผลการศกษาสรปได ดงน. ประชาชนทเขารบการอบรมโครงการสามารถนาความรทไดรบจากการฝกอบรม

ของสมาชกไปใชในชวตประจาวนและดานการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ . แตเมอพจารณาเปนรายดาน พบวาดานความรความเขาใจทมตอนโยบาย การปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรม ดานการประสานงานของผเขารบการอบรมตามนโยบายปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรมกบเจาหนาทตารวจ ไมแตกตางกน นอกจากน ยงพบวาประชาชนทมจานวนครงทเคยเขารบการอบรมโครงการตางกนมสวนรวมในการประเมนโครงการตามนโยบายการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ตางกน

. ประชาชนเขามสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมในชมชน/ทองถนของตนอยในระดบเปนทนาพอใจ แตปญหาของการดาเนนงานโครงการกย งไมสามารถแกปญหาอาชญากรรมใหเบาบางลงไดเพราะมผกระทาผดเพมมากขนในอตรากาวกระโดด สวนหนงเนองมาจากปญหาความเหลยมลาทางสงคม เศรษฐกจ ความยากจน การพนนบอล ความเครยด ฯลฯ

25 จอมเทพ ทมมากรณ. “ศกษาการประเมนผลโครงการตามนโยบายการปองกนและปราบปรามปญหาอาชญากรรมทเนนการมสวนรวมของภาคประชาชนของสถานตารวจภธรพบลมงสาหาร จงหวดอบลราชธาน”. (การคนควาอสระ, หลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชารฐประศาสนศาสตร, คณะรฐศาสตร, มหาวทยาลยอบลราชธาน, 2548).บทคดยอ. หนา 1.

- 60 -

เหลาน เปนสาเหตใหมการกอปญหาอาชญากรรมเพมขน นอกจากน ยงพบวา ปญหาอาชญากรรมจะเกดในชมชนเมองทมประชากรหนาแนนมากกวาในชมชนชนบททมประชากรเบาบาง และมกเกดขนในสภาพแวดลอมหรอบรเวณทมดและเปลยวมากกวาในสภาพแวดลอมหรอบรเวณทมผคนพลกพลาน

นฤษมา วมานรตน26 ไดศกษาเรอง อทธพลของรปแบบภาวะผนาและสถานการณความขดแยงตอรปแบบการจดการความขดแยงของตารวจชนสญญาบตรจากสถานตารวจนครบาลวตถประสงคเพอศกษาวาในสถานการณความขดแยงทแตกตางกนตารวจมการเลอกใชรปแบบการจดการความขดแยงทแตกตางกนหรอไม และภาวะผนาแบบเตมพสยสามารถทานายรปแบบการจดการความขดแยงไดหรอไม กลมตวอยางทใชในการวจยคอ ตารวจระดบชนสญญาบตร ไดแกตารวจทมยศรอยตารวจตรขนไปถงพนตารวจเอก จากสถานตารวจนครบาลในเขตกรงเทพมหานครจานวน นาย ผวจยใหกลมตวอยางตอบมาตรวดความเปนผนาหลายองคประกอบ เพอใชในการวดภาวะสนนษฐานของภาวะผนาแบบเตมพสยตามทฤษฎของ Bass ( ) จากนนใหกลมตวอยางอานสถานการณความขดแยงทผวจยสรางขน ความยาวเรองละ คา จานวน สถานการณ แบงออกเปน ระดบ ไดแก ความขดแยงกบผบงคบบญชา ความขดแยงกบผใตบงคบบญชา ความขดแยงกบเพอนรวมงาน และความขดแยงระหวางตารวจกบประชาชน ระดบละ สถานการณ แตละสถานการณตามดวยประโยคทแสดงถงรปแบบการจดการความขดแยง รปแบบ รปแบบละประโยค โดยมการปรบเนอความใหสอดคลองกบสถานการณทสรางขน

ผลการวจยพบวา สถานการณความขดแยงทแตกตางกน ตารวจมการเลอกใชรปแบบการจดการความขดแยงทแตกตางกน และภาวะผนาแบบเตมพสยสามารถทานายรปแบบการจดการความขดแยงทง รปแบบได

ณกฤตชย เตยสด27 ไดศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ: ศกษาเฉพาะกรณ กองบงคบการอานวยการ กองบญชาการตารวจสนตบาล

26 นฤษมา วมานรตน. “อทธพลของรปแบบภาวะผนาและสถานการณความขดแยงตอรปแบบการจดการความขดแยงของตารวจชนสญญาบตรจากสถานตารวจนครบาล”. (วทยานพนธ,สาขาวชา จตวทยาสงคม, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ) บทคดยอ, หนา 1.

27 ณกฤตชย เตยสด. “ปจจยทสงผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ: ศกษาเฉพาะกรณ กองบงคบการอานวยการ กองบญชาการตารวจสนตบาล สานกงานตารวจแหงชาต”. (หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต, คณะศลปะศาสตร, มหาวทยาลยเกรก,

). บทคดยอ, หนา 1.

- 61 -

สานกงานตารวจแหงชาต โดยมวตถประสงคเพอศกษาระดบประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ ศกษาปจจยทสงผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ และเพอศกษาเปรยบเทยบปจจยทมความสมพนธตอประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ ประชากรในการศกษาครงน ไดแก ขาราชการตารวจในสงกด กองบงคบการอานวยการกองบญชาการตารวจสนตบาล ทงหมด จานวน คน โดยใชสถต เชงพรรณนา และสถตเชงอนมาน ผลการศกษา พบวา ระดบประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ พบวาภาพรวมของการวเคราะหประสทธภาพในการปฏบตงานอยในระดบคอนขางสง แสดงใหเหนวาขาราชการตารวจมประสทธภาพในการปฏบตงานอยในระดบคอนขางสงในทกดาน ปจจยท สงผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ ศกษาเปรยบเทยบคาเฉล ยความคดเหนจาแนกตามสถานภาพสวนบคคล พบวา ขาราชการตารวจในสงกด กองบงคบการอานวยการ ท มอาย ระดบชนยศ เงนเดอน และอายราชการตางกน จะมประสทธภาพในการปฏบตงานแตกตางกน และพบวา มเพยงระดบการศกษาทตางกน จะมประสทธภาพในการปฏบตงานแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตทระดบ . ปจจยทมความสมพนธตอประสทธภาพในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ คอ ความพงพอใจเกยวกบปจจยจงใจในการปฏบตงานและปจจยคาจนในการปฏบตงานของขาราชการตารวจมสหสมพนธเชงบวกกบประสทธภาพในการปฏบตงานในระดบสงมาก

วนย โพธพรม28 ไดศกษาเรอง ความพงพอใจตอการบรหารงานโรงพกตามโครงการโรงพกเพอประชาชน: กรณศกษา สถานตารวจนครบาลมกกะสน มวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสมพนธกบการบรหารงานโรงพกตามโครงการโรงพกเพอประชาชนของสถานตารวจนครบาลมกกะสนและเพอศกษาระดบความพงพอใจของประชาชนในการบรหารงานโรงพกตามโครงการโรงพกเพอประชาชนของสถานตารวจนครบาลมกกะสน ผวจยไดสรางแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจย ในการวเคราะห และสถตทใชในการวเคราะหไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย(Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) การทดสอบคาท (t-test) การทดสอบคาเอฟ(F-test)

ผลการวจยพบวาประชาชนสวนใหญเปนเพศชาย มอายระหวาง – ป จบการศกษาระดบมธยมศกษา เปนพนกงานบรษทเอกชน มรายได , – , บาทตอเดอน

28 วนย โพธพรม. “ความพงพอใจตอการบรหารงานโรงพกตามโครงการโรงพกเพอประชาชน: กรณศกษา สถานตารวจนครบาลมกกะสน”. (รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยเกษมบณฑต, ) บทคดยอ, หนา 1.

- 62 -

สถานภาพโสด ภมลาเนาอยในตางจงหวด อยในพนทรบผดชอบของสถานตารวจอนๆ เคยตดตอราชการกบสถานตารวจในฐานะแจงความเพอเปนหลกฐานตางๆ เคยไมแจงความกบตารวจเมอตกเปนผเสยหาย หรอเปนพยาน เพราะเสยเวลาในการประกอบอาชพ และเคยรเก ยวกบโครงการโรงพกเพอประชาชน แตไมทราบรายละเอยด สวนความพงพอใจในการบรหารงานของสถานตารวจนครบาลมกกะสน ประชาชนมความพงพอใจในการบรการทวไป ดานคดความตางๆ การกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสน การควบคมและการจดการจราจร การประชาสมพนธและแสวงหาความรวมมอจากประชาชน และการปรบปรงสถานททาการและสภาพแวดลอม

Chris Eskridge29 ไดศกษาเรอง ผลกระทบของการศกษากระบวนการยตธรรมทางอาญาตอสภาวะทางสงคม การเมอง เศรษฐกจ ในประเทศกาลงพฒนา มการนาเสนอความพยายามทจะกอตงคณะอาชญาวทยาและการบรหารกระบวนการยตธรรมทางอาญาในระบบการศกษาขนอดมศกษาในประเทศกาลงพฒนา ใน แผนกลยทธตามแนวทางทจะดาเนนการนสามารถทจะลดขอบเขตและขนาดของการทจรตคอรปชนในประเทศเหลาน และจะทาใหปญหาอาชญากรรมอยในขอบขายทจะจดการได ซงจะเพมโอกาสในการสรางความมนคงของการลงทนจากภายนอกประเทศการเพมความมนคงในระบบเศรษฐกจและการเพมระดบของการมสวนรวมในเวทเศรษฐกจโลก

Alfred Adler30 ไดทาการศกษาบคคลทประกอบอาชญากรรมเพอเรยกรองความสนใจจากผอนทงน เพอเปนการชดเชยปมดอยของตนเอง (Inferiority Complex) ซงอธบายถงอาชญากรประเภทนวา มกมนสยดอรน กาวราว ไมสนใจบคคลอน และไมคอยใหความรวมมอกบผใด สาเหตประการสาคญกเนองมาจากการไมไดรบความรก ความอบอน หรอการเอาใจใสในวยเดกนนเอง

29 Chris Eskridge. “The Impact of Criminal Justice Education on the Socio-Political-Economic Climate of Transitional and Developing Nations”. Journal of Criminal JusticeEducation, ). P 14.

30 Alfred Adler . Social Interest: A Challenge to Mankind. (New York: Putnam,). Abstract, P.1.

- 63 -

กรอบแนวคดในการวจย

แผนภาพท – 5 : แสดงกรอบแนวคดในการวจย

สรปจากการทบทวนวรรณกรรม และงานวจยท เกยวของ กจะไดแนวคดในการหาแนว

ทางการบรหารงานสบสวนสวบสวนคดอาญาทมประสทธภาพของกองบญชาการตารวจภธรภาค 7โดยสามารถทาการวเคราะหและสงเคราะหจากปรชญาแนวคดและทฤษฎตางๆ รวมทงงานวจยทเกยวของทไดรวบรวม เพอเปนแนวทางในการศกษาวจย ตอไป

วเคราะห/สงเคราะห

แนวทางการบรหารงานสบสวนสอบสวน

ทมประสทธภาพของกองบญชาการตารวจภธร

ภาค

. แนวความคดเกยวกบการบรหารงานและระบบงานยตธรรม

. การสบสวน สอบสวน คดอาญา

. แนวคดเกยวกบธรรมาภบาล

. งานวจยทเกยวของ

- อานาจหนาทและความรบผดชอบของ บช.ภ.- สถานภาพคดอาญาในพนทรบผดชอบของ บช.ภ.- การบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญาของ บช.ภ.- ปญหาการบรหารงานสบสวนสอบสวนคดอาญาของ บช.ภ.