บทท� 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยท�เก�ยวของ

ในการวจยเร� อง การพฒนาหลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนรสขศกษา

และพลศกษา เร� อง การเลนสะบาลอของจงหวดจนทบร สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 5

โรงเรยนสฤษดเดช ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยท�เก�ยวของ ดงน�

1. การพฒนาหลกสตร

1.1 ความหมายการพฒนาหลกสตร

1.2 กระบวนการพฒนาหลกสตร

1.3 รปแบบการพฒนาหลกสตร

2. การประเมนผลการใชหลกสตรสถานศกษา

2.1 ความหมายของการประเมนหลกสตร

2.2 จดมงหมายของการประเมนหลกสตร

2.3 ระยะเวลาของการประเมนหลกสตร

2.4 รปแบบของการประเมนหลกสตร

3. หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร

สขศกษาและพลศกษา ช�นประถมศกษาปท� 5

3.1 สาระและมาตรฐานการเรยนร

3.2 คณภาพผเรยน

3.3 ตวช�วดและสาระการเรยนรแกนกลาง

3.4 หลกสตรสถานศกษา

3.5 จดมงหมายของหลกสตรสถานศกษา

3.6 ข�นตอนการพฒนาหลกสตรสถานศกษา

4. หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนสฤษดเดช กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

4.1 วสยทศน

4.2 หลกการ

4.3 จดหมาย

4.4 สมรรถนะสาคญของผเรยน

4.5 คณลกษณะอนพงประสงค

4.6 มาตรฐานการเรยนร

9

4.7 คณภาพผเรยน

4.8 สาระและมาตรฐานการเรยนร

4.9 โครงสรางเวลาเรยนหลกสตรสถานศกษา โรงเรยนสฤษดเดช ปการศกษา 2558

4.10 คาอธบายรายวชา

4.11 ผงมโนทศนสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (พลศกษา) ช�นประถมศกษา

ปท� 5

4.12 กาหนดหนวยการเรยนร

5. การจดการเรยนรโดยใชทกษะปฏบต

5.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาทกษะปฏบตของซมพซน

(Instructional Model Based om Simpsons Processe’s for Psycho-motor Skill Development)

5.2 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของแฮโรว (Harrow’s Instruction Model

for Psychomtor Domain)

5.3 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของเดวส (Davie’ Instructional Model for

Psychomotor Domain)

6. การละเลนพ�นบานของจงหวดจนทบร

7. การเลนสะบาลอของจงหวดจนทบร

7.1 เร�องการเลนสะบาลอ

8. ผลสมฤทธ� ทางการเรยน

8.1 ความหมายของผลสมฤทธ� ทางการเรยน

8.2 เคร�องมอท�ใชประเมนผลสมฤทธ� ทางการเรยนกลมสาระสขศกษาและพลศกษา

9. แผนการจดการเรยนร

9.1 ความหมายของแผนการจดการเรยนร

10. ความรเก�ยวกบเจตคต

10.1 ความหมายเก�ยวกบเจตคต

10.2 หลกการสรางเจตคตท�ดแกผเรยน

10.3 เคร�องมอวดเจตคต

11. งานวจยท�เก�ยวของ

11.1 งานวจยตางประเทศ

11.2 งานวจยในประเทศ

10

การพฒนาหลกสตร

การพฒนาหลกสตรเปนการปรบปรงแกไขหรอเปล�ยนแปลงหลกสตรในการวางแผน

พฒนาหลกสตรน�นตองคานงถงสงคม ปรชญาการศกษา และผเรยน ตลอดจนกระบวนการเรยนร

บคคลท�ทาหนาท�วางแผนพฒนาหลกสตรจะตองประกอบดวยบคคลหลายฝายรวมมอรวมใจกบ

นบแตการศกษา นกวชาการ นกวจย ผบรหาร ครผสอน นกเรยน ผปกครอง ชมชน และ

นกพฒนาหลกสตรเพ�อท�จะใหกระบวนการพฒนาหลกสตรดาเนนไปจนบรรลผลสงสด

รปแบบของการพฒนาหลกสตรสวนมากจะพฒนามาจากแนวคดของนกการศกษา

ชาวตางประเทศ ซ� งแตละรปแบบจะมรายละเอยดท�แตกตางกนไป แตกระบวนการและข�นตอน

ควรประกอบดวยการศกษาวเคราะหขอมลพ�นฐานท�ซ� งประกอบดวยปรชญาการศกษา ผเรยน

สงคมสภาพแวดลอมและเทคโนโลยและอ�น ๆ เพ�อนามากาหนดจดมงหมายเลอกเน�อหาสาระและ

ประสบการณการเรยนรจดลงไปหลกสตร แลวนาหลกสตรไปทดลองใชเพ�อหาขอบกพรองเพ�อนามา

แกไขใหไดหลกสตรท�สมบรณและนามาใช สดทายทาการประเมนผลหลกสตรและนาผลจากการ

ประเมนไปปรบปรงแกไขหลกสตรตอไป กระบวนการพฒนาหลกสตรจะเปนไปอยางตอเน�อง

เปนวฎจกร

คณสมบตท�สาคญของหลกสตรคอ หลกสตรมความเปนพลวต และปรบเปล�ยนไปตาม

ความตองการและความเปล�ยนแปลงของสงคม จากคณสมบตดงกลาว การพฒนาหลกสตรจงเปน

กจกรรมท�เกดข�นอยางตอเน�องตลอดเวลาท�สภาพสงคมเปล�ยนแปลงไป ดงน�นการจดการศกษา

ใหสนองความตองการของสงคมท�เปล�ยนแปลงจงเปนส�งจาเปน และการเปล�ยนแปลงหลกสตร

ในลกษณะของการพฒนาหลกสตรเปนส�งท�หลกเล�ยงไมได (บญเล�ยง ทมทอง. 2553 : 165)

ความหมายของการพฒนาหลกสตร

จากการศกษาเอกสารเก�ยวกบการพฒนาหลกสตร มนกวชาการไดใหความหมายของ

การพฒนาหลกสตรไวหลากหลาย ดงน�

กรมวชาการ (2540 : 33) ไดใหความหมายของการพฒนาหลกสตรไววา หมายถง

การปรบกจกรรมการเรยนการสอนหรอกจกรรมเสรม การปรบหรอเพ�มเตมรายละเอยดเน�อหาวชา

การจดทารายละเอยดเน�อหาวชาใหม และการพฒนาส�อการเรยนการสอน

กาญจนา คณารกษ (2540 : 334) กลาวไววา การพฒนาหลกสตร หมายถง กระบวนการ

วางแผนจดกจกรรมการเรยนการสอนทกประเภท เพ�อใหผเรยนเกดการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมตาม

ความมงหมายและจดประสงคท�กาหนดไว ตลอดจนการวางแผนประเมนผลเพ�อใหทราบชดวา

พฤตกรรมท�เปล�ยนแปลงน�นตรงกบความมงหมาย และจดประสงคหรอไมเพ�อผมหนาท�เก�ยวของ

จะไดพฒนาปรบปรงในโอกาสตอไป

11

วชย วงษใหญ (2554 : 97) กลาวไววา หลกสตร (Curriculum) เปนคาศพทท�มรากศพท

มาจากภาษาลาตนวา (Race - course) หมายถง เสนทางท�ใชว�งแขงขน เน�องมากจากเปาหมาย

ของหลกสตรท�มงหวงใหผเรยนสามารถเจรญเตบโตเปนผใหญท�มคณภาพและประสบความสาเรจ

ในการดารงชวตอยในสงคมแหงอนาคต ซ� งการนยามความหมายของหลกสตรในปจจบนไดให

ความหมายของหลกสตรวาหมายถงมวลประสบการณทางการเรยนท�กาหนดไวในรายวชา

กลมวชา เน� อหาสาระ รวมท� งกจกรรมตาง ๆ ท�ไดดาเนนการจดการเรยนรใหกบผ เ รยน

อยางมประสทธภาพ

ทาบา (Taba. 1962 : 82) ไดกลาวถงความหมายของการพฒนาหลกสตรวาหมายถง

การเปล�ยนแปลงปรบปรงหลกสตรอนเดมใหไดผลดย�งข�น ท�งในดานการวางจดมงหมาย การจด

เน�อหาวชาการเรยนการสอน การวดผลประเมนผลและอ�น ๆ เพ�อใหบรรลจดมงหมายใหมท�วางไว

กด (Good. 1973 : 157) ไดใหความหมายของคาวา การพฒนาหลกสตรไว 2 ความหมาย

คอ 1) การปรบปรงหลกสตร 2) การเปล�ยนแปลงหลกสตร โดยการปรบปรงหลกสตร หมายถง

การพฒนาหลกสตรเพ�อใหมความเหมาะสมกบโรงเรยน หรอระบบโรงเรยน จดมงหมายของ

การสอน วสด หลกสตร วธสอน รวมท�งการประเมนผล โดยจดใหมการปรงปรงหลกสตร

ท�งระบบตดตอกนไปหรอปรบปรงโปรแกรมการศกษาใหเหมาะสม สาหรบการเปล�ยนแปลง

หลกสตร หมายถง การดดแปลงใหแตกตางออกไปจากเดม เปนการสรางโอกาสทางการเรยนข�น

ใหมโดยการเปล�ยนแปลงแบบหลกสตร

เซเลอร และอเลกซานเดอร (Saylor and Alexander. 1974 : 86) ไดกลาวถงการพฒนา

หลกสตร หมายถง การจดทาหลกสตรเดมท�มอยแลวใหดข�น หรอเปนการจดทาหลกสตรใหม

โดยไมมหลกสตรอยกอน การพฒนาหลกสตรอาจหมายรวมถงการสรางเอกสารอ�น ๆ สาหรบ

นกเรยนดวย

สรปไดวา การพฒนาหลกสตรหมายถง การจดทาหลกสตรข�นมาใหมหรอปรบปรง

หลกสตรท�มอยแลวใหดข� น เพ�อแกไขขอบกพรองจากการนาหลกสตรไปใชแลวเกดปญหา

โดยการแกไขน�นมความสอดคลองกบสภาพการเปล�ยนแปลงของสงคม เศรษฐกจ หรอเทคโนโลย

เพ�อท�จะทาใหการจดการเรยนรบรรลตามวตถประสงคท�ต�งไวในหลกสตร

กระบวนการพฒนาหลกสตร

ถาหลกสตรไดรบการพจารณาวาเปนทกส�งทกอยางซ� งเกดในการวางแผนการเรยนการสอน

ในสถาบนการศกษาแลวการพฒนาหลกสตรกจะเปนการพฒนาแผนเพ�อจดโปรแกรมการศกษา

ซ� งหมายถงการใหนยามและการเลอกจดประสงคของการศกษา เลอกประสบการณการเรยนร

และการประเมนโปรแกรมการศกษา การพฒนาหลกสตรเปนงานปฏบตมใชงานศกษาทฤษฎ

12

เปนความพยายามท�จะออกแบบระบบ เพ�อใหประสบความสาเรจตามจดมงหมายของการศกษา

และระบบน� จะตองเปนประโยชนท�แทจรงปรากฏตอสงคมและตอมนษย ซ� งมความมงหมาย

มความฝกใฝในส�งท�ตนชอบ มกลไกความเคล�อนไหว ดงน�น ข�นตอนท�จะเปนในข�นแรกในการ

พฒนาหลกสตร คอ การตรวจและวเคราะหสภาวการณสาคญ ๆ ซ� งเปนความมงหมายปลายทาง

ของการพฒนาหลกสตรคอ การเปล�ยนแปลงของนกเรยนและคร ครกกลายเปนผมความรมากข�น

มทกษะมากข�น และมความไมหยดน�งมากข�น ครซ� งมคณสมบตดงกลาวน� จะเปนผท�ใหบรการ

แกนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ การดาเนนการพฒนาหลกสตรมแนวคด ทฤษฎ ของนกการศกษา

ตาง ๆ คอ

สงด อทรานนท (2532 : 36 - 34) ไดกลาวถงกระบวนการพฒนาหลกสตร ซ� งตอเน�อง

สมพนธกนเปนวฎจกร ดงน�

1. จดวเคราะหขอมลพ�นฐานเพ�อการพฒนาหลกสตร

2. การกาหนดจดมงหาย

3. การคดเลอกและจดเน�อหาสาระและประสบการณ

4. การกาหนดมาตรการวดและประเมนผล

5. การนาหลกสตรไปใช

6. การประเมนผลการใชหลกสตร

7. การปรบปรงแกไขหลกสตร

มณฑชา ชนะสทธ� (2539 : 17) ไดกลาวถงกระบวนการหรอข�นตอนการพฒนาหลกสตร

ไวดงน�

1. การสรางหลกสตร

1.1 การศกษาขอมลพ�นฐาน

1.2 การกาหนดจดมงหมาย

1.3 การกาหนดเน�อหาสาระ

1.4 การกาหนดประสบการณการเรยนร

1.5 การกาหนดวธการวดผลและประเมนผล

2. การนาหลกสตรไปใช

3. การประเมนผลหลกสตร

4. การปรบปรงแกไขหลกสตร

ธารง บวศร (2542 : 152) ไดกลาวถงกระบวนการพฒนาหลกสตรไวดงน�

1. การวเคราะหขอมลพ�นฐาน

2. การกาหนดจดหมายของหลกสตร

13

3. การกาหนดรปแบบและโครงสรางของหลกสตร

4. การเลอกเน�อหา

5. การกาหนดจดประสงคการเรยนร

6. การกาหนดประสบการณการเรยนร

7. การกาหนดยทธศาสตรการเรยนการสอน

8. การประเมนผลการเรยนร

9. การจดทาวสดหลกสตรและส�อการเรยนการสอน

วชย ประสทธ� วฒเวชช (2542 : 88) ไดกลาวถงข�นตอนการพฒนาหลกสตรไว 7 ข�น คอ

1. การวเคราะหขอมลพ�นฐาน

2. การกาหนดจดมงหมายของหลกสตร

3. การกาหนดเน�อหาสาระและประสบการณ

4. การนาหลกสตรไปใช

5. การประเมนหลกสตร

6. การปรบปรง แกไข และเปล�ยนแปลงหลกสตร

บญเล�ยง ทมทอง (2553 : 178) กลาววาองคประกอบในการดาเนนการพฒนาหลกสตร

ประกอบดวย คณะกรรมการดาเนนงานจดทาหลกสตร ศกษาวเคราะหสภาพปญหาของสงคม

ในปจจบน พรอมท�งวเคราะหหลกสตรเดมเพ�อนาขอมลท�ไดมาพจารณารวมกบขอมลพ�นฐานตาง ๆ

ในการพฒนาหลกสตร ปรบปรงแกไข แลวกาหนดจดประสงคใหม องคประกอบในแตละสวน

จะมความสมพนธกนและเทาเทยมกน จะขาดองคประกอบใดองคประกอบหน�งไมได ซ� งไดแก

การกาหนดความมงหมายจะตองชดเจนวาตองใหผเรยนในระดบน�น ๆ มคณสมบต

อยางไรเม�อกาหนดความมงหมายแลวจะไดใชเปนแนวทางในการกาหนดเน�อหาวชาและประสบการณ

ในการเรยนรตอไปการวางแผนกาหนดโครงสรางของหลกสตร และการเลอกเน�อหาวชา ในหลกสตร

จะตองกาหนดโครงสรางอะไรบาง เชน จะตองใชเวลาศกษานานเทาไร จะตองเรยนท�งหมด

ก�หนวยกตหรอก�หนวยการเรยนจงจะจบหลกสตรได จะตองเขาเรยนก�คาบตอสปดาหตอภาคเรยน

มการประเมนผลวดผลอยางไร ระบบการใหคะแนนเปนอยางไร มวชาใดบางท�จะตองเรยน

บงคบเทาไร และเลอกเทาไร และวชาเหลาน�นประกอบดวยเน�อหาอะไร มประสบการณอะไรบาง

ฆนท ธาตทอง (2553 : 91 - 98) ไดมความเหนวาการพฒนาหลกสตรมกระบวนการ

ท�ตองดาเนนการ 3 สวนคอ สวนท� 1 การสรางหรอจดทาหลกสตร สวนท� 2 การจดทาเอกสาร

หลกสตร สวนท� 3 การประเมนหลกสตร โดยมข�นตอนในการดาเนนงาน 8 ข�นตอน ดงน�

14

สวนท� 1 การสรางหรอจดทาหลกสตร ประกอบดวย

ข�นท� 1 การออกแบบหลกสตร โดยดาเนนการดงน�

1. ช� แจงทาความเขาใจ โดยเร�มจากการนาเขาสประเดนการพฒนาหลกสตรดวยการ

ประชมสมมนา ประชมเชงปฏบตการ ช� แจง ทาความเขาใจ ปรบพ�นฐาน ความร เก�ยวกบ

การพฒนาหลกสตรใหกบผบรหารและคร

2. ศกษาขอกฎหมาย ขอมลพ�นฐานและความตองการของทองถ�น ไดแก สภาพปญหา

และความตองการของทองถ�น รวมท�งการวเคราะหเอกสารท�เก�ยวของ ดงน�

2.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

2.2 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542

2.3 หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน พทธศกราช 2551

2.4 เอกสารและงานวจยท�เก�ยวกบการพฒนาหลกสตรทองถ�น

2.5 ศกษาความตองการของผเรยน ผปกครอง คร กรรมการสถานศกษา ผนาศาสนา

และผมสวนเก�ยวของกบการพฒนาหลกสตร

2.6 ศกษาความตองการในการพฒนาหลกสตร

2.7 ศกษาความคดเหนเก�ยวกบความตองการดานการพฒนาหลกสตรดานเน�อหา และ

ดานกจกรรมการเรยนการสอนจากผท�เก�ยวของ

อน� งในการออกแบบหลกสตรควรใชความรดานปรชญา ปรชญาการศกษา จตวทยา

สงคมวทยา ระเบยบวธการวจย เพ�อใหการออกแบบควบคม มตดานคณธรรมจรยธรรม สงคม

วฒนธรรม ความตองการ ความแตกตางและพฒนาของบคคล และกระบวนการทางวทยาศาสตร

ข�นท� 2 จดทาเอกสารหลกสตร

1. จดทาเอกสารหลกสตรสถานศกษา โดยกาหนดองคประกอบท�สาคญของหลกสตร

สถานศกษา ประกอบดวยวสยทศน พนธกจ เปาหมาย คณลกษณะอนพงประสงค โครงสราง

หลกสตร รปแบบการจดเวลาเรยน ตารางการจดการเรยนรรายสปดาห รปแบบและวธการจดการ

เรยนร ส�อการเรยนร

2. ออกแบบการสอนและการจดทาหนวยการเรยนร โดยพจารณามาตรฐานการเรยนร

ท�ง 8 กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน พทธศกราช 2551 เพ�อนาไป

กาหนดสาระการเรยนรท�สอดคลอง ดวยการดาเนนการ 8 ข�นตอน ตอไปน�

ข�นตอนท� 1 ศกษาตวช�วดช�นปและสาระการเรยนรแกนกลาง

ข�นตอนท� 2 ความคดรวบยอด

ข�นตอนท� 3 คาถามสาคญ

15

ข�นตอนท� 4 การวดและประเมนผลการเรยนร

ข�นตอนท� 5 ความสอดคลองเช�อมโยงกบกลมสาระการเรยนรอ�นๆ

ข�นตอนท� 6 เทคนคและวธการเรยนร

ข�นตอนท� 7 ส�อและแหลงเรยนร

ข�นตอนท� 8 เกณฑการประเมนผลงานนกเรยน

3. จดเอกสารหลกสตรระดบหองเรยน ไดแก หนวยการเรยนร แผนการจดการเรยนร

ซ� งเปนการดาเนนการตอเน�องจากการออกแบบการสอน โดยแผนการจดการเรยนรมองคประกอบ

ดงตอไปน�

3.1 ความคดรวบยอด

3.2 คาถามสาคญ

3.3 จดประสงคปลายทาง

3.4 จดประสงคนาทาง

3.5 ตวช�วดช�นป

3.6 ผลการเรยนรท�คาดหวง

3.7 สาระการเรยนร

3.8 กจกรรมการเรยนร

3.9 ส�อและแหลงเรยนร

3.10 วธการประเมนผลระหวางเรยน

3.11 วธการประเมนผลเม�อส�นสดการเรยน

3.12 เกณฑการประเมนช�นงาน

3.13 บนทกหลงการสอน

3.14 อ�น ๆ

ในการจดทาเอกสารหลกสตรจะแสดงออกมาในรปของเอกสาร ท�เปนขอกาหนด

เก�ยวกบการเรยนการสอนท�เขยนข�นอยางเปนทางการ เพ�อใชเปนเคร�องมอในการจดการเรยนร

เอกสารหลกสตรแบงไดเปน 2 สวน คอ 1 เอกสารหลกสตรท�เปนตวหลกสตร ซ� งกลาวถง

สาระสาคญของหลกสตรโดยตรง และ 2 เอกสารประกอบหลกสตร เปนเอกสารท�อธบายเพ�มเตม

เก�ยวกบรายละเอยดตาง ๆ ของหลกสตรเพ�อทาใหสามารถนาหลกสตรไปใชได โดยสาระสาคญของ

“เอกสารหลกสตร” อยางนอยควรระบสาระสาคญ ดงน�

1. เหตผลและหลกการของการจดทาหลกสตร เพ�อแสดงใหผใชเทราบวาทาไมตองจดทา

หลกสตร และหลกการสาคญของหลกสตรเปนอยางไร

16

2. ความมงหมายของหลกสตร ไดแก จดมงหมายท�วไปหรอจดหมายปลายทางท�ม

ลกษณะเปนปรชญาท�เนนคานยมมากกวาการปฏบตหรอการเรยนการสอน

3. ส�งท�หลกสตรกาหนดใหกบผเรยน ไดแก เน�อหาสาระหรอประสบการณท�คาดหวงวา

ถานาไปจดใหกบผเรยนแลวจะทาใหผเรยนเกดคณลกษณะตามจดมงหมาย

4. แนวทางการนาหลกสตรไปใช ไดแก แนวทางหรอวธการท�จะนาหลกสตรไปจด

การเรยนการสอน เชน ขอบเขตการใช การบรหารหลกสตร การสงเสรมสนบสนน บทบาท

ของผท�เก�ยวของ โดยสาระรายละเอยดอาจทาเปนเอกสารประกอบหลกสตร

5. การจดประสบการณหรอการจดการเรยนการสอน ไดแก แนวทางหรอวธการจดการ

เรยนรท�สอดคลองกบรปแบบของการออกแบบหลกสตรและเน�อหาสาระท�กาหนด เปนวธหรอ

ยทธศาสตรของการจดการเรยนการสอนท�หลกสตรเนนหรอใหความสาคญเปนพเศษ

6. การวดผลประเมนผล ไดแก แนวทางหรอวธการท�จะใชเปนเคร�องมอสาหรบแสดง

ใหเหนถงความสาเรจตามจดมงหมายของหลกสตร เชน การวดผลและประเมนผลการเรยนร

การประเมนหลกสตร เปนตน

สวนท� 2 การนาหลกสตรไปใช ประกอบดวย

ข�นท� 3 การบรหารจดการหลกสตร ซ� งเปนกระบวนการวางแผนและการจดการเพ�อนา

หลกสตรไปสการจดการเรยนการสอน ภายหลงจดทาเอกสารหลกสตรเรยบรอยแลว โดยมงาน

หลกท�สาคญ คอ

1. การวางแผนการใชหลกสตร ตองเรวท�สด ผเรยนหลกสตรเดมไดรบผลกระทบ

นอยท�สด ไมเปนปญหากบการดาเนนงานของหลกสตรใหมและหลกสตรเดม

2. การประชาสมพนธหลกสตร เพ�อสรางความเขาใจ เพ�อสรางความเขาใจใหผเก�ยวของ

โดยเฉพาะสวนท�เปนการเปล�ยนแปลงวาคออะไร สาคญอยางไร สงผลกระทบตอบทบาทหนาท�

ของตนเองและผอ�นอยางไร

3. การเตรยมบคลากร เปนการใหความรและทกษะท�จาเปนตอการดาเนนงานตามแนวคด

ของหลกสตร

4. การจดสภาพแวดลอม ตองจดใหเอ�อกบการดาเนนงานตามแนวคดของหลกสตร

ท�งในระดบสถานศกษาและชมชน โดยจดสภาพแวดลอมทางกายภาพและความสมพนธระหวาง

บคคลและระหวางหนวยงาน

ข�นท� 4 การสนบสนนสงเสรมการใชหลกสตร จะประกอบดวย ภารกจสาคญ คอ

การนเทศตดตามผล เพราะจะทาใหทราบปญหาและแกไขปญหาของการใชหลกสตรไดทนการ

การจดระบบการสงเสรมสนบสนนดานตาง ๆ เชน จดระบบสาระสนเทศและแหลงเรยนรสาหรบ

17

คร นกเรยน ใหการบรการเก�ยวกบเคร�องมอวดผล ประเมนผล การสรางขวญกาลงใจ เปนตน

ท� งน� การสนบสนนสงเสรมการใชหลกสตรคงตองดาเนนการใหคลอบคลมทกกลมเปาหมาย

และตองดาเนนการอยางตอเน�อง

ข�นท� 5 การจดการเรยนการสอน สาหรบการจดกจกรรมการเรยนการสอนมแนวโนม

ไปตามรปแบบหลกสตร เชน หลกสตรท�ยดเน�อหาเปนศนยกลาง จะมงเนนการนาเสนอเน�อหา

โดยครจะมบทบาทมาก เนนการบรรยาย แบะการสาธต ถาหลกสตรยดผเรยนเปนศนยกลาง

กจะตองตอบสนองตอความสนใจและความตองการของผเรยนโดยผเรยนจะมสวนรวมในกจกรรม

การเรยนการสอนมากกวาคร ถาหลกสตรยดปญหาเปนศนยกลาง การเรยนการสอนกเนนสราง

สภาพแวดลอมใหผเรยนแกปญหา โดยพจารณาจากเทคนคและวธการเรยนรท�สอดคลองกบ

ธรรมชาตของสาระการเรยนรของผเรยน

อยางไรกตาม การจดการเรยนการสอนนบไดวาเปนสวนสาคญท�จะสนองเจตนารมณ

ของหลกสตร ตองพจารณาจดมงหมายของหลกสตรเปนสาคญ ใหผเรยนทากจกรรมอะไร

กจกรรมแตละอยางใหเวลา ทรพยากรอะไร และอยางไร การพจารณาเลอกกจกรรมจงเปน

เร�องสาคญ ตองคานงถงการบรรลเปาหมายท�รวดเรวและประหยดมากท�สด และตองเลอกเฉพาะ

กจกรรมท�มประสทธภาพมากท�สด

สวนท� 3 การประเมนหลกสตร

การประเมนเปนการวด (Measurement) การวจยประยกต (Applied Research) การตรวจสอบ

ความสอดคลอง (Determining Congruence) การชวยตดสนใจ (Assist Decision Making) และ

เปนการตดสนคณคา (Determining of Worth of Value) จากการเปนผใหสารสนเทศเพ�อการตดสนใจ

การประเมนความกาวไปสความเปนผเช�ยวชาญในการใหเหตผลและสามารถตดสนคณคาของส�งท�

ประเมน โดยเปาหมายของการประเมน คอ 1) การดผลสาเรจ (Objectives - oriented) เปนการด

ความสอดคลองของผลท�ทากบวตถประสงค 2) เพ�อชวยในการตดสนใจ (Decision - oriented)

โดยการรวบรวมขอมลสาระสนเทศท�สาหรบการตดสนใจอยางใดอยางหน�ง และ 3) เพ�อตดสน

คณคาของส�งใดส�งหน� ง (Judgment - oriented) โดยมจดหมายของการประเมนหลกสตรทองถ�น

เพ�อหาขอบกพรอง และแนวทางการปรบปรงแกไขปญหาท�เก�ยวกบหลกสตร เพ�อดความสอดคลอง

ระหวางผลการดาเนนงานกบจดหมายของหลกสตร และเพ�อตดสนใจวาควรใชหลกสตรตอไป

หรอไม หรอควรยกเลกการใชหลกสตร

ข�นท� 6 การประเมนกอนนาไปใช (เอกสารหลกสตร) เปนการตรวจสอบคณภาพของ

หลกสตรหลงจากทาหลกสตรเปนเอกสารหลกสตร เพ�อดความสอดคลองระหวางหลกสตรกบ

ทฤษฎ ความสอดคลองขององคประกอบในหลกสตร ความถกตองชดเจนในการส�อความสอดคลอง

กบความตองการของสงคม เปนการวเคราะหเน�อหาโดยผเช�ยวชาญ

18

การสรางหรอจดทาหลกสตร

ข�นท� 7 การประเมนการใชหลกสตร เปนการตรวจสอบกจกรรมตาง ๆ ท�ดาเนนการตาม

หลกสตรวาสามารถใชในสถานการณจรงไดเพยงใด มปญหาอปสรรคอะไร เพ�อแกไขปรบปรงให

สามารถใชหลกสตรไดอยางมประสทธผล ผลท�ไดจากการประเมน จะนามาใชดาเนนการปรบปรง

เปล�ยนแปลงบางสวนของหลกสตรท�ยงไมสมบรณ ใหเปนหลกสตรท�สมบรณ สามารถนาไปใช

ในทองถ�นไดอยางเหมาะสม สนองตอบปญหาและสอดคลองกบความตองการของทองถ�น

อยางแทจรง

ข�นท� 8 การประเมนผลสมฤทธ� เปนการตรวจสอบผเรยนท�งดานวชาการ และท�ไมใช

วชาการ เชน บคลกภาพ ความรบผดชอบ ความสามคค ความซ�อสตย เปนตน

ภาพประกอบ 2 กระบวนการพฒนาหลกสตรสถานศกษาตามแนวคดของฆนท ธาตทอง

ท�มา : ฆนท ธาตทอง. 2553 : 98

วชย วงษใหญ (2554 : 99) ไดกลาวถงการพฒนาหลกสตรแบบครบวงจรวาตองม

ลกษณะเปนกระบวนการท�มความเปนระบบและเปนวงจรท�มความสมพนธกน ระบบการพฒนา

หลกสตรแบบครบวงจร ประกอบดวย ระบบการรางหลกสตร ระบบการใชหลกสตรและระบบ

การประเมนหลกสตร โดยแตละระบบมรายละเอยดดงน�

การออกแบบหลกสตร

การจดทาเอกสารหลกสตร

การสรางหรอจดทาหลกสตร การสรางหรอจดทาหลกสตร

การบรหารจดการ

การสนบสนนสงเสรม

การจดการเรยนการสอน

การประเมน

กอนนาไปใช

การประเมนการใชหลกสตร

การประเมนสมฤทธ� ผล

19

1. ระบบการพฒนาหลกสตร ประกอบดวย การศกษาส�งกาหนดหลกสตร การกาหนด

รปแบบหลกสตร การตรวจสอบคณภาพหลกสตรและการปรบปรงหลกสตร

2. ระบบการใชหลกสตร ประกอบดวย การขออนมตใชหลกสตร การประชาสมพนธ

หลกสตร การวางแผนการใชหลกสตร การกาหนดงบประมาณ / ทรพยากร และการบรหาร /

นเทศ / กากบดแล

3. ระบบการประเมนหลกสตร ประกอบดวย การวางแผนการประเมน การเกบรวบรวม

ขอมล การวเคราะหขอมลและการรายงานผลการประเมน

ระบบการพฒนาหลกสตรท�ง 3 ระบบท�ดจะตองมความสมพนธเช�อมโยงซ� งกนและกน

เพ�อใหกระบวนการพฒนาหลกสตร การใชหลกสตรและการประเมนหลกสตรมประสทธภาพ

สงสดสอดคลองกบกลมเปาหมายหรอผใชหลกสตร ความสมพนธระหวางระบบท�งสาม

มารช และวลลส (Marsh and Willis. 1995 : 278) ไดสรปแนวคดในการพฒนาหลกสตรวา

กระบวนการพฒนาหลกสตรและเปล�ยนแปลงหลกสตรแมมหลายแนวคด แตเม�อสรปรวมความคดแลว

ลวนอยบนพ�นฐานความตอเน�องเปนอนกรมโดยเร�มจากแรงกดดนและกระทบจากปจจยบรบท

และความกาวหนาทางเทคโนโลยสการปรบปรงหลกสตร การนาหลกสตรไปสสถาบนเพ�อใช

จะไดรบแรงกดดนจากปจจยตาง ๆ ทาใหเกดการเปล�ยนแปลงปรบปรงหลกสตรข�นมาอกในระยะ

ตอไปอยางตอเน�อง

ทาบา (Taba. 1962 : 12) ไดกลาวถงข�นตอนการพฒนาหลกสตรไว 7 ข�น คอ

1. การวนจฉยความตองการและความจาเปนของสงคม

2. การกาหนดจดมงหมาย

3. การเลอกเน�อหาสาระ

4. การจดเน�อหาสาระ

5. การเลอกประสบการณการเรยนร

6. การจดประสบการณการเรยนร

7. การกาหนดวธประเมนผล

เซเลอร และอเลกซานเดอร (Saylor and Alexander. 1974 : 27) ไดกลาวถง

กระบวนการพฒนาหลกสตรไว ดงน�

1. การศกษาตวแปรตาง ๆ จากภายนอก

2. การกาหนดจดมงหมาย และวตถประสงค

3. การออกแบบหลกสตร

4. การนาหลกสตรไปใช

5. การประเมนผลหลกสตร

20

เซเลอร อเลกซานเดอร และเลวส (Saylor Alexander and Lewil. 1981 : 30) ไดเสนอแนวคด

เก�ยวกบข�นตอนการพฒนาหลกสตร ประกอบดวย

1. การศกษาตวแปรตาง ๆ จากภายนอก ไดแก ภมหลงของนกเรยน สงคม

2. ธรรมชาตของการเรยนร แผนการศกษาชาต ทรพยากรและความสะดวกสบายในการ

พฒนาหลกสตรและคาแนะนาจากผประกาอบอาชพ

3. การกาหนดความมงหมายและวตถประสงค เพ�อการออกแบบหลกสตรโดยนกวางแผน

หลกสตรและใชขอมลทางการเมองและสงคมเปนพ�นฐานในการตดสนใจ และการออกแบบ

หลกสตร

4. การนาลกสตรไปใช โดยครเปนผพจารณาความเหมาะสมของการสอน การวางแผน

หลกสตร และรวมถงการแนะนาแหลงของส�อการจดการโดยใหมความยดหยนและมอสระแกคร

และนกเรยน

5. การประเมนผลหลกสตรทาโดยครเปนผพจารณาข�นตอนการประเมนผลเพ�อตรวจสอบ

ความกาวหนาของนกเรยนกลมวางแผนหลกสตรรวมกนพจารณาข�นตอนการประเมนผลหลกสตร

ซ� งขอมลท�ไดจากการประเมนผลจะใชเปนพ�นฐานประกอบการตดสนใจเพ�อวางแผนในอนาคต

ตอไป

แทนเนอร และแทนเนอร (Tanner and Tanner. 1995 : 385) กลาววา ปจจยและอทธพล

หลกสตรปฏสมพนธจากปรชญาสงคม พฤตกรรมมนษยและความรท�ย�งใหญกวางขวาง ส�งเหลาน�น

มอทธพลตอผ เ รยนโดยแปรสภาพมาเปนเน� อหาวชาสาหรบการเรยนการสอนเพ�อใหเกด

ความเหมาะสมกบกาพฒนาคนในสงคมใหม ซ� งเรยกวากระบวนทศนดวยหลกสตร

รปแบบการพฒนาหลกสตร

รปแบบการพฒนาหลกสตร เปนการกาหนดลกษณะ ระเบยบ วธการท�จะนาไปสการ

พฒนาหลกสตรใหมความเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณในขณะน�น โดยมนกการศกษาหลายทาน

ไดกลาวถงรปแบบการพฒนาหลกสตรไว ดงน�

นคม ชมภหลง (2545 : 53) ไดสรปแนวคดในการพฒนาหลกสตรระดบทองถ�นไว

6 ข�นตอน ดงน�

1. การวเคราะหขอมลพ�นฐาน ไดแก ทรพยากรธรรมชาตท�มนษยสรางข�น ทรพยากร

มนษย สภาพความตองการของทองถ�น สภาพการจดการศกษา และสภาพความตองการของ

นกเรยน ผปกครอง และประชาชน

2. การสรางหลกสตรฉบบราง ไดแก คาช� แจง เหตผลความจาเปนในการพฒนาหลกสตร

หลกของหลกสตร โครงสรางเน�อหา อตราเวลาเรยน แนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอน

21

ส� อการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล คาอธบายรายวชา ตารางวเคราะหหลกสตร

จดประสงคเชงพฤตกรรม รายละเอยดของเน�อหาของแตละหนวยโดยละเอยด พรอมภาพประกอบ

ทกข�นตอน และบรรณานกรม ซ� งจะตองปรกษากบผเช�ยวชาญเก�ยวกบเร�องท�จะพฒนาอยางจรงจง

แลวจดพมพเปนรปเลม

3. การตรวจสอบหลกสตรฉบบราง เปนการตรวจสอบคณภาพของหลกสตรและวสด

หลกสตรตาง ๆ เพ�อนาผลมาปรบปรงขอบกพรองกอนนาหลกสตรไปทดลองใช โดยจะตองมการ

กาหนดแผนอยางมข�นตอนและเปนระบบ มการประชมพจารณารวมกนใหผเช�ยวชาญตรวจสอบวา

องคประกอบตาง ๆ ของหลกสตร เชน จดประสงค เน�อหา กจกรรมการเรยนการสอน คาบเวลาเรยน

วธการวดและประเมนผล มความสอดคลองกนหรอไมอยางไร

4. การนาหลกสตรไปทดลองใช มการขออนมตหลกสตร จดทาตารางแผนการใชหลกสตร

ประชาสมพนธหลกสตร เตรยมความพรอมของบคลากร งบประมาณ วสดหลกสตร โดยการใช

หลกสตร อาจเปนการสอนเองหรอใหคนอ�นสอนแทนและจะตองมการจดทาคมอการใชหลกสตร

โดยระบข�นตอนตาง ๆ อยางละเอยด

5. การประเมนผลการนาหลกสตรไปทดลองใช มการวางแผนการประเมน ประเมนยอย

ประเมนรวบยอด ประเมนการสอนของผสอน ประเมนผลสมฤทธ� ของผเรยน

6. การปรบปรงแกไข เพ�อปรบแกหลกสตรอน ไดแก แผนการสอน ส�อและเคร�องมอ

การสอน วดผลประเมนผลใหสมบรณและมคณภาพ

ไทเลอร (Tyler. 1950 : 78) ไดกาหนดพ�นฐานในการพฒนาหลกสตรและการสอน 4 ขอ

ซ� งมพฒนาหลกสตรจะตองตอบคาถามใหครบเรยงลาดบจากขอ 1 ถงขอ 4 ดงน�

1. จดมงหมายทางการศกษาท�โรงเรยนตองการใหผเรยนบรรลมอะไรบาง

2. การท�จะบรรลตามจดหมายทางการศกษาท�กาหนดน� น จะตองมประสบการณ

ทางการศกษาอะไรบาง

3. ประสบการณทางการศกษาท�กาหนดน�นสามารถจดใหมประสทธภาพไดอยางไร

4. จะทราบไดอยางไรวา ผเรยนบรรลตามจดมงหมายทางการศกษาน�น ๆ

ทาบา (Taba. 1962 : 67) ไดเสนอข�นตอนการพฒนาหลกสตร ดงน�

1. สารวจสภาพปญหา ความตองการและความจาเปนตาง ๆ ของสงคม

2. กาหนดวตถประสงคของการศกษาท�สงคมตองการ

3. คดเลอกเน�อหาวชาความรท�ครจะนามาสอน เพ�อใหเกดการเรยนรตรงกบวตถประสงค

ของการศกษาท�ต�งไว

4. จดลาดบข�นตอนแกไขปรบปรงเน�อหาสาระท�เลอกมาได

22

5. คดเลอกประสบการณเพ�อการเรยนรตาง ๆ ซ� งจะนามาเสรมเน�อหาสาระกระบวนการ

ใหสมบรณย�งข�น และสอดคลองกบวตถประสงค

6. จดระเบยบ จดลาดบข�นตอน และแกไขปรบปรงประสบการณตาง ๆ ซ� งจะนามา

เสรมเน�อหาสาระการเรยน

7. กาหนดเน�อหาสาระอะไรบาง หรอประสบการณอยางใดท�ตองการประเมนวาไดม

การเรยนรตรงกบวตถประสงคท�ต�งไวหรอไมเพยงใด นอกจากน� ตองกาหนดไวดวยวาจะมขอมล

อะไรบาง ท�จะนามาชวยในการกาหนดเกณฑการประเมนผล และจะใชวธการประเมนอยางไร

การประเมนผลการใชหลกสตรสถานศกษา

ความหมายของการประเมนหลกสตร

มผใหความหมายของการประเมนหลกสตรไวดงน�

ชมพนธ กญชร ณ อยธยา (2540 : 39 - 40) ไดสรปวาการประเมนหลกสตร เปนการเกบ

รวบรวมขอมลเก�ยวกบองคประกอบของหลกสตรในดานตาง ๆ เชน จดมงหมาย เน�อหาวชา

กจกรรมการเรยนการสอน อปกรณส� อการเรยน การประเมนผลการเรยนการสอน รวมท� ง

การบรหารหลกสตรและการบรการวชาการเพ�อดวาหลกสตรน�นไดบรรลผลสมฤทธ� ตามจดมงหมาย

ท�กาหนดไวหรอไมเพยงใด และจะปรบปรงหลกสตรการเรยนการสอนใหดท�สดอยางไร

สจรต เพยรชอบ (2548 : 64) กลาวถงการประเมนหลกสตรไววาเปนกระบวนการ

ท�สาคญเพราะเปนการหาคาตอบวาหลกสตรสมฤทธ� ผลตามท�กาหนดไวในความมงหมายหรอไม

มากนอยเพยงใด และอะไรเปนสาเหต ผประเมนหลกสตรจะตองเปนผท�มความรดท�งทางดาน

หลกสตร และดานการประเมนผลซ� งจะตองเนนการประเมนท�งโปรแกรมการศกษา มใชเพยง

ผลการเรยนปสดทายเทาน�น แตควรประเมนผลการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนดวย

พสณ ฟองศร (2551 : 133) การประเมนหลกสตรเปนการวดและเกบรวบรวมขอมล

เพ�อนามาวเคราะหพจารณาตดสนวาคณคาบรรลตามจดมงหมายท�กาหนดไวหรอไมเพยงใด ซ� งม

ความสาคญตอการศกษามากเน�องจากหลกสตรเปนกลไกสาคญของการศกษาทกระดบ

ฆนท ธาตทอง (2553 : 318) กลาววาการประเมนหลกสตร หมายถง กระบวนการ

ดาเนนงานเกบรวบรวมและวเคราะหขอมล เพ�อตดสนคณคาของหลกสตรวามคณภาพมากนอย

เพยงไร และเพ�อนาผลการประเมนดงกลาวมาใชในการปรบปรงพฒนาหลกสตรใหมคณภาพด

ย�งข�นตอไป

23

บญเล� ยง ทมทอง (2553 : 290) กลาวถงการประเมนหลกสตรวาเปนกระบวนการรวบรวม

ขอมลสารสนเทศตลอดจนกจกรรมตาง ๆ เก�ยวกบหลกสตรเพ�อนามาตดสนหรอคณภาพของ

หลกสตรน�น นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการประเมนหลกสตรไวตาง ๆ กน ดงน�

กด (Good. 1945 : 209) ไดใหความหมายไววา การประเมนหลกสตรคอการประเมนผล

ของการจดกจกรรมการเรยนภายในขอบขายของการสอนท�เนนเฉพาะจดประสงคของการตดสนใจ

ในความถกตองของจดมงหมาย ความสมพนธและความตอเน�องของเน�อหาและผลสมฤทธ� ของ

วตถประสงค ซ� งนาไปสการตดสนใจในการวางแผนการจดโครงการตอเน�องและการหมนเวยน

ของกจกรรมโครงการตาง ๆ ท�จะจดใหมข�น

ไทเลอร (Tyler. 1950 : 110 - 125) กลาววาการประเมน หมายถง กระบวนการช� ใหเหนวา

การจดการศกษาไดบรรลจดมงหมายท�ระบในหลกสตรและการสอนหรอไม จดมงหมาย

ทางการศกษาท�สาคญ คอ ความเปล�ยนแปลงพฤตกรรมของมนษยซ� งหมายถงการเปล�ยนพฤตกรรม

ของนกเรยนใหเปนไปในทางพงปรารถนา ดงน�นการประเมนจงเปนกระบวนการ ท�กาหนดวา

มการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมเกดข� นมากนอยเพยงใด การประเมนในลกษณะน� มสวนสาคญ

2 ประการ คอ การประเมนจะตองวดพฤตกรรมของนกเรยน เพราะการเปล�ยนแปลงพฤตกรรม

เปนจดหมายของการศกษา ท�ตองการใหนกเรยนเปล�ยนพฤตกรมของนกเรยนไปสการประเมน

จาเปนตองประเมนมากกวาหน� งคร� ง เพ�อจะไดพจารณาความเปล�ยนแปลงพฤตกรรมท�เกดข� น

การประเมนเพยงสองคร� งยงไมเพยงพอ การท�จะประเมนวาการเรยนรคงทนนานเทาใด จาเปน

จะตองมการประเมนอกคร� งหลงจากเรยนจบแลวเปนระยะเวลาหน�ง เปนการตดตามผลของผสาเรจ

การศกษาแลว

ทาบา (Taba. 1962 : 310) อธบายวา การประเมนหลกสตรมความหมายคลอบคลม

ขอบขายหลายประการ อาจเปนการประเมนจดมงหมายและขอบขายของหลกสตรคณสมบต

ของบคคลากรท�รบผดชอบเร�องหลกสตร ความสามารถของผเรยน ความสาคญของรายวชาตาง ๆ

ผลของการนาหลกสตรไปใชและการประเมนวสดส�อการเรยนตาง ๆ เปนตน

ครอนบค (Cronbach. 1970 : 102) ใหความหมายวา การประเมนเปนวธการเกบรวบรวม

ขอมลการใชขอมลเพ�อการตดสนใจเก�ยวกบโครงการทางการศกษา ซ� งมขอบเขตครอบคลมถง

กจกรรมตาง ๆ ทางการศกษา อาจเปนส�อการเรยนการสอน กจกรรมการเรยน หรอประสบการณ

การเรยนท�โรงเรยนจดใหกบนกเรยน ในการประเมนจะเก�ยวของกบการตดสนใจในหลายเร�อง

ดวยกนจาเปนตองอาศยขอมลหลาย ๆ ดาน ดวยเหตน� ในการทาการประเมน จะประกอบดวย

ข�นตอนตาง ๆ หลายข�นตอนและมเทคนควธการแตกตางกน ไมมวธการประเมนแบบใดแบบหน�ง

ท�สามารถนาไปใชทกสถานการณหรอทกเหตการณ ดงน�นในการประเมน หลกสตรของรายวชาใด

24

วชาหน� งจงไมควรท�จะใชการสอบวดผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยนแตเพยงอยางเดยว

ควรจะไดมการวดตวแปรอ�น ๆ ประกอบดวย

สตฟเฟลบม และคณะ (Stuffebeam and et al. 1971 : 128) ใหความหมายของการ

ประเมนหลกสตรวา การประเมนหลกสตรคอ กระบวนการหาขอมล เกบขอมล เพ�อนาไปใช

เปนประโยชนในการตดสนใจหาทางเลอกท�ดกวาเดม

จากท�กลาวมาแลวสามารถสรปไดวาการประเมนหลกสตรหมายถง กระบวนการในการ

วดและเกบรวบรวมขอมลเพ�อใหทราบวากระบวนการจดการเรยนการสอนน�นบรรลผลตาม

จดประสงคท�ต�งไวหรอไม และนาผลจากการประเมนน�นมาปรบปรงแกไขในสวนท�ยงบกพรอง

ตอไป

จดมงหมายของการประเมนหลกสตร

นคม ชมภหลง (2542 : 178) ไดกลาวถงจดมงหมายในการประเมนหลกสตรไว 5 ขอ

ดงน�

1. เพ�อตดสนคณคาของหลกสตรเพ�อนาไปใชแลวสนองวตถประสงคตามท�หลกสตร

กาหนดไวหรอไม

2. เพ�อตดสนองคประกอบของหลกสตร ดานหลกการ จดมงหมาย เน�อหา สาระ

การเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน ส�อการเรยนการสอน ตลอดจนการวดและการประเมนผล

มความสอดคลองกนหรอไม และตอบสนองความตองการของผเรยนหรอไม

3. เพ�อตดสนหลกสตร มขอบกพรองมขอดอะไรบางท�จะตองปรบปรง

4. เพ�อตดสนการบรหารหลกสตรและการนาหลกสตรไปใชในทศทางท�ถกตองหรอไม

5. เม�อการตดตามประเมนและตรวจสอบผลผลตจากหลกสตร คอ ผเรยนมการเรยนร

และเปล�ยนแปลงพฤตกรรมตามท�หลกสตรคาดหวงหรอไม

ฆนท ธาตทอง (2553 : 318) ไดกลาวถงการประเมนหลกสตรวาเปนส�งสาคญในการ

พฒนาหลกสตร เพราะเหตวาการประเมนผลหลกสตร จะชวยทาใหคาตอบเก�ยวกบในหลกสตร

ท�พฒนาข�นน�นเปนหลกสตรเปนหลกสตรท�ด ไมด มจดดจดดอยท�ใด เพ�อนาไปเปนประโยชน

ตอการดาเนนการปรบหรอพฒนาหลกสตรใหมคณภาพย�งข�นตอไป ซ� งในการประเมนผลหลกสตร

จะมงพจารณาเก�ยวกบคณคาของหลกสตรโดยใชผลจากการวดในแงมมตาง ๆ ของส�งท�ประเมน

เพ�อนามาพจารณารวมกน และสรปวาหลกสตรท�พฒนาข�นน�น มคณภาพตรงตามวตถประสงค

ท�วางไว หรอตองปรบปรงแกไข

บญเล�ยง ทมทอง (2553 : 294) สรปการประเมนหลกสตรมจดมงหมาย ดงน�

1. เพ�อหาคณคาของหลกสตรน� น โดยดวาหลกสตรท�จดทาข� นน� นสามารถสนอง

วตถประสงคท�หลกสตรน�นตองการหรอไม สนองความตองการของผเรยน และสงคมอยางไร

25

2. เพ�ออธบายและพจารณาวาลกษณะสวนประกอบตาง ๆ ขอลหลกสตรในแงตาง ๆ เชน

หลกการ จดมงหมาย เน�อหาสาระ การเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน ส�อการเรยนการสอน

และการวดผลประเมนผลวาสอดคลองตองกนหรอไมหรอสนองความตองการหรอไม

3. เพ�อตดสนวาหลกสตรมคณภาพดหรอไม เหมาะสมหรอไมเหมาะสมกบการนาไปใช

มขอบกพรองท�จะตองปรบปรงแกไขอะไรบาง การประเมนผลในลกษณะน� มกจะดาเนนการ

ในชวงท�การพฒนาหลกสตรยงคงดาเนนการอย เพ�อท�จะพจารณาวา องคประกอบตาง ๆ ของหลกสตร

เชน จดหมาย โครงสรางเน�อหา การวดผล ฯลฯ มความสอดคลองเหมาะสมหรอไมสามารถ

นาไปใชในชวงการนาหลกสตรไปทดลองใชหรอในขณะท�การใชหลกสตรและกระบวนการเรยนการ

สอนดาเนนอยไดมากนอยเพยงใด ไดผลเพยงใด และมปญหาอปสรรคอะไรจะไดประโยชนแก

นกพฒนาหลกสตร และผมสวนเก�ยวของในการปรบปรงเปล�ยนแปลงองคประกอบตาง ๆ ของ

หลกสตรใหมคณภาพดข�นไดทนทวงท

4. เพ�อตดสนวา การบรหารงานดานวชาการและการบรหารงานดานหลกสตรเปนไป

ในทศทางท�ถกตองหรอไม เพ�อหาทางแกไขระบบการบรหารหลกสตร การนาหลกสตรไปใชใหม

ประสทธภาพ

5. เพ�อตดตามผลผลตจากหลกสตร คอผเรยนมการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมจากการผาน

กระบวนการทางการศกษามาแลวตามหลกสตรวาเปนไปตามความมงหวงหรอไม

6. เพ�อหาทางปรบปรงแกไขส�งบกพรองท�พบในองคประกอบตาง ๆ ในหลกสตร

7. เพ�อชวยในการตดสนวาควรใชหลกสตรตอไปหรอควรปรบปรงพฒนาในส�งใดส�งหน� ง

หรอยกเลกการใชหลกสตรท�งหมด การประเมนผลในลกษณะน� จะดาเนนการหลงจากท�ใชหลกสตร

ไปแลวระยะหน�ง แลวจงประเมนเพ�อสรปผลการตดสนวาหลกสตรมคณภาพดหรอไม บรรลตาม

เปาหมายท�หลกสตรกาหนดไวมานอยเพยงได สนองความตองการของสงคมเพยงใดและเหมาะสม

กบการนาไปใชตอไปหรอไม

ไทเลอร (Tyler. 1950 : 126 - 134) เหนวาในการประเมนหลกสตรมจดมงหมายหลกอย

2 ประการ คอ ประการท� 1 เพ�อตดสนวาเปาหมายของการศกษาท�ไดกาหนดไวในรปของ

จดมงหมายเชงพฤตกรรมน�นประสบความสาเรจหรอไม สวนใดท�ประสบความสาเรจกเกบไวใช

สวนใดท�ไมสาเรจกทาการปรบปรงแกไขหรอตดท�ง ประการท� 2 เพ�อประเมนความกาวหนา

ทางการศกษา ในอนท�จะชวยใหเขาใจปญหาและความตองการทางการศกษาได และเพ�อใชขอมลน�น

เปนแนวทางในการท�จะปรบปรงนโยบายทางการศกษาท�คนสวนใหญเหนดวยได ไทเลอร

มความเหนวาการประเมนหลกสตรเปนสวนหน�งของการเรยนการสอน ผเช�ยวชาญทางดานหลกสตร

ควรไดรบการประเมนหลกสตรในลกษณะท�เปนการพฒนา หรอเพ�อการประเมนคณคาของหลกสตร

26

โดยต�งจดมงหมายเชงพฤตกรรมดวยขอความท�ชดเจน เฉพาะเจาะจงโดยบงบอกพฤตกรรมท�

ตองการวด รวมท�งกาหนดเน�อหาหรอประสบการณทางการศกษาท�จะชวยใหผเรยนบรรลผล

ตามจดมงหมายท�ไดกาหนดไว เลอกวธการเรยนการสอนท�เหมาะสมกบเน�อหาท�วางไว ประเมน

โดยการตดสนจากผลสมฤทธ� ทางการศกษาในการประเมนหลกสตรน�น

ครอนบค (Cronbach. 1970 : 256) กลาววา โดยท�วไปในการทาการประเมนหลกสตร

มจดมงหมาย ดงน�

1. เพ�อปรบปรงหลกสตรรายวชา การพจารณาตดสนส�อการเรยนการสอน หรอวธการ

สอนใดท�ใหผลเปนท�นาพอใจหรอส�งเหลาน�นตองการท�จะตองมการปรบปรงแกไขสวนใด

2. เพ�อการตดสนเก�ยวกบตวบคคลโดยเฉพาะผเรยน เปนการคนหาหรอสารวจความ

ตองการของผเรยนเพ�อนามาใชในการวางแผนเก�ยวกบการเรยนของนกเรยนหรอเพ�อการคดเลอก

และการจดกลมนกเรยนในการเรยนการสอน ตลอดจนการใหขอมลท�เก�ยวกบความกาวหนา

และขอบกพรองของนกเรยนในเร�องการเรยนการสอนเหลาน� เปนตน

3. เพ�อการตดสนเก�ยวกบระบบการบรหาร เปนการพจารณาดวาระบบการบรหาร

โรงเรยนท�เปนน�นดหรอไมดอยางไร ครแตละคนมคณภาพหรอประสทธภาพอยางไร

สตฟเฟลบม และคณะ (Stuffebean and et al. 1971 : 1828 - 1842) มแนวคดของการ

ประเมนหลกสตรไววา การประเมนหลกสตร คอ กระบวนการในการหาขอมล เกบขอมลเพ�อท�จะ

นามาใชในการตดสนหาทางเลอกอ�นท�ดกวาเดม ซ� งโดยท�วไปในการประเมนผลหลกสตรใด ๆ กตาม

มจดมงหมายอย 3 ประการ ไดแก

1. เพ�อศกษาคณคาของหลกสตรน�น โดยดวา หลกสตรท�จดข� นสามารถสนองตาม

วตถประสงคท�หลกสตรน�นตองการหรอไม

2. เพ�อตดสนใจวา การวางเคาโครงและรปแบบของหลกสตร ตลอดจนการบรหารงาน

และการสอนตามหลกสตร เปนไปในทางท�ถกตองแลวหรอไม

3. เพ�อวดผลดวา ผลผลตคอผเรยนน�นเปนอยางไร

จากท�กลาวมาแลวสรปไดวาจดมงหมายของการประเมนหลกสตร คอการตดสนวา

หลกสตรท�ใชอยน�นดหรอไมดอยางไร ระบบการบรหารหลกสตร ส�อการเรยนการสอน ตลอดจน

การวดการประเมนผล บรรลตามวตถประสงคท�ต� งไวหรอไม ถามขอบกพรองอยางไรจะได

ปรบปรงแกไขตอไป

ระยะเวลาของการประเมนหลกสตร

ใจทพย เช�อรตนพงษ (2539 : 193 - 194) ไดแบงระยะการประเมนหลกสตรวาแบง

ออกเปน 3 ระยะ คอ

1. การประเมนหลกสตรกอนการนาไปใช

27

2. การประเมนหลกสตรระหวางดาเนนการใชหลกสตร

3. การประเมนหลกสตรหลงการใชหลกสตร

บญเล�ยง ทมทอง (2553 : 294) การประเมนหลกสตรมการดาเนนเปนระยะ ๆ ท�งน� เน�องจาก

ขอบกพรองหรอขอผดพลาดของหลกสตรอาจมหลายสาเหตมาจากปจจยและในระยะตางกน เชน

อาจมสาเหตมาจากตอนจดทา หรอยกรางหลกสตรซ� งทาใหตวหลกสตรไมมคณภาพท� ด

หรอไมสอดคลองกบปญหาและความตองการของผเรยนและสงคมท�เปล�ยนแปลงไป หรออาจม

สาเหตมาจากตอนนาหลกสตรไปใช เปนตน การประเมนหลกสตรท�ดจงตองตรวจสอบเปนระยะ

เพ�อลดปญหาท�อาจเกดข�น โดยท�วไปจะแบงเปน 3 ระยะ คอ

ระยะท� 1 การประเมนหลกสตรกอนนาหลกสตรไปใช

1. ประเมนหลกสตรเม�อสรางหลกสตรฉบบรางเสรจแลวกอนจะนาหลกสตรไปใชจรง

ควรมการประเมนตรวจสอบคณภาพของหลกสตรฉบบราง และองคประกอบตาง ๆ ของหลกสตร

การประเมนหลกสตรในระยะน� ตองอาศยความคดเหนจากผเช�ยวชาญทางดานพฒนาหลกสตร

ทางดานวชาชพคร ทางดานการวดผล หรอผเช�ยวชาญวเคราะหหรอพจารณากได

2. ประเมนผลในข�นตอนทดลองใช เพ�อปรบปรงแกไขสวนท�ขาดตาบกพรองหรอเปน

ปญหา ใหมความสมบรณเพ�อประสทธภาพในการนาไปใชตอไป เชน หลกสตรประถมศกษา

พ.ศ. 2521 มการทดลองใชต�งแต พ.ศ. 2519 และ 2520 เพ�อหาขอบกพรอง อปสรรค จะไดแกไข

ใหเหมาะสมและมประสทธภาพตอไป

ระยะท� 2 การประเมนหลกสตรระหวางการดาเนนการใชหลกสตร

ในขณะท�มการดาเนนการใชหลกสตรท�จดทาข�น ควรมการประเมนเพ�อตรวจสอบวา

หลกสตรสามารถนาไปใชไดดเพยงใดหรอบกพรองจากจดไหน จะไดแกไขปรบปรงใหเหมาะสม

เชน การประเมนกระบวนการใชหลกสตรในดานการบรหาร การจดการหลกสตร การนเทศ

กากบ ดแล และการจดกระบวนการเรยนการสอน

ระยะท� 3 การประเมนหลกสตรหลงการใชหลกสตร

หลงจากท�มการใชหลกสตรมาระยะหน� ง คอครบกระบวนการเรยบรอยแลว ควรจะม

การประเมนหลกสตรท�งระบบ ซ� งไดแก การประเมนองคประกอบดานตาง ๆ ของหลกสตร

ท�งหมด คอ เอกสารหลกสตร วสดหลกสตร บคลากรท�เก�ยวของกบการใชหลกสตร การบรหาร

หลกสตร การนเทศกากบตดตาม การจดกระบวนการเรยนการสอน ฯลฯ เพ�อสรปผลการตดสนวา

หลกสตรท�จดทาข�นน�นควรจะดาเนนการใชตอไป หรอควรปรบปรงแกไขใหดข�น หรอควรจะ

ยกเลก เชน หลกสตรประถมศกษาพทธศกราช 2551 มชวงระยะเวลาการใชงาน 6 ป เม�อครบ

6 ปแลว จะมการประเมนผลหลกสตรรวบยอดท�งหมด โดยนาขอมลต�งแตระยะท� 1 จนถงระยะท� 2

28

มารวบรวมวเคราะหและประเมนคณคา ท�งน� อาจจะตองอาศยขอมลท�สาคญอกบางขอมล เชน

ผลสมฤทธ� ทางการศกษาของผเรยน ซ� งไดแกการนาไปใชในการดารงชวต การประกอบอาชพ

เขามาประกอบการวเคราะหและประเมนคาดวย

ไทเลอร (Tyler. 1974 : 501) มความเหนวาควรยดความสาเรจของบคคลสวนใหญ

เปนเกณฑในการตดสน ความสาเรจของกลมตวอยางขนาดเลกจะถอวาเปนความสาเรจของ

หลกสตรไมได การตความจากคะแนนท�ไดจากการสอบตองอาศยคะแนนรวมเปนหลกและ

ขอสอบท�ใชควรมลกษณะเปนเอกพนธ (Homogeneity) จงจะทาใหการตความถกตอง การวด

พฤตกรรมกตองมการวดท�งกอนการเรยนและหลงการเรยน และจะตองกาหนดเกณฑเอาไว

ลวงหนาวาความสาเรจในระดบใดถงจะถอวาจดมงหมายท�ต�งไวประสบความสาเรจ ซ� งแนวความคด

ในลกษณะน� เหมาะสาหรบการคดรวบยอด (Summative Evaluation) มากกวาการประเมนยอย

(Formative Evaluation)

รปแบบของการประเมนหลกสตร

บญเล� ยง ทมทอง (2553 : 302) กลาวถงรปแบบของการประเมนหลกสตรวามนกวชาการ

ซ� งเช�ยวชาญทางดานหลกสตรและการประเมนผลเสนอแนะหลายรปแบบดวยกน ซ� งสามารถนามา

ศกษาเพ�อเลอกใชไดอยางเหมาะสมกบความตองการ ในปจจบนรปแบบของการประเมนหลกสตร

สามารถแบงได 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

1. รปแบบของการประเมนหลกสตรท�สรางเสรจใหม ๆ เปนการประเมนผลกอนนา

หลกสตรไปใช กลมน� จะเสนอรปแบบท�เดน ๆ คอ รปแบบการประเมนหลกสตรดวยเทคนค

การวเคราะหแบบปยแซงค (Puissance Analysis Technique)

2. รปแบบของการประเมนหลกสตรในระหวางหรอหลงการใชหลกสตรสามารถแบงเปน

กลมยอย ๆ ได 4 กลม คอ

2.1 รปแบบการประเมนหลกสตรท�ยดจดมงหมายเปนหลก (Goal Attainment Model)

เปนรปแบบการประเมนท�จะประเมนวาหลกสตรมคณคามานอยเพยงใด โดยพจารณาจากจดมงหมาย

เปนหลก กลาวคอ พจารณาวาผลท�ไดรบเปนไปตามจดมงหมายหรอไม เชน รปแบบการประเมน

หลกสตรของไทเลอร (Ralph W. Tyler) และรปแบบการประเมนหลกสตรของแฮมมอนด (Rabert

L. Hammond)

2.2 รปแบบการประเมนหลกสตรท�ไมยดเปาหมาย (Goal Free Evaluation Model)

เปนรปแบบการประเมนท�ไมนาความคดของผประเมนเปนตวกาหนดความคดในโครงการประเมน

ผประเมนจะประเมนเหตการณท�เกดตามสภาพความเปนจรง มความเปนอสระในการประเมน

และตองไมมความลาเอยง เชน รปแบบการประเมนหลกสตรของสครฟเวน (Michael Scriven)

29

2.3 รปแบบการประเมนท�ยดเกณฑเปนหลก (Criterion Model) เปนรปแบบ

การประเมนท�ตองอาศยผเช�ยวชาญในการตดสนคณคาของหลกสตรโดยใชเกณฑเปนหลก เชน

รปแบบการประเมนหลกสตรของสเตค (Robert E. Stake)

2.4 รปแบบการประเมนหลกสตรท�ชวยในการตดสนใจ (Decision - making Model)

เปนรปแบบการประเมนหลกสตรท�เนนการทางานอยางมระบบเก�ยวกบการรวบรวมขอมล

การวเคราะหขอมล และการเสนอผลท�ไดจากการวเคราะหขอมลน�น ๆ เพ�อชวยในการตดสนใจ

ของผบรหารหรอผท�เก�ยวของ เชน รปแบบการประเมนหลกสตรของโพรวส (Malcolm Provus)

รปแบบการประเมนหลกสตรของสตฟเฟลบม (Daniel L. Stuffebeam) และรปแบบการประเมน

หลกสตรของดอรส โกว (Doris T. Gow) เปนตน

การประเมนหลกสตรมขอบเขตตาง ๆ ท�จะตองทาการประเมนกวางขวางมาก ดงน�น

วธการประเมนหลกสตรจงตองไดรบการวเคราะหและออกแบบใหสามารถท�จะประเมน

ไดครบถวนในของขายสาระท�งหมด รปแบบตาง ๆ ท�จะใชประเมนผลมหลายรปแบบ ผมหนาท�

ในการประเมนจาเปนตองเรยนรทาความเขาใจใหกระจางชด และจะตองนารปแบบตาง ๆ ไปใช

อยางถกตองตรงตามจดหมายและลกษณะขอบขายสาระแตละอยาง ท�งน� เปนไปไดวาการประเมน

ขอบขายสาระท�งหมดของหลกสตรจาเปนตองใชวธการหลายวธหรอหลายรปแบบจงจะไดขอมล

ท�มความเช�อม�นในการท�จะนาไปพฒนาหลกสตรใหมคณคาเหมาะสมกบความตองการของสงคม

ซ� งรปแบบการประเมนมดงน�

1. รปแบบการประเมนหลกสตรของสเตค (The Stake’s Congruence Contingence

Model)

รปแบบการประเมนหลกสตรของสเตคเปนรปแบบการประเมนหลกสตรท�ยดเกณฑ

เปนหลกสตร สเตคไดใหความหมายของการประเมนหลกสตรวา เปนการบรรยายการตดสนคณคา

ของหลกสตร ซ� งเนนเร� องการบรรยายส� งท�ถกประเมน โดยอาศยผเช�ยวชาญหรอผทรงคณวฒ

ในการตดสนคณคา สเตคมจดมงหมายท�จะประเมนผลหลกสตรโดยการประเมนสวนประกอบ

ของการจดการเรยนการสอนหลาย ๆ ดาน โดยไมเพยงแตจะพจารณาเฉพาะผลท�เกดจากการใช

หลกสตรเทาน�น ดงน�นสเตคจงเสนอวาควรมการพจารณาขอมลเพ�อประเมนผลหลกสตร 3 ดาน

คอ

1.1 ดานส�งท�มากอน หรอสภาพกอนเร�มโครงการ (Antecedent) หมายถง ส�งตาง ๆ

ท�เอ�อใหเกดผลจากหลกสตรและเปนส�งท�มอยกอนการใชหลกสตรอยแลว ประกอบดวย 7 หวขอ

คอ บคลกและนสยนกเรยน บคลกและนสยของคร เน�อหาในหลกสตร วสดปกรณ การเรยนการสอน

อาคารสถานท� การจดโรงเรยน ลกษณะชมชน

30

1.2 ดานประบวนการเรยนการสอน (Instructional Process or Transactions) หมายถง

ปฏสมพนธตาง ๆ ท�เกดข�นขณะท�มการเรยนการสอนระหวางนกเรยนกบนกเรยน นกเรยนกบคร

ครกบผปกครอง ฯลฯ เปนข�นตอนของการใชหลกสตร ซ� งประกอบดวย 5 หวขอ คอ การส�อสาร

การจดแบงเวลา การลาดบเหตการณ การใหกาลงใจ และบรรยากาศของส�งแวดลอม

1.3 ดานผลผลต หรอผลท�ไดรบจากโครงการ (Outcomes) หมายถง ส�งท�เกดข�นจาก

การใชหลกสตร ประกอบดวย 5 หวขอ คอ ผลสมฤทธ� ของนกเรยน ทศนคตของนกเรยน ทกษะ

ของนกเรยน ผลท�เกดข�นกบคร

สเตคมข�นตอนในการประเมนผลหลกสตรจะเปนดงน� คอ

1. การต�งเกณฑในการวเคราะหหลกสตร

สเตคไดเสนอหวขอของเกณฑท�จะใชในการวเคราะหหลกสตรไว 3 หวขอ คอ

เร�องส�งท�มมากอนกระบวนการในการสอน และผลท�เกดข�น เขาใหความเหนวาการประเมนผล

ท�ไดรบเทาน�นยงไมเพยงพอท�จะประเมนวาหลกสตรท�จดน�นดหรอไมเพยงใดเพราะผลท�ไดน�น

ข� นอยกบองคประกอบอกหลายอยางเปนตนวา หากผเรยนไมสามารถเรยนไดตามท�ตองการ

อาจจะมาจากองคประกอบดานเวลา เชน ใหเวลาแกผเรยนนอยลง เวลาท�จดใหไมเหมาะสม

ดงน�นการท�จะชวยดแตผลท�ไดรบและนามาประเมนคาหลกสตรน�นเปนการไมเพยงพอและอาจจะ

ไมสามารถชวยช� ชองทางการปรบปรงหลกสตรน�นแตอยางใด ดวยเหตน� สเตคจงไดเสนอวา

ควรมการพจารณาขอมลเพ�อประเมนหลกสตรถง 3 ดาน

2. การหาขอมลมาประกอบ

หลงจากไดต�งเกณฑข�นมาเพ�อนามาเปนแนวทางในการประเมนหลกสตรแลว

ผประเมนหลกสตรจะตองทาการเกบรวบรวมขอมลท�มอยมาประกอบการพจารณา ขอมลท�นามา

พจารณาตามแบบตวอยางของสเตค แบงออกเปน 2 สวน คอ

2.1 สวนท�เปนการบรรยายหรอท�เรยกวา “ขอมลเชงบรรยาย” (Descriptive

Data) ประกอบดวย ขอมล 2 ชนด คอ

2.1.1 ขอมลท�อธบายถงส� งท�คาดหวงของหลกสตรเก�ยวกบส� งท�มากอน

กระบวนการเรยนการสอน และผลผลตของหลกสตร

2.1.2 ขอมลท�อธบายส�งท�เกดข�นจากการปฏบตจรงซ� งสงเกตไดหรอทดสอบ

ไดเก�ยวกบส�งท�มกอน กระบวนการเรยนการสอน ผลผลตของหลกสตร

ผประเมนจะตองอธบายความสมพนธ (Contingency) ระหวางส�งท�มากอน

(Antecedents) กระบวนการเรยนการสอน (Transactions) และผลผลต (Outcomes) ของหลกสตร

และศกษาความสอดคลอง (Congruence) ระหวางส�งท�คาดหวงกบส�งท�เกดข�นจรงของส�งท�มกอน

31

กระบวนการผลตและผลผลต เพ�อจะไดทราบวาจะเปนไปไดหรอเกดข� นจรงหรอไมอยางไร

จากการพจารณาขอมลในลกษณะแนวต�งแนวนอน

2.2 สวนท�เปนการพจารณาตดสนคณคาของหลกสตร หรอท�เรยกวา “ขอมล

เชงตดสน” (Judgemental Data) ประกอบดวยขอมล 2 ชนด

2.2.1 ขอมลท� เ ปนเกณฑมาตรฐาน (Standards) ซ� งเปนแนวความคดท�

ผเช�ยวชาญตาง ๆ เชน คร ผบรหาร นกเรยน ผปกครอง ฯลฯ เช�อวาควรจะใช

2.2.2 ขอมลท�เปนการตดสนของบคคลตาง ๆ ซ� งเปนความรสกนกคดตดสน

คณภาพและความเหมาะสมของบคคลตาง ๆ

3. วธใชตารางในการประเมนหลกสตร

เร�มตนดวยการพจารณาขอมลท�ง 4 หมวด ตามเกณฑท�ต�งข�น เชน จากตาราง

แบบตวอยางของสเตค จะเร�มท�ขอ ก ดานส�งท�มากอนขอ ก.1 บคลกและนสยของนกเรยน เราก

พจารณาวาผลท�คาดหวงหรอวตถประสงคในดานน� คออะไร และนามาเปรยบเทยบผลท�เกดข�นวา

ตรงหรอสอดคลองกบวตถประสงคหรอไมเพยงใด และผลท�เกดข� นน�นใชมาตรฐานอะไรวด

และถออะไรเปนหลกในการตดสน ยกตวอยางเชน ในเร�องบคลกและนสยของนกเรยน

ผลท�คาดหวง : ตองการนกเรยนท�มลกษณะความเปนผนากลาซกถามโตตอบ

และโตแยง

ผลท�เกดข�น : ไดนกเรยนท�มลกษณะความเปนผนาประมาณ 20 เปอรเซนต และ

ไดนกเรยนท�เปนผตาม 80 เปอรเซนต

มาตรฐานท�ใช : ควรและนกบรหารการศกษาเหนวานกเรยน 100 เปอรเซนต

ควรมท�งลกษณะความเปนผนาและผตามในตว

2. รปแบบการประเมนหลกสตรของสตฟเฟลบม (Stufflebeam)

สตฟเฟลบม (Stufflebeam. 1990 : 159) ไดอธบายความหมายของการประเมนผล

ทางการศกษาเอาไววาเปนกระบวนการหาขอมล และการใหขอมลเพ�อการตดสนหาทางเลอก

ฉะน�นรปแบบการประเมนผลหลกสตรตามแนวคดของสตฟเฟลบมจงเปนรปแบบท�เหมาะสมแก

การชวยตดสนใจเพ�อหาทางเลอกท� ดท�สด ตามปกตสถานการณในการตดสนใจ (Decision

Settingt) โดยท�วไปจะประกอบดวยมตท�สาคญ 2 ประการ คอ

2.1 มตดานขอมลท�มอย (Information Grasp) คอ ถาเราตดสนใจทาอะไรสกอยาง

เราจาเปนตองคานงวาเรามขอมลเก�ยวกบเร�องน�นอยมากนอยเพยงใดแลว

2.2 มตดานปรมาณความเปล�ยนแปลงท�ตองการใหเกดข�น (Degree of Change) คอ

หมายความวา ถาเราตดสนใจทาอะไรสกอยางหน� ง เราตองคานงวาเม�อทาไปแลวจะเกดการ

เปล�ยนแปลงไปจากเดมมานอยสกแคไหน

32

จากรปแบบการประเมนผลหลกสตรตามแนวคดของสตฟเฟลบมแสดงใหเหนวา

1. สถานการณการตดสนใจท�ตองการใหมการเปล�ยนแปลงเพยงเลกนอย แตทวา

ขอมลท�จะชวยในการตดสนใจน�นมอยมากสถานการณ การตดสนใจอยางน� เรยกวา Homental

2. สถานการณการตดสนใจท�ตองการใหมการเปล�ยนแปลงเพยงเลกนอยและขอมล

ท�จะชวยในการตดสนใจมอยนอย สถานการณการตดสนใจอยางน� เรยกวา Incremental

3. สถานการณการตดสนใจท�ตองการใหมการเปล�ยนแปลงอยางมาก แตวาขอมล

ท�จะชวยในการตดสนใจมอยนอย สถานการณการตดสนใจอยางน� เรยกวา Neomobilistic

4. สถานการณการตดสนใจท�ตองการใหมการเปล�ยนแปลงอยางมาก และขอมล

ท�จะชวยในการตดสนใจกมอยมาก สถานการณการตดสนใจอยางน� เรยกวา Metamorphism

จะเหนวาการตดสนใจน�นไมวาจะอยในสถานการณใดกตาม จาเปนตองอาศยขอมล

เชงปรมาณ (Evaluation Data) มาชวยเปนพ�นฐาน เพราะการตดสนใจใด ๆ ของผบรหารท�มใช

ขอมลเชงปรมาณมาเปนพ�นฐานในการหาทางเลอก ยอมเส�ยงตอความลมเหลวในการดาเนนงาน

ตามทางเลอกน�นอยางมาก

ตามความคดของสตฟเฟลบมน�น การตดสนใจทก ๆ เร� องจาเปนตองอาศยขอมล

เชงประเมนในการพจารณาข�นพ�นฐาน และสตฟเดฟลบมไดใหแนวคดไววาในการประเมนผล

หลกสตรน�นมส�งท�เราตองประเมนอย 4 ดาน คอ

1. การประเมนสภาพแวดลอม (Context Evaluation) เปนการประเมนท�มจดหมาย

เพ�อใหไดหลการและเหตผลมากาหนดจดมงหมาย การประเมนสภาพแวดลอมจะชวยพฒนา

หลกสตรรวา สภาพแวดลอมท�เก�ยวของกบการจดการศกษามอะไรบาง สภาพการณท�คาดหวงกบ

สภาพท�แทจรงในสภาพแวดลอมดงกลาวเปนอยางไร มความตองการหรอปญหาอะไรบางท�ยง

ไมไดรบการตอบสนองหรอแกไข มโอกาสและสรรพกาลงท�จาเปนอะไรบางท�ยงไมไดถกนามาใช

ในการจดการศกษา และสบเน�องมาจากปญหาอะไรบาง ฯลฯ ในการประเมนสภาพแวดลอมน�

ผประเมนอาจใชวธดงตอไปน�

1.1 การวเคราะหความคดรวบยอด (Conceptual Analysis)

1.2 การทาวจยดวยการเกบขอมลมาวเคราะหจรง ๆ (Empirical Studies)

1.3 อาศยทฤษฎและความคดเหนของผเช�ยวชาญ การประเมนสภาพแวดลอมน�

จะชวยใหไดขอมลท� เปนประโยชนในการตดสนใจดานการวางแผนหรอกาหนดจดมงหมาย

(Planning Decision)

33

2. ประเมนตวปอน (Inputs Evaluation) เปนการประเมนท�จดมงหมายเพ�อใหไดขอมล

มาชวยตดสนใจวา จะใชทรพยากรหรอสรรพกาลงตาง ๆ ท�มอยเพ�อใหบรรลผลตามจดมงหมาย

ของหลกสตรไดอยางไร จะขอความชวยเหลอดานทรพยากรและสรรพกาลงจากแหลงภายนอก

ดหรอไม จะใชวธการจดการเรยนการสอนแบบใดดซ� งการประเมนดวยตวปอนอาจกระทาไดโดย

2.1 จดทาในรปแบบของคณะกรรมการ

2.2 อาศยผลงานวจยท�เก�ยวของท�มผทาเอาไวแลว

2.3 วาจางผเช�ยวชาญมาใหคาปรกษา

2.4 ทาการวจยเชงทดลองเปนการนารอง

อน� งของใหสงเกตวาวธการประเมนตวปอนน� มแตกตางกนออกไปมาก นบแต

การใชวธงาย ๆ โดยอาศยความคดเหนของผเช�ยวชาญ หรอของคณะกรรมการ ไปจนถงวธการ

ท�ซบซอน เชน การวจยเชงทดลอง ซ� งท�งน�กข�นอยกบความตองการใหมการเปล�ยนแปลงมากนอย

เพยงไร และขอมลท�มอยจะนามาสนบสนนการเปล�ยนแปลงน�นมอยมากหรอนอยน�นเอง ตวอยางเชน

ในสถานการณการตดสนใจแบบ Homeostatic ท�ตองการใหมการเปล�ยนแปลงเพยงเลกนอย

แตทวาขอมลท�จะมาสนบสนนน� นมอยมากแลว ในบางกรณอาจไมจ าเปนตองประเมนผล

ในลกษณะยงยากซบซอนแตประการใด อยางไรกตามถาสถานการณการตดสนใจแบบ

Incremental หรอ Neomobilistic ท�ตองการนานวตกรรมบางอยางมาใชในหลกสตรกาประเมนผล

เพ�อใหไดขอมลมาสนบสนนจาเปนตองใชวธการท�รอบคอบรดกมย�งข�น เพ�อใหไดผลท�เท�ยงตรง

และเช�อถอไดน�นเอง ฉะน�นการประเมนตวปอนน�จะชวยใหเราไดขอมลในการตดสนใจ ถาเราจะ

จดการศกษาตามหลกสตร เราควรจะขอความรวมมอแลชวยเหลอจากแหลงภายนอกหรอไมควรหา

วธการใด วธการท�มอยแลวหรอวธการท�คดคนข� นมาใหม การดาเนนงานในโรงเรยน เชน

การบรหารความสมพนธระหวางครและนกเรยน ฯลฯ ควรเปนอยางไรจงจะชวยใหการนาหลกสตร

ไปใชประสบควาสาเรจ การประเมนตวปอนน�จะชวยใหไดขอมลท�เปนประโยชนในการตดสนใจ

ดานโครงสรางหรอการวางรปแบบในการดาเนนงาน

3. การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) เปนการประเมนท�มจดมงหมาย

เพ�อสบคนจดออนของรปแบบการดาเนนงานตามท�คาดหวงไว หรอจดออนของการดาเนนงาน

ในข�นทดลองใชหลกสตร เพ�อนามาใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจในการเลอกวธการตอไป

ฉะน�นตองมการจดบนทกผลการประเมนกระบวนการน�นจาเปนตองอาศยวธการหลาย ๆ อยาง

ตาง ๆ กน เชน

3.1 การสงเกตแบบมสวนรวมปฏบต

3.2 การวเคราะหความสมพนธ

34

3.3 การสมภาษณ

3.4 การใชแบบสอบถามประเภทมาตราสวนประมาณคา

3.5 การใหเขยนรายงานประเภทปลายเปด

อยางไรกตามในการประเมนกระบวนการน� บางคร� งจาเปนตองต�งคณะกรรมการ

ในการประเมนผลข�นมาโดยเฉพาะ และใหคณะกรรมการชดน� มเวลาทาการประเมนอยางเตมท�

เชน ถาเปนสถาบนระดบอดมศกษากอาจจะไดแกทมงานในหนวยวจยของสถาบนน�นเอง แตถา

เปนโรงเรยนระดบประถมศกษากอาจจะไดแกศกษานเทศกของจงหวดเพราะการต�งครในโรงเรยน

ใหทาหนาท�ประเมนผลโดยเฉพาะน�นทาไดยากเน�องจากมขอจากดอยหลายอยาง เชน เร�องเวลา

ซ� งมความจาเปนมากในกรณท�สถานการณการตดสนใจเปนแบบ Incremental และ Neomobilistic

เพราะมขอมลท�ชวยในการตดสนใจยแลวนอยมาก แตถาหากสถานการณการตดสนใจเปนแบบ

Homeostatic ซ� งตองการใหมการเปล�ยนแปลงเพยงเลกนอย ขณะเดยวกนกมขอมลท�จะนามาให

สนบสนนอยางมากมายแลว ผบรหารและคณะครในโรงเรยนอาจชวยกนทาการประเมนกได

การประเมนกระบวนการน� ใหขอมลท�ชวยในการตดสนใจดานการนาหลกสตรไปใชปฏบตจรง ๆ

(Implementing Decisions)

4. การประเมนผลผลต (Products Evaluation) มจดมงหมายจะตรวจสอบวาผลท�เกด

ข�นกบนกเรยนน�นเปนไปตามท�คาดหวงเอาไวมากนอยเพยงใด อาจทาไดโดยการเปรยบเทยบกบ

เกณฑสมพนธกบหลกสตรอ�นท�มอยกได ในกระบวนการศกษาน�นการประเมน ผลผลตจะให

ขอมลท�นามาชวยในการตดสนใจวากจกรรมทางการศกษาอะไรบางท�ควรทาตอไป เลกทา หรอ

ควรนามาปรบปรงแกไขเสยใหม นอกจากน�นยงใหขอมลท�จะนาไปเช�อมตอหรอสานตอเขากบ

ข�นตอนอ�น ๆ ของกระบวนการทางการศกษาไดอกดวย เชน โรงเรยนหน�งมปญหาครไมพอสอน

หรอครมภารกจมากจนไมมเวลาจะเตรยมการสอนใหไดผล จงไดคดคนนวตกรรมทางการสอน

แบบ RIT (Reduced Instructional Time) ข�นมาใช เสรจแลวกทาการประเมนผลผลตของการเรยน

แบบ RIT ด พบวา ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยนน�นอยในข�นท�นาพอใจเปนอยางย�ง

และยงพบวานวตกรรมดงกลาวมความพรอมท�จะนาไปเผยแพรในโรงเรยนอ�น ๆ ท�ประสบปญหา

อยางเดยวกนได เพราะเปนส�งท�ทาไดงายไมส�นเปลองมากนก อยางน�ผบรหารการศกษากอาจใช

ผลจากการประเมนดงกลาวมาชวยในการตดสนใจประกาศใหโรงเรยนตาง ๆ นานวตกรรมแบบ

RIT ไปใชจดการเรยนการสอนตอไป การประเมนผลผลตน� จะใหขอมลท�ชวยในการตดสนใจวา

จะเกบรกษาไว เลกใชหรอปรบปรงแกไขใหม (Recycling Decisions)

เน�องจามกสตฟเฟลบนใหแนวคดวาในการประเมนผลหลกสตรน�นมส� งท�จะตอง

ประเมนอย 4 อยาง คอ Context, Input, Process และ Products รปแบบการประเมนของเขาจงเปนท�

รจกกนท�วไปวาเปน CIPP Model

35

3. รปแบบการประเมนหลกสตรของไทเลอร (Tyler)

ไทเลอร (Tyler. 1949 : 248) เปนผท�วางรากฐานการประเมนหลกสตร โดยเสนอแนะ

แนวคดวาการประเมนหลกสตรเปนการเปรยบเทยบวาพฤตกรรมของผเรยนท�เปล�ยนแปลงเปนไป

ตามจดมงหมายท�ต�งไวหรอไม โดยการศกษารายละเอยดขององคประกอบของคณะกระบวนการ

จดการศกษา 3 สวน คอ จดมงหมายทางการศกษา การจดประสบการณการเรยนร การตรวจสอบ

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของผเรยน

ไทเลอร เช�อวา จดมงหมายท�ต�งไวอยางชดเจนรดกมและจาเพาะเจาะจงเปนแนวทาง

ในการประเมนภายหลง บทบาทของการประเมนหลกสตรจงอยท�การดผลผลตของหลกสตรวา

ตรงตามจดมงหมายท�กาหนดหรอไม แนวคดของไทยเลอรเก�ยวกบการประเมนหลกสตรจงยด

ความสาเรจของจดมงหมายเปนหลก (Goal Attainment Model) ไทเลอรมความเหนวาจดมงหมาย

ของการประเมนหลกสตรคอ

1. เพ�อตดสนวาจดมงหมายของการศกษาท�ต�งไวในรปของจดประสงคเชงพฤตกรรม

น�นประสบผลสาเรจหรอไม สวนใดท�ประสบผลสาเรจกอาจเกบไวใชไดตอไป แตสวนใด

ท�ไมประสบผลสาเรจควรปรบปรงแกไข

2. เพ�อประเมนคาความกาวหนาทางการศกษาของกลมประชากรขนาดใหญเพ�อให

สาธารณชนไดขอมลท�นาเช�อถอและเขาใจปญหาความตองการของการศกษา และเพ�อใชขอมลน�น

เปนแนวทางในการปรบปรงนโยบายทางการศกษาท�คนสวนใหญเหนดวย

ดวยเหตน� การประเมนหลกสตรจงเปนสวนหน� งของการเรยนการสอนและการ

ประเมนคณคาของหลกสตรดวย ไทเลอรไดจดลาดบข�นตอนการเรยนการสอนและการประเมนผล

ดงน�

1. กาหนดจดมงหมายอยางกวาง ๆ ในการวเคราะหปจจยตาง ๆ ในการกาหนด

จดมงหมาย (Goal Sources) คอ นกเรยน สงคม และเน�อหาสาระสวนปจจยท�กาหนดขอบเขต

ของจดมงหมาย (Goal Screens)

2. กาหนดจดประสงคเฉพาะหรอจดประสงคเชงพฤตกรรมอยางชดเจน ซ� งจะเปน

พฤตกรรมท�ตองการวดหลงจากจดประสบการณการเรยนร

3. กาหนดเน�อหาหรอประสบการณการเรยนรเพ�อใหบรรลจดมงหมายท�ต�งไว

4. เลอกวธการเรยนการสอนท�เหมาะสมท�จะทาใหเน�อหาหรอประสบการณท�วางไว

ประสบความสาเรจ

5. ประเมนผลโดยการตดสนใจดวยการวดผลทางการศกษา หรอการทดสอบ

ผลสมฤทธ� ทางการเรยน

36

6. หากหลกสตรไมบรรลตามจดมงหมายท�ต�งไว กจะตองมการตดสนใจท�จะยกเลก

หรอปรบปรงหลกสตรน�น แตถาบรรลตามจดมงหมายกอาจจะใชเปนขอมลยอนกลบเพ�อปรบปรง

การกาหนดจดมงหมายใหสอดคลองกบสงคมท�เปล�ยนแปลง หรอใชเปนขอมลในการพฒนา

คณภาพของหลกสตร

การประเมนหลกสตรของไทเลอร จะเหนวาเปนการยดความสาเรจของผเรยนสวนใหญ

เหนเกณฑในการตดสน โดยอาศยการวดพฤตกรรมกอนและหลงการเรยนและมการกาหนดเกณฑ

ไวกอนลวงหนาวาความสาเรจระดบใดจงจะประสบความสาเรจตามจดมงหมายท�วางไว

การประเมนผลในลกษณะน� จงเปนการประเมนผลสรป (Summative Evaluation) มากกวาการ

ประเมนผลความกาวหนา (Formative Evaluation)

4. รปแบบการประเมนหลกสตรของโพรวส (Provus Discrepancy Evaluation Model)

โพรวส (Provus. 1998 : 64 - 66) ไดเสนอแนวความคดเก�ยวกบรปแบบของการ

ประเมนหลกสตรซ� งเรยกวาการประเมนผลความแตกตางหรอการประเมนผลความไมสอดคลอง

ซ� งจะประเมนหลกสตรท�ง 5 สวน คอ 1) การออกแบบ (Design) 2) ทรพยากรหรอส�งท�ต�งไว

เม�อใชหลกสตร (Installation) 3) กระบวนการ (Process) 4) ผลผลตของหลกสตร (Products)

5) คาใชจายหรอผลตอบแทน (Cost) ในแตละสวนจะมข�นตอนการประเมนผลเหมอนกนโดยจะ

ดาเนนการ 5 ข�นตอน ดงน�

ข�นท� 1 ผประเมนจะตองกาหนดมาตรฐาน (Standards - S) ของส�งท�ตองการวดกอน

เชน มาตรฐานดานเน�อหา เปนตน

ข�นท� 2 ผประเมนตองรวบรวมขอมลเก�ยวกบการดาเนนงานหรอการปฏบตจรง

ของส�งท�ตองการวด (Performance - P)

ข�นท� 3 ผประเมนนาขอมลท�รวบรวมไดในข�นท� 2 มาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน

ท�ต�งไวในขอท� 1 (Compare - D)

ข�นท� 4 ผประเมนศกษาความแตกตาง หรอความไมสอดคลองระหวางผลการปฏบตจรง

กบเกณฑมาตรฐาน (Discrepancy - D)

ข�นท� 5 ผประเมนสงผลการประเมนไปใหผบรหารหรอผเก�ยวของ เพ�อเปนขอมล

ในการตดสนใจเก�ยวกบหลกสตรวาจะยกเลกการใชหลกสตรท�ประเมน หรอปรบปรงแกไข

การปฏบต หรอเกณฑมาตรฐานใหมคณภาพดข�น (Decision Making)

37

S

C D Decision Making

P

ภาพประกอบ 3 แสดงข�นตอนการประเมนหลกสตรของโพรวส

ท�มา : Provus. 1998 : 65

S = Standard เปนข�นแรกของการดาเนนการประเมนหลกสตร กลาวคอ ผประเมนผล

ตองต�งส�งมาตรฐานท�ตองการวดไวกอน

P = Performance หลงจากดาเนนการข�นแรกเรยบรอยแลว ผประเมนจะตองรวบรวม

ขอมลเก�ยวกบการดาเนนงานหรอการปฏบตการจรง ในส�งท�ตองการวดมาใหเพยงพอ ขอมล

ท�รวบรวมควรเปนขอมลท�แสดงใหเหนพฤตกรรมท�ชดเจน

C = Compare เม�อต�งมาตรฐานและรวบรวมขอมลเสรจแลว กนาขอมลมาเปรยบเทยบ

เกณฑมาตรฐานท�ต�งไว

D = Discrepancy จากการเปรยบเทยบขอมลกบมาตรฐานท�กาหนดไว ผประเมน

พบวา มชองวางอะไรท�เกดข�นกบผลท�คาดหวง

D = Decision Making ผประเมนจะสงผลประเมนไปใหผท�ตดสนใจเก�ยวกบหลกสตร

เพ�อตดสนใจอยางใดอยางหน�ง

แบบการประเมนหลกสตรของโพรวสน� นบวาสะดวกแกผประเมนหลายประเภท

และเปนกระบวนการท�ใหเหนผบรหารจะตดสนใจ จะใชหรอไม หรอปรบปรงเพ�มเตม หรอจะ

หยบยกขอมลใดขอมลหน�งมาพจารณา

5. รปแบบการประเมนหลกสตรของโกว

โกว (Gow. 1978 : 66 - 74) ไดเสนอแนวคดเก�ยวกบการประเมนหลกสตรโดยการ

วเคราะหองคประกอบภายใน (Intrinsic Analysis Model) เม�อ ค.ศ. 1979 โกวไดเสนอกระบวนการ

ประเมนหลกสตรเปน 2 ข�นตอน คอ

ข�นตอนท� 1 การวเคราะหหลกสตร โกวไดเสนอใหมการวเคราะหหลกสตร

โดยพจารณาองคประกอบ 4 ดาน คอ

1. โอกาสการเรยนร (Opportunity) ศกษาจาก 1) โอกาสในการเรยนรเน�อหาวชา

โดยพจารณาจากความคดรวบยอด เน�อหาและทกษะ 2) โอกาสในการเรยนอนเน�องมาจากการใช

หลกสตรโดยพจารณาจากความเขมของเน� อหาสาระของหลกสตรและการสนองตอบตอ

ความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยน

38

2. ส�งเรา (Motivators) พจารณาจาก 1) การท�ผเรยนไดมโอกาสนาตนเองเลอกส�ง

ตาง ๆ ดวยตนเอง ประเมนตนเอง และมการวางแผนการเรยนรของตนเอง 2) การเรยนรท�ไดรบ

แรงเสรมท�งภายนอกและภายในตวผเรยน 3) ความหลากหลายของรปแบบ วธการ และกลวธ

ในการสอน

3. โครงสรางของหลกสตร (Structure) พจารณาจาก 1) ความสอดคลองระหวาง

จดประสงคของหลกสตรกบลกษณะนสยและความตองการของผเรยน 2) ความสอดคลองระหวาง

จดประสงคกบบทเรยน 3) ความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงคและบทเรยน

4) ความเหมาะสมในการกาหนดและจดลาดบของจดประสงคเพ�อนาไปสเปาหมาย 5) ความเหมาะสม

ในการการใหแนวทางแกครสาหรบการวจย และการสอนซอมเสรมใหแกผเรยน

ข�นท� 2 การตดสนคณภาพของหลกสตร

หลงจากวเคราะหขอมลในข�นท� 1 เสรจแลว ผประเมนนาขอมลดงกลาวมาพจารณา

เปรยบเทยบกบหลกการและทฤษฎทางการศกษาและทางจตวทยา เพ�อพจารณาตดสนวาหลกสตร

มคณภาพหรอไมอยางไร

จดเดนรปแบบของการประเมนหลกสตรของโกว คอเปนการตดสนคณภาพหลกสตร

โดยใชหลกการและทฤษฎทางการศกษาและทางจตวทยาเปนหลก ไมใชความคดเหนของ

ผวเคราะหเปนหลกสาคญ จงแตกตางจากการประเมนรปแบบอ�น ๆ และมความสมเหตสมผล

เปนอยางมาก

6. รปแบบการประเมนหลกสตรของครอนบค

ครอนบค (Cronbach. 2000 : 235 - 247) แหงมหาวทยาลย Standford สหรฐอเมรกา

ไดเสนอแนวคดในเร�องการประเมนโดยเรยกแนวคดน� วา การประเมนเปนยทธศาสตรของการ

ตดสนใจ ถงแมวาแนวคดของครอนบคจะไมไดใหรายละเอยดท�ชดเจนและเปนระบบมากนก

แตกเปนความคดท�มอทพลอยางย�งในการพฒนารปแบบการประเมนของสครฟเวน (Scriven)

และสเตค (Stake) ในเวลาตอมา เพราะบคคลท�งสองน� ไดนาแนวคดของครอนบคมาขยายเพ�มเตม

และสรางเปนแบบการประเมนข�นอก 2 รปแบบดวยกน แนวคดในเร�องการประเมนน� ครอนบค

ไดเขยนไวในบทความช�อ Course Improvement Through Evaluation ซ� งมสาระสาคญดงตอไปน�

6.1 การศกษากรระบวนการ (Process Studies) มจดมงหมายในการศกษาเหตการณ

ตาง ๆ ท�เกดข�นในระหวางการเรยนการสอน ซ� งจะมประโยชนในการปรบปรงหลกสตรและพฒนา

โปรแกรมการเรยนการสอนวธดาเนนการโดยการเกบรวบรวมขอมลจากเหตการณท�เกดข�นในหองเรยน

เชน การสมภาษณนกเรยน หรอใหนกเรยนบนทกกจกรรมในช�นเรยนเก�ยวกบวธการสอนของคร

หวขอท�เรยนในช�นเรยนเหมาะสมหรอไม เปนตน สวนน� เปนการประเมนผลความกาวหนา

ของหลกสตร ซ� งเกดข�นในขณะท�การใชหลกสตรกาลงดาเนนอย

39

6.2 การวดเจตคต (Attitude Measures) เจตคตเปนผลท�ออกมาสวนหน� งท�เหนไดชดเจน

ในหมนกพฒนาหลกสตร เพราะเจตคตไมไดเปนเพยงความพอใจ หรอไมพอใจเทาน�นแตยงหมายถง

ความต�งใจหรอความเช�อดวย ดงน�นเจตคตดานตาง ๆ ข�นในตวนกเรยนจะสงผลไปยงวชาท�เรยนดวย

ถาหากนกเรยนมเจตคตท�ดตอวชาท�เรยนกจะทาใหเกดความสนใจอยากเรยนวชาน�น เปนตน

การวดเจตคตมหลายวธการ เชน การสมภาษณ การใชแบบสอบถาม เปนตน แตการใชแบบสอบถาม

มกจะถกวจารณวาขอมลลาเอยง และถาหากผตอบมจดหมายใดจดหมายหน�งเปนการเฉพาะ หรอม

ผลประโยชนเก�ยวของดวยแลว จะย�งเพ�มความลาเอยงมากย�งข� น แตอยางไรกตามอาจจะ

ขจดปญหาน� ไดโดย การพจารณาตความหลายผลเฉล�ยของกลมท�ตอบแทนท�จะพจารณาคาตอบ

ของแตละบคคล

6.3 การวดความสามารถท�วไป (Proficiency Measures) การวดความสามารถมวธการ

และเทคนคการวดหลายวธ โดยเฉพาะอยางย�งการใชแบบทดสอบมาตรฐานสาหรบวดซ� งนบวา

มประโยชนมากในการปรบปรงหลกสตร แตควรจดคาถามสาหรบสอบในแตละกลมใหแตกตางกน

ซ� งจะทาใหไดขอมลกวางขวางข� น สวนแบบสอบแบบความเรยงปลายเปดกอาจนามาใชวด

ความสามารถบางอยางได ในการวดความสามารถท�วไปน� ครอนบคใหความสาคญตอคะแนน

ของแตละขอมากวาคะแนนรวม ท�งน� เพราะคาถามแตละขอในเน�อหาท�ตางกน การวดน�สามารถวดได

ตลอดเวลา เชน อาจวดแตละบทเรยน เปนตน และการวด แตละบทเรยนกสามารถวดได

หลายลกษณะ หลายรายการ การวดความสามารถควรวดทก ๆ ดานท�คดวามโดยไมจากดเฉพาะ

ภายในขอบเขตของวตถประสงคของหลกสตรเทาน�น แตอาจจะวดส� งอ�น ๆ ท�อยนอกเหนอ

หลกสตรได ถาหากเราตองการอยางไรกตาม การใชแบบสอบวดความสามารถขอควรระวง คอ

การตอบคาถามของนกศกษาแตละคร� ง ควรเปนการนาความรความเขาใจในรายวชาน�นมาตอบจรง

ไมใชเปนการตอบโดยอาศยการทราบแนวขอสอบมากอน และนอกจากน� ยงเลอกแบบทดสอบ

มาใชวดจะตองพจารณาใหเหมาะสมกบระดบของนกศกษาและส�งท�จะวดดวย

6.4 การศกษาตดตามผล (Follow - up Studies) จะทาไดตอเม�อนกเรยนไดเรยน

จบหลกสตรแกลว ตองใชเวลาในการตดตามและรอยคอยผล โดยผลท�ไดจาการศกษาแบบน�

มประโยชนตอการปรบปรงหลกสตรหรอรายวชาท�เรยนไดนอย เพราะมกจะไมทนการและ

ไมทราบวาหลกสตรรายวชาน�น ๆ ควรไดรบการปรบปรงดานใดโดยเฉพาะ เพราะการศกษา

ตดตามผลเปนการประเมนผลโดยสวนรวมของหลกสตรแตกจะมประโยชนในการวางหลกสตรใหม

เพราะอาจจะใชวธการเรยนแบบหลกสตรเดมหรอจากดรายวชาน�น ๆ

อยางไรกตามการนาแนวคดการประเมนของครอนบคไปใช มขอควรพจารณา

ดงน� คอ

40

1. การประเมนผลมความสมพนธเก�ยวของกบการตดสนใจมาก กระบวนการ

ประเมนท�มระบบไดรบการยอมรบในปจจบนวา สามารถชวยในการตดสนใจท�มเหตได

2. การประเมนผลทาหนาท�หลายประการในวงการศกษาได เชน การปรบปรง

หลกสตร การตดสนเก�ยวกบตวบคคลและการตดสนใจเก�ยวกบการจดระบบบรหาร เปนตน

3. ไมควรนาผลงานหรอผลการปฏบตของนกเรยนเพยงอยางเดยวมาเปนเกณฑ

สาหรบการประเมนหลกสตรเพราะยงมปจจยอ�น ๆ ท�สาคญและเก�ยวของจะตองนามาพจารณาดวย

และการศกษาตดตามผลในระยะเวลาท�เปนสวนท�สาคญในการประเมนผลหลกสตร

4. เม�อมปจจยหลายอยางในการพจารณาการประเมนผล ดงน�น จงตองเลอกใช

วธวดและเคร� องมอหลายแบบใหเหมาะสมและครอบคลมปจจยเหลาน�น โดยรวบรวมขอมล

ท�เก�ยวของกบเร�องท�จะประเมนผล เพ�อชวยในการตดสนใจเก�ยวกบการปรบปรงหลกสตร และ

ไมควรนาหลกสตรใหมเปรยบเทยบกบหลกสตรเกา เพราะวาการเปรยบเทยบโดยผลรวมน�น

ไมอาจจะใหขอมลท�สาคญได จงควรรวบรวมขอมลจากหลกสตรใหมในทก ๆ ดาน ใชเกณฑ

หลาย ๆ อยางในการพจารณาพฤตกรรมของนกเรยน นอกจากน�นใหพจารณาเคร�องมอท�มคณภาพ

ท�สามารถอธบายใหเกดความเขาใจผลการประเมนไดมากท�สดเทาท�จะเปนไปได

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสขศกษา

และพลศกษา ช�นประถมศกษาปท� 5

ทาไมตองเรยนสขศกษาและพลศกษา

สขภาพหรอสขภาวะ หมายถง ภาวะของมนษยท�สมบรณท�งทางกาย ทางจต ทางสงคม

และทางปญญาหรอจตวญญาณ สขภาพหรอสขภาวะจงเปนเร�องสาคญ เพราะเก�ยวโยงกบทกมต

ของชวต ซ� งทกคนควรไดเรยนรเร� องสขภาพ เพ�อจะไดมความร ความเขาใจท�ถกตองมเจตคต

คณธรรม และคานยมท�เหมาะสม รวมท�งมทกษะปฏบตดานสขภาพจนเปนกจนสย อนจะสงผล

ใหสงคมโดยรวมมคณภาพ

เรยนรอะไรในสขศกษาและพลศกษา

สขศกษาและพลศกษาเปนการศกษาดานสขภาพท�มเปาหมาย เพ�อการดารงสขภาพ

การสรางเสรมสขภาพ และการพฒนาคณภาพชวตของบคคล ครอบครว และชมชนใหย �งยน

สขศกษา มงเนนใหผเรยนพฒนาพฤตกรรมดานความร เจตคต คณธรรม คานยม และ

การปฏบตเก�ยวกบสขภาพควบคไปดวยกน

พลศกษา มงเนนใหผเรยนใชกจกรรมการเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม

และกฬา เปนเคร�องมอในการพฒนาโดยรวมท�งดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม สตปญญา

รวมท�งสมรรถภาพเพ�อสขภาพและกฬา

41

สาระท�เปนกรอบเน�อหาขอบขายองคความรของกลมสาระการเรยนรสขศกษาและ

พลศกษา

การเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย ผ เรยนจะไดเรยนรเร� องธรรมชาตของ

การเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย ปจจยท�มผลตอการเจรญเตบโต ความสมพนธเช�อมโยง

ในการทางานของระบบตาง ๆ ของรางกาย รวมถงวธปฏบตตนเพ�อใหเจรญเตบโตและมพฒนาการ

ท�สมวย

ชวตและครอบครว ผเรยนจะไดเรยนรเร�องคณคาของตนเองและครอบครว การปรบตว

ตอการเปล�ยนแปลงทางรางกาย จตใจ อารมณความรสกทางเพศ การสรางและการรกษา

สมพนธภาพกบผอ�น สขปฏบตทางเพศ และทกษะในการดาเนนชวต

การเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทยและกฬาสากล ผเรยนไดเรยนร

เร� องการเคล�อนไหวในรปแบบตาง ๆ การเขารวมกจกรรมทางกายและกฬา ท�งประเภทบคคล

และประเภททมอยางหลากหลายท�งไทยและสากล การปฏบตตามกฎ กตกา ระเบยบ และขอตกลง

ในการเขารวมกจกรรมทางกาย และกฬา และความมน�าใจนกกฬา

การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพ และการปองกนโรค ผเรยนจะไดเรยนรเก�ยวกบหลก

และวธการเลอกบรโภคอาหาร ผลตภณฑ และบรการสขภาพ การสรางเสรมสขภาพเพ�อสขภาพ

และการปองกนโรคตดตอและโรคไมตดตอ

ความปลอดภยในชวต ผเรยนจะไดเรยนรเร� องการปองกนตนเองจากพฤตกรรมเสยง

ตาง ๆ ท�งความเส�ยงตอสขภาพ อบตเหต ความรนแรง อนตรายจากการใชยาและสารเสพตด

รวมถงแนวทางในการสรางเสรมความปลอดภยในชวต (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 1 - 2)

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท� 1 การเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย

มาตรฐาน พ 1.1 เขาใจธรรมชาตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย

สาระท� 2 ชวตและครอบครว

มาตรฐาน พ 2.1 เขาใจและเหนคณคาตนเอง และครอบครว เพศศกษา และมทกษะ

ในการดาเนนชวต

สาระท� 3 การเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล

มาตรฐาน พ 3.1 เขาใจและมทกษะในการเคล�อนไหว กจกรรมทางกาย การเลนเกม

และกฬา

มาตรฐาน พ 3.2 รกการออกกาลงกาย การเลนเกมและการเลนกฬา ปฏบตเปนประจา

อยางสม�าเสมอ มวนย เคารพสทธ กฎ กตกา มน� าใจนกกฬา มจตวญญาณในการแขงขน และ

ช�นชมในสนทรยภาพของการกฬา

42

สาระท� 4 การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพ และการปองกนโรค

มาตรฐาน พ 4.1 เหนคณคาและมทกษะในการสรางเสรมสขภาพ การดารงสขภาพ

การปองกนโรค และการสรางเสรมสมรรถภาพเพ�อสขภาพ

สาระท� 5 ความปลอดภยในชวต

มาตรฐาน พ 5.1 ปองกนและหลกเล�ยงปจจยเส�ยง พฤตกรรมเส�ยงตอสขภาพ อบตเหต

การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

คณภาพผเรยน

จบช�นประถมศกษาปท� 6

1. เขาใจความสมพนธเช�อมโยงในการทางานของระบบอวยวะตาง ๆ ของรางกายและ

รจกอวยวะสาคญของระบบน�น ๆ

2. เขาใจธรรมชาตการเปล�ยนแปลงของรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม แรงขบ

ทางเพศของชายและหญง เม�อยางเขาสวยแรกรนและวยรน สามารถปรบตวและจดการไดอยาง

เหมาะสม

3. เขาใจและเหนคณคาของชวตและครอบครวท�อบอน และเปนสข

4. ภมใจและเหนคณคาในเพศของตน ปฏบตสขอนามยทางเพศไดถกตองเหมาะสม

5. ปองกนและหลกเล�ยงปจจยเส�ยง พฤตกรรมเส�ยงตอสขภาพและการเกดโรค อบตเหต

ความรนแรง สารเสพตด และการถกลวงละเมดทางเพศ

6. มทกษะการเคล�อนไหวพ�นฐานและการควบคมตนเองในการเคล�อนไหวแบบผสมผสาน

7. รหลกการเคล�อนไหวและสามารถเลอกเขารวมกจกรรมทางกาย เกม การละเลน

พ�นเมอง กฬาไทย กฬาสากลไดอยางปลอดภยและสนกสนาน มน� าใจนกกฬา โดยปฏบตตน

ตามกฎ กตกา สทธและหนาท�ของตนเองจนสาเรจลวง

8. วางแผนและปฏบตกจกรรมทางกาย กจกรรมสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพ�อ

สขภาพไดตามความเหมาะสมและความตองการเปนประจา

9. จดการกบอารมณ ความเครยด และปญหาสขภาพไดอยางเหมาะสม

10. มทกษะในการแสวงหาความร ขอมลขาวสารเพ�อใชสรางเสรมสขภาพ

ตวช�วดและสาระการเรยนรแกนกลาง

สาระท� 1 การเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย

มาตรฐาน พ 1.1 เขาใจธรรมชาตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย

43

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. อธบายความสาคญของระบบยอย

อาหารและระบบขบถายท�มผลตอ

สขภาพ การเจรญเตบโต และ

พฒนาการ

2. อธบายวธดระบบยอยอาหารและ

ระบบขบถายใหทางานตามปกต

1. ความสาคญของระบบยอยอาหารและระบบ

ขบถายท�มผลตอสขภาพ การเจรญเตบโต

และพฒนาการ

2. วธดแลรกษาระบบยอยอาหารและระบบ

ขบถายใหทางานตามปกต

สาระท� 2 ชวตและครอบครว

มาตรฐาน พ 2.1 เขาใจและเหนคณคาของตนเอง ครอบครว เพศศกษา และมทกษะ

ในการดาเนนชวต

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. อธบายการเปล�ยนแปลงทางเพศ และ

ปฏบตตนเองไดเหมาะสม

1. การเปล�ยนแปลงทางเพศ การดแลตนเอง

2. อธบายความสาคญของการมครอบครว

ท�อบอนตามวฒนธรรมไทย

2. การวางตวท�เหมาะสมกบเพศ ตาม

วฒนธรรมไทย

3. ระบพฤตกรรมท�พงประสงคและ

ไมพงประสงคในการแกปญหา

ความขดแยงในครอบครวและกลมเพ�อน

3. ลกษณะของครอบครวท�อบอนตาม

วฒนธรรมไทย (ครอบครวขยาย การนบ

เครอญาต)

4. พฤตกรรมท�พงประสงคและไมพง

ประสงคในการแกไขปญหา ความขดแยง

ในครอบครว

สาระท� 3 การเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล

มาตรฐานท� พ 3.1 เขาใจมทกษะในการเคล�อนไหว กจกรรมทางกาย การเลนเกม และ

กฬา

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. จดรปแบบการเคล�อนไหว

แบบผสมผสานและควบคมตนเองเม�อ

1. การจดรปแบบการเคล�อนไหวรางกาย

แบบผสมผสานและการปฏบตกจกรรม

44

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ใชทกษะการเคล�อนไหวตามแบบท�

กาหนด

ทางกายท�งแบบอยกบท� เคล�อนท� และใช

อปกรณประกอบตามท�กาหนด เชน การฝก

กายบรหาร ยดหยนข�นพ�นฐาน เปนตน

2. เลนเกมนาไปสกฬาท�เลอกและกจกรรม

การเคล�อนไหวแบบผลด

2. เกมนาไปสกฬาและกจกรรมแบบผลดท�ม

การต เข�ย รบ – สงส�งของ ขวาง และว�ง

3. ควบคมการเคล�อนไหวในเร�องการ

รบแรง การใชแรง และความสมดล

3. การเคล�อนไหวในเร�องการรบแรง

การใชแรง และความสมดล

4. แสดงทกษะกลไกในการปฏบตกจกรรม

ทางกายและเลนกฬา

4. ทกษะกลไกท�สงผลตอการปฏบตกจกรรม

ทางกายและเลนกฬา

5. เลนกฬาไทยและกฬาสากล ประเภท

บคคลและประเภททม อยางละ 1 ชนด

5. การเลนกฬาไทย เชน ตะกรอวง ว�งชกธง

และกฬาสากล เชน กรฑาประเภทล

แบดมนตน เปตอง ฟตบอล เทเบลเทนนส

วายน�า

6. อธบายหลกการเขารวมกจกรรม

นนทนาการอยางนอย 1 กจกรรม

6. หลกการและกจกรรมนนทนาการ

มาตรฐานท� พ 3.2 รกการออกกาลงกาย การเลนเกม และการเลนกฬา ปฏบตเปนประจา

อยางสม�าเสมอ มวนย เคารพสทธ กฎ กตกา มน� าใจนกกฬา มจตวญญาณในการแขงขน และ

ช�นชมในสนทรยภาพของการกฬา

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. ออกกาลงกายอยางมรปแบบ เลนเกม

ท�ใชทกษะการคดและตดสนใจ

1. หลกการและรปแบบการออกกาลงกาย

2. เลนกฬาท�ตนเองช�นชอบอยางสม�าเสมอ

โดยสรางทางเลอกในวธปฏบตของตนเอง

อยางหลากหลาย และมน�าใจนกกฬา

2. การออกกาลงกายและการเลนเกม เชน

เกมเบดเตลด เกมเลยนแบบ เกมนา และ

การละเลนพ�นเมอง

3. ปฏบตตนตามกฎ กตกาการเลนเกม

กฬาไทยและกฬาสากลตามชนดกฬาท�เลน

3. การเลนกฬาไทยและกฬาสากลประเภท

บคคลและทมท�เหมาะสมกบวยอยางสม�าเสมอ

45

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

4. ปฏบตตนตามสทธของตนเอง

ไมละเมดสทธผอ�น และยอมรบในความ

แตกตางระหวางบคคลในการเลนเกม

และกฬาไทย กฬาสากล

4. การสรางทางเลอกในวธปฏบตในการเลน

กฬาอยางหลากหลาย และมน�าใจนกกฬา

5. กฎ กตกา ในการเลนเกม กฬาไทยและ

กฬาสากลตามชนดกฬาท�เลน

6. วธการรกและวธปองกนในการเลนกฬา

ไทยและกฬาสากลท�เลน

7. สทธของตนเองและผเลนอ�นในการเลน

เกมและกฬา

8. ความแตกตางระหวางบคคลในการเลน

เกมและกฬา

สาระท� 4 การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพ และการปองกนโรค

มาตรฐาน พ 4.1 เหนคณคาและมทกษะในการสรางเสรมสขภาพ การดารงสขภาพ

การปองกนโรค และการสรางเสรมสมรรถภาพเพ�อสขภาพ

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. แสดงพฤตกรรมท�เหนความ

สาคญของการปฏบตตนตามสขบญญต

แหงชาต

1. ความสาคญของการปฏบตตนตามสข

บญญตแหงชาต

2. คนหาขอมลขาวสารเพ�อใชสรางเสรม

สขภาพ

2. แหลงและวธคนหาขอมลขาวสาร

ทางสขภาพ

3. วเคราะหส�อโฆษณาในการตดสนใจ

เลอกซ�ออาหารและผลตภณฑสขภาพ

อยางมเหตผล

3. การใชขอมลขาวสารในการเสรมสราง

สขภาพ

4. ปฏบตตนในการปองกนโรคท�พบบอย

ในชวตประจาวน

4. การตดสนใจเลอกซ�ออาหารและผลตภณฑ

สขภาพ (อาหาร) เคร�องสาอาง ผลตภณฑ

ดแลสขภาพในชองปาก ฯลฯ

46

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

5. ทดสอบและปรบปรงสมรรถภาพ

ทางกายตามผลการทดสอบสมรรถภาพ

ทางกาย

5. การปฏบตตนในการปองกนโรคท�พบ

บอยในชวตประจาวน

- ไขหวด

- ไขเลอดออก

- โรคผวหนง

- ฟนผและโรคปรทนต

6. การทดสอบสมรรถภาพทางกาย

7. การปรบปรงสมรรถภาพทางกาย ตามผล

การทดสอบสมรรถภาพทางกาย

สาระท� 5 ความปลอดภยในชวต

มาตรฐาน พ 5.1 ปองกนและหลกเล�ยงปจจยเส�ยง พฤตกรรมเส�ยงตอสขภาพ อบตเหต

การใชยา สารเสพตด และความรนแรง

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. วเคราะหปจจยท�มอทธพลตอการใช

สารเสพตด

1. ปจจยท�มอทธพลตอการใชสารเสพตด (สรา

บหร� ยาบา สารระเหย ฯลฯ)

- ครอบครว สงคม เพ�อน

- คานยม ความเช�อ

- ปญหาสขภาพ

- ส�อ ฯลฯ

2. วเคราะหผลกระทบของการใชยา

และสารเสพตดท�มผลตอรางกาย จตใจ

อารมณ สงคม และสตปญญา

2. ผลกระทบของการใชยาและสารเสพตดท�ม

ตอรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และ

สตปญญา

3. ปฏบตตนเพ�อความปลอดภยจากการ

ใชยาและหลกเล�ยงสารเสพตด

3. การปฏบตตนเพ�อความปลอดภยจากการใช

ยา

4.วเคราะหอทธพลของส�อท�มตอ

พฤตกรรมสขภาพ

4. การหลกเล�ยงสารเสพตด

5. ปฏบตตนเพ�อปองกนอนตรายจาก

การเลนกฬา

5. อทธพลของส�อท�มตอพฤตกรรมสขภาพ

(อนเทอรเนต เกม ฯลฯ)

6. การปฏบตเพ�อปองกนอนตรายจากการเลน

กฬา

47

หลกสตรสถานศกษา

มผใหความหมายของหลกสตรไว ดงน�

ประสาท เนองเฉลม (2550 : 24) กลาววา หลกสตรสถานศกษาเปนหลกสตรท�สรางข�น

จากสภาพปญหาความตองการของผเรยนโดยยดเน�อหาสาระจากหลกสตรแกนกลางท�ปรบเขากบ

สภาพชวตจรงของผเรยนตามทองถ�นตาง ๆ หรอจากเหตการณท�มผลกระทบตอผเรยน หลกสตร

จะสอดคลองเหมาะสมกบสภาพสงคมเศรษฐกจของทองถ�นน�น ๆ เนนการใชภมปญญาท�มอย

ในทองถ�น แสวงหาองคความรท�ตอบสนองกบชวตตนเอง

ฆนท ธาตทอง (2553 : 98) ไดใหความหมายของหลกสตรสถานศกษาวาจะตอง

ประกอบดวย การเรยนรท�งมวลและประสบการณอ�น ๆ ท�สถานศกษาแตละแหงวางแผนพฒนา

ผเรยน โดยจะตองจดทาสาระการเรยนร ท�งรายวชาพ�นฐานและรายวชาท�ตองการเรยนเพ�มเตม

เปนรายปหรอรายภาค จดกจกรรมพฒนาผเรยนทกภาคเรยนและกาหนดคณลกษณะอนพงประสงค

จากมาตรฐานการศกษาข�นพ�นฐาน ท� งน� ใหสถานศกษาจดทารายละเอยดสาระของหลกสตร

สถานศกษาใหสอดคลองกบสภาพปญหาในชมชน สงคม ภมปญญาทองถ�น คณลกษณะ

อนพงประสงคเพ�อเปนสมาชกท�ดของครอบครว ชมชน สงคม ประเทศชาต รวมท�งจดให

สอดคลองกบความสามารถ ความถนดและความสนใจของผเรยนแตละกลมเปาหมายดวย

วชย วงษใหญ (2554 : 123 - 124) กลาววา หลกสตรสถานศกษาเปนหลกสตรท�มหนสวน

การทางานรวมกนของบคคลในสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษาและชมชนท�มการวางแผน

และออกแบบหลกสตรท�ครอบคลมถงภาระงาน การจดการศกษาข�นพ�นฐานทกดานของสถานศกษา

การกาหนดคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนจงเปนเปาหมายของคณภาพการศกษา อนเปน

แนวทางการจดกระบวนการเรยนท�สอดคลองกบภมสงคม คอ สงคมวฒนธรรมและส�งแวดลอม

ของชมชน เปนมวลประสบการณท�เกดข�นกบผเรยนตามศกยภาพของแตละบคคล

คณลกษณะอนพงประสงคจะเปนหลกยดในการออกแบบหลกสตร คณลกษณะ

อนพงประสงค หมายถง การแสดงลกษณะเฉพาะท�เดนของผเรยนเม�อสาเรจการศกษาตาม

หลกสตรเปนลกษณะท�จะตองบมเพาะผเรยน เชน การคด การใฝร การตรงตอเวลา ความมวนย

จตสาธารณะ โดยเฉพาะคณลกษะดานความซ�อสตย ดงพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ความวา

“ความซ�อสตยสจรตเปนพ�นฐานของความดทก ๆ อยาง เดก ๆ จงตองฝกฝนอบรมใหเกด

มข�นในตนเอง เพ�อจกไดเตบโตข�นเปนคนดมประโยชนและมชวตท�สะอาดท�เจรญม�นคง”

คณลกษณะอนพงประสงคเหลาน�จะถกบมเพาะและหลอมรวมเปนบคลกภาพของผเรยน

แตละบคคลผานกระบวนการบรหารจดการหลกสตรสถานศกษา

48

สรปความหมายของหลกสตร คอ การเรยนรท�งมวลประสบการณซ� งสถานศกษาจะเปน

ผจดตามความตองการของผเรยน

จดมงหมายของหลกสตรสถานศกษา

กระทรวงศกษาธการ (2546 : ไมปรากฏเลขหนา) หลกสตรสถานศกษาไดกาหนด

ประเดนเน�อหาสาระในสวนท�เก�ยวกบภมปญญาทองถ�นและภมปญญาไทยเพ�อใหการใชส� อ

การเรยนรเปนไปตามแนวการจดการเรยนรและพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรอยางแทจรง ท�งน�

สถานศกษา หนวยงานท�เก�ยวของ และผมหนาท�จดการศกษาข�นพ�นฐาน ควรมการดาเนนการดงน�

1. จดใหมเครอขายการเรยนรเพ�อเช�อมโยงและแลกเปล�ยนเรยนรระหวางสถานศกษา

และทองถ�น

2. สถานศกษาตองทางานรวมกบทองถ�น

3. หลกสตรสถานศกษาตองพฒนา ยดม�นในขอตกลงรวมกนตอการพฒนาท�ย �งยน

ในระดบทองถ�น

หลกสตรสถานศกษาตองมการกาหนดเน�อหาสาระการเรยนรหรอหวขอเร�องในทองถ�น

สนองตอบความตองการของชมชน นามาตรฐานการเรยนรของกลมสาระการเรยนรตาง ๆ

จากหลกสตรการศกษาข�นพ�นฐาน วเคราะห กาหนดสาระการเรยนร ตวช� วดเปนรายปหรอ

รายภาคเรยน ท�งน� ตองพยายามกาหนดใหสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรท�กาหนดไวตามเปาหมาย

และวสยทศนของสถานศกษาดวย พจารณากาหนดวธการจดการเรยนรท�กาหนดไวตามเปาหมาย

และวสยทศนของสถานศกษา ส� อการเรยนการสอน การว ดผลประเมนผล โดยคานงถง

ความสอดคลองกบสภาพบรบทของชมชน สงคม ภมปญญาทองถ�น และแหลงการเรยนร

ในทองถ�น

การจดทาหลกสตรสถานศกษาจะตองตอบสนองตอการเปล�ยนแปลงของสงคมและ

เศรษฐกจ การเปล�ยนแปลงไปตามธรรมชาตของการศกษา ผสอนตองปรบปรงกระบวนการสอน

และการประเมนกระบวนการสอนของตน เพ�อสนองตอความตองการของผเรยนท�เปล�ยนแปลง

และผลกระทบจากการเปล�ยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม การศกษาจะเจรญกาวหนา

ย�งข�น ถาหลกสตรมการปรบปรงใหเปนไปตามความตองการและความจาเปนตลอดเวลา

หลกสตรสถานศกษาเปนหลกสตรบรณาการท�ผเรยนและครรวมกนสรางข�น เพ�อมงเนน

ใหผเรยนเรยนจากชวตจรง เรยนแลวเกดการเรยนรสามารถนาความรไปใชในชวตอยางมคณภาพ

และเปนสมาชกท�ดของสงคมอยางมความสข การเรยนการสอนจะตองสอนตามความตองการของ

ผเรยนโดยครเปนผคอยแนะนา ผเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง ผสงเสรม สนบสนนและ

ผใช การเรยนรท�สอดคลองกบวถชวตของผเรยน สามารถนาความรไปใชในชวตประจาวนได

อยางแทจรงซ� งการท�จะกาวไปสการเรยนรดงกลาวผจดกจกรรมตองตระหนกในประเดนดงตอไปน�

49

1. การเรยนของผเรยนมใชอยท�การสอน และระยะเวลาท�ยาวนาน แตแกนแทของการเรยน

อยท�การเรยนรของผเรยน

2. การเรยนรเกดข�นไดทกแหงทกเวลาอยางตอเน�องยาวนานตลอดชวต

3. บรรยากาศ ส�งแวดลอม เปนองคประกอบท�สาคญอยางหน�งท�ควรไดรบการพจารณา

เพ�อใหผเรยนเกดศรทธา ซ� งถอวาเปนจดเร�มตนท�ดอยางหน�งของการเรยนอยางเปนระบบ

4. การเรยนรท�ดจะเกดการสมผสและสมพนธคอผเรยนควรจะไดมโอกาสสมผสของจรง

สถานการณจาลอง การไดทดลองทา การไดรวมกระบวนการกลม จะทาใหผเรยนเกดการเรยนร

วธการอยรวมกนในสงคมและการแกปญหาของชวตไดอยางมสตและใชปญญา

5. ผลของกระบวนการเรยนรน�นสามารถนาไปสกระบวนการปฏบตจรงในชวตได

ประสาท เนองเฉลม (2553 : 162 - 164) ไดกลาวถงจดมงหมายของหลกสตรสถานศกษาวา

หลงจากกระทรวงศกษาธการไดประกาศใชหลกสตรการศกษาข�นพ�นฐานพทธศกราช 2544

โดยมผลใหทกสถานศกษาตองใชหลกสตรการศกษาข�นพ�นฐานต�งแตปการศกษา 2546 ซ� งสถานศกษา

จะตองทางานรวมกบครอบครว ชมชน ทองถ�น หนวยงาน และสถานศกษาท�งภาครฐ เอกชน

ในทองถ�น เพ�อกอใหเกดผลตามจดมงหมายของหลกสตรสองประการ ซ� งเปนแนวทางสาคญ

ท�สถานศกษาตองพฒนาหลกสตรสถานศกษา โดยมงพฒนาใหเดกเกดความสนกและเพลดเพลน

ในการเรยนร สงเสรมจตใจท�อยากรอยากเหน และมกระบวนการคดอยางมเหตผล สงเสรม

การพฒนาดานจตวญญาณ จรยธรรม สงคมและวฒนธรรมและโดยเฉพาะพฒนาหลกการในการ

จาแนกระหวางถกและผด เขาใจและศรทธาในความเช�อของตนเอง ความเช�อและวฒนธรรม

ท�แตกตางวาอทธพลตอตวบคคลและสงคม

จากประเดนดงกลาวขางตนผสอนคดท�จะจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนรจดรจา

ตามท�ผสอนบอกและใชขอมลความรเฉพาะในหนงสอท�เขยนไวคงไมเปนการเพยงพอท�จะทาให

ผเรยนสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขได ผสอนจะตองปรบเปล�ยนบทบาทจาก

ผถายทอดความรมาเปนผสรางบรรยากาศ การเรยนรกระตนใหผเรยนวางแผนการเรยนรดวยตนเอง

แสวงหาขอมลวทยาการตาง ๆ กอนท�จะมาพบกลมหรอมาเรยนในหองเรยนและบทเรยนควรม

ความหลากหลายเหมาะสมกบผเรยนแตละคนท�มความแตกตางกน เนนการเช�อมโยงระหวาง

การเรยนกบชวตจรงและชวตการทางาน โดยคานงถงสภาพแวดลอมท�งในสวนท�เปนโลกาภวฒน

และทองถ�นหรอชมชนท�ตนเองอาศยอย

ข�นตอนการพฒนาหลกสตรสถานศกษา

บญเล�ยง ทมทอง (2553 : 408 - 425) ไดกลาวถงข�นตอนการพฒนาหลกสตรสถานศกษา

ท�นามาใชในการดาเนนการนาแนวคดและรปแบบจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

50

ท�กาหนดใหสถานศกษาข�นพ�นฐานมหนาท�จดทาสาระของหลกสตรท�สอดคลองกบหลกสตร

แกนกลางในสวนท�เก�ยวกบสภาพปญหาในชมนมและสงคม ภมปญญาทองถ�น คณลกษณะ

อนพงประสงค เพ�อเปนสมาชกท�ดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต รวมท�งแนวคด

และรปแบบของนกพฒนาหลกสตร มากาหนดเปนกรอบแนวทางในการพฒนาหลกสตร

สถานศกษา

ข�นตอนการพฒนาหลกสตรสถานศกษาท�กาหนดข�น เปนการพฒนาหลกสตรครบวงจร

เร�มต�งแตการศกษาวเคราะหขอมลพ�นฐาน การรางหลกสตร การตรวจสอบคณภาพของหลกสตร

การนาหลกสตรไปใชในสถานการณจรง รวมท�งการประเมนผลหลกสตร โดยหวงวาข�นตอน

การพฒนากลกสตรท�สมบรณทาใหไดหลกสตรท�มประสทธภาพ กลาวโดยสรปข�นตอนการพฒนา

หลกสตรสถานศกษา ประกอบดวยข�นตอนสาคญ 5 ข�นตอน ไดแก

ข�นท� 1 การศกษาวเคราะหขอมลพ�นฐานในดานตาง ๆ ไดแก

1.1 ขอมลเก�ยวกบสภาพและความตองการของชมชน

1.2 การวเคราะหศกยภาพของโรงเรยน

1.3 การวเคราะหหลกสตรแกนกลาง

ข�นท� 2 การรางหลกสตร

2.1 การกาหนดจดประสงคของหลกสตร

2.2 การกาหนดเน�อหาสาระ

2.3 การจดการเรยนการสอน กจกรรมและส�อตาง ๆ

2.4 การกาหนดวธวดและประเมนผลผเรยน

ข�นท� 3 การตรวจสอบคณภาพของหลกสตร

ข�นท� 4 การนาหลกสตรไปใช

ข�นท� 5 การประเมนผลหลกสตร

รายละเอยดแตละข�นตอนมดงน�

ข�นท� 1 การศกษาและวเคราะหขอมลพ�นฐาน

ในการพฒนาหลกสตรจาเปนตองศกษาและวเคราะหขอมลพ�นฐานในดานตาง ๆ เพ�อใช

ในการกาหนดองคประกอบตาง ๆ ของหลกสตร ซ� งไดแก วตถประสงคของหลกสตร เน�อหาสาระ

กจกรรมในการจดการเรยนการสอน / ส�อ การวดและการประเมนผลผเรยนซ� งขอมลพ�นฐานท�ไดจาก

การศกษาชวยในการกาหนดวตถประสงคหรอการกาหนดส� งท�ตองการใหผ เรยนไดเรยนร

วตถประสงคจะเปนตวกาหนดเน�อหาสาระท�ควรจดใหผเรยน ซ� งอยในลกษณะรายวชา หลงจากน�น

จงนามากาหนดกจกรรมในการจดการเรยนการสอน ส�อการเรยนรตาง ๆ รวมท�งการกาหนด

51

วธการวดและประเมนผลผเรยนวาจะใชวธการอยางไร ซ� งการศกษาวเคราะหขอมลพ�นฐานในการ

พฒนาหลกสตรควรประกอบดวย

1. การศกษาสภาพความตองการของชมชน เน�องจากโรงเรยนมหนาท�ถายทอดความร

ทกษะ และวฒนธรรมของชมชน ชวยเตรยมคนใหกบชมชนและสงคม ดงน�นการพฒนาหลกสตร

เพ�อใหผเรยนมความรความสามารถมประสบการณ มความคดรเร�มสรางสรรค คดเปนทาเปน

และเปนสมาชกท�ดของสงคม จาเปนตองทราบขอมลเก�ยวกบสภาพและความตองการของชมชน

หรอสงคมท�โรงเรยนต�งอย เพ�อใหหลกสตรท�พฒนาข�นมความทนสมยเหมาะสมกบการเปล�ยนแปลง

ของชมชน การศกษาสภาพและความตองการของชมชนมการศกษาในหลายดาน เชน การศกษา

สาธารณปโภค ส�งแวดลอม การประกอบอาชพในปจจบนและแนวโนมอาชพในอนาคต สขภาพ

อนามย ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม คานยม ทรพยากรตาง ๆ ปญหาของชมชน ขอมล

เก�ยวกบชมชนอาจศกษาจากการสารวจสอบถาม สมภาษณบคคลในชมชน และศกษาจากเอกสาร

รายงานตาง ๆ ท�เก�ยวของ เพ�อกาหนดแนวทางในการตอบสนองความตองการของชมชนในพ�นท�ได

ซ� งขอมลของชมชนท�สาคญมดงตอไปน�

1.1 สภาพขอมลท�วไปของชมชน แผนท�ชมชน แสดงท�ต�งของสถานศกษาตาง ๆ เชน

ส� งสาคญในชมชน เชน วด โรงเรยน เทศบาล ธนาคาร รวมท� งลกษณะการต� งบานเรอน

ภายในชมชน ประวตความเปนมาและสภาพของชมชน จานวนประชากร แยกตามอาย เพศ

จานวนครวเรอน ศาสนา สถานท�ทองเท�ยว เปนตน

1.2 ขอมลดานการศกษา จานวนผจบการศกษาในระดบตาง ๆ จานวนนกเรยน

ในระดบตาง ๆ เชน ประถม มธยม ฯลฯ จานวนครท�สอนในระดบตาง ๆ จานวนผท�มสวนเก�ยวของ

กบการศกษา เชน ศกษานเทศก ฯลฯ

1.3 ขอมลศลปวฒนธรรม ขนธรรมเนยมประเพณของชมชน ภาษาทองถ�น โบราณสถาน

โบราณวตถภายในชมชน ดนตร เพลง การแสดงพ�นบานของชมชน วรรณกรรม ตานานพ�นบาน

ของชมชน

1.4 ขอมลพ�นฐานทางเศรษฐกจ อาชพ รายไดของคนในชมชน ปฏทนการปฏบตงาน

ของชมชน เชน ชวงเดอนการเกบเก�ยวขาว ชวงเวลาเกบเงาะ การตดยาง เปนตน รวมท� ง

ทรพยากรท�มในชมชน เชน ปาไม แรธาต แหลงน�า และพชเศรษฐกจหลกของชมชน

1.5 ภมปญญาทองถ�น ทาเนยบช�อ ท�อย ความรความสามารถ ความชานาญของแตละ

บคคล

1.6 ปญหาชมชน ปญหาท�เกดข�นภายในชมชน เชน ยาเสพตด พชผลราคาตก

โจรผรายชกชม

52

นอกจากการศกษาและสารวจสภาพความตองการของชมชน รวมท�งขอมลท�สาคญ

ของชมชนแลว ตองมการสารวจสภาพและความตองการของผเรยน ท�งดานรางกาย อารมณ

สงคม ซ� งขอมลเหลาน�สามารถศกษาไดจากครในโรงเรยน ผปกครอง และตวนกเรยนเอง

วธการศกษาชมชน สามารถดาเนนการไดดงน�

1. ศกษาไดจากเอกสารตาง ๆ จดเปนขอมลทตยภม ซ� งเปนขอมลท�มผจดพมพหรอ

รวบรวมไวอยในรปเอกสาร ส�งพมพตาง ๆ เอกสารเหลาน� สามารถคนควาศกษาไดจากหองสมด

จากหนวยงานตาง ๆ ท�รวบรวมจดเกบไว

2. ศกษาจากการสารวจชมชน จดเปนขอมลปฐมภม ซ� งตองการใชขอมลเปนผเกบ

รวบรวมขอมลโดยตรงจากชมชน ทาใหไดเหนสภาพท�แทจรงและสรางความสมพนธอนดกบ

ชมชนดวย ซ� งการสารวจชมชนตองใชวธการตาง ๆ กน เพ�อใหไดขอมลท� ถกตองตรงกบ

ความเปนจรง วธการตาง ๆ ไดแก การสมภาษณ การสอบถาม และการสงเกต เปนตน

จากการศกษาสภาพและความตองการของชมชน นาขอมลท�ไดท�งหมดมาจดลาดบ

ความสาคญ โดยกาหนดเปนหวเร�องท�ตองการใหนกเรยนไดเรยนร เชน ในชมชนมปญหายาเสพตด

ส�งแวดลอมเปนพษ ภาวะโลกรอน มการทาลายทรพยากรธรรมชาตเหลาน� เปนตน หรออาจเปน

เร�องท�ชมชนตองการถายทอดทางวฒนธรรมท�เปนเอกลกษณของชมชนใหกบนกเรยนไดเรยนร

ส�งเหลาน�จดแยกเปนหมวดหมไดชดเจนวา อะไรเปนปญหาเรงดวนท�ตองแกไข หรออะไรเปนส�ง

ท�ตองการใหนกเรยนไดเรยนรเพ�อสบทอดวฒนธรรมของชมชน

ในการดาเนนงานข�นตอนมความสาคญท�ตองใหผมสวนเก�ยวของกบชมชน เชน

ผปกครอง กรรมการโรงเรยน คนในชมชน รวมท�งนกเรยนไดเขามามสวนรวมในการแสดง

ความคดเหนรวมกบคร ผบรหารโรงเรยน เพ�อนาไปสขอสรปของการจดลาดบความสาคญ

ของปญหา หรอเร�องราวเก�ยวกบการใหนกเรยนไดเรยนร

2. การวเคราะหศกยภาพของโรงเรยน การวเคราะหศกยภาพของโรงเรยนเปนการศกษา

สภาพท�วไปของโรงเรยนในดานตาง ๆ เชน บคลากร งบประมาณ อปกรณ และส�อตาง ๆ อาคาร

สถานท� ปญหาท�เกดจากการใชหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน ความรวมมอระหวาง

โรงเรยนและชมชน ขอมลเหลาน� จะชวยในการพจารณาวาโรงเรยนมความพรอมหรอไม มผลตอ

การตดสนใจวาจะเลอกแนวทางการพฒนาหลกสตรอยางไรจงจะเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยน

มากท�สด ขอมลตาง ๆ เหลาน� ไดจากเอกสาร รายงานตาง ๆ เชน สถตของโรงเรยน รายงาน

การประเมนคณภาพของโรงเรยน การสารวจภายในโรงเรยน เปนตน

3. การวเคราะหหลกสตรแกนกลาง เน�องจากปจจบนเปนระยะเวลาท�เราผานการใช

หลกสตรมาหลายคร� งจนปจจบนกาลงนาหลกสตรพทธศกราช 2551 มาใชกบโรงเรยนซ� งครบ

53

ทกช�นเรยนต�งแตปการศกษา 2553 ดงน�นการวเคราะหหลกสตรแกนกลางใชแนวทางการวเคราะห

ดงน�

3.1 มาตรฐานการเรยนรของหลกสตร

3.2 สาระและมาตรฐานการเรยนร 8 กลมวชา และกจกรรมพฒนาผเรยน

3.3 การจดการเรยนร

3.4 การวดและประเมนผลการเรยนร

ข�นท� 2 การรางหลกสตร

เปนการกาหนดแผนการจดประสบการณ หรอการกาหนดแนวทางการจดการสอนใหแก

ผเรยน ซ� งประกอบดวย จดประสงค เน�อหาสาระ กจกรรมและวธวดและประเมนผลผเรยน

เพ�อใหผเรยนมความร ความสามารถ ทกษะและทศนคตตามเปาหมายท�กาหนด

ในการรางหลกสตรสถานศกษาจะตองนาขอมลท�ไดจาการศกษาในข�นท� คอ ขอมล

พ�นฐานท�จาเปน ไดแก สภาพปญหาและความตองการของชมชน ศกยภาพของโรงเรยน

หลกสตรแกนกลางท�กาหนดจดประสงคการเรยนรรายวชาท�ตองการพฒนา ประกอบดวยข�นตอน

ตาง ๆ คอ

การกาหนดจดประสงคของหลกสตร ประกอบดวย 2 สวน คอ

1. จดประสงคท�วไป เปาหมาหรอส�งท�มงหวงใหเกดกบผเรยนหลงจากท�ผเรยนไดเรยนร

เร�องน�น ๆ แลว ตองนาขอมลท�ไดจากการเกบรวบรวมในข�นท� 1 มากาหนดเปนจดประสงคท�วไป

ตองพจารณาใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลาง การกาหนดจดประสงคตองเขยนดวยภาษา

ท�ชดเจน เขาใจงายและสามารถนาไปปฏบตไดจรงภายใตศกยภาพของแตละสถานศกษา

2. การกาหนดเน�อหาสาระ เน�อหาสาระเปนองคประกอบสาคญในการพฒนาหลกสตร

ท�งน� เน�องจากเน�อหาสาระเปนเคร� องมอหรอส�อกลางท�จะพาผเรยนไปยงวตถประสงคท�วางไว

การพฒนาหลกสตรสถานศกษาใชเน�อหาสาระท�เก�ยวของกบชมนมท�เปนบรบทของโรงเรยน

ใหสอดคลองกบจดประสงคท�กาหนดไว มความยากงายสอดคลองเหมาะสมกบวยหรอลาดบข�น

ของการพฒนาการท�งทางรางกายและจตใจ รวมท�งประสบการณเดมของผเรยน มประโยชนตอ

ผเรยนท�จะนาไปใชในชวตประจาวน เน� อหาท�เลอกสามารถจดใหผเรยนไดโดยพจารณาถง

ความพรอม ศกยภาพของโรงเรยน บคลากรท�เปนผสอน วสด อปกรณตาง ๆ

3. การจดการเรยนการสอน กจกรรมและส�อการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน คอ

กจกรรมท�ท�งผเรยนเปนผกระทา และกจกรรมท�ผสอนเปนผกระทา มการใชส�อการเรยนการสอน

ตาง ๆ เพ�อใหผเรยนเกดการเรยนรกจกรรมในการจดการเรยนการสอน การบรรยาย การสาธต

ผเรยนมการซกถามโตตอบ การลงมอปฏบต ซ� งสอดคลองกบจดประสงคและเน�อหา สาระ

54

ท�กาหนดข�น ครตองคานงถงพ�นฐานและประสบการณเดมของผเรยน ซ� งอาจมการนาส�อท�งดาน

วสด อปกรณ และบคคล สถานท�ท�ชมชน เขามากาหนดกจกรรมท�เปนรปธรรมเพ�อใหการเรยนร

เช�อมโยงกบชมชน สงผลตอการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนอนเน�องมาจากการเรยนร

ตามจดประสงคท�กาหนดไว

กจกรรมการเรยนการสอน ไดแก กจกรรมในลกษณะตอไปน� คอ ศกษา ทดลอง

สารวจ ฝกปฏบต วเคราะห อภปราย สมมนา ระดมความคด ฯลฯ ตวอยางกจกรรม “ศกษา”

ไดแก (กรมวชาการ. 2539 : 9)

1. ฟงคาอธบายจากคร

2. คนควาจากหองสมดของโรงเรยน

3. คนควาจากแหลงวทยาการอ�น ๆ

4. เชญผทรงคณวฒในทองถ�นมาบรรยาย

5. ออกไปสมภาษณผทรงคณวฒหรอผเก�ยวของในทองถ�น

6. ออกไปสารวจดสภาพจรงในพ�นท�

7. สงเกตส�งแวดลอมรอบขาง

8. ออกไปทศนศกษา

9. รวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ

10. นาหรอพฒนาภมปญญาทองถ�นมาใช

นอกจากการพฒนากจกรรมการเรยนการสอนแลว ครยงสามารถจดทาส�อการเรยน

การสอนเพ�อใหผเรยนบรรลจดประสงคท�กาหนดไวโดยการจดทาส�อตาง ๆ เพ�อใชประกอบการ

จดการเรยนการสอนไว ดงน� (กรมวชาการ. 2539 : 17 - 18)

1. หนงสอเรยน เปนหนงสอท�กระทรวงศกษาธการกาหนดไวใชสาหรบการเรยน

มสาระตรงตามท�ระบไวในกลกสตรอยางถกตอง อาจมลกษณะเปนเลม เปนแผนหรอเปนชดกได

2. คมอคร แผนการสอน แนวการสอนหรอเอกสารอ�น ๆ ท�จดทาข�นเพ�อชวยคร

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแตละรายวชาใหเปนไปตามจดประสงคของหลกสตร

3. หนงสอเสรมประสบการณ เปนหนงสอท�จดทาข�นโดยคานงถงประโยชนในดาน

การศกษาหาความรของตนเอง ความสนกสนานเพลดเพลน ความซาบซ� งในคณคาของภาษา

การเสรมสรางทกษะและนสยรกการอาน การเพ�มพนความร ความเขาใจในส�งท�เรยนรตามหลกสตร

ใหกวางขวางข� น หนงสอประเภทน� โรงเรยนควรจดหาไวบรการครและนกเรยนในโรงเรยน

หนงสอเสรมประสบการณจาแนกออกเปน 4 ประเภท คอ

55

3.1 หนงสออานนอกเวลา เปนหนงสอท�กระทรวงศกษาธการกาหนดใหใช

ในการเรยนวชาใดวชาหน� งตามหลกสตรนอกเหนอจากหนงสอเรยนสาหรบใหนกเรยนอาน

นอกเวลาเรยนโดยถอวากจกรรมการเรยนเก�ยวกบหนงสอน� เปนสวนหน�งของการเรยนตามหลกสตร

3.2 หนงสออานเพ�มเตม เปนหนงสอท�มสาระองหลกสตร สาหรบใหนกเรยน

อานเพ�อศกษาหาความรเพ�มเตมดวยตนเอง ตามความเหมาะสมกบวยและความสามารถในการอาน

ของแตละบคคล หนงสอประเภทน� เคยเรยกวาหนงสออานประกอบ

3.3 หนงสออเทศ เปนหนงสอสาหรบใชคนควาอางองเก� ยวกบการเรยน

โดยมการเรยบเรยงเชงวชาการ

3.4 หนงสอสงเสรมการอาน เปนหนงสอท�จดทาข�นโดยมวตถประสงคเนนไป

ในทางสงเสรมการอานเกดทกษะในการอาน และมนสยรกการอานมากย�งข�น อาจเปนหนงสอ

สารคด นวนยาย นทาน ฯลฯ ท�มลกษณะไมขดตอวฒนธรรม ประเพณและศลธรรมอนดงาม

ใหความร มคตและสารประโยชน

4. แบบฝกหด เปนส�อการเรยนสาหรบใหผปฏบตไดฝกปฏบต เพ�อชวยเสรมใหเกด

ทกษะ และความแตกฉานในบทเรยน

5. ส�อการเรยนการสอนอ�น ๆ เชน ส�อประสม วดทศน แถบบนทกเสยง ภาพพลก

แผนภาพ เปนตน

ส�อการเรยนการสอนดงกลาวขางตน โรงเรยนสามารถเลอกใช ปรบปรง หรอจดทาข�น

เพ�อใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดตามความเหมาะสม

4. กาหนดวธวดและประเมนผลผเรยน เน�องจากการพฒนาหลกสตร มจดประสงค

ชดเจนท�กาหนดความคาดหวงในคณลกษณะตาง ๆ ท�ตองการใหเกดข�นกบผเรยน รวมท�งวธดาเนนการ

เพ�อบรรลจดประสงคท�กาหนดไว การท�ผใชหลกสตรหรอครทราบวาผลท�เกดจากการจดการเรยน

การสอนเปนอยางไร มส�งใดท�ตองปรบปรง แกไข ผเรยนไดบรรลตามจดประสงคท�ต�งไวหรอไม

เพยงใดน� น ตองมวธการวดและประเมนผลการเรยนของผ เรยน รวมท� งเคร� องมอท�ใชวด

และประเมนผล ซ� งการวดและประเมนตอผสอนท�ชวยแกไขขอบกพรองของผเรยนรวมท� ง

ตวผสอนเองชวยใหผสอนทราบคณภาพการจดการเรยนการสอน ซ� งรวมถงคณภาพของหลกสตร

นาไปสการปรบปรงหลกสตรใหเหมาะสมย�งข�น ซ� งการวดและประเมนผลผเรยนมท�งกอนการ

จดการเรยนการสอน ระหวางการเรยนการสอนและส�นสดการจดการเรยนการสอน แลวแต

ความเหมาะสม

ข�นท� 3 การตรวจสอบคณภาพของหลกสตร

เม�อวางหลกสตรเสรจเรยบรอยแลว กอนท�จะนาไปใชกบนกเรยน จาเปนตองมการ

ตรวจสอบคณภาพของหลกสตรกอน เพ�อหาขอบกพรองและปรบปรงแกไขใหเหมาะสมสมบรณ

56

ท�สด ส� งท�จะตองพจารณาในการตรวจสอบคณภาพของหลกสตรคอ ความสอดคลองของ

องคประกอบตาง ๆ ไดแก จดประสงค เน�อหาสาระ การจดการเรยนการสอน กจกรรมและ

ส�อการเรยนร วธวดและประเมนผลผเรยน ซ� งวธการตรวจสอบกระทาไดโดย

1. คณะทางานรางหลกสตร เปนกลมบคคลท�พฒนาหลกสตรข�นมา เชน คณะคร

ผบรหาร ผปกครอง คนในชมชน เปนผใหความคดเหนและขอเสนอแนะ

2. ผเช�ยวชาญ ซ� งอาจเปนผเช�ยวชาญในดานตาง ๆ เชน ดานเน�อหาสาระ ดานส�อ

การเรยนร ดานหลกสตรและการสอน เปนผใหความคดเหนและขอเสนอแนะ

3. การรบฟงความคดเหนของผมสวนเก�ยวของ ซ� งอาจอยในลกษณะของการจดประชม

สมมนา เพ�อรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะ เพ�อนามาปรบปรงหลกสตร

ข�นท� 4 การนาหลกสตรไปใช

หลงจากท�มการตรวจสอบคณภาพของหลกสตรและปรบปรงแกไขหลกสตรท�รางข�นมา

เรยบรอยแลว ข�นตอไปกคอ การนาหลกสตรไปใช ซ� งเปนข�นตอนท�มความสาคญมาก ครท�

ปฏบตการหลกในการพฒนาหลกสตรเปนผนาหลกสตรไปใช ดวยการแปลงหลกสตรไปส

การสอน ครกาหนดวธการจดการเรยนการสอน กาหนดรายละเอยดกจกรรมในแตละคาบ

พรอมท�งจดเตรยมวสดอปกรณตาง ๆ การประสานงานกบบคคลท�จะเขามาชวยใหผเรยนเกด

การเรยนร รวมท�งการจดเตรยมส�อการเรยนการสอนใหสอดคลองกบสภาพของชมชน

ข�นท� 5 การประเมนผลหลกสตร

เปนการตดสนคณคาของหลกสตรท�พฒนาข�น โดยใชผลจากการรวบรวมขอมลในแงตาง ๆ

เพ�อหาคาตอบวาหลกสตรมผลสมฤทธ� ตามท�กาหนดไวหรอไมเพยงไร มส� งใดท�ควรตองทา

การปรบปรงเพ�อใหหลกสตรดย�งข�น

การประเมนหลกสตร ใหครประเมนจากส�งตาง ๆ ตอไปน�

1. ผลท�เกดข�นกบนกเรยน ไดแก ความร ทกษะ เจตคต และคานยมตาง ๆ มการ

ประเมนเปน 2 ระยะ คอ

1.1 ประเมนระหวางการจดการเรยนการสอน เปนการประเมนตามจดประสงค

เชงพฤตกรรมท�กาหนดไวในแตละคาบของการจดการเรยนการสอน

1.2 ประเมนเม�อส�นสดการจดการเรยนการสอน ตามท�กาหนดไวในหลกสตรวา

นกเรยนมผลสมฤทธ� เปนไปตามจดประสงคท�กาหนดไวในหลกสตรหรอไม อยางไร

2. ประเมนการจดการเรยนการสอน เพ�อตรวจสอบวาเม�อนาหลกสตรไปใชในการเรยน

การสอนในสถานการณจรงแลวเปนอยางไร มปญหา อปสรรคอยางไร การประเมนการจดการเรยน

การสอนใหคานงถงการประเมนส�งตาง ๆ ตอไปน�

57

2.1 การประเมนเน� อหาสาระท�ใชในกากรจดการเรยนการสอน เหมาะสมและ

สอดคลองกบพฒนาการของผเรยน ผเรยนสนใจในเน�อหาสาระเร� องราวท�นามาใชในการจด

การเรยนการสอนหรอไม อยางไร

2.2 ประเมนส�อท�ใชในการเรยนการสอนวาเหมาะสม ชดเจน เขาใจงายและดงดด

ความสนใจของผเรยนเพยงใด

2.3 ประเมนการจดกจกรรมการจดการเรยนการสอนวาเปนไปตามลาดบจากงาย

ไปหายากหรอไม ผเรยนมความร ความเขาใจ และมทกษะตามท�กาหนดไวในแผนการจด

การเรยนรหรอไมอยางไร

หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนสฤษดเดช กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

โรงเรยนสฤษดเดช (2558 : 1 - 8) ไดกาหนดหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนสฤษดเดช

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา โดยมรายละเอยดดงตอไปน�

วสยทศน

มงพฒนาผเรยนทกคน ซ� งเปนกาลงของชาต ใหเปนมนษยท�ดตามสมดลท�งดานรางกาย

ความร คณธรรม มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดม�นในการปกครอง

ตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข มความรทกษะพ�นฐาน รวมท�งเจตคต

ท�จาเปนตอการศกษา ประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนสาคญ

บนพ�นฐานความเช�อวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ ผเรยนมเจตคต

คณธรรม ความรคปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มทกษะในการปฏบตดานสขภาพและสมรรถภาพ

เปนกจนสย สามารถอยรวมกบสงคมไดอยางมความสข

หลกการ

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน มหลกการท�สาคญดงน�

1. เปนหลกสตรการศกษาเพ�อความเปนเอกภาพของชาตมจดหมายและมาตรฐาน

การเรยนร เปนเปาหมายสาหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรม

บนพ�นฐาน ของความเปนธรรมบนพ�นฐานของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล

2. เปนหลกสตรการศกษาเพ�อปวงชน ท�ประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษา

อยางเสมอภาค และมคณภาพ

3. เปนหลกสตรการศกษาท�สนองการกระจายอานาจ ใหสงคมมสวนรวมในการจด

การศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถ�น

4. เปนหลกสตรการศกษาท�มโครงสรางยดหยนท�งดานสาระการเรยนร เวลาและการ

จดการเรยนร

58

5. เปนหลกสตรการศกษาท�เนนผเรยนเปนสาคญ

6. เปนหลกสตรการศกษาสาหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

ครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนร และประสบการณ

จดหมาย

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข

มศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงกาหนดเปนจดหมายเพ�อใหเกดกบผเรยน

เม�อจบการศกษาข�นพ�นฐาน ดงน�

1. มคณธรรม จรยธรรม และนยมพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบต

ตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาท�ตนนบถอ ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2. มความร ความสามารถในการส�อสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และ

มทกษะชวต

3. มสขภาพกายและสขภาพจตท�ด มสขนสย และรกการออกกาลงกาย

4. มความรกชาต มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดม�นในวถชวต

และการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

5. มจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนา

ส�งแวดลอมมจตสาธารณะท�มงทาประโยชนและสรางส�งท�ดงามในสงคมและอยรวมกนในสงคม

อยางมความสข

สมรรถนะสาคญของผเรยน

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน มงใหผเรยนเกดสมรรถนะสาคญ 5 ประการ

ดงน�

1. ความสามารถในการส�อสาร เปนความสามารถในการรบสงสาร มวฒนธรรมในการ

ใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนของตนเองเพ�อแลกเปล�ยนขอมล

ขาวสารและประสบการณอนเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมท�งการเจรจา

ตอรองเพ�อขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลก

เหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธส�อสารท�มประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบท�

มตอตนเองและสงคม

2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการวเคราะห การคดสงเคราะห

การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพ�อนาไปสการสราง

องคความรหรอสารสนเทศเพ�อการตดสนใจเก�ยวกบตนเอง และสงคมไดอยางเหมาะสม

59

3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรค

ตาง ๆ ท�เผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพ�นฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ

เขาใจความสมพนธและการเปล�ยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกต

ความรมาใชในการปองกนและแกปญหา และมการตดสนใจท�มประสทธภาพโดยคานงถง

ผลกระทบท�เกดข�น ตอตนเอง สงคมส�งแวดลอม

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการตาง ๆ

ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเน�อง การทางาน

และการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมสมพนธอนดระหวางบคคล การจดปญหาและ

ความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนการเปล�ยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม

และการรจกหลกเล�ยงพฤตกรรมไมพงประสงคท�สงผลกระทบตอตนเองและผอ�นๆ

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใชเทคโนโลย

ดานตาง ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพ�อการพฒนาตนเองและสงคม ในดาน

การเรยนร การส�อสาร การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม

คณลกษณะอนพงประสงค

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค

เพ�อใหสามารถอยรวมกบผอ�นในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน�

1. รกชาต ศาสตร กษตรย

2. ซ�อสตยสจรต

3. มวนย

4. ใฝเรยนร

5. อยอยางพอเพยง

6. มงม�นในการทางาน

7. รกความเปนไทย

8. มจตสาธารณะ

มาตรฐานการเรยนร

การพฒนาผเรยนใหเกดความสมดล ตองคานงถงหลกพฒนาการทางสมองและพหปญญา

หลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน จงกาหนดใหผเรยนเรยนร 8 กลมสาระการเรยนร ดงน�

1. ภาษาไทย

2. คณตศาสตร

3. วทยาศาสตร

60

4. สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

5. สขศกษาและพลศกษา

6. ศลปะ

7. การงานอาชพและเทคโนโลย

8. ภาษาตางประเทศ

ในแตละกลมสาระการเรยนรไดกาหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายสาคญของการ

พฒนาคณภาพผเรยน มาตรฐานการเรยนรระบส�งท�ผเรยนพงร ปฏบตได มคณธรรมจรยธรรม และ

คานยมท�พงประสงคเม�อจบการศกษาข�นพ�นฐาน นอกจากน�นมาตรฐานการเรยนรยงเปนกลไก

สาคญ ในการขบเคล�อนพฒนาการศกษาท�งระบบ เพราะมาตรฐานการเรยนรจะสะทอนใหทราบวา

ตองการอะไร จะสอนอยางไร และประเมนอยางไร รวมท�งเปนเคร�องมอในการตรวจสอบเพ�อการ

ประกนคณภาพการศกษาโดยใชระบบการประเมนคณภาพภายในและการประเมนคณภาพภายนอก

ซ� งรวมถงการทดสอบระดบเขตพ�นท�การศกษา และการทดสอบระดบชาต ระบบการตรวจสอบ

เพ�อประกนคณภาพดงกลาวเปนส�งสาคญท�ชวยสะทอนภาพการจดการศกษาวาสามารถพฒนา

ผเรยนใหมคณภาพตามท�มาตรฐานการเรยนรกาหนดเพยงใด

คณภาพผเรยน

จบช�นประถมศกษาปท� 6

1. เขาใจความสมพนธเช�อมโยงในการทางานของระบบตาง ๆ ของรางกาย และรจก

ดแลอวยวะสาคญของระบบน�น ๆ

2. เขาใจธรรมชาตการเปล�ยนแปลงรางกาย จตใจ และสงคม แรงขบทางเพศของชายหญง

เม�อยางเขาสวยแรกรนและวยรน สามารถปรบตวและจดการไดอยางเหมาะสม

3. เขาใจและเหนคณคาของการมชวตและครอบครวท�อบอนและเปนสข

4. ภมใจและเหนคณคาในเพศของตน ปฏบตสขอนามยทางเพศไดถกตองเหมาะสม

5. ปองกนและหลกเล�ยงปจจยเส�ยง พฤตกรรมเส�ยงตอสขภาพและเกดโรค อบตเหต

ความรนแรง สารเสพตด และการถกลวงละเมดทางเพศ

6. มทกษะการเคล�อนไหวพ�นฐานและการควบคมตนเองในการเคล�อนไหวแบบผสมผสาน

7. รหลกการเคล�อนไหวและสามารถเลอกเขารวมกจกรรมทางกาย เกม การละเลน

พ�นเมอง กฬาไทย กฬาสากลไดอยางปลอดภยและสนกสนาน มน� าใจนกกฬา โดยปฏบตตามกฎ

กตกา สทธและหนาท�ของตนเองจนงานสาเรจลกลวง

8. วางแผนปฏบตกจกรรมทางกาย กจกรรมสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพ�อสขภาพ

ไดตามความเหมาะสมและความตองการเปนประจา

61

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท� 3 การเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล

มาตรฐาน พ 3.1 เขาใจ มทกษะในการเคล�อนไหว กจกรรมทางกาย การเลนเกม และกฬา

มาตรฐาน พ 3.2 รกการออกกาลงกาย การเลนเกม และการเลนกฬา ปฏบตเปนประจา

อยางสม�าเสมอ มวนย เคารพสทธ กฎ กตกา มน�าใจนกกฬา มจตวญญาณในการแขงขน และช�นชม

ในสนทรยภาพของการกฬา

สาระท� 3 การเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล

มาตรฐาน พ 3.1 เขาใจ มทกษะในการเคล�อนไหว กจกรรมทางกาย การเลนเกม และ

กฬา

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง สาระการเรยนร

โรงเรยนสฤษดเดช

ป 5 จดรปแบบการเคล�อนไหว

แบบผสมผสาน และ

ควบคมตนเองเม�อใช

ทกษะการเคล�อนไหว

ตามแบบท�กาหนด

การจดรปแบบการเคล�อนไหวรางกาย

แบบผสมผสาน และการปฏบตกจกรรม

ทางกาย ท�งแบบอยกบท� เคล�อนท�

และใชอปกรณประกอบตามแบบท�

กาหนด เชน การฝกกายบรหาร

ยดหยนข�นพ�นฐาน เปนตน

เลมเกมนาไปสกฬาท�

เลอกและกจกรรม

การไหวแบบผลด

เกมนาไปสกฬาและกจกรรมแบบผลด

ท�มการต เข�ย รบ – สงส�งของ ขวาง

และว�ง

ควบคมการเคล�อนไหว

ในเร�องการรบแรง การใช

แรงและความสมดล

การเคล�อนไหวในเร�องการรบแรง

การใชแรงและความสมดล

แสดงทกษะกลไกในการ

ปฏบตกจกรรมทางกาย

และเลนกฬา

ทกษะกลไกท�สงผลตอการปฏบต

กจกรรมทางกายและเลนกฬา

เลนกฬาไทย และกฬา

สากลประเภทบคคลและ

ประเภททมไดอยางละ

1 ชนด

การเลนกฬาไทย เชน ตะกรอวง

ว�งชกธง และกฬาสากล เชน กรฑา

ประเภทล แบดมนตน เปตอง

ฟตบอล เทเบลเทนนส วายน�า

62

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง สาระการเรยนร

โรงเรยนสฤษดเดช

อธบายหลกการ และ

เขารวมกจกรรม

นนทนาการ อยางนอย

1 กจกรรม

หลกการและกจกรรมนนทนาการ

สาระท� 3 การเคล�อนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล

มาตรฐาน พ 3.2 รกการออกกาลงกาย การเลนเกม และการเลนกฬา ปฏบตเปนประจา

อยางสม�าเสมอ มวนย เคารพสทธ กฎ กตกา มน� าใจนกกฬา มจตวญญาณในการแขงขน และ

ช�นชมในสนทรยภาพ

ช�น ตวช�วด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.5 1. ออกกาลงกายอยางมรปแบบ เลนเกมท�

ใชทกษะการคดและตดสนใจ

หลกการและรปแบบการออกกาลงกาย

การออกกาลงกาย และการเลนเกม เชน

เกมเบดเตลด เกมเลยนแบบ เกมนา และ

การละเลนพ�นเมอง

2. เลนกฬาท�ตนเองชอบอยางสม�าเสมอ

โดยสรางทางเลอกในวธปฏบตของตนเอง

อยางหลากหลาย และมน�าใจนกกฬา

การเลนกฬาไทย และกฬาสากลประเภท

บคคลและทมท�เหมาะสมกบวยอยางสม�าเสมอ

การสรางทางเลอกในวธปฏบตในการเลน

กฬาอยางหลากหลาย และมน�าใจนกกฬา

3. ปฏบตตามกฎกตกา การเลนเกม กฬา

ไทย และกฬาสากล ตามชนดกฬาท�เลน

กฎ กตกาในการเลนเกม กฬาไทยและกฬา

สากลตามชนดกฬาท�เลน

วธการรกและวธปองกนในการเลนกฬาไทย

และกฬาสากลท�เลน

4. ปฏบตตนตามสทธของตนเอง ไมละเมด

สทธผอ�นและยอมรบในความแตกตาง

ระหวางบคคลในการเลนเกม และกฬาไทย

กฬาสากล

สทธของตนเองและผอ�นในการเลนเกมและ

กฬา

ความแตกตางระหวางบคคลในการเลนเกม

และกฬา

63

โครงสรางเวลาเรยนหลกสตรสถานศกษา โรงเรยนสฤษดเดช ปการศกษา 2558

กลมสาระ/กจกรรม ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ป.6

วชาพ�นฐาน

ภาษาไทย 280 240 240 200 200 200

คณตศาสตร 240 240 240 160 160 160

วทยาศาสตร 80 80 80 80 80 80

สงคมศกษา ศาสนาและวฒนฯ 80 80 80 80 80 80

ประวตศาสตร 40 40 40 40 40 40

สขศกษาและพลศกษา 80 80 80 80 80 80

ศลปะ 80 80 80 80 80 80

การงานอาชพและเทคโนโลย 40 40 40 40 40 40

ภาษาองกฤษ 120 120 120 160 160 160

รวมเวลาเรยนวชาพ�นฐาน 1040 1040 1040 960 960 960

กจกรรมพฒนาผเรยน

แนะแนว 40 40 40 40 40 40

ลกเสอ-ยวกาชาด 40 40 40 40 40 40

ชมนม 30 30 30 30 30 30

สาธารณประโยชน 10 10 10 10 10 10

รวมเวลากจกรรม 120 120 120 120 120 120

รายวชาเพ�มเตม

คณตศาสตร(ภาษาองกฤษ) 40 40 40 40 40 40

ภาษาจน - 40 40 80 80 80

รวมเวลาเรยนวชาเพ�มเตม 40 80 80 120 120 120

รวมเวลาเรยนท�งหมด 1200 1200 1200 1200 1200 1200

หมายเหต กจกรรมสงคม/สาธารณประโยชน ช�น ป.1 - 6 ใหจดช�นละ 10 ช�วโมง/ป ท�เหลอให

จดเปนกจกรรมชมนม

64

คาอธบายรายวชา

กลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา (พลศกษา) ช�นประถมศกษาปท� 5

รหสวชา พ 15101

เหนคณคาและตระหนกในความสาคญของการปฏบตกจกรรมทางกายท�มผลตอสขภาพ

สมรรถภาพของรางกาย รกฎ กตกา มารยาท ความปลอดภย มย �าใจเปนนกกฬา

มทกษะในการควบคมการเคล�อนไหวแบบผสมผสานไดตามลาดบท�งอยกบท� เคล�อนท�

และแบบบงคบส�งของไดอยางมประสทธภาพ ประยกตใชหลกการเคล�อนไหวในเร�องการรบแรง

การใชแรง และความสมดล ใชขอมลเพ�อเพ�มทกษะกลไกและความสามารถในการปฏบตกจกรรม

ทางกาย การเลนเกมกฬาไทย กฬาสากลท�ตนเองถนดและช�นชอบเปนประจา

รจกจาแนก ข�นตอน กฎ กตกาในการเลนเกม กฬาไทย กฬาสากล เพ�อความสนกสนาน

และความปลอดภย รจาแนกกลวธการรก การปองกน การใหความรวมมอ ความรบผดชอบในการ

กระทาของตนเอง แสดงพฤตกรรมการเคารพในความแตกตางระหวางบคคลและรสทธของผอ�น

ในการเขากจกรรมทางกาย การเลนเกมและการเลนกฬาประเภททมอยางมน�าใจนกกฬา

ผงมโนทศนสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (พลศกษา) ช�นประถมศกษาปท� 5

ภาพประกอบ 4 ผงมโนทศนสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (พลศกษา) ช�นประถมศกษาปท� 5

ท�มา : โรงเรยนสฤษดเดช. 2558 : 10

สมรรถภาพทางกาย การเคล�อนไหว

พลศกษาป.5

ทฤษฎการเรยนร

เกม นนทนาการ กฬาไทย กฬาสากล

65

กาหนดหนวยการเรยนร

รายวชา พลศกษา พ 22101 ช�นประถมศกษาปท� 5 จานวน 40 ช�วโมง

หนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนรและตวช� วดช�นป เวลา

(ช�วโมง)

สดสวน

คะแนน

% รวม

%

1. หนวยท� 1

สมรรถภาพทางกาย

พ 3.1 ป.5 /1-2

- การเสรมสรางสมรรถภาพทางกาย

- การทดสอบสมรรถภาพทางกาย

- เลมเกมนาไปสกฬาท�เลอกและกจกรรม

การเคล�อนไหวแบบผลด

7 20

80 2. หนวยท� 2

การเคล�อนไหว

พ 3.1 ป.5/3

- ควบคมการเคล�อนไหวในเร�องการรบแรง

การใชแรงและความสมดล

พ 3.2 ป 5/1

- ออกกาลงกายอยางมรปแบบ เลนเกมท�

ใชทกษะการคดและตดสนใจ

7 20

3. หนวยท� 3

กฬาไทย กฬาสากล

พ 3.1 ป.5/4-5

- แสดงทกษะกลไกในการปฏบตกจกรรม

ทางกายและเลนกฬา

- เลนกฬาไทย และกฬาสากลประเภท

บคคลและประเภททมไดอยางละ 1 ชนด

พ 3.2 ป 5/2-4

- เลนกฬาท�ตนเองชอบอยางสม�าเสมอ

โดยสรางทางเลอกในวธปฏบตของตนเอง

อยางหลากหลาย และมน�าใจนกกฬา

- ปฏบตตามกฎกตกา การเลนเกม กฬาไทย

และกฬาสากล ตามชนดกฬาท�เลน

22 20

66

หนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนรและตวช� วดช�นป เวลา

(ช�วโมง)

สดสวน

คะแนน

% รวม

%

- ปฏบตตนตามสทธของตนเอง ไมละเมด

สทธผ อ�นและยอมรบในความแตกตาง

ระหวางบคคลในการเลนเกม และกฬาไทย

กฬาสากล

4. หนวยท� 4

เกม นนทนาการ

พ 3.1 ป.5/6

- อธบายหลกการ และเขารวมกจกรรม

นนทนาการ อยางนอย 1 กจกรรม

4 20

ภาระงาน พ 3.1 ป.5 /1-2 , พ 3.1 ป.5/3 พ 3.2 ป 5/1 ,

พ 3.1 ป.5/4-5 พ 3.2 ป 5/2-4 , พ 3.1 ป.

5/6

- -

การสอบ (Test) - 20 20

ภาระงาน (Task) - -

รวม 16 40 100 100

การจดการเรยนรโดยใชทกษะปฏบต

ทศนา แขมณ (2553 : 243) การจดกจกรรมการเรยนรท�เนนทกษะปฏบตเปนการจดกจกรรม

ท�มงชวยพฒนาความสามารถของผเรยนในดานการปฏบต การกระทา หรอการแสดงออกตาง ๆ

ซ� งจาเปนตองใชหลกการ วธการท�แตกตางไปจากการพฒนาดานจตพสยหรอพทธพสย รปแบบ

ท�สามารถชวยใหผเรยนเกดการพฒนาทางดานน� ท�สาคญ ๆ ซ� งจะนาเสนอมรปแบบดงน�

รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาทกษะปฏบตของซมพซน (Instructional

Model Based om Simpsons Processe’s For Psycho-motor Skill Development)

1. ทฤษฎ / หลกการ / แนวคดของรปแบบ

ซมพซน (Simpson. 1972 : Unpaged) กลาววา ทกษะเปนเร�องท�มความเก�ยวของกบ

การพฒนาการทางกายของผเรยน เปนความสามารถในการประสานการทางานของกลามเน�อ

หรอรางกาย ในการทางานท�มความซบซอนและตองอาศยความสามารถในการใชกลามเน�อ

หลาย ๆ สวน การทางานดงกลาวเกดข�นไดจากการส�งงานของสมอง ซ� งตองมปฏสมพนธกบ

ความรสกท�เกดข�น ทกษะปฏบตน�สามารถพฒนาไดดวยการฝกฝน ซ� งหากไดรบการฝกฝนท�ดแลว

67

จะเกดความถกตอง ความคลองแคลว ความชานาญ และความคงทน ผลของพฤตกรรมหรอ

การกระทาสามารถสงเกตไดจากความรวดเรว ความแมนยา ความแรงหรอความราบร�นในการจดการ

2. วตถประสงคของรปแบบ

เพ�อชวยใหผเรยนสามาระปฏบตหรอทางานท�ตองอาศยการเคล�อนไหวหรอการ

ประสานงานของกลามเน�อท�งหลายไดอยางด มความถกตอง และมความชานาญ

3. กระบวนการเรยนการสอนและรปแบบ

ข�นท� 1 การรบร (Perception) เปนข�นการใหผเรยนรบรส�งท�กระทา โดยการให

ผเรยนรบรในส�งท�จะทา โดยการใหผเรยนสงเกตการณทางานน�นอยางต�งใจ

ข�นท� 2 ข�นการเตรยมความพรอม (Readiness) เปนข�นการปรบตวใหพรอมเพ�อการ

ทางานหรอแสดงพฤตกรรมน�น ท�งทางดานรางกาย จตใจ และอารมณ โดยการปรบตวใหพรอม

ท�จะทาการเคล�อนไหวหรอแสดงทกษะน�น ๆ และมจตใจและสภาวะอารมณท�ดตอการท�จะทา

หรอแสดงทกษะน�น ๆ

ข�นท� 3 ข�นการสนองตอบภายใตการควบคม (Guided Rresponse) เปนข�นท�ให

โอกาสแกผเรยนในการตอบสนองตอส�งท�รบร ซ� งอาจใชวธการใหผเรยนเลยนแบบการกระทา

หรอการแสดงทกษะน�น หรออาจใชวธการใหผเรยนลองผดลองถก (Trial and Error) จนกระท�ง

สามารถตอบสนองไดอยางถกตอง

ข�นท� 4 ข�นการใหลงมอกระทาจนกลายเปนกลไกท�สามารถกระทาไดเอง (Mechanism)

เปนข�นท�ชวยใหผเรยนประสบผลสาเรจในการปฏบต และเกดความเช�อม�นในการทาส�งน�น ๆ

ข�นท� 5 ข�นการกระทาอยางชานาญ (Complex Overt Response) เปนข�นท�ชวยให

ผเรยนไดฝกฝนการกระทาน�น ๆ จนผเรยนสามารถทาไดอยางคลองแคลว ชานาญ เปนไปโดย

อตโนมต และดวยความเช�อม�นในตนเอง

ข�นท� 6 ข�นการปรบปรงและประยกตใช เปนข�นท�ชวยใหผเรยนปรบปรงทกษะ

ปฏบตหรอการปฏบตของตนเองใหดย�งข� น และประยกตใชทกษะท�ตนไดรบการพฒนา

ในสถานการณตาง ๆ

ข�นท� 7 ข�นการคดรเร�ม เม�อผเรยนสามาระปฏบตหรอกระทาส�งใดส�งหน� งอยางชานาญ

และสามารถประยกตใชในสถานการณท�หลากหลายแลว ผปฏบตจะเร�มเกดความคดใหม ๆ ในการ

กระทาหรอปรบการกระทาน�นใหเปนไปตามท�ตองการ

4. ผลท�ผเรยนไดรบจากการเรยนตามรปแบบ

ผเรยนจะสามารถกระทาหรอแสดงออกอยางคลองแคลว ชานาญในส�งท�ตองการให

ผเรยนกระทา นอกจากน�นยงชวยพฒนาความคดรเร� มสรางสรรค และความอดทนใหเกดข� น

ในตวผเรยนดวย

68

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของแฮโรว (Harrow’s Instruction Model for

Psychomtor Domain)

1. ทฤษฎ / หลกการ / แนวคดของรปแบบ

แฮรโรว (Harrow. 1972 : 96 - 99) ไดจดลาดบข�นของการเรยนรทางดานทกษะ

ปฏบตไว 5 ข�น โดยเร�มจากระดบข�นท�ซบซอนนอยไปจนถงระดบท�มความซบซอนมาก ดงน�น

การกระทาจงเร� มจากการเคล�อนไหวกลามเน�อใหญไปถงการเคล�อนไหวกลามเน�อยอย ลาดบข�น

ดงกลาว ไดแก การเลยนแบบ การลงมอกระทาตามคาส�ง การกระทาอยางถกตอง สมบรณ

การแสดงออกและการกระทาอยางเปนธรรมชาต

2. วตถประสงคของรปแบบ

รปแบบน� มงชวยใหผเรยนเกดความสามารถทางทกษะปฏบตตาง ๆ กลาวคอ ผเรยน

สามารถปฏบตหรอกระทาอยางถกตองสมบรณ และชานาญ

3. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ

ข�นท� 1 ข�นการเลยนแบบ เปนข�นท�ใหผเรยนไดเรยนสงเกตการณกระทาท�ตองการ

ใหผ เ รยนทาได ซ� งผ เ รยนยอมจะรบรหรอสงเกตเหนรายละเอยดตาง ๆ ไดไมครบถวน

แตอยางนอยผเรยนจะสามารถบอกไดวา ข�นตอนหลกของการกระทาน�น ๆ มอะไรบาง

ข�นท� 2 ข�นการลงมอกระทาตามคาส�ง เม�อผเรยนไดเหนและสามารถบอกข�นตอน

ของการกระทาท�ตองการเรยนรแลว ใหผเรยนลงมอทาโดยไมมแบบอยางใหเหน ผเรยนอาจลงมอ

ทาตามคาส�งของผสอน หรอทาตามคาส�งท�ผสอนเขยนไวในคมอกได การลงมอปฏบตตามคาส�งน�

แมผเรยนจะยงไมสามารถทาไดอยางสมบรณ แตอยางนอยผเรยนกไดประสบการณในการลงมอทา

และคนพบปญหาตาง ๆ ซ� งชวยใหเกดการเรยนรและการปรบการกระทาใหถกตองสมบรณย�งข�น

ข�นท� 3 ข�นการทาอยางถกตองสมบรณ ข�นน� เปนข�นท�ผเรยนจะตองฝกฝนจนสามารถ

ทาส�งน�น ๆ ไดอยางถกตองสมบรณโดยไมจาเปนตองมแบบอยางหรอมคาส�งนาทางการกระทา

การกระทาท�ถกตองแมนตรง พอด สมบรณแบบเปนส�งท�ผเรยนจะตองสามารถทาไดในข�นน�

ข�นท� 4 ข�นการแสดงออก ข�นน� เปนข�นท�ผเรยนมโอกาสฝกฝนไดมากข�น จนกระท�ง

สามารถกระทาส�งน�นไดถกตองสมบรณแบบอยางคลองแคลว ราบร�น และดวยความม�นใจ

ข�นท� 5 ข�นการกระทาอยางเปนธรรมชาต ข�นน� เปนข�นท�ผเรยนสามารถกระทาส�งน�น ๆ

อยางสบาย ๆ เปนไปอยางอตโนมต โดยไมรสกวาตองใชความพยายามเปนพเศษ ซ� งตองอาศย

การปฏบตบอย ๆ ในสถานการณตาง ๆ ท�หลากหลาย

4. ผลท�ผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ

ผเรยนจะเกดการพฒนาการทางดานทกษะปฏบตจนสามารถกระทาไดอยางถกตอง

สมบรณ

69

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของเดวส (Davie’ Instructional Model for

Psychomotor Domain)

1. ทฤษฎ / หลกการ / แนววคดของรปแบบ

เดวส (Davies. 1971 : 50 - 56) ไดนาเสนอแนวคดเก�ยวกบการพฒนาทกษะปฏบตไววา

ทกษะสวนใหญจะประกอบไปดวยทกษะยอย ๆ จานวนมาก การฝกใหผเรยนสามารถทาทกษะยอย ๆ

เหลาน�นไดกอนแลวคอยเช�อมโยงกนตอเปนทกษะใหญ จะชวยใหผเรยนประสบผลสาเรจไดด

รวดเรวข�น

2. วตถประสงคของรปแบบ

รปแบบน� มงชวยพฒนาความสามารถดานทกษะปฏบตของผเรยน โดยเฉพาะอยางย�ง

ทกษะท�ประกอบดวยทกษะยอยจานวนมาก

3. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ

ข�นท� 1 ข�นสาธตทกษะหรอการกระทา ข�นน� เปนข�นท�ใหผเรยนไดเหนทกษะหรอ

การกระทาท�ตองใหผเรยนทาไดในภาพรวม โดยการสาธตใหผเรยนดท�งหมดต�งแตตนจนจบ

ทกษะหรอการกระทาท�สาธตใหผเรยนดน�น จะตองเปนการกระทาในลกษณะท�เปนธรรมชาต

ไมชาหรอเรวกวาปกต กอนการสาธต ครควรแนะนาแกนกเรยนในการสงเกต ควรช�แนะจดสาคญ

ท�ควรใหความสนใจเปนพเศษในการสงเกต

ข�นท� 2 ข�นสาธตและใหผเรยนปฏบตทกษะยอย เม�อผเรยนไดเหนภาพรวมของการ

กระทาหรอทกษะท�งหมดแลว ผสอนควรแตกทกษะท�งหมดใหเปนทกษะยอย ๆ หรอแบงส�งท�

กระทาออกเปนสวนยอย ๆ และสาธตสวนยอยแตละสวนใหผเรยนสงเกตและทาตามทละสวน

อยางชา ๆ

ข�นท� 3 ข�นใหผเรยนปฏบตทกษะยอย ผเรยนลงมอปฏบตทกษะยอยโดยไมมการ

สาธตหรอมแบบอยางใหด หากตดจดจดใด ผสอนควรใหคาแนะนา และชวยแกไขจนกระท�ง

ผเรยนทาได เม�อไดแลวผสอนจงเร�มสาธตทกษะยอยสวนตอไป และใหผเรยนปฏบตทกษะยอยน�น

จนทาได ทาเชนน� เร�อยไปจนกระท�งครบทกสวน

ข�นท� 4 ข�นใชเทคนควธการ เม�อผเรยนปฏบตไดแลว ผสอนอาจแนะนาเทคนค

วธการท�จะชวยใหผเรยนสามารถทางานไดดข�น เชน ทาไดประณตสวยงามข�นทาไดอยางรวดเรว

ทาไดงายข�น หรอส�นเปลองนอยลง เปนตน

ข�นท� 5 ข�นใหผเรยนเช�อมโยงทกษะยอย ๆ เปนทกษะท�สมบรณ เม�อผเรยนสามารถ

ปฏบตแตละสวนไดแลว จงใหผเรยนปฏบตทกษะยอย ๆ ตอเน�องกนต�งแตตนจนจบ และฝก

ปฏบตหลาย ๆ คร� งจนกระท�งสามารถปฏบตทกษะท�สมบรณไดอยางชานาญ

70

4. ผลท�ผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบผเรยนจะสามารถปฏบตทกษะไดอยางด

มประสทธภาพ

การละเลนพ�นบานของจงหวดจนทบร

จะเหนไดวาเจตนารมณของแผนการศกษาชาตและหลกสตรแกนกลางการศกษาข�นพ�นฐาน

ตลอดจนหลกสตรแกนกลางกลมสาระสขศกษาและพลศกษา ไดใหความสาคญกบภมปญญา

ทองถ�นเปนอยางมาก หนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เร� อง วฒนธรรม

พฒนาการทางประวตศาสตรและภมปญญาจงหวดจนทบร ไดกลาวถงการละเลนพ�นบานของ

จงหวดจนทบรวาเปนจงหวดท�มการละเลนพ�นบานหลายอยางท�เปนเอกลกษณของจงหวด เชน

1. การเลนกระบอกโพละ ซ� งมวธเลนคอ ผเลนจะนาลกไมลายจดท�ปากกระบอกไมไผ

หรอไมซาง แลวกระทงลกไมลายออกจากกระบอกไมไผหรอไมซางดงโพละ

2. การเลนลกขาง มวธเลนคอ ผเลนจะวาดวงกลมท�พ�นกวางพอประมาณ ผเลนนาเชอก

พนท�ลกขางแลวปาเขาไปในวงกลมท�วาดไว แลวผเลนคนตอ ๆ ไปจะพยายามปาลกขางของผเลน

คนกอนเพ�อใหกระเดนออกนอกวง หรออกวธกคอ ผเลนนาเชอกพนท�ลกขาง แลวปาลกขางลงท�

พ�นพรอม ๆ กน ลกขางของใครหมนไดนานกวา ถอวาเปนผชนะ

3. การเลนลกหมาก วธเลนกคอ ผเลนจานาลกยางท�ป� นดวยเศษยางพารามาปาเลนกน

4. การเลนข�มาสงเมอง ซ� งมวธเลนคอ แบงผเลนออกเปน 2 ฝายเทา ๆ กน เลอกผเลน

คนหน�งเปนเจาเมอง ซ� งตองไมเขากบฝายใดฝายหน�ง แตละฝายจบไมส�นไมยาวเพ�อเลอกวาใครจะเร�ม

เลนกอน โดยการเดนมากระซบคากบผท�เปนเจาเมองกอนแลวลบไป ฝายตรงขามจะเดนมากระซบบาง

ถาคารงกบฝายท�ทายไว เจาเมองจะกลาวคาวา “โปง” คนน�นตองเปนเชลยและฝายท�ทายถกจะได

ทายอกคร� งจนกวาขางใดขางหน� งจะหมด ฝายใดหมดกอนฝายน�นแพ และใหฝายชนะข�หลง

ไปสงเมอง

5. การเลนไมต�ง (ไมห� ง) มอปกรณ คอ ไมยาว 1 ศอก เรยกวาไมห� ง 1 อน ไมเลก ๆ

ยาวประมาณ 5 น�ว เรยกวาลกห� ง 1 อน ขดหลมต�น ๆ ปากกวางราว 2 น�ว 1 หลม วธเลนกคอ

แบงผเลนออกเปน 2 ฝายเรยกวาฝายตและฝายรบจานวนคนเทา ๆ กนใหทาความตกลงกนวาใครจะ

เปนฝายตกอน วธเลนคอ คนหน� งของฝายตเอาลกห� งวางขวางปากหลม ใชแมห� งงดลกห� ง

ใหลอยไปตกทางฝายรบ ใหไกลคนรบไดทาไรย�งด เพราะถาฝายรบลกห� งได ตนจะตองตาย

ตตอไปไมไดอกตลอดตา ถาฝายรบรบไมได คนตไมห� งกวางไมห� งขวางปากหลม คนหน� งในฝายรบ

ว�งไปหยบลกห� งแลวทอยลกห� งจากท�น�นมาใหถกไมห� ง ทาทอยถก ผตลกตาย ถาทอยผด คนต

กตลกท�สองตอไป การตลกท�สอง ผดกบลกแรกคอ ผตกาไมห� งดวยมอขวาวางลกห� งขวามอ

71

ท�กาแมห� งแลวเคาะลกห� งใหลอยสงข� นเลกนอย แลวใชแมห� งทอยลกห� งใหตกทางฝายรบ

ถาฝายรบรบได ผทอยลกกตาย ถารบไมไดผรบคนใดคนหน� งเปนคนทอยลกห� งมายงหลม

สวนคนทอยใชไมห� งคอยปดลกห� งใหกระเดนไปไกลจากหลม ถาระยะจากปากหลมส� นกวา

ชวงแมห� ง คนทอยตาย ถาระยะหางจากชวงแมห� ง คนทอยยงเปนอย แลวเร�มตลกท�สามตอไป

ในการตลกท�สาม ผตยนหนหลงใหผรบ ยกลกหน� งข�นเหนอศรษะดวยมอซายแลวใชไมห� งต

ไปทางฝายรบ แลวเอาแมห� งขวางหลมใหฝายรบทอยเหมอนอยางลกท�หน� ง ถาผตคนแรกตาย

คนท�สองกเขามาแทนท� เร� มตไมท�หน� ง ซ� งเรยกวาไมวดอกคร� งหน� ง ถายงเปนอยกตไมท� 2

เรยกวาไมตอกด�ง และถายงไมตาย กตไมท�สาม ซ� งเรยกวาไมหกหลง ถาคนใดคนหน� งในฝายต

ตไดครบท�งสามไม กเปนฝายชนะ และลงโทษฝายแพดวยการว�งห� ง คอ เฉพาะคนท�ยงเปนของ

ฝายเคาะลกห� งดวยแมห� ง เคาะไดก�คร� งกอนตกดนใหจาไว ตอจากน� ฝายตกตลกห� งไปขางหนา

เทาจานวนท�เคาะได แลวใหฝายรบว�งห� งตอ ๆ กนมาต�งแตท�ลกห� งตกจนถงท�เร�มต วธห� งน�น คอ

รองห� งตลอดทางช�วอดใจหน� ง ถาหากฝายตตายหมดทกคน กตองเปล�ยนเปนฝายรบ ใหฝายรบ

กลบเปนฝายต

6. การเลนมอญซอนผา วธเลนกคอ มผาหน� งผนเปนอปกรณการเลน จบไมส�นไมยาว

เลอกคนท�เปนมอญคนอ�น ๆ น�งลอมวง คนท�เปนมอญถอผาไวในมอเดนวนอยนอกวงจะรองเพลง

ระหวางน� นจะท�งผาไวหลงใครกได แลวพรางไวทาเปนวายงถอผาอย เม�อเดนกลบมายงผา

ยงอยท�เดมกหยบมาไลตผน�น ผเลนตองว�งหนไปรอบ ๆ วงแลวจงน�งได ผเปนมอญ จะเดนวนตอไป

หาทางวางผาใหผอ�นใหม ถาใครรสกตวคลาพบจะว�งไลตมอญไปรอบ ๆ วง หน� งรอบ มอญตองรบ

หนมาน�งแทนท� คนไลตองเปนมอญแทน

7. การเลนตวงลอ มอปกรณคอวงลอ ไมตเสนตนทางและเสนปลายทาง แบงคนเลน

ออกเปนสองพวก ๆ ละส�คน วางคนเลนเปนระยะใหเขาแขงขนคราวละ สองพวก คนท�หน� งของ

แตละพวกถอวงลอยนอยท�เสนตนทาง พอใหสญญาณกตวงลอไปหาคนท�สอง สงไมตไปใหคนท�สาม

คนท�สามสงไปใหคนท�ส� คนท�ส� ตไปจนถงเสนชยปลายทาง พวกใดถงกอนเปนฝายชนะ ระหวาง

การแขงขนวงลอของฝายใดลม ฝายน�นแพ ตองออกจากการแขงขนแลวใหเปนผชนะตอผชนะ

แขงขนกน

8. ข�มากานกลวย อปกรณคอกานกลวยกบเชอก วธเลนคอ นากานกลวยมาทาเปนตวมา

โดยนาเอกกานกลวยมาลดใบออกใหเหลอใบตดตรงปลายกานเลกนอยเพ�อทาเปนหางมา จากน�น

ใชเชอกผกตรงหวมาและหางมาเพ�อใหผเลนข�และสะพายเชอกไวท�บา แลวกว�งไป

9. การเลนวาว วธเลนคอ เอาเชอกวาวสายยาวผกกบสายซง แลวใหคนสงวาวถอวาว

ไปยนโตกบลม หางจากผชกสายวาวประมาณ 4 - 5 เมตร ต�งหววาวข�นรอ พอลมมากสงวาวข�นไป

72

คนชกวาวจะกระตกและผอนสายวาวจนสายวาวข�นสงตดลมบน จงถอไวน�ง ๆ หรอบงคบวาว

สายไปมา

10. การเลนลากกาบหมาก อปกรณคอ กาบหมาก วธเลน แบงผเลนออกเปนสองฝาย

คอฝายหน�งเปนผลาก อกฝายหน�งเปนคนน�งกาบหมาก ผลากกลากกาบหมากไปกบพ�น

11. การเลนหมากเกบ อปกรณคอกอนหนกลม ๆ ไมมคนจานวนหากอน วธเลนกคอ

หาผท�จะเลนกอน โดยวธ “ข�นราน” คอ หยบกอนใดกอนหน�งโยนข�นแลวรบหยบกอนหนท�เหลอ

กอนท�ตกลงไปบนพ�นใหหมด โดยการเกบคร� งเดยวกากอนหนท�งหากอนไดในมอขางท�ถนด

โยนข�นแลวใชหลงมอรบกอนหนไว โยนข�นอกคร� งหน�ง คราวน� รบดวยฝามอ ใครท�รบกอนหน

ไดมากท�สดจะเปนผเลนกอน ในแตละหมากจะมช�อเรยกเฉพาะ การเลนเร�มหมากท�หน� ง หวาน

กอนหนลงบนพ�น หยบข�นมาหน�งกอนโยนข�น แลวรบหยบกอนหนบนพ�นท�เหลอทละหน�งกอน

พรอมท�งรบรบกอนหนท�โยนข�นมาใหได ถารบไมไดถอวา “ตาย” ในขณะท�หยบกอนหนบนพ�นน�น

หากทาใหกอนอ�นเคล�อนไหว ถอวาตายเหมอนกนจะตองเปล�ยนใหคนอ�นเลน

12. การเลนพดสายโทรศพท อปกรณคอกระบอกไมไผหรอกระปองสองใบ วธเลนนา

กระบอกไมไผหรอกระปองสองใบมาผกเชอกโยงตอกนโดยมความยาวพอประมาณ (เชอกจะเปน

สายโทรศพท กระปองเปนลาโพง) เวลาเลนฝายใดเปนฝายพด กจะนาเอาปากกระบอกมาไวท�ปาก

แลวพด สวนฝายท�เปนคนฟงจะนาปากกระบอกมาไวท�ห

13. การเลนสะบาลอ มกนยมเลนกนในเทศกาลสงกรานต นอกจากจะเลนเพ�อความ

สนกสนานแลว ยงมการจดการแขงขนโดยเทศบาลเมองจนทบรไดจดใหมการแขงขนทกปในชวง

เทศกาลสงกรานต อปกรณในการเลนจะมสะบากลงซ� งทาจากไมนาไปกลงมลกษณะทรงกลมแบน

ดานหน�งมลาย อกดานหน�งเรยบ และเมลดของสะบาซ� งเวลาเลนเราจะเรยกวาแกน เวลาเลนจะใช

ทาในการเลนหกทา คอทาท�หน� งเทกระทะ ทาท�สองลอกระทอก ทาท�สามลอเนา ทาท�ส� อเปด

ทาท�หาอปด ทาท�หกอดามไมกวาด ในแตละทาจะมกฎเกณฑเปนของตนเอง หากฝายใดสามารถ

เลนผานทาแตละทาจนครบทกทาท�กาหนดในการเลนแตละคร� งกอนจะเปนผชนะ

การเลนสะบาลอของจนทบร

การกฬาของไทยไดมมาแตสมยโบราณ บางอยางเปนกจกรรมท�ใหความบนเทงและ

ความเพลดเพลนแกผเลนยางวาง บางอยางไดประโยชนตอการปองกนชวต รางกายและทรพยสน

กฬาท�สบเน�องมาต�งแตสมยโบราณและยงคงเปนท�นยมเลนกนอยกระท�งปจจบนน� มหลายอยาง

เชน มวยไทย กระบ�กระบอง การแขงเรอง ตะกรอ วาว หมากรกไทย สะบาลอ ฯลฯ

73

“สะบาลอ” เปนกฬาพ�นเมองประเภทหน� ง เร�มเลนมาต�งแตสมยไหนแพรมาจากท�ใด

ไมทราบแนชด ผเลนสะบาลอบอกวาเลนมาหลายช�วอายคนแลว มเลนเกอบทกภาคของประเทศไทย

แตละภาคท�มการเลนสะบาลอ มทาท�ใชเลน วธการเลน ตลอดจนช�อทาท�ใชเลนแตกตางกนออกไป

มส� งท�คลายคลงกนคอนยมเลนในเทศกาลสงกรานต ซ� งเปนการเลนเพ�อความสนกสนาน และ

สามคคในชมชน

สะบา เปนพชชนดหน� งลกษณะเปนเถาไมเล�อยขนาดใหญ ข�นไดท�งในน� าและบนบก

อยไดท�งน� าจดและน� าเคม ช�อวทยาศาสตร Entada Phaseoloides Merr วงศ Leguminosae ช�ออ�น

สะบามอญ สะบาใหญ สะบาหลวง มะน�มปา สรรพคณ เถารสเบ�อเมา ตาพอกผมหรอผวหนง

ฆาพยาธผวหนงเมลดรสเบ�อ ปรงยาทาแกโรคผวหนง มะเรง คดทะราด ฆาเช�อโรคผวหนง

เผาเปนถายรบประทาน แกพษไข แกไขเซ�องซม แกพษรอน (วฒ วฒธรรมเวช. 2540 : 1)

เร�องการเลนสะบาลอ

กองการศกษาเทศบางเมองจนทบร (2545 : 1) ชาวจนทบรเรยกการเลนสะบาวา “สะบา

ลอ” ปจจนมการเลนสะบาลอกนท�วไปตามทองท�ตาง ๆ เชน ตาบลเสมดงาม ตาบลคมบาง ตาบล

พลบพลา ตาบลจนทนมต ซ� งอยในเขตอาเภอเมองจนทบร และอาเภอตาง ๆ ของจงหวดจนทบร

กยงมการเลนอยแตนอยลง แตละทองท�จะเลนแตกตางกนออไป ซ� งสรปการเลนได 2 ประเภท

1. ทาด� งเดม เปนทาท�ใชในการแขงขนงานประเพณสงกรานตวดใหมเมองจนทบร

ประกอบดวย

1.1 เทกะทะ

1.2 ลอกะทอก

1.3 ลอเนา (ลอเลยแกน)

1.4 อเปด

1.5 อปด

1.6 อดามไมกวาด (ทา 3 คร� ง)

2. ทาประยกต เปนทาท�ใชแขงขนบางหมบานเทาน�น ทาประยกตน� กาหนดข�นให

เหมาะกบเวลาเพ�อไมใหเลนนานเกดไป ประกอบดวย

2.1 เท

2.2 ทอย

กฬาสะบาลอเปนวฒนธรรมท�ชาวจนทบรไดรบการถายทอดจากบรรพบรษมาเน�นนาน

ปจจบนเม�อถงงานสงกรานต กองการศกษาเทศบางเมองจนทบรจะดาเนนการจดแขงขนสะบาลอ

ทาด� งเดมเปนประจาทกปในงาน “เทศกาลสงกรานตวดใหมเมองจนทบร” โดยมรางวลใหกบ

ผชนะการแขงขนมากมาย

74

ผลสมฤทธ�ทางการเรยน

ความหมายของผลสมฤทธ�ทางการเรยน

ผลสมฤทธ� ทางการเรยน มนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของผลสมฤทธ�

ทางการเรยนไว ดงน�

ชวาล แพรตกล (2516 : 15) ไดกลาวถงผลสมฤทธ� ทางการเรยน พอสรปไดวา หมายถง

ความสาเรจดานความร ทกษะ สมรรถภาพดานตาง ๆ ของสมอง ดงน�นผลสมฤทธ� ทางการเรยน

ควรประกอบดวยส�งสาคญอยางนอยสามส�ง คอ ความร ทกษะ และสมรรถภาพสมองดานตาง ๆ

พวงรตน ทวรตน (2531 : 29) ไดใหความหมายของผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยน

หมายถง คณลกษณะรวมถงความรความสามารถของบคคลอนเปนผลมาจากการเรยนการสอน

หรอมวลประสบการณท�งปวงท�บคคลไดรบจากการเรยนการสอนทาใหเปล�ยนแปลงพฤตกรรม

ในดานตาง ๆ ของสมรรถภาพทางสมอง

กนกวรรณ โพธ� ทอง (2537 : 42) ไดกลาววา ผลสมฤทธ� ทางการเรยน หมายถง

ความสาเรจและความสามารถของบคคลท�พฒนาดข�น อนเกดจากการเรยนการสอน การฝกอบรม

ซ�งประกอบดวยความสามารถดานสมอง ความร ทกษะ ความรสก คานยมตาง ๆ

จากท�กลาวมาพอสรปไดวา ผลสมฤทธ� ทางการเรยน หมายถง การจดประสบการณ

ตาง ๆ ใหผเรยน ซ� งจะทาใหผเรยนไดรบในดานความร ทกษะ สมรรถภาพดานตาง ๆ ของสมอง

เชน ความจา ความเขาใจ การวเคราะห เปนตน

เคร�องมอท�ใชประเมนผลสมฤทธ�ทางการเรยนกลมสาระสขศกษาและพลศกษา

กรมวชาการ (2544 : 235) การจดการสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและ

พลศกษาไดกลาวถงเคร� องมอท�ใชในการประเมนผลสมฤทธ� ทางการเรยนของกลมสาระน� วา

สามารถกระทาไดหลายวธตามความเหมาะสมหรอสอดคลองกบกจกรรม ซ� งมเคร�องมอในการ

วดผลสมฤทธ� ทางการเรยน เชน

1. การใชแบบทดสอบชนดตาง ๆ ซ� งมท�งแบบอตนยและปรนย ท�นยมกนมากไดแก

แบบถก – ผด แบบเลอกตอบ แบบจบค และแบบเตมคา ขอดของแบบทดสอบปรนยคอสะดวก

ในการตรวจ และประหยดเวลา แตไมสามารถวดกระบวนการคดวเคราะหของผเรยนไดอยางชดเจน

ดงน�นการวดผลการเรยนรระหวางภาค ผสอนควรเนนใหผเรยนไดเขยนตอบใหมากท�สด

2. การสงเกตจากการปฏบต การจดกจกรรมการเรยนรในกลมสาระน� ผสอนสามารถ

จดกจกรรมใหผเรยนไดลงมอปฏบต ภายใตเง�อนไขท�สอดคลองกบสภาพความเปนจรงหรอใกล

ความจรง ผสอนสามารถสงเกตวธการ หรอข�นตอนการทางานของผเรยนวามความคลองแคลว

ความชานาญ การแสดงออกของผเรยน เชน ความสนใจและต� งใจเรยน ความรบผดชอบ

75

ความมระเบยบวนย และการปรบตวเขากบผอ�น ซ� งเคร�องมอท�วดไดแก แบบบนทกการสงเกต

แบบสารวจรายการตาง ๆ ระเบยนประวตสวนบคคล เปนตน

3. การสมภาษณ เปนการสนทนา พดคย ซกถามท�งอยางเปนทางการและไมเปนทางการ

ใชไดท� งในเร� องความรความเขาใจ พฤตกรรมและการปฏบตรวมท� งความรสกและเจตคต

การสมภาษณท�ใหประโยชนมากกวาคอการสมภาษณอยางไมเปนทางการ เนนสมพนธภาพท�ดตอกน

ขอมลจากการสมภาษณผเรยนเปนรายบคคลจะชวยยนยนหรอสนบสนนขอมลเก�ยวกบผเรยน

ท�ไดจากวธการอ�น ๆ ดวย

4. การตรวจสอบจากผลงาน เพ�อใหผเรยนไดเกดการเรยนรจากการลงมอปฏบตใหมากท�สด

ผสอนควรมอบหมายงานใหผเรยนทาเปนกลมและรายบคคล งานท�ควรสงเสรมใหผเรยนไดลงมอทา

มหลายอยาง อาท โครงงานตาง ๆ เชน งานกฬาสของโรงเรยน เปนตน ผลงานจะแสดงออก

ใหเหนถงความสามารถของผเรยนและพฒนาการในการเรยนรของผเรยนไดเปนอยางด เคร�องมอ

ท�ใชในการประเมนผลงานของผเรยนกคอ ใชแบบบนทก แบบสงเกต หรอแบบสารวจ เชนเดยวกบ

การสงเกตจากการปฏบต นอกจากน� แฟมผลงาน (Porfolio) กเปนเคร�องมออกชนดหน� งท�จะชวยให

ผสอนตดตามดแลการเรยนรผลสมฤทธ� ทางการเรยน ชวยใหผเรยนกาหนดเปาหมายการเรยนร

เหนภาพการพฒนาการทางานของผเรยนและยงเปนเคร�องมอส�อสารระหวางผสอนกบผปกครอง

อกทางหน�งดวย

แผนการจดการเรยนร

ความหมายของแผนการจดการเรยนร

ไดมนกการศกษาไดใหความหมายของแผนการจดการเรยนร ไวดงน�

กรมวชาการ (2533 : 1) กลาววา แผนการสอนคอการนาเอาวชาหรอกลมประสบการณ

ท�จะตองทาการสอนตลอดภาคเรยนมาสรางแผนการจดกจกรรมการสอน การใชส� ออปกรณ

การสอนและการวดผลประเมนผล มเน�อหาสาระและจดประสงคการเรยนยอย ๆ ใหสอดคลองกบ

วตถประสงคหรอจดเนนของหลกสตร สภาพของผเรยน ความพรอมของโรงเรยนในดานวสด

อปกรณและชวตจรงในทองถ�น

วฒนาพร ระงบทกข (2542 : 1) กลาววาแผนการสอน คอ แผนหรอโครงการท�จดทา

เปนลายลกษณอกษรเพ�อใชในการปฏบตการสอนวชาใดวชาหน� ง เปนการเตรยมการสอน

อยางมระบบและเปนเคร�องมอชวยใหครพฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนไปสจดประสงค

และจดหมายของหลกสตร

76

จากความาหมายดงกลาว สรปไดวาแผนการสอน คอ การจดเตรยมกจกรรมตาง ๆ

ท�เก�ยวกบการเรยนการสอนอยางเปนระบบ เพ�อใหผเรยนเปนไปตามวตถประสงคของหลกสตร

ท�กาหนดไว

ความรเก�ยวกบเจตคต

ความหมายเก�ยวกบเจตคต

ไดมนกการศกษาไดใหความหมายของเจตคตไว ดงน�

สชาต ประสทธ� รฐสนธ (2534 : 88) กลาววาเจตคต หมายถง ความรสกนกคดของ

บคคลในเร�องใดเร�องหน� ง ซ� งแสดงออกใหเหนจากคาพด หรอพฤตกรรม คนแตละคนมเจตคต

ตอส�งหน�งมากนอยตางกน

อรญญา เวยงวะลย (2538 : 10) กลาววา เจตคตเปนการแสดงทาท ความรสก ความ

คดเหนตอส� งหน� ง เหตการณใดเหตการณหน� งของบคคลซ� งเปนผลตอเน�องมาจากการเรยนร

และประสบการณ อาจแสดงออกในทางบวก ทางลบ หรอเปนกลาง

อนาสตาซ (Anastasi. 1988 : 453) กลาววา เจตคตเปนความโนมเอยงท�จะแสดงออก

ในทางชอบ หรอไมชอบตอส�งตาง ๆ เชน เช�อชาต ขนบธรรมเนยมประเพณ หรอสถาบนตาง ๆ

เจตคตไมอาจสงเกตไดโดยตรง แตสามารถสรปอางองจากพฤตกรรมภายนอก ท�งท�เปนพฤตกรรม

ทางภาษา และไมใชภาษา

จากแนวคดของนกการศกษา กลาวโดยสรปไดวา เจตคต หมายถง ความรสกของ

บคคลท�มตอส�งหน� งท�มตวตน เชน บคคล สถาบน วตถ ซ� งเปนผลมาจากการรบทราบ หรอการ

เรยนร ซ� งจะแสดงออกมาในรปของความพงพอใจหรอไมพอใจกได

หลกการสรางเจตคตท�ดแกผเรยน

สาเรง บญเรองรตน (2524 : 7 ; อางถงใน สวสส คาศร. 2552 : 77) ไดกลาววา ในการ

จดการเรยนการสอนในวชาตาง ๆ น�น นอกจากจะมจดมงหมายใหนกเรยนมความรความสามารถ

ในวชาเรยนแลว กยงตองปลกฝงใหนกเรยนมเจตคตท�ดตอการเรยนวชาเหลาน�นดวย เพราะเจตคต

ตอวชาเรยนมความสาคญ เปนส� งท�จะทาใหผเรยนต�งใจเรยน สนใจเรยนหมกมนในการเรยน

และแสวงหาความรไดอยางด ถาหากวานกเรยนมเจตคตท�ดตอผสอนตอกจกรรมการเรยนการสอน

กจะมผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงดวย การสรางเจตคตท�ดแกผเรยนมหลกการ ดงน�

1. ใหนกเรยนทราบจดมงหมายในเร�องท�เรยน

2. ใหนกเรยนเหนประโยชนของวชาน�นโดยแทจรง

3. ใหนกเรยนไดมโอกาสหรอมสวนรวมในการเรยนการสอน

77

4. ใหนกเรยนไดเรยนสอดคลองกบความสามารถ ความถนดเพ�อจะไดเกดผลสาเรจ

ในการเรยน อนเปนผลใหมเจตคตท�ดตอกน

5. การสอนของครตองมการเตรยมตวอยางด ใชวธสอนเพ�อใหเดกเขาใจอยาง แจมแจง

6. ครตองสรางความอบอนใจ และความเปนกนเองกบนกเรยน

7. ครตองสรางบคลกภาพใหเปนท�นาเล�อมใสแกผเรยน

8. จดสภาพแวดลอมตาง ๆ ของโรงเรยน หองเรยน ใหมบรรยากาศท�นาอยและสนใจ

เคร�งมอการวดเจตคต

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2543 : 60 - 63 ; อางถงใน พสทธ� แดงเอม. 2552 :

58 - 59) ไดกลาววาเน�องจากเจตคตเปนมโนภาพ (Concept) ท�วดไดยากเคร�องมอการวดจงมได

หลายรปแบบแลวแตสถานการณท�ตองการวด เคร�องมอท�นยมใชกนมอย 5 ชนด คอ

1. การสมภาษณ (Intervicw) หมายถง การพดคยอยางมจดมงหมาย ผสมภาษณท�ด

ตองฟงมากกวาพดเสยเองและตองไมหเบา จะยดแนววตถประสงคท�จะวดและบนทกไวได

อยางถกตอง การสมภาษณใชปากเปนเคร�องมอสาคญ ไดผลอยางไรบนทกไว การวดเจตคต

โดยสมภาษณจะตองสรางขอคาถามในการสมภาษณใหดเปนมาตรฐานกอน ขอคาถามแตละขอ

จะตองกระตนยแหยใหผถกสมภาษณรสกตอเปาเจตคตท�ผทาการสมภาษณตองการ ไดขอคาถาม

หรอขอรายงานน�นตองการเขยนเนนความรสกท�สามารถวดเจตคตไดตรงเปาหมาย การเตรยมคน

การเตรยมเคร�องมอการวดเปนส�งสาคญ การวางแผนสรางขอคาถามจะตองคดระยะเวลา ลกษณะ

ของผถกสมภาษณดวย ขอคาถามควรถามคลมท�งทางบวกและลบเพ�อจะไดใชประเมนเปรยบเทยบ

ความรสกท�แทจรง ทางท�ดกอนเขยนคาถามควรวเคราะหกอนวาจะถามอะไรบางจงจะคลอบคลม

ความรสกท�มตอเปาเจตคตน� น จานวนขอคาถามข� นอยกบระดบผถกสมภาษณและเวลาท�จะ

สมภาษณ ถาใหมความเปนปรนยควรทาเปนคาตอบใหตอบเลย และเปนคาตอบส�น ๆ ตามความ

เหมาะสม เม�อสมภาษณเสรจแลว รวบรวมผลวเคราะหออกมาวาสวนใหญเขารสกตอเปาเจตคต

ทางบวกหรอลบ มความเขมขนมากนอนเพยงใด สรปออกมาเปนรปเชงพรรณนาไดวา คนน�น

หรอคนกลมน�นมเจตคตอยางไร

2. การสงเกต (Observation) การสงเกตคอการเผามองดส�งหน�งส�งใดอยางมจดมงหมาย

เคร� องมอสาคญของการสงเกตคอตาและหน�นเอง การเฝาดโดยการบนทกในสมองจะทาให

ลมเลอนงาย ขอรายการท�จะใชในการสงเกตจงควรเตรยมไวใหพรอม การสงเกตท�ดกตองฝก

เหมอนกน จงจะทาหนาท�ไดถกตองสมบรณ ผสงเกตควรจะเปนท�รบรและมประสาทตาด

มฉะน�นจะทาใหขอมลคลาดเคล�อน ในการสงเกตเจตคตของคนน�นตองใชเวลาเพ�อหาความแนนอน

78

ของพฤตกรรมน�น ๆ การเขยนขอรายการของพฤตกรรมจงตองเตรยมไวกอน การสงเกตแตละคร� ง

แตละเวลา ถาพฤตกรรมน�นปรากฏกจะไดบนทกไวทนท

3. การรายงานตนเอง (Self- report) เคร� องมอแบบน� ตองการใหผถกสอบถามแสดง

ความรสกของตนเองตามส�งเราท�เขาไดสมผส น�นคอ ส�งเราท�เปนขอความ ขอคาถาม หรอเปนภาพ

เพ�อใหผสอบแสดงความรสกออกมาอยางตรงไปตรงมาน�นเอง

4. เทคนคการจนตนาการ (Projective Techniques) เคร�องมอแบบน�ตองการใหผถกสอบ

แสดงความรสกของตนเองตามส�งเราท�เขาไดสมผส น�นคอส�งเราท�เปนขอความ ขอคาถาม หรอ

เปนภาพเพ�อใหผสอบแสดงความรสกออกมาอยางตรงไปตรงมาน�นเอง

5. การวดทางสรระภาพ (Physiongical Measurement) การวดดานน� อาศยเคร�องมอ

ไฟฟา หรอเคร�องมออ�น ๆ ในการสงเกตเปล�ยนแปลงสภาพของรางกาย

สรปไดวา การจดเจตคตเปนเร�องท�ยาก ตองใชเคร�องมอท�หลากหลายแลวแตสถานการณ

ท�ตองการ ดงน�นการออกแบบเคร�องมอในการวดจงมความสาคญเปนอยางมาก ซ� งถาเคร�องมอ

ออกแบบมาดจะทาใหผลของการตอบคาถามอยในพ�นฐานของความเปนจรงจากผตอบคาถาม

งานวจยท�เก�ยวของ

งานวจยตางประเทศ

โจฮนเซน (Johansen. 1967 : 81 - 83 ; อางถงใน สวสส คาศร. 2552 : 96) ไดศกษา

เก�ยวกบความสมพนธระหวางอทธพลของการรบรของครกบการตดสนใจใชและสงเสรมหลกสตร

ในทองถ�น พบวา ครมสวนรวมในการวางแผนพฒนาหลกสตรเปนผสงเสรมและนาหลกสตร

ไปปฏบตไดดกวาการท�ไมมสวนรวม

แมคเคย (Mackay. 1995 : 288 ; อางถงใน มณฑา พพฒนเพญ. 2540 : 83) ศกษาการแสดง

ดนตรพ�นบานของโนวา สกอตตา ผลการวจยพบวา ชาวบานในเมองโนวา สกอตตา มความ

ซาบซ� งและภมใจในภามปญญาดานดนตรพ�นบานของตนเอง และพยายามท�จะสบทอดความร

แกลกหลาน โดยวธการถายทอดความรจากภมปญญาทองถ�น โดยการรวมกบปราชญชาวบาน

งานวจยในประเทศ

สวสส คาศร (2552 : 145) ไดทาการวจยเร�อง การพฒนาหลกสตรสถานศกษากลมสาระ

การเรยนรสขศกษาและพลศกษา เร�องเกมและการละเลนพ�นบาน ช�นมธยมศกษาปท� 1 โรงเรยน

เด�อศรไพรวลย สานกงานเขตพ�นท�การศกษาสกลนคร เขต 3 ซ� งมข�นตอนใสการพฒนาหลกสตร

คอ 1) ศกษาขอมลพ�นฐาน 2) พฒนาหลกสตร 3) ทดลองใชหลกสตร 4) ประเมนและปรบปรง

หลกสตร ซ� งมผลการวจยสรปไดดงน� 1) หลกสตรสถานศกษา กลมสาระสขศกษาและพลศกษา

79

เร�อง เกมและการละเลนพ�นบานมคาประสทธภาพ 92.26 / 90.57 ซ� งสงกวาเกณฑประสทธภาพ

ท�กาหนดคอ 80/80 2) ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 1 ท�ไดเรยนรตาม

หลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาเร�อง เกมและการละเลนพ�นบาน

หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 3) ทกษะการปฏบตของนกเรยน

ช�นมธยมศกษาปท� 1 โรงเรยนเด�อศรไพรวลยท�ไดเรยนรตามหลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนร

สขศกษาและพลศกษา เร�องเกมและการละเลนพ�นบาน อยในระดบรอยละ 92.94 ซ� งสงกวา

เกณฑท�กาหนดคอ รอยละ 80 ของคะแนนเตม 4) เจตคตตอการเรยนของนกเรยนช�นมธยมศกษา

ปท� 1 โรงเรยนเด�อศรไพรวลยท�ไดเรยนรตามหลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรสขศกษา

และพลศกษา เร�อง เกมและการละเลนพ�นบาน อยในระดบสงมาก

นารรตน หลนกล (2552 : 142 - 150) ไดทาการวจย การพฒนาหลกสตรทองถ�น เร�อง

สามชกตลาดรอยป สาหรบนกเรยนชวงช�นท� 2 สหวทยาเขตเมองสามชก อาเภอสามชก จงหวด

สพรรณบร โดยมข�นตอนในการพฒนาหลกสตร 4 ข�นตอน คอ 1) การศกษาขอมลพ�นฐาน

2) การพฒนาหลกสตร 3) การทดลองใชหลกสตร 4) การประเมนผลและการปรบปรงหลกสตร

และมผลการวจย ดงน� 1) สถาบนการศกษา องคกรตาง ๆ และชมชนมความตองการสงเสรมใหจดทา

หลกสตรทองถ�นเพราะเปนหลกสตรท�นาภมปญญาทองถ�นมาจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบ

สภาพความตองการและบรบทของชมชนเหมาะสมกบสภาพความตองการและเอกลกษณของ

ทองถ�นและผเรยน ผวจยไดจดกจกรรมการเรยนการสอนท�งภายในโรงเรยนและนอกสถานท�ให

นกเรยนไดปฏบตจรง และมการประเมนกจกรรมอยางตอเน�อง 2) ผลการพฒนาหลกสตร ซ� งม

องคประกอบของหลกสตร คอ หลกการ วสยทศน จดมงหมาย โครงสราง ขอบขายของเน�อหา

เวลาเรยน แนวการจดการเรยนร ส�อ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผลและแผนการจดการเรยนร

จานวน 12 แผน การประเมนหลกสตรพบวา มคาดชนความสอดคลองระหวาง 0.80 - 1.00 และม

ความเหมาะสม 3) ผลการใชหลกสตร พบวา นกเรยนมความต�งใจเรยนมความสนกสนานกบ

การจดกจกรรมการเรยนรอยางหลากหลาย สามารถจดทาผลงาน เชน หนงสอเลมเลก

ใบกจกรรม ฯลฯ การวดและประเมนผลเปนไปตามสภาพจรงโดยการสงเกตพฤตกรรมการเรยนร

ตรวจผลงานและทดสอบวดผลสมฤทธ� ทางการเรยน 4) ผลการประเมนและปรบปรงหลกสตร

พบวา คะแนนเฉล�ยผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงการใชหลกสตรสงกวากอนการใชหลกสตร

โดยภาพรวมอยในระดบดมาก คะแนนเฉล�ยดานเจตคตนกเรยนอยในระดบมาก การปรบปรงหลกสตร

มขอบกพรองท�ควรแกไข เร� องของระยะเวลา ซ� งในทางปฏบตจรงพบวาระยะเวลาท�กาหนด

ไมเพยงพอจงตองมการยดหยนเวลาใหเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนร

80

เบญจมาศ ศรนวล (2552 : 98) ไดทาการวจยเร� อง การพฒนาหลกสตรทองถ�น

สพรรณบานเรา เร� องเท�ยวคมขนแผน สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 2 โดยมข�นตอน

การพฒนาหลกสตร 4 ข�นตอน คอ 1) ศกษาขอมลพ�นฐานในการพฒนาหลกสตรสพรรณบานเรา

เร� องเท�ยวคมขนแผน สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 2 2) พฒนาหลกสตรทองถ�น

3) ทดลองใชหลกสตรทองถ�น 4) ประเมนผลและปรบปรงหลกสตร และมผลการวจยคอ

1) การศกษาขอมลพ�นฐานพบวา นโยบายของหนวยงานตาง ๆ ตองการใหชมชนมสวนรวมในการ

บรหารจดการ ตามสภาพปญหาและความตองการของชมชน สงเสรมใหมการจดหลกสตรทองถ�น

ใหเหมาะสมกบชมชนและภมปญญาทองถ�นซ� งจะกอใหเกดกระบวนการพฒนาท�ดของสงคม

นกเรยนและบคคลท�เก�ยวของมความตองการพฒนาหลกสตรทองถ�นสพรรณบานเรา เร� อง

เท�ยวคมขนแผน เน�องจากเปนหลกสตรทองถ�นและปฏบตไดจรง 2) การพฒนาหลกสตร

ประกอบดวย หลกการ วสยทศน จดมงหมาย โครงสราง คาอธบายรายวชา ขอบขายของเน�อหา

เวลาเรยน แนวทางการจดการเรยนร ส�อ/แหลงเรยนร การวดผลประเมนผล และแผนการจด

การเรยนรจานวน 10 แผน ผเช�ยวชาญประเมนองคประกอบของหลกสตรพบวา มความสอดคลอง

และเหมาะสม 3) การทดลองการใชหลกสตร สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 2 โรงเรยน

สพรรณภม จานวน 10 ช�วโมง พบวานกเรยนมความร ความเขาใจมากข�น นกเรยนมความต�งใจ

มความกระตอรอรนในการทากจกรรม มความสนกสนาน สามารถมารถปฏบตกจกรรมและจดทา

ผลงานไดอยางด 4) การประเมนผลและการปรบปรงหลกสตรพบวา นกเรยนมผลสมฤทธ� ทางการเรยน

หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 ดานเจตคตตอการเรยน

อยในระดบมาก และหลกสตรควรปรบปรง เร� องระยะเวลาในการสอนใหมความยดหยนและ

สอดคลองกบเน�อหา

เยาวรตน เช�ยวชาญ (2552 : 75 - 76) ไดทาการวจยเร�อง การพฒนาหลกสตรทองถ�น

เร�องขาวไทย สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 4 จงหวดสพรรณบร โดยมข�นตอนการพฒนา

หลกสตร 4 ข�นตอน คอ 1) การศกษาขอมลพ�นฐาน 2) การพฒนาหลกสตร 3) การทดลองการใช

หลกสตร 4) การประเมนผลและปรบปรงหลกสตร โดยใชกลมตวอยางเปนนกเรยนช�นประถมศกษา

ปท� 4 โรงเรยนอนบาลสมเดจพระวนรด อาเภอสามชก จงหวดสพรรณบร ปการศกษา 2552

จานวน 35 คน ผลการวจยพบวา 1) ผลการศกษาขอมลพ�นฐานพบวาสถานศกษาควรจดการศกษา

ใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจและสงคมในทองถ�น เพ�อใหนกเรยนไดเรยนรชวตจรงของตนเอง

และทองถ�นซ� งจาทาใหนกเรยนเกดความรกและหวงแหนและภาคภมใจในทองถ�น 2) ผลการพฒนา

หลกสตร พบวา หลกสตรทองถ�นเร� องขาวไทย ซ� งประกอบดวยหลกการ วสยทศน จดหมาย

สมรรถนะและความสาคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค มาตรฐานการเรยนรและตวช� วด

81

คาอธบายรายวชา โครงสราง ขอบขายเน�อหา เวลาเรยน กจกรรมการจดการเรยนร ส�อและแหลงเรยนร

มคาดชนความสอดคลองระหวาง 0.80 - 1.00 ซ� งมความเหมาะสมสอดคลอง 3) ผลการทดลองใช

หลกสตร พบวา นกเรยนมความรความเขาใจมากข�น นกเรยนมความกระตอรอรน ต�งใจเรยนมาก

บรรยากาศสนกสนาน นกเรยนสามารถปฏบตกจกรรมไดด 4) ผลการประเมนและปรบปรงหลกสตร

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 นกเรยน

มความสามารถในการหวานขาวและแปรรปขาวระดบดมาก และมเจตคตตอขาวไทยภาพรวม

ระดบมาก

เรวด วงคแสง (2552 : 78 - 79) ไดทาการวจยเร�อง การพฒนาหลกสตรทองถ�นเร�อง

การละเลนพ�นบานลานนา ช�นประถมศกษาปท� 3 โรงเรยนบานปางคก สานกงานเขตพ�นท�

การศกษาเชยงราย เขต 1 ซ� งมผลการวจยคอ 1) ผลการศกษาขอมลพ�นฐานในการสรางหลกสตร

ทองถ�นกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา เร�องการละเลนพ�นบานลานนา ช�นประถมศกษา

ปท� 3 พบวา มการละเลนพ�นบานท�ภมปญญาทองถ�นรจก 21 ชนด แตละชนดมกตกา รปแบบวธการ

เลนท�แตกตางกน ผปกครองท�งหมดเหนดวยท�จะพฒนาหลกสตรทองถ�นและตองการใหนกเรยน

ไปศกษาแหลงเรยนรโดยใหภมปญญาทองถ�นหรอผเช�ยวชาญดานการละเลนพ�นบานเขามามสวนรวม

ในการจดกจกรรมการเรยนร 2) ผลการประเมนหลกสตรทองถ�น พบวา แผนการจดการเรยนร

สามารถใชไดและสอดคลองกบหลกสตรทองถ�น ความคดเหนของผประเมนหลกสตรพบวา

การพฒนาหลกสตร มความเหมาะสมกบบรบทและความตองการของทองถ�น มข�นตอนการเรยนร

ท�ชดเจนสามารถปฏบตได เหมาะสมกบวยของผเรยนและเปนแนวทางในการเรยนตอในช�นสงได

3) ผลการใชหลกสตรทองถ�น พบวาคะแนนทดสอบความรความเขาใจหลงใชหลกสตรสงกวา

กอนการใชหลกสตร คอ คะแนนเฉล�ยหลงใชหลกสตรเทากบ 8.75 คะแนนกอนการใชหลกสตร

เฉล�ยเทากบ 6.58 ซ� งแสดงวานกเรยนมความรเพ�มข�น รอยละ 63.00 4) ความคดเหนของนกเรยน

ท�มตอการใชหลกสตร พบวา โดยภาพรวมมความคดเหนตอการใชหลกสตรอยในระดบมาก โดยม

คาเฉล�ยเทากบ 2.86 สวนเบ�ยงเบนมารฐานเทากบ 0.06

จากการศกษางานวจยท�งตางประเทศและในประเทศ ทาใหทราบวาการจดทาหลกสตร

สถานศกษาท�ดน�นจะตองมปราชญทองถ�นมาเปนผใหความรความเขาใจในการจดทา เพ�อให

เน�อหาน�นเหมาะสมกบทองถ�น จะตองมการวางแผนในการจดทาแผนการเรยนรอยางเปนระบบ

มข�นตอนการปฏบตท�ชดเจนซ� งจะสงผลใหเน�อหาท�เรยนน�นมความเหมาะสม เท�ยงตรง และ

ผเรยนไดคานงถงประโยชนท�ไดรบ ทาใหรสกภมใจในทองถ�นและเอกลกษณขงความเปนไทย

ทาใหผเรยนเกดทกษะกระบวนการ สงผลใหผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงข�น