แนวคิด ทฤษฎี...

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

11

บทท� 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยท�เก�ยวของ

การวจยเร�อง ความสมพนธระหวางการใชสารสนเทศเพ�อการบรหารกบประสทธผลในการ

บรหารของผบรหารสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 ผวจยได

ศกษาเอกสารและงานวจยท�เก�ยวของตามหวขอดงตอไปน�

1. บรบทสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2

2. แนวคดเก�ยวกบขอมลและสารสนเทศเพ�อการบรหาร

3. ประสทธผลในการบรหารสถานศกษา

4. งานวจยท�เก�ยวของ

บรบทสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2

สานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 จดต�งข�นตามพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต (ฉบบท� 3) พ.ศ. 2553 พระราชบญญตบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ (ฉบบท� 2)

พ.ศ. 2553 และประกาศกระทรวงศกษาธการ เร� อง การกาหนดเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา

ประกาศ ณ วนท� 17 สงหาคม 2553 และไดลงประกาศในราชกจจานเบกษา เม�อวนท� 18 สงหาคม

2553 จงทาใหสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 ตองถกยกเลก ต�งแต 18 สงหาคม

2553 สานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 มเขตปกครอง รวม 27 เขตปกครอง ท�ต�ง

1126 ถนนลาดพราว แขวงสามเสนนอก เขตหวยขวาง กรงเทพมหานคร 10310 (ต� งอยใน

โรงเรยนพบลอปถมภ) มนายสจจา ศรเจรญ เปนผอานวยการสานกงานเขตพ�นท�การศกษา

มธยมศกษา เขต 2

สานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 ไดรวมโรงเรยนมธยมในเขตพ�นท�การ

ศกษา กรงเทพมหานคร เขต 2 จานวน 36 โรงเรยน กบโรงเรยนมธยมในเขตพ�นท�การศกษา

กรงเทพมหานคร เขต 1 จานวน 15 โรงเรยน และมการจดต�งโรงเรยนใหมจานวน 1 โรงเรยน รวม

เปน 52 โรงเรยน เม�อแยกตามขนาดโรงเรยนตามเกณฑ กรมสามญศกษาเดม

มหาวท


12

โรงเรยนขนาดใหญพเศษ จานวนนกเรยน มากกวา 2,500 คน จานวน 28 โรงเรยน

โรงเรยนขนาดใหญ จานวนนกเรยน ต�งแต 1,501 - 2,500 คน จานวน 19 โรงเรยน

โรงเรยนขนาดกลาง จานวนนกเรยน ต�งแต 501 - 1,500 คน จานวน 4 โรงเรยน

โรงเรยนขนาดเลก จานวนนกเรยน นอยกวา 501 คน จานวน 1 โรงเรยน

ตารางท� 2.1 จานวนโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2

ลาดบท� ช�อสถานศกษาระดบมธยมศกษา

สงกดสานกงานพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2

1. พทธจกรวทยา

2. เจาพระยาวทยาคม

3. เตรยมอดมศกษาพฒนาการสวรรณภม

4. จนทรหนบาเพญ

5. กนนทรทธารามวทยาคม

6. สขมนวพนธอปถมภ

7. เตรยมอดมศกษาสวนทวงศ

8. มธยมวดธาตทอง

9. ยานนาเวศวทยาคม

10. ดอนเมองจาตรจนดา

11. ราชดาร

12. สกน (วฒนานนทอปถมภ)

13. ราชวนตบางเขน

14. นนทรวทยา

15. พระโขนงพทยาลย

16. ลาดปลาเคาพทยาคม

17. สตรศรสรโยทย

18. บดนทรเดชา (สงห สงหเสน) ๔

19. ปทมคงคา

มหาวท


13

ตารางท� 2.1 จานวนโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 (ตอ)



20. ศรพฤฒา

21. มธยมวดบงทองหลาง

22. สตรมหาพฤฒาราม ในพระบรมราชนปถมภ

23. รตนโกสนทรสมโภชบางเขน

24. ฤทธยะวรรณาลย ๒

25. เทพลลา

26. นวมนทราชนทศ บดนทรเดชา

27. รตนโกสนทรสมโภชลาดกระบง

28. นวมนทราชนทศ เบญจมราชาลย

29. สตรเศรษฐบตรบาเพญ

30. เตรยมอดมศกษาพฒนาการ รชดา

31. นวมนทราชทศ กรงเทพมหานคร

32. วชรธรรมสาธต

33. มธยมวดหนองจอก

34. สรรตนาธร

35. สารวทยา

36. นวมนทราชนทศ สตรวทยา ๒

37. สายน�าผ�ง ในพระอปถมภ ฯ

38. สรศกด� มนตร

39. นวมนทราชนทศ เตรยมอดมศกษานอมเกลา

40. ดอนเมองทหารอากาศบารง

41. เศรษฐบตรบาเพญ

42. พรตพทยพยต

43. บางกะป

มหาวท


14

ตารางท� 2.1 จานวนโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2 (ตอ)



44. วดสทธวราราม

45. เทพศรนทรรมเกลา

46. เตรยมอดมศกษานอมเกลา

47. บดนทรเดชา (สงห สงหเสน) ๒

48. บดนทรเดชา (สงห สงหเสน)

49. หอวง

50. ฤทธยะวรรณาลย

51. เตรยมอดมศกษาพฒนาการ

52. สตรวทยา ๒

รวม

ท�มา: ขอมลนกเรยน ณ วนท� 10 ม.ย. 2559 (สานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 2, 2599)

แนวคดเก�ยวกบขอมลและสารสนเทศเพ�อการบรหาร

1. สารสนเทศของสถานศกษา

ความหมายขอมลและสารสนเทศ (Data and Information)

โอภาส เอ�ยมสรวงศ (2551, หนา 204) ใหความหมายวา ขอมล คอ ขอมลดบ ซ� ง

ประกอบดวย กลมอกขระท�นามารวมกนและมความหมายในตวเองเพ�อใชอธบายส�งใดส�งหน�ง แต

ยงไมกอใหเกดประโยชน

ศรลกษณ โรจนกจอานวย (2551, หนา 18) ใหความหมายวา ขอมล คอ ขอเทจจรงหรอ

สาระตางๆ ท�เก�ยวของกบงานท�ปฏบต อาจเปนตวเลขหรอขอความท�เกดข�นจากการดาเนนงาน

หรอท�ไดจากหนวยงานอ�นๆ ขอมลเหลาน�ยงไมสามารถนาไปใชประโยชนในการตดสนใจไดทนท

จะนาไปใชไดกตอเม�อผานกระบวนการประมวลผลแลวเทาน�น

มหาวท


15

ถวลยวงศ ไกรโรจนานนท และโกสนต เทพสทธทรากรณ (2552, หนา 73) ให

ความหมายวา ขอมล คอ ขอเทจจรง คณลกษณะ หรอปรมาณในรปของตวเลข หรอขอความท�ม

ความหมายเพยงพอท�จะนาไปใชประโยชนได เชน จานวนคน อาย น�าหนก เปนตน

โอภาส เอ�ยมสรวงศ (2551, หนา 204) ใหความหมายวา สารสนเทศ หมายถง การนา

ขอมลมาประมวลผลเพ�อจดการกบขอมลอยางมวตถประสงคเพ�อใหไดมาซ� งสารสนเทศท�สามารถ

นามาใชใหเกดประโยชนได

ศาสตราจารยดานเศรษฐศาสตร Alfred Lorn Norman (อางถงใน ถวลยวงศ ไกรโรจ

นานนท และโกสนต เทพสทธทรากรณ, 2552, หนา 73) แหงมหาวทยาลยเทกซสท�ออสตน ให

ความหมายวา สารสนเทศ คอ ขอมลท�มประโยชนสาหรบการวเคราะหหรอการตดสนใจ

สานกทดสอบทางการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน (2553, หนา

17) ใหความหมายวา สารสนเทศ (Information) หมายถง ขอมลท�ไดผานการประมวลผลหรอการ

วเคราะหดวยวธการตาง ๆ จนอยในรปแบบท�มความหมาย สามารถนาไปใชประกอบการตดสนใจ

หรอนาไปใชในเร�องตางๆ ไดตามวตถประสงค เชน อตราสวนครตอนกเรยน การเปรยบเทยบผล

การดาเนนงานต�งแตเร�มดาเนนการ การจดเรยงลาดบคะแนนของนกเรยน รอยละของนกเรยนท�ม

ผลการเรยนต�งแตระดบ 3 ข�นไป รอยละของนกเรยนท�ผานการประเมนคณลกษณะท�พงประสงค

ตามหลกสตรสถานศกษาในระดบดเย�ยม ด ผาน ไมผาน เปนตน

ระบบสารสนเทศ (Information System) หมายถง กระบวนการเกบรวบรวมขอมล การ

ประมวลผลใหอยในรปสารสนเทศท�เปนประโยชนสงสดและการจดเกบรกษาอยางมระบบเพ�อ

สะดวกตอการนาไปใช สารสนเทศท�ถกจดเกบอยางเปนระบบ จะสามารถนาไปใชสนบสนนการ

บรหารและการตดสนใจท�งในระดบผปฏบตและระดบผบรหารสถานศกษา (สานกทดสอบทาง

การศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน, 2553, หนา 17)

ชยวฒน บญศวนนท (2543, หนา 7) ระบบสารสนเทศเพ�อการบรหาร เปนนวตกรรมท�ใช

ในการบรหารท�งในภาครฐและเอกชน โดยเปนส� งท�จดกระทาข�นเพ�อใชในการวางแผน การ

ตดสนใจ การกากบควบคมและใชเปนทรพยากรท�สาคญในการกาหนดนโยบาย แผนงาน ท�งใน

ระดบจลภาคและมหาภาคไดเปนอยางดย�ง

จากท�กลาวมาขางตน ขอมลและสารสนเทศของสถานศกษา ไดจากการนาขอมลตางๆ ท�

เกดจากการปฏบตงานตามหนาท�ความรบผดชอบของคร บคลากรในสถานศกษาและผท�เก�ยวของ

มาทาการประมวลผลหรอวเคราะหดวยวธการตางๆ เชน การจดหมวดหม การเรยงลาดบ การแจง

มหาวท


16

นบ การวเคราะห รวมถงการใชสตรทางคณตศาสตรเพ�อคานวณหาคาตางๆ เชน รอยละคาเฉล�ย

สวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน คาความแปรปรวน ผลลพธท�ไดจะเปนสารสนเทศท�สามารถนาเสนอไดใน

หลายรปแบบ เชน ตาราง แผนภาพ กราฟ หรอการบรรยายเปนความเรยง และผบรหารสามารพนา

สารสนเทศมาใชประกอบการตดสนใจในการบรหาร

การประมวลผลขอมลใหเปนสารสนเทศ เร� มจากการนาขอมลท�อยในรปของตวเลข

ตวอกษร รปภาพหรอสญลกษณอ�นๆ มาผานการประมวลผลหรอกระทาดวยวธการใดวธการหน�ง

เชน การรวบรวมเปนแฟมขอมล การคานวณ การเรยงลาดบ ผลลพธ คอ สารสนเทศท�มความหมาย

เพ�อใหผบรหารใชประกอบการตดสนใจหรอแกปญหาตางๆ ได ท�งขอมลและสารสนเทศ จงม

ความสมพนธกน ซ� งสามารถแสดงใหเหนดงภาพ

Input Process Output

ขอมลยอนกลบ (feedback)

ภาพท� 2.1 การประมวลผลขอมลใหเปนสารสนเทศ

ท�มา : ศรไพร ศกด� รงพงศากล, 2547, หนา 159.

สานกทดสอบทางการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน (2553, หนา

10) ท�ใหแนวคดและหลกการการจดระบบบรหารและสารสนเทศภายในสถานศกษาเพ�อใหบรรล

เปาหมายในการพฒนาคณภาพของสถานศกษา เปนไปตามมาตรฐานท�ตองการ และครอบคลม

ภารกจดานการบรหารจดการไดอยางมคณภาพ สถานศกษาตองมระบบการบรหารและการจด

การศกษา ท�นาไปสคณภาพของผเรยน รวมถงระบบสารสนเทศท�มประสทธภาพ เปนระบบ

ถกตอง สมบรณ เปนปจจบนและสามารถเรยกใชขอมลสารสนเทศไดตลอดเวลา โดยผบรหาร

สถานศกษาสามารถนาไปใชในการตดสนใจดาเนนการตางๆ ตามระบบการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษาไดอยางมประสทธภาพ

ขอมลเขา การประมวลผล ขอมลออก(สารสนเทศ)

มหาวท


17

2. คณลกษณะของสารสนเทศท�ด (มหาวทยาลยนอรท-เชยงใหม, 2546)

เน�อหา (Content)

ความสมบรณครอบคลม (completeness)

ความสมพนธกบเร�อง (relevance)

ความถกตอง (accuracy)

ความเช�อถอได (reliability)

การตรวจสอบได (verifiability)

รปแบบ (Format)

ชดเจน (clarity)

ระดบรายละเอยด (level of detail)

รปแบบการนาเสนอ (presentation)

ส�อการนาเสนอ (media)

ความยดหยน (flexibility)

ประหยด (economy)

เวลา (Time)

ความรวดเรวและทนใช (timely)

การปรบปรงใหทนสมย (up-to-date)

มระยะเวลา (time period)

กระบวนการ (Process)

ความสามารถในการเขาถง (accessibility)

การมสวนรวม (participation)

การเช�อมโยง (connectivity)

3. ระบบขอมลของสถานศกษา

ในการจดขอมลหรอการมระบบขอมลท�มประสทธภาพของสถานศกษาน� น ข� นอยกบ

ลกษณะความตองการและการเลอกสรรใชขอมลท�จาเปนและเปนประโยชนตอการพฒนาการจด

การศกษาของสถานศกษาและควรจะครอบคลมองคประกอบพ�นฐานของการจดการศกษา

มหาวท


18

ภาพท� 2.2 แสดงระบบขอมลของสถานศกษา

ท�มา: ณฐพล ชมวรฐาย, 2549, หนา 6-9.

1. โครงสรางพ�นฐาน ไดแก ขอมลท�วไปของโรงเรยนและชมชน อาคารเรยน อาคารประกอบ

และส�งอานวยความสะดวกท�มอยในโรงเรยน เชน หองเรยน หองปฏบตการ วสดอปกรณการเรยน

การสอน หองสมด ตลอดถงแหลงเรยนรท�งในและนอกสถานศกษา เปนตน

2. ผเรยนหรอนกเรยน เปนองคประกอบท�สาคญของโรงเรยน การเกบรวบรวมขอมล

นอกจากตวผเรยนแลวยงตองเกบรวบรวมขอมลเก�ยวกบดานภมหลงทางครอบครวและชมชนท�

นกเรยนอาศยอย

3. คร อาจารย การเกบขอมล คร อาจารย ในสถานศกษา ไดแก จานวนคร คณวฒการศกษา

ตาแหนงหนาท� วชาท�สอน ผลงานทางวชาการ และผลการปฏบตงานของคร และรวมถงบคคล

ภายนอกท�มความรความสามารถพเศษในดานตางๆ สามารถเปนวทยากร ผทรงคณวฒ หรอครภม

ปญญาไทย เปนตน

4. หลกสตร ไดแก ตวหลกสตร แผนการจดการเรยนร คมอการพฒนาหลกสตร การสารวจ

ความตองการของชมชน และการใชตาราเรยนของครและนกเรยน เปนตน

5. กระบวนการเรยนการสอน ไดแก ลกษณะของวธการสอน ตารางสอน การมสวนรวม

ของนกเรยน การใชตาราเรยน ส�อการสอน การประเมนผลการเรยนการสอน การรายงานผลการ

เรยนการสอนซอมเสรม เปนตน

กระบวน

การเรยนการคร-อาจารย ผเรยน

โครงสราง

หลกสตร

มหาวท


19

จดมงหมายในการเกบรวบรวมขอมลและสารสนเทศ กเพ�อประเมนสภาพทางกายภาพของ

โรงเรยนในการจดการศกษาและศกษาผลกระทบท�มตอคณภาพการจดการศกษาของโรงเรยน

4. การจดระบบบรหารและสารสนเทศภายในสถานศกษา (สานกทดสอบทางการศกษา

สานกงานคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน, 2553, หนา 8-12)

ระบบการบรหารสถานศกษา หมายถง กจกรรมท� งมวลท�จาเปนตอการธารงรกษาและ

ดาเนนการภายในสถานศกษาเพ�อใหบรรลจดประสงคของสถานศกษา

การบรหารสถานศกษา เปนภารกจหลกของสถานศกษาท�จะตองกาหนดแบบแผน วธการ

และข�นตอนตางๆ ในการปฏบตงานไวอยางเปนระบบ เพราะถาระบบการบรหารงานไมดจะ

กระทบกระเทอนตอสวนอ�น ๆ ขององคการ นกบรหารท�ดตองรจกเลอกวธการบรหาร ท�เหมาะสม

และมประสทธภาพ เพ�อจะใหงานน�นบรรลจดมงหมายท�กาหนดไว การบรหารงานน�นจะตองใช

ศาสตรและศลป เน�องจากการดาเนนงานตางๆ มใชเพยงกจกรรมท�ผบรหารจะกระทาเพยงลาพงคน

เดยว แตยงมผรวมงานอกหลายคนท�มสวนทาใหงานน�นประสบความสาเรจ ผปฏบตงานแตละคนม

ความแตกตางกนท�งในดานสตปญญา ความสามารถ ความถนด และความตองการท�ไมเหมอนกนจง

เปนหนาท�ของผ บรหารท�จะนาเอาเทคนควธและกระบวนการบรหารท�เหมาะสม มาใชใหเกด

ประสทธภาพและบรรลเปาหมายของสถานศกษา

การจดระบบบรหารและสารสนเทศของสถานศกษา นบวามความสาคญและจาเปนอยางย�ง

ในการดาเนนการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษา เพ�อใหบรรลเปาหมายในการพฒนา

คณภาพของสถานศกษา เปนไปตามมาตรฐานท�ตองการ และครอบคลมภารกจดานการบรหารจดการ

ไดอยางมคณภาพ สถานศกษาตองมระบบการบรหารและการจดการศกษา ท�นาไปสคณภาพของ

ผเรยน รวมถงระบบสารสนเทศท�มประสทธภาพ เปนระบบ ถกตอง สมบรณ เปนปจจบนและสามารถ

เรยกใชขอมลสารสนเทศไดตลอดเวลา โดยผบรหารสถานศกษาสามารถนาไปใชในการตดสนใจ

ดาเนนการตางๆ ตามระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาไดอยางมประสทธภาพ

ในการดาเนนการจดระบบบรหารและสารสนเทศ เพ�อใหไดขอมลสารสนเทศท�มคณภาพ

สาหรบการวางแผนพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาใหไดตามมาตรฐานการศกษาของ

สถานศกษา ผท�เก�ยวของควรศกษาแนวคดและดาเนนการท�งสองสวนควบคกนไปในขณะเดยวกน

เพ�อใหมความสอดคลองและเกดประโยชนสงสดในการบรหารและการจดการศกษา เพ�อรองรบการ

ประเมนคณภาพท�งภายในและภายนอก ดงภาพท� 2.3 และภาพท� 2.4

มหาวท


20

ภาพท� 2.3 แสดงความสมพนธระหวางระบบบรหารและสารสนเทศ

ท�มา : สานกงานคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน, 2553, หนา 11.

การประมวลผลหรอการวเคราะหขอมล

SBM

PMQA TQM

RBM

อ�นๆ

การบรหารงานวชาการ

การบรหารงานบคคล

การบรหารงบประมาณ

การบรหารงานท�วไป

เกบรวบรวมขอมล

การจดทาสารสนเทศตามมาตรฐาน

การนาขอมลสารสนเทศไปใชประโยชน

ศกษาและวเคราะหความตองการ

ขอมลสารสนเทศตามมาตรฐาน

ตรวจสอบ

รายงานผลระบบสารสนเทศ

การจดเกบขอมลสารสนเทศ

ปรบปรง /พฒนา

ไมผาน

ผาน

ปจจย

กระบวนการ

ผลผลต

ผลลพธ

ขอมล

ระบบบรหาร

ระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

ระบบสารสนเทศ

นาไปใชพฒนาคณภาพใหได ตาม

มาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

- โรงเรยน

- หองเรยน

- นกเรยน

กฎ

หมาย

ท�

เก�ยว

ของ

มหาวท


21

ความสอดคลองของระบบบรหารและสารสนเทศกบกฎ ระเบยบ และกฎหมายท�เก�ยวของ

ภาพท� 2.4 ความสอดคลองของระบบบรหารและสารสนเทศกบกฎหมายท�เก�ยวของ

ท�มา : สานกงานคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน, 2553, หนา 12.

5. การนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการบรหาร

ผบรหารสถานศกษามออาชพในยคปจจบน จะตองรจกนานวตกรรมและเทคโนโลย

สารสนเทศมาใชในการบรหารจดการศกษาอยางตอเน�อง เพ�อท�จะใหการพฒนาผเรยนประสบ

ความสาเรจมคณภาพสมบรณท�งเปนคนเกง คนดและมความสขในชวตไดอยางมประสทธภาพย�งข�น

ในปจจบนผบรหารสถานศกษาไดนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการบรหารจด

การศกษาในหลายดานดงน� (สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2547, หนา 4-7)

ประกาศสานกงานคณะกรรมการการศกษา

ข�นพ�นฐาน เร�อง การกระจายอานาจการบรหาร

และการจดการศกษาของเลขาธการ

คณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐานไปยง

คณะกรรมการ สานกงานเขตพ�นท�การศกษาและ

สถานศกษา ในสงกดสานกงานคณะกรรมการ

การศกษาข�นพ�นฐาน พ.ศ. 2550

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ. 2542 และท�แกไขเพ�มเตม

(ฉบบท� 2) พ.ศ. 2545

กฎกระทรวง กาหนด

หลกเกณฑและวธการกระจาย

อานาจการบรหารและการจด

การศกษา พ.ศ.2550

กฎกระทรวงวาดวยระบบ

หลกเกณฑ และวธการประกน

คณภาพการศกษา พ.ศ. 2553

ระเบยบ

กระทรวงศกษาธการ

วาดวยการบรหารขอมล

สารสนเทศของกระทรวง

ศกษา พ.ศ. 2549

ระบบบรหารและ

สารสนเทศในสถานศกษา

มหาวท


22

1. การนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชชวยในการตดสนใจ การตดสนใจท�ด

จะตองรวดเรว ไมผดพลาด การตดสนใจท�รวดเรวและไมผดพลาดน� นจาเปนตองมขอมล

สารสนเทศท�เปนปจจบน ไมลาสมยและมจานวนมากเพยงพอ สามารถนามาใชไดงายและรวดเรว

ซ� งเทคโนโลยสารสนเทศจะชวยในเร�องน�นๆ ไดเปนอยางด ระบบสารสนเทศท� ผบรหาร นามาใช

ชวยในการตดสนใจม ดงน�

1.1 ระบบสารสนเทศสาหรบผบรหาร (executive information systems) หรอ EIS ใน

บางคร� งอาจเรยกวา ระบบสนบสนนผบรหาร (executive support systems) หรอ ESS ระบบ EIS

เปนระบบท�ออกแบบและพฒนาข�นมาเพ�อจดเตรยมสารสนเทศท�เหมาะสมในการตดสนใจของ

ผบรหารระดบสง ชวยใหผบรหารสามารถทาความเขาใจปญหาอยางชดเจนและสามารถตดสนใจ

เลอกแนวทางแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ

1.2 ระบบสนบสนนการตดสนใจ (decision support systems) หรอ DSS ระบบ DSS

เปนระบบท�ออกแบบและพฒนาข� นมาเพ�อใชสนบสนนการตดสนใจของผบรหารระดบ กลาง

ระบบ DSS จะชวยเพ�มประสทธภาพในการตดสนใจของผบรหาร ตลอดจนประเมนทางเลอกท�

เหมาะสม ภายใตขอจากดของแตละสถานการณ เพ�อใหผบรหารไดใชสต ปญญา เหตผล

ประสบการณและความคดสรางสรรคของตนวเคราะหและเปรยบเทยบทางเลอกใหสอดคลองกบ

ปญหาหรอสถานการณน�นๆ

2. การนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการบรหารทางไกล มการนาส�อ

หลายๆ อยาง เชน โทรศพทมอถอ โทรสาร วทย โทรทศน คอมพวเตอรและเคร�องมอส�อสาร

โทรคมนาคมมาใชในการตดตอส� อสารและการบรหารทางไกลไดอยางสะดวกรวดเรว

ประหยดเวลาและคาใชจายเปนอนมาก ถงแมจะอยไกลกนกสามารถทางานรวมกน ประชมรวมกน

ไดโดยใชการประชมทางไกล (teleconference) เปนตน

3. การนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการบรหารสถานศกษา ปจจบน

สถานศกษาหลายแหงพฒนาระบบสารสนเทศเพ�อใชในการบรหารงานดานตางๆ ท�งดานการ

บรหารงานวชาการ การบรหารงานงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานท�วไป

4. การสรางเครอขายขอมล (network) ดานระบบสารสนเทศ เครอขายน� จะชวยพฒนา

คณภาพการศกษาไทยเปนอนมากปจจบนมโครงการเครอขายคอมพวเตอร โรงเรยนมธยมศกษา

(schoolnet) ซ� งเปนโครงการดานเทคโนโลยสารสนเทศโครงการหน� งในหลายโครงการท�เกดข�น

ตามโครงการพระราชดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร โดยศนย

มหาวท


23

เทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต ไดนาแนวพระราชดารมาดาเนนงานรวม กบ

หนวยงานและสถานศกษาในสงกดกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการโดยมวตถประสงค ดงน�

4.1 เพ�อใหโรงเรยนท�วประเทศ ไดมโอกาสใชประโยชนจากเครอขายเทคโนโลย

สารสนเทศในการศกษาและเรยนร

4.2 เพ�อใหโรงเรยนมธยมศกษาท�งในกรงเทพฯ และตางจงหวด ไดเขาถงเครอขาย

อนเทอรเนตและเครอขายขอมลระหวางกลมโรงเรยน

4.3 เพ�อใหโรงเรยนสามารถแลกเปล�ยนเอกสาร ส�อการสอน และดชนหองสมด

ระหวางโรงเรยน

4.4 เพ�อชวยใหผใชในระดบของโรงเรยนไดเขาถงศนยขอมลตางๆ ของหองสมดใน

อนเทอรเนต

4.5 เพ�อใหคร-อาจารยสามารถตดตอส� อสารกบคร-อาจารยในโรงเรยน หรอ

สถาบนการศกษาอ�น ๆ ท�งในประเทศและตางประเทศ

โครงการเครอขายคอมพวเตอรโรงเรยนมธยมศกษาน� ไดจดข� นเพ�อเทดพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เน�องในวโรกาสทรงครองสรราชสมบตครบ 50 ป เม�อ พ.ศ.2539 และ

ไดขยายวงกวางข�นเพ�อใหครอบคลมสถานศกษาทกระดบ ซ� งเครอขายน� เปนเครอขาย หลกเครอขาย

หน�งในเครอขายของกระทรวง ศกษาธการ

5. การนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการจดการศกษา ในปจจบน

ผบรหารหนวยงานทางการศกษา ไดมการนานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการจด

การศกษาใหเกดประโยชนตอการเรยนรหลายอยาง เชน

5.1 อนเทอรเนต (internet) เพ�อใชสบคนขอมลขาวสารทางวชาการ และอ�นๆ จาก

แหลงขอมลตางๆ เปนการสงเสรมการเรยนรตลอดชวต

5.2 จดหมายอเลกทรอนกส (electronic mail หรอ e-mail) เพ�อใชรบ-สงขาวสารขอมล

รปภาพ และสงงานใหคร-อาจารยตรวจ

5.3 การจดทาเวบไซด (website) ของสถานศกษาเพ�อการเผยแพรขอมลขาวสาร

ประชาสมพนธระหวางสถานศกษากบผท�เก�ยวของและบคคลท�วไป

5.4 การใชโปรแกรม SPSS เพ�อการวเคราะหขอมล ซ� งจะเปนประโยชนตอการทาวจย

ในช�นเรยนของคร-อาจารย การทาวจยของสถาบนของฝายบรหารและอ�นๆ

มหาวท


24

5.5 การใชโปรแกรมนาเสนอขอมล (PowerPoint) เพ�อใชในการเรยนการสอนของคร-

อาจารย และเสนอผลงานของผบรหารสถานศกษา

5.6 คอมพวเตอรชวยสอน (computer assisted instruction หรอ CAI) เพ�อชวยให

ผเรยนไดเรยนรดวยตนเองจากบทเรยนสาเรจรปในคอมพวเตอร

5.7 การเรยนรผานส�ออเลกทรอนกส (electronic learning หรอ e-learning) เปนการ

เรยนทางไกลท�ผเรยนสามารถโตตอบกบครผสอนไดโดยอาศยเครอขายอนเทอรเนต จงชวย ให

เรยนรไดโดยไมมขอจากดของเวลา ระยะทางและสถานท� โดยผเรยนสามารถท�จะเรยนร ไดตลอด

เวลา จงตอบสนองศกยภาพการเรยนรของผเรยนไดเปนอยางด

5.8 หองเรยนอจฉรยะ (electronic classroom หรอ e-classroom) เปนระบบการบรหาร

หองเรยนโดยใชการเรยนการสอนแบบออนไลน (online) และปฏสมพนธ (interactive) ซ� งสามารถ

ควบคมและตรวจสอบกจกรรมของนกเรยนไดโดยตรงจากเคร�องคอมพวเตอรของครแบบระดบ

การตอบสนองของคอมพวเตอรท�ประมวลผลในทนท (real time)

5.9 หนงสออเลกทรอนกส (e-book) หองสมดอเลกทรอนกส (e-library) เพ�อเสรมการ

เรยนการสอนและใหบรการสบคนขอมลแกนกเรยน คร-อาจารย และประชาชนท�วไป

5.10 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร (information and communication

technologies: ICT) เพ�อพฒนาการศกษา ปจจบนประเทศไทยโดยกระทรวงศกษาธการไดมนโยบาย

สาคญท�จะนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารมาใชเพ�อพฒนาการศกษาในทกดานโดยเฉพาะ

การชวยพฒนาคร อาจารย การชวยใหเดกและเยาวชนไดเขาถง แหลงความรและไดเรยนอยาง

ทดเทยมกน ตลอดจนการพฒนาระบบบรหารจดการใหฉบไวมประสทธภาพสงสด

6. การใชสารสนเทศ

การใชสารสนเทศ เปนพฤตกรรมท�เกดข�นหลงจากท�ผใชแสวงหาสารสนเทศท�ตองการและ

ไดรบสารสนเทศ ซ� งผ ใชอาจเกดความพงพอใจหรอไมพงพอใจตอสารสนเทศท�ไดรบกได

ประสบการณ การใชสารสนเทศจะมผลกบความตองการในคร� งตอไปดวย กลาวคอ หากผใชไดรบ

ประโยชนจากสารสนเทศ จะทาใหย�งตระหนกถงความสาคญของสารสนเทศ ซ� งจะกระตนใหเกด

ความตองการสารสนเทศมากข�น (King and King, 1979 อางถงใน จรชาต บญสข, 2542 หนา 15-16)

ไดแบงการใชสารสนเทศของบคคลออกเปน 5 กลม ตามวตถประสงคการใช ดงน�

1. การใชสารสนเทศเพ�อสนองความตองการสวนบคคล เชน เพ�อแกปญหาประจาวน เพ�อ

สามารถอยรอดในสภาวะวกฤต และเพ�อใหรขาว เหตการณปจจบน

มหาวท


25

2. การใชสารสนเทศเพ�อการเรยนรตลอดชพ เชน เพ�อการเตรยมความพรอมของเดกกอนวย

เขาเรยน เพ�อผใหญท�สนใจศกษาดวยตนเองภายหลงการศกษาในระบบ และเพ�อการเรยนรของคนท�

ไมรหนงสอ

3. การใชสารสนเทศเพ�อการปรบปรงองคกร เชน เพ�อสรางผลผลตและบรการและเพ�อสราง

ประโยชนใหกลมและองคกร

4. การใชสารสนเทศเพ�อปกครองสงคมใหมประสทธภาพ เชน เพ�ออธบายใหขอมลแก

ประเทศชาต และเพ�อการดาเนนงานของรฐ

5. การใชสารสนเทศเพ�อวตถประสงคเก�ยวกบความสมพนธระหวางประเทศ เชน เพ�อ

แลกเปล�ยนวฒนธรรม เพ�อแลกเปล�ยนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และเพ�อแลกเปล�ยนเงนตรา

และการคา

7. ระดบการใชสารสนเทศ

จากการท�บคคลเขาไปเก�ยวของกบนวตกรรม สารสนเทศในดานตางๆ สามารถแบงระดบ

การใชนวตกรรม (Levels of Use) ของบคคลออกเปน 8 ระดบ ดงตารางตอไปน�

ตารางท� 2.2 Level Of Use ตามความคดของ Hall and Hord

ระดบการใชนวตกรรม พฤตกรรมท�บงช�ระดบการใช

8 Renewal ผใชคนหาความรเพ�มเตมในการใชนวตกรรมน�น

7 Integration ผใชมความต�งใจท�จะรวมงานกบผอ�นในการใชนวตกรรม

6 Refinement ผใชสรางการเปล�ยนแปลง โดยการเพ�มผลท�ไดรบจากการใชนวตกรรม

5 Routine ผใชมการเปล�ยนแปลงเลกนอยหรอไมเปล�ยนแปลงเลย และมการสราง

รปแบบการใช

4 Mechanical Use ผใชสรางการเปล�ยนแปลงท�ดข�นในการใชนวตกรรม

3 Preparation ผใชเตรยมวางแผนการใชนวตกรรมสวนบคคล

2 Orientation ผใชกาลงเร�มตนท�จะเรยนรเก�ยวกบนวตกรรม

1 Nonuse ผใชไมมความสนใจ ไมเกดการกระทาใดๆ

ท�มา: Hall and Hord, 1987.

มหาวท


26

ระดบการใช Level Of Use ซ� งแบงเปน 8 ข�นน�น เปนการมงเนนไปท�พฤตกรรมและทกษะ

การใชนวตกรรมของบคคล ซ� งมรายละเอยด ดงน�

1. ข�น Nonuse เปนข�นท�บคคลไมมพฤตกรรมในการใชนวตกรรมหรอมการใชนวตกรรม

เพยงเลกนอยเทาน�น

2. ข�น Orientation เปนข�นท�บคคลแสดงพฤตกรรมใหความสนใจตอนวตกรรม โดยการ

แสวงหาความรเก�ยวกบนวตกรรมน�น อาจดวยการเขารบการอบรม เขาฟงการบรรยาย หรอ

การศกษาเย�ยมชมหนวยงานตางๆ

3. ข�น Preparation เปนข�นท�บคคลคดวามความสนใจท�จะใชนวตกรรมกจะเร�มเตรยมพรอม

ในการใช โดยการอานหนงสอเพ�มเตม หรอการจดหาอปกรณเก�ยวกบนวตกรรมไวเพ�อจะนาไปส

การนวตกรรมตอไป

4. ข�น Mechanical Use เปนข�นของการใชนวตกรรมในระดบเบ�องตน ซ� งโดยท�วไปแลว

บคคลจะอยในข�นน� เปนระยะเวลานาน อนเน�องมาจากพวกเขาไมมทกษะข�นสง ซ� งอาจเกดจาก

การขาดความร การอบรมท�ไมมประสทธภาพเพยงพอ หรอขาดการสนบสนนจากหนวยงาน

5. ข�น Routine เปนข�นท�มการใชนวตกรรมเปนประจา เปนกจวตร ในภาระงานท�บคคล

น�นๆ เก�ยวของ

6. ข�น Refinement เปนข�นการใชนวตกรรมในระดบท�สงข�น โดยมจดมงหมายในการสราง

ผลลพธของการใชนวตกรรมโดยใชใหเปนประโยชนตอผเรยน เพ�อใหผเรยนเกดประสทธผล

ทางการเรยนมากท�สด

7. ข�น Integration เปนข�นการใชนวตกรรมท�เกดข�นเม�อครผสอนมความรวมมอกนในการ

สรางโครงการหรอโปรแกรมการเรยนการสอน เพ�อใหเกดประโยชนตอผเรยนมากย�งข�น แตถา

การใชนวตกรรมน�น เปนการใชเพ�อลดภาระงานของผสอนซ� งไมไดใชเพ�อใหเกดประโยชนตอ

ผเรยนกไมถอวาเปนการใชในระดบน�

8. ข�น Renewal เปนข�นท�บคคลมการใชนวตกรรมท�เหนอไปกวางส�งท�ตนเองไดใชอยจาก

การศกษาเก�ยวกบการยอมรบนวตกรรมของ Roger (1983) กบ The Concerns-Based Adoption

Model : CBAM ของ Hall and Hord (1987) สามารถเปรยบเทยบการยอมรบและระดบของการใช

นวตกรรมไดดงภาพ

มหาวท


27

ภาพท� 2.5 การเปรยบเทยบการยอมรบตามแนวคด The model of the innovation decision

(Roger, 1983) กบ The Concerns-Based Adoption Model: CBAM (Hall and Hord, 1987)

ท�มา: Roger, 1983, Hall and Hord, 1987.

จากแบบจาลองท�งสองกระบวนการยอมรบ ไดแบงออกเปนข�นตางๆ กนในการอธบาย

การยอมรบของบคคล สาหรบแบบจาลองของ Roger น�นไดแบงออกเปน 5 ข�น โดย

VI Renewal

V Integration

II Preparation

I Orientation

IVB Refinement

IVA Routine

III Mechanical Use

0 Nonuse

Level of use

6 Refocusing

5 Collaboration

4 Consequence

3 Management

2 Personal

1 Information

0 Awareness

Stage of concern

5 Confirmation

4 Implementation

3 Decision

2 Persuasion

1 Knowledge

The mode of stages in the

Innovation - decision process

CBAM

มหาวท


28

ข�นท� 1 ของ Roger ข�นความร (Knowledge) ซ� งหมายถงบคคลไดรจกนวตกรรมและได

รบความรเก�ยวกบตวนวตกรรม ซ� งในข�นน�จะไมตรงกบกระบวนการยอมรบของ CBAM (Hall and

Hord, 1987) ซ� งไดกลาวถง ความเก�ยวของของบคคลท�มตอนวตกรรมในดานความรสกและดาน

การปฏบตน�น คอในข�นน� เปนความรสกท�บคคลแสดงความไมเก�ยวของ (Awareness) และไมมการ

ใชนวตกรรม (Nonuse) แตข�นความรของ Roger สอดคลองกบ ข�นความเก�ยวของ (Stages of

concern) ข�น Information และระดบการใช (Levels of use) ข�น Orientation ของ CBAM ท�บคคลจะ

รจกนวตกรรมและหาความรเก�ยวกบนวตกรรม

ข�นท� 2 ของ Roger ข�นการจงใจ (Persuasion) อนเปนข�นท�บคคลจะสรางทศนคตชอบ

หรอไมชอบนวตกรรม โดยมพฤตกรรมแสวงหาขาวสาร ขอมล และเปรยบเทยบความเหมาะสมกบ

ตวผใชกบงานและหนวยงานท�รบผดชอบ หลงจากน�นจะประเมนวานวตกรรมน�นมประโยชนตอ

ตวผใชมากนอยเพยงใดซ� งสอดคลองกบข�นความเก�ยวของ (Stages of concern) ข�น Personal และ

ระดบการใช (Levels of use) ข�น Preparation ของ CBAM ท�บคคลตองการทราบวานวตกรรมน�นม

ผลกระทบหรอมความหมายอะไรตอตวผใช ซ� งทาใหเขาเตรยมการใชนวตกรรมเปนการสวนตว

ข�นท� 3 ของ Roger ข�นการตดสนใจ (Decision) เปนข�นท�บคคลจะตดสนใจยอมรบหรอ

ไมยอมรบนวตกรรม ผานการทากจกรรม การทดลองใชดวยตนเอง หรอโดยผานบคคลอ�น ซ� งข�น

ตอนน� ไมไดมการกลาวถงในการยอมรบของ CBAM แตการตดสนใจยอมรบนวตกรรมน�นจะอย

ในความเก�ยวของสวนบคคลในข�นของความเก�ยวของ (Stages of concern) ข�น Personal ซ� งเปนข�น

ท�บคคลตองการทราบถงผลการใชนวตกรรมน�นวามความเก�ยวของกบตวผใชอยางไร ซ� งจะนาไปส

การใชข�นสงตอไป

ข�นท� 4 ของ Roger ข�นการนาไปใช (Implementation) เปนข�นท�บคคลรวานานวตกรรม

น�นไปใชอยางไร เม�อเกดปญหาจะแกปญหาไดอยางไร รวมท�งการดดแปลงการใช ตลอดจนการ

นวตกรรมโดยเปนสวนหน� งของหนวยงานน�นๆ ซ� งมการใชหลายระดบและมความสอดคลองกบ

ข�นของความเก�ยวของ (Stages of concern) 3 ข�นดวยกน คอ ข�น Management ข�น Consequence

และข�น Collaboration โดยมรายละเอยดดงน�

1. ข�น Management เปนข�นท�บคคลมการจดการ วางแผนการใชนวตกรรมน�น ซ� งทา

ใหเกดการใชเปน 2 ระดบดวยกน ตามระดบการใช (Levels of use) คอ ข�น Mechanical Use ท�มการ

ใชระดบเบ�องตน และข�น Routine ท�มการใชเปนกจวตร

มหาวท


29

2. ข�น Consequence เปนข�นท�บคคลมองท�ประโยชนของการใชนวตกรรมน�นตอผเรยน

ซ� งสอดคลองกบระดบการใช (Levels of use) ในข�น Refinement ท�บคคลมระดบการใชสงข�น โดย

นานวตกรรมมาใชใหเกดประโยชนตอผเรยน เพ�อชวยใหผเรยนเกดประสทธผลทางการเรยนให

มากท�สด

3. ข�น Collaboration เปนข�นท�บคคลตองการความรวมมอจากบคคลอ�นในการใช

นวตกรรม ตองการทางานรวมกนเพ�อใหเกดผลดตอผเรยนมากย�งข�น ซ� งสอดคลองกบระดบการ

ใช (Levels of use) ในข�น Integration ซ� งเปนข�นการใชนวตกรรมท�มการรวมมอกนสรางโปรแกรม

การเรยนการสอนจากนวตกรรมใหเกดประโยชนตอผเรยนมากย�งข�น โดยมงเนนใหเกดประโยชน

ตอผเรยนมากกวาเปนการรวมมอกนใชนวตกรรมเพ�อลดภาระงานของผสอน

ข�นท� 5 ของ Roger ข�นการยนยน (Confirmation) ในข�นน� Roger ไดกลาวถงการท�

บคคลไดมการยอมรบนวตกรรมแลว โดยมการแสวงหา การศกษาหาความร ขาวสารเพ�มเตมเพ�อ

ใหเกดความม�นใจในการใชนวตกรรม ซ� งการไดรบคาแนะนาในการใชนวตกรรมจะมอทธพลตอ

ข�นการยนยนมาก โดย Roger เหนวาเมอบคคลเกดการยอมรบนวตกรรมแลวไมไดหมายถงการ

ส�นสดกระบวนการยอมรบนวตกรรมแตอยางใด น�นคอเม�อเกดการยอมรบแลวกอาจมการหยดการ

ยอมรบไดถาหากวาบคคลไมพงพอใจตอนวตกรรมหรอวามนวตกรรมท�ใหมกวาเขามาสอดคลอง

กบข�นความเก�ยวของ (Stages of concern) ในข�น Refocusing เปนข�นท�บคคลไดมการมองหาวธ

การท�จะทาใหไดรบประโยชนมากกวาเดม และระดบการใช (Levels of use) ในข�น Renewal ซ� ง

เปนการใชสารสนเทศในข�นสงท�สด

การเปรยบเทยบกระบวนการยอมรบนวตกรรมท�งสองแบบน� เพ�อเปนการทาความ

เขาใจกบการยอมรบสารสนเทศของบคคล ซ� งแตละบคคลมความแตกตางกนไป และจะชวยให

สามารถเขาใจเก�ยวกบการกระทา แบบแผนการกระทา ระดบการนาสารสนเทศไปใชใน

ชวตประจาวน รวมถงในดานการปฏบตงาน การบรหารงานไดดย�งข�น

มหาวท


30

ประสทธผลในการบรหารสถานศกษา

องคประกอบของระบบการบรหารสถานศกษา เปาหมาย(Goals) เปนสวนสาคญท�สด

ขององคการเพ�อความสาเรจของงานบรรลเปาหมายขององคกรโดยมตวแปรหรอตวชวดสอง

ประการ คอ ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effectiveness)

ประสทธภาพ (Efficiency) คอ สามารถทางานน�นใหบรรลผลตามเปาหมาย โดยใช

ทรพยากรแตนอย คอ ประหยดสด แตประโยชนสง ซ� งดไดจากประหยดทรพยากรกบประหยดเวลา

ประสทธผล (Effectiveness) คอ สามารถทางานใหบรรลผลตามเปาหมาย โดยไดท�ง

ปรมาณและคณภาพตามท�ตองการและกอใหเกดความพงพอใจ การทางานท�มประสทธผลดไดจาก

ผลงาน (Output) ท�เกดข�นในเชงปรมาณและคณภาพ

ประสทธภาพ ประสทธผล

ภาพท� 2.6 แสดงประสทธภาพและประสทธผล

ท�มา: บรชย ศรมหาสาคร, 2542, หนา 114.

วชย ตนศร (2549, หนา 308) กลาววาระหวางประสทธภาพกบประสทธผล ทฤษฎการ

บรหารเนนใหพจารณาประสทธผลกอน คอ ทาไดตามท�คาดหมาย กอนจะพจารณาประสทธภาพ

บางคร� งเราอาจทางานมประสทธภาพมากแตไมไดผลตามท�คาดหมาย เชน ตองการผลตนกเรยนให

เปนพลเมองด แตเราอาจทาไมได แตผลตไดจานวนมาก ซ� งไมสอดคลองกบเปาหมายการศกษา

ไดมผใหความหมายของประสทธผล และประสทธผลในการบรหารสถานศกษาไว

หลายทาน ดงน�

ปจจยในการทางาน

(INPUT)

ลงทนอย

ใชคนงานนอย

ใชพลงงานนอย

ใชวสดอปกรณนอย

ฯลฯ


(INPUT)

ใชเวลานอย


(INPUT)

ปรมาณ-คณภาพ

มหาวท


31

สวฒนา พรหมศร (2546, หนา 38) กลาววาประสทธผลการบรหารสถานศกษาไดแกการท�

ผบรหารสถานศกษาสามารถบรหารและจดการสถานศกษา โดยอาศยหลกปรบตว ในการ

ดาเนนการใหบรรลเปาหมาย การบรณาการและคงสภาพความสมบรณของระบบคานยม เพ�อความ

อยรอดและการเจรญเตบโตของสถานศกษา เปนผลใหสถานศกษาดาเนนภารกจสาเรจตาม

วตถประสงคท�กาหนดไว

นพนธ วรรณเวช (2548, หนา 18) กลาววา ประสทธผลขององคการ หมายถงความสามารถ

ขององคการในการทางานใหบรรลถงเปาหมาย ความสามารถในการดาเนนงาน ความสามารถใน

การท�จะอยรอด ปรบตว รกษาสภาพ และเตบโต โดยในระยะส� นอาจประเมนการผลต

ประสทธภาพ และความพอใจของคนในองคการ ประเมนการปรบตวและการพฒนาในระยะกลาง

และในระยะยาวสามารถประเมนการอยรอดขององคการได

อครพงศ เทพน (2548, หนา 36) กลาววาประสทธผลของโรงเรยนหมายถงการท�โรงเรยน

สามารถผลตนกเรยนท�มผลสมฤทธ� ทางการเรยนสง และสามารถพฒนานกเรยนใหมทศนคต

ทางบวก ตลอดจนสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมท�งภายในและภายนอก รวมท�งแกปญหา

ภายในโรงเรยนซ�งทาใหเกดความพงพอใจในการทางานโดยเปนการทองประสทธผลของท�งระบบ

อญชนตา เทยมแพ (2549, หนา 36-37) กลาววาประสทธผลของโรงเรยน หมายถง ความ

สามารถของโรงเรยนในการดาเนนการใหบรรลวตถประสงคตามเปาหมายท�ต�งไว ซ� งเปนผลลพธ

(Output) ของการปฏบตงานในโรงเรยนโดยพจารณาไดจากผลสมฤทธ� ของนกเรยนและการรบร

ประสทธผลของโรงเรยนโดยรวมท�เปนความสามารถในการผลตท�งปรมาณและคณภาพของ

ผลผลตประสทธภาพรวมท�งการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด

กาธร ปรณะวฒนกล (2550, หนา 55) กลาวไววา ประสทธผลในการจดการศกษาของ

สถานศกษาหมายถงผลของความรวมมอของผบรหาร คณะคร และผมสวนเก�ยวของปฏบตหนาท�

รวมกนตามภารกจ จนบรรลเปาหมายและวตถประสงคในการจดการศกษา คณะครพงพอใจกบ

ผลผลตและการปฏบตหนาท�ในสถานศกษาจากความหมายท�ไดกลาวขางตน ดงน�นจงสามารถสรป

ไดวา ประสทธผลของสถานศกษาหมายถงการรวมมอกนดาเนนงานของบคลากร เพ�อใหบรรล

วตถประสงค หรอเปาหมายของสถานศกษา คอมงใหผเรยนมคณภาพตามมาตรฐานการศกษา ตาม

ขอบขายงานและภารกจการบรหารและจดการสถานศกษาของแตละสถานศกษา

วรญา จตพฒนรงส (2553, หนา 34) กลาวไววาประสทธผลขององคการหมายถงความ

สามารถในการบรรลเปาหมายขององคกรดวยการสนบสนนเก�อกลกนของสมาชก ภายใตการใช

มหาวท


32

ทรพยากรทางการบรหารอยางมประสทธภาพ รวมไปถงความสามารถในการปรบตวและพฒนา

องคกรภายใตสภาพแวดลอมท�เปล�ยนแปลงตลอดเวลา

ขอบขายและภารกจการบรหารจดการสถานศกษาข�นพ�นฐาน

ขอบขายและภารกจการบรหารและจดการศกษาข�นพ�นฐาน เปนการจดการศกษาตามความ

มงหมายและหลกการ ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และท�แกไขเพ�มเตม (ฉบบท�

2) พ.ศ.2545 คอ เปนการศกษาเพ�อพฒนาคนไทยใหเปนมนษยท�สมบรณท�วรางกาย จตใจ สตปญญา

ความร และคณธรรมมจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกนไดอยางม

ความสข ซ� งขอบขายและภารกจของสถานศกษามท�งงานหลกท�เก�ยวของกบการจดกจกรรมการ

เรยนรโดยตรง และงานท�สนบสนนใหงานหลกบรรลตามวตถประสงค ซ� งขอบขายและภารกจการ

บรหารและจดการศกษาสถานศกษาข�นพ�นฐานตามท�กระทรวงศกษาธการไดกาหนดไวมดงน�

(กระทรวงศกษาธการ, 2546, หนา 97)

การบรหารวชาการ

1. แนวคด

งานวชาการเปนงานหลกหรอเปนภารกจของสถานศกษาท�พระราชบญญตการศกษา

แหงชาตพ.ศ.2542 และท�แกไขเพ�มเตม (ฉบบท� 2) พ.ศ.2545 มงใหกระจายอานาจในการบรหาร

จดการไปใหสถานศกษาใหมากท�สด ดวยเจตนารมณจะใหสถานศกษาดาเนนการไดโดยอสระ

คลองตว รวดเรวสอดคลองการความตองการของผเรยน สถานศกษา ชมชน ทองถ�น และการมสวน

รวมจากผมสวนไดสวนเสย ทกฝาย ซ� งจะเปนปจจยสาคญทาใหสถานศกษามความเขมแขงในการ

บรหารและการจดการสามารถพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนการวดผล

ประเมนผลรวมท�งการวดปจจยเก�อหนนการพฒนาคณภาพนกเรยน ชมชน ทองถ�น ไดอยางม

คณภาพและมประสทธภาพ

2. วตถประสงค

2.1 เพ�อใหสถานศกษาบรหารงานดานวชาการไดโดยอสระ คลองตว รวดเรวและ

สอดคลองกบความตองการของนกเรยน สถานศกษา ชมชน และทองถ�น

2.2 เพ�อใหการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาไดมาตรฐานและมคณภาพ

สอดคลองกบระบบประกนคณภาพการศกษา และการประเมนคณภาพภายใน เพ�อพฒนาตนเอง

และการประเมนจากหนวยงานภายนอก

มหาวท


33

2.3 เพ�อใหสถานศกษาพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนร ตลอดจนจดปจจย

เก�อหนนการพฒนาการเรยนรท�สนองความตองการของผเรยน ชมชน และทองถ�น โดยยดผเรยน

เปนสาคญไดอยางมคณภาพและประสทธภาพ

2.4 เพ�อใหสถานศกษาไดประสานความรวมมอในการพฒนาคณภาพการศกษา ของ

สถานศกษาและของบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอ�นๆอยางกวางขวาง

3. ขอบขาย/ภารกจ

3.1 การพฒนาหลกสตรสถานศกษา

3.2 การพฒนากระบวนการเรยนร

3.3 การวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน

3.4 การวจยเพ�อพฒนาคณภาพการศกษา

3.5 การพฒนาส�อ นวตกรรม และเทคโนโลยเพ�อการศกษา

3.6 การพฒนาแหลงการเรยนร

3.7 การนเทศการศกษา

3.8 การแนะแนวการศกษา

3.9 การพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

3.10 การสงเสรมความรทางวชาการแกชมชน

3.11 การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาและองคกรอ�น

3.12 การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและ

สถาบนอ�นท�จดการศกษา

การบรหารงบประมาณ

การบรหารงบประมาณของสถานศกษามงเนนความเปนอสระ ในการบรหารจดการมความ

คลองตวโปรงใส ตรวจสอบได ยดหลกการบรหารมงเนนผลสมฤทธ� และบรหารงบประมาณแบบ

มงเนนผลงาน ใหมการจดหาผลประโยชนจากทรพยสนของสถานศกษา รวมท�งจดหารายไดจาก

บรการใชบรหารจดการเพ�อประโยชนทางการศกษา สงผลใหเกดคณภาพท�ดข�นตอผเรยน


1.1 เพ�อใหสถานศกษาบรหารงานดวยงบประมาณมความเปนอสระ คลองตว โปรงใส

ตรวจสอบได

1.2 เพ�อใหไดผลผลต ผลลพธเปนไปตามขอตกลงการใหบรการ

มหาวท


34

1.3 เพ�อใหสถานศกษาสามารถบรหารจดการทรพยากรท�ไดอยางพอเพยงและม

ประสทธภาพ

2. ขอบขายภารกจ

2.1 การจดทาและเสนอของบประมาณ

2.1.1 การวเคราะหและพฒนานโยบายทางการศกษา

2.1.2 มการจดทาแผนกลยทธหรอแผนพฒนาการศกษา

2.1.3 การวเคราะหความเหมาะสมการเสนอของบประมาณ

2.2 การจดสรรงบประมาณ

2.2.1 การจดสรรงบประมาณในสถานศกษา

2.2.2 การเบกจายและการอนมตงบประมาณ

2.2.3 การโอนเงนงบประมาณ

3. การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการใชเงนและผลการดาเนนงาน

3.1 การตรวจสอบตดตามการใชเงนและผลการดาเนนงาน

3.2 การประเมนผลการใชงานและผลการดาเนนงาน

4. การระดมทรพยากร และการลงทนเพ�อการศกษา

4.1 การจดการทรพยากร

4.2 การระดมทรพยากร

4.3 การจดหารายไดและผลประโยชน

4.4 กองทนกยมเพ�อการศกษา

4.5 กองทนสวสดการเพ�อการศกษา

5. การบรหารเงน

5.1 การเบกเงนจากคลง

5.2 การบเงน

5.3 การเกบรกษาเงน

5.4 การจายเงน

5.5 การนาสงเงน

5.6 การกนเงนไวเบกเหล�อมป

6. การบรหารบญช

มหาวท


35

6.1 การจดทาบญชการเงน

6.2 การจดทารายงานทางการเงนและงบการเงน

6.3 การจดทาและจดหาแบบพมพบญช ทะเบยนและรายงาน

7. การบรหารพสดและสนทรพย

7.1 การจดทาระบบฐานขอมลสนทรพยของสถานศกษา

7.2 การจดหาพสด

7.3 การกาหนดแบบรปรายงานหรอคณลกษณะเฉพาะและจดซ�อ จดจาง

7.4 การควบคมดแล บารงรกษา และจาหนายพสด

การบรหารงบประมาณของสถานศกษาจะใชระบบงบประมาณ แบบมงเนนผลงาน

(Performance-based Budgeting : PBB) เปนหลกในการบรหารงบประมาณ (สาหนกงานคณะ

กรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน, 2550, หนา 11-29) ซ� งประกอบดวย 7 ดาน ดงน�

1. ดานการวางแผนงบประมาณ (Budget Planning) ประกอบดวย การวางแผนกลยทธ

(Strategic Planning) และกรอบการจดสรรสรางงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง

(Medium term Expenditure Framework: MTEF) ซ� งการวางแผนลวงหนา 3 ปและจะเปนกรอบ

สาหรบการจดสรรงบประมาณรายป

2. ดานการคานวณตนทนผลผลต (Costing) เปนการคานวณตนทน หรอคาใชจายท�เกด

จากการใชทรพยากรเพ�อทากจกรรม ซ� งมผลทาใหไดผลผลตและเปนสวนสาคญในการจดทาและ

บรหารงบประมาณแบบมงเนนผลงาน

3. ดานการจดระบบการจดหาพสด/ทน (Procurement Management) โดยมการจดระบบ

การจดซ�อจางท�ด โปรงใส ยตธรรม และตรวจสอบได มแผนในการวางซ�อจดจางท�ชดเจนชวยลด

การสญเสยงบประมาณ

4. การบรหารทางการเงนและการควบคมงบประมาณ (Financial Management and

Budgeting Control ) เปนการจดระบบการบรหารทางการเงนขององคกรการใหเกดประสทธภาพ

สงสด มการนาระบบบญชเกณฑพงรบ-พงจาย (Accrual Basis) มาใชในการบนทกบญช และ

หนวยงานตองมมาตรฐานในการควบคมงบประมาณ รวมถงการกาหนดความรบผดชอบในเร�องกร

บญชและการเงน

5. การรายงานทางการเงนและผลการดาเนนงาน (Financial and Performance Reporting)

การดาเนนการเพ�อยนยนผลสาเรจของงานตามท�ทาขอตกลงกนไวเปนการใหเหนวาจากเงน

มหาวท


36

งบประมาณท�ไดรบ สวนราชการนาไปใชจายอยางไร ตนในการผลตและการบรการเปนอยางไร

รวมถงการกาหนดความรบผดชอบการบญชและการเงน

6. การบรหารสนทรพย (Asset Management) มวตถประสงคเพ�อใหมการจดหาและใช

ประโยชนจากสนทรพยอยางคมคา รวมท�งการปองกนมใหสญหาย เสยหาย ลาสมย หมดเปลองไป

โดยไรประโยชน ใชผดวธ หรอการบารงรกษาท�เหมาะสม

7. การตรวจสอบภายใน (Internal Audit) เปนกลไกท�สาคญในการดแลและควบคมการใช

งบประมาณในทางท�ถกตอง ซ� งจะถกตรวจสอบไดโดยระบบตรวจสอบภายในของหนวยงานของ

ตนเอง ท�เก�ยวของกบสถานศกษาแบงออกเปน 2 ประเภท คอ การตรวจสอบทางการเงน และการ

ตรวจสอบการดาเนนงาน

การบรหารงานบคคล

การบรหารงานบคคลในสถานศกษา เปนภารกจสาคญท�มงสงเสรมใหสถานศกษาสามารถ

ปฏบตงานเพ�อตอบสนองภารกจของสถานศกษา เพ�อดาเนนการดานการบรหารงานบคคลใหเกด

ความคลองตว อสระภายใตกฎหมาย ระเบยบ ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาไดรบการ

พฒนาดานความร ความสามารถ มขวญและกาลงใจ ไดรบการยกยองเชดชเกยรต มความม�นคงและ

กาวหนาในวชาชพ ซ� งจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของผเรยนเปนสาคญ


1.1 เพ�อใหดาเนนงานดานการบรหารงานบคคลถกตองรวดเรว

1.2 เพ�อสงเสรมบคลากรใหมความรความสามารและมจตสานกในการปฏบตภารกจท�

รบผดชอบใหเกดผลสาเรจตามหลกการแบบมงผลสมฤทธ�

1.3 เพ�อสงเสรมใหครและบคลากรทางการศกษาท�ปฏบตงานเตมศกยภาพ โดยยดม�น

ในระเบยบวนย จรรยาบรรณ อยางมมาตรฐานแหงวชาชพ

1.4 เพ�อใหครและบคลากรทางการศกษาท�ปฏบตงานไดตามมาตรฐานวชาชพไดรบ

การยกยองเชดชเกยรต มความม�งคง และความกาวหนาในวชชาชพ ซ� งจะสงผลตอการพฒนา

คณภาพทางการศกษาของผเรยนเปนสาคญ

2. ขอบขาย/ภารกจ

2.1 การวางแผนอตรากาลงและกาหนดตาแหนง

2.2 การสรรหาและบรรจแตงต�ง

2.3 การเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตราชการ

มหาวท


37

2.4 วนยและการรกษาวนย

2.5 การลาออกจากราชการ

การบรหารท�วไป

การบรหารท�วไปเปนงานท�เก�ยวของกบการจดระบบองคกร ใหบรการบรหารงานอ�นๆ

บรรลตามมาตรฐาน คณภาพและเปาหมายท�กาหนดไว โดยมบทบาทหลกในการประสานสงเสรม

สนบสนนและการอานวยความสะดวกตางๆ ในการใหบรการการศกษาทกรปแบบ มงพฒนา

สถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสม สงเสรมในการบรหารและจดการศกษา

ของสถานศกษา ตามหลกการบรหารงานท�มงเนนผลสมฤทธ� ของงานเปนหลกโดยเนนความ

โปรงใส ความรบผดชอบท�ตรวจสอบได ตลอดจน การมสวนรวมของบคคลชมชนและองคกรท�

เก�ยวของเพ�อใหการจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผล


2.1 เพ�อใหบรการ สนบสนน สงเสรม ประสานงานและอานวยการ ใหปฏบตงานของ

สถานศกษาเปนไปดวยความเรยบรอยมประสทธผล

2.2 เพ�อประชาสมพนธ เผยแพรขอมลขาวสารและผลงานของสถานศกษาตอ

สาธารณชนซ�งจะกอใหเกดความร ความเขาใจ เจตคตท�ด ศรทธาและสนบสนนการจดการศกษา

2. ขอบขายและภารกจ

2.1 ดาเนนงานธรการ

2.2 งานเลขานการคณะกรรมการการศกษาข�นพ�นฐาน

2.3 การพฒนาระบบและเครอขายขอมลสารสนเทศ

2.4 การประสานและพฒนาเครอขายการศกษา

2.5 การจดระบบการบรหารและการพฒนาองคกร

2.6 งานเทคโนโลยสารสนเทศ

2.7 การสงเสรมสนบสนนดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและ การบรหาร

2.8 การดแลอาคารสถานท�และสภาพแวดลอม

2.9 การจดทาสามะโนผเรยน

2.10 การรบนกเรยน

2.11 การสงเสรมการประสานงานการตดการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

2.12 การระดมทรพยากรเพ�อการศกษา

มหาวท


38

2.13 การสงเสรมงานกจการนกเรยน

2.14 การประชาสมพนธ

2.15 การสงเสรมสนบสนนและประสานงานการจดการศกษาของบคคล ชมชน องคกร

หนวยงาน และสถาบนสงคมอ�นๆ ท�จดการศกษา

2.16 งานประสานราชการกบเขตพ�นท�การศกษาและหนวยงานอ�น

2.17 การจดระบบการควบคมภายในหนวยงาน

2.18 งานบรการสาธารณะ

2.19 งานท�ไมไดระบไวในงานอ�น

งานวจยท�เก�ยวของ

งานวจยท� เก�ยวของกบการใชสารสนเทศเพ�อการบรหารจดการสถานศกษากบ

ประสทธผลในการบรหารของผบรหารสถานศกษาท�งในประเทศและตางประเทศมดงน�

1. งานวจยในประเทศ

ธรศกด� พงภกด� (2544, หนา 134-149) ไดศกษาเก�ยวกบแนวทางการใชระบบ

สารสนเทศเพ�อการบรหารงานในโรงเรยนมธยมศกษา กรมสามญศกษา จงหวดเพชรบร พบวา

การใชสารสนเทศเพ�อการบรหารอยในระดบปานกลาง สภาพปญหาการใชระบบสารสนเทศเพ�อ

การบรหารงานในโรงเรยนมธยมศกษา กรมสามญศกษา จงหวดเพชรบร ปญหาสวนใหญมอย

หลายประการ ท�งดานการจดระบบสารสนเทศ โดยดานการพฒนาระบบสารสนเทศ ขาดการ

วเคราะหนโยบายสารสนเทศ ไมมแผนงาน/โครงการพฒนาสารสนเทศขาดการประชาสมพนธ

แนวทางการใชการพฒนาใหบคลากรทราบอยางตอเน�อง ผบรหารขาดการสนบสนนในการจด

กระทาและใชสารสนเทศในการปฏบตงาน ไมมการกากบตดตาม ตรวจสอบดแล สนบสนนและ

ประเมนผล ดานการนาไปใชในการบรหารและวางแผน พบวา ผบรหารไมเหนความสาคญใน

การใชสารสนเทศ ขาดการสรปวเคราะหขอมลสารสนเทศในการใชเพ�อการบรหารและวางแผน

ไมสนบสนนใหบคลากรใชสารสนเทศในการปฏบ◌ตงาน ผบรหารขาดความร ความเขาใจในการ

ใชสารสนเทศ

ปรชญา เวสารชช (2545, หนา 17-20) กลาวถงกลมงานสารสนเทศวาระบบฐานขอมล

และสารสนเทศของหนวยงานทางการศกษา และเขตพ�นท�การศกษาควรมระบบเครอขายเช�อมโยง

กน เพ�อมใหเกดการซ� าซอนในการเกบ สามารถใชฐานขอมลเดยวกนได

มหาวท


39

รชฎาว ลย บญเดช (2546, บทคดยอ) ไดศกษาพฤตกรรมและปญหาในการใช

เทคโนโลยสารสนเทศของบคลากรท�ทางานกบบรษทเอกชนในเขตกรงเทพมหานคร พบวา

บคลากรเพศท�แตกตางกนของบคลากรมผลตอพฤตกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศ ในสวนของ

บคลากรท�มอายตางกนมความคดเหนตอการใชสารสนเทศเพ�อการบรหารสถานศกษาในภาพรวม

แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ 0.05 และบคลากรท�มระดบการการศกษาตางกน ม

ปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ 0.01

สอางค จงสวสด� พฒนา (2546, หนา 88-91) ไดศกษาวจยเร� อง การใชขอมล

สารสนเทศในการบรหารงานวชาการโรงเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา

การใชขอมลสารสนเทศในการบรหารงานวชาการของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา

กรงเทพมหานคร ท�ง 5 งาน โดยรวมรายดานและรายขอ อยในระดบมาก เม�อพจารณาตามขนาด

ของโรงเรยน พบวา โรงเรยนท�ง 4 ขนาด มการใชขอมลสารสนเทศในการบรหารวชาการ อยใน

ระดบมากท�สด เม�อพจารณาตามกลมโรงเรยน พบวา โรงเรยนกลม 2 มการใชขอมลสารสนเทศ

ในการบรหารวชาการ วชาการ อยในระดบมากท�สด

ชมพนช สจนพรหม (2547, หนา 72) ทาการวจยเร�อง การศกษาการใชสารสนเทศใน

การบรหารสถานศกษาของสถานศกษาข�นพ�นฐาน ระดบมธยมศกษา จงหวดสทรนทร พบวา

ผบรหารสถานศกษาข�นพ�นฐาน ระดบมธยมศกษา จงหวดสรนทร มการใชสารสนเทศในการ

บรหารสถานศกษาโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก และพบวา เพศ อาย และระยะเวลาในการ

ดารงตาแหนงแตกตางกน มระดบการใชสารสนเทศในการบรหารสถานศกษาไมแตกตางกน สวน

ดานระดบการศกษาแตกตางกน มการใชสารสนเทศแตกตางกน

บรรเจด อนทรกล�า (2549, หนา 118) ไดทาการวจยเร�อง คณลกษณะของผบรหาร

สถานศกษามออาชพ ตามทศนะของครในสถานศกษาข�นพ�นฐาน สงกดสานกงานเขตพ�นท�

การศกษาสพรรณบร พบวาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษามออาชพตามทศนะของครอยใน

ระดบมาก คอ ดานการนานวตกรรมและเทคโนโลย สารสนเทศมาใชในการบรหารจดการศกษา

ดานการมความรความสามารถในการบรหาร ดานการมผลงานท�แสดงถงความชานาญในการ

บรหารสถานศกษา ดานการเปนผนาการเปล�ยนแปลง ดานการเปนผนาทางการศกษาและดานการม

จตวญญาณนกบรหาร

มหาวท


40

เกษวล ศรขาว (2551, หนา 63) ทาการวจยเร�อง การศกษาระดบการใชเทคโนโลย

สารสนเทศของพนกงานกองบรการสถานฝายบรการลาดจอดและอปกรณภาคพ�น บรษท การบน

ไทยจากด (มหาชน) พบวาพนกงานกองบรการสถาน ฝายบรการลาดจอดฯ บรษทการบนไทย

จากด มหาชน ท�มอายแตกตางกนมระดบการใชสารสนเทศท�แตกตางกน

รตตกรณ สขด (2551, หนา 106-107) ไดศกษาการบรหารงบประมาณตามหลกธรร

มาภบาลของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษาเชยงใหม เขต 3 พบวา ในการ

บรหารงบประมาณโรงเรยน ผบรหารสวนใหญใชหลกคณธรรมและใหความสาคญกบหลกนต

ธรรมในการบรหารงานใหถกตองและเปนไปตามกฎระเบยบและขอบงคบของทางราชการใหมาก

ท�สด รองลงมาคอหลกความโปรงใส โดยผบรหารสงเสรมใหผปฏบตหนาท�ท�เก�ยวของกบการเงน

ใหมความซ�อสตยตามหลกคณธรรม มความรบผดชอบสงสด มเชนน�นแลวอาจสงผลใหเกดความ

เสยหาย และถกลงโทษตามกฎหมายได

สายพณ เช�อนอย (2551, หนา 78) ทาการวจยเร�อง ปจจยท�สงผลตอการใชสารสนเทศ

ดานการศกษาของบคลากรสงกด สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ พบวา บคลากรสงกด

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการท�ปฏบตงานในสวนกลางและสวนภมภาค มการใชสารสนเทศ

ในการปฏตบตงานอยในระดบปานกลาง และพบวามการการใชสารสนเทศมากท�สด คอ ระดบการ

แสวงหาสารสนเทศ สวนระดบการใชสารสนเทศเปนกจวตรประจาวนอยในระดบปานกลาง

สมงคล สวรรณนภาศร (2552 อางถงใน มสยา รงอรณ, 2554,หนา 59) ทาการวจย

เร�อง การใชสารสนเทศในการบรหารสถานศกษาของผบรหารสถานศกษาเอกชน สงกดเขตพ�นท�

การศกษา กรงเทพมหานคร เขต 2 ผลการศกษาคนควาพบวา การใชสารสนเทศในการบรหาร

สถานศกษาโดยภาพรวมอยในระดบมาก เม�อพจารณาเปนรายดานพบวา การใชสารสนเทศในการ

วางแผนพฒนาคณภาพการศกษามระดบการใชสารสนเทศสงสด รองลงมาคอ การใชสารสนเทศ

ในการควบคมคณภาพการศกษา สวนดานท�มการใชต�าสดคอ การใชสารสนเทศในการประเมน

และรบรองคณภาพการศกษาของสถานศกษา สวนผลการเปรยบเทยบการใชสารสนเทศในการ

บรหารสถานศกษาของผบรหารสถานศกษาเอกชน สงกดเขตพ�นท�การศกษา กรงเทพมหานคร

เขต 2 จ าแนกตามเพศ พบวา ผ บรหารท� เปนเพศหญงมการใชสารสนเทศในการบรหาร

สถานศกษาสงกวาผบรหารท�เปนเพศชาย จาแนกตามอาย พบวา ผบรหารท�มอายระหวาง 31-40

ป มการใชสารสนเทศในการบรหารสถานศกษาสงกวาผบรหารท�มอายระหวาง 40-50 ป และสง

กวา 50 ป จาแนกตามระดบการศกษา พบวา ผบรหารท�มระดบการศกษาในระดบปรญญาเอกม

มหาวท


41

การใชสารสนเทศเพ�อการบรหารสถานศกษาสงกวาผบรหารท�มระดบการศกษาในระดบปรญญาตร

และปรญญาโท และระยะเวลาในการดารงตาแหนง พบวา ผบรหารท�มระยะเวลาในการดารง

ตาแหนงระหวาง 1-5 ป มการใชสารสนเทศเพ�อการบรหารสถานศกษาสงกวาพบวา ผบรหารท�ม

ระยะเวลาในการดารงตาแหนงระหวาง 6-10 ป และมากกวา 10 ป

เขมนจ ปรเปรม (2554,หนา 86) ทาการวจยเร�อง สมรรถนะดานเทคโนโลยสารสนเทศ

กบการบรหารระบบสารสนเทศของผบรหารสงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษา

นครปฐม เขต 1 ผลการวจยพบวา สมรรถนะดานเทคโนโลยสารสนเทศของผบรหารสานกงานเขต

พ�นท�การศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 1 อยในระดบมาก โดยเรยงลาดบตามคาเฉล�ยจากมากไป

หานอย ดงน� สมรรถนะดานเจตคต สมรรถนะดานความร และสมรรถนะดานทกษะ การบรหาร

ระบบสารสนเทศของผบรหารสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษา นครปฐม เขต 1 อยใน

ระดบมาก โดยเรยงลาดบตามคาเฉล�ยจากมากไปหานอย ดงน� การนาไปใช ปจจยนาเขา การ

ประมวลผล และการผลตสารสนเทศสมรรถนะดานเทคโนโลยสารสนเทศกบการบรหารระบบ

สารสนเทศของผบรหารสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษา นครปฐม เขต 1 มความสมพนธ

กน อาจเน�องมาจากถาผบรหารมความรความเขาใจ ตลอดจนมความสามารถในดานเทคโนโลย

สารสนเทศ จะสามารถช�แนะแนวทางตลอดจนกาหนดนโยบายเก�ยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ จงม

ความสมพนธกนกบการบรหารระบบสารสนเทศมากตามไปดวย

ปารชาต วเชยร (2554, บทคดยอ) ไดวจยเร�อง สภาพและความตองการใชเทคโนโลย

สารสนเทศเพ�อการบรหารและจดการศกษาของโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษาพงงา

ผลการวจยพบวา สภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพ�อการบรหารและจดการศกษาของโรงเรยน

สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษา พงงา โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง สภาพการใชเทคโน

โลยสารสนเทศเพ�อการบรหารและจดการศกษาของโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษา

พงงา ของครท�มเพศตางกน มสภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพ�อการบรหารและจดการศกษา

ในภาพรวม และรายดานในทกดานไมแตกตางกน สวนครท�มอายและอายราชการตางกนม สภาพ

การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพ�อการบรหารและจดการศกษาในภาพรวมแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถตท� ระดบ .01 และ .05 ตามลาดบ

มสยา รงอรณ (2554,หนา 88-92) ทาการวจยเร� อง ศกษาการใชสารสนเทศในการ

บรหารของผบรหาสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษาราชบร เขต 1 พบวา

การใชสารสนเทศในการบรหารสถานศกษาโดยภาพรวมอยใน ระดบมาก เม�อพจารณาเปนรายดาน

มหาวท


42

พบวา การใชสารสนเทศในการควบคม คณภาพการศกษา มระดบการใชสารสนเทศสงสด

รองลงมาคอ การใชสารสนเทศในการ วางแผนพฒนาคณภาพการศกษา ดานท�มการใชต�าสด คอ

การใชสารสนเทศในการ ประเมนและรบรองคณภาพการศกษาของสถานศกษา และเปรยบเทยบ

การใชสารสนเทศ ในการบรหารการศกษาของผบรหารการศกษา จาแนกตามระดบการศกษา และ

ระยะเวลาในการ ดารงตาแหนง มการใชสารสนเทศไมแตกตางกน

ณฐกรณ หรญชาต (2556, หนา 93-97) ทาการวจยเร�อง บทบาทผบรหารกบการใช

เทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารในสถานศกษา พบวาบทบาทผบรหารสถานศกษา สงกด

สานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 8 โดยภาพรวมอยในระดบมาก การใชเทคโนโลย

สารสนเทศในสถานศกษาโดยภาพรวมอยในระดบมากทกดาน บทบาทผบรหารสถานศกษาม

ความสมพนธทางบวกกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารในสถานศกษา โดยมคา

ความสมพนธกนในทางบวกหรอมความสมพนธกนในลกษณะท�คลอยตาม

สมมาตร คงช�นสน (2556, หนา 141) ทาการวจยเร�อง ความสมพนธระหวางการ

บรหารตามหลกธรรมาภบาลกบประสทธผลในการบรหารของผบรหารสถานศกษา สงกด

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยกรงเทพมหานคร พบวา

ประสทธผลในการบรหารของผบรหารสถานศกษาดานท�มประสทธผลนอยท�สดคอ ดานการ

บรหารวชาการ รองลงมาคอ ดานการบรหารท�วไป

สมหมาย เทยนสมใจ (2556, หนา 302) ทาการวจยเร�อง รปแบบการบรหารงานท�ม

ประสทธผลของสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษา ซ� งพบวาองคประกอบการบรหารท�ม

ประสทธผลของสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษา ประกอบดวย 6 องคประกอบ คอ 1)

ภาวะผนาการเปล�ยนแปลง 2)การวางแผนกลยทธ 3)องคการแหงการเรยนร 4)วฒนธรรมองคการ

5)เทคโนโลยสารสนเทศ 6)สนบสนนการมสวนรวม

รสรญ เชยสาคร (2557, หนา 87) ทาการวจยเร�อง บทบาทหนาท�ของผบรหารในการ

บรหารโรงเรยนตามทศนะของผบรหารและคร สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษาประถมศกษา

ลพบร พบวาทศนะของผบรหารและครตอบทบาทหนาท�ของผบรหารในการบรหารโรงเรยน เม�อ

จาแนกตาม เพศ อาย และประสบการณการทางานในโรงเรยน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

ท�ระดบ .05 และเม�อจาแนกตาม ตาแหนง วฒการศกษา ขนาดโรงเรยนท�สงกด และเขตพ�นท�ท�สงกด

พบวาผบรหารและคร มทศนะไมแตกตางกน

มหาวท


43

อมาวด เหลาอรรคะ (2557, หนา 111) ทาการวจยเร�อง ความสมพนธระหวางภาวะผ

นาการเปล�ยนแปลงของผบรหาร ท�มผลตอประสทธผลในในการบรหารสถานศกษา ในสงกด

สานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 27 พบวา ประสทธผลในการบรหารสถานศกษาโดย

รวมและรายดานอยในระดบมาก โดยคาเฉล�ยสงสดคอ ดานการบรหารงบประมาณ และคาเฉล�ย

นอยสดคอ ดานการบรหารท�วไป

เอกราช เครอศร (2558, หนา 202-209) ทาการวจยเร�อง การใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษามธยมศกษา เขต 32

พบวาการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหน

ของครโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยดานท�มคาเฉล�ยสงสดคอ ดานการบรหารวชาการ

รองลงมา คอ ดานการบรหารงบประมาณ ตามความคดเหนของครท�มเพศตางกนโดยรวมไม

แตกตางกน และตามความคดเหนของครท�มประสบการณตางกน โดยรวมแตกตางกน และเม�อ

พจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานครท�มประสบการณตางกน มความคดเหนแตกตางกน ขอ

เสนอแนะเพ�มเตมมากท�สดคอ ควรมการจดทาขอมลสารสนเทศในระบบดแลชวยเหลอ รองลงมา

คอ ควรนาขอมลดานงบประมาณ และแผนการปฏบตงานท�เปนปจจบนมาเปนสารสนเทศของ

โรงเรยน และควรมการจดทาระบบสารสนเทศท�ครและบคลากรทางการศกษาสามารถสงงานทาง

อนเทอรเนตไดอยางถกตอง

2. งานวจยตางประเทศ

Simon (1977 อางถงใน จนทราน สงวนนาม, 2553, หนา 213) กลาวถงการตดสนใจ

เชงกระบวนการของกจกรรมตางๆ 3 ประการ คอ (1) กจกรรมดานเชาวนปญญาซ� งเนนการรวบรวม

ขอมลและสารสนเทศท�จะนามาใชประกอบในการตดสนใจ (2) กจกรรมดานการออกแบบ คอ การ

นาขอมลมาวเคราะหหาแนวทางท�จะนาไปสการปฏบต และ (3) กจกรรมเก�ยวกบการเลอกทางเลอก

ท�เหมาะสมท�จะนาไปปฏบต

Gurr (2000 อางถงใน สรกฤษณ ชายเกต, 2551, หนา 44) ไดศกษาเร�อง ผบรหาร

โรงเรยนกบเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยการส�อสาร โดยการสมภาษณผบรหารโรงเรยน

รฐบาลในออสเตรเลย ต�งแตโรงเรยนประถมขนาดเลกไปจนถงโรงเรยนมธยมขนาดใหญ รวม

ท�งส�น 21 คน เพ�อศกษาความคดเหนเก�ยวกบผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศตองานในการ

บรหารโรงเรยน จากผลการศกษาพบวา ผบรหารไดใชระบบสารสนเทศเพ�อการจดการเปนประจา

รวมท� งยงไดขยายระบบเครอขายท�งภายในโรงเรยนและเช�อมตอกบเครอขายภายนอก โดยม

มหาวท


44

จดประสงคหลกเพ�อประโยชนในแงการเรยนการสอน เน�องจากแนวโนมในการใชระบบ

สารสนเทศเพ�อการเรยนการสอนมมากข� น ผบรหารจงตองมความรทางดานการพฒนาและ

บารงรกษาเครอขาย เพ�อใหม�นใจไดวาโรงเรยนมระบบเครอขายท�เหมาะสม โดยสรปเทคโนโลย

สารสนเทศไดทาใหระบบการเรยนการสอนและการบรหารเปล�ยนแปลงไปสามารถทางานไดอยาง

มประสทธภาพมากข�น

Turban, Rainer & Potter (2000 อางถงใน สรกร วฒนธญญาการ, 2552, หนา 38) ได

ศกษาการนาเทคโนโลยสารสนเทศไปใชในระบบการศกษา พบวาการจดการระบบฐานขอมลซ� ง

เปนรากฐานในการพฒนางานดานเทคโนโลยสารสนเทศ องคประกอบท�สาคญ คอ การวางแผน

ระบบขอมล เร� มตนต� งแตการกาหนดแผนยทธศาสตรซ� งเปนแผนท�กลาวถงภารกจโดยรวม

เปาหมายของภารกจ และข�นตอนท�จาเปนเพ�อนาไปสเปาหมาย นอกจากน� กระบวนการวางแผน

ยทธศาสตรตองสอดคลองกบวตถประสงคและทรพยากรท�มอย มการกาหนดทศทางดานเทคนค

วธการ โดยการรวบรวมองคประกอบตางๆ เชน ฮารดแวร ระบบปฏบตการ เครอขาย ขอมลและ

ระบบการจดการขอมล ตลอดจนการประยกตใชซอฟตแวร และดานการจดการกบระบบฐานขอมล

ขอบเขตอานาจในการจดการและการตดสนใจเก�ยวกบระบบขอมล เม�อวางแผนใหครบถวน

สมบรณแลว จงกาหนดแผนในระบบการปฏบต (แผนปฏบตการ) เพ�อนาไปสการปฏบตท�เปน

รปธรรม

จากการศกษาเอกสารและงานวจยท�งในประเทศและตางประเทศแสดงใหเหนวาการม

สารสนเทศท�ดและการนาสารสนเทศไปใชใหมประสทธภาพมความจาเปนและสาคญตอการ

สนบสนนการตดสนใจในการวางแผนการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา ซ� งจะสงผลถง

ความสาเรจในการดาเนนงานดานตางๆ ของสถานศกษา ซ� งจะสะทอนใหเหนประสทธผลการ

บรหารสถานศกษาของผบรหาร

แนวคิด ทฤษฎี...

Documents

Transcript of แนวคิด ทฤษฎี...