แผนการจดการเรยนรท 1

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนนาสวยวทยา

หนวยการเรยนรท 2 สารรอบตว ชนมธยมศกษาปท 1

แผนท 1 เรอง สถานะของสาร จานวน 2 ชวโมง

ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา

1. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรง

ยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนา

ความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม. 1/1 ทดลองและจาแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และ

อธบายสมบตขงสารในแตละกลม

ม. 1/2 อธบายสมบตและการเปลยนสถานะของสาร โดยใชแบบจาลองการจดเรยง

อนภาคของสาร

2. สาระสาคญ

สารแตละชนดตางประกอบดวยเนอสารทเปนอนภาคเลกๆ อยรวมกนมากมาย อนภาคเลกๆ เหลาน

ไมสามารถมองเหนได แตอนภาคเหลานสามารถแสดงสมบตของสารได การจดเรยงและการยดเหนยวของ

อนภาค ทาใหสารแตละชนดแสดงสมบตเปนของแขง ของเหลว และแกส

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 ทดลองตรวจสอบการจดเรยงตวของอนภาคของสารในสถานะของแขง ของเหลว และแกสโดย

ใชแบบจาลองการจดเรยงอนภาคได (P)

3.2 อธบายการจดเรยง ระยะหางระหวางอนภาค แรงยดเหนยวระหวางอนภาค และการเคลอนไหว

ของอนภาคในสถานะของแขง ของเหลว และแกสโดยใชแบบจาลองการจดเรยงอนภาคของสารได (K)

3.3 มความตงใจในการทากจกรรมกลมและตงใจในการทาการทดลองทางวทยาศาสตร (A)

4. สาระการเรยนร

สารแตละชนดมสมบตทเปนลกษณะเฉพาะของสารนน เชน ทอณหภมหอง เกลอเปนของแขง น า

เปนของเหลวใส ลกษณะเฉพาะเชนนสามารถใชจาแนกสารแตละชนดออกจากกนถาอณหภมเปลยนแปลง

ไป สมบตบางประการของสารกจะเปลยนไป เชน ทความดนอากาศ 1 บรรยากาศ นาบรสทธมสถานะเปน

ของเหลวใส เมออณหภมลดลงเปน 0 องศาเซลเซยส หรอตากวาน าจะกลายเปนน าแขง และเมออณหภม

สงขนเปน 100 องศาเซลเซยส น ากจะเดอดกลายเปนไอ ซงสมบตเหลานสามารถนามาใชทดสอบสารท

สงสยวาเปนนาบรสทธหรอไม

ในการทดสอบเพอยนยนวาสารนนๆ เปนสารใด จาเปนตองใชสมบตตางๆ ของสารมาวเคราะห

ประกอบกน สถานะของสารเปนสมบตอยางหนง ทนามาใชเปนเกณฑในการจาแนกสาร

โดยทวไปการจาแนกสารทเปนของแขง ของเหลว และแกส พจารณาจากรปรางและปรมาตร

ของแขงมปรมาตรรปรางทแนนอน ของเหลวมปรมาตรทแนนอน แตมรปรางไมแนนอนเมอนามาใสใน

ภาชนะตางๆ ภายใตแรงโนมถวงของโลกจะมรปรางเปลยนแปลงไปตามลกษณะของภาชนะ หรอเมอเทลง

บนพนราบ ของเหลวจะไหลนองไปตามพน แกสมปรมาตรและรปรางไมแนนอนเมอบรรจอยในภาชนะปด

จะฟงกระจายอยเตมภาชนะ ถาเปดฝาภาชนะทบรรจออก แกสกจะฟงกระจายออกไปในอากาศ

สารแตละชนดตางประกอบดวยเนอสารทเปนอนภาคเลกๆ อยรวมกนมากมาย อนภาคเลกๆ เหลาน

ไมสามารถมองเหนได แตอนภาคเหลานสามารถแสดงสมบตของสารได การจดเรยงและการยดเหนยวของ

อนภาค ทาใหสารแตละชนดแสดงสมบตเปนของแขง ของเหลว และแกส

5. กระบวนการจดการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ (Engage) 5 นาท

5.1.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- นกเรยนคดวาสารตางๆ ทอยรอบตวเราสามารถจาแนกออกเปนกสถานะ และมสถานะอะไรบาง

(3 สถานะ ไดแก ของแขง ของเหลว และแกส)

- นกเรยนใชเกณฑใดมาใชสาหรบการจาแนกสถานะของสาร (ใชเกณฑการจดเรยงอนภาคของ

สาร รปรางและปรมาตรของสาร เปนตน)

- แลวนกเรยนทราบหรอไมวาสารแตละชนดมการจดเรยงอนภาคเปนอยางไร (ฟงความคดเหน

ของนกเรยนโดยครยงไมเฉลย)

5.1.2 ครชแจงวา “วนนเราจะไดทาการทดลอง เรอง อนภาคของของแขง ของเหลว และแกส”

5.2 ขนสารวจและคนหา (Explore) 45 นาท

5.2.1 ครชแจงจดประสงคการทดลองใหนกเรยนฟง ดงน

1. ลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนได

2. ออกแบบตารางการทดลองได

3. อภปรายและสรปผลการทดลองได

4. สามารถนาเสนอรายงานผลการทดลองตอสมาชกในหองได

5.2.2 ครใหนกเรยนแตละกลมลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนการทดลองในใบกจกรรมท 1

โดยมการทดลองทงหมด 2 ตอน ใชเวลาในการทดลอง 20 นาท

5.2.3 ครใหนกเรยนแตละกลมออกแบบตารางบนทกผลการทดลองลงในใบกจกรรมท 1 แลวให

นกเรยนบนทกผลการทดลองทง 2 ตอน ลงไปในตารางทนกเรยนออกแบบไว

5.2.4 ครใหนกเรยนแตละกลมนาผลการทดลองมาอภปรายและลงขอสรปผลการทดลองลงไปใน

ใบกจกรรมท 1

5.3 ขนอภปรายและลงขอสรป (Explain) 30 นาท

5.3.1 ครใหนกเรยนแตละกลมออกมานาเสนอผลการทดลอง โดยใชเวลาในการนาเสนอกลม

ละ 3 นาท

5.3.2 ครและนกเรยนรวมอภปรายขอมลทไดจากการทากจกรรม โดยครใชคาถาม ดงน

- การเปาลมในขวดอยางชาๆ เบาๆ ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจาลองทแทนการจดเรยงอนภาค

ของสารในสถานะใด และมลกษณะอยางไร (การเปาลมอยางชาๆ เบาๆ ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจาลองท

แทนการจดเรยงอนภาคของสารในสถานะของแขง ททกอนภาคมการสนสะเทอนตลอดเวลาแตอยตาแหนง

เดม และอนภาคอยชดตดกนมแรงระหวางอนภาคมากทาใหของแขงคงรปอยได)

- การเปาลมในขวดแรงขน ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจาลองทแทนการจดเรยงอนภาคของสารใน

สถานะใด และมลกษณะอยางไร (การเปาลมแรงขน ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจาลองทแทนการจดเรยง

อนภาคของสารในสถานะของเหลวททกอนภาคมการสน อนภาคอยหางกนเลกนอย มการเคลอนตวและการ

กระจายตวทวกนภาชนะจงมปรมาตรเพมขนทาใหความหนาแนนและแรงยดเหนยวระหวางอนภาคนอย

กวาของแขงเมอเปาลมแรงทสด)

- การเปาลมในขวดแรงทสด ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจาลองทแทนการจดเรยงอนภาคของสาร

ในสถานะใด และมลกษณะอยางไร (การเปาลมอยางแรงทสด ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจาลองทแทนการ

จดเรยงอนภาคของสารในสถานะแกส ททกอนภาคมการเคลอนทอยตลอดเวลาอยางรวดเรว ฟ งกระจายเตม

ภาชนะ ทาหความหนาแนนและแรงยดเหนยวระหวางอนภาคนอยกวาของเหลวและของแขงมาก)

- เกลดดางทบทมมลกษณะอยางไร (เปนของแขง ลกษณะเปนผลกทอนเลกๆ สมวงเขมเกอบดา

และมนวาว)

- เมอหยอนเกลดดางทบทมลงในนา เกดการเปลยนแปลงอยางไร เพราะเหตใด (สมวงเขมจากดาง

ทบทมจะแพรกระจายผสมกบนากลายเปนสมวง)

- เมอเปดฝาขวดทบรรจสาลชบสารละลายแอมโมเนยเจอจาง เกดการเปลยนแปลงอยางไรเพราะ

เหตใด (ไดกลนแอมโมเนยฟงกระจายไปทวหองอยางรวดเรวโดยไมเหนอนภาคใดๆ ในอากาศเพราะอนภาค

อนภาคของแอมโมเนยมขนาดเลกจงไมสามารถมองดวยตาเปลาได)

- แบบจาลองการเคลอนทของอนภาคในการทดลองท 1 มความสมพนธกบกจกรรมในตอนท 2

อยางไร (จากการทดลองทง 2 ตอน แสดงวาเกลดดางทบทมเปรยบเทยบไดกบแบบจาลองอนภาคของ

ของแขงทคงรปอยได ดางทบทมผสมกบนาเปรยบเทยบไดกบแบบจาลองอนภาคของของเหลว ตอนท 1 ท

เปาลมแรงขน การเปดฝาขวดทบรรจสาลชบสารละลายแอมโมเนย จะไดกลนแอมโมเนยฟ งกระจายไปทว

หองอยางรวดเรว และมองไมเหนอนภาคใดๆในอากาศเปรยบเทยบไดกบแบบจาลองอนภาคของแกส

อนภาคของดางทบทมแอมโมเนยมขนาดเลกมาก ไมสามารถดวยตาเปลา การทาการทดลองตอนท 2

สอดคลองกบการอธบายสถานะของสารโดยใชแบบจาลองการจดเรยงอนภาคของสารในตอนท 1)

5.4 ขนขยายความร (Extend) 5 นาท

5.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอนาไปสความรเกยวกบเรอง สถานะและความหนาแนน

เปนสมบตของสารอยางหนงโดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- ของแขงมความหนาแนนมากกวาของเหลวเสมอไปหรอไม เพราะเหตใด (ไมเสมอไป เพราะ

ของแขงอาจมความหนาแนนนอยกวาของเหลวได)

- เพราะเหตใดนาแขงจงลอยนาได (เพราะสารทมความหนาแนนตากวาจะลอยอยบนสารทมความ

หนาแนนมากกวา และนาทอณหภมหองมความหนาแนนมากกวานาแขง นาแขงจงลอยนาได)

- ทาไมเรอททาจากเหลก จงลอยทผวน าได (เพราะปรมาตรของเรอเหลกสวนใหญเปนปรมาตร

ของอากาศ สวนเหลกจะเปนสวนของโครงสรางรอบนอก ทาใหมวลตอปรมาตรหรอความหนาแนนนอยกวา

นา เรอจงลอยทผวนาได)

5.5 ขนประเมนผล (Evaluate) 5 นาท

5.5.1 ครประเมนจากการบนทกการทดลองลงในใบกจกรรมท 1

5.5.2 ครสงเกตจากการตอบคาถาม

5.5.3 ครสงเกตจากการทาการทดลองของแตละกลม

6. สอและแหลงการเรยนร

6.1 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.1 (สสวท.)

6.2 สมดเรยน

6.3 ใบกจกรรมท 1

6.4 ขวดพลาสตกขนาด 500 cm³

6.5 เมดโฟมขนาดเสนผาศนยกลาง 5-10 mm

6.6 จกยาง

6.7 ทอนาแกส

6.8 บกเกอร

6.9 ขวดรปชมพ

6.10 เกลดดางทบทม

6.11 นา

6.12 สารละลายแอมโมเนย

7. กระบวนการวดผลประเมนผล

ผลการเรยนรทคาดหวง เครองมอทใช เกณฑในการวดและประเมน

ทดลองตรวจสอบการจดเรยงตวของ

อนภาคของสารในสถานะของแขง

ของเหลว และแกสโดยใชแบบจาลอง

การจดเรยงอนภาคได

แบบประเมนการปฏบตการ

ทดลองทางวทยาศาสตร

นกเรยนปฏบตการทดลองไดในระดบ

ดขนไป 80 เปอรเซนต

อธบายการจดเรยง ระยะหางระหวาง

อนภาค แรงยดเหนยวระหวางอนภาค

และการเคลอนไหวของอนภาคใน

สถานะของแขง ของเหลว และแกส

โดยใชแบบจาลองการจดเรยงอนภาค

ของสารได

แบบบนทกการสงเกตการ

ตอบคาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

มความต งใจในการทากจกรรมกลม

และต งใจในการทาการทดลองทาง

วทยาศาสตร

แบบประเมนการทางาน

เปนกลม

ทางานกลมรวมกนไดในระดบด - ด

มาก รอยละ 80 ของนกเรยนทงชน

10) บนทกหลงการสอน

ผลการจดการเรยนร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ปญหา/อปสรรค

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไขปญหา

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................ผสอน

(.................................................)

............../................../................

แบบบนทกการสงเกตการตอบคาถาม

วชา วทยาศาสตร เรอง สถานะของสาร ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตอบคาถาม

ทกครง

มการถาม

ขณะเรยน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

เกณฑการประเมน ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการทางานกลม

วชา วทยาศาสตร เรอง สถานะของสาร ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ความ

กระตอรอรน

ความ

รบผดชอบ

เสรจภายใน

เวลาทกาหนด

งานมคณภาพ

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการปฏบตการทดลองทางวทยาศาสตร

วชา วทยาศาสตร เรอง สถานะของสาร ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

คาชแจง 4 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบดมาก

3 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบด

2 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบปานกลาง

1 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบทตองปรบปรง

กลมท รายการประเมน

คะแนน

20

มทกษะ

กระบวนการ

ทาง

วทยาศาสตร

การออกแบบ

ตารางบนทก

ผลการ

ทดลอง

การ

ปฏบตการ

ทดลอง

การอภปราย

และลง

ขอสรป

ความ

ครบถวน

และความ

ถกตอง

4 4 4 4 4

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

เกณฑการประเมนและระดบคณภาพ

คะแนน 18 – 20 คะแนน หมายถง ดมาก

คะแนน 15 – 17 คะแนน หมายถง ด

คะแนน 9 – 14 คะแนน หมายถง พอใช

คะแนน 1 – 8 คะแนน หมายถง ปรบปรง

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

คาชแจง ใหนกเรยนศกษาและลงมอปฏบตการทดลอง เรอง อนภาคของของแขง ของเหลว และแกส และ

บนทกรายละเอยด ของขอมลอภปรายผลและสรปผล

*************************************************************************************

จดประสงค

1. ลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนได

2. ออกแบบตารางการทดลองได

3. อภปรายและสรปผลการทดลองได

4. สามารถนาเสนอรายงานผลการทดลองตอสมาชกในหองได

ตอนท 1 แบบจาลองอนภาคของ ของแขง ของเหลว และแกส

1.1 อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ

อปกรณ

1. ขวดพลาสตกขนาด 500 cm³

2. เมดโฟมขนาดเสนผาศนยกลาง 5-10 mm

3. จกยาง

4. ทอนาแกส

1 ขวด

1 ถง

1 อน

1 ทอ

สารเคม

ไมใชสารเคม

1.2 วธการทดลอง

1.2.1 นาขวดพลาสตกขนาด 500 cm³ ทกนขวดเจาะรขนาดเสนผาศนยกลาง 1 mm ประมาณ 10-15 ร

บรรจเมดโฟมขนาดเสนผาศนยกลาง 5-10 mm ลงในขวดใบนประมาณ 80 cm³ ปดปากขวดดวยจกยางทม

ทอนาแกส 1 ทอเสยบอย

1.2.2 คว าปากขวดลง จากนนเปาลมเขาไปในทอนาแกสอยางชาๆ เบาๆ สงเกตการณเคลอนตวของเมด

โฟม บนทกผล

ใบกจกรรม 4

การทดลอง เรอง อนภาคของของแขง ของเหลว และแกส

ชอ ……………………………………….………… เลขท ………..… ชน …..…กลม………

1.2.3 คอยๆ เปาลมใหแรงมากขนเรอยๆ จนถงแรงทสด สงเกตการณเคลอนตวของเมดโฟม บนทกผล

การเปลยนแปลงทกครงทเปาลมลงไปในขวด

1.3 ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลเพอนาเสนอขอมลในการทดลองตอไป

1.4 อภปรายผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………….

1.5 สรปผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

ตอนท 2 อนภาคของของแขง ของเหลว และแกส

2.1 อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ

อปกรณ

1. บกเกอร

2. ขวดรปชมพ

3. จกยาง

1 ใบ

1 ใบ

1 อน

สารเคม

1. เกลดดางทบทม

2. นา

3. สารละลายแอมโมเนย

1-2 เกลด

100 cm³

4-5 หยด

2.2 วธการทดลอง

2.2.1 พจารณาลกษณะของเกลดดางทบทม บนทกผล

2.2.2 นาบกเกอรทบรรจนา 100 cm³ ตงทงไวใหนาในบกเกอรอยนงๆ จากนนหยอนดางทบทม 1-2

เกลด ลงในบกเกอร สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนนาน 2 นาท บนทกผล

2.2.3 นาขวดรปชมพปดจกยางทภายในบรรจสาลชบสารละลายแอมโมเนยเจอจางมาวางไวกลางโตะ

จากนนเปดฝาขวดออก ทงไวประมาณ 2 นาท สงเกตและบนทกผล

2.3 ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลเพอนาเสนอขอมลในการทดลองตอไป

2.4 อภปรายผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

2.5 สรปผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

คะแนน..........................

( )

จฑารตน

แผนการจดการเรยนรท 2

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนนาสวยวทยา

หนวยการเรยนรท 2 สารรอบตว ชนมธยมศกษาปท 1

แผนท 2 เรอง ความรอน จานวน 1 ชวโมง

ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา

1. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรง

ยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนา

ความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม. 1/1 ทดลองและจาแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และ

อธบายสมบตของสารในแตละกลม

ม. 1/2 อธบายสมบตและการเปลยนสถานะของสาร โดยใชแบบจาลองการจดเรยง

อนภาคของสาร

2. สาระสาคญ

ความรอนเปนพลงงานรปหนงสามารถถายโอนได สวนอณหภมเปนคาทบงบอกถงระดบความรอน

ของสาร และปรมาณความรอนของสารใดๆ จะขนกบมวลและอณหภมของสารนน วตถชนดเดยวกนม

อณหภมเทากนวตถทมมวลมากกวาจะมปรมาณความรอนมากกวาวตถทมมวลนอยกวา หนวยวดปรมาณ

ความรอน เรยกวา แคลอร หรอจล

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 อธบายความหมายของความรอน อณหภม และปรมาณความรอนได (K)

3.2 คานวณหาคาอณหภมเมอมการเปรยบเทยบสเกลของเทอรมอมเตอรในหนวยตางๆ ได (P)

3.3 มความตงใจในการทากจกรรมในชนเรยน (A)

4. สาระการเรยนร

ความรอนเปนพลงงานรปหนงสามารถถายโอนได เมอหยดน ารอนใสมอ 1 หยด จะรสกรอน

ชวขณะ เพราะขณะทผวหนงสมผสกบหยดน ารอนจะเกดการถายโอนความรอนจากหยดน าสผวหนงทาให

รสกรอน จนกระทงเขาสสมดลความรอน คอ ไมมการถายโอนความรอนอกตอไป ทาใหไมรสกรอนหรอ

เยน การถายโอนความรอนจะเกดขนกตอเมอวตถทงสองมอณหภมไมเทากน โดยจะถายโอนความรอนจาก

วตถทมอณหภมสงไปสวตถทมอณหภมตา จนกระทงวตถทงสองมอณหภมเทากน หรออยในสมดลความ

รอน

อณหภม (Temperature) หมายถง การวดคาเฉลยของพลงงาานจลนซงเกดขนจากอะตอมแตละตว

หรอแตละโมเลกลของสสาร เมอเราใสพลงงานความรอนใหกบสสาร อะตอมของมนจะเคลอนทเรวขน ทา

ใหอณหภมสงขน แตเมอเราลดพลงงานความรอน อะตอมของสสารจะเคลอนทชาลง ทาใหอณหภมลด

ตาลง

ปรมาณความรอนของสารใดๆ จะขนกบมวลและอณหภมของสารนน วตถชนดเดยวกนมอณหภม

เทากนวตถทมมวลมากกวาจะมปรมาณความรอนมากกวาวตถทมมวลนอยกวา หนวยวดปรมาณความรอน

เรยกวา แคลอร หรอจล

ปรมาณความรอน 1 แคลอร หรอ 4.186 จล หมายถง ปรมาณความรอนททาใหน าบรสทธ มวล 1

กรม มอณหภมเพมขน 1 องศาเซลเซยส

นกวทยาศาสตรไดประดษฐเครองมอสาหรบวดอณหภมของสาร เรยกวา เทอรมอมเตอร ซงนยมใช

กนทวไปคอ แบบกระเปาะ แบบดจทล และแบบทมหนาปด

สเกลอณหภม

องศาฟาเรนไฮต

ในป ค.ศ.1714 กาเบรยล ฟาเรนไฮต (Gabrial Fahrenheit) นกฟสกสชาวเยอรมนไดประดษฐเทอร

มอมเตอรซงบรรจปรอทไวในหลอดแกว เขาพยายามทาใหปรอทลดตาสด (0°F) โดยใชน าแขงและเกลอ

ผสมน า เขาพจารณาจดหลอมละลายของน าแขงเทากบ 32°F และจดเดอดของน าเทากบ 212°F

องศาเซลเซยส

ในป ค.ศ.1742 แอนเดอส เซลเซยส (Anders Celsius) นกดาราศาสตรชาวสวเดน ไดออกแบบสเกล

เทอรมอมเตอรใหอานไดงายขน โดยมจดหลอมละลายของน าแขงเทากบ 0°C และจดเดอดของน าเทากบ)

100°C

เคลวน (องศาสมบรณ

ตอมาในครสศตวรรษท 19 ลอรด เคลวน (Lord Kelvin) นกฟสกสชาวองกฤษ ผคนพบ

ความสมพนธระหวางความรอนและอณหภมวา ณ อณหภม -273°C อะตอมของสสารจะไมมการเคลอนท

และจะไมมสงใดหนาวเยนไปกวานไดอก เขาจงกาหนดให 0 K = -273°C (ไมตองใชเครองหมาย ° กากบ

หนาอกษร K) สเกลองศาสมบรณหรอเคลวน เชนเดยวกบองศาเซลเซยสทกประการ เพยงแต +273 เขาไป

เมอตองการเปลยนเคลวนเปนเซลเซยส

ความสมพนธของสเกลอณหภม

ระยะสเกลฟาเรนไฮต = 212 °F – 32 °F = 180 °F

ระยะสเกลเซลเซยส = 100 °C – 0 °C = 100 °C

สเกลทงสองมความแตกตางกน = 180/100 = 1.8

ความสมพนธของสเกลทงสองจงเปนดงน

°F = (1.8 X °C) + 32

°C = (°F -32) / 1.8

5. กระบวนการจดการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ (Engage) 10 นาท

5.1.1 ครยกตวอยางสถานการณการทดลองหยดน ารอนมาใสมอ 1 หยด และจมมอลงในอางน า

รอนเพอใหนกเรยนรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- นกเรยนคดวาถาเราเอาหยดน ารอนมาใสมอ 1 หยด กบเอามอของเราลงไปจมลงในอางน ารอน

แบบไหนจะรสกรอนกวากน (การเอามอไปจมลงในอางนารอน)

- นกเรยนคดวาอณหภมของนารอน 1 หยดกบอณหภมนารอนทอยในภาชนะเทากนหรอไม เพราะ

เหตใด (โดยปกตแลวจะเทากนแตเนองมาจากมการถายโอนความรอนจากนาสสงแวดลอมทาให

อณหภมของนารอน 1 หยดตากวาอณหภมของนาในภาชนะ)

5.2 ขนสารวจและคนหา (Explore) 15 นาท

5.2.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบความหมายของความรอน อณหภม และปรมาณความ

รอน โดยครใชคาถามนาการอภปรายดงน

- นกเรยนคดวาความรอน คออะไร (ความรอน คอพลงงานรปหนงทสามารถถายโอนได)

- การถายโอนของความรอนมลกษณะการถายโอนอยางไร (โดยจะถายโอนความรอนจากวตถทม

อณหภมสงไปสวตถทมอณหภมตา จนกระทงวตถทงสองมอณหภมเทากน)

- นกเรยนคดวาอณหภม คออะไร (อณหภมเปนคาทบงบอกถงระดบความรอนของสาร)

- แลวนกเรยนคดวาปรมาณของความรอนจะขนอยกบอะไรบาง (ขนอยกบมวลและอณหภม)

- วตถชนดเดยวกนจะมปรมาณความรอนเทากนหรอไม เพราะเหตใด (เทากน เพราะวตถชนด

เดยวกนจะมมวลเทากน จงทาใหมปรมาณความรอนเทากนดวย)

- วตถทมวลมากจะมปรมาณความรอนมากกวาหรอนอยกวาวตถทมมวลนอย (มากกวา เพราะ

ปรมาณความรอนจะขนอยกบมวลและอณหภมของสาร ดงนนถามวลมากทาใหปรมาณความรอนมากดวย)

5.3 ขนอภปรายและลงขอสรป (Explain) 20 นาท

5.3.1 ครสรปความรเกยวกบเรอง ความรอน ตามสอ Power Point พรอมใหนกเรยนจดลงในสมด

5.3.2 ครถามนกเรยนวานกเรยนคนใดมขอสงสยเกยวกบ เรองความรอนหรอไม (ถามครอธบายให

ฟงแตถาไมมครขามไปในขนตอนไป)

5.4 ขนขยายความร (Extend) 10 นาท

5.4.1 ครสอนเกยวกบการคานวณหาคาอณหภมเมอมการเปรยบเทยบสเกลของเทอรมอมเตอรใน

หนวยตางๆ บนกระดาน

5.4.2 ครเพมเตมการใหนกเรยนฝกคานวณโจทยโดยใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมา

แขงขนกนแสดงวธทาบนกระดาน

5.4.3 ครใหการบานเปนแบบฝกหดเกยวกบการคานวณหาคาอณหภมเมอมการเปรยบเทยบสเกล

ของเทอรมอมเตอรในหนวยตางๆ 5 ขอ

5.5 ขนประเมนผล (Evaluate)

5.5.1 ครสงเกตจากการตอบคาถาม

5.5.2 ครสงเกตจากการทากจกรรมในชนเรยน

6. สอและแหลงการเรยนร

6.1 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.1 (สสวท)

6.2 สมดเรยน

6.3 Power Point

7. กระบวนการวดผลประเมนผล

ผลการเรยนรทคาดหวง เครองมอทใช เกณฑในการวดและประเมน

อธบายความหมายของความรอน

อณหภม และปรมาณความรอนได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

คา นวณหา ค า อ ณ หภ ม เ ม อ ม ก า ร

เปรยบเทยบสเกลของเทอรมอมเตอร

ในหนวยตางๆ ได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

มความตงใจในการทากจกรรมในชน

เรยน

แบบประเมนการทากจกรรมใน

ชนเรยน

ทากจกรรมในชนเรยนไดในระดบ

ด – ดมาก รอยละ 80 ของนกเรยน

ทงชน

10) บนทกหลงการสอน

ผลการจดการเรยนร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ปญหา/อปสรรค

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไขปญหา

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................ผสอน

(.................................................)

แบบบนทกการสงเกตการตอบคาถาม

วชา วทยาศาสตร เรอง ความรอน ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตอบคาถาม

ทกครง

มการถาม

ขณะเรยน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

เกณฑการประเมน ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการทากจกรรมในชนเรยน

วชา วทยาศาสตร เรอง ความรอน ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ความ

กระตอรอรน

ความ

รบผดชอบ

เสรจภายใน

เวลาทกาหนด

งานมคณภาพ

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

Power Point ประกอบ

แผนการจดการเรยนรท 3

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนนาสวยวทยา

หนวยการเรยนรท 2 สารรอบตว ชนมธยมศกษาปท 1

แผนท 3 เรอง ผลของความรอนทมตอการเปลยนแปลงของสาร จานวน 2 ชวโมง

ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา

1. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรง

ยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนา

ความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม. 1/1 ทดลองและจาแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และ

อธบายสมบตขงสารในแตละกลม

ม. 1/2 อธบายสมบตและการเปลยนสถานะของสาร โดยใชแบบจาลองการจดเรยง

อนภาคของสาร

2. สาระสาคญ

ความรอนมผลตอการเปลยนสถานะของสาร เชน นาแขงเมอไดรบความรอน นาแขงอณหภม 0°C

จะหลอมเหลวกลายเปนนาทอณหภม 0°C อณหภมขณะเปลยนสถานะจากของแขงกลายเปนของเหลวนคงท

เรยกอณหภมทของแขงกลายเปนของเหลวนวา จดหลอมเหลว แตถานาทเปนของเหลวมอณหภม 0°C

กลายเปนนาแขงท 0°C อณหภมทสารเปลยนสภานะจากของเหลวกลายเปนของแขงซงเปนอณหภมคงทน

เราเรยกวา จดเยอกแขง สวนนาหากไดรบความรอนมากพอนาจะเดอดท 100°C กลายเปนไอนาท 100°C เรา

เรยกอณหภมทของเหลวกลายเปนไอวา จดเดอด

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 อธบายความสมพนธของพลงงานกบการเปลยนสถานะของสารได (K)

3.2 ทดลองตรวจสอบจดหลอมเหลวของน าแขงและจดเดอดของน า พรอมนาเสนอขอมลการ

เปลยนแปลงอณหภมของนาขณะทไดรบความรอน (P)

3.3 มความตงใจในการทากจกรรมกลมและตงใจในการทาการทดลองทางวทยาศาสตร (A)

4. สาระการเรยนร

โดยทวไปนาแขงมอณหภม 0°C เมอนาแขงไดรบความรอน นาแขงจะเปลยนสถานะเปนของเหลว

ทอณหภม 0°C ขณะทนาแขงเปลยนสถานะเปนนา อณหภมของนาแขงและนาจะไมเปลยนแปลงซงสรป

แผนภาพไดดงน

ในขณะทนาแขงเปลยนสถานะเปนนาอณหภมจะคงท ในขณะนนคงมการถายโอนความรอนจาก

ตะเกยงแอลกอฮอลสนาแขงตลอดเวลา ความรอนทใชในการเปลยนสถานะจากนาแขงมวล 1 หนวย เปนนา

มวล 1 หนวยดงกลาวน เรยกวา ความรอนแฝงของการหลอมเหลวของนา

เมอนาไดรบความรอนจะมอณหภมเพมขน จนกระทงเดอด อณหภมของไอนาเดอดและนาเดอดจะ

เทากน แสดงวาในขณะทนาเปลยนสถานะเปนไอนนอณหภมจะไมเปลยนแปลงซงสรปเปนแผนภาพได

ดงน

ขณะนาเดอดเปนไอนา ความรอนททาใหนาเดอดมวล 1 หนวยเปลยนสถานะเปนไอนามวล 1

หนวยโดยอณหภมไมเปลยนแปลงน เรยกวา ความรอนแฝงของการกลายเปนไอของนาเดอด

ความรอนมผลตอการเปลยนสถานะของสาร เชน นาแขงเมอไดรบความรอน นาแขงอณหภม 0°C

จะหลอมเหลวกลายเปนนาทอณหภม 0°C อณหภมขณะเปลยนสถานะจากของแขงกลายเปนของเหลวนคงท

เรยกอณหภมทของแขงกลายเปนของเหลวนวา จดหลอมเหลว แตถานาทเปนของเหลวมอณหภม 0°C

กลายเปนนาแขงท 0°C อณหภมทสารเปลยนสภานะจากของเหลวกลายเปนของแขงซงเปนอณหภมคงทน

เราเรยกวา จดเยอกแขง สวนนาหากไดรบความรอนมากพอนาจะเดอดท 100°C กลายเปนไอนาท 100°C เรา

เรยกอณหภมทของเหลวกลายเปนไอวา จดเดอด

สารบางชนดเกดการเปลยนสถานะจากของแขงกลายเปนแกส หรอเปลยนสถานะจากแกสมาเปน

ของแขงไดโดยตรง ซงไมผานกระบวนการเปลยนไปเปนของเหลวกอน เรยกการเปลยนแปลงลกษณะนวา

การระเหด เชน นาแขงแหง การบร พมเสน สารเหลานมสถานะเปนของแขงและระเหดกลายเปนไอท

อณหภมหอง

สารเมอไดรบความรอนจะเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพบางประการ เชน ลกษณะ รปราง

สถานะ ความหนาแนน จดเดอด จดหลอมเหลว เปนตน แตสารเหลานยงคงเปนสารเดม เชนนาแขง เมอ

ไดรบความรอนจะเปลยนเปนของเหลวและกลายเปนไอนาแตกยงคงเปนนาอย

ความรอนมผลตอการเปลยนสถานะของสาร เชน เมอของแขงไดรบความรอนภายนอก เรยกวา การ

ดดความรอน ซงความรอนจะทาใหอนภาคของสารเคลอนทออกหางกนมากขนจนสถานะของสาร

เปลยนไปเปนของเหลวและแกส ในทางกลบกน ถาสารสญเสยความรอนภายใหภายนอก เรยกวา การคาย

นาแขง

อณหภม 0°C

นา

อณหภม 0°C

นา

อณหภม 20°C

นา

อณหภม 20°C

นาเดอด

อณหภม 100°C

ไอนาเดอด

อณหภม 100°C

ความรอน ซงมผลทาใหอนภาคของสารเคลอนทชาลงและดงดดเขาใกลกนมากขน จนกระทงสถานะของ

สารเปลยนจากแกสเปนของเหลวและของแขงในทสด การดดความรอนหรอคายความรอนตองมการถาย

โอนความรอนจากททมอณหภมสงกวาไปยงททมอณหภมตากวาเสมอ

5. กระบวนการจดการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ (Engage) 10 นาท

5.1.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- นกเรยนคดวาของแขงใดเมอไดรบความรอนแลวจะมปรมาตรเพมขน (เหลก คอนกรต)

- นกเรยนคดวาสารตางๆ เมอไดรบความรอนมากขนอยางตอเนองไปเรอยๆ จะมผลอะไรกบ

สถานะของสาร (จะทาใหสารเปลยนสถานะ)

- ใหนกเรยนลองยกตวอยางวาสารใดบางเมอไดความรอนแลวทาใหสารเปลยนสถานะ แลว

เปลยนจากสถานะใดไปเปนสถานะใด (เชน นาแขง เมอไดรบความรอนแลวจะเปลยนจากของแขง

กลายเปนของเหลว)

5.1.2 ครชแจงวา “วนนเราจะไดทาการทดลอง เรองอณหภมกบการเปลยนสถานะ”

5.2 ขนสารวจและคนหา (Explore) 50 นาท

5.2.1 ครชแจงจดประสงคการทดลองใหนกเรยนฟงดงน

1. ลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนได

2. ออกแบบตารางการทดลองได

3. อภปรายและสรปผลการทดลองได

4. สามารถนาเสนอรายงานผลการทดลองตอสมาชกในหองได

5.2.2 ครใหนกเรยนแตละกลมลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนการทดลองในใบกจกรรมท 2

โดยใชเวลาในการทดลอง 20 นาท

5.2.3 ครใหนกเรยนแตละกลมบนทกผลการทดลอง ลงไปในตารางบนทกผลการทดลองในใบ

กจกรรมท 5 แลวนาผลการทดลองทไดมาเขยนกราฟ

5.2.4 ครใหนกเรยนแตละกลมนาผลการทดลองมาอภปรายและลงขอสรปผลการทดลองลงไปใน

ใบกจกรรมท 2

5.3 ขนอภปรายและลงขอสรป (Explain) 25 นาท

5.3.1 ครใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลการทดลอง โดยใชเวลาในการนาเสนอกลม

ละ 3 นาท

5.3.2 ครสรปผลการทดลองใหนกเรยนฟง ดงน

“เมอนาขอมลทไดจากผลการทดลองมาเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางเวลากบอณหภม

ความรอนกบนาแขง มลกษณะดงน ขณะทนาแขงกาลงหลอมเหลว กราฟเปนขนานกบแกนนอน และเมอ

นาแขงหลอมเหลวหมดแลว เสนกราฟมลกษณะชนขนเปนเสนตรง เมอนาเดอดเปนไอนาเสนกราฟจะขนาน

กบแกนนอน ชวงทอณหภมคงทม 2 ชวง คอขณะทนาแขงหลอมเหลว และขณะทนาเดอดกลายเปนไอ

อธบายไดวา ความรอนทนาไดรบถกใชไปทาใหนาแขงเปลยนสถานะเปนนา และนาเปลยนสถานะเปนไอ

นา อณหภมจงคงท”

“นาเปลยนสถานะ อณหภมของนาจะไมเปลยนแปลง เนองจากความรอนถกใชไปในการเปลยน

สถานะ ความรอนททาใหสารเปลยนสถานะจากของแขงเปนของเหลว เรยกวา ความรอนแฝงของการ

หลอมเหลว สวนความรอนททาใหนาเปลยนสถานะจากของเหลวเปนแกส เรยกวา ความรอนแฝงของการ

กลายเปนไอ”

5.3.3 ครถามนกเรยนวามขอสงสยอะไรหรอไมเกยวการทดลองททาไป ถามครอธบายเพมเตม

5.4 ขนขยายความร(Extend) 10 นาท

5.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอนาไปสความรเกยวกบเรอง พลงงานกบการเปลยน

สถานะของสารโดยครเขยนคาถามไวบนกระดานแลวใหนกเรยนตอบลงในสมด ดงน

- น าแขงเมอไดรบความรอน น าแขงอณหภม 0°C จะหลอมเหลวกลายเปนน าทอณหภม 0°C

อณหภมขณะเปลยนสถานะจากของแขงกลายเปนของเหลวนคงท เรยกอณหภมทของแขงกลายเปน

ของเหลวนวาอะไร (จดหลอมเหลว)

- แตถานาทเปนของเหลวมอณหภม 0°C กลายเปนน าแขงท 0°C อณหภมทสารเปลยนสภานะจาก

ของเหลวกลายเปนของแขงซงเปนอณหภมคงทน เราเรยกวาอะไร (จดเยอกแขง)

- สวนน าหากไดรบความรอนมากพอน าจะเดอดท 100°C กลายเปนไอน าท 100°C เราเรยก

อณหภมทของเหลวกลายเปนไอวาอะไร (จดเดอด)

- ความรอนมผลตอการเปลยนสถานะของสาร เชน เมอของแขงไดรบความรอนภายนอก เรยกวา

อะไร และมลกษณะอยางไร (การดดความรอน ซงความรอนจะทาใหอนภาคของสารเคลอนทออกหางกน

มากขนจนสถานะของสารเปลยนไปเปนของเหลวและแกส)

- ในทางกลบกนถาสารสญเสยความรอนภายใหภายนอก เรยกวาอะไรและมลกษณะอยางไร (การ

คายความรอน ซงมผลทาใหอนภาคของสารเคลอนทชาลงและดงดดเขาใกลกนมากขน จนกระทงสถานะ

ของสารเปลยนจากแกสเปนของเหลวและของแขงในทสด)

5.5 ขนประเมนผล (Evaluate) 5 นาท

5.5.1 ครประเมนจากการบนทกการทดลองลงในใบกจกรรมท 2

5.5.2 ครสงเกตจากการตอบคาถาม

5.5.3 ครสงเกตจากการทาการทดลองของแตละกลม

6. สอและแหลงการเรยนร

6.1 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.1 (สสวท.)

6.2 สมดเรยน

6.3 ใบกจกรรมท 2

6.4 นาแขง

6.5 นากลน

6.6 บกเกอรขนาด 100 cm³

6.7 เทอรมอมเตอร

6.8 ชดตะเกยงแอลกอฮอลพรอมทกนลมและตะแกรงลวด

6.9 ขาตงและทจบหลอดทดลอง

7. กระบวนการวดผลประเมนผล

ผลการเรยนรทคาดหวง เครองมอทใช เกณฑในการวดและประเมน

อธบายความสมพนธของพลงงานกบ

การเปลยนสถานะของสารได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

ทดลองตรวจสอบจดหลอมเหลวของ

นาแขงและจดเดอดของนา พรอม

นาเสนอขอมลการเปลยนแปลงอณหภม

ของน าขณะทไดรบความรอน

แบบประเมนการปฏบตการ

ทดลองทางวทยาศาสตร

นกเรยนปฏบตการทดลองไดในระดบ

ดขนไป 80 เปอรเซนต

มความตงใจในการทากจกรรมกลมและ

ตงใจในการทาการทดลองทาง

วทยาศาสตร

แบบประเมนการทางานเปนกลม ทางานกลมรวมกนไดในระดบด – ด

มาก รอยละ 80 ของนกเรยนทงชน

10) บนทกหลงการสอน

ผลการจดการเรยนร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ปญหา/อปสรรค

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไขปญหา

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................ผสอน

(.................................................)

............../................../................

แบบบนทกการสงเกตการตอบคาถาม

วชา วทยาศาสตร เรอง ผลของความรอนทมตอการเปลยนแปลงของสาร ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตอบคาถาม

ทกครง

มการถาม

ขณะเรยน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

เกณฑการประเมน ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการทางานกลม

วชา วทยาศาสตร เรอง ผลของความรอนทมตอการเปลยนแปลงของสาร ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ความ

กระตอรอรน

ความ

รบผดชอบ

เสรจภายใน

เวลาทกาหนด

งานมคณภาพ

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการปฏบตการทดลองทางวทยาศาสตร

วชา วทยาศาสตร เรอง ผลของความรอนทมตอการเปลยนแปลงของสาร ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

คาชแจง 4 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบดมาก

3 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบด

2 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบปานกลาง

1 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบทตองปรบปรง

กลมท รายการประเมน

คะแนน

20

มทกษะ

กระบวนการ

ทาง

วทยาศาสตร

การ

ปฏบตการ

ทดลอง

การ

อภปราย

และลง

ขอสรป

ความ

ครบถวน

และความ

ถกตอง

การนาเสนอ

ผลการ

ทดลอง

4 4 4 4 4

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

เกณฑการประเมนและระดบคณภาพ

คะแนน 18 – 20 คะแนน หมายถง ดมาก

คะแนน 15 – 17 คะแนน หมายถง ด

คะแนน 9 – 14 คะแนน หมายถง พอใช

คะแนน 1 – 8 คะแนน หมายถง

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

คาชแจง ใหนกเรยนศกษาและลงมอปฏบตการทดลอง เรอง อณหภมกบการเปลยนสถานะ และบนทก

รายละเอยด ของขอมลอภปรายผลและสรปผล

*************************************************************************************

จดประสงค

1. ลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนได

2. ออกแบบตารางการทดลองได

3. อภปรายและสรปผลการทดลองได

4. สามารถนาเสนอรายงานผลการทดลองตอสมาชกในหองได

1. อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ

อปกรณ

1. บกเกอรขนาด 100 cm³

2. เทอรมอมเตอร

3. ชดตะเกยงแอลกอฮอลพรอมทกนลมและ

ตะแกรงลวด

4. ขาตงและทจบหลอดทดลอง

1 ใบ

1 อน

1 ชด

1 ชด

สารเคม

1. นาแขงทบละเอยด

2. นากลน

10 cm³

5 cm³

2. วธการทดลอง

2.1 ใสนาลงในบกเกอรใหสงจากกนบกเกอรประมาณ 1 เซนตเมตร

2.2 ใสนาแขงบดลงในนาจนกระทงนาเพมระดบสงขนจากกนบเกอร 3 เซนตเมตร

2.3 จมเทอรมอมเตอรทมสเกลลงในบกเกอร แลวอานอณหภมขงนาผสมนาแขงจากเทอรมอมเตอร

บนทกอณหภมทเวลา 0 วนาทซงเปนเวลาเรมตน

ใบกจกรรม 2

การทดลอง เรอง อณหภมกบการเปลยนสถานะ

ชอ ……………………………………….………… เลขท ………..… ชน …..…กลม………

2.4 ใหความรอนแกบกเกอรดวยตะเกยงแอลกอฮอลพรอมจบเวลาและบนทกอณหภมทกๆ 30 วนาท

แลวสงเกตผลการเปลยนแปลงของนาผสมนาแขง

2.5 เมอนาเดอดใหตมตอไปอก 3 นาท ดบตะเกยงแอลกอฮอลแลวตงอปกรณทงไวใหเยน

2.6 เขยนกราฟในกระดาษกราฟ แสดงผลของมลในรปของแผนภมเสน

3. ตารางบนทกผล

เวลา(วนาท) อณหภม (0°C) การเปลยนแปลง

0

30

60

90

120

150

180

210

240

270

300

330

360

390

420

450

480

510

540

กราฟแสดงอณหภมของการเปลยนสถานะของนาแขง

30 60 90 120 150 180 210 240 270 300 330 360 390 420 450 480 510

4. อภปรายผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………….

540

20

40

60

80

100

120

0

อณหภม (0°C)

เวลา (วนาท)

5. สรปผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

คะแนน..........................

( )

นางจฑารตน แกวบดตา

แผนการจดการเรยนรท 4

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนนาสวยวทยา

หนวยการเรยนรท 2 สารรอบตว ชนมธยมศกษาปท 1

แผนท 4 เรอง การถายโอนความรอน จานวน 1 ชวโมง

ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา

1. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐาน การเรยนรท ว 5 .1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการดารงชวต การ

เปลยนแปลงรปพลงงานปฏสมพนธ ระหวางสารกบพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม

มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม. 1/2 สงเกตและอธบายการถายโอนความรอน และนาความรไปใชประโยชน

2. สาระสาคญ

ในชวตประจาวนของเรามกจกรรมทเกยวกบการถายโอนความรอนมากมาย เชน ในขณะทยนอย

กลางแดดนกเรยนจะรสกรอนกวาเมอยนอยในรม การหงตมอาหารเพอทาใหอาหารสก เปนตน กจกรรม

ตางๆ เหลานตองมการถายโอนความรอนจากททอณหภมสงกวาไปสททอณหภมตากวา การถายโอนความ

รอนม 3 ลกษณะ ไดแก การพาความรอน การนาความรอน และการแผรงส

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 อธบายการถายโอนพลงงานความรอนแบบการพาความรอน การนาความรอน และการแผรงส

ได (K)

3.2 ยกตวอยางการนาความรเรอง การถายโอนความรอนไปใชประโยชนในชวตประจาวนได (K,P)

3.4 มความตงใจในการทากจกรรมในชนเรยน (A)

4. สาระการเรยนร

ในชวตประจาวนของเรามกจกรรมทเกยวกบการถายโอนความรอนมากมาย เชน ในขณะทยนอย

กลางแดดนกเรยนจะรสกรอนกวาเมอยนอยในรม การหงตมอาหารเพอทาใหอาหารสก เปนตน กจกรรม

ตางๆ เหลานตองมการถายโอนความรอนจากททอณหภมสงกวาไปสททอณหภมตากวา การถายโอนความ

รอนม 3 ลกษณะ ไดแก การพาความรอน การนาความรอน และการแผรงส

เมอนาไดรบความรอน นาในบรเวณกนบกเกอรจะไดรบความรอนกอนนาทอยดานบนบกเกอรและ

อนภาคของนาทรอนนจะเคลอนตวขนมาดานบน ซงสงเกตไดจากการเคลอนทของสดางทบทมทกนบก

เกอรลอยตวสงขน และพาความรอนขนมาดวย จงทาใหเทอรมอมเตอรอนบนอานอณหภมไดสงขนในเวลา

ตอมา เมออนภาคของของเหลวและแกสไดรบความรอน อนภาคของสารมพลงงานสงขนเกดการเคลอนท

เรวขน และหางจากกนมากขน ทาใหความหนาแนนของของเหลวและแกสลดลง อนภาคทไดรบความรอน

นจะลอยตวขนและพาความรอนไปดวย อนภาคทอยขางเคยงจะเคลอนทเขามาแทนท การถายโอนพลงงาน

ความรอนโดยอนภาคของสารเคลอนทไปในลกษณะนเรยกวา การพาความรอน

เมอนาหยอดเทยนบนแผนอลมเนยมไปใหความรอน จะพบวาหยดเทยนบนแผนอะลมเนยมทตดอย

ใกลเปลวไฟจะตกลงมากอนตามดวยหยดเทยนทอยไกลออกไปตามลาดบ แสดงวามการถายโอนความรอน

ผานแผนอะลมเนยมจากปลายดานหนงไปสปลายอกดานหนง ทงนเพราะอนภาคของอะลมเนยมทอยใกล

เปลวไฟเมอไดรบความรอน อนภาคของอะลมเนยมจะสนมากขนและชนกบอนภาคทอยตดกนทาใหอนภาค

ทอยตดกนนนสนมากขนตามไปดวย อนภาคเหลานจะสนตอเนองกนไป จงทาใหความรอนถกถายโอน

ตอเนองกนจากปลายดานหนงไปสปลายอกดานหนงไดโดยการสนของอนภาค เรยกการถายโอนความรอน

ในลกษณะนวา การนาความรอน

เนองจากสารแตละชนดมสมบตทแตกตางกน ดงนน สารแตละชนดยอมมความสามารถในการนา

ความรอนไดไมเทากน สารบางชนดสามารถนาความรอนไดด เชน เงน ทองแดง อะลมเนยม เหลก เปนตน

บางชนดนาความรอนไดนอย เชน พลาสตก ไม อากาศ เปนตน วตถทนาความรอนไดนอย เรยกวา ฉนวน

ความรอน

การถายโอนความรอนโดยวธการนาความรอนและการพาความรอน อนภาคของสารทาหนาทเปน

ตวสงผานพลงงานจากบรเวณทมอณหภมสงกวาไปยงบรเวณทมอณหภมตากวา เรยกอนภาคของสารเหลาน

วา ตวกลาง

นกวทยาศาสตรพบวาในธรรมชาตมคลนแมเหลกไฟฟา ดวงอาทตยเปนแหลงกาเนดหนงของคลน

แมเหลกไฟฟา แสงทดวงอาทตยสองมายงโลกเปนคลนแมเหลกไฟฟา คลนแมเหลกไฟฟาสามารถเคลอนท

ไดโดยไมตองอาศยตวกลาง รงสอนฟราเรดจาดวงอาทตย สามารถสงผานชนบรรยากาศทหอหมโลกมายง

พนผวโลก ทาใหพนผวโลกรอนขน เรยกการโอนความรอนลกษณะนวา การแผรงส

วตถทมสมบตแตกตางกน เมอไดรบความรอนอนฟราเรดเทาๆ กนจะดดซบความรอนไดแตกตาง

กนดวย ดงนน การถายโอนความรอนโดยวธการแผรงสจะสามารถถายโอนไดมากนอยเพยงใดนนขนอยกบ

ชนด ส ลกษณะพนผว และสมบตของสาร

5. กระบวนการจดการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ (Engage) 10 นาท

5.1.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- นกเรยนคดวาคณสมบตทสาคญของความรอนคออะไร (มการถายโอนความรอนได)

- นกเรยนคดวาการถายโอนความรอนมลกษณะการถายโอนอยางไร (การถายโอนความรอนจากท

ทอณหภมสงกวาไปสททอณหภมตากวา)

- แลวนกเรยนคดวาการถายโอนความรอนแบงไดเปนกแบบ อะไรบาง (3 แบบ ไดแก

การพาความรอน การนาความรอน และการแผรงส)

- การถายโอนความรอนในแตละแบบมลกษณะการถายโอนอยางไรบาง (รบฟงคาตอบของ

นกเรยนแตยงไมเฉลย)

5.1.2 ครชแจงวา “วนนเราจะมาเรยนเรอง การถายโอนความรอนม 3 แบบ ไดแก การพาความรอน

การนาความรอน และการแผรงส ”

5.2 ขนสารวจและคนหา (Explore) 20 นาท

5.2.1 ครใหนกเรยนดคลปวดโอการทดลอง เรอง การพาความรอน การนาความรอน และการดด

ซบความรอนของวตถทผวมสตางกน โดยครอธบายเกยวกบผลของการทดลองประกอบกบคลปวดโอดวย

5.3 ขนอภปรายและลงขอสรป (Explain) 15 นาท

5.3.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบลกษณะการถายโอนทง 3 แบบจากการทไดดคลป

ไปแลว โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- จากผลการทดลอง เรองการพาความรอนทครอธบายใหฟงนน นกเรยนสามารถอธบายลกษณะ

ของการพาความรอนไดวาอยางไร (อนภาคของของเหลวเมอไดรบความรอนจะทาใหมพลงงานสงขนเกด

การเคลอนทเรวขน และหางจากกนมากขน ทาใหความหนาแนนของของเหลว อนภาคทไดรบความรอนน

จะลอยตวขนและพาความรอนไปดวย อนภาคทอยขางเคยงจะเคลอนทเขามาแทนท การถายโอนความรอน

แบบการพาความรอนจะมตวกลางในการนาความรอน)

- จากผลการทดลอง เรองการนาความรอนทครอธบายใหฟงนน นกเรยนสามารถอธบายลกษณะ

ของการนาความรอนไดวาอยางไร (ความรอนถกถายโอนตอเนองกนจากปลายดานหนงไปสปลายอกดาน

หนงไดโดยการสนของอนภาค เรยกการถายโอนความรอน)

- นกเรยนคดวาการถายโอนความรอนแบบการพาความรอนและการนาความรอนมความ

เหมอนกนและตางกนอยางไรบาง (เหมอนกนทอนภาคของสารเปนตวสงผาน และตางกนทการพาความ

รอนอนภาคของสารจะเคลอนทไปดวย)

- จากผลการทดลอง เรองการดดซบความรอนของวตถทผวมสตางกน ทครอธบายใหฟงนน

นกเรยนสามารถอธบายลกษณะของการแผรงสไดวาอยางไร (วตถทมสมบตแตกตางกน เมอไดรบความ

รอนอนฟราเรดเทาๆ กนจะดดซบความรอนไดแตกตางกนดวย ดงนน การถายโอนความรอนโดยวธการแผ

รงสจะสามารถถายโอนไดมากนอยเพยงใดนนขนอยกบชนด ส ลกษณะพนผว และสมบตของสาร และการ

ถายโอนในลกษณะนไมอาศยตวกลางในการเคลอนท)

5.3.2 ครใหใบความร เรอง การโอนพลงงานความรอน เพอเปนการสรปความรทไดรบในวนน

5.4 ขนขยายความร (Extend) 5 นาท

5.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอนาไปสความรเกยวกบการนาความรเรอง การถายโอน

ความรอนไปใชประโยชนในชวตประจาวน โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- ใหนกเรยนลองยกตวอยางประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการพาความรอนมา

1 ตวอยาง (การใชนาไหลวนเวยนในเครองยนต)

- ใหนกเรยนลองยกตวอยางประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการนาความรอนมา

1 ตวอยาง (โลหะตางๆ เชน เงน อะลมเนยม ถกนามาทาเปนหมอกระทะสาหรบประกอบอาหาร)

- ใหนกเรยนลองยกตวอยางประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการแผรงสมา 1

ตวอยาง (กาตมนาทขดจนมนแวววาว จะสญเสยพลงงานความรอนโดยการแผรงสนอยจงเกบความ

รอนไวไดนาน)

5.5 ขนประเมนผล (Evaluate) 5 นาท

5.5.1 ครสงเกตจากการตอบคาถาม

5.5.2 ครสงเกตจากการทาการกจกรรมในชนเรยน

6. สอและแหลงการเรยนร

6.1 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.1 (สสวท)

6.2 สมดเรยน

6.3 ใบความร เรอง การถายโอนพลงงานความรอน

6.4 คลปวดโอการทดลอง เรองการพาความรอน การนาความรอน และการดดซบความรอนของวตถท

ผวมสตางกน

7. กระบวนการวดผลประเมนผล

ผลการเรยนรทคาดหวง เครองมอทใช เกณฑในการวดและประเมน

อธบายการถายโอนพลงงานความ

รอนแบบการพาความรอน การนา

ความรอน และการแผรงสได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

ยกตวอยางการนาความรเรอง การถาย

โอนความรอนไปใชประโยชนใน

ชวตประจาวนได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

มความตงใจในการทากจกรรมในชน

เรยน

แบบประเมนการทากจกรรมใน

ชนเรยน

ทากจกรรมในชนเรยนไดในระดบ

ด – ดมาก รอยละ 80 ของนกเรยน

ทงชน

10) บนทกหลงการสอน

ผลการจดการเรยนร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ปญหา/อปสรรค

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไขปญหา

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................ผสอน

(.................................................)

แบบบนทกการสงเกตการตอบคาถาม

วชา วทยาศาสตร เรอง การถายโอนความรอน ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตอบคาถาม

ทกครง

มการถาม

ขณะเรยน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

เกณฑการประเมน ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการทากจกรรมในชนเรยน

วชา วทยาศาสตร เรอง การถายโอนความรอน ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ความ

กระตอรอรน

ความ

รบผดชอบ

เสรจภายใน

เวลาทกาหนด

งานมคณภาพ

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

เรอง การถายโอนพลงงานความรอน

การถายโอนพลงงานความรอนจะถายโอนจากตาแหนงทมอณหภมสงไปสตาแหนงทมอณหภมตากวา

วธการถายโอนพลงงานความรอน แบงได 3 วธ

1.การพาความรอน ( Convection)

เปนการถายโอนความรอนจากทมอณหภมสงไปยงบรเวณทมอณหภมตา โดยวตถหรอตวกลางทไดรบ

ความรอนจะพาความรอนไปพรอมกบตวกลางท เคลอนท ดงนนการพาความรอนจะเกดไดเฉพาะกบ

วตถทมสถานะเปนของเหลวและแกส เทานน พวกของแขงจะไมเกดการพาความรอน เนองจากอะตอม

ของแขงไมเคลอนท

ประโยชนของการถายโอนความรอนโดยการพาความรอน

1.ลมชวยพาความรอนออกจากรางกาย

2.เครองรอนสามารถลอยเหนอพนดนได (อาศยหลกการพาความราน)

3.การใชนาไหลวนเวยนในเครองยนต

2.การนาความรอน (Conduction)

เปนการถายโอนพลงงานความรอนโดนความรอนเคลอนทจากตาแหนงทม อณหภมสงไปตามเนอวตถ

ไปสตาแหนงทมอณหภมตากวา เชน นาแทงโลหะมาเผาทปลายขางหนง ความรอนจะทาใหโมเลกล

ของโลหะทปลายขางทไดรบความรอนเกดการสน สะเทอนหรอเคลอนทจนทาใหปลายอกขางหนงรอน

ได

- วตถทยอมใหความรอนผาน เรยกวา ตวนาความรอน ไดแก โลหะ(เงน) แกรไฟต

- วตถทไมยอมใหความรอนผาน เรยกวา ฉนวนความรอน ไดแก กระเบอง แกว ไม ยาง พลาสตก

ประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการนาความรอน

1.โลหะตางๆ เชน เงน อะลมเนยม ถกนามาทาเปนหมอกระทะสาหรบประกอบอาหาร

2.ฉนวนตางๆ เชน พลาสตก แกว ไม ถกนามาทาสวนทจบภาชนะหงตม

3.การแผรงสความรอน

เปนการถายโอนความรอนจากทมอณหภมสงไปสอณหภมตา โดยไมตองอาศยตวกลาง เชน ดวงอาทตย

อยในอวกาศทไกลจากโลกมาก แตพลงงานความรอนทไดจากดวงอาทตยยงสามารถถายโอนมาถงโลก

ได หรอกรณทเอามอไปองหนาเตารดจะเกดความรสกวารอน ความรอนทไดรบนเกดจากการแผรงส

ความรอน

ประโยชนของการถายโอนความรอนโดยการแผรงสความรอน กาตมนาทขดจนมนแวววาว จะสญเสย

พลงงานความรอนโดยการแผรงสนอยจงเกบความรอนไวไดนาน

ใบความร

แผนการจดการเรยนรท 5

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนนาสวยวทยา

หนวยการเรยนรท 2 สารรอบตว ชนมธยมศกษาปท 1

แผนท 5 เรอง การจดกลมสารตามลกษณะเนอสารและขนาดของอนภาค จานวน 2 ชวโมง

ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา

1. มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรง

ยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนา

ความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม. 1/1 ทดลองและจาแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และ

อธบายสมบตของสารในแตละกลม

2. สาระสาคญ

เกณฑการจาแนกสารเปนหมวดหม มหลายเกณฑ เชน สถานะของสาร ลกษณะของเนอสาร หรอ

ขนาดอนภาคของสาร เปนตน การจาแนกสารโดยใชเกณฑทแตกตางกนกจะไดหมวดหมสารทตางกนดวย

ในการจาแนกสารตามขนาดของอนภาค ตองหาวสดทเหมาะสมเพอคดกรองอนภาคของสารตามขนาดท

แตกตางกน เชน กระดาษกรอง ถงเซลโลเฟน เปนตน

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 ทดลองและเปรยบเทยบขนาดของอนภาคสาร โดยใชกระดาษกรองและเซลโลเฟนได (P)

3.2 อธบายลกษณะของสารแขวนลอย คอลลอยด และสารละลายได (K)

3.3 ยกตวอยางสารแขวนลอย คอลลอยด และสารละลายทพบในชวตประจาวนได (K)

3.4 มความตงใจในการทากจกรรมกลมและตงใจในการทาการทดลองทางวทยาศาสตร (A)

4. สาระการเรยนร

วตถสงของตางๆ รอบๆ ตวเราประกอบดวนสารผสมมากมาย หากพจารณาสารผสมเหลานนพบวา

สารผสมมลกษณะเนอสารทมองดแลวเหนวามสารอยรวมกนมากกวา 1ชนด เชน นาในคลอง พรกเกลอจม

ผลไม เปนตน เรยกสารผสมแบบนวา สารเนอผสม บางชนดมองดแลวสงเกตเหนเหมอนกบวามอยเพยง

ชนดเดยว เชน นาเชอม นาเกลอ แปงฝ น นาหอม เปนตน เรยกสารผสมแบบนวา สารเนอเดยว

เกณฑการจาแนกสารเปนหมวดหม มหลายเกณฑ เชน สถานะของสาร ลกษณะของเนอสาร หรอ

ขนาดอนภาคของสาร เปนตน การจาแนกสารโดยใชเกณฑทแตกตางกนกจะไดหมวดหมสารทตางกนดวย

-4

-4 -7

-7

ในการจาแนกสารตามขนาดของอนภาค ตองหาวสดทเหมาะสมเพอคดกรองอนภาคของสารตาม

ขนาดทแตกตางกน เชน กระดาษกรอง ถงเซลโลเฟน เปนตน

สารทมขนาดใหญกวา 10 cm แพรอยในของเหลว ยงมขนาดใหญมากกจะมองเหนไดชดเจนและ

ตกตะกอนไดงายซงไมสามารถผานไดทงกระดาษกรองและเซลโลเฟน สารผสมประเภทนจดวาเปนสาร

แขวนลอย

สารผสมบางชนดทผานกระดาษกรองไดทงหมดแตไมผานเซลโลเฟน อธบายไดวาสารผสมนมสาร

ทมขนาดอนภาคเลกกวา 10 cm แตใหญกวา 10 cm แพรกระจายอย สารผสมนจดเปนคอลลอยด สวนสาร

ผสมทมขนาดอนภาคเลกกวา 10 cm แพรกระจายอย ทผานไดทงกระดาษกรองและเซลโลเฟนนนจดให

เปนสารละลาย

เมอฉายแสงผานนาโคลน นมสดผสมนา และนาหวาน พบวานมสดผสมนาจะเหนลาแสงอยาง

ชดเจน สวนนาโคลนจะทบแสง และนาหวานสแดงจะโปรงใส การทเราเหนลาแสงในนมสดได เนองจาก

อนภาคในนมสดจะทาใหแสงกระเจงไปทกทศทางมองเหนเปนลาแสง และปรากฏการณทมองเหนเปน

ลาแสงในคอลลอยดนเรยกวา ปรากฏการณทนดอลล

ในชวตประจาวนเราจะสมผสกบคอลลอยดอยเปนประจา เชนการทานาสลด สวนผสมจะมนา

นามน และไขแดง หากเราใสเฉพาะนากบนามน สาร 2 ชนดนมความหนาแนนตางกนจะไมรวมเปนเนอ

เดยวกน จะแยกชนออกอยางชดเจน แตถาใสไขแดงผสมลงไป ไขแดงจะชวยทาใหนาและนามนรวมกนได

ทงนา นามน และไขแดงทรวมกนเปนเนอเดยวจดเปนอมลชน ซงเปนคอลลอยดชนดหนง สวนไขแดงทชวย

ใหนาและนามนรวมเปนเนอเดยวกนไดจดเปนอมลซไฟเออร

อกตวอยางหนงของคอลลอยดทพบเหนเปนประจา คอ ลาแสงทมองเหนจากโคมไฟรถยนต ซงเกด

จากอากาศบรเวณหนารถเตมไปดวยฝ นละออง เมอแสงจากโคมไฟหนารถตกกระทบกบอนภาคของฝ น

ละอองขนาดเลกๆ ทฟงกระจายอยหนารถ เกดการกระเจงของแสง เปนลาแสงปรากฏใหเหน เรยก

คอลลอยดประเภทนวา ละอองแขงลอย

5. กระบวนการจดการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ (Engage) 5 นาท

5.1.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามนาการอภปราย ดงน

- สารทอยรอบๆ ตวเรานน ถาเราจะจาแนกออกโดยใชเนอสารเปนเกณฑจะสามารถจาแนกออกได

เปนกกลม อะไรบาง (3 กลม ไดแก สารเนอเดยว สารเนอผสม และคอลลอยด)

- แลวถาเราจะจาแนกสารผสมโดยใชขนาดอนภาคของเนอสารผสมเปนเกณฑจะสามารถจาแนก

ออกไดเปนกกลม อะไรบาง (3 กลม ไดแกแขวนลอย คอลลอยดและสารละลาย)

-4 -7

-7

-4

- นกเรยนทราบหรอไมวาลกษณะของสารแขวนลอย คอลลอยด และสารละลายมความแตกตาง

กนอยางไร (รบฟงคาตอบของนกเรยน โดยครยงไมเฉลย)

5.1.2 ครชแจงวา “วนนเราจะไดทาการทดลอง เรอง การตรวจสอบขนาดของเนอสาร วาสารทคร

นามาใหนกเรยนทดลองนน สารใดจดวาเปนสารแขวนลอย คอลลอยดและสารละลาย”

5.2 ขนสารวจและคนหา (Explore) 50 นาท

5.2.1 ครชแจงจดประสงคการทดลองใหนกเรยนฟงดงน

1. ลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนได

2. บนทกผลการทดลองไดอยางถกตอง

3. อภปรายและสรปผลการทดลองได

4. สามารถนาเสนอรายงานผลการทดลองตอสมาชกในหองได

5.2.2 ครใหนกเรยนแตละกลมลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนการทดลองในใบกจกรรมท 3

โดยใชเวลาในการทดลอง 20 นาท

5.2.3 ครใหนกเรยนแตละกลมบนทกผลการทดลอง ลงไปในตารางบนทกผลการทดลองในใบ

กจกรรมท 3

5.2.4 ครใหนกเรยนแตละกลมนาผลการทดลองมาอภปรายและลงขอสรปผลการทดลองลงไปใน

ใบกจกรรมท 6

5.3 ขนอภปรายและลงขอสรป (Explain) 30 นาท

5.3.1 ครใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลการทดลอง โดยใชเวลาในการนาเสนอกลม

ละ 3 นาท

5.3.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบการทดลองโดยครใชคาถาม ดงน

- สารใดมขนาดอนภาคใหญทสดและสารใดมขนาดอนภาคเลกทสด (นาโคลนใหญสด และ

นาหวานสแดงผสมนาเลกสด)

- สารใดจดเปนสารแขวนลอย เพราะเหตใดจงจดวาเปนสารแขวนลอย (นาโคลนเปนสารทมขนาด

ใหญกวา 10 cm แพรอยในของเหลว ยงมขนาดใหญมากกจะมองเหนไดชดเจนและตกตะกอนไดงายซง

ไมสามารถผานไดทงกระดาษกรองและเซลโลเฟน นาโคลนจงจดวาเปนสารแขวนลอย)

- สารใดจดเปนสารคอลลอยด เพราะเหตใดจงจดวาเปนคอลลอยด (นมสดผานกระดาษกรองได

ทงหมดแตไมผานเซลโลเฟน อธบายไดวานมสดมขนาดอนภาคเลกกวา 10 cm แตใหญกวา 10 cm

แพรกระจายอย นมสดจดเปนคอลลอยด)

- สารใดจดเปนสารละลาย เพราะเหตใดจงจดวาเปนสารละลาย (นาหวานสแดงผสมนามขนาด

อนภาคเลกกวา 10 cm แพรกระจายอย ทผานไดทงกระดาษกรองและเซลโลเฟนนนจดใหเปนสารละลาย)

ครเพมเตมอกวา “เมอฉายแสงผานนาโคลน นมสดผสมนา และนาหวาน พบวานมสดผสมนาจะ

เหนลาแสงอยางชดเจน สวนนาโคลนจะทบแสง และนาหวานสแดงจะโปรงใส การทเราเหนลาแสงในนม

สดได เนองจากอนภาคในนมสดจะทาใหแสงกระเจงไปทกทศทางมองเหนเปนลาแสง และปรากฏการณท

มองเหนเปนลาแสงในคอลลอยดนเรยกวา ปรากฏการณทนดอลล”

5.3.3 ครถามนกเรยนวามขอสงสยอะไรหรอไมเกยวกบการทดลองททาไป ถามครอธบายเพมเตม

5.4 ขนขยายความร (Extend) 10 นาท

5.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอนาไปสความรเกยวกบเรองสารแขวนลอย คอลลอยด

และสารละลายทพบในชวตประจาวนได โดยครเขยนคาถามไวบนกระดานแลวใหนกเรยนตอบลงในสมด

ดงน

- ใหยกตวอยางสารแขวนลอยทนกเรยนพบในชวตประจาวนมา 1 ตวอยาง (นาแปงดบ)

- ใหยกตวอยางสารคอลลอยดทนกเรยนพบในชวตประจาวนมา 1 ตวอยาง (นาแปงสก)

- ใหยกตวอยางสารละลายทนกเรยนพบในชวตประจาวนมา 1 ตวอยาง (นาอดลม)

5.4.2 ครเพมเตมอกวา

“สารคอลลอยดทนกเรยนพบในชวตประจาวนอกอยางหนง คอ นาสลดสวนผสมจะมนา นามน และไขแดง

หากเราใสเฉพาะนากบนามน สาร 2 ชนดนมความหนาแนนตางกนจะไมรวมเปนเนอเดยวกน จะแยกชน

ออกอยางชดเจน แตถาใสไขแดงผสมลงไป ไขแดงจะชวยทาใหนาและนามนรวมกนได ทงนา นามน และ

ไขแดงทรวมกนเปนเนอเดยวจดเปนอมลชน ซงเปนคอลลอยดชนดหนง สวนไขแดงทชวยใหนาและนามน

รวมเปนเนอเดยวกนไดจดเปนอมลซไฟเออร ”

5.5 ขนประเมนผล (Evaluate) 5 นาท

5.5.1 ครประเมนจากการบนทกการทดลองลงในใบกจกรรมท 3

5.5.2 ครสงเกตจากการตอบคาถาม

5.5.3 ครสงเกตจากการทาการทดลองของแตละกลม

6. สอและแหลงการเรยนร

6.1 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.1 (สสวท)

6.2 สมดเรยน

6.3 ใบกจกรรมท 3

6.4 บกเกอรขนาด 50 cm³

6.5 บกเกอรขนาด 250 cm³

6.6 กระดาษกรอง

6.7 เซลโลเฟน

6.8 กรวยกรองสาร

6.9 ขวดรปชมพ

6.10 แทงแกวคนสาร

6.11 ยางรดของ

6.12 นาโคลน

6.13 นมสด

6.14 นาหวานสแดงผสมนา

6.15 นา

7. กระบวนการวดผลประเมนผล

ผลการเรยนรทคาดหวง เครองมอทใช เกณฑในการวดและประเมน

ทดลองและเปรยบเทยบขนาดของ

อนภาคสาร โดยใชกระดาษกรองและ

เซลโลเฟนได

แบบประเมนการปฏบตการ

ทดลองทางวทยาศาสตร

นกเรยนปฏบตการทดลองไดในระดบ

ดขนไป 80 เปอรเซนต

อธบายลกษณะของสารแขวนลอย

คอลลอยด และสารละลายได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

ยกตวอยางสารแขวนลอย คอลลอยด

และสารละลายทพบในชวตประจาวน

ได

แบบบนทกการสงเกตการตอบ

คาถาม

นกเรยนสามารถตอบคาถาม อยาง

ถกตอง 80 เปอรเซนต ขนไป

มความตงใจในการทากจกรรมกลมและ

ตงใจในการทาการทดลองทาง

วทยาศาสตร

แบบประเมนการทางานเปนกลม ทางานกลมรวมกนไดในระดบด – ด

มาก รอยละ 80 ของนกเรยนทงชน

10) บนทกหลงการสอน

ผลการจดการเรยนร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ปญหา/อปสรรค

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไขปญหา

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................ผสอน

(.................................................)

............../................../...............

แบบบนทกการสงเกตการตอบคาถาม

วชา วทยาศาสตร เรอง การจดกลมสารตามลกษณะเนอสารและขนาดของอนภาค ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตอบคาถาม

ทกครง

มการถาม

ขณะเรยน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

เกณฑการประเมน ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการทางานกลม

วชา วทยาศาสตร เรอง การจดกลมสารตามลกษณะเนอสารและขนาดของอนภาค ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

เลขท ชอ-สกล ระดบคณภาพ รวม หมาย

เหต ความ

กระตอรอรน

ความ

รบผดชอบ

เสรจภายใน

เวลาทกาหนด

งานมคณภาพ

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

ระดบคณภาพ 3 หมายถง ปฎบตดมาก

ระดบคณภาพ 2 หมายถง ปฎบตปานกลาง

ระดบคณภาพ 1 หมายถง ปฎบตนอย

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

แบบประเมนการปฏบตการทดลองทางวทยาศาสตร

วชา วทยาศาสตร เรอง การจดกลมสารตามลกษณะเนอสารและขนาดของอนภาค ชน ม . 1/

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผสอน นางจฑารตน แกวบดตา วนทประเมน......................

คาชแจง 4 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบดมาก

3 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบด

2 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบปานกลาง

1 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบทตองปรบปรง

กลมท รายการประเมน

คะแนน

20

มทกษะ

กระบวนการ

ทาง

วทยาศาสตร

การ

ปฏบตการ

ทดลอง

การ

อภปราย

และลง

ขอสรป

ความ

ครบถวน

และความ

ถกตอง

การนาเสนอ

ผลการ

ทดลอง

4 4 4 4 4

เกณฑการใหคะแนน

เกณฑการประเมน

เกณฑการประเมนและระดบคณภาพ

คะแนน 18 – 20 คะแนน หมายถง ดมาก

คะแนน 15 – 17 คะแนน หมายถง ด

คะแนน 9 – 14 คะแนน หมายถง พอใช

คะแนน 1 – 8 คะแนน หมายถง

ผานเกณฑการประเมนผานรอยละ 80

คาชแจง ใหนกเรยนศกษาและลงมอปฏบตการทดลอง เรอง การตรวจสอบขนาดของเนอสาร และบนทก

รายละเอยด ของขอมลอภปรายผลและสรปผล

*************************************************************************************

จดประสงค

1. ลงมอปฏบตการทดลองตามขนตอนได

2. บนทกผลการทดลองไดอยางถกตอง

3. อภปรายและสรปผลการทดลองได

4. สามารถนาเสนอรายงานผลการทดลองตอสมาชกในหองได

1. อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ

อปกรณ

1. บกเกอรขนาด 50 cm³

2. บกเกอรขนาด 250 cm³

3. กระดาษกรอง

4. เซลโลเฟน

5. กรวยกรองสาร

6. ขวดรปชมพ

7. แทงแกวคนสาร

8. ยางรดของ

3 ใบ

3 ใบ

3 แผน

3 แผน

3 ใบ

3 ใบ

3 อน

3 เสน

สารเคม

1. นาโคลน

2. นมสด

3. นาหวานสแดงผสมน า

4. นา

200 cm³

200 cm³

200 cm³

500 cm³

ใบกจกรรม 3

การทดลอง เรอง การตรวจสอบขนาดของเนอสาร

ชอ ……………………………………….………… เลขท ………..… ชน …..…กลม………

2. วธการทดลอง

2.1 สงเกตลกษณะของของเหลวชนดตางๆ เชน นาโคลน นมสด และนาหวานสแดงผสมนา บนทกผล

การสงเกต

2.2 แบงของเหลวแตละชนดออกเปน 2 สวน สวนหนงนาไปกรองดวยกระดาษกรองสงเกตและ

บนทกผล

2.3 อกสวนหนงใสลงในบกเกอรทมเซลโลเฟนรองไวดานใน รวบชายของเซลโลเฟนผกใหเปนถงผก

ปากถงใหแนน เชดดานนอกถงใหสะอาด เตมนาลงในบกเกอร แชถงเซลโลเฟนไว 10 นาท สงเกตและ

บนทกผล

3. ตารางบนทกผล

สารตวอยาง ลกษณะของเหลวทสงเกตได ผลทสงเกตได

เมอกรองดวยกระดาษ

กระดาษกรอง

เมอผานถงเซลโลเฟน

1. นาโคลน

2. นมสด

3. นาหวานสแดง

4. อภปรายผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………….

5. สรปผล

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

คะแนน..........................

( )

นางจฑารตน แกวบดตา