1

แนวคด การใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรโดยกระบวนการสบเสาะหาความร

ชดท 1 เมฆ

แนวคด ชดกจกรรมวทยาศาสตรโดยกระบวนการสบเสาะหาความร ชดท 1 เรอง เมฆ

มกจกรรมใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบ ความหมายของหยาดน าฟา การเกดหยาดน าฟา ชนดของหยาดน าฟา ความหมายของเมฆ การเกดเมฆ ชนดของเมฆ โดยมงเนนใหนกเรยน เกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ใหนกเรยนทกคนในแตละกลมรวมปฏบตกจกรรม การเรยนรและชวยกนระดมความคด พรอมท งทาแบบฝกชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร โดยกระบวนการสบเสาะหาความร

2

สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ทเกดข นบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

ตวชวด

ว 6.1ม.1/3 สงเกตวเคราะห และอภปรายการเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศทมผลตอมนษย

จดประสงคการเรยนร ดานความร (Knowledge : K ) 1. อธบายการเกดเมฆได (K) 2. จาแนกชนดของเมฆได (K) ดานทกษะกระบวนการ (Process : P ) 1. การสบเสาะหาความร 2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดานคณลกษณะอนพงประสงค(Attitude; A) 1. ซอสตย 2. ใฝเรยนร 3. มจตวทยาศาสตร

เวลา 3 ชวโมง

ดานสมรรถนะของผเรยน (Competency; C) 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการแกปญหา

3

แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 1 เรอง เมฆ

ค าชแจง 1. แบบทดสอบปรนยฉบบน มท งหมด 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน 2. ใหทาเครองหมายกากบาท ( X ) ลงในกระดาษคาตอบทมตวเลอก ก ข ค และ ง ทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. ไอน าทกลนตวเปนละอองน าเลกๆ โดยเกดใกลผวโลกในเวลากลางคนหรอเชาตรเรยกวาอะไร ก. น าคาง ข. ลกเหบ ค. หมะ ง. หมอก 2. การเกดลกเหบในประเทศไทยมกจะเกดในชวงฤดใด ก. ฤดฝน ข. ฤดรอน ค. ฤดหนาว ง. ท งฤดหนาวและฤดฝน 3. ขอใดไมจดเปนหยาดน าฟา ก. ลกเหบ ข. หมะ ค. ฝน ง. น าคาง 4. ถาอากาศเบ องบนเยนจดจนกระทงไอน าในอากาศมอณหภมตากวาจดเยอกแขงจะเหนละอองน าแขงตกลงมาปรอยๆ เรยกวาอะไร ก. น าคาง ข. เมฆ ค. หมะ ง. ฝน

4

5. เมฆทกอตวในแนวดง มลกษณะคลายกอนสาลใหญๆ ฐานแบน ซอนจากระดบตาข นไปในระยะสงมากๆ เปนเมฆชนดใด ก. ควมลส ข. เซอรรส ค. สตราตส ง. อลโตรสตราตส 6. เมฆทเกดในระดบสง มลกษณะเปนปยคลายขนนก คอเมฆชนดใด ก. ควมลส ข. เซอรรส ค. สตราตส ง. นมโบสตราตส 7. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขามสดาหรอเทาเกดในระดบตาเปนเมฆชนดใด ก. นมโบสตราตส ข. อลโตรสตราตส ค. ควมโลนมบส ง. ซรโรควมลส 8. เมฆชนดใดททาใหเกด “หมอก” ปกคลมยอดเขา และเคลอนตามลมไดเรว ก. สตราตส ข. เซอรส ค. สตราโตควมลส ง. นมโบสตราตส 9.เมฆททาใหเกดอาทตยทรงกรด หรอ พระจนทรทรงกรด คอเมฆชนดใด ก. ซรโรควมลส ข. ซรโรสตราตส ค. เซอรรส ง. อลโตควมลส

5

10. เมฆทเปนแผนหนาตอเนองกน มกมสเทา และบงแสงอาทตยไมใหลอดผานไดแตไมใชอาทตยทรงกรด คอเมฆชนดใด ก. อลโตรสตราตส ข. นมโบสตราตส ค. อลโตควมลส ง. ควมลส

10

6

ใบความร

เรอง หยาดน าฟา

กระบวนการเกดหยาดน าฟา (Formation of precipitation) น าฟา ตองเกดจากเมฆถาปราศจากเมฆกจะไมมน าฟา แตเมอมเมฆกไมจาเปนตองมน าฟาเสมอไป เพราะมเมฆหลายชนดทลอยอยไดโดยไมตกลงมาและมเมฆบางชนดเทาน นททาใหเกดน าฟาได ค าวา “ หยาดน าฟา” หรอ น าฟา ตามนยามศพทอตนยมวทยา หมายถง น าในลกษณะของเหลวหรอของแขงรปผลกหรอของแขงอสณฐาน ซงดจากกอนเมฆทลอยอยในทองฟาแลวตกลงมายงพ นโลก เชน ฝนละออง ฝน หมะ ผลกน าแขง และลกเหบดวย ลกษณะทสาคญของหยาดน าฟา คอ จะตองตกลงมาจากบรรยากาศถงพ นดนและกระบวนการเกดหยาดน าฟาจะเกดภายหลงจากการควบแนนเสมอ

เมออากาศเยนลงไอน าในบรรยากาศจะเกดการกลนตวเปนเมฆหรอหมอก ซงท งเมฆและหมอก คอ เมดน าเลกๆทมไอน ารวมตวกนเกาะอยบนอนภาคดดน า (Hydroscopic Particles) เชน อนภาคเกลอ เปนตน เรยกอนภาคชนดน วา อนภาคกลนตว อนภาคกลนตวมในธรรมชาตและมความสาคญในการชวยใหไอน ากลนตวเปนเมฆหรอหมอกไดงายข น ถาไมมอนภาคกลนตว ไอน าจะเปลยนเปนเมฆหรอหมอกไดยากมาก เมอหยดน า เมดน าแขง และผลกน าแขงตางๆ ภายในเมฆมการรวมตวกนใหญข นจนกระทงมมวลมากกวาแรงลอยตว จนมากกวาแรงยกตวของกระแสอากาศทไหลข น หยาดน าฟาเหลาน จงตกลงสพ นดนดวยความเรวแตกตางกนตามแรงดงดดของโลก ซงเรยกวา น าฟา น าฟาทตกในประเทศไทยสวนใหญ คอ “ ฝน”

7

ทมา www.wikispaces.com ภาพท 1.1 หยาดน าฟา

หมะ

หมะ (Snow)คอ ละอองน าแขงทตกลงมายงพ นโลก เนองจากอณหภมของอากาศ ลดลงตากวาจดเยอกแขง 0°C (32°F) ทาใหละอองน าในอากาศกลายเปนละอองน าแขงมลกษณะเปนผลก 5 หรอ 6 แฉก

ทมา www.dailyrecord.co.uk

ภาพท 1.2 หมะ

8

หมะ เกดจากละอองน าในช นบรรยากาศเกดการเกาะรวมตวกนหรอทเรยกวา การควบแนน การทไอน า เปลยนเปนน าแขงโดยไมผานสถานะของเหลว ในช นบรรยากาศ ทอณหภมตากวา 0 °C (32 °F) และตกลงมาในสภาวะความช นทเหมาะสม อยในรปของผลกน าแขงจานวนมาก เรยกวา เกลดละอองหมะจบตวรวมกนเปนกอนหมะจงมเน อทหยาบเปนเกลดและมโครงสรางทกลวงจงมความนมเมอสมผส นอกจากน หมะยงสามารถผลตไดจากเครองสรางหมะเทยม (snow cannon)

เกลดหมะ (snowflakes) จะมลกษณะเปนคลายรปดาว โดยสวนทยนออกมาของเกลด หมะน น จะเปนสมมาตรแบบหกดานเสมอ ดงรป

ทมา www.electron.rmutphysics.com ภาพท1.3 เกลดหมะ

9

ลกเหบ

ลกเหบ (Hail) คอ กอนน าแขงซงเกดจากทสงมากจากพ นโลก โดยกระแสลมแรงพดพาเมด ฝน ข นไปในกลมเมฆทฟาคะนอง ในทสงอากาศเยนมากทาใหเมดฝนแขงตว ยงข นไปสงยงม เกลด หมะเขามาเกาะเมดน าแขงคร นตกลงมาอกสวนลางของกลมเมฆซงเยนนอยกวาดานบน ความช นเขาไป หอหมเมดน าแขง แลวกระแสลมกพดเอาเมดน าแขงกลบข นไปดานบนของกลมเมฆ อกทอณหภม ความช นรอบๆ เมดน าแขงพอกเพมเขาไปอกช นหนง เมดน าแขงกโตข นอกนดในท สดกจะตกลง มาเปนลกเหบบางทอาจมขนาดใหญเทาลกเทนนส

เมดน าแขงลอยสงแลวตกลงมา วนซ าไปมาหลายคร งในกลมเมฆ ในขณะเดยวกนเมด น าแขงสะสมความช นทดานลาง ซงตอไปจะแขงตวในทสงเยนดวยกระบวนการเชนน เมดน าแขงก ใหญข นทกท เมอใดทมนใหญกวากระแสลมพายจะพยงมนไวได มนกจะตกจากอากาศลงมายง พ นดน เรยกวาลกเหบ ถาเราทบกอนลกเหบโต ๆ ทเพงตกถงพ นใหแตกครง เราจะเหนภายใน ลกษณะเปนวงช นน าแขง ซงแสดงถงการกอเกดลกเหบ

10

ในฤดรอนถามฝนฟาคะนองมกจะมลกเหบตกลงมาเมอฝนเรมตกบางคร งเมอฝนตกมากราวใหญกมลกเหบตามมาใหเราตกใจเพราะไมไดคาดหวงมากอน

ทมา www.photolib.noaa.gov/htmls/nssl0003.htm

ภาพท 1.4 ลกเหบตก

ฝน

ฝน ( Rain) คอ หยาดน าฟาชนดหนงทเกดจากปรากกฎการณทางธรรมชาตเปนรปแบบหนงของการตกลงมาจากฟาของน า นอกจากฝนแลวยงมการตกลงมาในรปของหมะเกลดน าแขง ลกเหบน าคางฝนน นอยในรปหยดน าซงตกลงมายงพ นผวโลกจากเมฆฝนบางสวนน นระเหยกลายเปนไอกอนตกลงมาถงผวโลก ฝนชนดน เรยกวา "virga"

ฝนทตกลงมาน นเปนสวนหนงทสาคญของวฏจกรของน าซงน าจากผวน าในมหาสมทร ระเหยกลายเปนไอควบแนนเปนละอองน าในอากาศ ซงรวมตวกนเปนเมฆ และในทสดตกลงมาเปนฝนไหลลงสแมน าลาคลองไปสทะเลมหาสมทรและวนเวยนเชนน เปนวฏจกรไมส นสด

ทมา www.prachachat.net

ภาพท 1.5 ฝน

11

ไอน าในบรรยากาศท าใหเกดปรากฏการณในธรรมชาต ดงน

1. หมอก (Fog) คอ ไอน าในอากาศทควบแนนเกดอยใกลระดบพ นดน เกดข นตอนกลางคนหรอเชามดเพราะอณหภมลดลงถงจดน าคางโดยหมอกน นเกดจากการกลนตวขนาดเลกทาใหเกดน าคาง น าคางแขง หมอกไรมบรเวณใกลพ นดน และมกเกดในเวลากลางคนหรอเชาๆทอากาศเยน กลางวนไมคอยมหมอก และสวนใหญจะเกดกบบรเวณทอากาศเยนทองฟาแจมใสไมมลมหรอลมมเลกนอย หมอกจะแพลม หมอกเกดในชวงอากาศเยนเปนสวนมาก เชน กลางคน เชาตร กลางวนกมแตนอย

เมออากาศเยนไอน าในอากาศจะกลนตว หมอกทเกดสงข นไปหนอยเรยกวา หมอกน าคาง (Mist) ซงอาจเกดจากเมฆสเตรตสทมฐานอยใกลพ นดน (เมฆชนดน ถาข นเครองบนดจะเหนวามนคลายภเขา ) สวนหมอกฝน (Dust fogs) หรอ หมอกควน (Smoke Fogs) หมายถง การสะสมของควนหรอฝนในอากาศ เรยกวาหมอกไดเหมอนกนยงมหมอกอกแบบหนงทเกดจากควนและฝนมาก เกดในเมองทมมลภาวะทางอากาศ เชน กรงเทพฯ เราจะเรยกวา หมอกบนควน (Smog)

ทมา www.matichon.co.th ภาพท 1.6 หมอก

แลวหมอก น าคาง เกดขนไดยงไงนะ อยากรจง ไหนลองคนหาดหนอย

12

เมฆและหมอกตางกนทฐานหรอต าแหนงฐานของเมฆอยเหนอพนโลกขนไป

แตฐานของหมอกเกดอยใกลพนโลก

2. น าคาง (dew) คอ ละอองไอน าทกลนตวเปนหยดน าเกาะตดอยตามผว ซงเยนลงจนอณหภมตากวาจดน าคางโดยน าคางเปนธรรมชาตทมหศจรรยอกอยางหนงเพราะวามนเกดข นไดไมวาเปนฤดรอนฤดหนาวฤดฝน หรอฤดใบไมผลในตอนเชาตรเมอเราตนข นมากจะเหนหยดน าน าคางเกาะอยตามใบหญาใบไมและตามโลหะตาง ๆ เตมไปหมด เมอตองแสงแดดในตอนเชาจะทอแสงแวววาวสวยงามนาดยงทมนเกาะอยตามรงของใยแมงมมทขงอยตามตนไมจะเหมอนกบเพชรเมดเลกๆรอยเปนพวงเปนตาขายเกดความงามอยางนามหศจรรยน าคางใชจะเกดข นเฉพาะเวลากลางคน หรอเวลายารงเทาน นเพราะแมแตในตอนเยนกอนทพระอาทตยตกดนบางโอกาสกเกดน าคางเกาะอยตามใบหญาและใบไมดวยเหมอนกน

จดทไอน าในอากาศจบตวเกาะเปนหยดน าเลก ๆ น เรยกวา "จดน าคาง" (Dew Point) และจดน าคางน เปลยนแปลงไปไดตามลกษณะของอณหภมของอากาศ ความกดดน และปรมาณไอน าทมอยในอากาศในบางคร งหยดน าทเกาะตวน ยงลอยอยในอากาศเปนจานวนมาก ทาใหเกดฝาหนาทบเราเรยกวา หมอก ซงเมอถกความรอนในตอนเชาหมอกน จะคอยละลายตวออกไปเปนไอน าปะปนแทรกซมอยในอากาศเชนเดม

ทมา www.rainweather.blogspot.com

ภาพท 1.7 น าคาง

ความช นของไอน าในอากาศนอกจากจะทาใหเกดน าคางและหมอกข นแลว ยงมสวน สมพนธกบอณหภมของลมฟาอากาศอกดวย วนใดถาอากาศมความช นมากแมแดดจาและม อณหภมรอนจดเชนอยในฤดรอนเปนตนเราจะตากผาแหงชาแตตรงกนขามถาวนใดอากาศ มความช นนอยแมฝนจะตกหรอเปนเวลากลางคนกจะตากผาแหงไดเรว

13

3. น าคางแขง (frost) คอ ไอน าในอากาศทมจดน าคางตากวาจดเยอกแขงแลวเกด การกลนตวเปนเกลดน าแขงหรอเรยกอกอยางหนงวาแมคะน งเปนปรากฏการทางธรรมชาตเมอม อากาศหนาวจดจะทาใหน าคางทอยบนยอดหญาเกดแขงตวเปนเกลดน าแขง(สวนมากเกดบนยอด ดอยในฤดหนาว)

น าคางแขง เปนปรากฏการณทางภมศาสตรทเกยวของกบการเปลยนแปลงของ บรรยากาศซงจะไมปรากฏข นในทกภาคของประเทศไทยแตมกจะพบมากในชวงฤดหนาวบนยอด ดอยในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาษาถนเหนอเรยกน าคางแขงวา “เหมยขาบ” สวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอเรยกวา “แมคะนง”

ลกษณะทวไปน าคางแขงจะมลกษณะเปนเกลดน าแขงขาวๆจบตวตามใบไมยอดหญา หรอวตถตางๆใกลๆ กบพ นดนและมกระบวนการเกดปรากฏการณการเกดน าคางแขงม 2 แบบ คอ 1. การเกดน าคางแขงโดยตรงจะเกดในชวงทอณหภมของอากาศใกลผวโลกลดตากวาจด เยอกแขง

2. การเกดน าคางแขงโดยออมเกดเมออณหภมอากาศลดตาลงโดยมปรมาณความช นใกลพ นดนสง

3. สถานทปรากฏการณของการเกดน าคางแขงในประเทศไทยมกจะเกดบนดอย หรอภเขาสงในภาคเหนอ เชน เชยงใหม เชยงราย แมฮองสอน และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เชน เลย เปนตน

ทมา www.manager.co.th ภาพท 1.8 น าคางแขง

น าคางแขงจะเกดข นจากไอน าในอากาศทใกลๆกบพ นผวดนซงลดอณหภมลงจนถงจดน าคาง จากน นกจะกลนตวเปนหยดน า โดยอณหภมยงคงลดลงอยางตอเนองไปจนถงจดตากวาจดเยอกแขง น าคางกจะเกดการแขงตวกลายเปนน าคางแขงเกาะอวดโฉมตามยอดไมใบหญา ทวา การเกดแมคะน งน มนอาจจะนาสนใจสาหรบใครหลายๆคน เพราะวาแสดงถงความหนาวเยน เปนเกลดดนามอง

14

แตวาจรง ๆ แลว การเกดน าคางแขงถอวาสรางความเสยหายใหแก พชผกตางๆเปนจานวนมาก โดยจะทาใหขาวทกาลงออกรวงมเมลดลบ สวน พชไรกจะชะงกการเจรญเตบโต พชผกกจะมใบหงกงอไหมเกรยม สวนผลไมอยางกลวย ทเรยน มะพราวกจะมใบแหงและรวงลงในทสด ซงหากน าคางแขงเกดตดตอกนยาวนานถอวาชาวนา ชาวไร ชาวสวนเดอดรอนแนนอน

สาหรบคนทอยากชมแมคะน ง ในเมองไทยโดยทมคนเหนกนบอย ๆ

กทดอยอนทนนท จ.เชยงใหม และ ภเรอ จ.เลย ซงสวนมากแมคะน งจะเกดในชวง

ปลายเดอนธนวาคมถงเดอนมกราคมดงน นเพอใหนกเรยน ๆ ไดความรกนเพมมากข น พวกเราทกคนไปศกษาตอเรอง เมฆ กนดกวา

15

ใบความร เรอง เมฆ

เมฆ (Cloud)คอ กลมของละอองน าขนาดเลกซงเกดจากการควบแนนของหยดน าใน อากาศ แตเมฆช นสงซงมอณหภมตากวาจดเยอกแขงจะเปนกลมของผลกน าแขงขนาดเลก

โดยปกตน าบรสทธและไอน าโปรงแสงจนไมสามารถมองเหนไดแตหยดน าและผลก น าแขงมพ นผว (Surface) ซงสะทอนแสงทาใหเราสามารถมองเหนเปนกอนสขาว และในบางคร ง มมตกกระทบของแสงและเงาจากเมฆช นบนหรอเมฆทอยขางเคยง หรอความหนาแนนของหยดน า ในกอนเมฆ กอาจทาใหเมฆปรากฏเปนสเทา

อยางไรกตาม นอกจากปจจยทางดานความดนและอณหภมแลว การควบแนนของ ไอน า ตองม “พ นผว”ใหหยดน า (droplet) เกาะ เชน เมออณหภมของอากาศบนพ นผวลดตา กวาจดน าคาง ไอน าในอากาศจะควบแนนเปนหยดน าเลกๆ เกาะบนใบไมหญาเหนอพ นดนบน อากาศกเชนกน ไอน าตองการอนภาคเลกๆ ทแขวนลอยอยในอากาศเปน “แกนควบแนน” (condensation nuclei) แกนควบแนนเปนวสดทมคณสมบตในการดดซบน า (hygroscopic) ดงเชน ฝน ควน เกสรดอกไมหรออนภาคเกลอ ซงมขนาดประมาณ 0.0002 มลลเมตร หาก ปราศจากแกนควบแนนแลว ไอน าบรสทธไมสามารถควบแนนเปนของ เหลวได ถงแมจะม ความช นสมพทธมากกวา 100% กตาม

ทมา www.lesa.biz

ภาพท 1.9 แกนควบแนน ละอองน าในเมฆและหยดน าฝน

หยดน าหรอละอองน าในกอนเมฆ (cloud droplet) เมอเกดข นในคร งแรกมขนาดเลก มากเพยง0.02 มลลเมตร(เลกกวาเสนผานศนยกลางของผมซงมขนาด 0.075 มลลเมตร)ละอองน า ขนาดเลกตกลงมาอยางชาๆดวยแรงตานของอากาศและหยดน าหรอละอองน าจะระเหยกลบเปน ไอน า(ในสภาวะแกส) เมออยใตระดบความควบแนนลงมาไมทนตกพ นโลกอยางไรกตามในกรณทม

16

กลมอากาศยกตวอยางรนแรง หยดน าเหลาน สามารถรวมตวกนภายในกอนเมฆ จนมขนาดใหญ ประมาณ 0.05 มลเมตร ถาหยดน ามขนาด 2 มลลเมตร ทาใหมน าหนกมากกวาแรงพยงของ อากาศและตกลงมาดวยแรงโนมถวงของโลกเมอลงสพ นดนกลายเปนฝน

ปจจยทชวยท าหนาทเปนแกนควบแนน 1. ใบไมใบหญา กอนรงเชาเปนชวงเวลาทพ นผวโลกคายความรอนออกมาในรปของ การแผรงสอนฟราเรด จนกระทงอณหภมลดตาลงกวาจดน าคาง (Dew point) ไอน าในอากาศซง อยรอบๆ จงควบแนนเปนหยดน าคาง (Dew) เกาะอยตามใบไมใบหญามากกวาพ นดนหรอพ น คอนกรต ท งน เนองจากขนและกงกานของใบไมใบหญาทาหนาทเปนแกนควบแนน ดงภาพ ประกอบ หรอใบของพชคายไอน าออกมาทาใหอากาศบรเวณน นมความช นสง

ทมา www.lesa.biz

ภาพท 1.10 น าคางบนใบหญา

2. ละอองอากาศ (Aerosols) เปนชอเรยกรวมๆ ของอนภาคเลกทแขวนลอยใน อากาศ เชน ฝน เกสรดอกไม ไอเกลอทะเล เขมาควน เปนตน ละอองอากาศมอทธพลตอสภาพลม ฟาอากาศและระบบภมอากาศเปนอยางมาก เนองจากละอองอากาศเปรยบเสมอนเปนแผนกรอง แสงอาทตยทาใหอณหภมพ นผวโลกลดลง และละอองอากาศทาหนาทเปนแกนควบแนนใหกบไอน าใน อากาศ 3. ไฟปาและภเขาไฟระเบด การเกดไฟปาและภเขาไฟระเบด (รวมท งระเบดปรมาณ) ทาใหอากาศบนพ นผวมอณหภมสง และปลดปลอยละอองอากาศจานวนมหาศาลข นสบรรยากาศ

ไอน า เปนน าในสถานะกาซ ไอน าเปนกาซไมมส ไมมกลน และมองไมเหน

เมฆทเรามองเหนเปนหยดน าในสถานะของเหลว หรอเกลดน าแขงในสถานะของแขง

17

เมอไอน าในอากาศรอนลอยตวข นไปกระทบอากาศเยนทอยเบ องบน กจะเปลยนสถานะเปน ของเหลวโดยใชละอองอากาศเหลาน เปนแกนควบแนน เกดเปนหยดน าฝนตกลงมาภายหลง ปรากฏการณเหลาน ทกคร งไป 4. คอนเทรล (Contrail) เปนเมฆทสรางข นโดยฝมอมนษยเมอเครองบนไอพนบนอย ในระดบสงเหนอระดบควบแนนไอน าซงอยในอากาศรอนทพนออกมาจากเครองยนตปะทะเขากบ อากาศเยนซงอยภายนอก เกดการควบแนนเปนหยดน าโดยการจบตวกบเขมาควนจากเครองยนต ซงทาหนาทเปนแกนควบแนนจงมองเหนควนเมฆสขาวถกพนออกมาทางทายของเครองยนตเปน ทางยาว ดงภาพ

ทมา www.matichon.co.th ภาพท 1.11 คอนเทรล

5. ฝนเทยมและบงไฟอสานในการสรางฝนเทยมเครองบนทาการโปรยสารเคม “ซลเวอรไอโอไดด” (Silver Iodide) ในอากาศทมความช นสมพทธสงเพอทาหนาทเปนแกน ควบแนนใหไอน าในอากาศมาจบตวและควบแนนเปนหยดน าและกอนเมฆ ประเพณแหนางแมว ยงบ งไฟของภาคอสานกเชนกน เปนภมปญญาชาวบานซงพยายามจะเพมโอกาสใหเกดฝนตกโดย การปลอยเขมาควนซงเกดจากการเผาไหมดนปนในอากาศ เพอสรางเปนแกนควบแนนใหแกไอน าในอากาศ

ทมา www.komchadluek.net ภาพท 1.12 การยงบงไฟ

18

องคการอตนยมวทยาโลกจงไดก าหนดเกณฑการจ าแนกชนดเมฆขนโดยจด

หมวดหมออกเปน 10 สกล (genera) 26 ชนด(species) และ 31 พรรณ

(varieties)

ในธรรมชาต เราเรยกชอเมฆตามรปรางซงมรปราง

2 ลกษณะคอ ลกษณะเมฆเปนกอน เราเรยกเมฆทเปนกอนเรยกวา “เมฆควมลส” (Cumulus) และเรยกเมฆทแผนเรยกวา“เมฆสตราตส”

(Stratus)

จงใชท งสองชอมารวมกนจงเรยกรวมกนวา “เมฆสตราโต

ควมลส”(Stratocumulus) ในกรณทเปนเมฆฝนจะเพมคาวา

“นมโบ”หรอ “นมบส” ซงแปลวา “ฝน” เขาไปโดยเรยกเมฆกอนททาใหเกดพายฝนฟาคะนองวา “เมฆควมโลนมบส”

(Cumulonimbus)

และเรยกเมฆแผนทมฝนตกปรอยๆ อยางสงบวา “เมฆนมโบสตราตส”

(Nimbostratus) เปนไงบาง มอกหลาย

อยาง แต จะตองเรยนร แตจะม

อะไรบางน น ตองชวยกนหาคาตอบตอไป

1 2

3

19

ในบรเวณเขตรอนจะเกดทความสงระหวาง 6 - 12 กโลเมตร สวนใหญจะมสขาวหรอสเทาออนและเปนเมฆซงไมทาใหเกดฝน สวนใหญจะเปนผลกน าแขงเพราะมอณหภมตากวาจดเยอกแขง และมความแปรปรวนอยดวย เมฆช นสงมอย 3 ชนด ดงน

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.13 เมฆเซอรส

1.เมฆชนสง (High Clouds)

1.1 เมฆเซอรส(Cirrus : Ci) ประกอบดวยผลกน าแขง (ice crystal) มลกษณะเปนแผนบางสขาวเจดจาหรอสเทาออน แสงอาทตยสามารถสองผานไดด มรปทรงอยหลายแบบเชน เมฆร ว สขาว รปรางคลายขนนกบางๆ หรอขนสตว หรอเปนทางยาว มกเกดข นในวนทมอากาศด ทองฟาเปนสฟาเขมฐานเมฆสงเฉลย

ประมาณ 10,000 เมตร

20

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.14 เมฆเซอโรสตราตส

1.2 เมฆเซอโรสตราตส(Cirrostratus : Cs)เมฆแผนบาง สขาว ประกอบดวยผลกน าแขง(ice crystal) เกอบท งหมด มลกษณะเปน

แผน เปนฝาบางๆ ปกคลมทองฟาเปนบรเวณกวาง คอนขางโปรงใส โปรงแสงตอแสงอาทตย บรเวณฐานเมฆจะเปนสเทาหรอ สฟา สามารถบงแสงจากดวงอาทตยหรอแสงดวงจนทร ท าใหเปนวงแสง (halo) ของดวงอาทตยทรงกรด หรอพระจนทรทรงกรด

สคลายรงอาจทาใหเกดฝนละอองบางๆได ฐานเมฆสงเฉลย ประมาณ 8,500 เมตร

1.3 เมฆเซอโรควมลส(Cirrocumulus : Cc) เมฆสขาว ประกอบดวยผลกน าแขง(ice crystal) มลกษณะเปนร วคลนเลกๆหรอกอนกลมๆเปนแถวๆลกษณะคลายเกลดปลา เรยงกนเปนระเบยบ ฐานเมฆสงเฉลยประมาณ 7,000 เมตร

มกเกดข นปกคลมทองฟาบรเวณกวาง

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.15 เมฆเซอโรควมลส

21

เกดข นทระดบสง 2 - 6 กโลเมตร ประกอบดวยผลกน าแขงและอนภาคน า เพราะทระดบน ม อณหภมไมตาพอทจะเปนผลกน าแขงท งหมดหรอมกพบในบรเวณแถบโซนรอนจะอยทความสง ระหวาง 2,000 - 8,000 เมตร (6,500 - 26,000 ฟต) มอย 2 ชนด

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.16 เมฆอลโตควมลส

2. เมฆชนกลาง (Middle Cloud)

2.1 เมฆอลโตควมลส(Altocumulus :

Ac)

ประกอบดวยเมฆสขาว หรอสเทา ปรากฏเปนช นๆมลกษณะเปนกลมกอนเลกๆคลายฝงแกะทอยรวมกน บางคร งอาจกอตวตาลงมาดคลายๆ

กบเมฆสเตรโตควมลสหรอเกดเปนกอนซอนๆกนคลายกบยอดปราสาท (Castellanus cloud) ในบางคร งเมฆชนดน เกดข นจากการเคลอนตวในลกษณะลกคลนของลม ทาใหเกดมรปรางคลาย

กบจานบนหรอแผนเลนสนน (Lenticular cloud) ถามเมฆชนดน เกดข นแสดงวาอากาศช น

น นไมมการทรงตว และมกจะแสดงวาจะมลกษณะอากาศไมดภายใน 8-9 ชวโมงขางหนาน

22

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.17 เมฆอลโตสตราตส

2.2 เมฆอลโตสตราตส(Altostratus : As)

มลกษณะเปนแผนปกคลมบรเวณกวางบรเวณฐานเมฆจะเปนสเทา หรอสฟาสามารถบงดวงอาทตยหรอดวงจนทร ทาใหเหนเปนฝาๆ อาจทาใหเกดฝนละอองบางๆไดเมฆอลโตสเตรตสเปนเมฆแผนสเทาทมความหนา ซงแสดงถงอากาศไหลข นทางดงมาก ในกรณทเมฆน หนาเราแบงไดเปน 3 สวนคอ

1. สวนบน ประกอบดวยผลกน าแขง 2. สวนกลาง ประกอบดวยสวนผสมของผลกน าแขงและเมดละอองน าทเยนกวาจดเยอกแขง 3. สวนลาง ประกอบดวยเมดละอองน าทเยนกวาจดเยอกแขง ภายในเมฆจะมกระแสอากาศปนปวนและน าแขงเกาะเครองบนไดเพยงเบาๆ เทาน น เมฆชนดน ไมทาใหเกด ฮาโล และมกบงแสงอาทตยและแสงจนทรได เมฆทปรากฏในบรเวณแนวปะทะแสดงถงจะมน าฝนฟาตกและตกตดตอกนดวยสวนมากจะเปนรปของฝนหรอหมะ

23

เกดข นทระดบตากวา 2 กโลเมตรประกอบดวยอนภาคน าเกอบท งหมดหรอมกพบในบรเวณแถบ โซนรอนจะอยทความสงไมเกน 2,000 เมตร (ผวพ น - 6,500 ฟต) มอย 3 ชนด

ทมา www.lesa.biz

ภาพท 1.18 เมฆสตราตส

3.เมฆชนต า (Low Cloud)

3.1 เมฆสตราตส(Stratus : St) มลกษณะเปนแผนสเทา เมฆแผนบางไมรวมตวกนอยเปนบรเวณกวางมากลอยสงเหนอพ นไมมากนก เชน ลอยปกคลมยอดเขามกเกดข น ตอนเชาหรอหลงฝนตก บางคร งลอยตามลกษณะคลาย“หมอก”จะเคลอนทตามลมไดเรว และอาจทาใหเกดฝนทเปนละอองเมฆชนดน จะกอตวเปนช นบางๆเหมอนผาแถบและมกจะอยภายใตระดบความสง 2,500 เมตรแตเรามกจะไมคอยเหน เมฆสตราตสเกดเปนช นๆ ตามชอ กลบจะเหนเปนเมฆสเทาไมมรปรางและมกแผเปนแผนกวางใหญออกไปทกทศทกทางเมฆสตราตสประกอบดวยละอองเลกๆ ถาอณหภมตามากๆ บางทกมผลกน าแขง เมฆชนดน ไมทาใหเกดน าฟาถาหากฝนตกมกจะตกจากเมฆชนดอนเหนอเมฆสตราตสการเกดน าแขงเกาะอยในระหวางเบาถงปานกลาง

24

ทมา www.lesa.biz

ภาพท 1.19 เมฆสตราโตควมลส

3.2 เมฆสตราโตควมลส(Stratocumulus : Sc) มลกษณะเปนกอนใหญคลายเมฆควมลส ลอยตดกนเปนแพ รวมกนคลายคลน ไมมรปทรงทชดเจน มชองวางระหวางกอนเพยงเลกนอย มกเกดข นเวลาทอากาศไมด เนองจากลอยอยในเงาของเมฆช นบนบางคร งอาจจะแยกตว ออกเปนกลมทประกอบดวยกอนเลกๆ จานวนมาก

เมฆสตราโตควมลส เปนเมฆช นตาสขาวหรอสเทา มลกษณะเปนกอนๆ ประกอบดวยเมดละอองน าแตในฤดหนาวในแถบละจจดสง ๆ บางทกมผลกน าแขงดวยภายใน เมฆจะมกระแสอากาศปนปวนและน าแขงเกาะเครองบนไดในข นปานกลาง

3.3 เมฆนมโบสตราตส(Nimbostratus : Ns)เมฆแผนสเทา เกดข นเวลาทอากาศมเสถยรภาพทาใหเกดฝนพราๆ ฝนผาน หรอฝนตกแดดออกไมมพายฝนฟาคะนอง ฟารองฟาผา มกปรากฏใหเหนสายฝนตกลงมาจากฐานเมฆคลายพ นดนทเปยกน า ปกคลมเปนบรเวณกวางมากทาใหเกดฝนหรอหมะตกในปรมาณเลกนอยถงปานกลางตอเนองเปนเวลานาน ๆ ได ความหนาของเมฆสามารถบงแสงอาทตยไดอยางด ภายในเมฆนมโบสตราตสมทศนะวสยเลว บางคร งนอยกวา 500 เมตร กระแสอากาศปนปวน และการเกดน าแขงเกาะมขนาดเบาถงปานกลางในบรเวณทมน าฟาหนกใตเมฆ นมโบสตราตส จะมเมฆช นตาเรยกวา แฟรกโตสเตรตส(Fractostratus) หรอ แฟรกโตควมลส (Fractocumulus)

25

ทมา www.lesa.biz

ภาพท 1.20 เมฆนมโบสตราตส

เมฆทกอตวในแนวต งทมความรนแรงและเกดข นโดยฉบพลน เมฆกลมน จะมผลกระทบตอดานการบน

ซงอาจกอใหเกดความเสยหายตอการบนถาบนผานมความสงของฐานเมฆประมาณ 500 เมตร (1,600 ฟต) สวนยอดเมฆ มความสงไมแนนอน บางคร งสงถงระดบเมฆช นสง มอย 2 ชนด

4. เมฆกอตวในแนวตง (Clouds of Vertical Development)

เมฆควมลส (Cumulus : Cu)

เมฆควมโลนมบส(Cumulonimbus:

Cb)

26

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.21 เมฆควมลส

4.1 เมฆควมลส (Cumulus : Cu) มลกษณะเปนกอนหนา ฐานเมฆมกแบนราบ อาจเกดเปนกอนเดยวๆ หรอรวมตวกนเปนกอนใหญรปโดมทาใหมองเหน“คลายดอกกะหล า” กอนเมฆควมลสสงเกตไดงายมากเปนเมฆในระดบตาอยสงจากตวเราประมาณ 500 เมตร มลกษณะเปนกอนคลายปยฝายรวมตวกนอยเปนกลมกอน สขาว ทเรามกพบเหนในยามทอากาศด ทองฟาแจมใสเมฆชนดน มองดเหมอนปยสาลลอยอยบนทองฟาและมรปรางเปลยนไปเรอยๆ เมฆทมรปรางเหมอนปยสาลกอนน แสดงใหเหนวา "หยดน าจว" ถกลมพดใหมรปรางเปลยนแปลงไปเรอยๆบางคร งอาจมขนาดใหญข นจนทาใหเกดเปนเมฆฝนฟาคะนองได เมฆควมลส เกดข นเมออากาศช นไดรบความรอนจากแสงแดดและลอยตวข นอยางรวดเรว เมอลอยสงข นไป กระทบช นบรรยากาศขางบนทเยนกวา ไอน าจงเกดการกลนตวกลายเปนหยดน าขนาดจวๆ การเกดกระแสอากาศปนปวนจะเกดนบต งแตฐานเมฆข นไป ทศนะวสยในเมฆเลว การเกดน าแขง เกาะมความรนแรงพอประมาณ อตราการไหลข นของอากาศในทางดงมคาประมาณ 400 - 1,000 ฟตตอนาทในเมฆ Cu อยางบางแตในเมฆ Cuอยางขนาดใหญจะมคาถง 2,000 ฟตตอนาทกระแสอากาศปนปวนจะแรงโดยเฉพาะในเมฆ Cuขนาดใหญในกรณรนแรงมากอาจมกระแสไฟฟาสถตในเมฆเกดข นได

27

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.22 เมฆควมโลนมบส

4.2 เมฆควมโลนมบส(Cumulonimbus: Cb) มลกษณะเปนเมฆหนากอนใหญ กอตวสงมาก บางคร งยอดเมฆจะแผออกเปนรปทงทาใหเกดฝนตกหนก ฟาแลบ ฟารอง บางคร งมลกเหบตก จงมกถกเรยกวา “เมฆฝนฟาคะนอง” เมฆ Cbประกอบดวยเมดละอองน า ตอนบน ประกอบดวยผลกน าแขงและประกอบดวยเมดฝนหรอละอองหมะ และลกเหบ ดงน นเมอมเมฆ Cbจะมลกษณะอากาศทไมดตามมาดวย ทศนะวสยเลวเมอมฝนตกหนก เนองจากมเมดละอองน าทเยนกวาจดเยอกแขงมากจงทาใหน าแขงเกาะเครองบนไดอยางรวดเรว อตรากระแสอากาศไหลข นอาจมขนาด 5,000 ฟตตอนาท และยงมกระแสอากาศไหลลง(down draft) ทรนแรงมากปรากฏทบรเวณทมน าฟาตกหนก กระแสอากาศปนปวนจะรนแรงและเกดไฟฟาสถตอยดวย เมฆชนดน กอตวในแนวต ง พฒนามาจากเมฆควมลสมขนาดใหญมากปกคลมพ นทครอบคลมท งจงหวด ทาใหเกดพายฝนฟาคะนอง หากกระแสลมช นบนพดแรง กจะทาใหยอดเมฆรปกะหลา กลายเปนรปทงตเหลกตอยอดออกมาเปนเมฆเซอโรสตราตสหรอเมฆเซอรส

28

ทมา www.lesa.biz ภาพท 1.23 ผงแสดงการเรยกชอเมฆ

ทมา www.thaigoodview.com ภาพท 1.24 เมฆชนดตางๆ

29

แบบฝกกจกรรมท 1.1 หยาดน าฟา

ชอ.....................................................นามสกล........................................เลขท……….. กลมท............................................วนท.............เดอน..............................พ.ศ………….

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1. ทกษะการสงเกต 2. การตความหมายขอมลและลงขอสรป 3. ทกษะการวด 4. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมออกแบบการทดลองเพอศกษา เรอง การเกดน าคาง 2. ใหนกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองลงในใบกจกรรมและสรปผลการ ทดลองใหเรยบรอย

1. กาหนดปญหา ( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. .............................................................................................................. .................................

2. ต งสมมตฐาน ( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. ..................

3. ศกษาการสรางแบบจาลองการเกดน าคางตามข นตอน ดงน 1) เตมน าลงในแกวใบท 1 จนเกอบเตมแกวแกวใบท 2 ใสน าแขงลงในแกว จนเตมแลวเตมน าลงไปใหเกอบเตมแกว 2) ใชกระดาษชาระเชดขางแกวท ง 2 ใบใหแหง 3) นาแกวท ง 2 ใบ ไปวางในหองเปนเวลา 15 นาท สงเกตขางแกวแตละใบ บนทกผล 4) ทาการทดลองซ าขอ (1) –(3) แตเปลยนภาชนะอน เชน แกวกระดาษ แกวสแตนเลสแลวบนทกผล

4. บนทกผลการศกษา( ขอละ 2 คะแนน )

30

การทดลอง

ผลทไดจากการสงเกต

น า น า + น าแขง

1. แกว

2. แกวกระดาษ

3. แกวสแตนเลส

5.วเคราะหและสรปผลการศกษา( ขอละ 2 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. ..................

6.การนาไปใชประโยชน( ขอละ 1 คะแนน ) .................................................................... ........................................................................... ............................................................................................................................. ..................

ค าถามทายกจกรรม

1. น าคางมความสมพนธกบอณหภมของอากาศอยางไร( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ...............................................................................................................................................

2. สามารถพบน าคางแขงไดทบรเวณใดบางของประเทศไทย ( ขอละ 1 คะแนน ) .......................................................................... ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................

3. น าคางมประโยชนอยางไรบาง( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. .......................................................................................... .....................................................

31

แบบฝกกจกรรรมท 1.2 การเกดเมฆ

ชอ.....................................................นามสกล........................................เลขท……….. กลมท............................................วนท.............เดอน..............................พ.ศ………….

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1. ทกษะการสงเกต 2. การตความหมายขอมลและลงขอสรป 3. ทกษะการวด 4. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมออกแบบการทดลองเพอศกษา เรอง การเกดเมฆ 2. ใหนกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองลงในใบกจกรรมและสรปผลการ ทดลองใหเรยบรอย

1. กาหนดปญหา( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. ..................

2. สมมตฐาน( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................ ................................................................... ............................................................................................................................. ..................

3.ศกษาการสรางแบบจาลองการเกดเมฆตามข นตอน ดงน 1)เทน ารอนใสในขวดแกวปากกวาง ประมาณ 100 ลกบาศกเซนตเมตร สงเกต การเปลยนแปลงทเกดข น บนทกขอมลลงในตารางบนทกผล 2)นาถาดโลหะหรอทรองแกวโลหะใสน าเยน วางปดปากขวดทใสน ารอน สงเกต การเปลยนแปลงทเกดข น บนทกขอมลลงในตารางบนทกผล 4.บนทกผลการทดลอง( ขอละ 3 คะแนน )

การทดลอง สงทสงเกตเหน

เทน าใสขวดปากกวาง

น าถาดใสน าเยนวางปดปากขวด

32

5.วเคราะหและสรปผลการศกษา( ขอละ 2 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. .............................................................................................................. ................................. ............................................................................................................................. .................. .......................................................................... ..................................................................... ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. ..................

6.การนาไปใชประโยชน( ขอละ 3 คะแนน ) .................................................................... ........................................................................... ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. ..................

33

แบบฝกกจกรรรมท 1.3 จ าแนกชนดของเมฆ

ชอ.....................................................นามสกล........................................เลขท……….. กลมท............................................วนท.............เดอน..............................พ.ศ………….

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง 1. อะไรเปนสาเหตทาใหเมฆบนทองฟาเปลยนแปลงรปรางตลอดเวลา ( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. .................. ........................................................................................................... .................................... ............................................................................................................................. ..................

2. การเกดเมฆและฝนมความสมพนธกนหรอไม อยางไร( ขอละ 2 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ........................................................................................................... .................................... ............................................................................................................................. .................. ....................................................................... ........................................................................

3. พจารณาภาพ แลวเขยนบรรยายผงการแสดงเรยกชอเมฆใหถกตอง ( ขอละ 2 คะแนน )

............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................... ................................ ............................................................................................................................. .................. ............................................................................ ...................................................................

34

4. เมฆ คออะไร( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. .............................................................................................................. ................................. ............................................................................................................................. .................. .......................................................................... .....................................................................

5. หมอกและเมฆแตกตางกนอยางไร ( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................. .................................................. ............................................................................................................................. ..................

6. ลกเหบเกดข นไดอยางไร จงอธบาย( ขอละ 1 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. .................. .............................................................................................................. ................................. ............................................................................................................................. ..................

7. เกณฑทใชบอกวาเมฆอยในระดบสงหรออยทลกษณะของเมฆอะไรบาง พรอมเหตผล ประกอบ( ขอละ 2 คะแนน ) ............................................................................................................................. .................. ................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. .................. .............................................................................................................. .................................

35

แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 1 เรอง เมฆ

ค าชแจง 1. แบบทดสอบปรนยฉบบน มท งหมด 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน 2. ใหทาเครองหมายกากบาท ( X ) ลงในกระดาษคาตอบทมตวเลอก ก ข ค และ ง ทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. ไอน าทกลนตวเปนละอองน าเลกๆ โดยเกดใกลผวโลกในเวลากลางคนหรอเชาตร เรยกวาอะไร ก. น าคาง ข. ลกเหบ ค. หมะ ง. หมอก 2. การเกดลกเหบในประเทศไทยมกจะเกดในชวงฤดใด ก. ฤดฝน ข. ฤดรอน ค. ฤดหนาว ง. ท งฤดหนาวและฤดฝน 3. ขอใดไมจดเปนหยาดน าฟา ก. ลกเหบ ข. หมะ ค. ฝน ง. น าคาง 4. ถาอากาศเบ องบนเยนจดจนกระทงไอน าในอากาศมอณหภมตากวาจดเยอกแขง จะเหนละอองน าแขงตกลงมาปรอยๆ เรยกวาอะไร ก. น าคาง ข. เมฆ ค. หมะ ง. ฝน

36

5. เมฆทกอตวในแนวดง มลกษณะคลายกอนสาลใหญๆ ฐานแบน ซอนจากระดบตา ข นไปในระยะสงมากๆ เปนเมฆชนดใด ก. ควมลส ข. เซอรรส ค. สตราตส ง. อลโตรสตราตส 6. เมฆทเกดในระดบสง มลกษณะเปนปยคลายขนนก คอเมฆชนดใด ก. ควมลส ข. เซอรรส ค. สตราตส ง. นมโบสตราตส 7. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขามสดาหรอเทาเกดในระดบตา เปนเมฆชนดใด ก. นมโบสตราตส ข. อลโตรสตราตส ค. ควมโลนมบส ง. ซรโรควมลส 8. เมฆชนดใดททาใหเกด “หมอก” ปกคลมยอดเขา และเคลอนตามลมไดเรว ก. สตราตส ข. เซอรส ค. สตราโตควมลส ง. นมโบสตราตส 9.เมฆททาใหเกดอาทตยทรงกรด หรอ พระจนทรทรงกรด คอเมฆชนดใด ก. ซรโรควมลส ข. ซรโรสตราตส ค. เซอรรส ง. อลโตควมลส

37

10. เมฆทเปนแผนหนาตอเนองกน มกมสเทา และบงแสงอาทตยไมใหลอดผานได แตไมใชอาทตยทรงกรด คอเมฆชนดใด ก. อลโตรสตราตส ข. นมโบสตราตส ค. อลโตควมลส ง. ควมลส

38

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 1 เรอง เมฆ

1. ง. หมอก เพราะไอน าทกลนตวเปนละอองน าเลกๆ โดยเกดใกลกบผวโลกในเวลากลางคน หรอตอนเชามด 2. ข. ฤดรอน ลกเหบเกดจากฝนทตกลงมาแลวถกลมพดกลบข นไปในช นบรรยากาศทอณหภม ตา ทาใหฝนกลายเปนน าแขงตกลงมาแลวถกลมพดกลบข นไปอกหลายคร งเมอมขนาด ใหญ จนลมพดข นไปไมไดกจะตกลงมาเปนลกเหบในฤดรอน 3. ง. น าคางเพราะไมไดตกลงมาจากฟาหรอบรรยากาศ 4. ค. หมะเพราะหมะ คอไอน าทมจดน าคางตากวาจดเยอกแขงแลวเกดการกลนตวเปนผลก น าแขงเลกๆ ตกลงมา มเฉพาะในประเทศทหนาวเทาน น 5. ก. ควมลส เพราะเปนเมฆทกอตวในแนวดง 6. ข. เซอรรสเพราะเปนเมฆทเกดข นในระดบสง 7. ก. นมโบสตราตสเพราะเปนเมฆฝนทมลกษณะเปนกอนหนาทบมลกษณะสดาลอยอยใน ระดบตา 8. ก. สตราตส เพราะเปนเมฆช นตา ลกษณะเปนแผนสเทา บางคร งลอยตาปกคลม พ นดน ทเรยกวา หมอก อาจทาใหเกดฝนทเปนละอองได 9. ข. ซรโรสตราตส เปนเมฆช นสง มลกษณะเปนแผนฝาบางๆ ปกคลมบรเวณกวาง สามารถบงแสงอาทตยหรอแสงจนทร ทาใหเกดอาทตยทรงกรดหรอพระจนทรทรงกลด และอาจทาใหเกดฝนละอองบางได 10. ก. อลโตรสตราตสเปนเมฆแผนหนา สวนมากมสเทาหรอฟาอมขาว เนองจากบง แสงอาทตยไมใหลอดผาน แตไมเกดอาทตยทรงกรดและเกดข นปกคลมทองฟาเปน บรเวณกวาง

39

เฉลยแบบฝกกจกรรมท 1.1 หยาดน าฟา

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1. ทกษะการสงเกต 2. การตความหมายขอมลและลงขอสรป 3. ทกษะการวด 4. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมออกแบบการทดลองเพอศกษา เรอง การเกดน าคาง

2. ใหนกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองลงในใบกจกรรมและสรปผลการทดลองใหเรยบรอย

1. กาหนดปญหา

ตอบ น าคางเกดข นไดอยางไร

2. ต งสมมตฐาน ตอบ ถาอณหภมของอากาศเยนจด ดงน นจะมน าคางเกดข น

3.ศกษาการสรางแบบจาลองการเกดน าคางตามข นตอน ดงน

1)เตมน าลงในแกวใบท 1 จนเกอบเตมแกวแกวใบท 2 ใสน าแขงลงในแกวจนเตม แลวเตมน าลงไปใหเกอบเตมแกว

2)ใชกระดาษชาระเชดขางแกวท ง 2 ใบใหแหง

3)นาแกวท ง 2 ใบ ไปวางในหองเปนเวลา 15 นาท สงเกตขางแกวแตละใบ บนทกผล

4)ทาการทดลองซ าขอ(1) –(3) แตเปลยนภาชนะอน เชน แกวกระดาษ แกวสแตนเลส แลวบนทกผล

40

4.บนทกผลการศกษา

การทดลอง

ผลทไดจากการสงเกต

น า น า + น าแขง

1. แกว ขางแกวไมมหยดน ามาเกาะ บรเวณขางแกวมหยดน ามาเกาะ

2. แกวกระดาษ ขางแกวไมมหยดน ามาเกาะ บรเวณขางแกวมหยดน ามาเกาะ

3. แกวสแตนเลส ขางแกวไมมหยดน ามาเกาะ บรเวณขางแกวมหยดน ามาเกาะ

5. วเคราะหและสรปผลการศกษา ตอบ แกวไมมน าแขง บรเวณขางแกวจะไมมหยดน ามาเกาะ สวนแกวทใสน าแขงจะมหยดน า มาเกาะขางแกว เพราะอณหภมอากาศรอบแกวทมน าแขงจะลดลงเรอยๆ จนถงจดหนง ไอน า ในอากาศทกระทบความเยนขางแกวจะกลนตวเปนหยดน าเกาะขางแกว สวนแกวทไมไดใส น าแขงอณหภมของอากาศบรเวณขางแกวจะไมลดลง

6. การนาไปใชประโยชน ตอบ ใชอธบายการเกดน าคางในธรรมชาต

ค าถามทายกจกรรม 1. น าคางมความสมพนธกบอณหภมของอากาศอยางไร ตอบ อณหภมหยดน าคางคออณหภมทความช นในอากาศเรมกลนตวเปนหยดน าเมออากาศ ถกลดอณหภมทแรงดนคงทหรออกนยยะหนงกคอ อณหภมอมตวของไอน าเมอเปรยบเทยบกบ แรงดนของไอน าอมตว หรอสภาวะทอณหภมทความช นสมพทธในอากาศมคาเทากบ 100 เปอรเซนต ลกษณะดงกลาวเกดข นไดกเนองจากการทอากาศทมความช นสงถกลดอณหภมลงทา ให ความสามารถในการรองรบความช นในอากาศลดลงดงน นปรมาณความช นในอากาศทเกนจาก ความสามารถในการรองรบของอากาศทอณหภมตาลง จงกลนตวเปนหยดน าจงสามารถเหนหยด น าทเกาะอยดานขางของแกวน าเยน กระจกหรอยอดหญายามเชา

2. สามารถพบน าคางแขงไดทบรเวณใดบางของประเทศไทย ตอบ จะพบน าคางแขงบรเวณทมอณหภมตากวาจดเยอกแขง เชน บรเวณบนดอยภาคเหนอ ของประเทศในชวงฤดหนาว

3. น าคางมประโยชนอยางไรบาง ตอบ น าคางบรสทธจากธรรมชาตมประโยชนมากมายมหาศาลเพราะมโครงสรางโมเลกล ขนาดเลก จงซมผานเซลลไดงาย และชวยนาออกซเจนธรรมชาตไปบารงรกษารางกายไดท งภายใน

41

และภายนอก ไดอยางรวดเรว ทสาคญคอมความปลอดภยสงสด ไมมผลขางเคยงใดๆ เพราะ ธรรมชาตแทๆ คอ สงทดทสด สาหรบมนษย 1. เพมปรมาณออกซเจนธรรมชาตใหกบสมอง ทาใหสมองปลอดโปรง คลายความเครยด ความจาด และมสมาธมากข น บรรเทาอาการปวดศรษะไมเกรนและลดภาวะสมองขาดออกซเจน 2. เพมปรมาณออกซเจนธรรมชาตใหกบตบ ทาใหตบสามารถกาจดสารพษตางๆในรางกายได ดข น ชวยปองกนอนตรายตอเซลลตบจากสารพษตางๆจากอาหารเครองดม และยาทปนเปอน สารพษ ชาระลางของเสยทสงสมมานานออกไปจากรางกาย 3. เพมปรมาณออกซเจนธรรมชาตใหกบผวหนงและเน อเยอ ทาใหผวหนงมความชมช นสดใส เพมการสรางเน อเยอ ทาใหแผลหายเรว 4. เพมปรมาณออกซเจนธรรมชาตใหกบเลอด ทาใหเมดเลอดและเกลดเลอดมจานวนมากข น ชวยกระตนระบบภมคมกน ปองกนการเกดกลามเน อหวใจตายจากภาวะขาดเลอด รกษาระดบ ความดนเลอดใหปกต

42

เฉลยแบบฝกกจกรรรมท 1.2 การเกดเมฆ

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1. ทกษะการสงเกต 2. การตความหมายขอมลและลงขอสรป 3. ทกษะการวด 4. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมออกแบบการทดลองเพอศกษา เรอง การเกดเมฆ 2. ใหนกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองลงในใบกจกรรมและสรปผลการทดลอง ใหเรยบรอย (ค าตอบทไดขนอยกบผลการทดลองของนกเรยน)

1.กาหนดปญหา ตอบ เมฆเกดข นไดอยางไร

2.ต งสมมตฐาน ตอบ ถาหยดน าเลกๆจานวนมากรวมตวกนแลวกระทบกบอากาศเยน ดงน น จะกอใหเกดเมฆ

3.ศกษาการสรางแบบจาลองการเกดเมฆตามข นตอน ดงน 1)เทน ารอนใสในขวดแกวปากกวาง ประมาณ 100 ลกบาศกเซนตเมตร สงเกต การเปลยนแปลงทเกดข น บนทกขอมลลงในตารางบนทกผล 2)นาถาดโลหะหรอทรองแกวโลหะใสน าเยน วางปดปากขวดทใสน ารอน สงเกตการณ เปลยนแปลงทเกดข น บนทกขอมลลงในตารางบนทกผล

4. บนทกผลการทดลอง การทดลอง สงทสงเกตเหน

เทน าใสขวดปากกวาง ไอน าลอยข นจากขวด

นาถาดใสน าเยนวางปดปากขวด ไอน าทลอยข นมากระทบกบความเยนแลวรวมตวกนเปนกลมสขาวคลายเมฆ

43

5.วเคราะหและสรปผลการศกษา ตอบ ไอน ารวมตวกนเปนหยดน าเลกๆ เมอกระทบกบอากาศเยนจะเกดการรวมตวกนเปน กลมกอน ซงเรยกวา เมฆ 6.การนาไปใชประโยชน ตอบ นาไปประยกตใชในการทาฝนเทยม ซงเปนการกระตนใหเกดการสรางเมฆฝนเพอใหฝน ตกในบรเวณทตองการ

44

เฉลยแบบฝกกจกรรรมท 1.3 จ าแนกชนดของเมฆ

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

1. อะไรเปนสาเหตทาใหเมฆบนทองฟาเปลยนแปลงรปรางตลอดเวลา ตอบ เมฆบนทองฟามการเปลยนแปลงรปรางไปตลอดเวลา เนองจากหยดน าบางสวนในเมฆ เมอไดรบความรอนจะระเหยกลายเปนไอน าและเมอไอน ากระทบความเยนกจะกลนตวเปนหยด น าแลวรวมตวเปนเมฆอกรวมถงมลมพด เมฆจงเปลยนรปรางไป

2. การเกดเมฆและฝนมความสมพนธกนหรอไม อยางไร ตอบ สมพนธกน คอ เมอน าจากแหลงตางๆ บนโลกและไอน าจากการคายน าของพชระเหยข น ไปกระทบกบอากาศเยน จะกลนตวเปนหยดน าขนาดเลกรวมกนเปนเมฆ และเมอหยดน าในเมฆ รวมตวกนเปนหยดน าขนาดใหญข นจนกระแสอากาศไมสามารถอมไวได กจะตกลงมาเปนฝน

3. พจารณาภาพ แลวใหนกเรยนบรรยายผงการแสดงเรยกชอเมฆใหถกตอง

ตอบ นกอตนยมวทยาแบงเมฆออกเปน 3 ระดบ คอ 1. เมฆชนต าอยสงจากพ นดนไมเกน 2 กโลเมตร ม 5 ชนด ไดแก เมฆสตราตสเมฆควมลสเมฆสตราโตควมลส เมฆนมโบสตราตสและเมฆควมโลนมบส ตามทไดกลาวมาแลวอยางไรกตามนกอตนยมวทยาถอวาเมฆควมลสและเมฆควมโลนมบสเปนเมฆกอตวในแนวดงซงมฐานเมฆอยในระดบเมฆช นตาแตยอดเมฆอาจอยในระดบของเมฆข นกลางและช นสง 2. เมฆชนกลางเกดข นทระดบสง 2 - 6 กโลเมตร ในการเรยกชอจะเตมคาวา “อลโต” ซงแปลวา “ช นกลาง” ไวขางหนา เชน เมฆแผนช นกลางเรยกวา “เมฆอลโตสตราตส”(Altostratus) เมฆกอนช นกลางคอ “เมฆอลโตควมลส” (Altocumulus)

45

3. เมฆชนสงเกดข นทระดบความสงมากกวา 6 กโลเมตร ในการเรยกชอจะเตมคาวา“เซอโร” ซงแปลวา “ช นสง” ไวขางหนา เชน เมฆแผนช นสงเรยกวา “เมฆเซอโรสตราตส” Cirrostratus)เมฆกอนช นสงเรยกวา“เมฆเซอโรควมลส” (Cirrocumulus) นอกจากน นยงมเมฆช นสงทมรปรางเหมอนขนนก เรยกวา “เมฆเซอรส” (Cirrus)

4. เมฆคออะไร ตอบ เมฆคอกลมละอองน าทเมออากาศรอนเยนลงจนอณหภมตากวาจดน าคางไอน าใน อากาศจะกลนตวเปนหยดน าเกาะอยตามฝนละอองเลกๆในบรรยากาศเมฆประกอบดวยหยดน า หรอผลกน าแขง หรอหยดน าและผลกน าแขงรวมกน

5. หมอกและเมฆแตกตางกนอยางไร ตอบ หมอกและเมฆตางกนทฐาน โดยฐานของหมอกอยตดกบพ นโลกสวนฐานของเมฆอย เหนอพ นโลกข นไป

6. ลกเหบเกดข นไดอยางไร จงอธบาย ตอบ ลกเหบ เกดจากฝนทตกลงมาถกลมพดกลบข นไปในช นบรรยากาศทอณหภมตา ทาให ฝนกลายเปนน าแขงตกลงมาแลวถกลมพดกลบข นไปอกหลายคร งและเมอมขนาดใหญจนลมพด ข นไปไมไดกจะตกลงมาเปนลกเหบ

7. เกณฑทใชบอกวาเมฆอยในระดบสงหรอลกษณะของเมฆอะไรบาง พรอมเหตผลประกอบ ตอบ เกณฑทใชบอกวาเมฆอยในระดบสงหรอตาประกอบดวยเมฆ ดงน

1. เมฆเซอรส(Cirrus)เปนเมฆช นสงทอยระดบสง 6 -7 กโลเมตร ลกษณะเปนร วสขาวรปรางคลายขนนก เปนเมฆทเปนผลกน าแขง มกเกดข นในวนทอากาศด ทองฟาเปนสเขม 2. เมฆอลโตรสเตรตส(Altostratus)เปนเมฆช นกลาง เกดข นทระดบความสง2 – 6 กโลเมตร ลกษณะเปนแผนหนาแผกวางสวนมากมกมสเทาบงแสงดวงอาทตยไมใหลอดผานและเกดข นปกคลมทองฟาเปนบรเวณกวางมากหรอปกคลมทองฟาท งหมด 3. เมฆสเตรตส(Stratus)เปนเมฆช นตาเกดข นทระดบตากวา 2 กโลเมตร เปนช นและแผนสเทาคลายหมอก ลอยสงเหนอพ นไมมากนก เชน ลอยปกคลมยอดเขา มกเกดข นตอนเชาหรอหลงฝนตก บางคร งลอยตาปกคลมพ นดน เราเรยกวา “หมอก” 4. เมฆควมโลนมบส (Cumulonimbus)เมฆชนดน มแนวโนมจะกลายเปนฝนตกลงมา เปนเมฆทกอตวในแนวต ง พฒนามาจากเมฆควมลส มขนาดใหญมากปกคลมพ นทครอบคลมทาใหเกดพายฝนฟาคะนองหากกระแสลมช นบนพดแรงกจะทาใหยอดเมฆรปกะหลากลายเปนรปทงตเหลก

46

กระดาษค าตอบ

รายวชา วทยาศาสตรพนฐาน รหสวชา ว 21102 เรอง เมฆ ชอ – สกล………………………………………………………………………ชน ม......./...เลขท.......... .....................................................................................................................................

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว และเขยนเครองหมาย ( X ) ลงในชอง ก ข ค และ ง ในกระดาษค าตอบ ทดสอบกอนเรยน

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ทดสอบหลงเรยน

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7

8 9 10

สรปผลการท าแบบทดสอบ กอนเรยน – หลงเรยน

ดขน ปรบปรง

47

ตารางบนทกคะแนน การท าแบบฝกกจกรรมวทยาศาสตร

ชดท 1 เมฆ ชอ – สกล..................................................................................................................... โรงเรยน................................................................ชนมธยมศกษาปท............................

แบบทดสอบ คะแนนเตม ( 10 )

คะแนนทได ( 10 )

หมายเหต

กอนเรยน หลงเรยน

ผลการพฒนา

แบบฝกกจกรรม ชดท 1

คะแนนเตม ( 30 )

คะแนนทได

หมายเหต

ท 1.1 10 ท 1.2 10 ท 1.3 10

คะแนนรวม 30

48

บรรณานกรม กนษฐา อนอนนต ถนด ศรบญเรอง และปนศกด ชมเกษยณ. วทยาศาสตร. พมพคร งท 1 กรงเทพฯ : สานกพมพอกษรเจรญทศน อจท. จากด, 2554. คม ชด ลก. บงไฟ. (ออนไลน). สบคนจาก : http://www.komchadluek.net ธนธช อดมพนธ. คมอชวยสอบวทยาศาสตร ม.1 เลม 2. กรงเทพฯ : สานกพมพ SCIENCE CENTER, 2554. ธน อดมพนธ. คมอวทยาศาสตร ว 102. กรงเทพฯ : โรงพมพอกษรบณฑต, (มปป.) บญชา แสนทว และคณะ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษา ปท 1 เลม 2. พมพคร งท 1 กรงเทพฯ : โรงพมพวฒนาพานช จากด, 2544 ประชาชาตธรกจ. ฝน. (ออนไลน). สบคนจาก : https://www.prachachat.net ปรชา สวรรณพนจ และคณะ. คมอเตรยมสอบวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2. กรงเทพฯ : ไฮเอดพบลชชง จากด, 2554. ผจดการออนไลน. น าคางแขง (ออนไลน). สบคนจาก : https://www.manager.co.th ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล. (2549). เกลดหมะ (ออนไลน). สบคนจาก : http://www.electron.rmutphysics.com มตชนออนไลน. คอนเทรล (ออนไลน). สบคนจาก : https://www.matichon.co.t มตชนออนไลน. หมอก (ออนไลน). สบคนจาก : https://www.matichon.co.th ยพา วรยศ และคณะ. คมอครวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2. กรงเทพฯ : สานกพมพอกษรเจรญทศน อจท. จากด, 2551. . หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2. กรงเทพฯ : สานกพมพอกษรเจรญทศน อจท. จากด, 2551. วกพด สารานกรรมเสร. หยาดน าฟา (ออนไลน). สบคนจาก http://www.wikispaces.com วไลลกษณ ต งเจรญ. อตนยมวทยา. กรงเทพฯ : โรงพมพทพยวสทธ, 2540. ศนยการเรยนรวทยาศาสตรโลกและดาราศาสตร (LESA). แกนควบแนน ละอองน าในเมฆ และหยดน าฝน (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . น าคางบนใบหญา (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆเซอรส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆเซอโรสตราตส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆเซอโรควมลส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆอลโตควมลส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆอลโตสตราตส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆสตราโตควมลส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆสตราตส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . เมฆนมโบสตราตส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa. . เมฆควมโลนมบส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz

49

. เมฆควมลส (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz . การเรยกชอเมฆ (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.lesa.biz ศกษาธการ, กระทรวง. แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคดตาม หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชน สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. 2553. . หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพ ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. 2552. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. การอบรมครดวยระบบทางไกล ชนมธยม ศกษาปท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว, 2554. . คมอครรายวชาพนฐานวทยาศาสตร 2 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา, 2553. . หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร 2 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2. พมพคร งท 1 กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว, 2553. สมพงศ จนทรโพธศร. คมอเตรยมสอบวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลมรวม เทอม 1-2. กรงเทพฯ : ไฮเอดพบลชชง จากด, 2554. Daily record หมะ (ออนไลน). สบคนจาก : http://www.dailyrecord.co.uk NOAA Photo Library. ลกเหบตก (ออนไลน). สบคนจาก :http://www.photolib.noaa.gov/ htmls/nssl0003.htm Thaigoodview. เมฆชนดตางๆ (ออนไลน) สบคนจาก : http://www.thaigoodview.com