แผนการจดการเรยนรท� 2

รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว32101 ช�นมธยมศกษาปท� 2 หนวยการเรยนรเร�อง ช�นหนาตดดน เวลา 2 ช�วโมง

ผสอน นางแวนแกว พงคานนท ตาแหนง คร วทยฐานะครชานาญการ โรงเรยนสรนทรภกด สาระท� 6: กระบวนการเปล�ยนแปลงของโลก

มาตรฐาน ว 6.1 : ว6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ท�เกดข�นบนผวโลก และภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ท�มผลตอการเปล�ยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลกมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร ส�อสารส�งท�เรยนร นาความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนชวงช*น ว 6.1-5 สารวจตรวจสอบ อภปรายและอธบายเก�ยวกบช�นหนาตดดน สมบตของดน การปรบปรงคณภาพของดน และการนาไปใชประโยชน สาระท� 8 : ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐาน ว 8.1 : ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตท�เกดข�นสวนใหญมรปแบบท�แนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเคร�องมอท�มอยในชวงเวลาน�นๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และส�งแวดลอมมความสมพนธเก�ยวของกน มาตรฐานการเรยนชวงช*น ว 8.1.1, ว 8.1.2 1. สาระสาคญ

ดนช�นบนเปนดนท�อยช�นนอกสดของเปลอกโลก มฮวมสซ� งเปนอนทรยวตถ ดนช�นลางอยถดจากดนช�นบน มอนทรยวตถต�า ไมเหมาะแกการเพาะปลก เราจงควรเลอกใชดนใหเหมาะสมกบการปลกพช 2. ผลการเรยนรท�คาดหวง อภปรายเก�ยวกบช�นหนาตดของดน จดประสงคการเรยนร

2.1 อธบายลกษณะของช�นหนาตดดน 2.2 จาแนกลกษณะของดนช�นบนและดนช�นลาง

2.3 ทดลองความเปนกรด-เบสของดน 2.4 ทดลองความพรนของดน

3. สาระการเรยนร

3.1 ลกษณะของดนช�นบนและดนช�นลาง 3.2 ช�นหนาตดดน 3.3 ความเปนกรด-เบสของดน 3.4 ความพรนของดน 4. กจกรรมการเรยนร

ข*นนาเขาสบทเรยน 4.1 นกเรยนรวมกนตอบคาถามคาถามเก�ยวกบลกษณะของดนช�นบนและดนช�นลางดงน�

- ซากพชซากสตวปนอยในดนช�นใด - ในการปลกพช ดนช�นไหนท�ทาใหพชเจรญงอกงาม - สารประกอบในดน ทาใหดนมลกษณะตางกนอยางไร 4.2 นกเรยนจดกลมการเรยน กลมละ 5 คน โดยการจบฉลากท�ทาไวเปนฉลากหมายเลข 1-30 นกเรยนท�จบไดเลข 1-5, 6-10, 11-15, ... อยกลมเดยวกนกลมละ 5 คน ตามลาดบ นกเรยนท�เปนเศษ กใหปดเขากลมตางๆ กลมละ 6 คน จนครบจานวนนกเรยนในหองเรยน

4.3 ครแจงจดประสงคการเรยนร ข*นจดกจกรรม

4.4 นกเรยนศกษากจกรรมเร�อง ช�นหนาตดดน โดยใชบทเรยนโมดล 4.5 สมาชกในกลมรวมกนอภปรายกจกรรมและปฎบตกจกรรม ตามท�ครไดกาหนดไว 4.6 นกเรยนปฏบตกจกรรมและครสมนกเรยนในกลม 1-2 กลม ออกมาอภปรายผลและสรปผลการทากจกรรมหนาช�นเรยน 4.7 ครช�นชมนกเรยนท�สามารถปฏบตไดอยางถกตองและใหกาลงใจพรอมคาช�แนะแกกลมท�ยงอภปรายผลไมถกตองหรอยงขาดทกษะวทยาศาสตรในบางขออย ข*นสรป นกเรยนรวมกนอภปรายและสรป ช�นหนาตดดน ดงน�

- ดนแบงเปน 2 ช�น คอ ดนช�นบนและดนช�นลาง ซ� งมลกษณะแตกตางกน ดนตางถ�นมลกษณะตางกน เพราะดนเหลาน�นมท�กาเนดแตกตางกน เน�องจากสภาพภมอากาศ สภาพภมประเทศ วตถตนกาเนดดน กาลเวลา และสวนผสมจากฮวมสของส�งมชวตตางๆ - ความพรน คอ ชองวางระหวางเมดดน เปนท�สาหรบใหน�าและอากาศผานเขาไปในเน�อดน ดนช�นบนมความพรนมากกวาดนช�นลาง

- ความเปนกรด-เบสของดน หมายถง ปรมาณของไฮโดรเจนท�มอยในดน ความเปนกรด-เบส กาหนดคาเปนตวเลขต�งแต 1-14 เรยกคาตวเลขน�วาคา pH โดยจดวา สารละลายใดท�มคา pH นอยกวา 7 สารละลายน�นมสมบตเปนกรด สารละลายใดท�มคา pH มากกวา 7 สารละลายน�นมสมบตเปนเบส สารละลายใดท�มคา pH เทากบ 7 สารละลายน�นมสมบตเปนกลาง - ครมอบหมายภาระงานใหนกเรยนสรปความรท�ไดจากการเรยน เปนแผนผงมโนมต เร�อง ช�นหนาตดดน

5. ส�อและแหลงเรยนร

ส�อ 5.1 บทเรยนโมดล เร�อง ช�นหนาตดดน แหลงเรยนร

5.2 หนงสอคมอสาระการเรยนรพ�นฐาน วทยาศาสตร ม.2 โดย อษา สทธนาค และนภาภรณ ธญญา สานกพมพแมค 5.3 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.2 โดย ดร.ยพา วรยศ และคณะ สานกพมพอกษร เจรญทศน 5.4 หนงสอเรยนวทยาศาสตร ม.2 โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.พมพนธ เดชะคปต และคณะสานกพมพสถาบนพฒนาคณภาพวชาการ 6. การวดและประเมนผล

6.1 วธวดและประเมนผล

6.1.1 สงเกตจากพฤตกรรมการปฏบตงานภายในกลม 6.1.2 ตรวจจากแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน 6.1.3 ตรวจจากแบบบนทกรายงานการทดลอง 6.1.4 ตรวจจากแผนผงมโนมต

6.2 เคร�องมอวดและประเมนผล

6.2.1 แบบประเมนกระบวนการกลม 6.2.2 แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน 6.2.3 แบบบนทกรายงานการทดลอง 6.2.4 แบบประเมนแผนผงมโนมต 6.3 เกณฑการวดและประเมนผล

6.3.1 แบบประเมนกระบวนการกลม ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 80 ผานเกณฑ 6.3.2 แบบทดสอบหลงเรยน ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 80 ผานเกณฑ 6.3.3 แบบบนทกรายงานการทดลอง ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 80 ผานเกณฑ 6.3.4 แบบประเมนผลแผนผงมโนมต ตองไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 80 ผานเกณฑ

บทเรยนโมดล

เร�อง ช*นหนาตดดน

ระดบผเรยน มธยมศกษาปท� 2

ระยะเวลา 2 ช�วโมง

รายวชา วทยาศาสตร รหส ว32101

โดย นางแวนแกว พงคานนท

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

โรงเรยนสรนทรภกด ตาบลแกใหญ อาเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

คาแนะนา การใชบทเรยนโมดล

คาชแจง

เอกสารฉบบน� จดทาข�นเพ�อเสนอเน�อหาสาระประกอบการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร ว32101 เร�อง ช�นหนาตดดน โดยนกเรยนทากจกรรมตามบทเรยนโมดลน� จะศกษาเปนกลมๆ หรอศกษาเปนรายบคคลดวยตนเองกได แนวปฏบต

1. บทเรยนโมดลชดน� มองคประกอบสาคญ 8 สวนดงน� - คาแนะนาการใช - หลกการและเหตผล - จดประสงคการเรยนร - สาระสาคญ - แบบทดสอบกอนเรยน - กจกรรมการเรยนการสอน - แบบทดสอบหลงเรยน

2. ทาแบบทดสอบกอนเรยน 8 ขอ โดยทาลงในกระดาษคาตอบท�ครแจกให 3. ดาเนนตามกจกรรมการเรยนการสอน อานใบความรแตละกจกรรม หากไมเขาใจให

ถามครผสอนหรออานซ� าอกคร� งหน�ง เม�อเขาใจดแลวจงทาการศกษาเน�อหาตอไปได 4. ทาแบบฝกหดใหสมบรณถกตอง 5. ทาแบบทดสอบหลงเรยน 8 ขอ โดยกลบไปทาขอสอบชดเดยวกบขอสอบกอนเรยนอกคร� งหน�งในกระดาษคาตอบท�ครแจกให 6. เกณฑการผานบทเรยนน� ตองทาแบบรายงานการทดลองและแบบทดสอบหลงเรยน ไดรอยละ 80/80 (80 คะแนนแรกจากแบบฝกหด 80 คะแนนหลงจากสอบหลงเรยน)

ชนหนาตดดน

หลกการและเหตผล ดนเปนทรพยากรท�เปนแหลงกาเนดทรพยากรธรรมชาตอ�นๆ เชนการเจรญเตบโตของพช เปนแหลงกาเนดของแรธาต เปนแหลงท�อยอาศยของมนษยและสตว รวมท�งปจจยท�จาเปนตอการดารงชวตของมนษย

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายลกษณะของช�นหนาตดดน 2. จาแนกลกษณะของดนช�นบนและดนช�นลาง

3. ทดลองความเปนกรด-เบสของดน 4. ทดลองความพรนของดน

สาระสาคญ ดนช�นบนอยช�นนอกสดของเปลอกโลก มฮวมสซ� งเปนอนทรยวตถ ดนช�นลางอยถดจาก

ดนช�นบน มอนทรยวตถต�า ไมเหมาะแกการเพาะปลก เราจงควรเลอกใชดนใหเหมาะสมกบการปลกพช

แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยน

เร&อง ชนหนาตดดน …………………………………………

คาช*แจง ใหนกเรยนกาเคร�องหมาย (X) ลงในกระดาษคาตอบท�นกเรยนเหนวาถกตองท�สด 1. ดนชนดตางๆ มเสนผานศนยกลางไมเทากน ขอใดเรยงเสนผานศนยกลางของเมดดนจากนอยไปหามาก ก. ดนเหนยว ดนรวน ดนทราย ข. ดนรวน ดนเหนยว ดนทราย ค. ดนรวน ดนทราย ดนเหนยว ง. ดนทราย ดนรวน ดนเหนยว 2. ดนชนดใดมการถายเทอากาศนอยท�สด ก. ดนรวน ข. ดนเหนยว

ค. ดนทราย ง. ดนรวนปนทราย 3. ดนช�นบนมกจะมสใด เพราะเหตใด ก. สดามฮวมส ข. สเทามข� เถา ค. สแดงมทองแดง ง. มแดงมออกไซดของเหลก 4. สของดนข�นอยกบอะไรท�อยในดน ก. ความพรนของดน ข. แหลงแรในดน ค. ปรมาณน�าในดน ง. อนทรยวตถ 5. ลกษณะของดนท�เหมาะแกการเพาะปลก ควรเปนอยางไร ก. สเขมเกอบดา ระบายน�าไดด ข. มเน�อหยาบ พรนมาก มฮวมสนอย ค. มเน�อหยาบ พรนมาก มฮวมสมาก ง. มเน�อละเอยด อมน�าด มฮวมสมาก 6. ขาวตองการดน pH = 5.5-6.0 แสดงวาขาวชอบดนอยางไร ก. เปนกรด ข. เปนดาง ค. เปนเบส ง. เปนกลาง 7. ดน A ม pH = 4 ดน B ม pH = 5 ดน C ม pH = 8 ขอสรปใดถกตอง ก. ดนท�ง 3 ชนดเปนกรด

ข. ดน A และ B เปนกรด ดน C เปนเบส ค. ดน A และ B เปนกรด ดน C เปนกลาง ง. ไมมขอใดถกตอง 8. ในบรเวณท�มซากพชซากสตว ผพงอยในดน ดนน�นมลกษณะอยางไร ก. เปนกรด ข. เปนดาง ค. เปนเบส ง. เปนกลาง

กจกรรม เร�อง ความพรนของดน

……………………………………. จดประสงคการเรยนร 1. ต�งสมมตฐานจากปญหาท�กาหนดใหได 2. ทดลองและสรปผลเร�องความพรนของดนไดถกตอง คาถามกอนทากจกรรม

1. การทดลองน� มวตถประสงคอะไร…………………………………………………….…. 2. นกเรยนคดวาดนรวนและดนเหนยวมความพรนเทากนหรอไม …………………………………………………………………………………………...………….. 3. น�าจะไหลผานดนชนดใดไดเรวกวากน …………………………………………………………………………………………...………….. กจกรรม

วธทา

1. นาดนท�ตองการทดสอบมาตากใหแหง แลวทบใหละเอยด 2. ใชผาตากกรองหมกระปองดานลางซ� งเจาะรไว แลวยกวางบนขวดปากกวาง 3. เทดนเหนยวและดนรวนลงในกระปองแตละใบ ใบละคร� งกระปอง เตมน�าลงในกระปองละ 10 cm พรอมๆ กน 4. เปรยบเทยบลกษณะการไหลของน�าท�ไหลผานดนในกระปองท�งสอง

รป แสดงการทดสอบความพรนของดนรวนและดนเหนยว

บนทกผล

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… คาถามหลงกจกรรม

1. เพราะเหตใดเวลาปลกพชจงตองพรวนดน ถาไมพรวนจะเปนอยางไร ……………………………………………………………………………………………………… …………………………..…………………………………………………………………...………

2. ดนชนดใดเหมาะในการปลกขาวมากท�สด เพราะเหตใด………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… 3. ถาในดนไมมอากาศจะมผลอยางไรตอพช ……………………………………………………………………………………………………… 4. ถาใชความละเอยดของเน�อดนเปนเกณฑจะแบงดนไดก�ชนด อะไรบาง …………………………..…………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………… 5. จงบอกสถานะของสารประกอบในดน ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

สรปผลการทดลอง

……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

กจกรรม

เร�อง การหาคา pH ของดน …………………………………….

จดประสงคการเรยนร 1. ต�งสมมตฐานจากปญหาท�กาหนดใหได 2. ทดลองและสรปผลเร�องกรด-เบสของดนไดถกตอง 3. ทดสอบคาความเปนกรด-เบสของดนในท�ตางๆ ได 4. บอกสาเหตท�ทาใหคาความเปนกรด-เบสของดนในแตละแหงแตกตางกนได คาถามกอนทากจกรรม

1. การทดลองน� มวตถประสงคอะไร................................................................................. 2. นกเรยนคดวาดนจากท�สองแหงมคาความเปนกรด-เบส (คา pH) เทากนหรอไม........................................................................................................................................................ 3. เม�อใชแทงแกวจมของเหลวในกลองพลาสตกหมายเลข 1 มาแตะกบกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรแลวจะไดสอะไร..................................................................................................

ตารางบนทกผลกจกรรม

ตาราง ผลการทดสอบความเปนกรด-เบสของดนจากแหลงตางๆ โดยใชกระดาษลตมสและกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอร

ตวอยางดน กระดาษลตมส กระดาษยนเวอนแซลอนดเคตอร สแดง สน�าเงน

หมายเลข 1 หมายเลข 2

…………………… …………………….

……………………... ………………………

……………………………………. ………………………………………

คาถามหลงกจกรรม 1. คา pH ของดนจากท�สองแหงเปนอยางไร ตรงตามท�คาดคะเนไวหรอไม ……………………………………………………………………………………………………… 2. กระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรท�แตะกบของเหลวในกลองหมายเลข 1 ใหสตรงตามท�คาดคะเนไวหรอไม ……………………………………………………………………………………………………… 3. นอกจากคา pH ของดนแลว ปจจยท�สาคญในการเจรญเตบโตของพชมอะไรอกบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. อะไรเปนสาเหตท�ทาใหดนมสภาพเปนกรด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. ถาดนมสภาพเปนกรด นกเรยนจะทาอยางไรเพ�อลดความเปนกรดของดน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. ถาดนมสภาพเปนเบส นกเรยนจะทาอยางไรเพ�อเพ�มความเปนกรดของดน ………………………………………………………………………………………………………

สรปผลการทดลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใบความร

เร�อง ช*นหนาตดดน ……………………………………………..

ดนจดเปนสารอนนทรยท�เกดตามธรรมชาต เกดจากการสลายตวของหน และแรธาตตาง ๆ เปนช�นเลก ๆ รวมท�งสารอนทรย เชน ใบไม ซากพช ซากสตว เม�อเกดการยอยสลายโดยแมลงและแบคทเรย ทาใหดนมสดา เรยกวา ฮวมส (humus) ซ� งอดมไปดวยแรธาตท�พชตองการในการเจรญเตบโต

ข�นท� 1 การผพงเปนสาเหตทาใหช�นหนแตกเปนหนกอนใหญๆ หนช�นน� เม�อถกแสงแดดและฝนตกกจะแตกหกและผพงเปนช�นเลกๆ ตอไป

ข�นท� 2 พชเจรญงอกงามตามบรเวณรอยแตกของหน แมลงเลกๆ และสตวอ�นๆ เขามาอาศยตามบรเวณ รอยแตก เม�อพชและสตวตาย จะสลาย ตวไปเปนฮวมส

ข�นท� 3 สตวเลกๆ ในดนจะเคล�อนท�ไปมา ทาใหฮวมสผสมกบเศษหนและแรกลายเปนดนท�อดมสมบรณ เรยกวา ดนช�นบน

ข�นท� 1

หนท�ผพงโดยน� าและแสงแดด

หนช�นลางสด

ฮวมส

ข�นท� 2

หนท�ผพนและตอไปจะเปนดนช�นบน

หนช�นลางสด

ข�นท� 3

ฮวมส ดนช�นบน

หนท�ผพนและกลายจะเปนดนช�นลาง

หนช�นลางสด

ดนแบงตามลกษณะและองคประกอบของดน ได 2 ประเภท ดงน� 1) ดนช�นบน อยช�นนอกสดของเปลอกโลก มความหนาของช�นดนประมาณ 6-12 น�ว

ลกษณะสเขม เมดดนมขนาดใหญ มฮวมสซ� งเปนอนทรยวตถท�เกดจาการยอยสลายของซากพชซากสตว ซ� งมธาตอาหารท�พชตองการเปนองคประกอบอยมาก จงเหมาะในการปลกพช 2) ดนช�นลาง อยถดจากดนช�นบนลงมา ลกษณะของดนมสออน เน�อดนคอนขางแขง มอนทรยวตถต�า จงมธาตอาหารพชนอย ไมเหมาะสาหรบการปลกพช

ความพรนของดน

ความพรนของดน หมายถง สวนท�เปนชองวางท�งหมดในดน ดนท�มความพรนมาก หมายถง มชองวางในดนน�นมาก ชองวางในดนเปนท�สาหรบน� าและอากาศผานไปได ดนช�นบน มความพรนมากกวาดนช�นลาง เม�อปลกพชรากพชสามารถรบแรธาต และอากาศจากดนช�นบน ไดด ทาใหพชเจรญเตบโตไดอยางเตมท�

ความเปนกรด-เบสของดน

ความเปนกรด-เบสของดน หมายถง ปรมาณของไฮโดรเจนท�มอยในดน ความเปนกรด-เบส กาหนดคาเปนตวเลขต�งแต 1-14 เรยกคาตวเลขน�วาคา pH โดยจดวา สารละลายใดท�มคา pH นอยกวา 7 สารละลายน�นมสมบตเปนกรด สารละลายใดท�มคา pH มากกวา 7 สารละลายน�นมสมบตเปนเบส สารละลายใดท�มคา pH เทากบ 7 สารละลายน�นมสมบตเปนกลาง

วธทดสอบความเปนกรด-เบส

มวธทดสอบไดดงน* 1. ใชกระดาษลตมสสน�าเงนหรอสแดงโดยนากระดาษลตมสทดสอบกบสารท�สงสย ถาเปนกรดจะเปล�ยนกระดาษลตมสสน�าเงนเปนสแดง และถาเปนเบสจะเปล�ยนกระดาษลตมสสแดงเปนสน�าเงน 2. ใชกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอร โดยนากระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรทดสอบกบสารแลวนาไปเทยบกบแผนสท�ขางกลอง 3. ใชน�ายาตรวจสอบความเปนกรด-เบส เชน สารละลายบรอมไทมอลบลจะใหสฟาออนในสารละลายท�ม pH มากกวา 7 และใหสเหลองในสารละลายท�ม pH นอยกวา 7

ปจจยหรอสาเหตท�ทาใหดนเปนกรด ไดแก การเนาเป� อยของสารอนทรยในดน การใสปยเคมบางชนด สารท�ปลอยจากโรงงานอตสาหกรรมบางประเภท ปจจยท�ทาใหดนเปนเบส ไดแก การใสปนขาว (แคลเซยมไฮดรอกไซด) ความเปนกรด-เบาของดนน�น มผลตอการเจรญเตบโตของพช พชแตละชนดเจรญเตบโตไดดในดนท�มคา pH ท�เหมาะแกพชน�นๆ ถาสภาพ pH ไมเหมาะสมทาใหพชบางชนดไมสามารถ ดดซมแรธาตท�ตองการท�มใน ดนไปใชประโยชนได การแกไขปรบปรงดน ดนเปนกรด แกไขไดโดยการเตมปนขาว หรอดนมารล ดนเปนเบส แกไขไดโดยการเตมแอมโมเนยมซลเฟต หรอผงกามะถน ดนมารล คอ ดนท�ไดจากการสลายตวของหนปน ซ� งมแคลเซยมคารบอนเนตเปนองคประกอบ ดนมารลมมากในจงหวดสระบร ลพบร และนครสวรรค

เฉลย กจกรรม เร�อง ความพรนของดน

……………………………………. จดประสงคการเรยนร 1. ต�งสมมตฐานจากปญหาท�กาหนดใหได 2. ทดลองและสรปผลเร�องความพรนของดนไดถกตอง คาถามกอนทากจกรรม

1. การทดลองน� มวตถประสงคอะไร เพ�อตรวจสอบความพรนของดนรวนและดนเหนยว 2. นกเรยนคดวาดนรวนและดนเหนยวมความพรนเทากนหรอไม ไมเทากน 3. น�าจะไหลผานดนชนดใดไดเรวกวากน น�าจะไหลผานในดนรวนไดเรวกวาดนเหนยว กจกรรม

วธทา

1. นาดนท�ตองการทดสอบมาตากใหแหง แลวทบใหละเอยด 2. ใชผาตากกรองหมกระปองดานลางซ� งเจาะรไว แลวยกวางบนขวดปากกวาง 3. เทดนเหนยวและดนรวนลงในกระปองแตละใบ ใบละคร� งกระปอง เตมน�าลงในกระปองละ 10 cm พรอมๆ กน 4. เปรยบเทยบลกษณะการไหลของน�าท�ไหลผานดนในกระปองท�งสอง

รป แสดงการทดสอบความพรนของดนรวนและดนเหนยว

บนทกผล

น�าจะไหลผานในดนรวนไดเรวกวาดนเหนยว

คาถามหลงกจกรรม

1. เพราะเหตใดเวลาปลกพชจงตองพรวนดน ถาไมพรวนจะเปนอยางไร เวลาปลกพช ตองพรวนดนเพ�อทาใหดนมชองวางระหวางเมดดนมาก อากาศและน�าผานสะดวกทาใหรากพช ชอนไชไดด 2. ดนชนดใดเหมาะในการปลกขาวมากท�สด เพราะเหตใด ดนเหนยว เพราะอมน�าไดด เน�องจากขาวตองการน�ามาก 3. ถาในดนไมมอากาศจะมผลอยางไรตอพช พชจะไมเจรญเตบโต 4. ถาใชความละเอยดของเน�อดนเปนเกณฑจะแบงดนไดก�ชนด อะไรบาง 2 ชนด คอ ดนละเอยดกบดนหยาบ 5. จงบอกสถานะของสารประกอบในดน ของแขง ของเหลว และกาซ สรปผลการทดลอง ความพรนของดนมผลตอการผานของน�า น�าจะผานดนรวนไดเรวกวาดนเหนยว

เฉลยกจกรรม

เร�อง การหาคา pH ของดน …………………………………….

จดประสงคการเรยนร 1. ต�งสมมตฐานจากปญหาท�กาหนดใหได 2. ทดลองและสรปผลเร�องกรด-เบสของดนไดถกตอง 3. ทดสอบคาความเปนกรด-เบสของดนในท�ตางๆ ได 4. บอกสาเหตท�ทาใหคาความเปนกรด-เบสของดนในแตละแหงแตกตางกนได

คาถามกอนทากจกรรม 1. การทดลองน� มวตถประสงคอะไร เพ�อตรวจสอบความเปนกรด-เบสของดน

2. นกเรยนคดวาดนจากท�สองแหงมคาความเปนกรด-เบส (คา pH) เทากนหรอไม ไมเทากน 3. เม�อใชแทงแกวจมของเหลวในกลองพลาสตกหมายเลข 1 มาแตะกบกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรแลวจะไดสอะไร สเหลอง

ตารางบนทกผลกจกรรม

ตาราง ผลการทดสอบความเปนกรด-เบสของดนจากแหลงตางๆ โดยใชกระดาษลตมส และกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอร

ตวอยางดน กระดาษลตมส

กระดาษยนเวอรแซลอนดเคตอร สแดง สน�าเงน

หมายเลข 1 หมายเลข 2

ไมเปล�ยนส ไมเปล�ยนส

ไมเปล�ยน เปล�ยนเปนสแดง

สเหลอง สสม

คาถามหลงกจกรรม 1. คา pH ของดนจากท�สองแหงเปนอยางไร ตรงตามท�คาดคะเนไวหรอไม คา pH ของดนจากท�สองแหงไมเทากน ตรงตามท�คาดคะเนไว 2. กระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรท�แตะกบของเหลวในกลองหมายเลข 1 ใหสตรงตามท�คาดคะเนไวหรอไม ใหสเหลอง ตรงตามท�คาดคะเนไว 4. นอกจากคา pH ของดนแลว ปจจยท�สาคญในการเจรญเตบโตของพชมอะไรอกบาง แรธาตในดน และน�า 5. อะไรเปนสาเหตท�ทาใหดนมสภาพเปนกรด ปยเคม สารท�ปลอยจากโรงงานอตสาหกรรมบางประเภท การเนาเป� อยของสารอนทรยในดน 6. ถาดนมสภาพเปนกรด นกเรยนจะทาอยางไรเพ�อลดความเปนกรดของดน เตมปนขาวหรอดนมารล 7. ถาดนมสภาพเปนเบส นกเรยนจะทาอยางไรเพ�อเพ�มความเปนกรดของดน เตมสารอนทรยท�เนาเป� อยหรอฮวมสลงไปในดน หรอใสปยเคม

สรปผลการทดลอง

ดนจากท�ตางกนจะมสภาพเปนกรด-เบสตางกน

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน

เร&อง ชนหนาตดดน …………………………………………

1. ก 2. ข 3. ก 4. ง 5. ค 6. ก 7. ข 8. ก

กระดาษคาตอบ บทเรยนโมดล

เร�อง ช*นหนาตดดน ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยน

กอนเรยน หลงเรยน

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง

1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8

รวม รวม

แบบรายงานการทดลอง เร&อง ความพรนของดน

……………………………………. กลมท�........................ช*นมธยมศกษาปท� 2/...........

สมาชกในกลม 1.......................................................................................... 2.......................................................................................... 3.......................................................................................... 4..........................................................................................

5.......................................................................................... --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- คาถามกอนทากจกรรม

1. การทดลองน� มวตถประสงคอะไร………………………………………………………. 2. นกเรยนคดวาดนดนรวนและดนเหนยวมความพรนเทากนหรอไม.....………………….. 3. น�าจะไหลผานดนชนดใดไดเรวกวากน…………………………………………………. บนทกผล ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… คาถามหลงกจกรรม

1. เพราะเหตใดเวลาปลกพชจงตองพรวนดน ถาไมพรวนจะเปนอยางไร ………………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………..……

2. ดนชนดใดเหมาะในการปลกขาวมากท�สด เพราะเหตใด................................................. 3. ถาในดนไมมอากาศจะมผลอยางไรตอพช........................................................................ 4. ถาใชความละเอยดของเน�อดนเปนเกณฑจะแบงดนไดก�ชนด อะไรบาง ………………. …………………………..………………………………………………………………………….. 5. จงบอกสถานะของสารประกอบในดน…………………………………………………. สรปผลการทดลอง

…………………………..………………………………………………………………………….. …………………………..…………………………………………………………………………..

แบบรายงานการทดลอง เร�อง การหาคา pH ของดน

……………………………………. กลมท�........................ช*นมธยมศกษาปท� 2/...........

สมาชกในกลม 1.......................................................................................... 2.......................................................................................... 3.......................................................................................... 4..........................................................................................

5.......................................................................................... --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- คาถามกอนทากจกรรม

1. การทดลองน� มวตถประสงคอะไร..................................................................................... 2. นกเรยนคดวาดนจากท�สองแหงมคาความเปนกรด-เบส (คา pH) เทากนหรอไม................................................................................................................................................ 3. เม�อใชแทงแกวจมของเหลวในกลองพลาสตกหมายเลข 1 มาแตะกบกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรแลวจะไดสอะไร....................................................................................................... ตารางบนทกผลกจกรรม

ตาราง ผลการทดสอบความเปนกรด-เบสของดนจากแหลงตางๆ โดยใชกระดาษลตมส และกระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอร

ตวอยางดน กระดาษลตมส กระดาษยนเวอรแซลอนดเคตอร สแดง สน�าเงน

หมายเลข 1 หมายเลข 2

…………………… …………………….

……………………... ………………………

……………………………………… ………………………………………

คาถามหลงกจกรรม 1. คา pH ของดนจากท�สองแหงเปนอยางไร ตรงตามท�คาดคะเนไวหรอไม ……………………………………………………………………………………………………… 2. กระดาษยนเวอรแซลอนดเคเตอรท�แตะกบของเหลวในกลองหมายเลข 1 ใหสตรงตามท�คาดคะเนไวหรอไม ……………………………………………………………………………….. 3. นอกจากคา pH ของดนแลว ปจจยท�สาคญในการเจรญเตบโตของพชมอะไรอกบาง ………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4. อะไรเปนสาเหตท�ทาใหดนมสภาพเปนกรด......………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… 5. ถาดนมสภาพเปนกรด นกเรยนจะทาอยางไรเพ�อลดความเปนกรดของดน..…………… ……………………………………………………………………………………………………… 6. ถาดนมสภาพเปนเบส นกเรยนจะทาอยางไรเพ�อเพ�มความเปนกรดของดน…………….. ………………………………………………………………………………………………………

สรปผลการทดลอง

……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

แบบประเมนรายงานการทดลอง

เร�อง....................................................................................... ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กลมท� .............................. ช*นมธยมศกษาปท� 2/.......... สมาชกในกลม 1. ...........................................................................................

2. ........................................................................................... 3. ........................................................................................... 4. ........................................................................................... 5. ...........................................................................................

ท� รายการประเมน ระดบคณภาพ

2 (ด) 1 (พอใช) 0 (ปรบปรง)

1. การเขยนจดประสงคการทดลอง

2. การต�งสมมตฐาน

3. การแปลผลการทดลอง

4. การสรปผลการทดลอง

5. ความสมบรณของช�นงาน

รวม

คะแนน คะแนน

10 เกณฑการใหคะแนน

ได 2 คะแนน เม�อมความถกตอง สมบรณ ชดเจน หรอบกพรองเพยงเลกนอย ได 1 คะแนน เม�อมขอบกพรองไมเกนคร� ง ได 0 คะแนน เม�อมขอบกพรองมากเกนคร� งหน�งหรอไมไดเขยน

เกณฑคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ 0-4 ปรบปรง 5-7 พอใช 8-10 ด

แบบประเมนแผนผงมโนมต

เร�อง.............................................................. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- คาช*แจง 1. นกเรยนประเมนผลงานตามความเปนจรง โดยพจารณาจากเกณฑการประเมน แลวทาเคร�องหมาย √ ลงในชองระดบคะแนนท�นกเรยนตองการแลวรวมคะแนนท�ได 2. ใหผประเมนทาเคร�องหมาย √ ลงในชอง � ผประเมน

� คร � เพ�อน � ตนเอง

ท� รายการประเมน ระดบคะแนน

คะแนนท�ได 5 4 3 2 1

1 ความถกตองตามหลกวชา 2 ความเรยบรอย สมบรณของผลงาน 3 คณลกษณะดานความรบผดชอบ 4 คณลกษณะความระเอยดรอบคอบ

ในการทางาน

รวมคะแนนท�ได

หมายเหต ใหนาระดบคะแนนหารดวย 2 คะแนนท�ไดจะเปนระดบคณภาพ การทาแผนผงความคดของนกเรยน

คะแนน 9-10 ระดบคณภาพดมาก คะแนน 7-8 ระดบคณภาพด คะแนน 5-6 ระดบคณภาพปานกลาง คะแนน 3-4 ระดบคณภาพออน คะแนน 1-2 ระดบคณภาพตองปรบปรง

ผลการประเมน 1. ครประเมน � ดมาก � ด � ปานกลาง � ออน � ปรบปรง 2. เพ�อนประเมน � ดมาก � ด � ปานกลาง � ออน � ปรบปรง 3. ตนเองประเมน � ดมาก � ด � ปานกลาง � ออน � ปรบปรง สรปผลการประเมน � ดมาก � ด � ปานกลาง � ออน � ปรบปรง

ลงช�อ.....................................................ครผประเมน ลงช�อ.....................................................เพ�อนผประเมน ลงช�อ.....................................................ตนเองผประเมน

เกณฑการประเมน แผนผงมโนมต

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. ความถกตองตามหลกวชา (5 คะแนน)

- หวขอยอยครอบคลมเร�องท�กาหนด แตละขอยอยมขอมลมากและเช�อมโยงไดถกตอง (5 คะแนน)

- หวขอยอยครอบคลมเน�อหา มขอมลมากนอยตางกนในแตละขอยอย และเช�อมโยงไดถกตอง (4 คะแนน) - หวขอยอยไมครบตามเน�อหา มขอมลนอยและถกตองบาง (3 คะแนน) - หวขอยอยไมครบตามเน�อหา มขอมลนอยถกตองบาง (2 คะแนน) - ขาดหวขอยอยท�สาคญของเร�อง มขอมลนอยถกตองบาง (1 คะแนน) 2. ความเรยบรอยสมบรณของผลงาน (5 คะแนน) - เขยนช�อ สกล เลขท� ตวหนงสออานงาย ไมมรอยลบ ขดฆา ระบายสสวยงาม (5 คะแนน) - เขยนช�อ สกล เลขท� ตวหนงสออานงาย ไมมรอยลบ ขดฆา มการระบายส (4 คะแนน) - ไมไดเขยนช�อ สกล เลขท� ตวหนงสออานงาย มรอยลบ ขดฆา 1-2 แหง ไมระบายสหรอระบายสไมเรยบรอย (3 คะแนน) - ไมไดเขยนช�อ สกล เลขท� ตวหนงสออานยาก มรอยลบ ขดฆา 2-3 แหง มการระบายส ไมระบายส หรอระบายสแตไมเรยบรอย (2 คะแนน) - ไมไดเขยนช�อ สกล เลขท� ตวหนงสออานยาก มรอยลบ ขดฆามากกวา 3 แหง ไมระบายสหรอระบายสแตไมเรยบรอย (1 คะแนน) 3. เกณฑการใหคะแนน : คณลกษณะ ความรบผดชอบ ความละเอยดรอบคอบ ขยน อดทน (5 คะแนน)

- เอาใจใสตอการทางาน สงงานกอนเวลาหรอตามเวลาท�กาหนด ผลงานมความถกตอง เรยบรอย สมบรณ สามารถแกปญหาในการทางานได และทางานโดยครไมตองเตอน (5 คะแนน) - เอาใจใสตอการทางาน สงงานกอนเวลาหรอตามเวลาท�กาหนด ผลงานมความถกตอง เรยบรอย สมบรณ เม�อมปญหาปรกษาครเปนบางคร� ง (4 คะแนน)

- เอาใจใสตอการทางาน สงงานกอนเวลาหรอตามเวลาท�กาหนด ผลงานมความถกตอง เรยบรอย สมบรณ เม�อมปญหาปรกษาครเปนบางคร� ง และตองใหครเตอนในการทางาน (3 คะแนน) - ใสใจตอการทางาน สงงานชากวากาหนด ผลงานมความถกตอง แตไมเรยบรอย สมบรณ เม�อมปญหาตองปรกษาครทกคร� ง ตองใหครเตอนในการทางาน (2 คะแนน) - สงงานชากวากาหนดหลายวน ผลงานผดบางเลกนอย แตไมเรยบรอยสมบรณ ไมสนใจแกปญหาท�พบในการทางาน ตองใหครเตอนใหทางานบอยๆ (1 คะแนน)

แบบประเมนกระบวนการกลม

คร� งท�…………….วนท�………………..เดอน…………………………..พ.ศ………………….. ภาคเรยนท�…………………..ช�น………………………………………..

ท�

ช�อ – สกล

รายการประเมน

รวม

จานวน

รายการ

ท�ผาน

เกณฑ

ข*นต�า

สรป กา

รรวม

กนวา

งแผน

การท

างาน

ทางา

นตาม

หนาท

�ท�ไดร

บมอบ

หมาย

เปนผ

พ ดแล

ะผฟง

ท�ด

แสดง

ความ

คดเห

นอยา

งมเห

ตผล

ยอมร

บขอส

รปแล

ะผลง

านขอ

งกล ม

และร

วมปร

บปรง

งาน

ผาน

ไม

ผาน

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12

13 14

เกณฑการประเมนกระบวนการกลม องคประกอบท� 1 การรวมกนวางแผนการทางาน 4 หมายถง รวมมอวางแผนการทางานทกข�นตอน มขอเสนอท�เปนประโยชนในการวางแผนงานดมาก 3 หมายถง รวมมอวางแผนการทางานเกอบครบทกข�นตอน มขอเสนอท�เปนประโยชนในการวางแผนงานด 2 หมายถง รวมมอวางแผนการทางานบางแตไมครบทกข�นตอน มขอเสนอท�เปนประโยชนในการวางแผนงานดพอสมควร 1 หมายถง รวมมอวางแผนการทางานนอยมาก หรอไมมขอเสนอแนะท�เปนประโยชนในการวางแผนงาน องคประกอบท� 2 ทางานตามหนาท�ท�ไดรบมอบหมาย

4 หมายถง ทางานในหนาท�ท�ไดรบมอบหมายครบถวน เตมความสามารถ พยายามแกปญหาการทางานดวยตวเอง และมงม�นจนงานสาเรจ 3 หมายถง ทางานในหนาท�ท�ไดรบมอบหมายครบถวน แกปญหาการทางานดวยตวเองเปนบางคร� ง และทางานจนสาเรจ 2 หมายถง ทางานในหนาท�ท�ไดรบมอบหมายบางแตทาไมครบถวน แกปญหาการทางานดวยตวเองไมได ตองไดรบความชวยเหลอจงจะทางานไดสาเรจ

1 หมายถง รบผดชอบในงานท�ไดรบมอบหมายนอยมากตองควบคมและกระตนเตอนบอย ๆทางานไมสาเรจ องคประกอบท� 3 เปนผพดและผฟงท�ด

4 หมายถง มมารยาทในการพดการฟง ยอมรบฟงความคดเหนของคนอ�นเสมอ ใชคาพดและน�าเสยงไดเหมาะดมาก 3 หมายถง มมารยาทในการพดการฟง ยอมรบฟงความคดเหนของคนอ�นบอยคร� ง ใชคาพดและน�าเสยงไดเหมาะด 2 หมายถง มมารยาทในการพดการฟง ยอมรบฟงความคดเหนของคนอ�นเปนบางคร� ง ใชคาพดและน�าเสยงไดเหมาะสมพอใช

1 หมายถง มมารยาทในการพดการฟง ยอมรบฟงความคดเหนของคนอ�นนอยมาก ใชคาพดไมเหมาะสม ทาใหบรรยากาศการทางานและความรสกของผรวมงานไมด องคประกอบท� 4 แสดงความคดอยางมเหตผล

4 หมายถง ใชเหตผลในการแสดงความคดเหนไดดมาก และมงประโยชนเพ�อการพฒนาคณภาพงานเปนสาคญ 3 หมายถง ใชเหตผลในการแสดงความคดเหนไดด 2 หมายถง ใชเหตผลในการแสดงความคดเหนไดบางพอสมควร 1 หมายถง ใชความรสกสวนตวในการแสดงความคดเหนมากกวาใชเหตผล องคประกอบท� 5 ยอมรบขอสรปและผลงานของกลมและรวมปรบปรงงาน

4 หมายถง มสวนรวมในการสรป ยอมรบขอสรปของกลมรวมรบผดชอบปรบปรง แกไขงานของกลมท�งหมดดวยความเตมใจ 3 หมายถง มสวนรวมในการสรป ยอมรบขอสรปของกลมรวมรบผดชอบปรบปรง แกไขงานสวนใหญของกลม 2 หมายถง มสวนรวมในการสรป ยอมรบขอสรปของกลมรวมรบผดชอบปรบปรง แกไขงานของกลมพอสมควร 1 หมายถง เกอบจะไมมสวนรวมในการสรป ยอมรบขอสรปของกลมรวมรบผดชอบปรบปรงแกไขงานของกลมเพยงเลกนอย เกณฑการตดสน

ผเรยนตองมพฤตกรรมในแตละองคประกอบอยางนอยระดบ 2 ข�นไป จานวน 3 ใน 5 รายการ

บนทกผลหลงการจดการเรยนร

1. ผลการจดการเรยนร

ผลการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรท� 2 เร�อง ช�นหนาตดดน โดยใช บทเรยน-โมดล นกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 2 ปการศกษา 2550 จานวน 3 หองเรยน รวม 89 คน มผลดงน�

ช*น

จานวน

นกเรยน

(คน)

กจกรรมและแบบฝกหด

จานวน 30 คะแนน

แบบทดสอบหลงการเรยน

จานวน 8 คะแนน

คะแนนเฉล�ย รอยละ คะแนนเฉล�ย รอยละ

ม.2/1 29 26.14 87.16 7.13 89.20 ม.2/2 29 27.07 93.37 6.13 79.70 ม.2/3 31 25.48 84.98 6.51 81.43

รวม 89 26.23 88.50 6.60 82.44

2. ปญหาและอปสรรค - 3. ขอเสนอแนะและแนวทางแกไข

- (นางแวนแกว พงคานนท) คร วทยฐานะครชานาญการ