ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

KAVRAM ÖĞRENİMİ

DESIGNED BY AYHAN TÜFEK

GİRİŞ

• Kavramlar ve onların öğrenme sürecindeki önemini anlamak

öğretmen adaylarına, öğretmenlere, öğrenme-öğretme süreci ile

ilgili araştırma yapanlara, program geliştiricilere ve ders kitabı

yazarlarına önemli bilgiler sağlar.

• Modern öğrenme kuramları öğrencilerde temel bilimsel

kavramların gelişmesinin daha sonraki öğrenmeleri çok önemli

ölçüde kolaylaştırdığını ifade etmektedir. Bu nedenle kavramların

gelişim sürecinin nasıl olduğu ve kavramların anlamlı bir şekilde

öğretilmesinin hangi yollarla başarılabileceğinin bilinmesinin

önemli olduğu vurgulanmaktadır.


Kavram Nedir?

• Tanımı değişik şekillerde yapılabilen “kavram” soyut bir

kelimedir. Bir tanıma göre kavram, “her ne zaman iki veya

daha fazla nesne veya olay gruplanabiliyor veya beraber

sınıflandırıla-biliyorsa ve böylece diğer nesne ve olaylardan

bazı özellikleri nedeniyle ayrılabiliyorsa işte o bir

kavramdır” şeklinde ifade edilmektedir. Bir başka tanıma

göre ise kavram, “çevremizdeki her şeyi, olayları ve

objeleri, canlıları ve cansızları benzerlik ve

farklılıklarını dikkate alarak gruplandırdığımızda bu

grupların her birine verdiğimiz isimdir.


Kavram Nedir?

• Son yıllarda kavramla ilgili yapılan bir tanım ise,

“insan zihninde anlamlanan, farklı obje ve olguların

değişebilen ortak özelliklerini temsil eden bir bilgi

formu/yapısı” şeklindedir.

• Yaşantı sürecindeki deneyimlerimiz sonucunda iki

veya daha fazla varlığı ortak özelliklerine göre bir

arada gruplayıp diğer varlıklardan ayırt ederek

zihnimizde bir düşünce birimi olarak depolarız. İşte

bu düşünce birimlerine kavram denir.

Kavramların Önemi

• “Kavramlar olmasaydı ne olurdu?”


Kavramların Önemi

• İnsan zihninde eğer gruplandırma veya sınıflamalarla oluşturulan

kavramlar olmasaydı, algılanan veya farkına varılan her şey ayrı bir

birim olarak zihinleri işgal edecek ve karmaşaya neden olacaktı.

• Somut bir örnekle biraz bu noktayı açacak olursak; bir kütüphanede

eğer kitaplar belli bir standarda göre düzenlenmemiş olsaydı, aradığımız

bir kitabı bulmak çok zor olurdu. Bilindiği gibi, kütüphanedeki kitaplar

belli bir sınıflamaya göre gruplandırıldığı ve numaralandığı için, bir

tarama sisteminden kitabın kütüphanedeki yeri kolayca belirlemekte ve

bulunduğu yerden alınabilmektedir. Böyle bir sınıflama veya gruplama

olmasaydı, bir kütüphanede büyük bir karmaşa yaşanır ve aranan bir

kitabın bulunması çok uzun zaman alabilirdi.

Kavram Öğrenme

• İnsanlar kavramları ezber yoluyla değil pozitif ve negatif örnekleri irdeleyerek öğrenirler. – Örneğin bir hayvanın neden kedi olduğunu öğrenmeye

çalışırken başka bir hayvanın neden kedi olmadığını da karşılaştırmalı olarak öğrenirler. İster bir hayvan olan kedi kavramının gelişimi olsun isterse yoğunluk, hacim gibi kavramlar olsun, kavram gelişiminde temel süreç aynıdır.

• Önemli olan bir yere kadar temel kavramları geliştirmek, sonra ise bu temel kavramları ustalıkla benzerlik ve ayrılıklarına göre kullanarak yeni bilgiler üretmektir.


Kavram Geliştirme Süreçleri

• İnsan zihninde kavramlar değişik bazı zihinsel

süreçlerin kullanılması ile geliştirilir. Bu süreçler,

öğrenilecek kavramın türüne ve öğreniliş şekline

bağlı olarak zihin tarafından otomatik olarak seçilir

ve kullanılır.

• Kavramların geliştirilmesinde önemli olan zihin

süreçlerinden bir diğeri ayırım sürecidir.

Psikologlar bu süreci birbirine benzer iki uyarıcıyı

ayırt edip her birine farklı tepkide bulunma olarak

tanımlamaktadır.


Kavram Geliştirme Süreçleri

• Kavram geliştirme süreçlerinden bir diğeri, özel halleri inceleyerek onlardan genel hale gitme veya sınırlı sayıda deneyimden genelleme yoluyla sonuç çıkarma süreci olarak tanımlanan tümevarım’dır.

• Kavram geliştirmede kullanılan diğer bir zihin işlemi tanımlama’dır. Kavramlar zihnimizde var olan düşüncelerdir, terimler veya benzer sözcükler ise kavramların adlarıdır.

• Kavram geliştirme süreçlerinden bir başkası olan tümdengelim, genel halden özel hallere inen bir düşünme sürecidir.

Kavramların Sınıflanması

• Öğreniliş yollarına bakılarak kavramlar üçe ayrılabilir:

1. Algılanan kavramlar: Bazı kavramlar insanın dış dünyadan duyu

organlarıyla aldığı izlenimler sonucunda oluşur. Siyah, beyaz, aydınlık,

karanlık, yumuşak, sert, büyük, küçük, dolu, boş, gürültülü, sessiz,

temiz, kirli gibi sözcükler insanın dış dünya ile etkileşimi sonucunda

anlam kazanır.

2. Betimlemeli kavramlar: Dış dünyadaki varlıklarla ve olaylarla

doğrudan doğruya etkileşime giren insan, etrafındaki eşya ve olayların

gözlenebilir niteliklerini özetlemeye, açıklamaya onlara anlam vermeye

çalışır. Bu yolla edinilen kavramlara betimlemeli kavramlar denir.

3. Kuramsal kavramlar: Bazı kavramlar insanın dış dünya ile doğrudan

doğruya etkileşimiyle değil, zihin operasyonlarıyla öğrenilir. Bu şekilde

oluşturulan kavramlara kuramsal kavram denir.


Kavramların Aşamalılığı

• Kavramlar arasındaki basamaklı sınıflamanın kavranması o alanın bilgilerinin

öğrenilmesini kolaylaştırır. Öyleyse, her eğitim düzeyinde fen kavramları

öğretilirken onların aşamalı sınıflanması da birlikte öğretilmelidir. Kavramların

aşamalı düzeninin öğrenilmesi öğrencide sınıflama zihin sürecinin gelişmiş

olmasını gerektirir. Öğrenciler bir üst sınıfın bazı alt sınıfları içerdiğini daha

ilköğretimin ilk kademesinde kavrayabilirler.

• Fen bilimlerinin kavramları, bilimin kendi sınıflanışı içinde ve üst düzeylere

çıkıldıkça karmaşıklaşan bir düzenle öğretilebilir. Öğretim programlarının ve

ders kitaplarının geliştirilmesinde de kavramların aşamalılığı dikkate alınarak

sarmal program anlayışı benimsenmektedir. Bu anlayışla ders kitaplarında

kavramlar ve konular öncelik-sonralık ilişkisine göre verilmekte, öğretim

programlarında ise, yeni geliştirilen fen ve teknoloji dersi programında olduğu

gibi, aynı üniteler farklı seviyelerde detaylandırılmış içerikle tekrarlanmaktadır.


Kavramlar Arası İlişkiler

• Fen bilimlerinin içeriğinde yer alan bir çok kavramın birbiri ile ilişkisi vardır.

• Günümüzdeki öğrenme kuramları, öğrenenin ancak yeni öğrendiği bilgileri eski bilgileri ile ilişkilendirmesi sonucunda anlamlı öğrenmelerin gerçekleşeceğini savunmaktadır.

• Öğrencilere yasa, teori veya ilkeleri öğretirken, onları oluşturan kavramların ve bu kavramlar arasındaki ilişkilerin öncelikle öğretilmesi bilgilerin kavranmasını kolaylaştırır. Bu nedenle kavramlar arası ilişkiler kurmak öğretim sürecinde önemli bir yer tutar.


Kavramlar Arası İlişkiler

• Öğretim sürecinde bu durumun göz önünde bulundurulması

ve yeni verilecek bilgilerle eski bilgiler arasındaki ilişkilerin

kurulması veya yeni verilecek bilginin kavramlara ayrılarak

ve bunlar arasındaki ilişkiler belirtilerek verilmesi, bilgilerin

daha kolay kavranmasını sağlar.

• Fen eğitimi açısından düşünüldüğünde, kavramlar arası

ilişkiler genellikle bir bağıntı ile verilir. Örneğin yoğunluk

ve hacim veya yoğunluk ve kütle ilişkisi açıklanırken

genellikle “yoğunluk hacimle ters, kütle ile doğru

orantılıdır” denir ve bu d= m/v şeklinde bir bağıntı ile

verilir.

Kavram Öğretimi

Kavramlar düzeyinde öğretim yapılmasının diğer bazı

gerekçeleri aşağıda sıralanmıştır:

I. Günümüz öğretim yaklaşımları kalıcı öğrenmenin

işlemsel değil kavramsal olduğunu kabul etmektedir.

II. Öğrenci ancak bilgilerini karşılaştığı yeni durumlara

uygulayabilirse öğrenmiş (kavramış) sayılır.

III. Öğrencilerin ön bilgileri sonraki öğrenmeler

üzerinde ciddi etkiler yapmaktadır.


Kavram Öğretimi

IV. Bilimin ve araştırmaların gelişmesi sonucunda her gün

yeni bilgiler keşfedilmektedir. Bundan dolayı bütün

bilgileri öğrenmek mümkün olmadığı için, kavramsal

olarak temel bilgiler kazanmak daha önemli hale

gelmektedir.

V. Sınıfta farklı düzeylerde (Piaget’in zihinsel gelişme

teorisine göre) öğrenciler bulunduğu için aynı hızla

öğrenemezler.

VI. Kavram öğretiminde, basitten karmaşığa doğru aşamalı

bir sıra vardır.

Kavram ÖğretimiKavram öğretiminde geleneksel yöntem ve yeni yöntem. Geleneksel yöntem,

I. Öğrenciye kavramı ifade eden sözcüğü vermek, II. Kavramın sözel bir tanımını vermek, III. Kavramın tanımlayıcı ve ayırt edici niteliklerini

belirtmek veIV. Öğrencinin kavrama dahil olan ve olmayan örnekler

bulmasını sağlamak,basamaklarından oluşur.

• Birçok kavramda kesin bir sözel tanım yapılaması mümkün olmadığı için, geleneksel yöntem kavramları öğretimde yeterince etkili olamamaktadır.


Kavram Öğretimi

• Kavram öğretiminde yeni yöntem:– Kavramı en iyi anlatan, tanımlayan örneklerden

hareket ederek genellemeye varmak– Örneklerin ortak özelliklerinden genellemeye

varma– Kavrama dahil olmayan örnekler üzerinde ayırt

edici nitelikleri bulma ve yanlış genellemeyi önleme

Kavram Öğrenimine Yardımcı Grafik Materyaller

• Kavramların soyut nitelik taşımaları hem öğrenenlerin kavramları zihinlerinde canlandırmalarını zorlaştırmakta, hem de öğretenler açısından sorun yaşanmasına neden olmaktadır. Bu durum, öğretim sürecinde kavramların mümkün olduğunca somutlaştırılarak verilmesini zorunlu hale getirmektedir.

• Kavramların somutlaştırılmasında kullanılabilecek grafik materyaller: anlam çözümleme tabloları (AÇT), kavram ağları (KA), zihin haritaları (ZH), kavram haritaları (KH) ve bilgi haritaları


Anlam Çözümleme Tabloları (AÇT)

Bir AÇT’nin geliştirilmesinde izlenecek basamaklar aşağıda verilmektedir.

1. Öğretmen ders kitabından veya diğer yazılı kaynaklardan bir konu seçer.

2. Konu başlığı tahtaya yazılır. Örneğin, madde ve maddelerin özellikleri

3. Öğrenciler bulabildikleri kadar çok madde adı bulurlar. Öğretmen öğrencilerin

buldukları adları tahtanın sol tarafına alt alta yazar (Taş, tahta, su, hava, v.b.

gibi).

4. Öğrencilere adları yazılan maddelerin özellikleri sorulur ve bulabildikleri

kadar çok özellik bulmaları istenir (Katı, sıvı, gaz, suda yüzer, batar,

hareketlidir, taneciklerden oluşmuştur, element bileşik karışım, ağır, hafif, v.b).

5. Bundan sonra iki boyutlu bir maddeler/özellikleri tablosu hazırlanır. Satır ve

sütun başlıkları belirlenmiş tabloyu her öğrenci defterine çizer.

6. Öğrencilerden bir maddede bir özelliğin varlığını göstermek üzere, tabloyu

doldurmaları istenir.


Madde ve özellikleri ile ilgili bir AÇT aşağıda örnek olarak verilmiştir.

Tablo 1. Maddeler ve özellikleri ile ilgili anlam çözümleme tablosu

MADDE ÖZELLİKLER

Katı Sıvı Gaz SertYumuşa

kRenk

liGeçirge

n

Cam

Pamuk

Su

Taş

Hava

Şeker

Tuz


Hayvanlar ve özellikleri ile ilgili geliştirilen bir AÇT örneği aşağıda sunulmuştur.

Tablo 2. Hayvanlar ve özellikleri ile ilgili anlam çözümleme tablosu

HAYVANLAR

ÖZELLİKLER

Etçil Otçul Hem etçil

Hem otçul

Memeli

Sürüngen

Balina + +

Koyun + +

Aslan + +

Yarasa + +

Deve + +

Ayı + +

Timsah + +

Köpek + +

Yılan + +DESIGNED BY AYHAN TÜFEK

Kavram Ağları

• Kavram ağları (KA) öğrencilerin izlenimlerini, düşüncelerini yazılı öğretim araçlarındaki kavram ve ilkelerle uyumlu bir biçimde sergileyen bir grafik araçtır. Semantik ağ da denilen bu materyaller öğrencilerin;

• önceki bilgilerini harekete geçirmek,• yeni kavramlar geliştirmek,• kavramlar arası yeni ilişkiler kurmak,• kavramları yeniden düzenlemek,• gibi zihin etkinlikleriyle yazılı metinleri daha iyi

anlamalarına yardım eder.


Karvam Ağı Geliştirme• Öğretmen derste işlenecek bir konuya merkez oluşturacak bir

kavramı veya cümleyi tahtaya yazar (örnek: maddenin halleri).• Öğrencilerden merkezi kavramla ilgili sözcükler bulmaları istenir.

Bulunan sözcükler tahtanın bir yanında listelenir (örnek: uçucu, yoğun, sıkıştırılabilir, difüzlenir, akıcı, moleküller arası uzaklık, v.b).

• Öğrencilerden bu sözcükleri anlamlarına veya ilişkilerine göre gruplamaları istenir. Her grubun en az bir sözcüğü içermesi gerektiği hatırlatılır.

• Sözcük grupları belirlenip tahtaya yazıldıktan sonra öğrencilerden her gruba bir ad bulmaları istenir. Grup adları tartışıldıktan sonra tablo oluşturulur.

• Öğrenciler sözcüklerin bir kısmının tablodaki üç gruptan hiçbirine tam uymadığını görebilirler. Bu sözcükler tablonun altında gruplanmadan sıralanabilir. Gruplama ve gruba ad bulma etkinliğine devam edilerek daha geniş bir tablo yapılabilir.


Maddenin halleri ile ilgili olarak geliştirilen kavram ağı aşağıda örnek olarak verilmiştir.

MADDENİ NHALLERİ

KATI

SIVI

GAZ

Yoğunİstiflenmiş

Molekülleri sıkKristal yapılı

Sıkıştırılamaz

AkıcıŞekilsiz

Sıkıştırılamaz

HafifUçucu

DifüzlenirSıkıştırılabilir

Molekülleri seyrek

Şekil 1. Maddenin halleri ile ilgili kavram ağı

Dolaşım sistemi ile ilgili olarak hazırlanan bir kavram ağı örnek olarak Şekil 2’de verilmiştir.

DOLAŞIM SİSTEMİ

BÜYÜK KAN DOLAŞIMI KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI

KALP

AortÜst Ana ToplardamarAlt Ana Toplardamar

AkciğerAkciğer Atardamarı

Akciğer Toplardamarı

Sol KulakçıkSağ KulakçıkSol KarıncıkSağ Karıncık

Şekil 2. Dolaşım sistemi ile ilgili kavram ağıDESIGNED BY AYHAN TÜFEK

Zihin Haritaları

• Zihin haritaları, farklı kavram ve fikirler arasındaki ilişkilerin beyin fırtınası yöntemiyle şematize edildiği grafik materyallerdir. Bu yöntemde öğrencilerin herhangi bir konuyla ilgili akıllarına gelen sözcükler yazılır ve eğer varsa bunlar arasındaki ilişkiler bulunur. Geliştirilmesi aşamasında;

Merkezi bir kavram tahtaya yazılır ve çember içerisine alınır. Bu ana kavramla ilgili öğrencilerden akıllarına gelen

sözcükleri söylemeleri istenir. Birden fazla ana kavramın bulunduğu haritalarda farklı

kavramlar için yazılmış sözcükler arasındaki ilişkiler çizgilerle ifade edilir.

Önemli düşünce veya kavramların vurgulanması için, renkler, resimler, semboller, grafikler veya şekiller kullanılabilir.


Deniz, dünya ve kara kavramları ile ilgili geliştirilen zihin haritası Şekil A’da örnek olarak sunulmuştur.

DENİ Z KARADÜNYA

Boğulmak

Göl

Su Uydu

Gemi

Gezegen

Toprak

SertBitk

i

Taş

Ay Canlı

Şekil A. Deniz, dünya ve kara kavramları ile ilgili

zihin haritası

Madde kavramı ile ilgili geliştirilen zihin haritası Şekilde sunulmuştur.

MADDE

Katı

Kütle

Gaz

Plazma

Taş

Sıvı

Cam

Şekil B. Madde kavramı ile ilgili geliştirilen zihin haritası

Kavram Haritaları

Kavram haritalarının geliştirilmesinde aşağıdaki sıra takip edilir.

1. Öğretilecek ana konu tahtaya yazılır ve bu konu ile ilgili ana kavramlar listelenir.

2. Kavramlar listesinden en genel veya en üst düzeyde olan sözcük ayrı bir sayfanın başına yazılır. Bundan sonra öğretilmek istenen ilişkili kavramlar aşamalı bir düzende sayfaya yerleştirilir. Düşey düzenlemede en genel kavram en üstte, eşit genellikteki kavramlar aynı satırda, diğerleri ise genellik derecelerine göre azalan sırada sayfanın altına doğru sıralanır.

3. Kavram haritasında iki kavram arasındaki ilişkiyi göstermek üzere iki kutu bir çizgi ile birleştirilir ve aradaki ilişki bu çizginin üzerine birkaç kelime ile yazılır

4. Kavram haritaları başlangıçta gereğinden fazla şişirilmemeli, basit tutulmalıdır.

5. Öğrencilere kavram haritasının öğretilmesinde iyi bildikleri bir konu ile başlamak ve ilk haritaları öğrencilerle birlikte geliştirmek uygun olacaktır.

6. Öğrencilere haritadaki bütün kavramlar arasında ilişki olması gerekmediği ve bir kavramla ilgili birden fazla haritanın yapılabileceği hatırlatılmalıdır.

7. Kavram haritaları 2-5 kişilik gruplarda yapılırsa daha sağlıklı sonuçlar alınabilir.


Madde ile ilgili geliştirilen örnek bir kavram haritası yandaki Şekil’de verilmiştir.

MADDE

Katı

Sıvı

Gaz

Halle

ri TaşDemir

SuAlkol

HavaCO2

Element

Yapısı

Bileşik Karışım

HomojenMadde

HeterojenMadde

Çeşitleri

HeterojenKarışım

Aynıcins

atomlar

DemirBakır

Farklıcins

atomlar

SuTuz

Farklıcins

elementve bileşik

HomojenKarışım

HavaTuzlu su

Tuz + KumDemir + Kükürt

Şekil . Madde ile ilgili bir kavram haritası örneği

Değişik kavramlarla ilgili geliştirilen genel bir kavram haritası yandaki Şekil verilmiştir.

TOPRAK GÜNEŞ

YAĞMUROKYANUSLAR

BULUTLAR

SU

NEHİRLER

ısıtır

akar

Şekil. Genel bir kavram haritası örneğiDESIGNED BY AYHAN TÜFEK

Kavramsal Değişim Metinleri (KDM)

• Hatalı öğrenci fikirlerinin değiştirebilmeleri için;

• Bilgilerinin yanlışlığı konusunda ikna edilmeleri gerekir.

• Yeni verilecek bilgi öğrencinin anlayabileceği nitelikte açık ve net

olmalıdır.

• Yeni bilgi öğrenci açısından mantıklı olmalıdır.

• Yeni bilgi öğrenci açısından kullanışlı olmalıdır.

Öğrencilerin hatalı bilgilerinin doğru olanlarla değiştirilmesi

kavramsal değişim olarak adlandırılmaktadır. Kavramsal değişim

metinleri genellikle konunun anlatılması sırasında öğrencilere

dağıtılır ve bireysel olarak veya grup halinde incelemeleri istenir.

Herkesin okuduğundan emin olunduktan sonra sınıf tartışması ile

öğrencilerin doğru fikri kazanmaları sağlanır.


• Örnek KDM 1: Asitler ve Etkileri

• Çoğunuz asitlerin her türlü maddeyi yaktığına ve erittiğine

inanırsınız. Eğer bu ifade doğru olsaydı, o zaman asitleri

taşımak ve bulundurmak imkansız olurdu. Ancak

araştırdığımızda en kuvvetli asitlerin bile plastik kaplarda

taşınabildiğini görüyoruz. Üstelik kuvvetli bir asit olarak

bildiğimiz hidroklorik asidin 1 molarlık çözeltisi midemizdeki

yiyecekleri parçalamak için kullanılmaktadır. Asitler her şeyi

yakıp eritseydi, şu anda midemiz olmazdı. Bunlara ilave olarak

zayıf asitler olarak bilinen bir çok asit günlük hayatımızda

kullandığımız bir çok maddenin içinde yer almaktadır.

Örneğin, limon, sirke, ekşi elma, üzüm, ekşimiş süt, yağ gibi

besinlerin içerisinde zayıf asitler bulunmaktadır. Bu durum

bize asitlerin tüm maddeleri yakma ve eritme özelliğinin

olmadığını göstermektedir.

Örnek KDM 2: Hayvanların SınıflandırılmasıDESIGNED BY AYHAN TÜFEK

Öğrencilerin Kavramlarla İlgili Ön Bilgi ve Yanılgılarının Belirlenmesi

• Kavram öğrenmede en önemli faktörlerden birisi de öğrencilerin geçmiş

yaşamlarında oluşturdukları ön bilgileridir. Bu ön bilgilerin ortaya çıkarılması

öğretimi organize edecek olan öğretmene önemli kolaylıklar sağlayabilir.

Öğrencilerin öğretim öncesinde sahip oldukları ve sınıf ortamına getirdikleri ön

bilgileri belirlemede kullanılabilecek değişik yöntemler mevcuttur. Aşağıda bu

yöntemlerin her bir kısaca ele alınarak açıklanmaktadır.

A. Kavram Haritalama

• Kavram haritaları, bilginin zihinde anlamlı bir şekilde düzenlenmesini sağlar. Fen

öğretiminde anlamlı öğrenmeyi sağlamada önemli yöntemlerden birisidir. Tek bir

kavramın aynı kategorideki diğer kavramlarla ilişkisini belirten somut

grafiklerdir. Kavram haritaları, öğrencilerin öğrenmeleri gereken kavramların

neler olduğunu ve bu kavramlar arasında nasıl bir bağ kurulacağını gösteren

araçlardır. Kavramlar arası ilişkiler ise önermeler veya ilkeler olarak yer alır. Bu

araçlar hem öğrencilerin ön bilgilerinin belirlenmesinde, hem de öğretim amaçlı

olarak kullanılabilirler.


B. Tahmin-Gözlem-Açıklama

• Tahmin-gözlem-açıklama yöntemi üç aşamada gerçekleşen bir işlem süreci ile

öğrencilerin belli bir konudaki bilgilerini ortaya çıkarmak amacıyla kullanılan

bir yöntemdir. Literatürde POE (Prediction-Observation-Explanation) veya TGA

(Tahmin-Gözlem-Açıklama) yöntemi olarak bilinir. Bu yöntemin kullanılışında,

POE için seçilen örnek ilk önce öğrenciye teorik olarak yapılan açıklama ile

anlatılır ve öğrencinin bu konuyla ilgili tahminde bulunması istenir. Daha sonra

olay öğrencinin gözü önünde gerçekleştirilir ve gözlem yapması istenir.

C. Olaylar veya Durumlar Hakkında Görüşme

• Görüşme veya mülakat; herhangi bir konuda kişilerin düşüncelerinin alınması

amacıyla yapılan konuşma olarak tanımlanabilir. Görüşmenin öğrencilerin

bilgilerini ortaya çıkarmak amacıyla kullanılması da mümkündür ve bu teknik

eğitim araştırmalarında sıklıkla kullanılmaktadır.


D. Kavramlar Hakkında Görüşme

• Kavramlarla ilgili yapılan görüşmeler, kişinin kavramla ilgili sahip olduğu bilgileri ortaya çıkarmak için düzenlenmiş karşılıklı konuşmalardan oluşmaktadır. Bazı araştırmacılar bilgileri gerçeklerle sınırlarken, bazı bilim adamları ise kavramlarla ilgili inançların, kanıların, imajların, bağlantıların, olayların ve hatta bilişsel ve psikomotor alandaki bilgilerin de ortaya çıkarılması gerektiğini önermektedirler.

E. Çizimler

• Çizimlerin amacı; öğrencide gizli kalmış bilgi ve inanışların öğrenciyi kelimelerle sınırlamadan ortaya çıkarılmasıdır. Öğrencilerin bilgilerini ortaya çıkarmada en çok başvurulan tekniklerden olan anket, yazılı cevap isteme veya görüşme, öğrencileri kendi düşüncelerini ve akıllarından geçenleri serbestçe ifade edebilme konusunda, kısmen de olsa sınırlandırmaktadır.

F. Kelimeleri İlişkilendirme

• Kelimeleri ilişkilendirme; bir kişinin kavram gruplarını anlamasıyla doğrudan bağlantılı bir yöntemdir. Genellikle kavramlar; bir konudaki veya bir bilim dalındaki terimlerin anahtarlarıdır. Bu teknik sadece kavramların anlaşılıp anlaşılmadığını ölçmek amacıyla değil aynı zamanda bilimleri, durumları ve hatta insanları anlamak amacıyla da kullanılabilir.

ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

Documents

Transcript of ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ