เทคโนโลยีการลดความชื้น - ThaiScience502...

500

วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ ปท 23 ฉบบท 2 พ.ค. - ส.ค. 2556The Journal of KMUTNB., Vol . 23, No. 2 , May. - Aug. 2013

1 อาจารย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก โทรศพท 08-0498-8144

อเมล: [email protected]

รบเมอ 23 พฤษภาคม 2554 ตอบรบเมอ 6 มถนายน 2555

เทคโนโลยการลดความชน

ระวน สบคา1

อตสาหกรรมซงมปรมาณการผลตมาก นยมใชแหลงพลงงานทสามารถควบคมไดงาย เชน แกสหงตม นำามนเชอเพลง พลงงานไฟฟา เปนตน บทความนนำาเสนอเทคโนโลยการลดความชนแบบดงเดมดวยลมรอนจนถงเทคโนโลยแบบลาสดดวยคลนแมเหลกไฟฟา

คำาสำาคญ: การอบแหง การลดความชน

บทคดยอ

การลดความชนหรอการอบแหงเปนการระเหยความชนซงประกอบดวยนำาเปนสวนใหญออกจากผลผลตเพอยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรย และ/หรอปฏกรยาทางเคมตางๆ ในระดบครวเรอนซงมปรมาณการผลต ไมมากนยมการลดความชนดวยพลงงานจากแสงอาทตยซงเปนแหลงพลงงานความรอนทไมมคาใชจาย แตในระดบ

501

The Journal of KMUTNB., Vol . 23, No. 2 , May. - Aug. 2013วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ ปท 23 ฉบบท 2 พ.ค. - ส.ค. 2556

1 Lecturer, Faculty of Science and Technology, Rajamangala University of Technology Tawan-ok,

Tel. 08-0498-8144, E-mail: [email protected]

Received 23 May 2011; Accepted 6 June 2012

Dehydration Technology

Rawin Surbkar1

Abstract Drying or dehydration is a process in which moisture, mainly water, is evaporated to slow down the growth of spoilage microorganisms and/or the occurrence of any chemical reaction. In the household level which has less production dehydration is used solar energy which costs nothing in term of energy. However, in the industrial level which has a large

number of productions, the easy-to-control energy source should be liquid petroleum gas, fuel, electric etc. This article is thoroughly reviewed developments in dehydration technology, originating from the conventional hot air to the latest electromagnetic wave technology.

Keywords: Drying, Dehydration

502


1. บทนำาการลดความชน (Dehydration or Drying) เกดขน

ในศตวรรษท 18 เพอลดความชนผกและผลไมใหทหาร ใชเปนเสบยงในสงครามตางๆ เชน สงคราม Crimea ในป ค.ศ. 1854-1856 สงคราม Boer ในป ค.ศ. 1899-1902 และ สงครามโลกครงทหนง ในป ค.ศ. 1914-1918 [1] คำาจำากดความ ของการลดความชน คอกระบวนการทความรอนถกถายเท ดวยวธใดวธหนงไปยงวสดทมความชนเพอนำาความชนออกโดยการระเหย ทำาใหลดการเจรญเตบโตของจลนทรย และปฏกรยาทางเคมตางๆ โดยใชความรอนแฝงของการระเหยเปนการทำาใหวสดแหง คำาวา “ความชน (Moisture)” ประกอบไปดวยนำา (Water) นำามนหอมระเหย (Volatile Oils) ไขมน (Greases) แอลกอฮอล (Alcohols) ตวทำาละลายอนทรย (Organic Solvents) และกลนรส (Flavors) ในจำานวนน นำามปรมาณมากทสด

คำาวา “Dried” และ “Dehydrated” ไมใชคำาทม ความหมายเหมอนกน โดย “Dried” เปนการนำาความชน ใหออกจากวสดจำานวนหนง จนกระทงความชนทมอยใน วสดนนมคาสมดลกบความชนในบรรยากาศปกต หรอจน กระทงความชนทมอยในวสดอยในระดบทไมเปนประโยชน ตอการเจรญเตบโตของเชอรา การทำางานของเอนไซม และ แมลงตางๆ โดยทวไปความชนดงกลาวจะมคาประมาณ 12 ถง 14 เปอรเซนตในสภาพเปยก (% Wet Basis, % w.b.) ตวอยางของผลตภณฑไดแก ธญพช ลำาไย ลนจ เปนตน แตคำาวา “Dehydrated” เปนการระเหยความชน ออกจากผลผลตจนเหลอความชนในผลตภณฑนอยมาก หรอแทบไมมเลย (ตำากวา 2.5% w.b.) [1] จงตองเกบรกษา ผลตภณฑไวในภาชนะปดสนท เชน กาแฟพรอมดม ชาอบแหง ครมเทยม เปนตน

บทความเรองนนำาเสนอเทคโนโลยการลดความชนผลผลตเกษตรและอาหาร เพอเปนขอมลทวไปสำาหรบ นกวจย นกศกษา หรอผทสนใจทจะศกษาเทคโนโลย ชนดใดชนดหนงในเชงลกตอไป

2. เทคโนโลยการลดความชนเทคโนโลยการลดความชนเรมตนจากวธการงายๆ

ดวยพลงงานแสงอาทตย (Solar Energy) ซงไมเหมาะสำาหรบการลดความชนในระดบอตสาหกรรม มปญหาการปนเปอนจากฝนละออง แมลง และเชอรา นอกจากนยงมปญหาฝนตกซงเปนอปสรรคสำาคญตอการผลต จงมการนำาเทคโนโลยการลดความชนมาใช โดยอาจมการรวมวธการลดความชนตงแตหนงวธขนไปเขาดวยกนกไดเพอเพมอตราการลดความชนใหเรวขน เชน การลดความชนแบบลมรอนรวมกบรงสอนฟราเรดหรอคลนไมโครเวฟ [2] และอาจมการลดความชนทงภายใตสภาวะบรรยากาศและสภาวะสญญากาศ [3] ววฒนาการของวธการลดความชนสามารถแบงออกได 4 ยคดวยกนคอ [1]

2.1 ยคทหนง (First Generation)การลดความชนในยคนเปนการใชลมรอนเปา

ผานผลผลตทกำาลงอบแหงเพอเคลอนยายความชนออกไปจากผลผลตทตองการลดความชน เชน การลดความชนแบบตหรอแบบอยกบท วธการลดความชนแบบนสวนมากเหมาะกบผลผลตทเปนของแขง เชน เมลดธญพช ผกและผลไมหนชนหรอขนรปเปนกอน เปนตน กลไกการถายเทความรอนและมวลในระบบการลดความชนแบบน แสดงในรปท 1 โดยอากาศรอนจะถกใชเปนตวกลางในการถายเทความรอนจากอากาศไปยงผลผลตทกำาลง อบแหง และรบการถายเทมวลจากผลผลตนนๆ โดยการถายเทความรอนและมวลนจะเกดขนพรอมๆ กน ขนแรก ความชนทผวของวสดจะระเหยกอน โดยอณหภมของวสดจะยงไมเพมขน จนเมอความชนทผวของวสดระเหยหมดแลวอณหภมวสดจะคอยๆ เพมขนทำาใหนำาในผลผลต

รปท 1 กลไกในการถายเทความรอนและความชนในการลดความชนแบบลมรอน [4]

503


คอยๆ เคลอนตวมาทผวแลวจงจะเคลอนตวออกสลมรอน ในขบวนการนจงมลมรอนจำานวนหนงทสญเสยไปในขณะ รอใหนำาเคลอนตวออกมาทผวของผลผลต

การลดความชนแบบนแบงตามภาชนะบรรจผลผลตออกเปน 2 ชนด คอ

2.1.1 แบบเบดนง (Fixed-bed Type)การลดความชนแบบเบดนงนจะทำาใหเกดการแบง

ผลผลตออกเปน 3 โซน คอโซน A อยชนบนสด (Undried) โซน B อยชนลางสด (Dried) และโซน C (Drying) อยระหวางโซน A และโซน B (รปท 2) อากาศอบแหงจะไหลจากขางลางขนบนผานโซน B, C และ A ตามลำาดบ ทโซน A ผลผลตและอากาศจะอยในสภาวะสมดลทางความรอนและความชน ผลผลตจะมปรมาณความชนเทากบ ปรมาณความชนเรมตน และอากาศอบแหงจะมอณหภมใกลเคยงกบอณหภมกระเปาะเปยก ทโซน B ผลผลตและ อากาศอบแหงจะอยในสภาวะสมดลทางความรอนและความชนเชนกน ผลผลตจะมปรมาณความชนเทากบปรมาณความชนสมดลทสภาวะของอากาศททางเขาเครองอบแหง และอากาศในโซนนจะมอณหภมและความชนสมพทธ เทากบของอากาศททางเขาเครองอบแหง ทโซน C ผลผลต และอากาศไมไดอยในสภาวะสมดลแตจะมการถายเทความรอนและความชน เมอเวลาการลดความชนเพมขนความหนาของโซน B จะมากขน และความหนาของโซน

A จะลดลง เมอสนสดการลดความชนโซน A และโซน C จะหายไปและจะเหลอเพยงโซน B เทานน

2.1.2 แบบเบดเคลอนไหว (Moving-bed Type)การลดความชนแบบนเปนการปลอยใหผลผลตไหลผาน

เครองอบอยางตอเนอง โดยภายในเครองอบจะมอปกรณชะลอการเคลอนทลงของผลผลตและคลกเคลาผลผลต เขาดวยกน (รปท 3) เมอผลผลตผานเครองลดความชนแลวซงยงมความชนอยในระดบทยงไมไดตามมาตรฐานจะถกลำาเลยงไปเกบไวในถงพก (Tempering Bin) เปนชวงระยะหนงกอน แลวจงนำากลบมาผานเครองอบใหม (รปท 4) การลดความชนจะดำาเนนตอไปในลกษณะนจนกวาผลผลต จะมความชนเฉลยไดตามทตองการ ในกรณนสามารถอธบาย ปรากฏการณเพมเตมไดจากกลไกการถายเทความรอนและ ความชนซงเกดขนในระหวางการลดความชนดวยลมรอน ซงหากมการใหความรอนกบผลผลตตลอดเวลาในขณะท การถายเทมวลจากภายในผลผลตยงไมเกดขน กจะเปน การสญเสยพลงงานความรอน โดยเฉพาะกบพชเมลดทมเปลอกแขงซงการถายเทความรอนและความชนดำาเนนไปอยางชาๆ ภาชนะบรรจแบบเบดเคลอนไหวยงสามารถแบงยอยไดอก 3 แบบตามลกษณะการไหลของผลผลตและลมรอนคอแบบไหลขวาง (Crossflow Dryer) แบบไหลตาม (Concurrentflow Dryer) และแบบไหลสวนทาง (Counterflow Dryer) (รปท 5) ภาชนะทงสามแบบนเหมาะ กบงานลดความชนในระดบกลางและใหญ เนองจากการลดความชนใชอณหภมสงและอตราการไหลของอากาศ

รปท 2 การเคลอนทของโซนอบแหงในภาชนะบรรจแบบผลผลตอยกบท [5]

รปท 3 อปกรณชะลอการเคลอนทลงของผลผลตในเครองอบแบบไหลตอเนอง [6]

504


อบแหงมมากทำาใหการลดความชนเปนไปอยางรวดเรว ใชพนทมากในการตดตงเครองอบแหง และตองมระบบความปลอดภยอยางด

2.2 ยคทสอง (Second Generation)

การลดความชนแบบนเปนการระเหยนำาออกจากอาหารเหลวซงอยในรปสารละลายหรออาหารทมความหนดสงซงอาจอยในรปเจล สเลอร (Slurries) หรอซปขน (Purees) ซงสามารถจบเปนแผนฟลมบางๆ รอบ ลกกลงได โดยวธการพน ปาย จม หรอในชองวางของ

ลกกลงในขณะหมน เพอใหไดผลตภณฑสดทายมลกษณะ เปนผง เกลดหรอแผนเลกๆ จงเกยวของกบการลดความชนแบบลกกลงหมน (Drum Drying) และแบบพนฝอย (Spray Drying) ซงสามารถทำาแหงไดทงสภาพบรรยากาศหรอสภาวะสญญากาศ กระบวนการลดความชนแบบนสามารถผลตผลตภณฑไดเปนจำานวนมากในคราวเดยว และขบวนการผลตเปนแบบตอเนอง ระบบการถายเทความรอนเปนแบบการพาเพอทำาใหความชนระเหยออกจากอาหารไดเรว เวลาทใชในการทำาแหงสนมาก เพอใหไดผลตภณฑทมลกษณะเปนผงแหงหรอเกลดซงจะเปน การลดนำาหนกลง งายตอการขนสงและเกบรกษาไดนาน

เครองอบแหงแบบลกกลงหมน (Drum Dryer) ชนดตางๆ แสดงในรปท 6 ซงมทงแบบลกกลงเดยว และสองลกกลง ซงนยมทำาเปนทรงกระบอกกลวงทำาดวยโลหะทนำาความรอนไดด และไมทำาปฏกรยากบอาหาร หมนดวยความเรวรอบ 1–10 รอบตอนาท ภายในลกกลงจะมแหลงความรอนไหลผานเขาไปเพอถายเทความรอนจากลกกลงผานไปยงอาหารทเกาะเปนฟลมรอบๆ ลกกลง อาทเชน นำาเดอด ไอนำารอน หรอฮทเตอรไฟฟาเพอเปนแหลงความรอน และมใบมด (Scraper) ทยดตดกบฐานสำาหรบกรดอาหารทแหงแลวออกจากลกกลง ในสภาวะบรรยากาศ ลกกลงมกมอณหภมทผวสงกวา 100 องศาเซลเซยส จงเหมาะกบอาหารททนความรอนสงเทานน

รปท 5 ชนดของภาชนะอบแบบไหลเมอแบงตามลกษณะการไหลของเมลดพชและลมรอน [7]

รปท 4 ระบบการอบเมลดพชแบบไหลตอเนองแบบม ถงพก [6]

รปท 6 เครองอบแหงแบบลกกลงหมน (Drum Dryer)ชนดตางๆ [8]

505


หากเปนอาหารททนความรอนสงไมได อาจตองทำาการอบแหงในสภาวะสญญากาศ ซงมกมราคาแพง [8]

ขบวนการลดความชนแบบพนฝอยทำาไดโดยการทำาให ของเหลวเรมตนแตกเปนละอองหรอหยดเลกๆ (Droplets) ภายในหอทำาแหงทมอากาศรอนไหลผาน ดงนนการถายเท ความรอนจะเกดขนอยางรวดเรวมาก เนองจากของเหลวมสภาพเปนหยดเลกๆ ซงมพนทผวสมผสกบอากาศรอนมาก รปท 7 แสดงสวนประกอบของการลดความชนดวยวธน

นฤด และคณะ [10] ศกษาสภาวะการผลตกลวยหอมผงดวยการลดความชนแบบลกกลงหมนทเหมาะสมคอ ทระดบการสกของกลวยหอม PCI 5 ซงมปรมาณนำาตาล รอยละ 13.17 ความเขมขนกลวยบด รอยละ 80 w/w (รอยละ โดยนำาหนก) อณหภมผวลกกลง 130 องศาเซลเซยส และระยะหางระหวางลกรดกบลกกลง 0.15 มลลเมตร พรรณจรา และคณะ [8] ศกษาพบวาทอณหภมลมรอนขาเขาในเครองอบแหงแบบพนฝอย 110 องศาเซลเซยส เหมาะสมกบการผลตนำาผกและผลไมผงรวมซงผสม มอลโตเดกซตรนรอยละ 15 โดยนำาหนก นอกจากน Gong et al. [11] ศกษาพบวาอณหภมขาเขาและขาออก และ ความเขมขนของนำาเบยเบอรร (Bayberry) เปนปจจย สำาคญทมอทธพลตอความชนเบยเบอรรผง ในขณะท มอลโตเดกซตรน รอยละ 12 และ 19 ไมมผล โดยสภาวะทเหมาะสมในผลตเบยเบอรรผงไดแก อณหภมขาเขา 150–155 องศาเซลเซยส อณหภมขาออก 70–75 องศาเซลเซยส ความเขมขนของนำาเบยเบอรร 12 องศาบรกซ และมอลโตเดกซตรนรอยละ 12

2.3 ยคทสาม (Third Generation)การลดความชนแบบนไดแกการลดความชนแบบ

แชเยอกแขง (Freeze Dehydration) และการลดความชนดวยวธออสโมซส (Osmotic Dehydration) วธแรกเปนการลดความชนทอณหภมและความดนตำา โดยการแชแขงวตถทตองการลดความชนเพอทำาใหนำาในวสดเปลยนสถานะ จากของเหลวเปนของแขง กอนนำาไปลดความชนในสภาวะสญญากาศเพอใหความชนซงกลายเปนของแขงระเหดกลายเปนไอทอณหภมตำาๆ ได ขนตอนทเกดขนในการลดความชนแบบนสามารถแบงเปน 3 ขนตอนคอ การแชแขง (Pre-freeze) เปนการทำาใหอาหารเยนจนแขง เพอทำาใหความชนในผลผลตเปลยนจากของเหลวเปน นำาแขง ขนตอนทสองคอการลดความชนขนตนหรอ ขนตอนการระเหด (Primary Drying or Sublimation) เปนการทำาใหนำาแขงระเหดกลายเปนไอภายใตความดนตำาๆ และขนตอนสดทายคอการลดความชนขนทสองหรอ ขนตอนการระเหย (Secondary Drying or Desorption) เปนการเอาความชนทเหลออยออกดวยการใหความรอนเพมเตม เพอระเหยความชนทไมยอมแยกตวออกจาก สสารและไมแขงตวในขนตอนการ Pre-freeze ออก ซง สวนมากเปนความชนทเกาะอยกบโมเลกลของสสาร รปท 8 แสดงสวนประกอบทสำาคญของการลดความชน แบบแชเยอกแขง สเนตร และคณะ [12] พฒนากระบวนการ ทำามะขามผงดวยเครองอบแหงแบบแชเยอกแขงบางสวน พบวาอตราสวนทลคมซงเปนสารจบตวทเหมาะสม ตอนำามะขามเปยก 1 ตอ 2.75 โดยนำาหนก ใชเวลาอบแหง

รปท 7 การลดความชนแบบพนฝอย [9] รปท 8 สวนประกอบทสำาคญในการลดความชนแบบแชเยอกแขง [1]

506


13–22 ชวโมง คดเปนระยะเวลาลดความชนขนตน 10 ชวโมง ทอณหภม -40 ถง–20 องศาเซลเซยส และระยะเวลาลดความชนขนทสอง 3 ถง 12 ชวโมง ทอณหภม -20 ถง 30 องศาเซลเซยส ทงนยงไมรวมระยะเวลาการแชแขงอาหาร

การลดความชนดวยวธออสโมซส (Osmotic Dehydration) เปนวธการกำาจดความชนออกจากผลผลตเพยงบางสวนซงทำาไดโดยการแชวสดในสารละลายเขมขน ประเภทนำาตาล เกลอ ซอรบทอล (Sorbitol) กลเซอรอล (Glycerol) หรอกรดซตรก เพอใหเกดความแตกตางของแรงดนออสโมตกระหวางเซลลของอาหารและสารละลายภายนอกเกดเปนแรงขบ (Driving Force) ใหมการถายเทมวลสาร (นำา) ทอยในอาหารซงมความเขมขนตำา ออกไป สสารละลายภายนอกทมความความเขมขนสงกวา โดยนำา ซงมขนาดโมเลกลเลกกวาจะลอดผานเยอเลอกผาน (Semipremeable Membrane) จนกระทงนำาอยในสภาวะทสมดลกบสารละลาย ทงนตวถกละลายจะไมสามารถลอด ผานเยอเลอกผาน หรอลอดผานไปไดบางแตเปนไปไดอยางชาๆ เนองจากขนาดของโมเลกลใหญกวานนเอง (รปท 9)

การลดความชนดวยวธออสโมซสเปนเทคนคเบองตน ในการเพมปรมาณของแขงและการลดปรมาณนำาบางสวนในผลผลตกอนนำาไปลดความชนดวยวธการอนๆ ตอไป เชน การตากแดดดวยพลงงานแสงอาทตย หรอเครองอบแบบ ตางๆ ในขนตอนการออสโมซสนจะสามารถลดความชนไดประมาณรอยละ 30-50 การดดซบความชนทดจะตองสามารถลดปรมาณนำาในวสดไดอยางรวดเรว โดยทสารละลาย (Osmotic Agent) จะซมเขาไปในเนอผกและผลไม ไดนอยมาก ซงสามารถกระทำาไดโดยการควบคมปจจยตางๆ ทมผลตอการออสโมซสเชน ความแกออนของอาหาร ขนาดและรปราง อตราสวนอาหารตอสารสะลาย การกวน ระหวางขบวนการออสโมซส ชนดและความเขมขนของตวถกละลายทใชในการออสโมซส และอณหภมและเวลาในขณะออสโมซส [14],[15] โดย วนดา และปราณ [16] ศกษาพบวาการแชชนฝกทองในซโครสไซรปในอตรา 1 ตอ 3 เหมาะสมทสดในการออสโมซส Tana et al. [17]

ศกษาการแชมนฝรงในนำาเกลอความเขมขน 10%, 20% และ 30% และสบปะรดในนำาเชอมความเขมขน 30, 50 และ 70 องศาบรกซ นาน 7 ชวโมง ทมผลตอการเปลยนแปลงคาส รวมของผลตภณฑแหงทอบแหงดวยอากาศรอนรวมรงสอนฟราเรดเปนชวงๆ พบวาคาสรวมของผลตภณฑแหงทมการแชสารละลายเพอใหนำาออสโมซส ออกบางสวนกอนอบแหงมการเปลยนแปลงนอยกวาแบบไมแชสารละลาย

2.4 ยคทส (Fourth Generation)การลดความชนในยคนเกยวของกบการลดความชน

ภายใตสภาวะชวงสญญากาศระดบสงถงสงมาก หรอการลดความชนรวมกบการฟลอดไดซ (Fluidization- assisted Drying) และการลดความชนดวยคลนแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic Wave) ซงเปนคลนทมสเปกตรมกวาง (รปท 10) ไมตองใชตวกลางในการเคลอนท และเปนแหลง พลงงานทางกายภาพทมประสทธภาพในการถายโอนพลงงานสง จงเปนแหลงพลงงานความรอนทมขอไดเปรยบมากกวาการใหความรอนแบบดงเดมอยหลายประการ เชน สามารถเหนยวนำาใหเกดความรอนจากภายในตวอาหารเอง ดวยอตราการเพมความรอนทรวดเรวและมประสทธภาพสง จงใชเวลาสนในการใหความรอน ความยาวคลนยงมาก (ความถตำา) ยงสามารถทะลทะลวงเขาไปในเนอเยอไดลก และเกดความรอนสงกวาคลนสน (ความถสง) แตการจะเลอก ใชชวงความถคลนใดนนขนอยกบองคประกอบทางเคมและ

รปท 9 กลไกการถายเทความชนในการลดความชนดวยวธออสโมซส [13]

507


ทางฟสกสของผลผลตทตองการลดความชน ขนาดและรปทรงเรขาคณตของผลตภณฑทตองการ และกลไกหรอ รปแบบของการถายเทพลงงานจากคลนแมเหลกไปสผลผลต ทกำาลงอบแหง

หลกการโดยรวมของการลดความชนดวยคลนแมเหลก ไฟฟาเรมจากจากการสงคลนแมเหลกไฟฟาไปกระตนโมเลกล ในตวอาหาร เพอใหเกดการเหนยวนำาและเปลยนเปนพลงงาน ความรอน ปจจบนวธการใหความรอนดวยคลนแมเหลกไฟฟาในกระบวนการทใหความรอนทอณหภมไมเกน 45 องศาเซลเซยส ไดแก การใชคลนเสยง (Ultrasonic Wave) สวนคลนแมเหลกไฟฟาในกระบวนการทใหความรอนทอณหภมเกน 45 องศาเซลเซยส แบงไดเปน 4 ระดบความถ ไดแก การใหความรอนแบบโอหมมค (Ohmic Heating) การใหความรอนดวยคลนวทย (Radio Frequency Heating) การลดความชนดวยคลนไมโครเวฟ (Microwave Drying) และการลดความชนดวยรงสอนฟราเรด (Infrared Drying)

2.4.1 การใหความรอนดวยวธโอหมมค (Ohmic Heating)

วธนเปนการใหความรอนดวยคลนแมเหลกไฟฟาท ระดบความถตำา (50-60 Hz) มขอดคอ สามารถเกดความรอน จากภายในตวอยางอาหารไดอยางรวดเรว มอตราการเกดความรอนประมาณ 1 องศาเซลเซยสตอวนาท ทำาใหไมมผลกระทบจากการถายเทความรอนระหวางแหลงพลงงานและวสดทกำาลงอบแหง นอกจากนยงมประสทธภาพสง ในการเปลยนแปลงพลงงานไฟฟาเปนพลงงานความรอน

หลกการของโอหมมคสามารถอธบายไดดงรปท 11 โดยการปลอยกระแสไฟฟาสลบไหลผานตวอยางอาหารทมคณสมบต นำาไฟฟา (Electrical Conductivity) ซงพลงงานความรอน ทเกดขนเปนผลเนองจากการตานทานการไหลของกระแสไฟฟาทไหลผานตวอยางอาหาร ดงนนยงตวอยางอาหารมคณสมบตในการนำาไฟฟาไดดเทาใด (มปรมาณความชนสง) กสามารถเกดความรอนดวยวธโอหมมคไดดเทานน การศกษา การเกดความรอนดวยวธโอหมมคจำาเปนตองเขาใจคณสมบต การนำาไฟฟาของอาหาร ซงเปนปจจยทสำาคญในการกำาหนด คาความรอนดวยวธโอหมมค และเปนคณสมบตเฉพาะของอาหารอกดวย

2.4.2 การใหความรอนดวยสญญาณวทย (Radio Frequency Heating)

คลนสญญาณวทย (Radio Frequency, RF) เปนคลนแมเหลกไฟฟาทมความยาวคลนประมาณ 10–11.2 เมตร ชวงความถทนยมใชในอตสาหกรรมอาหารม 3 ชวงคอ 13.65, 27.12 และ 40.68 MHz สองแบบหลงใชในวงการอาหารสงถงรอยละ 95 เพราะชวยแกไขปญหาอณหภมสงทผวภายนอกของอาหารได เรยกอกชอหนงวาการเกดความรอนดวยคลนความถสง (High Frequency, HF) เปนเทคโนโลยการสรางความรอนทเปนผลพลอยไดจากสงครามโลกครงท 2 โดยในชวงนนใชเพอการหลอมกระสนและหลออาวธสงครามเพราะเกดความรอนไดรวดเรว ใหความรอนสงกวา 200-1,000 องศาเซลเซยส คลนสญญาณวทยสามารถแทรกซมเขาไปเหนยวนำาในตวโลหะอยางมประสทธภาพ จงสามารถเขาไปเหนยวนำาใหเกด ความรอนในตวโลหะ ในขณะทคลนไมโครเวฟจะถกสะทอน

รปท 10 สเปกตรมของคลนแมเหลกไฟฟาในชวงความรอนจากการแผรงส [18]

รปท 11 หลกการการเกดความรอนแบบโอหมมคและวงจรสมมล

508


กลบมาถาวตถนนเปนโลหะ โดยหลกการในการเกดความรอน ดวยคลนสญญาณวทย เมอวตถอยระหวางขวอเลกโทรดจะถกเหนยวนำาดวยคลนสญญาณวทยใหโมเลกลมขวในตววตถนนเกดการหมนและเสยดสกนอยางรนแรง ซงผล ของการเสยดสกนระหวางโมเลกลนจะทำาใหเกดเปนพลงความรอนตอไป (รปท 12)

2.4.3 การลดความชนดวยคลนไมโครเวฟ (Microwave Drying)

คลนไมโครเวฟ (Microwave, MV) เปนคลนแมเหลก ไฟฟาในชวงความถระหวาง 300 MHz-300 GHz ซงตรงกบ ความยาวคลน 1 มลลเมตร ถง 1 เมตร แตเนองจากความถ ของคลนรงสไมโครเวฟจะมคาใกลเคยงคลนสญญาณวทยและคลนเรดาร ทำาใหไปรบกวนระบบการสอสาร ดงนนองคการ Federal Communication Commission โดยรฐบาลประเทศสหรฐอเมรกาจงไดกำาหนดชวงความถของคลน ไมโครเวฟสำาหรบกระบวนการใหความรอนไวท 2 ระดบความถ ไดแก 915±13 MHz และ 2,450±50 MHz แตสำาหรบกลมประเทศแถบยโรปอาจจะมการใชทระดบความถ 896 MHz คลนแมเหลกไฟฟาชนดนไดรบความนยม นำามาประยกตใชในระดบอตสาหกรรมและครวเรอนมากทสด เนองจากสะดวกในการใชงานและงายตอการควบคม การเกดความรอนในอาหารดวยคลนไมโครเวฟนนเกดจากการทคลนไมโครเวฟไปเหนยวนำาใหโมเลกลของนำาภายในอาหารเกดการหมนเนองจากการเปลยนแปลงขว

ไฟฟาอยางรวดเรว ผลของการหมนนทำาใหเกดการเสยดส ของโมเลกลของนำาภายในอาหาร กอใหเกดความรอนใน อาหารไดอยางรวดเรว (หรออธบายไดตามหลกของฟสกส วาเปนผลของโมเมนตมในการชนหรอเสยดสกนในระหวางโมเลกลของนำาจนเกดเปนความรอน) ดงนนวธนจงเปนการเกดความรอนจากภายในตวอาหารเองเชนเดยวกบการใหความรอนดวยวธโอหมมคและการใหความรอนดวยคลนสญญาณวทย ทำาใหการเกดความรอนดวยคลนไมโครเวฟไมมผลกระทบจากปญหาของการถายเทความรอน และ สามารถลดการสญเสยพลงงานระหวางการถายเทความรอน จากแหลงกำาเนดความรอนไดเปนอยางด

ผลผลตทางการเกษตรและอาหารมกมความชนหรอนำาเปนองคประกอบหลก อกทงยงมเกลอแรทละลายอยในนำา หรอในองคประกอบอาหารอยมากมาย เชน โซเดยมคลอไรด โปแตสเซยมคลอไรด และแคลเซยมคลอไรด ดงนนจงสามารถทำาใหเกดความรอนดวยคลนไมโครเวฟกบอาหารไดเกอบทกชนด ซงแตกตางกบการเกดความรอน ดวยวธโอหมมคทมขอจำากดวาจะสามารถเกดความรอน ไดเฉพาะอาหารทมคณสมบตการนำาไฟฟาไดดเทานน การใหความรอนดวยคลนไมโครเวฟจงมการพฒนาและ นำามาใชในระดบอตสาหกรรมและครวเรอน โดยมอตรา การเตบโตของปรมาณการใชเตาไมโครเวฟเพอประกอบอาหารในครวเรอนมากกวา 10 ลานเครองตอป ถงแมวาการใหความรอนดวยคลนไมโครเวฟจะมขอดมากมาย และใชไดกบตวอยางอาหารหลายรปแบบ เชน อาหารเหลว ชนอาหารแขง หรออาหารผสม แตกยงมขอจำากดทางเทคนคทสำาคญ เนองจากคลนไมโครเวฟทระดบความถ 915 MHz และ 2,450 MHz ซงมความยาวคลนโดยประมาณ 32.8 และ 12.2 เซนตเมตร ทำาใหคาความลกของการแทรกผานของคลนไมโครเวฟ (Penetration Depth of Microwave) มขอจำากด ทำาใหไมเปนทยอมรบกนสำาหรบกระบวนฆาเชออาหารทมขนาดใหญ เนองจากยงไมสามารถมนใจไดวาอาหารจะไดรบความรอนทวถงกนทกจด แตวธนกมขอดทงในดานอตราการเกดความรอน ทรวดเรว และยงสามารถใชรวมกบเทคโนโลยในการ แปรรปอนๆ ไดด ทำาใหเปนทนยมในการศกษาและพฒนา

รปท 12 หลกการการเกดความรอนแบบการเหนยวนำาดวยคลนสญญานวทยทความถ 40 MHz

509


เพอใชในระดบอตสาหกรรม เชน การลดความชน (Drying) และการละลายอาหารแชเยอกแขง (Thawing) นอกจากน ยงมการนำามาใชรวมกบระบบสญญากาศ (Microwave Vacuum Drying) เพอลดอณหภมของความรอนทสมผสกบอาหาร จากการทเกดความรอนในอตราทรวดเรวและใชเวลาในการแปรรปเพยงสนๆ ทำาใหวธนชวยพฒนาทงในดานการผลตและคณภาพของอาหารไดอยางด เชน การรกษาสและสารประกอบทใหกลนและรสทสำาคญในอาหาร นกวจยหลายทานไดศกษาลกษณะทางกายภาพทเปลยนแปลงไปของผลผลตทางการเกษตร เชน กลวย แครอท โอรกาโน ใบโหระพา พรกแดง เหด และสตรอเบอรร ดวยการลดความชนดวยคลนไมโครเวฟภายใตสภาวะสญญากาศ ซงผลการศกษาพบวาการลดความชนภายใตสภาวะสญญากาศจะใหอตราการลดความชนทรวดเรว อกทงคณภาพของผลผลตทางการเกษตรทศกษาจะมคณรปทดเยยม โดยรกษาความสดของสและปรมาณสารประกอบทใหกลนและรส (Volatile Compounds) ทสำาคญไดดกวาการลดความชนดวยลมรอน

นอกจากนนยงมการนำามาใชในการผลตนำาผลไม เขมขนโดย Assawarachan and Noomhorm [19] ไดศกษาเปรยบเทยบคณภาพของนำาสบปะรดเขมขนทผลตโดย การใชคลนไมโครเวฟและไอนำาภายใตสภาวะสญญากาศเดยวกนพบวา นำาสบปะรดเขมขนทผลตโดยใชคลน ไมโครเวฟเปนแหลงพลงงานความรอนจะมอตราการระเหยสงกวาการใชไอนำา โดยสามารถรกษาปรมาณสารแคโรทนอยด (Carotenoids) ในนำาสบปะรดไดดกวา 3.6 เทา

2.4.4 การลดความชนดวยรงสอนฟราเรด (Infrared Drying)

รงสอนฟราเรด (Infrared Radiation, IR) เปนคลนแมเหลกไฟฟาทมความยาวคลนอยในชวง 0.75 ไมโครเมตรถง 1 มม. แบงยอยเปน 3 ชวง คอรงสอนฟราเรด ชวงใกล (Near Infrared, NIR) ซงมชวงความยาวคลน 0.75 – 3 μm รงสอนฟราเรดชวงกลาง (Middle Infrared, MIR) ซงมชวงความยาวคลน 3–25 μm และรงสอนฟราเรด ชวงไกล (Far Infrared, FIR) ซงมชวงความยาวคลน 25–100 μm จะเหนไดวารงสอนฟราเรดเปนคลนแมเหลกไฟฟา

ทมความยาวคลนตำา และระดบความถสงกวาคลนแมเหลก ไฟฟาชนดอนๆ สงผลใหมความสามารถในการทะลทะลวงตำาเพยงไมเกน 10 มม. [20] (รปท 13) ดงนนรงสอนฟราเรด จงเหมาะกบการอบแหงแบบชนบาง โดยมหลกการทำางานคอรงสอนฟราเรดจะทำาใหโมเลกลของนำาในวสดสนและเกดความรอนขนทำาใหอณหภมภายในตวของวสดสงกวาอณหภมทผว [20],[21] ดงแสดงกลไกในการถายเทความรอนและมวลในรปท 14 ซงอาศยรงสอนฟราเรดเปนแหลงความรอน ดวยการถายโอนความรอนแบบการนำามากกวาการพา [22] และอาศยลมเปนตวพาไอนำา ทระเหยแลวออกสระบบ จงทำาใหวสดทกำาลงอบอยแหง ทงภายในและภายนอกในเวลาเกอบเทากน นนคอกระจายความรอนภายในชนวสดเปนไปไดอยางทวถง ถายเทความรอน ไดเรวและมประสทธภาพ ลดระยะเวลาการอบแหงและประหยดพลงงาน [23] และแหลงกำาเนดรงสอนฟราเรดม Heat Flux สง ทำาใหเครองอบมขนาดเลกกะทดรด ชวยลดตนทนในการสรางเครอง นอกจากนยงสามารถใชรวมกบการอบแหงแบบพาความรอนแบบอนๆ ไดอยาง เหมาะสม [24]-[26] ดวยคณสมบตของการเกดความรอน ทผวของอาหารอยางรวดเรวนเอง จงสงผลตอการเปลยนแปลง คณสมบตทางกายภาพและเคมของผวอาหาร เชน ทำาใหผว

รปท 13 กลไกในการถายเทความรอนและมวลในการอบแหงดวยรงสอนฟราเรดรวมกบลมรอน [27]

510


ของอาหารมสเขมขน หรอมกลนหอม จงนยมนำามาใช ในการลดความชนอาหารทตองการใหมความชนตำา มความหนา ไมมากนก และตองการการเปลยนแปลงของส เชน การลดความชนเมลดกาแฟ ผงโกโก ใบชา ซงผลพลอยไดกคอชวยใหสของผลตภณฑมคณภาพดยงขน

ความนาสนใจในการใหความรอนทผวดวยรงสอนฟราเรด จงมนกวจยหลายคนไดพยายามศกษาระยะหางระหวางแหลงกำาเนดรงสอนฟราเรดกบพนผวของผลผลตตางๆ เชน ผลตภณฑเนอทระยะ 15–25 เซนตเมตร [28] เมลดมะมวงหมพานตทระยะ 3.6 เซนตเมตร [29] ใบหอมสดสบทระยะ 10 เซนตเมตร [3],[20] การอบแหง เนอทระยะ 15 เซนตเมตร [24],[30] และเนอลำาไยกบระยะ 25 เซนตเมตร [31] นอกจากนยงม Farhat et al. [21] ยงศกษาพบวาการอบแหงพรกขหนดวยรงสอนฟราเรด ควรใชความหนาแนนของรงส 500 วตตตอตารางเมตร อณหภมอากาศรอน 40 องศาเซลเซยส และความเรวอากาศ 0.5 เมตรตอวนาทหรอนอยกวา Sharma et al. [32] พบวา การอบแหงหอมหนแวนดวยรงสอนฟราเรดเกดอยในระยะการอบแหงลดลง โดยทแบบจำาลองของเพจสามารถอธบายพฤตกรรมการอบแหงไดดทสด Tana et al. [17] ศกษาการแชชนมนฝรงและสบปะรดกอนอบแหงดวยรงสอนฟราเรด

3. การลดความชนรวมกบการฟลอดไดซ (Fluidi-zation-assisted Drying)

ฟลอดไดเซชน (Fluidization) เปนกระบวนการหรอวธการทของแขงซงมรปรางลกษณะเปนเมดหรอชน

สมผสกบของไหลแลวอนภาคของแขงเหลานจะมคณสมบตคลายของไหล โดยทของไหลทใชจะถกปลอยใหผานมาทางดานลางของตะแกรงทรองรบเมดของแขงแลวจะไหลผานออกทางสวนบนของหอทดลองซงมลกษณะเปนทรงกระบอก (Column) เมอเพมความเรวของไหลใหมากขนเรอยๆ จนในทสดจะเหนเมดของแขงเรมเคลอนท และลอยตวขนเปนอสระไมเกาะตดกน ซงของแขงทอยในลกษณะนจะมคณสมบตคลายของไหล

ระบบการลดความชนดวยเทคนคฟลอดไดซเบดเปนการเปาลมรอนผานผลผลตทกำาลงอบแหงซงอยในสภาพแขวนลอยซงมลกษณะเหมอนของไหล ทำาใหเกดการถายเทความรอนและถายเทมวลเตมพนทผวของผลผลต ความเรวลมทนยมใชอยระหวาง 100–200 เมตรตอนาท ขนอยกบความหนาแนน ขนาด และรปทรงของ วสด [33] ในปจจบนไดมการใชเทคนคนกบการลดความชน เมลดพชเศรษฐกจทสำาคญภายใตโครงการวจยของ Soponronnarit and Prachayawarakorn [34] ซงศกษาพบวาการอบแหงขาวเปลอกดวยเทคนคฟลอดไดเซชนไมควรใชอณหภมอากาศอบแหงเกน 115 องศาเซลเซยส และความชนสดทายของขาวเปลอกภายหลงการอบแหงไมควรตำากวารอยละ 24–25 มาตรฐานแหง

4. สรปเทคโนโลยการลดความชนทกลาวในบทความฉบบน

แบงออกเปน 4 ยคดวยคอ โดยยคท 1 เปนวธการลดความชนแบบดงเดมทใชอากาศรอนเปนตวกลางในการระเหยนำาออกจากผลผลต ยคท 2 เปนการระเหยนำาออกจาก อาหารเหลวซงอยในรปสารละลาย ดวยเทคนคการลดความชนแบบพนฝอย หรออาหารทมความหนดสงซงอาจอยในรปเจล สเลอร หรอซปขน ซงสามารถจบเปนแผนฟลมบางๆ ดวยเทคนคการลดความชนแบบลกกลง หมน ยคท 3 การลดความชนแบบแชเยอกแขงดวยการระเหดนำาในผลผลตในสถานะของแขงใหกลายเปนไอ และการลดความชนดวยวธออสโมซสซงเปนวธการกำาจดความชนออกจากผลผลตเพยงบางสวนโดยการแชในสารละลายเขมขน และยคท 4 เปนการลดความชนดวย

รปท 14 กลไกในการถายเทความรอนและความชนในการลดความชนดวยคลนแมเหลกไฟฟา [4]

511


คลนแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic Wave) ซงประกอบไปดวยวธโอหมมค คลนไมโครเวฟ คลนสญญาณวทย และรงสอนฟราเรด โดยอาจจะเปนการลดความชนภายใตสภาวะบรรยากาศ หรอสภาวะสญญากาศ หรอใชรวมกบเทคนคฟลอดไดเซชน

5. กตตกรรมประกาศคณปการจากบทความฉบบน ขอมอบใหคณาจารย

ทกทานทประสทธประสาทความรใหผเขยน ขอขอบคณนกวจยทกทานทผเขยนใชผลงานอางองในการเขยนบทความฉบบน

เอกสารอางอง

[1] H.Vega-Mercado, H., M. Marcela Góngora-Nieto, and G. V. Barbosa-Cánovas, “Advances in dehydration of foods,” J. Food Eng, 49: pp. 271-289, 2001.

[2] S.J. Kowalskia, and K. Rajewskaa. “Convective drying enhanced with microwave and infrared radiation,” Drying Tech, 27: pp.878–887, 2009.

[3] S. Mongpraneet, T. Abe, and T. Tsurusaki, “Far infrared-vacuum and -convection drying of welsh onion,” Trans. ASAE 45(5): 1529-1555, 2002.

[4] J. I.,Wadsworth, L. Velupillai, and L. R. Verma, “Microwave-vacuum drying of parboiled rice,” Trans. ASAE 33(1): 199-210, 1990.

[5] O. J. Loewer, T. C. Bridges, and R. A. Bucklin. “On-farm drying and storage systems,” Joseph, Mich.: ASAE, 1994.

[6] J. E, Wimberly, Technical handbook for the paddy rice postharvest industry in developing countries, Los Baños, Laguna, Philippines: International Rice Research Institute (IRRI), 1983.

[7] D.B. Brooker, F. W. Bakker-Arkema, and C. W. Hall, Drying cereal grains, Westport, Connecticut: AVI, 1981.

[8] G. Barbosa-Cánovas and H. Vega-mercado, Dehydration of foods, New York, NY: Chapman

& Hall, 1996.[9] M.W. Woo, W.R.W. Daud, S.M. Tasirin,

and M.Z.M. Talib, “Effect of wall surface properties at different drying kinetics on the deposition problem in spray drying,” Drying Tech. 26: pp. 15–26, 2008.

[10] N. Phongkitwithoon, N., S. Siriwattanayotin, S. Sampanvejsobha, and T. Yoovidhya, “Processing effects on banana powder qualities using drum dryer,” KMUTT Research and Development Journal 24(1): pp. 69-84, 2001 (in Thai).

[11] Z. Gong, M. Zhang, A.S. Mujumdar, and J. Sun. “Spray drying and agglomeration of instant bayberry powder,” Drying Tech. 26: pp. 116–121.

[12] S. Surbkar, S., S. Puangthaisong, S. Seenualyai, and C. Jindarak, “A full research report on development of a production process of an intact ascorbic acid tamarind powder for spa business,” Submitted to Office of the Higher Education Commission (OHEC). Faculty of Engineering and Agro-industry, Maejo University. 2008 (in Thai).

[13] O. Rattanaphan, “Principles of fruit drying by osmotic method,” Food Journal, vol. 20(4), pp. 240-245, 1990, (in Thai).

[14] M. Mani, “Osmotic dehydration of fruit drying,” KKU Engineering Journal, vol. 25(2), pp. 121-129, 1997 (in Thai).

[15] N. Nunak, “A Review of factors and pre-treatments affecting mass transfer rate of food during osmotic process,” KMUTT Research and Development Journal, vol. 32(1), pp. 191-202, 2009 (in Thai).

[16] W. Sratongkham and P. Anprung, “Factors affecting osmotic dehydration of pumpkin,” Food Journal, vol. 31(4), pp. 279-288, 2001 (in Thai).

[17] M. Tana and K.J. Chuab, “A.S. Mujumdarb and

512


S.K. Choub,” Effect of osmotic pre-treatment and infrared radiation on drying rate and color changes during drying of potato and pineapple, Drying Tech, vol. 19(9): pp. 2193–2207, 2001.

[18] N. Vatanasuchart, “How UV radiation reacts to food technology,” Food Journal, vol. 33(1), pp. 15-22, 2003 (in Thai).

[19] R. Assawarachan and A. Noomhorm, “Effect of operating condition on the kinetic of color change of concentrated pineapple juice by microwave vacuum evaporation,” International J. Food, Agriculture and Environment, vol. 6(3-4), pp. 47-53, 2008.

[20] S. Mongpraneet, “Drying characteristics of a far infrared heater combined vacuum operation,” Unpub. Ph.D. dissertation. Ehime University, Matsuyama, Japan. pp. 106, 2003.

[21] A. Farhat, S. Kooli, A. Fadhel, Ch. Kerkeni, M. Maalej, and A. Belghith, “Drying agricultural products by radiation and convection” Proc. Mediterranean Conf. Environ. Solar, pp.189 – 194, 2000.

[22] M. Adonis, and M.T.E. Khan, “Combined convective and infrared drying model for food applications,” IEEE AFRICON 2004, pp.1049-1052, 2004.

[23] K. Krishnamurthy, H.K. Khurana, S. Jun, J. Irudayaraj, and A. Demirci, “Infrared heating in food processing: an overview,” Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, vol. 7(1), pp. 2-13, 2008.

[24] U. Teeboonma, T. Suwanakoot, and S. Soponronnarit. “Beef drying using infrared radiation,” KKU Engineering Journal, vol. 33(2), pp. 169-180, 2006, (in Thai).

[25] C.W. Hall, “Theory of infrared drying,” Trans. ASAE. 5, pp. 14-16, 1962.

[26] N. Sakai and T. Hanzawa, “Applications and advances in far-infrared heating in Japan,” Trends in Food Sci. & Tech, vol. 5, pp. 357-362, 1994.

[27] S. Dondee, M. Nachaisin, N. Meeso, S. Siriamornpun, and S. Soponronnarit, “Cracking and breakage models of soybean kernels under combined NIR and fluidized-bed drying,” Agricultural Sci. J. vol. 42 3(Suppl.):, pp. 529-532, 2011 (in Thai).

[28] M. Dagerskog, “Infra-red radiation for food processing: II,” Calculation of heat peneltration during infra-red frying of meat products. LWT 12, pp. 252-257, 1979.

[29] H.U. Hebbar and N. K. Rastogi, “Mass transfer during infrared drying of cashew kernel,” J. Food Eng, vol. 47, pp. 1-5, 2001.

[30] U.Teeboonma and T. Suwannakoo, “Comparative study of drying using hot air and hot air-infrared radiation,” KKU Engineering ournal, vol. 34(2), pp.189-201, 2007 (in Thai).

[31] S. Surbkar, T. Abe, and T. Kiatsiriroat, “Full research report in drying of longan using infrared radiation,” Submitted to Thailand Research Fund (TRF). Faculty of Engineering and Agro-industry, Maejo University. 2011 (in Thai).

[32] G.P. Sharma, R.C. Verma, and P. Pathare, “Mathematical modeling of infrared radiation thin layer drying of onion slices,” J. Food Eng, vol. 71, pp. 282-286, 2005.

[33] S. Soponrornaritee Soponronnarit, Drying of some grains and foods, 7th ed, King Mongkut’s University of Technology Thonburi, Bangmod, Bangkok, 1997, pp. 388 (in Thai).

[34] S. Soponronnari and S. Prachayawarakorn, “Optimum strategy for fluidized bed paddy drying,” Drying Tech, vol. 12(7), pp.1667-1686, 1994.

เทคโนโลยีการลดความชื้น - ThaiScience502...

Documents

Transcript of เทคโนโลยีการลดความชื้น - ThaiScience502...