หลักการจัดการ บทที่ 2...

หลั�กการจั�ดการPrinciple of Management

สอนโดย อ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ�

อ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

บทท�� 2 ทฤษฎี�ทางการ

บร�หารอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

• ทฤษฏีทางการ์บร์�หาร์และการ์จั�ดการ์1 .การ์ศึ!กษาการ์บร์�หาร์แบบคลาสส�ค(Classical

Management Approach)2.การ์ศึ!กษาการ์จั�ดการ์เช�งพฤติ�กร์ร์มิศึาสติร์�

(Behavioral Management approach)3.การ์ศึ!กษาการ์จั�ดการ์เช�งปร์�มิาณ(The

Quantitative management approach)4.กล()มิทฤษฎีการ์บร์�หาร์ท+ได-ร์�บการ์พ�ฒนาขึ้!0นมิาใน

ร์ะยะหล�ง(Recent Development in Management Theory)


ความแตกต�างระหว�างการบร�หารก�บการจั�ดการ

การบร�หาร (Administration)

• เป2นกร์ะบวนการ์ด3าเน�นการ์ร์ะด�บการ์ก3าหนดนโยบาย• หร์4อกร์ะบวนการ์บร์�หาร์งานใดๆ ขึ้ององค�การ์ท+ไมิ)

ติ-องการ์ผลก3าไร์หร์4อผลปร์ะโยชน�ขึ้ององค�การ์ • ผ�-บร์�หาร์พยายามิบร์�หาร์งานให-เป2นไปติามิเป7าหมิายขึ้อง

องค�การ์ • ผลส3าเร์8จัขึ้ององค�การ์มิ�ได-ค3าน!งถึ!งผลติอบแทนท+

สมิาช�กจัะได-ร์�บ • การบร�หารมิ�กจัะใช-ก�บองค�การ์ภูาคร์�ฐหร์4อหน)วยงาน

สาธีาร์ณะท+ไมิ)หว�งผลก3าไร์อ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

ความแตกต�างระหว�างการบร�หารก�บการจั�ดการ (2)

การจั�ดการ (Management)

• เป2นกร์ะบวนการ์บร์�หาร์งานใดๆ ขึ้ององค�การ์ท+ติ-องการ์ก3าไร์โดยผ�-จั�ดการ์จัะติ-องท3าให-องค�การ์บร์ร์ล(เป7าหมิาย

• เพ4+อให-องค�การ์อย�)ร์อดในสภูาพแวดล-อมิท+ด3าร์งอย�) ซึ่!+งอย�)ในร์ะบบการ์แขึ้)งขึ้�น

• การจั�ดการ จั!งมิ�กใช-ในองค�การ์ธี(ร์ก�จัหร์4อองค�การ์ท+มิ()งผลก3าไร์


1.การ์ศึ!กษาการ์บร์�หาร์แบบคลาสส�ค(Classical Management

Approach)

A. การ์จั�ดการ์ติามิหล�กว�ทยาศึาสติร์�(scientific management)

B. การ์จั�ดการ์ติามิร์ะบบร์าชการ์(Bureaucratic Management)

C. การ์จั�ดการ์ติามิแบบหล�กการ์บร์�หาร์(administrative management)


ทฤษฎีท�0ง 3 ทฤษฎีติ)างมิ()งท+จัะก)อให-เก�ดเช)นเดยวก�น

• ปร์ะส�ทธี�ภูาพ (Efficiency) หมิายถึ!ง ว�ธีการ์ จั�ดสร์ร์ทร์�พยากร์เพ4+อให-เก�ดความิส�0นเปล4องน-อยท+ส(ดโดยสามิาร์ถึบร์ร์ล(จั(ดมิ()งหมิายโดยใช- ท.น-อยท+ส(ด กล)าวค4อ เป2นการ์ใช-โดยมิเป7าหมิายค4อ ปร์ะส�ทธี�ผล หร์4อ ให-บร์ร์ล(จั(ดมิ()งหมิายท+ก3าหนดไว-ส�งส(ด จั!งเร์ยกว)า “ท3าส�+งติ)างๆให-ถึ�กติ-อง”ซึ่!+งสามิาร์ถึค3านวณได-จัากสมิการ์

• ปร์ะส�ทธี�ภูาพ = ผลผล�ติ x 100% (%) ป<จัจั�ยน3าเขึ้-าอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

• ปร์ะส�ทธี�ผล (Effectiveness) หมิายถึ!ง การ์ใช-ทร์�พยากร์ขึ้ององค�การ์ให-บร์ร์ล(เปาหมิายขึ้ององค�การ์ ปร์ะส�ทธี�ผลจั!งมิ()งท3าให-เก�ดการ์ “ท3าในส�+งท+ถึ�กติ-อง”


• ปร์ะส�ทธี�ภูาพและปร์ะส�ทธี�ผล (Efficiency & Effectiveness) เป2นค3าท+ใช-ในอย)างแพร์)หลายในองค�กร์ติ)างๆ ท+เก+ยวขึ้-องก�บการ์บร์�หาร์จั�ดการ์ ท�0งน0มิผ�-ให-ความิหมิายขึ้องค3าว)า ปร์ะส�ทธี�ภูาพและปร์ะส�ทธี�ผลไว-ด�งน0 ศึ�นย�ส)งเสร์�มิปร์ะส�ทธี�ภูาพในส)วนร์าชการ์ กร์ะทร์วงศึ!กษาธี�การ์ ( 2542) ได-ให-ความิหมิายไว-ด�งน0

ปร์ะส�ทธี�ภูาพ (Efficiency) หมิายถึ!ง การ์ปฏี�บ�ติ�งานหร์4อบร์�การ์ท+ถึ�กติ-อง ร์วดเร์8ว ใช-เทคน�คท+สะดวกสบายกว)าเด�มิ ค(-มิค)า และใช-ทร์�พยากร์น-อยท+ส(ดในขึ้ณะท+ติ-องการ์ผลงานมิากท+ส(ด (Efficiency is to do thing right)


• ย(วน(ช ก(ลาติ ( 2548) ได-ให-ความิหมิายไว-ด�งน0 • ปร์ะส�ทธี�ภูาพ (Efficiency) หมิายถึ!ง ความิส�มิพ�นธี�

ร์ะหว)างป<จัจั�ยท+น3าเขึ้-า (Input) และผลล�พธี�ท+ออกมิา (Output) เพ4+อสร์-างให-เก�ดติ-นท(นส3าหร์�บทร์�พยากร์ติ3+าส(ด ซึ่!+งเป2นการ์กร์ะท3าส�+งหน!+งท+ถึ�กติ-อง (Doing things right) โดยค3าน!งถึ!งว�ธีการ์ (Means) ใช-ทร์�พยากร์ (Resources) ให-เก�ดการ์ปร์ะหย�ดหร์4อส�0นเปล4องน-อยท+ส(ด

• ปร์ะส�ทธี�ผล ( Effectiveness) ค4อความิสามิาร์ถึขึ้ององค�การ์ในการ์ด3าเน�นการ์ให-บร์ร์ล(ว�ติถึ(ปร์ะสงค�หร์4อจั(ดมิ()งหมิายท+ก3าหนดไว-


ปฏี�บ�ติ�งานถึ�กติ-องหร์4อไมิ)

ท3าในส�+งท+ถึ�กติ-องหร์4อไมิ)ท3า

ว�ติถึ(ปร์ะสงค�

ป<จัจั�ยน3าเขึ้-า

ก�จักร์ร์มิ ผลผล�ติ ผลล�พ

ธี�

ผลส�มิฤทธี�>

ความิปร์ะหย�ด

ความิมิปร์ะส�ทธี�ภูาพ

ความิมิปร์ะส�ทธี�ผล


• ปร์ะส�ทธี�ภูาพ ค4อ ความิส�มิพ�นธี�ร์ะหว)างปร์�มิาณทร์�พยากร์ท+ใช-ก�บปร์�มิาณผลผล�ติ1) แสดงถึ!งความิสามิาร์ถึในการ์ผล�ติ- ว�ดจัากแร์งงาน เป2นการ์ว�ดความิส�มิพ�นธี�ขึ้องแร์งงานท+ใช-ก�บผลผล�ติปร์ะส�ทธี�ภูาพ = จั3านวนผลผล�ติ/ จั3านวนเจั-าหน-าท+- อาจัใช-ติ-นท(นติ)อหน)วยสะท-อนถึ!งปร์ะส�ทธี�ภูาพขึ้องการ์ท3างาน2) แสดงถึ!งความิความิค(-มิค)าขึ้องการ์ลงท(น- ว�ดจัากติ-นท(น เป2นการ์ว�ดความิส�มิพ�นธี�ขึ้องติ-นท(นก�บผลผล�ติปร์ะส�ทธี�ภูาพ = จั3านวนผลผล�ติ/ จั3านวนติ-นท(นปร์ะส�ทธี�ผล ค4อ ความิส�มิพ�นธี�ร์ะหว)างผลล�พธี�ขึ้องการ์ท3างานก�บว�ติถึ(ปร์ะสงค�ปร์ะส�ทธี�ผล = ผลล�พธี�ขึ้องการ์ท3างาน/ จั3านวนติ-นท(น- ปร์ะส�ทธี�ผลเช�งติ-นท(น เป2นความิส�มิพ�นธี�ขึ้องติ-นท(นหร์4อทร์�พยากร์ท+ใช-ก�บผลล�พธี�ท+เก�ดขึ้!0น- ปร์ะส�ทธี�ผล เป2นความิส�มิพ�นธี�ร์ะหว)างผลล�พธี�ขึ้องการ์ท3างานก�บเป7าหมิายหร์4อว�ติถึ(ปร์ะสงค�ท+ติ� 0ง ไว-


การ์จั�ดการ์ติามิหล�กว�ทยาศึาสติร์� (scientific management)

Frederick W. Taylor


การจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร� • หล�กการ์จั�ดการ์ทางว�ทยาศึาสติร์�1 .อาศึ�ยหล�กการ์ทางว�ทยาศึาสติร์�หร์4อหล�กขึ้อง

เหติ(ผล เพ4+อท+จัะค-นหาว�ธีท3างานท+มิปร์ะส�ทธี�ภูาพท+ส(ด

2. ก3าหนดมิาติร์ฐานขึ้องงาน ค(ณภูาพ และปร์�มิาณขึ้องผลงานท+ติ-องการ์ โดยว�เคร์าะห�ความิส�มิพ�นธี�ร์ะหว)างงานก�บผ�-ปฏี�บ�ติ�

3. มิการ์พ�จัาร์ณาผลติอบแทนในการ์ปฏี�บ�ติ�งาน ให-สอดคล-องก�บความิติ-องการ์ขึ้องผลผล�ติ


การจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร� • เป2นกร์ะบวนการ์จั�ดการ์ท+อาศึ�ยหล�กเกณฑ์�ทางว�ทยาศึาสติร์�

ในการ์ท3างานให-เก�ดปร์ะส�ทธี�ภูาพ ใช-หล�กเหติ(ผล สามิาร์ถึพ�ส�จัน�หาขึ้-อเท8จัจัร์�งได-

• Frederick W. Taylor – ได�ชื่!�อว�าเป็%นบ�ดาของการจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร�– สร�างแนวค�ดทางว�ทยาศาสตร� ในการหาว�ธี�การท*างานให�ม�

ป็ระส�ทธี�ภาพมากท��ส-ด• แนวค�ดขึ้อง Taylor ค4อ

– ม-�งให�ผู้/�ป็ฏิ�บ�ต�งานใชื่�ความร/�ความสามารถมากท��ส-ด– การเพ��มป็ระส�ทธี�ภาพในการผู้ลั�ตโดยพยายามลัดต�นท-นแลัะ

เพ��มก*าไร– รวมถ3งเพ��มค�าจั�างให�คนงานท��สามารถเพ��มผู้ลัผู้ลั�ตให�ส/งข34น

โดยถ!อหลั�กของการให�ค�าตอบแทนท��เหมาะสมอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

การจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร� หล�กการ์ขึ้องการ์จั�ดการ์ติามิแนวค�ดขึ้อง Taylor

1 .พ�ฒนาความิร์� -ในว�ธีการ์ท3างานโดยอาศึ�ยหล�กว�ทยาศึาสติร์�

2. ติ-องมิการ์ค�ดเล4อกและพ�ฒนาคนงาน โดยใช-หล�กเกณฑ์�ทางว�ทยาศึาสติร์�:

• เพ4+อให-ได-คนท+เหมิาะสมิก�บงาน ท3าให-งานท+ท3ามิปร์ะส�ทธี�ภูาพส�งขึ้!0น

3. มิการ์ร์)วมิมิ4อก�นอย)างจัร์�งจั�งในท3างานจัากท(กฝ่Aาย4. มิการ์แบ)งงานก�นท3าติามิความิเหมิาะสมิอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

ขึ้�0นติอนทางว�ทยาศึาสติร์� 5 ขึ้�0นติอน เพ4+อปร์�บปร์(งปร์ะส�ทธี�ภูาพขึ้องการ์ท3างาน


การจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร� • ผลงานท+ส3าค�ญขึ้อง Taylor

1 .การ์ใช-ร์ะบบค)าติอบแทนร์ายช�0น: ท3ามิากได-มิาก ท3าน-อยได-น-อย

2. หล�กการ์เสยเวลา: เป2นการ์ศึ!กษาเพ4+อหาเวลามิาติร์ฐานในการ์ท3างานแติ)ละช�0นว)าควร์จัะใช-เวลาเท)าใด

3. หล�กการ์ท3างานติามิแบบว�ทยาศึาสติร์�: ฝ่Aายบร์�หาร์ควร์ก3าหนดว�ธีการ์และมิาติร์ฐานในการ์ปฏี�บ�ติ�งานโดยใช-ว�ธีทางว�ทยาศึาสติร์�ท+สามิาร์ถึว�ดและติร์วจัสอบได-


การจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร� 4 .หล�กการ์แยกงานด-านการ์วางแผนออกจัากงาน

ปฏี�บ�ติ�: • งานด-านวางแผนเป2นหน-าท+ขึ้องฝ่Aายบร์�หาร์• งานด-านการ์ปฏี�บ�ติ�เป2นหน-าท+ขึ้องคนงาน

5. หล�กการ์ควบค(มิโดยฝ่Aายจั�ดการ์: ผ�-จั�ดการ์ควร์ได-ร์�บการ์ฝ่Cกท+ด สามิาร์ถึวางแผนและควบค(มิการ์ปฏี�บ�ติ�งานได-

6. หล�กการ์จั�ดร์ะเบยบการ์ปฏี�บ�ติ�งาน: การ์ปฏี�บ�ติ�งานติ-องมิกฎีร์ะเบยบ เพ4+อให-การ์ท3างานมิปร์ะส�ทธี�ภูาพ


การจั�ดการแบบว�ทยาศาสตร� • Henry L. Gantt เป2นว�ศึวกร์เคร์4+องกล ได-ร์)วมิงานก�บ

Taylor และร์)วมิก�นสร์-างผลงานหลายอย)าง• ผลงานขึ้อง Gantt ท+ส3าค�ญได-แก)

– พ�ฒนาแผนภู�มิ�บ�นท!กความิก-าวหน-าขึ้องงานเทยบเวลา Grant chart หร์4อ Barchart ติ)อมิาเร์ยก PERT (Program Evaluation and Review Technique)

– ร์ะบบการ์จั�งใจัโดยการ์ให- Bonus โดย Gantt เช4+อว)า คนเป2นองค�ปร์ะกอบท+ส3าค�ญอย)างหน!+งขึ้องป<ญหาด-านการ์จั�ดการ์ท�0งหมิด


Project Management Gantt Charts : PROC GANTT


PERT Chart


Example of a PERT Chart:


การ์ศึ!กษาเวลาและการ์เคล4+อนไหวในการ์ท3างาน

(Time and motion study)• Frank B.Gilbreth and Lillian Gibreth ผ�-สน�บสน(น

ความิค�ดขึ้อง Taylor อก 2 ท)าน (ค.ศึ1978-1972) ท)านได-ให-ความิสนใจัเก+ยวก�บความิเป2นมิน(ษย�ในการ์ท3างาน และร์วมิถึ!งปร์ะส�ทธี�ผลขึ้องงาน โดยมิแนวค�ดในด-านการ์ขึ้จั�ดความิส�ญเปล)าและความิไมิ)มิปร์ะส�ทธี�ภูาพในการ์ท3างานให-หมิดไปหร์4อให-น-อยลง


การ์ท3างานขึ้องคนปร์ะกอบไปด-วย 3 ขึ้�0นติอน ค4อ

1 .การ์เติร์ยมิงาน ปร์ะกอบไปด-วยการ์เติร์ยมิว�สด(ส�+งขึ้องท+ใช-ในการ์ท3างาน

2 .การ์ปฏี�บ�ติ�งานเป2นขึ้�0นลงมิ4อท3างานจัร์�งเพ4+อให-ได-ผลติามิเปาหมิาย เป2นขึ้�0นติอนท+ติ-องพ�จัาร์ณาถึ!งเวลาและการ์เคล4+อนไหวในการ์ท3างานให-ดขึ้!0น

3 .การ์เก8บเคร์4+องมิ4อเคร์4+องใช-ติ)างๆเมิ4+อท3างานแล-ว ในการ์ปร์�บปร์(งจัะสนใจัการ์ปฏี�บ�ติ�งานในขึ้�0นท+สองเป2นส3าค�ญ


1.ว�ติถึ(ปร์ะสงค�ในการ์ศึ!กษาการ์เคล4+อนไหวและเวลาในการ์ท3างาน มิ 2 ปร์ะการ์ ค4อ

• 1.1 เพ4+อให-ได-ผลผล�ติหร์4อผลงานมิากท+ส(ด• 1.2 เพ4+อให-เก�ดความิสะดวกสบายแก)ผ�-ปฏี�บ�ติ�งาน

ช)วยปร์ะหย�ดเวลาและแร์งงานในการ์ท3างาน


2. ป<จัจั�ยท+เก+ยวขึ้-องก�บการ์ปฏี�บ�ติ�งาน มิ 4 ปร์ะการ์ ค4อ

2.1 ติ�วผ�-ปฏี�บ�ติ�งาน ได-แก) ส(ขึ้ภูาพจั�ติ ส(ขึ้ภูาพกาย ความิสามิาร์ถึส)วนบ(คคลและปร์ะสบการ์ณ�ในการ์ท3างาน

2.2 สภูาพแวดล-อมิในการ์ท3างาน ได-แก) ติ�วอาคาร์ อากาศึ แสงสว)าง และเสยง

2.3 เคร์4+องมิ4อ เคร์4+องใช- และอ(ปกร์ณ�ติ)างๆ 2.4 การ์เคล4+อนไหวขึ้องร์)างกาย


8 ว�ธีบร์�หาร์สมิองให-สดช4+น


• เคร์ยด !!! เก+ยวอะไร์ก�บกร์ะด�กส�นหล�ง


2. การจั�ดการตามระบบราชื่การ (1)

• Max Weber น�กส�งคมิว�ทยาชาวเยอร์มิ�น ค.ศึ 1990• ศึ!กษาการ์ท3างานภูายในองค�การ์ และโคร์งสร์-าง

ขึ้องส�งคมิได-แก) ทหาร์ ร์�ฐบาล การ์เมิ4อง และองค�การ์อ4+นๆ

• Weber ได-เสนอร์�ปแบบการ์จั�ดการ์ท+เร์ยกว)าร์ะบบร์าชการ์ ซึ่!+งถึ4อเป2นร์�ปแบบขึ้ององค�การ์ในอ(ดมิคติ� และเป2นร์�ปแบบขึ้ององค�การ์ท+มิปร์ะส�ทธี�ภูาพ


ทฤษฎี�ระบบราชื่การ(Bureaucracy System Theory)

ของ Max Weber

น�กส�งคมิว�ทยาชาวเยอร์มิ�น ค.ศึ 1990


2.การจั�ดการตามระบบราชื่การ (2)

• ร์ะบบร์าชการ์ มิล�กษณะท+ส3าค�ญ 6 ปร์ะการ์1 . มิการ์จั�ดช�0นติ3าแหน)งและสายการ์บ�งค�บบ�ญชาท+ช�ดเจัน2. มิการ์แบ)งงานก�นท3าโดยค3าน!งถึ!งความิช3านาญเฉพาะอย)าง

แติ)ละงานมิขึ้อบเขึ้ติแน)นอน ไมิ)ก-าวก)ายซึ่!+งก�นและก�น3. มิร์ะเบยบกฎีเกณฑ์�ในการ์ปฏี�บ�ติ�งาน4. มิการ์จั�ดร์ะบบขึ้องการ์ท3างานและมิร์ะเบยบแบบแผนในการ์

ปฏี�บ�ติ�5. ไมิ)น3าเอาความิส�มิพ�นธี�ส)วนติ�วเขึ้-ามิาเก+ยวขึ้-องในงาน ท(ก

คนติ-องท3างานโดยย!ดหล�กขึ้องเหติ(และผล6. การ์เล4อกคนเขึ้-าท3างานและการ์เล4+อนขึ้�0นเล4+อนติ3าแหน)ง จัะ

ติ-องพ�จัาร์ณาจัากความิร์� -ความิสามิาร์ถึเป2นเกณฑ์�


2.การจั�ดการตามระบบราชื่การ (3)

• ในป<จัจั(บ�น ร์ะบบร์าชการ์ ได-ถึ�กน3ามิาใช-ในความิหมิายเช�งลบ ซึ่!+งหมิายถึ!ง ร์ะบบท+มิกฎีเกณฑ์�มิากและการ์ร์�ดขึ้�0นติอน

• ในความิเป2นจัร์�งการ์มิกฎีเกณฑ์�ส3าหร์�บการ์ปฏี�บ�ติ�งานน�0นเป2นการ์ก3าหนดมิาติร์ฐานท+เก+ยวขึ้-องก�บผ�-ปฏี�บ�ติ�งาน ท(กคนติ-องได-ร์�บการ์ปฏี�บ�ติ�อย)างเท)าเทยมิก�น และท(กคนติ-องทร์าบกฎีขึ้-อบ�งค�บท+มิอย�)


3.การจั�ดการตามแบบหลั�กการบร�หาร

• เป2นแนวค�ดท+เช4+อว)า ปร์ะส�ทธี�ภูาพขึ้ององค�การ์จัะเพ�+มิขึ้!0นได-โดยการ์ปร์�บปร์(งกร์ะบวนการ์บร์�หาร์

• Henri Fayol เป2นว�ศึวกร์เหมิ4องแร์)ชาวฝ่ร์�+งเศึส ได-ช4+อว)าเป2นบ�ดาขึ้องการ์จั�ดการ์เช�งปฏี�บ�ติ�การ์สมิ�ยใหมิ)

• แนวค�ดขึ้อง Fayol

– การ์วางร์ากฐานเพ4+อการ์สร์-างปร์ะส�ทธี�ภูาพให-แก)องค�การ์ สามิาร์ถึพ�ฒนาผลผล�ติขึ้องคนงานให-ดขึ้!0นได-

– ให-ความิส3าค�ญติ)อภูาร์ก�จัทางการ์บร์�หาร์ขึ้องฝ่Aายจั�ดการ์


3.การจั�ดการตามแบบหลั�กการบร�หาร (2)

• Fayol แบ)งงานด-านอ(ติสาหกร์ร์มิออกเป2น 6 กล()มิ1 . ด-านเทคน�ค: การ์ผล�ติ การ์ปร์ะกอบอ(ติสาหกร์ร์มิ2. ด-านการ์ค-า: การ์ซึ่40อ การ์ขึ้าย และการ์แลกเปล+ยน3. ด-านการ์คล�ง: การ์จั�ดหาท(น และส�นเช4+อและการ์ใช-เง�นท(นอย)าง

เหมิาะสมิ4. ด-านความิมิ�+นคง: การ์ร์�กษาค(-มิคร์องทร์�พย�ส�นและการ์ค(-มิคร์อง

บ(คคล5. ด-านการ์บ�ญช: การ์ควบค(มิส�นค-า การ์จั�ดท3างบด(ล การ์ติร์วจัสอบ

ติ-นท(น6. ด-านการ์จั�ดการ์: การ์วางแผน การ์จั�ดองค�การ์ การ์ส�+งการ์ การ์

ปร์ะสานงาน และการ์ควบค(มิอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum


• หล�กการ์จั�ดการ์ท+มิปร์ะส�ทธี�ภูาพขึ้อง Fayol มิ 14 ขึ้-อ ด�งน0

1 .การ์แบ)งงานก�นท3า2. อ3านาจัหน-าท+และความิร์�บผ�ดชอบ3. ร์ะเบยบว�น�ย4. เอกภูาพในการ์บ�งค�บบ�ญชา5. เอกภูาพขึ้องการ์อ3านวยการ์6. การ์ถึ4อเอาปร์ะโยชน�ส)วนร์วมิก)อนปร์ะโยชน�ส)วนติ�วอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum


7 . การ์ให-ผลติอบแทนท+เหมิาะสมิและเป2นธีร์ร์มิ8. การ์ร์วมิอ3านาจั9. การ์มิสายการ์บ�งค�บบ�ญชาท+ช�ดเจัน10. การ์จั�ดร์ะเบยบ1 1 .ความิเสมิอภูาค1 2 .ความิมิ�+นคงในการ์ท3างาน1 3 .ความิค�ดร์�เร์�+มิ1 4 .ความิสามิ�คค



• หน-าท+ทางการ์จั�ดการ์ติามิทฤษฎีขึ้อง Fayol 1 .การ์วางแผน (Planning)

2 .การ์จั�ดองค�กร์ (Organizing)

3 .การ์บ�งค�บบ�ญชา (Command)

4 .การ์ปร์ะสานงาน (Co-ordination)

5. การ์ควบค(มิ (Control)



• Oliver Sheldon ชาวอ�งกฤษได-พ�ฒนาความิค�ดในเร์4+องการ์จั�ดการ์และการ์บร์�หาร์

• หล�กการ์ขึ้อง Sheldon แบ)งออกเป2น 3 ปร์ะการ์1 . การ์บร์�หาร์ (Administration)

เป2นเร์4+องเก+ยวก�บการ์ก3าหนดนโยบายและการ์ปร์ะสานงานในหน-าท+ติ)างๆ

2. การ์จั�ดการ์ (Management)

เป2นเร์4+องเก+ยวก�บการ์ด3าเน�นนโยบายภูายในขึ้อบเขึ้ติจั3าก�ดซึ่!+งก3าหนดขึ้!0นโดยฝ่Aายบร์�หาร์

3. หน-าท+ในการ์จั�ดองค�การ์เป2นกร์ะบวนการ์ปร์ะสานงานร์ะหว)างบ(คคลหร์4อร์ะหว)างกล()มิบ(คคล


การจั�ดการตามแบบหลั�กการบร�หาร (7)

• Luther Gulilck และ Lyndall Urwick

• Gulilck เป2นศึาสติร์าจัาร์ย�ในมิหาว�ทยาล�ยโคล�มิเบย ส)วน Urwick เป2นท+ปร์!กษาด-านการ์จั�ดการ์

• Gulilck ได-เสนอแนวค�ดในการ์จั�ดการ์ซึ่!+งเป2นหน-าท+ขึ้องฝ่Aายบร์�หาร์ จัะติ-องด3าเน�นการ์ POSDCORB


การจั�ดการตามแบบหลั�กการบร�หาร (8)

POSDCORB• P (Planning) การ์วางแผน : เป2นการ์ก3าหนดส�+งท+ติ-องการ์และ

ว�ธีการ์ให-บร์ร์ล(ผลติามิติ-องการ์• O (Organizing) การ์จั�ดองค�การ์ : เป2นการ์ก3าหนดโคร์งสร์-างท+

เป2นทางการ์ขึ้องอ3านาจั• S (Staffing) การ์บร์�หาร์งานบ(คคล• D (Directing) การ์ส�+งการ์• CO (Co-ordinating) การ์ปร์ะสานงาน• R (Reporting) การ์ร์ายงานติ)อฝ่Aายบร์�หาร์• B (Budgeting) การ์วางแผนการ์เง�น บ�ญชและการ์ควบค(มิ


• แนวค�ดด�านมน-ษยส�มพ�นธี� (Human Rlations)• แนวค�ดน0มิผลมิาจัากแนวความิค�ดทางการ์จั�ดการ์

แบบว�ทยาศึาสติร์�ท+ค�ดว)ามิน(ษย�ท3างานเพ4+อผลติอบแทน หร์4อความิติ-องการ์ในด-านเศึร์ษฐก�จั

• Elton Mayo เป2นน�กส�งคมิว�ทยา (ปE 1880 – 1949) ชาวออสเติร์เลย และเป2นศึาสติร์าจัาร์ย�ด-านการ์ว�จั�ยอ(ติสาหกร์ร์มิขึ้อง Harvard University

• ได-ท3าการ์ศึ!กษาว�จั�ย Howthorne study ซึ่!+งเป2นการ์ศึ!กษาว�จั�ยเช�งทดลองในบร์�ษ�ท Western Electric

• โดยทดลองติามิสภูาพแวดล-อมิท+มิผลกร์ะทบติ)อการ์ท3างานขึ้องพน�กงาน

การ์ศึ!กษาการ์จั�ดการ์เช�งพฤติ�กร์ร์มิศึาสติร์�

(Behavioral management approach)


1. การ์ศึ!กษาทางจั�ติว�ทยาอ(ติสาหกร์ร์มิ “Hawthorne study”

• การ์ทดลองแบ)งออกเป2น 2 ขึ้�0นติอนร์ะยะท+ 1:

– ท3าการ์ทดลองใช-สภูาพขึ้องห-องทดสอบ– ศึ!กษาถึ!งผลกร์ะทบขึ้องสภูาพแวดล-อมิขึ้องการ์ท3างานท+

มิติ)อผลผล�ติ– โดยการ์ทดสอบผลกร์ะทบขึ้องแสงสว)างในการ์ท3างานท+มิ

ติ)อคนงานว)าจัะท3าให-เก�ดการ์เปล+ยนแปลงติ)อปร์�มิาณขึ้องผลผล�ติอย)างไร์

– ผลการ์ว�จั�ยพบว)า ไมิ)ว)าจัะเพ�+มิหร์4อลดแสงสว)างภูายในห-องอย)างไร์ ผลผล�ติก8ย�งเพ�+มิขึ้!0น


1. การ์ศึ!กษาทางจั�ติว�ทยาอ(ติสาหกร์ร์มิ “Hawthorne study”

ร์ะยะท+ 2 :– ท3าการ์ทดลองก�บติ�วแปร์อ4+นๆ เช)น

• มิอาหาร์เช-าให-คนงาน มิช�+วโมิงการ์หย(ดพ�ก ให-มิาท3างานในเช-าว�นเสาร์� ลดหร์4อเพ�+มิช�+วโมิงการ์ท3างาน และว�ธีการ์จั)ายค)าติอบแทน

– ผลการ์ว�จั�ยพบว)า ติ�วแปร์ขึ้-างติ-นมิผลติ)อการ์เปล+ยนแปลงการ์ท3างาน แติ)ไมิ)มิากน�ก

– ท3าให-เก�ดความิค�ดใหมิ)ๆ ในเร์4+องความิสามิาร์ถึในการ์ร์�บร์� - การ์แปลความิหมิายและท)าทในการ์ท3างานขึ้องคนงาน


• การ์ว�จั�ยติ)อจัากน�0น ได-ใช-เทคน�คการ์ส�มิภูาษณ�คนงานท(กแผนกในบร์�ษ�ทปร์ะมิาณ 2,000 คน พร์-อมิส�งเกติการ์ท3างานขึ้องคนงานเก+ยวก�บเหติ(ผลท+ท3าให-คนงานท3างานมิากขึ้!0น ท3าให-องค�การ์มิผลผล�ติมิากขึ้!0น

• ผลการ์ว�จั�ยพบว)า1 . เมิ4+อพน�กงานร์� -ส!กว)าได-ร์�บความิสนใจัจัากบ(คคลอ4+น จัะ

ท3าให-มิความิกร์ะติ4อร์4อร์-นในการ์ท3างานมิากขึ้!0น2 . ขึ้ว�ญและก3าล�งใจัในการ์ท3างานเป2นส�+งส3าค�ญมิาก ท�0งน0

เพร์าะพน�กงานมิชว�ติจั�ติใจั ไมิ)สามิาร์ถึซึ่40อหาด-วยเง�นอย)างเดยว


3 .ปร์ะส�ทธี�ภูาพการ์ท3างานมิ�ได-ขึ้!0นอย�)ก�บสภูาพแวดล-อมิท+ดเท)าน�0น แติ)ย�งขึ้!0นก�บมิน(ษยส�มิพ�นธี�ท+ดภูายในองค�การ์ด-วย

4 .กล()มิท3างานจัะเป2นผ�-ก3าหนดค(ณล�กษณะขึ้องสมิาช�ก แบบว�ธีการ์ขึ้องกล()มิติลอดจันความิส3าเร์8จัหร์4อความิล-มิเหลวขึ้ององค�การ์ในส�ดส)วนท+กล()มิยอมิร์�บได- โดยอาศึ�ยความิส�มิพ�นธี�เช�งอ3านาจัขึ้องกล()มิ

5 .เมิ4+อพน�กงานในร์ะด�บส�งสามิาร์ถึจั�งใจัด-านจั�ติใจั จัะมิความิส3าค�ญมิากกว)าการ์จั�งใจัด-วยเง�น


2.ทฤษฎีล3าด�บขึ้�0นขึ้อง ความิติ-องการ์หร์4อ ทฤษฎีแร์งจั�งใจัขึ้องมิาสโลว�

• มิาสโลว� เป2นผ�-วางร์ากฐานจั�ติว�ทยามิน(ษยน�ยมิ เขึ้าได-พ�ฒนาทฤษฎีแร์งจั�งใจั ซึ่!+งมิอ�ทธี�พลติ)อร์ะบบการ์ศึ!กษาขึ้องอเมิร์�กาเป2นอ�นมิาก


ทฤษฎีล3าด�บขึ้�0นติามิความิติ-องการ์• Abraham Maslow : ทฤษฎีล3าด�บขึ้�0นความิติ-องการ์

1 .ความิติ-องการ์ทางร์)างกาย2 .ความิติ-องการ์ความิปลอดภู�ย3 .ความิติ-องการ์ด-านส�งคมิ4 .ความิติ-องการ์ยกย)อง5 .ความิติ-องการ์ปร์ะสบความิส3าเร์8จัในชว�ติ


3. ทฤษฎี X ทฤษฎี Y• Douglas McGregor:

– ทฤษฎี X– ทฤษฎี Y


• ล�กษณะท+ส3าค�ญขึ้องทฤษฎี X1 .พน�กงานติ-องการ์ท3างานให-น-อยท+ส(ด ด�งน�0น

ผ�-บร์�หาร์ติ-องคอยควบค(มิ ส�+งการ์ หร์4อลงโทษเพ4+อให-บ(คคลท3างาน

2. พน�กงานขึ้าดความิทะเยอทะยาน และไมิ)ติ-องการ์ร์�บผ�ดชอบอะไร์

3. โดยท�+วไปพน�กงานจัะติ)อติ-านการ์เปล+ยนแปลง เพร์าะเกร์งว)าตินเองจัะเด4อดร์-อนหร์4อติ-องการ์ท3างานหน�กกว)าเด�มิ

4. ท3างานติามิค3าส�+งอย)างเดยว ไมิ)กร์ะติ4อร์4อร์-นแติ)ชอบความิมิ�+นคงในชว�ติ


• ล�กษณะท+ส3าค�ญขึ้องทฤษฎี Y1 .ชอบท3างาน2 .มิความิค�ดร์�เร์�+มิ ในการ์แก-ป<ญหาในการ์ท3างานเพ4+อให-

บร์ร์ล(จั(ดมิ()งหมิาย3 .พน�กงานมิความิเติ8มิใจัท+จัะเสาะแสวงหางานมิาท3า

และมิความิร์�บผ�ดชอบ4 .พน�กงานจัะยอมิร์�บจั(ดมิ()งหมิายขึ้ององค�การ์ เพ4+อท+

จัะใช-ความิพยายามิในการ์ท3างานให-ส3าเร์8จั และบร์ร์ล(เป7าหมิายขึ้ององค�การ์

5. พน�กงานมิศึ�กยภูาพท+สามิาร์ถึพ�ฒนาตินเองได- และขึ้ณะน0ย�งไมิ)ได-ใช-ความิสามิาร์ถึท+มิอย�)อย)างเติ8มิท+

6. ผ�กพ�นก�บองค�การ์เพร์าะหว�งส�+งติอบแทนหร์4อร์างว�ล


การศ3กษาการจั�ดการเชื่�งป็ร�มาณ

• ปร์ะกอบด-วย 3 องค�ปร์ะกอบ1 .ว�ทยาการ์จั�ดการ์ (Management Science)

2 .การ์จั�ดการ์ปฏี�บ�ติ�การ์ (Operation Management)

3 .ร์ะบบสาร์สนเทศึการ์จั�ดการ์ (Management Information System: MIS)


1.ว�ทยาการจั�ดการหร!อการว�จั�ยป็ฏิ�บ�ต�การ

• เป2นการ์น3าเอาว�ธีการ์ทางว�ทยาศึาสติร์�ท+ค3าน!งถึ!งเหติ(ผล

• การ์ติ�ดส�นใจัติ-องพ�จัาร์ณาทางเล4อกติ)างๆ จัากขึ้-อมิ�ลท+เก+ยวขึ้-อง หร์4อใช-การ์ว�เคร์าะห�ทางคณ�ติศึาสติร์�

• การ์ใช-โมิเดลสถึานการ์ณ�จั3าลอง ก)อนน3าไปใช-จัร์�ง


2.การจั�ดการป็ฏิ�บ�ต�การ• เป2นการ์จั�ดการ์ใช-เทคน�คเช�งปร์�มิาณเพ4+อปร์�บปร์(ง

ผลผล�ติและเพ�+มิปร์ะส�ทธี�ภูาพการ์ผล�ติส�นค-าและบร์�การ์

• การ์ค�ดค-นออกแบบร์ะบบเพ4+อมิาควบค(มิกร์ะบวนการ์ผล�ติ การ์ด3าเน�นงานและการ์บร์�หาร์ เช)น การ์จั�ดการ์ส�นค-าคงคล�ง เทคน�คติาร์างเวลาเพ4+อช)วยวางแผนการ์ผล�ติ


3.ระบบสารสนเทศการจั�ดการ• เป2นการ์พ�ฒนาร์ะบบขึ้-อมิ�ลเพ4+อน3ามิาใช-ในการ์

จั�ดการ์ โดยใช-คอมิพ�วเติอร์�ช)วยในการ์จั�ดร์ะบบขึ้องขึ้-อมิ�ลท+จั3าเป2นติ)อการ์ติ�ดส�นใจั

• ผ�-บร์�หาร์สามิาร์เร์ยกใช-ขึ้-อมิ�ลได-อย)างร์วดเร์8ว


กล()มิทฤษฎีการ์บร์�หาร์ท+ได-ร์�บการ์พ�ฒนาขึ้!0นมิาใหมิ)

ทฤษฎีเช�งร์ะบบ เป2นแนวความิค�ดท+มิององค�การ์และกลไกภูายในองค�การ์ว)าเหมิ4อนก�บร์ะบบ โดยพ�จัาร์ณาองค�ปร์ะกอบขึ้องร์ะบบการ์ด3าเน�นงานขึ้ององค�การ์ สามิาร์ถึจั3าแนกได- 3 ส)วนค4อ

• 1.ส)วนน3าเขึ้-า (Input)• 2.กร์ะบวนการ์ (Process)• 3.ผลล�พธี� (Output)


สร-ป็หลั�กการของการบร�หารโดยสถานการณ�


• William G. Ouichi • ท3าการ์ศึ!กษาเปร์ยบเทยบการ์จั�ดการ์ขึ้องธี(ร์ก�จั

อเมิร์�ก�นและญ+ป(Aน โดยสร์(ปเป2นทฤษฎี A ทฤษฎี J และทฤษฎี Z


ทฤษฎี A (Theory A-American)

• เป2นท�ศึนะการ์บร์�หาร์งานแบบอเมิร์�กา ท+มิ()งเน-นความิร์�บผ�ดชอบ และการ์ติ�ดส�นใจัขึ้องบ(คคล มิร์ะบบปร์ะเมิ�นผลช�ดเจัน เล4+อนติ3าแหน)งร์วดเร์8วติามิความิสามิาร์ถึ ไมิ)ผ�กพ�นก�บการ์จั-างงานร์ะยะยาว


ล�กษณะขึ้ององค�การ์แบบ A (American)

1 .การ์จั-างงานร์ะยะส�0น2 .การ์ติ�ดส�นใจัโดยบ(คคลใดบ(คคลหน!+ง3 .ความิร์�บผ�ดชอบเฉพาะบ(คคล4 .การ์ปร์ะเมิ�นผลหร์4อการ์เล4+อนติ3าแหน)งอย)าง

ร์วดเร์8ว5 .การ์ควบค(มิอย)างเป2นทางการ์6. เส-นทางอาชพแบบเช+ยวชาญเฉพาะด-าน7. แยกเป2นส)วนๆอ.ธีร์�วร์า บวชช�ยภู�มิ� Teewara Buchaiyaphum

ล�กษณะองค�การ์แบบ J (Japanese)

1 .การ์จั-างงานติลอดชพ2 .การ์ติ�ดส�นใจัเป2นเอกฉ�นท�3 .ความิร์�บผ�ดชอบแบบบกล()มิ4 .การ์ปร์ะเมิ�นผลและการ์เล4+อนติ3าแหน)ง5 .การ์ควบค(มิในติ�วเองไมิ)เป2นทางการ์6 .เส-นทางอาชพไมิ)เช+ยวชาญเฉพาะด-าน7 .มิความิเก+ยวขึ้-องก�น


ทฤษฎี J (Theory J-Japanese)

• เป2นท�ศึนะการ์บร์�หาร์งานแบบญ+ป(Aน ท+เน-นความิย!ดมิ�+น ผ�กมิ�ดติ)อองค�การ์ การ์จั-างงานร์ะยะยาว เน-นร์ะบบอาว(โส และการ์ให-ความิส�มิพ�นธี�ก�บบ(คคลในองค�การ์ท(กๆด-าน ร์วมิท�0งชว�ติส)วนติ�ว


โมิเดลขึ้องบร์�ษ�ทในปร์ะเทศึญ+ป(Aน มิ 10 ปร์ะการ์ (ติ)อ)

1 .ค(ณภูาพส�งและติ-นท+ติ3+า (High quality and low cost)

2. ความิกว-างขึ้องโมิเดลและล�กษณะท+ส3าค�ญ (wide array of models and features)

3. การ์ผล�ติแบบปร์ะหย�ด (Lean production)4. พน�กงานถึ4อเป2นส�นทร์�พย�ขึ้ององค�การ์

(Employees as assets)5. การ์จั-างงานแบบถึาวร์(Permanent employment)


โมิเดลขึ้องบร์�ษ�ทในปร์ะเทศึญ+ป(Aน มิ 10 ปร์ะการ์

6 .ความิเป2นผ�-น3าโดยมิติ�เอกฉ�นท� ( Leadership by consensus)

7. เคร์4อขึ้)ายในการ์ปร์ะสานงานร์)วมิก�นท+แขึ้8งแกร์)ง (Strong intercorporate networks)

8. เป7าหมิายร์ะยะยาว (Long-term goals)9. ความิหลากหลายภูายในขึ้องอ(ติสาหกร์ร์มิท+มิความิ

เจั�ร์ญเติ�บโติ(Internal diversification into high-growth industries)

10. ความิส�มิพ�นธี�ในการ์ท3างานแบบใกล-ช�ดก�บร์�ฐบาล (close working relationship with government)


ทฤษฎี Z (Theory Z)

• William G. Ouichi

เป2นการ์ผสมิผสานร์ะหว)าง ทฤษฎี A ทฤษฎี J เร์ยกว)า ทฤษฎี Z

โดยท+จัะมิ()ง


ล�กษณะองค�การ์แบบ Z1 .การ์จั-างงานร์ะยะยาว2. การ์ติ�ดส�นใจัเป2นเอกฉ�นท�3. ความิร์�บผ�ดชอบเฉพาะบ(คคล4. การ์ปะเมิ�นผลและการ์เล4+อนติ3าแหน)งแบบค)อยเป2นค)อยไป5. การ์ควบค(มิในติ�วเองไมิ)เป2นทางการ์ โดยมิการ์ว�ดผลอย)าง

ช�ดเจันและเป2นทางการ์6. เส-นทางอาชพแบบเช+ยวชาญเฉพาะด-านในร์ะด�บปานกลาง7. มิความิเก+ยวขึ้-องก�นในล�กษณะคร์อบคร์�ว


4. การ์บร์�หาร์ค(ณภูาพ (TQM)

1 .มิ()งเน-นล�กค-า2 .สามิาร์ถึปร์�บปร์(งค(ณภูาพและมิการ์พ�ฒนาได-

อย)างติ)อเน4+อง3 .สามิาร์ถึติอบสนองติ)อความิติ-องการ์ขึ้องล�กค-า

ได-ร์วดเร์8ว และมิปร์ะส�ทธี�ภูาพ4 .การ์ว�ดท+ถึ�กติ-องแมิ)นย3า TQM ใช-เทคน�คทาง

สถึ�ติ�


หลักการจัดการ บทที่ 2...

Documents

Transcript of หลักการจัดการ บทที่ 2...