ដ ើរដោយមាន ៣

ស ំដីោយមាន៤

Prepared by Ann

ននេះជាសុភាសិតខ្មែរសុទធសាធ ខ្ែលបុពវបុរសខ្មែរនយើងបនសល់ទុកនោយកូនខ្មែរពិចារណា ។ ន េះបីជាយ៉ាងណាក៏នោយ សូមនមតតមនតីសំរាប់ កំហុសឆ្គងនានាកនុងការវភិាគខ្វកខ្ែកននេះ

សុភាសិតខ្មែរជាន្រើនខ្ែលមាន នហតុអវីមិន នលើកយកមកវភិាគខ្វកខ្ែក?

ពិតណាស់សុភាសិតខ្មែរមានជាន្រើន ប៉ាុខ្នតអវីខ្ែល ពិនសសសំរាប់សុភាសិតមួយននេះ បុពវបុរសែូនតាខ្មែរនយើង បានោស់នតឿន ន្កើនរលឹំកកូនខ្មែរជានរៀងរាល់ឆ្ន ំ

សុភាសិតមួយននេះ្តូវ បានោស់នតឿន ន្កើនរលឹំកកូនខ្មែរជានរៀងរាល់ឆ្ន ំ យ៉ាងែូរនមត៉ារ?

ជាែំបូងនយើងខ្សវងយល់ពីអតថន័យរបស់សុភាសិត មួយននេះសិន នៅរុងបញ្ច ប់ នយើង និងបានែឹង រនបៀបន្កើនរលឹំកសុភាសិតននេះ

នែើរនោយមាន៣ សំរាប់ន័យ្តង់ រំនួន៣សំនៅនៅនលើភាពមានលំនឹង (ជា្ទឹសតីធរណីមា្តបលង់ ៣ រំនុរបនងកើតបានបលង់មួយ) កាលពីសម័យនែើម សំរាប់មនុសសរំណាស់ និងអនកមានឋានេះ នសែឋី មន្រនតី ជានែើម ន្រើនន្បើ្បាស់ ន ើ្រត់(ន ើងទី៣) សំរាប់ទប់និងរកាលំនឹងនៅនពលនធវើែំនណើ រនោយនថែើរន ើង។

សំរាប់ន័យនធៀប ន ើងទី៣ សំនៅនលើ ការ្តឹេះរេឹះពិចារណា រំនណេះែឹង

ជា្តីមុម នំាមុមន ើង ំង២របស់នយើង ែូរ

ន ើ្រត់ ខ្តងខ្តនែើរមុនន ើងជានិរច។ មានន័យថា មុននពលនធវើកិរចការងារ ្តូវមាន

ភាព្បុង្បយតន័ និងន្បើ្បាស់ គំនិតពិចារណា

ពីគុណសមបតតិនិង គុណវបិតត ផលលអ និង

ោ្កក់ ហានិភ័យជានែើម នែើមបីភាពរងឹមំា និង

យូរអខ្ងវង។

ភាពរងឹមំាកនុងផលូវរិតត សំនៅនលើ ្បាជាា គឺជា

ោវធុខ្ែលោរការពារមលួននិងការប៉ាុនប៉ាង

ពីស្តូវ ជាក់ខ្សតងែូរនៅកនុងនរឿងធនញ្ជ ័យ

រាល់ភាព្ប ម របស់ធនញ្ជ ័យចាប់តំាងពីនៅ

ជាមួយនសែឋី រហូតែល់អនក្បា ារិន នកើតនរែ

ពីគំនិត ្តិេះរេិះពិចារណា និង្បា ា ខ្ែលជាន ើង

ទីបី

អនក្បា ារិនមិនបានមលបខ្លល រ

នសតរខ្មែរនទ ប៉ាុខ្នតអវីខ្ែល អនក្បា ារិន

ខ្លល ររោរននាេះ

គឺ ្បាជាា របស់ធនញ្ជ ័យ

វែិននាេះនទ។

សំែីនោយមាន៤ សំរាប់ន័យ្តង់ ខ្ផនកអកសរសាស្រសតខ្មែរ កនុងរាប់កបួនកំណាពយ ខ្មែរ យ៉ាងតិរបំផុតចាប់ពី បទពាកយ៤នៅ

(មិនមានបទពាកយ៣រ២ឺនទ) សំរាប់កំណាពយ ខ្មែរ មាន ំងពាកយ ួន ផទួន រនតំ ខ្ែលពិនរាេះ

ខ្ណងណង មាន ំងន័យ ្តង់និងន័យនធៀប

សំរាប់ អប់រ ំខ្ណនំា ន្បៀន្បនៅ ែឹកនំា។

មានន័យថារាល់ពាកសសំែីខ្ែល ពិនរាេះរនតំខ្ណងណង្តូវមានយ៉ាងតិរចាប់ពី

ពាកស៤ នៅ។ សំរាប់ន័យនធៀប ការន្បើ ្បាស់ពាកយសំែី ្តូវរាស់ ្គប់ពាកយ ្តូវ មានរាប់កបួនខ្លន ត ជាសំែីពិនរាេះពិសា មានន័យ បានការ នៅនពល្បាស្សយ័ ក់ទង។

ជាឧ ហរណ៏ខ្ែលនយើង ំងអស់គ្នន បានែឹង ស្សាប់ នៅកនុងនរឿងធនញ្ជ ័យ ំងនសែឋី ំងនសតរ បានចាែ់ និងបាក់ មុមនោយសារសំែីបញ្ជជ មិន រាស់លាស់ែូរជា ចំារំការ យករបស់ របរស្សាលៗ រកនសេះមករូលរមួកបួន មិនរង់ន ើែមុម ជានែើម។ ពាកយនពរន៏តាមទំលាប តាមគ្នន តៗ មកនោយមិនបានកំណត់និងគិត ពីន័យពិត្បាកែ មិនខ្តប៉ាុនណាណ េះ ពាកយនព ោរបងក នោយមានន្គ្នេះ ថាន ក់និងវនិាសកមែ ្បសិននបើនយើងមិនបានកំណត់ពីនិយមន័យនោយ បានរាស់លាស់និងការកំណត់បរបិទនោយបាន ្តឹម្តូវ។

មូលនហតុអវី សំែីនិងែំនណើ រនៅជាមួយគ្នន នៅកនុងសុភាសិតននេះ?

បុពវបុរសខ្មែរនយើងបងកប់

ន័យមួយនៅកនុងសុភាសិត

ននេះ គឺ ្តូវនគ្នរពពាកស សរចេះ ្តូវនធវើនូវអវី ខ្ែលមលួន

បាននិយយ និង សនា។

• សំែីនិងែំនណើ រនៅជាមួយគ្នន =នធវើនូវអវីខ្ែលមលួនបាននិយយ

• សំែីនិងែំនណើ រនៅជាមួយគ្នន =វទិាសាស្រសត(ធរណីមា្តបលង់) ្តូវផារភាជ ប់ជាមួយគុណធម៌(អកសរសាស្រសតខ្មែរ)។

• ំងននេះជាអវី ខ្ែលបុពវបុរសខ្មែរនយើង ំនាន់

មុនរកាទុកនោយកូនខ្មែរគិតពិចារណា និង

អនុវតត។ • នហតុអវីសុភាសិតជាន្រើនខ្ែលបុពវបុរសខ្មែរ នយើងបនសល់ទុកនោយជាន្រើន មិនយកមក

វភិាគ ខ្វកខ្ែក?

បនាទ ប់ពីនរែវសា ជានរៀងរាល់ខ្ម វរិឆិកា នយើង្បខ្ហលនឹកន ើែពិធីជា្បពពណីខ្មែរមួយ ខ្ែល្បារពវនៅទននលបួនមុម ននាេះគឺ ពិធី បុណយ អ ុ៊ុំទូក បខ្ណត ត្បទីព និង អកអំបុកសំពេះ្ពេះខ្ម។ នយើងសូមនលើកយក ពិធីអកអំបុក មកវភិាគ

កណាត លអ្ាត និង នងើយមុមនឡើង នយើងនិងន ើែផ្កក យ មួយខ្ែលខ្មែរ សាគ ល់ថា ជាផ្កក យ យមនងគ័ល។ កនុងសាថ នភាពសាា ត់ និងរិតតស្ងួម នែើមបីពិចារណា នូវអវីខ្ែលនយើងបាន ន ើែ ផ្កក យ ៣នៅ ហ ុ៊ុំពទធ័នោយ ផ្កក យ៤

នានពលរា្តីកណាត លអ្ាត ពិធី អកអំបុក្តូវ្បារពធ នោយតំរវូ នោយនយើងជាអនករូលរមួ នងើយ មុមនឡើងនៅនលើនែើមបីអក ឆី្អំបុក

ផ្កក យ Orion ខ្ែលខ្កែរនៅថាផ្កក យយមនងគ័លទិសខ្លងតបូង

ផ្កក យ ៣= នែើរ នោយមាន ៣ ផ្កក យ ៤= សំែីនោយមាន ៤

ផ្កក យ ៣ នៅខ្លងកនុង= ការគិត ពិចារណា និង ្បាជាា ញ្ជា ណ ផ្កក យ ៤ នៅពទធ័ខ្លងន្ៅ= សំែី ខ្ែលវាចានរែមកន្ៅ សំរាប់្បាស្ស័យ ក់ទង

• ខ្មែរជាពូ សាសន៍មួយ កនុងរំនណាមពូ សាសន៍ែពទនទៀត ខ្ែលមានវជិាជ ន្ៅ្ េះនឹងការយល់ែឹងអំពីតារាសាស្រសដ ត្មា ឮនាគខ្្បកាលសង់ផទេះ ត្មាោក់ន ែ្ េះនោយកូននៅ ត្មា សង់្បាសាទនានា ជានែើម។ល។ ជាអកុសល គមពីរត្មាជា ន្រើន ្តូវនគយកអស់ ឬ ែុតនចាលមលេះ ខ្ែលនធវើនោយខ្កែរ បាត់បង់អស់ នូវធនាន សមបតិតវជិាជ ំងននាេះ។