Kkkasunumu

KKKAKKKA(Kırım Kongo Kanamalı (Kırım Kongo Kanamalı

Ateşi)Ateşi)

Hazırlayan:Özlem AYDINHazırlayan:Özlem AYDIN

HİE HemşiresiHİE Hemşiresi

• Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, KKKA, Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirus soyundan virüslerin meydana getirdiği, şiddetli seyir gösteren, öldürücü, kenelerle bulaşan zoonoz(hayvandan insana geçen) bir hastalıktır.

• Hastalık hayvanlarda, insanlara nazaran daha yaygın olarak görülmektedir. Ancak hastalık hayvanlarda, subklinik (asemptomatik) olarak seyretmekte insanlarda da klinik ve subklinik olarak, sporadik vakalar veya salgınlar şeklinde görülebilmektedir

• Hastalık ilk defa 1944 yılında Kırım’da görülmüş ve Kırım Kanamalı Ateşi olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 1956 yılında Kongo’da görülen hastalığın, 1969 yılında Kırım Kanamalı Ateşi ile aynı olduğunun farkına varılmış ve hastalık bu tarihten itibaren bu günkü bilinen ismiyle anılmaya başlamıştır.

• Hastalık 2002 yılında ilk kez Tokat ilinde görülmüş olup izleyen yıllarda sporadik vakalar şeklinde görülmeye devam etmektedir.

Hastalık BelirtileriHastalık Belirtileri

• KKKA, insanlarda ateş ani başlayan baş ağrısı, kırıklık halsizlik ve belirgin iştahsızlıkla başlar; bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi şikayetler buna eşlik eder. İlk günlerde yüz ve göğüste peteşi ve konjonktivalarda kızarıklık dikkati çeker. Gövde ve ekstremitelerde ekimozlar oluşabilir. Epistaksis, hematemez, melena ve hematüri sıktır. Bazen vajinal kanama da olabilir.

Epidemiyoloji ve BulaşmaEpidemiyoloji ve Bulaşma

• Hastalık, Afrika, Asya, Orta Doğu ve Doğu Avrupa’da endemik olarak seyreder. KKKA’nın son yıllarda Kosova, Arnavutluk, İran, Pakistan ve Güney Afrika’da sporadik ve epidemiler şeklinde görüldüğü bildirilmektedir.

• Bir çok evcil ve yabani hayvan virüsle enfekte olmakta ve bu hayvanlarda hastalık hafif seyretmektedir. Bir çok kuş türü virüse karşı dirençli olmasına rağmen virüsün yayılmasında önemli rol oynar. Hayvanlarda hastalık enfekte kenelerin ısırması ile başlamaktadır KKKA’nın bulaşmasında, Hyalomma soyuna ait keneler daha büyük rol oynar ancak 30 yakın kene türünün bu hastalığı bulaştırabileceği rapor edilmektedir.

• Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler (nimpf), küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza eder, erginliğe erişen keneler, insan veya hayvanlardan kan emerken virüsleri da bulaştırırlar.

KKKA’ DA Risk GrubuKKKA’ DA Risk Grubu

• Tarım çalışanları- Hayvancılık yapanlar - Çiftlik çalışanları - Çobanlar - Mezbaha çalışanları- Kasaplar- Veteriner Hekimler - Endemik bölgelerde görev yapan sağlık personeli- Hasta hayvan ile teması olanlar- Askerler- Kamp yapanlar - Deri fabrikası çalışanları RİSK ALTINDADIR

İnkübasyon süresi;İnkübasyon süresi;

• Kene tarafından ısırılma ve virusun alınması arasında geçen süre genellikle 1-3 gündür ancak bu süre 9 güne kadar uzayabilmektedir. Enfekte kan, ifrazat veya diğer dokulara doğrudan temas sonucu bulaşmalarda bu süre 5-6 gün olup 13 güne kadar uzayabilmektedir.

Virüsün İnsanlara Geçişi;Virüsün İnsanlara Geçişi;

A- İnfekte kenelerin ısırması

B- Viremik hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait kan ve dokularla temas

C- İnfekte hastalardan (nozokomiyal)

1-Sekresyonlarla direk temas

2-İnfekte doku ve kan teması

3-Laboratuvardan, olmaktadır

• KKKA mevsimsel özellik gösterir, vektör kenelerin hareketleri sıcak mevsimde artar. Türkiye’de Mayıs-Ekim arasında görülmektedir. Risk altında olan ve virüs izolasyonları yapılan ülkeler harita üzerinde gösterilmiştir.

KKK’DA TanıKKK’DA Tanı

• Tanı için biyogüvenlik açısından tam güvenli laboratuarlara ihtiyaç duyulmaktadır. Kanda virüse karşı oluşan antikorların taranması tanı için en sık kullanılan yöntemdir. Bu göstergeler hastalığın başlangıcından sonra 6. günden itibaren belirlenebilir.

•

TEDAVİTEDAVİ

• Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastaya destek tedavisi yapılmalıdır

KKHA İzolasyonKKHA İzolasyon

• Hastalar izolasyon odalarına alınmalı• Anteroom (hol?) olmalı• İzolasyon odası yoksa

– Tuvaletli tek oda• Koğuşsa uzak bir köşe• Ya da diğer sağlık işlemlerinden ayrı

bir bölme– Havalandırma olmamalı– Etrafında güvenlik oluşturulmalı

Anteroom’da Olması GerekenlerAnteroom’da Olması Gerekenler

-Rutin hasta bakımında gerekli olan;– Önlük– Maske– Eldiven

-El yıkama için lavabo-Dezenfeksiyon için gerekli solüsyonlar-İlaçlar (acil ilaçlar, analjezik,antb. vs)-Test için ağzı kapaklı tüpler

• CDC Evrensel önlemleri geliştirdi (1987) • HICPAC, ABD’ de uygulamaya başladı

(1995) • Hastalara ait

- Kan

- Vücut sıvıları (semen, vajinal sekresyonlar, BOS v.b.)

- Dokular potansiyel infeksiyöz

Evrensel ÖnlemlerEvrensel Önlemler

Bariyer ÖnlemleriBariyer Önlemleri

– El yıkama– Eldiven giyme– Maske takma– Gözlük (invaziv

işlemde)

– Koruyucu giysi– İğne uçları ve kesici

alet güvenliği– Yüzey, çarşaf vb

temizliği– İnvaziv işlemler

azaltılmalı

-Mümkünse disposable malzemeler kullanılmalı

- Enfekte atıklar ve tekrar kullanılmayacak olan malzemeler yakılarak imha edilmeli

-Dezenfeksiyon işlemlerinde; -Günlük çamaşır suyu çözeltileri

-Gulataraldehid (%2) -Sabun

-Deterjanlar

-Su kullanılabilir -CCHFV için etkililer

Dezenfeksiyon 1Dezenfeksiyon 1

-Antiseptik olarak;-Korhekzidin veya iyot bileşikleri de kullanılabilir

-Ellerin dekontaminasyonunda; -Klorhekzidinli % 70’lik izopropil alkol kullanılabilir


-Çamaşır suyundan dezenfeksiyon amacıyla çözelti hazırlamak için;

-%5 klor içeren hazır çamaşır suyundan;

-1/10 (%0.5) (1 birim % 5’lik çmşr suyu, 9 birim su)

-1/100 (%0.05) (1 birim % 5'lik çmşr suyu 99 birim su)

-Çözeltiler günlük olarak hazırlanıp kullanılmalı


-1/10 (%0.5)’ luk Çamaşır suyu;

-Hasta nakli yapılan araçlar

-Hastaya ait vücut sıvıları, idrar ve dışkı

-Cesetlerin yıkanmasından sonra ceset

dezenfeksiyonunda kullanılmalı

-Çözeltinin gözlere ve deriye teması

önlenmeli


-1/100 (%0.05)’ lük Çamaşır suyu;

-Yüzeylerin

-Tıbbi malzemelerin

-Hastaya ait malzemelerin (yatak vs.)

-Tekrar kullanılabilen malzemelerin (elbise, eldiven, çizme, termometre, steteskop vb.)

dezenfeksiyonunda kullanılmalı


-Otoklav

-Kaynatma (20 dk) (uygun malzemeler)

SterilizasyonSterilizasyon

Enfekte Materyale Temas Varsa (1)Enfekte Materyale Temas Varsa (1)

• Kaza ile iğne batması söz konusu olursa;-O bölgeye % 70’lik alkol 20-30 saniye uygulanır-Sonra sabunlu su ile yıkanır -Hızlı akan su altında 20-30 saniye kadar tutulur

• Hastanın kan ve vücut sıvılarına temas olması halinde; -O bölge sabunlu su ile iyice yıkanır

• Göze enfekte materyel sıçramışsa; -Göz temiz su ile iyice yıkanır

•İnfekte kan ve doku teması varsa;

-Ateş ve diğer belirtiler yönünden üç hafta

takip

-Ateş günde iki defa ölçülmeli

-Ateş 38,3°C veya üzerinde ise Tedavi?

•Şüpheli veya doğrulanmış olgu ile

temas sonrasında ribavirin proflaksisi

uygulanabilir

4 x 0.5 gr/ 7gün oral

Enfekte Materyale Temas Varsa (2)Enfekte Materyale Temas Varsa (2)

KKKA’da Korunma ve KontrolKKKA’da Korunma ve Kontrol;;

• Bu hastalıktan korunmak amacıyla, hali hazırda insanlar ve hayvanlar için geliştirilmiş bir aşı yoktur. Bu nedenle hastalıkta korunma tedbirleri büyük önem arz eder.

• Özellikle hastalığın epidemik olarak görüldüğü yerlerde genel kene mücadelesinin etkin bir şekilde yapılması esastır. Kene mücadelesi çok önemli olmakla birlikte oldukça da zordur. Bu nedenle öncelikle kenelerin aktif olduğu dönemlerde (Nisan-Ekim) konakçıların uzak tutulması sağlanmalıdır.

• Böyle yerlere girme zorunluluğu bulunan kişilere ise çıplak ayakla veya kısa giysilerle girilmemesi lastik çizme kullanmaları veya pantolon paçalarını çorap içine alarak girmeleri tavsiye edilmektedir. Bu yerlerin piknik amaçlı olarak kullanılmasının yasaklanması da bir tedbir olarak düşünülmelidir. Kenelerin bu yerlerde yoğun olarak bulunduğunun bilinmesi durumunda, canlılara ve çevreye zarar vermeden insektisit uygulamalarına baş vurulabilir. Bu amaçla uçak, helikopter, püskürtme cihazı monte edilmiş araç veya sırtta taşınabilen pülverizatörler kullanılmalıdır.

Hayvan kanı, dokusu veya hayvana ait diğer vücut sıvıları ile temas sırasında da gerekli korunma önlemleri alınmalıdır.

Mümkün olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan kaçınılması gerekmektedir. Hayvan barınakları veya kenelerin yaşayabileceği alanlarda bulunulması durumunda, vücut belirli aralıklarla kene yönünden muayene edilmeli; vücuda yapışmamış olanlar dikkatlice toplanıp öldürülmeli, yapışan keneler ise kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan (bir pensle sağa sola oynatarak, çivi çıkarır gibi) alınmalıdır.

Piknik amaçlı olarak su kenarları ve otlak şeklindeki yerlerde bulunanlar döndüklerinde, mutlaka üzerlerini kene bakımından kontrol etmeli ve kene varsa usulüne uygun olarak vücuttan uzaklaştırmalıdır. Çalı, çırpı ve gür ot bulunan yerlerden uzak durulmalı, bu gibi yerlere çıplak ayakla veya kısa giysilerle girilmemelidir.

Ormanlarda çalışan işçilerin ve ava çıkanların lastik çizme giymeleri veya pantolonlarının paçalarını çorap içine almaları kenelerden koruyucu olabilmektedir.

Gerek insanları gerekse hayvanları kene korumak için repellent olarak bilinen böcek kaçıranlar dikkatli bir şekilde kullanılabilir. Repellentler sıvı, losyon, krem, katı yağ veya aerosol şeklinde hazırlanan maddeler olup, cilde sürülerek veya elbiselere emdirilerek uygulanabilmektedir. Aynı maddeler hayvanların baş veya bacaklarına da uygulanabilir; ayrıca, bu maddelerin emdirildiği plâstik şeritler, hayvanların kulaklarına veya boynuzlarına takılabilir.

Hasta ve hastanın sekresyonları ile temas sırasında mutlaka üniversal önlemler (eldiven, önlük, gözlük, maske vb.) alınmalıdır. Genellikle hava yolu ile bulaşmadan bahsedilmemektedir. Ancak, kan ve vücut sıvıları ile temastan kaçınılmalıdır. Bu şekilde bir temasın söz konusu olması halinde, temaslının en az 14 gün kadar ateş ve diğer belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektedir.

Hayvan kanı, dokusu veya hayvana ait diğer vücut sıvıları ile temas sırasında da gerekli korunma önlemleri alınmalıdır.

RESİMLERLE KENE RESİMLERLE KENE ÇIKARMA TEKNİKLERİ ÇIKARMA TEKNİKLERİ

•CCHFV’ ye karşı fare beyninden izole edilen

virusun formalin ile inaktivasyonuyla elde

edilmiş bir aşı var

•Doğu Avrupa’da (Bulgaristan) kullanılmış

olmasına rağmen etkinliği ve emniyeti

tartışmalı

KKHA Aşısı ?KKHA Aşısı ?

KaynaklarKaynaklar

• www.kkgm.gov.tr

• www.sağlık.gov.tr

Kkkasunumu

Business

Transcript of Kkkasunumu