209

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 7

จตวทยากบศกยภาพทางสมองของผเรยน

หวขอเนอหา

1. ความรเกยวกบสมอง

2. ศกยภาพของสมองกบการเรยนร

3. แบบการเรยนร

4. ความถนดของผเรยน

5. การนาจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21

จดประสงคเชงพฤตกรรม : เพอใหผเรยน

1. บอกความรเกยวกบสมองได

2. จาแนกความแตกตางของศกยภาพของสมองกบการเรยนรได

3. จาแนกแบบการเรยนรในแตละแบบได

4. บอกความถนดของผเรยนแตละแบบได

5. สามารถนาจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21 ได

กจกรรมการเรยนการสอน

1. บรรยายโดยใช Power point ทมเนอหาเกยวกบสมองและพฒนาการของสมอง

ศกยภาพของสมองกบการเรยนร แบบการเรยนร ความถนดของผเรยน และการนาจตวทยาไป

ประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21

2. คาบเรยนท 1 ใหผเรยนทดสอบสมองซาย-ขวา จากโปรแกรมในคอมพวเตอร

3. ใหผเรยนไดแลกเปลยนเรยนร ซงกนและกน เรอง แบบการเรยนรของฉน โดย

ผสอนสมจบฉลากเพอนาเสนอแบบการเรยนรของตนเอง

4. ผสอนและผเรยนรวมกนสรปประเดนและสาระสาคญของหวขอในบทเรยน

210

5. คาบเรยนท 2 ใหผเรยนทดสอบความถนดของแตละคน โดยใชแบบวดความ

ถนด

6. ผสอนและผเรยนรวมกนสรปประเดนและสาระสาคญของการเรยนร

7. ใหการบานโดยใหผเรยนเขยนตอบคาถามทายบทท 7

สอการเรยนการสอน

1. Power Point ประกอบการสอนบทท 7

2. โปรแกรมทดสอบสมองซาย-ขวา

3. แบบวดความถนด

การวดผลและประเมนผล

1. การสงเกตจากความสนใจ ความตงใจในการเรยน การนาเสนอ และการแสดง

ความคดเหนของผเรยน และการทดสอบตางๆ

2. ตรวจจากการตอบคาถามทายบท

211

บทท 7

จตวทยากบศกยภาพทางสมองของผเรยน

ในปจจบนความรเรองสมองกลายเปนกญแจสาคญทจะนาไปสความสาเรจในชวต

มนษย เนองจากสมองเปนอวยวะทสาคญทสดของรางกาย และมการทางานทซบซอน เปน

ตวแทนของความคด จตใจ คณธรรม จรยธรรมตางๆ ซงในบทสดทายนจะครอบคลมเรอง

ความรเกยวกบสมอง ศกยภาพของสมองกบการเรยนร แบบการเรยนร ความถนดของผเรยน

และการนาจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21 ดงนน พอแม คร และผทอย

ใกลชดกบเดกจาเปนจะตองมความรเกยวกบสมอง และนาความรเหลาน ไปจดสงแวดลอมท

เออตอการกระตน เสรมสราง และพฒนาสมองของเดกใหมประสทธภาพสงสด เพอใหทนกบ

ความเปลยนแปลงในศตวรรษท 21

ความรเกยวกบสมอง

มนษยเกดมาพรอมกบศกยภาพทจะเรยนรและกระทากจกรรมตาง ๆ ได ซงศกยภาพ

หรอความสามารถดงกลาวขนอยกบปจจยหลาย ๆ อยาง แตปจจยทสาคญทสดยงคงเปน

ความสามารถทเกดจากการทางานของ “สมอง” ซงเปนอวยวะสาคญททาหนาทควบคม

กระบวนการคดและกจกรรมตาง ๆ ของมนษย ดงนนจงควรศกษาและทาความเขาใจเรองราว

เกยวกบ “สมอง” ครอบคลมไปดวยเรองลกษณะทวไปของสมอง สวนประกอบและหนาทของ

สมอง คลนสมอง สารเคมในสมอง และขอเสนอแนะเกยวกบสมอง ซงมรายละเอยดดงตอไปน

ลกษณะทวไปของสมอง

สมองเปนอวยวะทใหญและสาคญทสดของรางกายมนษยทมการทางานกนอยาง

ซบซอนผสมผสานกบรางกายและจตใจอยางแยกกนไมออก สมองเปรยบเสมอน

กองบญชาการทมความลกลบมหศจรรย มสวนประกอบทเปนเซลลสมอง เสนประสาท เซลล

212

ประสาท เนอเยอ เสนเลอดตาง ๆ รวมทงมพลงงานชนดตาง ๆ ทางานสมพนธกนอยางนา

อศจรรย

สมองผใหญหนกประมาณ 3 ปอนด (หนงกโลกรมกวา ๆ) อยในกะโหลกศรษะ

ประกอบดวยนา 78 เปอรเซนต ไขมน 10 เปอรเซนต และโปรตน 8 เปอรเซนต สมองหนก

ประมาณ 2 เปอรเซนตของนาหนกตวมนษยผใหญ แตวาสมองใชพลงงานของรางกายถง

20 เปอรเซนต (อาร สณหฉว. 2554 : 9 – 16) สวนสมองของเดกประกอบดวยเซลลจานวน

มหาศาล เดกแรกเกดมเซลลสมองประมาณหนงแสนลานเซลล (ลงมหนงหมนลานเซลล

= 10% ของศกยภาพสมองมนษย หนมหาลาน และแมลงหวมหนงแสนเซลล) ทงหมดนน

เชอมโยงกนดวยตงแขนงทยนออกจากเซลลไปชนกน เกดเปนเครอขายรางแหของวงจรขนาด

มหมา เครอขายรางแหของเซลลทตอเชอมกนน คอ ลายพมพวงจรขอมลในสมองทเดกสราง

ขนจากการเรยนรนนเอง และมความเปนไปไดทสมองจะสรางวงจรถง 250 ลานลานลานวงจร

อยางไรกตาม เซลลสมองจะตายวนละประมาณ 85,000 เซลล (พรพไล เลศวชา และอครภม

จารภากร. 2551 : 16 - 17)

สวนประกอบและหนาทของสมอง

สมองมสวนประกอบสาคญอย 3 สวนดงรายละเอยดตอไปน (ชนาธป พรกล ,2554:

26-27)

1. ซรบรม (Cerebrum) เปนสมองสวนทใหญทสด หอหมดวยเซลลประสาททม

ลกษณะเปนเนอเยอบางๆ ประมาณรอยละ 70 ของระบบประสาท เนอเยอนเรยกวา คอรเทกซ

(Cortex) หรอ นโอคอรเทกซ (Neocortex) สมองแบงออกเปน 4 สวนแตละสวนเรยกวาลอน

(Lobe) ไดแก

1.1 ฟรอนทอลลอน (Fontal Lobe) เปนสมองสวนหนา ทาหนาทเกยวกบการคด

แกปญหา คดสรางสรรค การวางแผน การจดการ การพจารณาตดสน

1.2 เทมโพราลอน (Temporal Lobe) เปนสมองทอยบรเวณขมบซายและขวา

ทาหนาทเกยวกบการไดยน การเขาใจภาษาและความจา

1.3 พารายทอลลอน (Parietal Lobe) เปนสมองดานขางสวนบนทาหนาทรบ

ความรสกทางประสาทสมผส มาเขากระบวนการในสมองและความจาระยะสน

213

1.4 ออกซปทอลลอน (Occipital Lobe) เปนสมองสวนทายทอยทาหนาทสวนใหญ

เกยวกบการมองเหน

นกวทยาศาสตรบางคนเชอวามสมองสวนท 5 ตงอยบรเวณกลางสมองมพนท

ประมาณรอยละ 20 ของสมอง สมองสวนนเรยกวา ระบบลมปก (Limbic System)

ซงประกอบดวยทาลามส (Thalamus) ไฮโปทาลามส (Hypothalamus) ฮปโปแคมปส

(Hippocampus) และอมกดาลา (Amygdala) ทาหนาทควบคมการทางานพนฐานของรางกาย

ควบคมปรมาณอาหารทจดเกบไวภายในเซลล และผลตควบคมพฤตกรรมทกระทาเพอความ

อยรอดของมนษย เชน การกน การดม การมเพศสมพนธ เปนตน

นอกจากนสมองสวนนยงสามารถแบงไดเปน 2 ซก คอ ซกซายและซกขวา โดยทา

หนาทดงน สมองซกซาย ทาหนาท ใ ชเหตผล ใชภาษา การพด การอาน การเขยน

การวเคราะหการเหนเปนสวนยอย ทกษะทางคณตศาสตร และการรบรทละสง สมองซกขวา

ทาหนาทในการจนตนาการ การใชภาษาทาทาง การสงเคราะห การเหนภาพรวม ทกษะดาน

ดนตรศลปะและการรบรไดหลายสงพรอมพรอมกน

2. ซรเบลลม (Cerebellum) มหนาทควบคมความสมดลของรางกาย ปฏกรยา

ตอบรบจากกลามเนอ และควบคมการทรงตว

3. เบรนสเตม (Bain stem) หรอกานสมอง อยบนสดของกระดกสนหลง หรอฐาน

กะโหลกตรงทายทอย ทาหนาทพนฐานของสมอง เชนเดยวกบสตวโลกทวไป เชน ควบคม

การหายใจ การกน การนอน และการสบพนธ เปนตน

คลนสมอง

ในปจจบน จากการทดลองและตรวจวดคลนสมอง พบวามนษยสามารถควบคมคลน

สมองและสารทหลงจากสมองได หากไดมการฝกฝนการควบคมอารมณและจตใจ เราสามารถ

วดคลนสมองไดโดยเครองมอทเรยกวา “อเลกโทร-เอซฟาโลแกรม” (Electro-encephalogram

หรอ EEG) ซงความถของกระแสคลนในสมองมความแตกตางกน ทงนขนอยกบกจกรรมททาใน

ขณะนน คนเรามคลนสมองทสงผลตอการทางานของสมองและพฤตกรรมในการเรยนร

ในลกษณะตางๆ แบงออกเปน 4 ชนด ดงน

214

1. บตาเวฟ (Beta Waves) เปนคลนทมความเรวสงสดมความถประมาณ 13 ถง

25 รอบตอวนาท เกดเมอรางกายและจตใจไมสงบ รสกสบสน ทาใหเรยนรไดยากหรอชา

และจาไมไดด ฟงซาน เปนคลนทบคคลไมคอยมสมาธนก และมกใชประสาทสมผสทงหาในการ

เกบรวบรวมขอมล ในสภาวะเชนน สมองจะหลงสารเคมทกดการทางานของสมองออกมาคอ

สารอะดรนาลน และสารคอรตซอล ซงทาใหเกดความเครยด ความทกข และการเรยนรกจะไม

เกด คลนบตามความสมพนธกบความจาระยะสน (Short-Term Memory)

2. แอลฟาเวฟ (Alpha Waves) เปนคลนทมความถประมาณ 8 ถง 12 รอบตอ

วนาทเกดเมอรางกายและจตใจสงบทาใหเรยนรไดงายหรอเรวขนและจดจาไดด ซงอยในขนของ

การรบรแตผอนคลาย ในสภาวะน บคคลสามารถรบขอมลไดมากทสด จะทาใหผเรยนอยใน

สภาวะการเรยนรทดทสด (Super Learning) โดยเฉพาะเปนการเรยนรระดบทสงผลตอจตใต

สานก (Subconscious) สมองของผเรยนมสภาพเหมอนฟองนา ซงจะรบขอมลไดเรวทสด ดทสด

และผเรยนสามารถจดจาสงตาง ๆไดด โดยใชความจาระยะยาว (Long-Term Memory)

ในบคคลทวไป ควรฝกตนเองใหสมองทางานอยในชวงคลนแอลฟาอยเสมอ เพราะจะชวยสราง

ความผอนคลาย รางกายจะไดไมทางานบนฐานของความกลวหรอความวตกกงวล แตจะมอง

ชวตและโลกของงานดวยความสนกสนาน มความสข และอยากเรยนรสงใหม ๆ ทเขามาในชวต

อยเสมอ

3. ธตาเวฟ (Theta Waves) เปนคลนทมความถประมาณ 4 ถง 7 รอบตอวนาท

เกดเมอรางกายไดพกผอนมาก จตใจสงบ ทาใหเกดความคดสรางสรรค เกดความคดแบบ

หยงเหน (Insight) เกดปญญาญาณ มองโลกในแงด และมความสามารถในการแกปญหาท

เกดขน รวมถงการฝนกลางวน และการทาสมาธ สภาวะนถอวามประโยชนมากในการสะกดจต

บาบด เพราะเปนชวงคลนทไมไดอยในสภาวะทตดกบความคดของตวเองมากนก เปนชวงท

บคคลสามารถตดตอกบจตใตสานกได

4. เดลตาเวฟ (Delta Waves) เปนคลนทมความถประมาณ 0.5 ถง 3 รอบ

ตอวนาท เกดขนเวลานอนหลบ สมองทางานนอย คลนชนดนมความสาคญมาก โดยเฉพาะใน

วยเดกทารก มความจาเปนตองใหเดกทารกนอนหลบใหสนท ปราศจากเสยงรบกวนวนวาย

เพราะพลงรากฐานของการสรางสมองรวมถงการเจรญเตบโตทางกายจะเปนไปไดดวยด

215

ถาเดกไดนอนหลบพกผอนเตมท ในผใหญกเชนเดยวกน เราจะรสกสดชน หนาตาสดใส สมอง

ปลอดโปรง และพรอมทจะทางานหรอกระทากจกรรมตาง ๆ ดวยความกระตอรอรน

หากรางกายไดพกผอนนอนหลบอยางเพยงพอ

สารเคมในสมอง

สารเคมในสมอง เปนสารทเปนตวสงขอมลเรยกวา สารสอประสาท (Neurotransmitter)

มความสมพนธกบการเกดภาวะทางจตใจทมผลตอการเรยนรของบคคล นบตงแตความคด

อารมณ การรบร ความรสก การมความสข ความเศรา ความเสยใจ ความเครยด ความจา

และการเรยนร สารเคมในสมองแบงออกเปน 2 กลม คอ กลมสารกระตนสมอง และกลมสาร

กดการทางานของสมอง ซงมรายละเอยดดงน (ศนสนย ฉตรคปต และคณะ. 2544 : 50 – 61)

1. กลมสารกระตนสมอง ไดแก เซโรโตนน (Serotonin) เอนดอรฟน

(Endorphine) อาซทโคลน (Acetylcholine) และโดปามน (Dopamine) สารเคมเหลานทาหนาท

ควบคมพฤตกรรม การแสดงออกและอารมณ ทาใหสมองตนตวและมความสข ทาใหการอาน

ขอมลขาวสารเปนไปไดอยางรวดเรวและงายขน ทาใหรางกายรสกดและมความสข ทาใหเกด

ภมตานทาน ตลอดจนทาใหสขภาพแขงแรง สารเคมกลมนจะหลงออกมาเมอบคคลไดรบ

ประสบการณทดทาใหเกดความสข เชน การออกกาลงกาย การทากจกรรมทชอบ การได

รบคาชมเชย หรอประสบความสาเรจในงานททา การทาบญ การมปฏสมพนธทดตอกน

การไดรบการสมผสทอบอน และการมองเหนคณคาในตนเอง เปนตน ซงมรายละเอยดดงน

1.1 เซโรโตนน (Serotonin) ทาหนาทสงขอมลเกอบทกขาวสารผานทตาง ๆ ใน

สมอง ทาใหบคคลรสกอารมณด ถาขาดสารเคมตวนจะทาใหบคคลซมเศรา และมองเหน

คณคาในตนเองตา

1.2 เอนดอรฟน (Endorphines) หรอ Endogenous Morphine เปนยาชาใน

รางกายตามธรรมชาต ทาใหรสกเจบนอยลง เชน ผหญงในขณะคลอดจะผลตสารนเปน 10 เทา

เปนสารเคมททาใหเกดความสข อารมณด สนกสนาน และสมองจะเจรญเตบโตและเรยนรไดด

ถามสารเคมตวน แตถาขาดจะทาใหบคคลไมมความสขแมวาจะไดทากจกรรมทชอบ

216

1.3 อาซทโคลน (Acetylcholine) ทาหนาทควบคมการเคลอนไหวของรางกาย

ทาใหขอมลสงผานไดดขน มบทบาทสาคญในความจาระยะยาว ชวยใหสมองเกบความรทเรยน

ในเวลากลางวนไปเกบในสมองในเวลาทบคคลกาลงหลบ เปนสารเคมทเกยวของกบความฝน

ถาขาดสารเคมตวนจะทาใหสมาธลดลง ขลม และนอนไมคอยหลบ

1.4 โดปามน (Dopamine) ทาหนาทควบคมการเคลอนไหว ถาสารเคมตวนนอย

จะมผลตอความจาทใชในการทางาน แตถามมากเกนไปกจะทาใหเกดโรคจต ประสาทหลอน

อยางไรกตาม สารเคมตวนจะลดลงเมอบคคลมอายมากขน โดยผชายจะมอตราการลดลง

มากกวาผหญง

2. กลมสารกดการท างานของสมอง ไดแก อะดรนาลน (Adrenaline) และ

“คอรตโซล” (Cortisol) สารเคมเหลานจะเกดขน ถาประสบการณทไดรบทาใหเกดความรสก

ไมพอใจ ถกกดขทางกายและทางใจ ทาใหเกดความเครยด และความทกข ซงจะสงผลใหเกด

การยบยงการสงขอมลของแตละเซลลสมอง ยบยงการเจรญเตบโตของสมอง และใยประสาท

ทาใหคดอะไรไมออก ยบยงเสนทางความจาทก ๆ สวน รางกายมภมตานทานตา เปนโรค

ภมแพหรอโรคมะเรงไดงาย ซงมรายละเอยดดงน

2.1 อะดรนาลน (Adrenaline) เปนสารเกยวกบการตกใจและการตอส

การตอบสนองตอความเครยด ถาบคคลมสารเคมตวนมากเกนไปจะเปนอนตรายทงตออารมณ

และรางกาย สารนจะหลงออกมาเมอบคคลอยในภาวะทรสกไมด เครยด วตกกงวล ทกข

ซมเศรา โกรธ เขมงวด การถกตาหน และการมองเหนคณคาตนเองตา ซงจะทาใหเกดการ

ทาลายองคประกอบภายในของสมอง เชน ใยประสาทตาง ๆ และเซลลสมอง รวมทงหยดยง

การสงขอมลระหวางเซลลสมอง ทาใหไมเกดการเรยนร

2.2 คอรตโซล (Cortisol) ในเดก หากมสารเคมตวนในปรมาณสงจะทาใหเดกม

ลกษณะ Hyperactive มความวตกกงวล สมาธสน ควบคมตนเองไมได และมความสามารถใน

การเรยนตา ซง Cortisol จะคลายกบ Adrenaline คอ ถามมากเกนไปจะมพษตอสมอง ภาวะ

Cortisol สงจะทาใหระบบยอยอาหารผดปกต เชน เปนโรคกระเพาะอาหาร ความดนโลหตสง

โรคหวใจ หรอทาใหรางกายมภมตานทานตา เปนโรคภมแพ หรอโรคมะเรงไดงาย

217

ดงนนจงสรปไดวา สมองจะทางานโดยอาศยสารสอประสาทหรอสารเคมในสมอง

หลายชนด สารเคมในสมองเหลานทาใหบคคลเกดอารมณ ความคด ความจา การรบร และ

ความรสก เปนตน สารเคมในสมองแบงเปน 2 กลม คอ สารชนดกระตนสมอง ทาใหสมอง

ตนตวและมความสข สงผลตอประสทธภาพในการเรยนร และสารชนดกดการทางานของสมอง

ทาใหบคคลเกดความเครยด และความทกข ซงจะกอใหเกดอปสรรคตอการเรยนร และทาให

รางกายมภมตานทานตา

ขอเสนอแนะเกยวกบสมอง

ไดมนกวชาการหลายทานได ใหขอ เสนอแนะเก ยวกบสมองไวแตกตางก น

ตามรายละเอยดดงตอไปน

คาลสาและสเตาท (Khalsa and Stauth,1997) เขยนหนงสอชอ Brain Longevity : The

Breakthrough Medical Program that Improve Your Mind and Memory จากประสบการณใน

การรกษาคนไขทมปญหาในเรองของการจาการรบรและการเรยนร เขาไดใหขอเสนอแนะ

พนฐานเกยวกบสมองไว 5 ขอ ดงน (สรอร วชชาวธ ,2554 :260-261)

1. สมองเปนสงทสามารถถกทาลายไดงาย การใชแอลกอฮอล หรอยาอนตราย

บางอยาง ความเครยด การโภชนาการทไมด การขาดการออกกาลงกาย และการทากจกรรม

ดานการคด และสารพษตางๆ กสามารถทาลายสมองได อยางไรกตาม เราสามารถรกษาและ

ซอมแซมสมองของตนเองไดดวย การใชกายภาพและชวเคม

2. พลงของสมองมจากดแตเราสามารถใชสมองของเราใหมประสทธภาพสงสดได

ในสมองของเราจะมสวนทเรยกวา Limbic System ซงอยบรเวณทอยของฮปโปแคมปส

และอมกดาลา มหนาทรบผดชอบในเรองความจา และอารมณ และเปนบรเวณทสามารถถก

ทาลายดวย Cortisol มากทสด ระดบ Cortisol สงในชวงเวลาทมความเครยดสง สาหรบคนไขท

ไดรบการรกษาในบรเวณ Limbic System สามารถปรบปรงความจาไดมากขน และมอารมณ

เปนสขเกดขน พรอมทจะรบขอมลตางๆไดดขน

3. สมองมสมรรถภาพในการมความสนกและมสข แตถาเราลมเลอนทจะเปด

โอกาสใหสมองไดมความสนกสนาน กลบมงเนนผลผลตหรอการทากจกรรม เพอใหผานพน

ความเครยดในแตละวน จะทาใหสมองไมสามารถรสกสนก หรอเปนสขได ความเครยดท

218

รนแรง มผลทาใหเกดการระงบการกระตนสมองใหหล งสารชวเคมในสมอง ท ชอวา

Norepinephrine ได สารชวเคม Norepinephrine ชวยทาใหมการฝงความจาในสมอง และยงให

สมองมความรสกทางบวกและมความสขเกดขน หากสารชวเคมนถกระงบเปนระยะเวลานาน

จะทาใหเกดสภาพทางกายทเรยกวา Anhedonia (Khalsa and Stuath,1997,P.91) ซงเปนสภาพ

ทบคคลไมสามารถมความรสกพงพอใจ เราสามารถสงเกตจากความรสกวา ทางานจนสาเรจ

แลวไมมความรสกวามความพอใจ หรอรสกเฉยๆ ตอความสาเรจของตน แสดงวาสมองของเรา

ไดเผาผลาญสารชวเคมแหงความพงพอใจเปนสขหมดไปแลว เขาไดเสนอวาสภาพทางกายท

เกดขนเชนน สามารถแกไขไดถาเราไดพกผอนหรอผอนคลาย และอนญาตใหสมองเสรมสราง

สารชวเคมนขนใหม ในการหลกเลยงสภาพการททาใหมความเครยดสง หลกเลยงการ

โภชนาการทไมด ดมแอลกอฮอล หรอกาเฟอน สารพษ และการขาดการออกกาลงกาย

4. สมองมความยดหยนและสามารถสรางตวขนมาใหมได เขาเชอวาสมอง

สามารถสรางเซลลประสาทขนใหมได จากสภาพแวดลอมทางชวภาพของสมองดทสด

อยางไรกตามยงไมมการพสจนวาเปนจรง กลาวถงการทเซลลประสาทตวทยงมชวตอย

สามารถแตกกงกานสาขาของ Dendirte เพมขน เปนการปรบปรงพฒนาสมองใหทางานในดาน

การรบร การเรยนร และความจาไดดขน กยอมเปนไปได การทากจกรรมทางกายภาพสามารถ

ชวยกระตนใหเซลลประสาทแตกกงกาน Dendirte ไดเชน การเรยนรสงใหมๆ การใชความคด

การทากายภาพบาบด และการฝกฝนอวยวะใหเคลอนไหวไดใหม หลงจากมความบกพรองและ

สมองถกกระทบกระเทอน เปนตน

5. สมองเปนสงลลบ นกวทยาศาสตรยงไมสามารถลวงรการทางานของสมองได

ยงตองมการคนควาวจยอกมาก

นอกจากน อษณย อนรทธวงศ (2545: 34-35) ยงไดกลาวถงผลงานวจยเกยวกบ

สมอง โดยนกประสาทวทยาไดศกษาสมองของบคคลทมความสามารถสงและไดขอคนพบ

หลายสงทสามารถเปนแนวทางในการเลยงดเดกในปจจบนไดเปนอยางด สรปไดดงน

1. Glial Cells หรอเซลลพเลยงในสมองเพมมากขน จะสงผลใหเซลลสมองไดรบ

การบารงกาลง เหมอนกบตนไมทมรากและกงกานสาขามากมาย จะหาประโยชนและหา

อาหารไดมากขน

219

2. หากกระบวนการทางชวเคมในสมองเพมขน จะทาใหความคดสลบซบซอน

ลกซงยงขน

3. เมอกงกานสาขาของเซลลสมองแผขยาย จะทาใหเกดการเพมพลงใน

การตดตอระหวางเซลลสมองแตละเซลลไดดขน

4. ความจาระยะสนจะลดประสทธภาพลงในชวงเวลาบาย ในขณะเดยวกน

ความเรวในการอานจะลดลงในชวงเวลาบาย แตความเขาใจจะดขน

5. ผทถนดใชสมองสองซก มกจะพยากรณ หรอมวสยทศนทยาวไกลแมนยากวา

คนทถนดใชสมองซกใดซกหนงมากกวาอกซกหนง

6. ยงไซแนป (Synapse) มากขนทเซลลสมอง จะทาใหเกดการสอสารภายใน

เซลลสมองทเปนระบบซบซอนมากขน

7. ถามกจกรรมททาทายความคด จะทาใหเกดความสามารถทางการวางแผน

การมองการณไกล มวสยทศนมากขน และทาใหเกดความสามารถทางดานปญญาขน นนคอ

สมองสวนมนษย จะถกกระตนใหฉลาดมากขน

8. หากมคลนแอลฟา (Alpha Wave) เกดขนทสมองบอยๆ จะทาใหเกดความรสก

ผอนคลาย เรยนรไดเรว สรางความจาระยะยาวไดมากขน จะสามารถนาวทยาการตางๆ

มาผสมผสานกนอยางเปนประโยชน ดงนน การฝกใหเดกมสมาธจะเปนสงทชวยใหเกดความ

ฉลาดไดด

9. หากจงหวะการเตนของสมองสวนตางๆ ตดตอประสานงานกนอยาง

เหมาะเจาะและรวมมอกนมากขน กจะทาใหเกดความสงบ สมาธ ความจดจอในงานและ

สามารถมความคดแยบยล

ดงนนจะเหนไดวา สมอง เปนเรองทนามหศจรรยเปนอยางมาก อกทงยงเปนสวน

ทสาคญทสดของรางกาย เพราะฉะนน พอแม คร รวมถงผทมสวนเกยวของในการพฒนาการ

เรยนรของเดก จงควรคานงถงการใชงานของสมองใหถกวธ และรกษาอวยวะทสาคญนใหอยค

กบรางกาย รกษาระดบความสมดลของสารเคมในสมอง รวมถงการปรบระดบของคลนสมอง

ใหเหมาะสมกบการเรยนร เพอทจะสามารถใชและพฒนาศกยภาพทมไดอยางเตมท

220

ศกยภาพของสมองกบการเรยนร

สมองของแตละคนทเกดมามเอกลกษณเฉพาะตวทละเอยดออน ซงทาใหทกคนม

เอกลกษณทางความรสกนกคดและบคลกภาพ รวมทงศกยภาพดานตางๆไมเทากน การท

สมองแตละสวนของแตละคนมความแตกตางกน ทาใหเดกบางคนมศกยภาพบางดานสงกวา

เดกคนอน ดงท อษณย อนรทธวงศ (2555: 45-46) ไดกลาวถงทฤษฎหนงทเกยวกบศกยภาพ

ของมนษยทมความแตกตางกน คอทฤษฎพหปญญา (The Theory of Multiple Intelligence) ซง

ทฤษฎนนบเปนทฤษฎแรกทไดระบรปแบบความสามารถหรอศกยภาพของมนษยทแตกตางกน

ออกเปน 9 ดาน และนบเปนทฤษฎทสรางความตระหนกถงความแตกตางของมนษยทชดเจน

และสงผลกวางในทางปฏบตในระบบการศกษามากขน การดเนอร (Howard Gardner ;1943)

เชอวาศกยภาพของสมองมนษยนนสลบซบซอน ดงนน เราจงไมควรใหความสาคญกบ

ความสามารถใดๆ โดยเฉพาะ แลวทงความสามารถหรออนๆไป การดเนอรไดแบงศกยภาพ

ของมนษยทมองในมตของคณลกษณะทางปญญา และปรากฏการณทางปญญาออกเปน

9 ดาน ดงน

1. ดานภาษา (Linguistic Intelligence) คนกลมนเปนนกคดโดยใชภาษา ชอบอาน

ชอบเขยน มพฒนาการทางภาษาทกาวหนาและรวดเรวกวาคนในวยเดยวกน เรยนรไดดในเรอง

ภาษา จากการเหน จากการจา จากเสยง การเขาใจความหมายของคา หลกเกณฑของภาษา

วธการสรางสรรคทางภาษา อาจสงเกตไดจากการพดหรอเขยน เปนแววนกประพนธ นกเขยน

นกพด นกแปล และนกภาษาศาสตร เปนตน

2. ดานดนตร (Musical Intelligence) เปนคนทชอบฟง ทาเสยงเพลงมสนทรทาง

ดนตรในรปแบบตางๆ ไดยนเสยงเพลงจะตองเตนทนท คนกลมนชอบจดจาดวยเสยงเพลง

มความสามารถเรองจงหวะ ระดบเสยง อารมณของดนตร ตวอยางของคนกลมนไดแก

นกดนตร นกรอง นกแตงเพลง และผควบคมวงดนตร

3. ดานความคดเปนเหตผลและแบบนกคณตศาสตร (Mathematic Logical

Intelligence) คนทมความสามารถดานน จะมความสามารถโดดเดนในเรองของความคดเชง

นามธรรม ความสามารถดานตวเลข ความสามารถดานเหตผล การสรางความคดในเรอง

221

ขนตอน การสรปความคด ปรบเปลยนระบบวธใหมๆ หาทางควบคมระเบยบตางๆ

ชอบกจกรรมลบสมอง ประลองปญญา เกมกลตางๆ เกมทใชความคด ตวอยางของคนกลมน

ไดแก นกคณตศาสตร และนกวทยาศาสตร

4. ดานมตสมพนธ (Spatial Intelligence) เปนคนทจนตนาการเปนรปภาพ ชอบใช

เวลาวาดภาพออกแบบสงตางๆ ชอบเลนกอสราง เลนเครองจกร เครองยนต มความรวดเรวใน

เรองมตตางๆ ดงตวอยางของผทมความสามารถดานน เชน วศวกร สถาปนก จตรกร

นกภมศาสตร และศลปนแขนงตางๆ

5. ดานกฬาและการใชกลามเนอตางๆ (Bodily Kinesthetic Intelligence) เปนคนท

มความสามารถมทกษะสง ในการควบคมการเคลอนไหวของกลามเนอตางๆ การเตนรา

เตนกจกรรมเขาจงหวะ ผทมความสามารถดานน เชน นกตดเสอผา ทอผา และกฬาทก

ประเภท

6. ดานมนษยสมพนธ (Interpersonal Intelligence) คนกลมนมความสามารถเรอง

การเขาใจผอน มความไวในการรบรถงความรสกอารมณของผอนไดด ทางานรวมกบผอนได

เปนอยางด มความมงมนในการทางานเพอผอน มลกษณะเปนผนา ตดสนใจแกปญหา

ลดขอขดแยง ควบคมผอนไดด สามารถเขาใจผอน และแสดงการตอบสนองตอผอนไดอยาง

เหมาะสม เชน นกการเมอง คร ครแนะแนว จตแพทย ผใหคาปรกษาตางๆ และผนาชมชน

7. ดานความเขาใจในตน (Intrapersonal Intelligence) เปนคนทมความลมลกในจต

ของตน มความตระหนกรเกยวกบตนเอง สามารถควบคมความรสกของตน ดวยความเขาใจ

ตนเองอยางถองแท ชอบคดฝน สรางความคดจนตนาการทางดานอารมณ ความรสก จดเดน

จดดอยของตน คนกลมน ไดแก นกแสดง นกบาบด ผดแลคนอน และนกเขยน

8. ดานธรรมชาตศกษา (Naturalist Intelligence) เปนคนทมความสามารถ

ทางดานการรจก และเขาใจธรรมชาตชวตของทงสตวและพช เขาใจและตระหนกถงความ

เชอมโยงของธรรมชาตของสงตางๆ เหนวงจรชวตสตวหรอระบบการจดหมวดหมของสตวได

อยางนาพศวง เชน นกชววทยา นกธรรมชาตศกษา นกดาราศาสตร และนกสตววทยา

222

9. ดานการใฝแกนสารแหงชวต (Existential Intelligence) เปนกลมคนทมความ

โดดเดนในเรองความคด ชอบครนคด การตงคาถามเกยวกบชวต การเกด การตาย อะไรคอ

ความร ความจรง เชน นกบวช นกปรชญา และนกคด

ดงนนจะเหนไดวา ทฤษฎพหปญญาของการดเนอร นบเปนทฤษฎทมอทธพลกบ

ความคดตอนกจตวทยา และนกการศกษาทกสาขาในปจจบนเปนอยางยง เพราะเชอวา

สตปญญาของมนษยนนหลากหลาย และไมมสตปญญาดานใดเหนอกวาดานใด ดงนนครจง

ตองทาความเขาใจในผเรยนใหมาก เพราะผเรยนแตละคนมความแตกตางกน บางคนอาจจะ

เกงทางดานคณตศาสตร บางคนอาจจะเกงดานกฬา หรอบางคนไมเกงหรอไมมความสามารถ

ดานใดเลย แตเปนคนทเขากบผอนไดเปนอยางด เขาใจผอน เพราะฉะนนครควรจะเรยนรถง

ศกยภาพทแทจรงของผเรยน และชวยกนสงเสรมในศกยภาพทโดดเดนของพวกเขาเหลานน

แบบการเรยนร (Learning Style)

ในการจดการเรยนการสอนในชนเรยนหนง ครไมสามารถแบงผเรยนทเรยนด/ไมด

เรยนชา/เรยนเรว ออกจากกนได ครควรทจะศกษาและทาความเขาใจ ในเรองความแตกตาง

ของลกษณะการเรยนรของผเรยน ซงมผลตอความสามารถในการเรยน และการประสบ

ความสาเรจทางการศกษา ครอาจสงเกตไดวา ผเรยนบางคนมความสขกบการจดการเรยน

การสอนแบบการนงฟงบรรยาย และสามารถตดตาม จดบนทกคาบรรยายของครไดเปนอยาง

ด รวมถงเกดความร ความคด ความเขาใจ ในเนอหาได ในขณะทผเรยนบางคนไมสามารถ

มองเหนภาพตามเนอหาทผสอนบรรยายได แตเมอมการลงมอทาหรอปฏบตจรงจะทาให

ผเรยนไดสามารถเรยนร เนอหาได ซงลกษณะของความสามารถในการเรยนรเนอหา

ดวยวธการทแตกตางกนน เรยกวา รปแบบการเรยนร หรอแบบการเรยนร หรอลลาการ

เรยนร หรอ สไตลการเรยนร (Learning Style) จากการศกษาเอกสารของนกวชาการหลาย

ทาน ผเขยนจงสรปรายละเอยดของ Learning Style โดยแบงออกเปน ความหมาย และแนวคด

เกยวกบ Learning Style สรปไดดงน

223

ความหมายของ Learning Style

นชล อปภย (2555 : 93) กลาววา แบบการเรยนร หมายถง วธการทแตกตางกนใน

การคดและการเรยนของผเรยนอนประกอบดวย วธการในการเขาถงขอมลความร วธการจด

กระทากบขอมลความร และความรสกหรอแรงจงใจทมตอสงทเรยน ซงผเรยนจะมลกษณะ

เหลานแตกตางกน ในขณะเรยนเรองราวใดเรองราวหนง

สานกงานราชบณฑตยสภา (2558: 315) กลาววา แบบการเรยนรเปนวธการเรยน

การคดการแกปญหา และการปฏบตทแตละบคคลชอบ หรอถนดใชเปนสวนใหญ บคคลมลลา

การเรยนรแตกตางกน เนองจากมความแตกตางทางดานพนธกรรม ประสบการณ

สภาพแวดลอม การรบร และการทางานของสมองในการประมวลผลขอมล

ดงนนจงสรปวา รปแบบการเรยนร หรอแบบการเรยนร หรอลลาการเรยนร หรอ

สไตลการเรยนร (Learning Style) หมายถง วธการในการเขาถงขอมลความร วธการจด

กระทากบขอมลความร และความรสกหรอแรงจงใจทมตอสงทเรยนทแตละบคคลชอบหรอ

ถนดใชเปนสวนใหญ

แนวคดเกยวกบ Learning Style

Learning Style จาแนกออกเปน 2 แนวคด คอ แนวคดตามวธการศกษาในวถของไทย

และแนวคดตามสากล ดงรายละเอยดตอไปน (สานกงานราชบณฑตยสภา ,2558: 315-317)

1. แนวคดตามวธการศกษาวถไทย ลลาการเรยนร เนนวธการ 4 ประสาน คอ

ฟง คด ถามและเขยน ทเรยกวา ส จ ป ล ดงคาอธบายดงน

ส คอ สตตะ คอการเรยนรดวยการสดบตรบฟง ซงรวมถง การรบเอาสาระความรดวย

การอาน และรบสารจากสออน

จ คอ จนตะ คอการเรยนรโดยการคด พจารณาไตรตรอง หาเหตผล

ป คอ ปจฉา คอการเรยนรดวยการซกถาม และการแสวงหาคาตอบ

ล คอ ลขต คอการเรยนรดวยการจดบนทก เพอทบทวนความจา

ในทางพระพทธศาสนา ลลาการเรยนรของบคคลขนอยกบพนนสยหรอสภาวะจต

ของแตละบคคลซงม 6 ประเภททเรยกวาจรต 6 ไดแก

224

1. ราคจรต คอ ผทมความคดความรสกและพฤตกรรมเอนเอยงไปทาง รกสวยรก

งาม มความประณต ออนไหว ชอบใชจนตนาการ เพอฝน ชางสงเกต เกบขอมลเกง มทกษะ

มนษยสมพนธ

2. โทสจรต คอ ผทมความคดความรสกและ พฤตกรรมเอนเอยงไปทาง

มระเบยบวนย ตรงเวลา วเคราะหเกง มความจรงใจตอผอน พดตรงไปตรงมา

3. โมหจรต คอ ผทมความคดความรสกและพฤตกรรมเอนเอยงไปทางเปนคนด

เปนเพอนทนาคบ ทางานเกง โดยเฉพาะงานประจา เขาใจอะไรงาย และชดเจน

4. วตกจรต คอ ผทมความคดความรสกและพฤตกรรมเอนเอยงไปทางเปนนกคด

มองอะไรทะล พดเกง จงใจคน ละเอยดรอบคอบ อยากรอยากเหนไปทกเรอง

5. ศรทธาจรต คอ ผทมความคดความรสกและพฤตกรรมเอนเอยงไปทางมพลง

จตเขมแขง พรอมทจะเสยสละเพอสวนรวม มลกษณะความเปนผนา เปนคนจรงจง

พดมหลกการ ยดมนในหลกการหรอความเชอ

6. พทธจรต คอ ผทมความคดความรสกและพฤตกรรมเบยงไปทางคดอะไรเปน

เหตเปนผล อะไรตามสภาพความเปนจรง รบฟงความคดเหนทแตกตาง มความเมตตา

ไมเอาเปรยบผอน พฒนาปรบปรงตนเองเสมอ

จะเหนไดวา มนษยมทงจรตท เปนกศลและอกศล ดงนนการจดการศกษา

ควรพยายามจดกจกรรมการเรยนรทเกอหนนลลาการเรยนรของแตละบคคลในทางบวก

2. แนวคดสากล จาแนกลลาการเรยนร ออกเปนแบบตางๆแตกตางกน ขนอย

กบทฤษฎ หลกการ หรอแนวคดทใช เปนหลก หรอเกณฑ ในการจาแนกซงสามารถจดกลมได

4 กลมดงน

2.1 ลลาการเรยนรจาแนกตามชองทางการรบร เนองจากการเรยนรตองอาศย

การรบรขอมลและประสบการณตางๆผานทางประสาทสมผสทง 5 และบคคลแตละคน

มความสามารถในการรบร ผานทางประสาทสมผสแตละชองทางไมเหมอนกน สงผลใหบคคล

เกดความชอบ ความถนดและลลาการเรยนรแตกตางกนไป 4 แบบคอ

2.1.1 ลลาการเรยนรทางจกษประสาท หรอทางสายตา คอ ผทสามารถ

เรยนรไดดจากการมอง การด การเหน การอานและการฟง

225

Concrete Experience

Reflective Active

2.1.2 ลลาการเรยนรทางโสตประสาท หรอทางห คอ ผทสามารถเรยนรไดด

จากการฟงการพดคย สนทนา อภปราย แลกเปลยนขอมลความคดเหน

2.1.3 ลลาการเรยนรทางประสาทสมผส คอ ผทสามารถเรยนร ไดด

จากการรสกการไดสมผสจบตอง การลงมอปฏบต หรอกระทาดวยตนเอง และการไดรบ

ประสบการณตรง

2.1.4 ลลาการเรยนรทางการเคลอนไหวรางกายคอผทสามารถเรยนรไดด

จากการแสดงออกโดยการเคลอนไหวรางกาย

2.2 ลลาการเรยนรจาแนกตามลลาการรคดหรอแบบการรคด (Cognitive Style)

แบบการรคด หมายถง ลกษณะหรอกระบวนการคดทเปนลกษณะของบคคล ในการรบรการ

คด การจา และการแกปญหา ลลาการเรยนรทจาแนกตามแบบการรคด และไดรบการอางอง

อยางกวางขวาง ไดแก

2.2.1 ลลาการเรยนรตามแนวคดของแฮรร เอ. วตกน (Harry A. Witkin)

ประกอบดวย ลลาการเรยนรแบบพงพง (Field dependence) คอ ผทชอบเรยนรแบบพงพาผอน

เปนผทขาดความมนใจในตนเอง แตมทกษะทางสงคมสง และลลาการเรยนรแบบอสระ

(Field Independent) คอผทชอบเรยนรดวยตนเอง เรยนรอยางอสระ เปนผทมความสามารถใน

การคดวเคราะหสง แตอาจมทกษะทางสงคมตา

2.2.2 ลลาการเรยนรตามทฤษฎของคอลบ (Kolb’s Theory of Learning Styles)

เพราะเชอวา รปแบบการเรยนรของผเรยนมความตอเนองเชอมโยงกนจากการเรยนรในเชง

รปธรรม (Concrete Experience) ไปสการสงเกตประสบการณเชงรปธรรมทไดรบ (Reflective

Observation) และไปสการสรางความคดทฤษฎในเชงนามธรรมจากประสบการณทสงเกต

(Abstract Conceptualization) ไปสการนาความคดและทฤษฎไปใชในการแกปญหา

(Active Experimentation) ดงภาพ 7.1

226

อยางไรกตามถงแมบคคลจะมการเรยนรทเชอมโยงตอเนองกนดงกลาว แตบคคลก

มกจะมความชอบ หรอความถนดทจะเรยนร ในรปแบบใดรปแบบหนง มากกวารปแบบอนๆ

ซงคอลบไดแบงรปแบบการเรยนรของผเรยนออกเปน 4 แบบและใหชอแตละรปแบบไวดงน

2.2.2.1 แบบไดเวอรเจอร (Drivergers) จากภาพขางตนจะเหนไดวา ผเรยนม

ลกษณะของบคคลทชอบเรยนรจากประสบการณเชงรปธรรม ชอบสงเกต คดไตรตรองและ

เขาไปสมผสกบประสบการณเชงรปธรรมนนๆ และนามาคดในหลายๆแง หลายมมรวมกบผอน

สาหรบการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมสาหรบผเรยนประเภทน ไดแก การระดมสมอง

การอภปราย ถกปญหา ถงสถานการณทกาลงศกษา เปนตน

2.2.2.2 แบบแอสซมเลเตอร (Assimilators) จะเปนการผสมผสานระหวางการ

เรยนแบบสงเกตและคดไตรตรอง กบการคดเชงนามธรรม จากประสบการณทไดเรยนร

ผเรยนจะเปนลกษณะของผทชอบและสามารถเรยนรเนอหาทเปนทฤษฎและหลกการไดด

เนองจากสามารถรวบรวมขอมลทเรยน นามาสรปดวยหลกเหตและผลไดอยางมประสทธภาพ

ASSIMILATORS CONVERGERS

DIVERGERS ACCOMMODATORS

ภาพ 7.1 รปแบบการเรยนรของคอลบ

ทมา Litzinger & Osif (1992:79) อางถงใน นชล อปภย (2556:96)

Processing Continuum

227

การเรยนการสอนทควรจดใหกบผเรยนประเภทน ไดแก การบรรยายอยางมลาดบขน

และเปนเหตเปนผลการใหงานทตองใชความสามารถเชงตรรกะ และเปรยบเทยบ เปนตน

2.2.2.3 แบบคอนเวอรเจอร (Convergers) เปนรปแบบของการเรยน โดยใช

ความคดเชงนามธรรมและการปฏบตจรง จงจะสามารถทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางม

ประสทธภาพ ผเรยนลกษณะนจะเปนผทตองมการลงมอปฏบต จงจะทาใหการเรยนร

เชงนามธรรม เกดความหมายขน ดงนน วธการเรยนการสอนทเหมาะสมกบผเรยนประเภทน

ไดแก การทดลองปฏบต การฝกภาคสนาม เปนตน

2.2.2.4 แบบแอคคอมมอเดเตอร (Accommodators) เปนรปแบบทผเรยนเกด

การเรยนรจากประสบการณเชงรปธรรม และการไดลงมอทดลองปฏบต ทาใหผเรยนประเภทน

ชอบประดษฐสรางสรรคผลงานตางๆ จากการทไดลงมอปฏบต สาหรบการจดการเรยนการ

สอนทเหมาะสาหรบผเรยนประเภทน ไดแก การใหการบาน การใหงานทเปดโอกาสใหเกด

การสรางงานใหมๆ เปนตน

ครจะสงเกตวาในชนเรยนหนงๆ มกจะมผเรยนทมรปแบบการเรยนรทง 4 แบบอย

รวมกน ดงนน ผสอนจงตองจดกจกรรมและใชสอการสอนทหลากหลายเพอใหผเรยน

ทกรปแบบ สามารถเรยนรไดตามความชอบ และตามรปแบบทตนเองถนด เพอจะทาใหผเรยน

เกดแรงจงใจในการเรยน และสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ โดยการเรยนการสอนแต

ละครง ควรประกอบดวย เนอหาทเปนทฤษฎ และหลกการ ตลอดจนการใหผเรยนไดนาทฤษฎ

และหลกการนน มาทดลองปฏบตจรง และเปดโอกาสใหมการอภปราย ถกปญหา และแกไข

ปญหา รวมทงสนบสนนใหผเรยน นาสงทเรยนไปสรางสรรคผลงานได โดยอสระตาม

ความคดของตน

2.3 ลลาการเรยนรจาแนกตามลกษณะพฤตกรรม เนองจากแตละบคคลม

ลกษณะนสย บคลกภาพและพฤตกรรมการแสดงออกแตกตางกน จงทาใหมลลาการเรยนร

ตางกนดวย ตามการจาแนกของ แอนโทน กราชา (Anthony Grasha) และเชรล ไรชมนน

(Sheryl Reichmann) ผเรยนโดยทวไปมลลาการเรยนรตางกน 6 แบบคอ 1) แบบแขงขน

2) แบบรวมมอ 3) แบบหลกเลยง 4) แบบมสวนรวม 5) แบบพงพา 6) แบบอสระ

228

2.4 ลลาการเรยนรจาแนกตามบรบทหรอสภาพแวดลอม เนองจากมนษยอาศย

อยกบสงแวดลอม และไดรบอทธพลจากสงแวดลอม มากบาง นอยบาง แตกตางกน รตา ดนน

(Rita Dunn) และเควน ดนน (Kevin Dunn) สามารถระบตวแปรทมอทธพลตอมนษยไดอยาง

ครอบคลมและจดจาแนกลลาการเรยนรไดหลายแบบตามสงเรา 5 ดานคอ 1) ดานกายภาพ

ประกอบดวย แสง ส เสยง อณหภมและสถานทเรยน 2) ดานอารมณและจตใจ ประกอบดวย

แรงจงใจ ชวงสมาธ ความมงมนในการเรยน ความรบผดชอบ ความรสกเกยวกบงาน

3) ดานสงคม ประกอบดวย การทางานอยางอสระตามลาพง การทางานเปนค การทางานกบ

กลมเลกและการทางานกบคร 4) ดานรางกาย ประกอบดวย การรบรสงกระตน เวลาการ

เคลอนไหว และ5) ดานจตวทยา ประกอบดวย ความถนดในการคด การใชสมองซกซายซกขวา

และบคลกลกษณะ

ดงนน จะเหนไดวา ผเรยนมธรรมชาตทแตกตางกนมาก หากครผสอนสามารถจด

ใหผเรยนไดเรยนดวยวธการทชอบหรอถนดเหมาะสมกบธรรมชาตของผเรยนยอมจะชวยทาให

ผเรยนเรยนรไดดขน รวดเรวขน และใชเวลานอยลง มสมาธในการเรยน มความสขในการ

เรยนร มความวตกกงวลนอยลง สามารถเขาใจและจดจาสงทเรยนร เกดความมนใจในตนเอง

และมผลสมฤทธทางการเรยนดขนดวย

สอดคลองกบท อษณย อนรทธวงศ (2545 : 144-149) ไดกลาววา การทเราจะเรยนร

ในสงใดๆกตาม มกขนอยกบสไตลการเรยนรของแตละคน คนบางคนมกจะใชประสาทดานใด

ดานหนงมากกวาประสาทสวนทเหลอ คนบางคนสามารถเรยนรไดดจากการฟง บางคนเรยนร

และจดจาจากการเหน บางคนเรยนรจากการไดสมผสจบตองและลงมอปฏบต ดงนน

การเรยนรเรองสไตลการเรยนรของบคคล จงเปนประโยชนในการทาความเขาใจกบตนเอง

การจดสภาพแวดลอมทางดานการเรยนทจะเปนประโยชนตอตนเองใหดขน รวมถงยงชวย

คลคลายความสงสยวาทาไมเราถงแตกตางหรอมความถนดไมเหมอนกบคนอน จงไดเสนอ

แบบทดสอบสไตลการเรยนรของบคคล 16 ขอ เพอใหทดสอบตนเองวามสไตลการเรยนรใน

แบบใด ดงน

229

1. ถาจะมการเรยนคอมพวเตอร คณคดวาคณอยากเรยนแบบไหน

ก. ดหนงเกยวกบเรองน

ข. ฟงคนอธบายเกยวกบคอมพวเตอร

ค. จะแกคอมพวเตอรออกมาดเพอจะรวามนทางานอยางไร

2. ถาจะอานหนงสอใหสนกสนาน แลวคณจะอานหนงสอประเภทไหน

ก. หนงสอทเตมไปดวยรปภาพ

ข. หนงสอประเภทลกลบ เตมไปดวยคาพดตางๆ บรรจอยเตมหนา

ค. หนงสอทสามารถถามตอบไดหรอเลนเกมปรศนาได

3. เวลาทไมแนใจวาคนสะกดคาไหนผดหรอเปลา ควรทาอยางไร

ก. เขยนลงบนกระดาษดวามนถกตองหรอไม

ข. อานสะกดดงๆ

ค. เขยนและพยายามใชความรสกเดาวามนถกไหม

4. สมมตวาคณไปงานปารตสงทควรจดจาไดในวนตอมาคอ

ก. หนาคนไมใชชอคน

ข. ชอคนไมใชหนาคน

ค. สงทคณพดและทาในขณะมงาน

5. เวลาคณจะสอบคนใชวธอะไร

ก. อานโนตอานหวขอเรองดแผนผงและภาพประกอบ

ข. หาคนตงคาถาม แลวจดจาขอความทสาคญดวยตนเองเงยบๆ

ค. เขยนจดบนทกบนกระดาษและยอเปนรปแบบหรอแผนผงดวยตนเอง

6. เมอคณเหนคาวา “ ห-ม-า” คณจะทาอะไรกอน อาน

ก. คดถงลกหมา

ข. พดคาวาหมากบตวเองเบาๆ

ค. ระลกถงหรอรสกถงความผกพน หรอการทมหมาอยดวยใกลๆ เชน วงกบหมา

เลนกบหมา

230

7. อะไรทรบกวนคณมากทสด ถาคณตองการทจะมสมาธทาสงใดสงหนง

ก. สงทรบกวนทางสายตา

ข. เสยง

ค. สงทรบกวนประสาทสมผสอนๆ เชน ความหว ปวดเทา ความกงวล

8. เวลามปญหาคนมวธแกอยางไร

ก. เขยนลาดบขนตอน จดเปนรายการแลวขดฆาสงททาแลวออกไป

ข. โทรศพทถงเพอนๆ หรอผชานาญการ

ค. พยายามจดรปแบบของปญหานน แลวนกจนตนาการเปนขนตอนในความคด

ของเรา

9. เวลาคณเขาแถวกนยาวเหยยดซอตวหนงคณชอบทาอะไร

ก. มองดโฆษณาหนงตางๆ

ข. คยกบคนทอยขางๆคณ

ค. เคาะเทาเลนหรอเดนไปเดนมาวนเวยนอยแถวนน

10. ถาคณมโอกาสไปเยยมชมพพธภณฑวทยาศาสตรคณจะทาอะไรกอนอน

ก. มองไปรอบๆหาแผนผงแสดงทศทาง

ข. ถามคนนาเทยวในพพธภณฑเกยวกบการแสดงหรอสงทนาสนใจในนน

ค. ไปดสงทนาสนใจกอนแลวจงมาศกษาททางภายหลง

11. เวลาคณโกรธคณทาอยางไรบอยทสด

ก. ทาหนาบงหนางอ

ข. ตะโกนหรอระเบดอารมณ

ค. กระทบเทากระแทกประตโครม

12. เวลาคณมความสขสงทคณทา

ก. ยมและยม

ข. ตะโกนดวยความสนกสนาน

ค. กระโดดโลดเตน

231

13. คณชอบทจะเขาเรยนชนไหนมากทสด

ก. หองศลป

ข. หองดนตร

ค. หองพกหรอหองออกกาลงกาย

14. เวลาคณฟงเพลงคณทาอะไร

ก. เคลมไปตามเสยงเพลงใชจนตนาการไปตามเพลง

ข. รองคลอตาม

ค. ขยบตวเตนไปตามจงหวะหรอเคาะจงหวะ

15. เวลาจะเลาเรองราวอะไรคณทาอยางไร

ก. เขยน

ข. เลาดวยปาก

ค. แสดงทาใหด

16. รานอาหารประเภทใดทคนไมอยากเขา

ก. รานทแสงสวางมากๆ

ข. รานทเพลงดงลน

ค. รานทเกาอนงไมสบาย

เฉลย

รวมคะแนนของคณทไดในขอ ก. ข. ค.

ก. = ........... คะแนน ข. = ........... คะแนน ค. = ........... คะแนน

- ถาคะแนนของคณสวนใหญเปนขอ ก. คณอาจเปนคนทเรยนรโดยผานประสาทตา

คณชอบเรยนจากการไดเดนและการใชการมอง

- ถาคะแนนของคณสวนใหญเปนขอ ข. คณอาจเปนคนทเรยนรโดยใชประสาทห

คอคณเปนนกฟงคณจะเรยนรไดดทสดจากการไดยนและการฟง

- ถาคณตอบขอ ค. เปนสวนใหญ คณเปนคนทชอบใชประสาทเกยวกบการสมผสไดด

คณจะเรยนไดดทสดจากการสมผสหรอดวยการลงมอทาจรง

- แตถาคณเลอกตอบพอๆกนไมวาจะเปน ก. ข. หรอ ค. แสดงวาคณมลกษณะ

ผสมผสาน

232

ขอสงเกตจากการทาแบบทดสอบ คอ บคคลอาจมสไตลการเรยนรหลายอยางในคน

คนเดยวกน ทงนอาจเปนเพราะงานทเขาไปทาในแตละอยางไมเหมอนกน บคคลจงตองรจกใช

สไตลในการเรยนรใหเหมาะสมกบงานแตละประเภท

ดงนน จงสรปไดวา ถาครเขาใจ Learning Style ของผเรยน กจะทาใหสามารถ

จดกจกรรมการเรยนการสอน หรอใชเทคนควธการสอน รวมถงการจดหาอปกรณ

สอประกอบการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม กบสไตลของผเรยน จะทาใหผเรยนสามารถ

เขาถงขอมลความรและจดกระทากบขอมลความรไดอยางสะดวก ตรงตามความสามารถใน

การคด และการจดระบบขอมลในสมอง รวมทงตรงตามความตองการ ความรสกของผเรยน

ทาใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความสขและมประสทธภาพ

ความถนดของผเรยน

การทมนษยมความแตกตางกนทงทางรางกายและระดบเชาวนปญญา จงเปนผลใหแต

ละบคคล มความถนดแตกตางกนดวย ฉะนนแตละบคคลถาหากไดเรยนหรอประกอบอาชพ

ตามทตนถนดแลว ยอมทาใหบคคลนนประสบความสาเรจในอาชพหรอในกจกรรมนนๆไดด

ยงขน ดงนนครจงควรทราบถงความถนดของผเรยนแตละคน เพอทจะสามารถจดการเรยน

การสอนใหเหมาะสมกบความถนด หรอสามารถสงเสรมความถนดของผเรยนใหเพมมากขน

ผเขยนจงไดสรปรายละเอยดของความถนดไว โดยแบงออกเปน ความหมายของความถนด

แบบทดสอบความถนด และความถนดกบการจดการเรยนการสอน ดงน

ความหมายของความถนด

มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของความถนดไว ดงรายละเอยดตอไปน

ราชบณฑตยสถาน (2556:14) ไดใหความหมายของ ความถนด (Aptitude)

แบงออกเปนสองดาน สาคญ ไดแก 1) เปนศกยภาพเฉพาะดานของบคคลททาใหการฝกฝน

หรอการเรยนรเปนไปไดเตมตามความสามารถของบคคลนน 2) ความสามารถทางการรคดท

สามารถจะเรยนรไดในอนาคต

233

ยราวด เนองโนราช (2558:84) ได ใหความหมายของ ความถนด ไววา

คอความสามารถทบคคลไดรบจากประสบการณการฝกฝน และมการสะสมไวมากจนเกดเปน

ทกษะพเศษ ซงทาใหบคคลนนพรอมทจะกระทากจกรรมนนๆ ใหสาเรจไดอยางมประสทธภาพ

นรนดร จลทรพย (2558: 221) ไดใหความหมายของ ความถนด ไววาหมายถง

ศกยภาพทงหลายของบคคลในการทจะเรยนร หรอฝกฝนใหเกดทกษะบางอยางไดอยางม

ประสทธภาพ เชน นาย ก. มความถนดทางดานศลปะ หมายความวา นาย ก. มศกยภาพท

สามารถฝกฝนใหเกดทกษะทเกยวกบงานทางดานศลปะไดอยางมประสทธภาพ เปนตน

ดงนนจงสรปไดวา ความถนด หมายถง ศกยภาพเฉพาะดานของบคคลทไดรบการ

ฝกฝนจนเกดเปนทกษะพเศษ ทาใหมความสามารถทากจกรรมนนๆไดอยางมประสทธภาพ

แบบทดสอบความถนด

แบบทดสอบความถนด (Aptitude test) เปนเครองมอวดเพอทานายความสามารถ

เฉพาะดานของบคคลในอนาคต เชน แบบทดสอบความถนดในการใชนวมอ แบบทดสอบความ

ถนดในการใชเครองยนตกลไก แบบทดสอบความถนดทางดนตร เปนตน

นรนดร จลทรพย (2558 : 226) ไดสรปแบบทดสอบความถนดทสรางขนใชโดยทวไป

ม 2 แบบใหญๆ ดวยกน คอ

1. แบบทดสอบวดความถนดชนดตวประกอบพหคณ หรอความถนดเชงผสม

(Multifactor Aptitude Test) แบบทดสอบชนดนประกอบดวย แบบทดสอบยอยๆหลายชด

จงสามารถวดความถนดดานตางๆ ไดหลายดาน ทาใหผรบการทดสอบมความเขาใจตนเอง

มากยงขน

ตวอย างแบบทดสอบวดความถนดชนดตวประกอบพหคณทม ชอ เสยง

และสามารถตดตอศกษาคนควาไดในประเทศไทยมดงน

1.1 The General Aptitude Test Battery (G.A.T.B) แบบทดสอบชดนประกอบดวย

แบบทดสอบยอยๆ ของชดตางๆ 12 ชดใชวดความถนด 9 อยางดวยกน คอ เชาวปญญา

ความถนดเชงภาษา ความถนดเชงตวเลข การรบรเชงรปภาพมตสมพนธ ความถนดการรบร

เชงงานเสมอนความสมพนธในการเคลอนไหว ทกษะในการใชมอ ทกษะใชในการใชนวมอ

234

ระดบทใชผทมอาย 16 ปขนไป สรางโดย Staff of the Testing Branch สวนผใหบรการอยท

สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

1.2 Differential Aptitude Test (D.A.T) แบบทดสอบชดนประกอบดวย

แบบทดสอบยอยชดตางๆ 8 ชด ใชวดความถนด 8 อยางดวยกน คอ การหาเหตผลเชงถอยคา

การคดหาเหตผลเชงตวเลข การคดหาเหตผลเชงนาม ธรรมมตสมพนธ การคดหาเหตผลเชง

เครองจกรกล ความรวดเรว และแมนยาเชงงานเสมยน การใชภาษาทเกยวกบการใชประโยค

และการใชภาษาทเกยวของกบการสะกด ระดบทใชเปนผเรยนชนมธยมศกษาขนไป สรางโดย

Grorge K. Bennett, J.G. Seashore and A.G Wesman มคณภาพความเทยงตรงและความ

เชอถอได ผใหบรการอยท สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศร

นครนทรวโรฒ และคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

1.3 Flanagan Aptitude Classification Test (F.A.C.T) แบบทดสอบชดน

ประกอบดวยแบบทดสอบยอย 16 ชด ใชวดความถนดดานตางๆ เชน การตรวจสอบการ

กาหนดรหสความจา ความสมพนธเหตผล และการแสดงออก เปนตน ระดบทใชเปนผเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลาย นสตนกศกษาและผใหญ มคณภาพความเชอถอและความเทยงตรงได

สรางโดย J.C Flanagan ผใหบรการอยท คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจบนการคดเลอกบคคลเขาศกษาตอในระดบสถาบนอดมศกษา (Admission)

ไดใชการทดสอบวชาวดความถนดทวไป (General Aptitude Test : GAT) ประกอบการคดเลอก

ซงประกอบดวยการวด 2 อยางคอ 1) การอานเขยนคดวเคราะห และการแกโจทยปญหาทาง

คณตศาสตร 2) การสอสารดวยภาษาองกฤษ

2. แบบทดสอบวดความถนดพเศษหลายอยาง (Separate Aptitude Test)

แบบทดสอบชนดน ใชวดความถนดไดเฉพาะอยาง เชน ความถนดเชงดนตร ความถนด

เชงจกรกล ความถนดเชงเสมยน ความถนดทางศลปะ ความถนดทางการเรยน เปนตน ซงถอ

วาเปนความถนดเชงวชาชพหรอวชาการ (Professional Aptitude Test : PAT) ปจจบนไดนามาใช

คดเลอกบคคลเขาศกษาตอในระดบอดมศกษา โดยแบงออกเปน 6 ชนดคอ Pat 1 วดศกยภาพ

ทางคณตศาสตร Pat 2 วดศกยภาพทางวทยาศาสตร Pat 3 วดศกยภาพทางวศวกรรมศาสตร

Pat 4 วดศกยภาพทางสถาปตยกรรมศาสตร Pat 5 วดศกยภาพทางครศาสตรศกษาศาสตร

235

Pat 6 วดศกยภาพทางศลปกรรมศาสตร ตวอยางแบบทดสอบวดความถนดพเศษเฉพาะอยาง

ทมชอเสยงและสามารถตดตอศกษาไดในประเทศไทยมดงน

2.1 Revise Minnersota Paper Form Board Test แบบทดสอบชดนเปน

แบบทดสอบวดความถนดของสมอง ในการจดวสดตางๆ ลงในรปแบบหรอการรบรเชงรปธรรม

หรอมตสมพนธ แบบทดสอบประกอบดวย รปทรงเรขาคณต และมชนสวนรปตางๆ ผรบการ

ทดสอบตองเลอกจด 10 ชนสวนตางๆ ประกอบเขาดวยกนเปนรปตามทกาหนดใหในแตละ

ฟอรม ใชเวลา 20 นาท ระดบทใชเปนผเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายและผสมครงาน

มคณภาพความเชอถอได มความเทยงตรง ผสรางคอ Rensis Likert and William H Quasha

ผใหบรการอยทคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

2.2 Seashore Measures of Musical Talents แบบทดสอบชดนใชวดความสามารถ

ทางดนตร ลกษณะของแบบทดสอบจะใหผรบบรการทดสอบ ฟงจากเทปอดเสยงและแยก

ความแตกตางของเสยง และจงหวะเปน แบบทดสอบทใชคดเลอกผเรยนสาหรบฝกฝนทางดาน

ดนตร ระดบทใชเปนผเรยนชนมธยมศกษา คณภาพของแบบทดสอบมความเชอถอได มความ

เทยงตรง ผใหบรการอยทคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

2.3 Meier Art Judment Test แบบทดสอบชดนใชวดเพอการพจารณาเกยวกบ

คณภาพทางดานสนทรย ระดบทใชเปนผเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย นกศกษาและผใหญ

คณภาพของแบบทดสอบมความเชอถอได มความเทยงตรง ผใหบรการคอคณะครศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

2.4 Engineering and Physical Sciences Aptitude Test เปนแบบทดสอบทใชวด

เพอพจารณาคดเลอกผเรยนเขาเรยนทางวศวกรรมศาสตร ระดบทใชเปนผสมครเรยนทาง

วศวกรรมศาสตร มความเชอถอได มความเทยงตรง ผใหบรการอยทคณะครศาสตรจฬา

นอกจากนสานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทร

วโรฒ ประสานมตร ยงไดสรางแบบทดสอบความถนดทางการเรยน (Scholistic Apititude)

ขนหลายแบบซงสวนใหญ จะเปนแบบทดสอบทใชกบผเรยนในระดบประถมศกษาและ

มธยมศกษา การสรางแบบทดสอบเพอวดความถนดสวนใหญไดยดทฤษฎของเธอรสโตน

236

(Thurstone) เปนแนวในการสราง โดยมจดมงหมายในการวดความถนด เพอทจะชวยชแนวทาง

ใหแกบคคลในการเลอกวชาเรยน หรอเลอกอาชพทตนถนด

เธอรสโตน (Thurstone) เปนนกจตวทยาชาวอเมรกนทไดทาการศกษาและวจย

ถงโครงสรางทางสมองของบคคล และพบวาสมองของมนษยประกอบดวย สมรรถภาพตางๆ

หลายชนด เขาจงไดสรางแบบทดสอบแลวนาไปทดสอบ และกลบมาวเคราะห เพอหา

องคประกอบพนฐานของสมอง และไดแบงสมรรถภาพออกเปน 7 องคประกอบดงน

1) สมรรถภาพทางดานภาษา 2) สมรรถภาพทางดานคณตศาสตร 3) สมรรถภาพทางดาน

เหตผล 4) สมรรถภาพทางดานการเรยนร 5) สมรรถภาพดานมตสมพนธ 6) สมรรถภาพใน

การใชถอยคาอยางคลองแคลวและแมนยา 7) สมรรถภาพดานความจา

ดงนนจะเหนไดวา แบบทดสอบความถนดมมากมายหลายประเภท ดงนน ครจงควร

ศกษาและทาความเขาใจในแบบทดสอบความถนดในลกษณะตางๆ เพอทจะสามารถใชวดหรอ

ทานาย ความสามารถเฉพาะดานของผเรยนได นอกจากนครยงควรตองเลอกใชใหเหมาะสม

กบศกยภาพทางสมองของผเรยนดวย

ความถนดกบการจดการเรยนการสอน

เมอครทราบความถนดของผเรยนกจะสามารถออกแบบการเรยนการสอนหรอเลอกใช

สอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบความถนดของผเรยนไดดงท ยราวด เนองโนราช (2558:

113-114) ไดกลาวถงความถนดกบการจดการเรยนการสอนไวดงน

1. เมอครรคะแนนของผเรยนททาแบบทดสอบความถนดแลวจะเปนแนวทางใน

การตดสนใจเลอกใชสอการเรยนการสอนเพราะคะแนนเปนเครองชบอกระดบสตปญญาของ

ผเรยนทาใหครประเมนไดวาสอประเภทใดจงเหมาะสมแกผเรยน

2. ใชในการสอบคดเลอกเขาโรงเรยนหรอสถาบนการศกษาตางๆ การสอบ

คดเลอกนน โดยทวไปจะเปนการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน คอสถานศกษาจะทาการ

สอบดวา ผเรยนมความรวชานนๆ มาแลวมากนอยเพยงใด ซงทงนควรมการทดสอบดาน

ความถนดดวย เพอจะไดผมความรความสามารถเฉพาะตว จะเหนไดวาปจจบนน หลกสตร

จะเนนใหเดกเรยนตามความถนดหรอตามสภาพแวดลอม สวนในการสอบคดเลอกเขาทางาน

237

กเชนเดยวกน ควรจะใชแบบทดสอบความถนด เพราะจะตองเลอกคนทมความสามารถตรง

กบงานทตองการไดถกตอง

3. ใชในการแยกประเภท แยกกลม แยกชนผเรยน ผเรยนแตละคนยอมมความ

แตกตางกน ทงในดานความรและความสามารถ เมอครทราบถงสถานภาพของผเรยนแตละ

คนแลว กสามารถแยกกลมผเรยนตามความถนด และจดหาวธสอนใหเหมาะสมซงเปนวธชวย

ใหทงสองฝายประสบความสาเรจ การจดกลมผเรยนในทน ไมไดหมายความวาใหแยกผเรยน

ทเกงและออนปะปนกนไป เพอใหผเรยนคอยชวยเหลอซงกนและกน โดยมครคอยแนะนา

4. ใชในการพยากรณความสาเรจแบบทดสอบความถนด สามารถเปนเครองมอ

ในการทานายความสาเรจในการศกษาได คอผทเลอกเรยนในสาขาทตนมความถนดกสามารถ

ทจะประสบความสาเรจไดดกวา ผทไมมความถนดในดานทตนกาลงเรยนอย

5. คะแนนผลการสอบชวยใหครสามารถนาไปในการวนจฉยสมรรถภาพของ

ผเรยน ทาใหครทราบถงสาเหตความเกง หรอออน และหาทางทจะชวยเหลอไดถกตอง

ใชในการแนะนา และแบบทดสอบความถนด ยอมชบอกไดวาผเรยนมความสามารถทางดานใด

ชวยใหครแนะแนวทางอาชพไดอยางถกตอง

ดงนนจะเหนไดวาความถนดมประโยชนอยางมาก กบการจดการเรยนการสอนของคร

เพราะครจะสามารถใชเปนแนวทางในการตดสนใจออกแบบการเรยนการสอน รวมถงเลอกใช

สอการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบความถนดของผเรยนได นอกจากนความถนดของผเรยน

สามารถชวยใหครแนะนาและแนะแนวทางในการเลอกเรยนตอในระดบทสงขน หรอเลอก

แนวทางในการประกอบอาชพไดอยางถกตอง

238

การน าจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21

การนาจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21 มความสาคญและจาเปน

อยางมาก เนองจากเปนยคแหงการเปลยนแปลงในทกดานรวมถงดานการเรยนรของผเรยน

ดวย ดงนนในประเดนสดทายนจะกลาวถงการนาศลปะในการสอน ซงอาจเรยกไดวา บคคล

ทประกอบอาชพครนน จะตองนาหลกการทางดานจตวทยาตางๆ และจะตองมทงศาสตรและ

ศลปในการสอนอยในตวตลอดเวลา เพราะจะทาใหครสามารถจดการชนเรยน ใหผเรยนเกด

การเรยนรไดอยางมประสทธภาพเหมาะสมกบศตวรรษท 21 แหงการเปลยนแปลงนได ทงน

จากการศกษาเอกสารจากนกวชาการ ซงประกอบดวย พมพนธ เดชะคปต พเยาว ยนดสข

(2557: 133-149) ชยวฒน สทธรตน (2558: 1-34) และไพฑรย สนลารตน (2559: 160-164)

ทไดใหความรเกยวกบวชาชพครกบการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมกบผเรยนในศตวรรษ

ท 21 สรปไดดงน

1. เนองจากยคสมยเปลยนครผสอนจะตองเปลยน โดยเฉพาะการเปลยนแปลง

ตนเองและสงเสรมวชาชพของตนเอง ใหเปนวชาชพทมความแขงแกรง ครจะตองมอดมคตม

ความมงมน มความสานกรกในวชาชพของตน สามารถปรบเปลยนวธการสอนใหเหมาะสมกบ

ผเรยนในศตวรรษท 21 โดยครผสอนจะตองทาการคนควาและพฒนานวตกรรมอยางตอเนอง

ประกอบกบตองฟนฟจตวญญาณความเปนครใหเขมแขง เพอเปนการเสรมสรางความ

แขงแกรงทางวชาชพตอไป

2. ในกระบวนการจดการเรยนการสอนนนเมอครมองคความรทางดานจตวทยา

แลว ครจะตองนาหลกทางจตวทยานนไปใชในการจดการเรยนร โดยสอดแทรกไปในระหวาง

เรยนใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสข สนก มความสนใจในการเรยน และเกดการเรยนรได

งาย เพราะหลกการทางดานจตวทยาจะทาใหครมศลปะในการสอนสามารถชกจง ผเรยนใหม

ความสนใจในการเรยนได สรปไดดงน

239

2.1 ครตองจดสภาพแวดลอมทปลอดภยจะชวยใหผเรยนมความรสกวาปลอดภย

ไมมอะไรมารบกวนบรรยากาศสภาพแวดลอมทางการเรยนแบบนจะสงผลใหผเรยนไดมโอกาส

แสดงความคดเหนรวมกนและครกยอมรบในความคดเหนนนๆนอกจากนสภาพแวดลอมท

ปลอดภยจะชวยสรางสมพนธภาพทดใหเกดขนระหวางครกบผเรยนและระหวางผเรยนดวย

กนเองเมอผเรยนมความรสกปลอดภยแลวบรรยากาศในการเรยนจะเตมไปดวยการเรยนอยาง

มความสขอยากเรยนรอยากมสวนรวมในการเรยนและทาใหผเรยนเกดการเรยนรตาม

จดมงหมายไดงาย

2.2 การเรมสอนจากสงทผเรยนเรยนรแลว นบเปนการเตรยมสอนทด เพราะ

หากผสอน รวาผเรยนรอะไรไปแลวมากนอยแคไหน จะทาใหผสอนสามารถเตรยมการสอนไดด

ยงขน เพราะความรเดมจะสงผลตอความรใหมทเสรมเตมเพมขนจากสงทครสอน

2.3 ในขนของการสอนครควรเรมจากสงทผเรยนสนใจดงนนควรเรมตนจากสงท

ผเรยนชอบโดยคานงถงพฒนาการในแตละชวงวยของผเรยนดวยเชน ผเรยนในระดบชนประถม

มกชอบฟงนทานครกควรเรมตนดวยนทานเพอนามาประกอบการสอนโดยอาจใหผเรยนเลอก

นทานทตนเองชอบและสนใจหรอผเรยนในชนมธยมศกษาชอบและสนใจเรยนรเกยวกบ

เทคโนโลยสมยใหม เชน Smartphone Tablet หากครนาเรองเหลานมาประกอบการสอนผเรยน

จะใหความสนใจและชอบเรยนวชานนไปดวย

ภาพ 7.2 การใชโปรแกรม Plickers ในกระบวนการจดการเรยนร สอดคลองกบศตวรรษท 21

240

2.4 ครควรใหงานทมความหมายตอผเรยนเพราะถาหากงานมความหมาย

สาหรบผเรยนและมความเชอมโยงกบประสบการณเดมของผเรยนผเรยนจะสามารถเรยนรและ

รบรไดด งานทใหทานนจะตองเปนงานททาทายไมซาซากและเปนงานทคอนขางเปดกวางใหกบ

ผเรยนหรอใหผเรยนเลอกงานทจะลองทาดวยตนเองถาครเปดโอกาสใหผเรยนไดรวบรวม

ขอมลมาใชในการเรยนดวยตนเองกจะทาใหสามารถสรางประสบการณใหมหรอองคความร

ใหมไดเปนอยางด

2.5 การเรยนทเครยดเกนไปจะสงผลใหการเรยนรของผเรยนลดลงดงนนครจง

ควรลดความเสยงทจะทาใหผเรยนเครยดในระหวางการจดการเรยนรโดยการจดกจกรรมท

สงเสรมใหผเรยนรสกผอนคลายในการเรยนและเรยนอยางมความสขมกจกรรมทเหมาะสมกบ

ผเรยนทงสไตลการเรยน (Learning Style) ทเหมาะสมกบความสามารถของผเรยนหรอ

ความชอบของผเรยนใหผเรยนเกดการเรยนรไดงายและมความคงทนในการเรยนรมากขน

2.6 ครในศตวรรษท 21 จงใจใหผเรยนอยากเรยนดวยบทเรยนทแสนสนกเพราะ

ถาหากบทเรยนทกบทเรยนมความสนกความสนกของบทเรยนน จะเปนเสมอนสอหรอรางวล

ทจะโนมนาวจตใจของผเรยนใหรวมมอในการเรยน หรอทางานทยงยากซบซอนไดโดยทไมรจก

เบอและยงสามารถทาทายการเรยนรของผเรยนอยางไมหยดยงการจงใจใหอยากเรยนเปนเรอง

ลกซงมากกวาความสนก เพราะเปนรากฐานของความสาเรจ ความเจรญงอกงามทางจตใจ

และความสามารถของผเรยน ดงนนครตองกระตนใหผเรยนทกคนในหองเรยนมสวนรวมใน

การเรยนใหผเรยนทกคนไดรบโอกาสในการมสวนรวมอยางสนกสนานโดยครตองสรรหาสง

ใหมทมคณคาใหมๆ มาใชในการจดกจกรรมของบทเรยนนนๆอยางสมาเสมอ

2.7 เนอหาการเรยนในศตวรรษท 21 มมากมายจนครและผเรยนไมสามารถ

เรยนรไดอยางหมดสนในทกเรอง เนอหาจงมความสาคญนอยกวากระบวนการเรยนรทจะ

สรางใหผเรยนรจกกบผลการเรยนร เพอนาไปแสวงหาความรใหตนเองมากขน ซงจะไดองค

ความรมากมายกวาการรอครทจะสอนให ดงนนครจงตองชวยพฒนาผเรยนใหสามารถม

ความเรยนรไดดวยตนเอง ผานปฏสมพนธทางสงคมจากการเรยนรจากเพอนๆ จากสงคม

รอบขาง และครยงตองรจกหากจกรรมเพอเสรมสรางความสามารถของผเรยน ในรปแบบ

การทางานตามลาพง และรวมทากจกรรมกบเพอนๆ เพอใหเขาไดเรยนรการทางานดวย

241

ตนเองรจกชวยเหลอตนเอง รวมทงทางานกบผอน เปนการฝกการยอมรบความคดเหนของ

คนอน และสงเหลานจะตดตวผเรยนไปตลอดชวตของเขาในอนาคต

2.8 ลกษณะการสอนแบบบรรยาย ผเรยนจะเกดความรทคงทนอยในสมอง

เพยงรอยละ 5 เทานน แสดงใหเหนวาการสอนทผานมา ทาใหผเรยนเกดการเรยนรทนอย

มากและเปนการเสยเวลาโดยเปลาประโยชน ดงนนครจงควรใหเดกไดพดจากความคดและ

ความรสก และควรอดทนในการรอการเรยบเรยงคาพดของผเรยน ดงนน ครจงควรพดให

นอยลงฟงใหมากขน

2.9 การเรยนการสอนทด ควรใหผเรยนถามใหมากกวาคร โดยครคอยกระตน

ใหเขาตงคาถามจากสงเราทนาสนใจ เชน นาขาวเหตการณสาคญหรอภาพทนาสงสยใน

ชวตประจาวนมาใหผเรยนด แลวฝกการสงเกตและตงคาถามจากสงเรานน ผเรยนกจะตง

คาถามไดเกงขน และคาถามเหลานจะนาไปสการคนหาคาตอบดวยตวเองในอนาคต คาถาม

ของครเปนคาถามปลายเปดอยางเดยวนน อาจจะยงไมเพยงพอ คาถามทดจะตองใชคาถาม

ทชวนคด โดยมงใหผเรยนไดใชความคดรเรม มากกวาการใชคาถามแบบผตรวจสอบจะทาให

ผเรยนกลาแสดงความคดเหนมากขน และใหขอเสนอแนะท เปนธรรมชาตและจรงใจ

นอกจากนคาถามของครตองมไมมากเกนไป ควรถามเฉพาะความคดเหนเทานน เพอทจะชวย

ใหผเรยนไดพฒนาองคความรออกไปไดอกมากมาย

2.10 กระตนใหลองทาอยางคอยเปนคอยไป ครในยคศตวรรษท 21 ควรกระตน

และทาทายสงทเดกอยากร แมวาครจะรคาตอบแลวและผลทไดออกมานนเปนอยางไร ครควร

ใชคาพดกระตนใหผเรยนทดลองทา จงจะใหผเรยนเกดการเรยนร แลวนาไปทดลองพสจนขอ

สงสยดวยตนเอง สดทายกจะพบคาตอบไดดวยตนเอง ครเพยงแตคอยใหความสนใจและ

ตดตามถามถงเทานน แตอยางไรกตาม ครควรใชเทคนควธการสอนแบบชแนะจะทาใหผเรยน

ไดรบคาแนะนา และทางานเปนขนตอนแบบสนๆ และคนพบการเรยนรดวยตนเอง ตลอดจน

เกดการจงใจในการเรยนมากยงขน ซงเปนแรงจงใจภายในทยงยน

242

ดงนนจงสรปไดวาครในศตวรรษท 21 จงควรกลาทจะเปลยนแปลงตนเอง ทงทางดาน

เทคนควธการสอน บคลกภาพ รวมถงการพฒนาตนเอง ในการนาสอการสอนนวตกรรม

ใหมๆ ทมในยคปจจบน เขามาบรณาการรวมกบการออกแบบการเรยนการสอนเพอใหการ

เรยนการสอนของครเปนสงทนาสนใจ และสามารถจงใจผเรยนใหอยในกระบวนการเรยนการ

สอนของครได เพราะในยคปจจบนมสงแวดลอมอนๆ ทสามารถจงใจใหผเรยนละทงบทเรยนท

ครกาลงสอนไดอยางงายดาย เพราะโลกในปจจบนกวางมากขน ดงนน บคคลทประกอบ

อาชพครจงตองสรางหองเรยนใหเปนโลกทพรอมจะเกดการเรยนรไดตลอดเวลา โดยการนา

จตวทยามาใชประกอบในการจดการเรยนการสอน

243

สรป

จตวทยากบศกยภาพทางสมองของผเรยน เปนบทสดทายทจะกลาวถงการนาความร

ทางดานจตวทยาทงหมดมาบรณาการปรบประยกตใชกบศกยภาพทางสมองของผเรยน

ทมความแตกตางกน ดงนนในบทนครจะตองมความรเกยวกบเรองของลกษณะทวไปของ

สมอง เพราะสมองเปนอวยวะทสาคญทสดของมนษย ซงประกอบดวย 3 สวนไดแก ซรบลม

ซรเบลลมและ เบรนสเตม นอกจากนในสมองยงมคลนสมองและสารเคมในสมองทสามารถทา

ใหพฤตกรรมและการเรยนรของมนษยเปลยนแปลงได เพราะสมองเปนอวยวะทสาคญตอ

พฤตกรรมของมนษย ดงนนเราจงควรรกษาและปกปองสมองของเราไวใหไดยาวนานทสด

นอกจากนศกยภาพทางสมองยงเปนสวนหนงททาใหมนษยมความแตกตางกนดง ทฤษฎ

พหปญญาของการดเนอรทไดกลาวไวเกยวกบคณลกษณะทางปญญา ทแตกตางกนของมนษย

9 ดาน อกทงแบบการเรยนร (Learning Style) กเปนสวนสาคญทจะทาใหครสามารถออกแบบ

การเรยนรใหเหมาะสมกบสไตลการเรยนรของผเรยน

ความถนดของผเรยน เปนศกยภาพเฉพาะดานของบคคล ทไดรบการฝกฝนจนเกดเปน

ทกษะพเศษทาใหมความสามารถทากจกรรมนนๆไดอยางมประสทธภาพการทครจะรวาผเรยน

มความถนดดานไหนจาเปนตองใชแบบทดสอบความถนดเปนเครองมอวดเพอทานาย

ความสามารถของบคคลในดานนนๆ ซงแบบทดสอบความถนดมมากมายหลายประเภทดงนน

ครจงควรศกษาและทาความเขาใจในแบบทดสอบตางๆเพอทจะสามารถนามาใชใหเหมาะสม

กบศกยภาพทางสมองของผเรยน และอนจะเปนประโยชนตอกระบวนการออกแบบการเรยน

การสอนไดเปนอยางด

การนาจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนในศตวรรษท 21 มความสาคญและจาเปนอยาง

มากเนองจากเปนยคแหงการเปลยนแปลงในทกดานรวมถงดานการเรยนรของผเรยนดวย

ดงนนบคคลทประกอบอาชพครจงควรนาศาสตรทางดานจตวทยามาประยกตใชกบผเรยน

อยางถกตองและเหมาะสม กบสงคมในศตวรรษท 21 ดงนนครจงจะตองปรบเปลยนตนเองใหม

ทงศาสตรและศลปในการสอน คอมความเขาใจผเรยนอกครงเขาใจสงคมทเปลยนแปลงนาสอ

นวตกรรมใหมๆ ทมในยคปจจบน เขามาบรณาการกบการออกแบบการเรยนการสอนใหม

ความนาสนใจและกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรไดตลอดเวลา

244

ค าถามทายบท

1. จงอธบายความรเกยวกบสมอง ดงตอไปน

1.1 ลกษณะทวไปของสมอง

1.2 สวนประกอบและหนาทของสมอง

1.3 คลนสมอง

1.4 สารเคมในสมอง

1.5 ขอเสนอแนะเกยวกบสมอง

2. ทฤษฎอะไรทเกยวของกบศกยภาพทางสมองของผเรยน

3. แบบการเรยนรมกแบบ อะไรบาง

4. ความถนดของผเรยนคออะไร สามารถทดสอบดวยแบบทดสอบอะไรบาง

5. หากนกศกษาไดประกอบอาชพคร นกศกษาจะนาจตวทยาไปประยกตใชกบผเรยนใน

ศตวรรษท 21 ไดอยางไรบาง

245

เอกสารอางอง

ชนาธป พรกล. (2554). การสอนกระบวนการคด ทฤษฎและการน าไปใช.พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : บรษท วพรนท (1991) จากด.

ชยวฒน สทธรตน .(2558). ศลปะการสอนเพอผเรยนในศตวรรษท 21.พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : บรษท วพรนท (1991) จากด.

นรนดร จลทรพย. (2558). การแนะแนวเพอพฒนาผเรยน. สงขลา: บรษท นาศลปโฆษณา

จากด

นชล อปภย. (2555). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : บรษทวพรนท 1991

จากด.

พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข. (2557). การจดการเรยนรในศตวรรษท 21.

กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไพฑรย สนลารตน. (2559). คดเพอคร ค าบรรยายระหวางด ารงต าแหนงประธาน

กรรมการครสภา.กรงเทพฯ :โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรพไล เลศวชา และอครภม จารภากร. (2551). สมองวยเรมเรยนร. กรงเทพฯ : สถาบน

วทยการการเรยนร (สวร.) สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)

สานกนายกรฐมนตร.

ยราวด เนองโนราช. (2558). จตวทยาพนฐาน.กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรมศพทจตวทยา.พมพครงท 2 .กรงเทพฯ : ธนาเพรส.

ศนสนย ฉตรคปต และคณะ. (2544). การเรยนรอยางมความสข : สารเคมในสมองกบ

ความสขและการเรยนร .กรงเทพฯ : สกายบกส.

สรอร วชชาวธ .(2554). จตวทยาการเรยนร. กรงเทพฯ : สานกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สานกงานราชบณฑตยสภา.(2558). พจนานกรมศพทศกษาศาสตรรวมสมยฉบบ

ราชบณฑตยสถาน.กรงเทพฯ: สานกงานราชบณฑตยสภา.

246

อาร สณหฉว. (2554). ทฤษฎการเรยนรของสมองส าหรบพอแม คร และผบรหาร. พมพ

ครงท 3. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.

อษณย อนรทธวงศ .(2545). สมองมหศจรรย .กรงเทพฯ : มลนธสดศร-สฤษดวงศ.

________ .(2555). การเสาะหา/คดเลอกผทมความสามารถพเศษ. กรงเทพฯ : อนทรณน.