แผนบริหารการสอนประจ าบทที่ 8 หัวข้อเนื้อหาประจ าบท บทที่ 8 การจัดการขนส่งและกระจายสินค้า ความหมายและความสาคัญ โลจิสติกส์ในการสนับสนุนและการกระจายสินค้า องค์ประกอบหลักของระบบการกระจายสินค้า รูปแบบการขนส่งและกระจายสินค้า ประโยชน์ในการกระจายสินค้า ข้อจากัดของการกระจายสินค้า ศูนย์กระจายสินค้า ช่องทางการกระจายสินค้า การเลือกช่องทางการกระจายสินค้า การจัดการกระจายสินค้า วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม การจัดการเรียนการสอนบทที่ 8 มีวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่ต้องการให้ผู้เรียนปฏิบัติได้ดังต่อไปนี้ 1. อธิบายความหมายของการสินค้าคงคลังได้ 2. อธิบายถึงระดับ และขั้นตอนของการจัดการสินค้าคงคลัง 3. สามารถอธิบายถึงประโยชน์การลดต้นทุนในกระบวนการสินค้าคงคลัง 4. สามารถอธิบายถึงผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและประโยชน์ที่ได้รับ วิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอน บทที่ 8 มีวิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนที่ใช้ดังต่อไปนี้ 1.วิธีสอน 1. ผู้สอนใช้วิธีสอนแบบบรรยาย เปิดวิดิทัศน์ และวิธีการสอนแบบถาม-ตอบ 2. กิจกรรมการเรียนการสอน สามารถจ าแนกได้ดังนี้ 2.1 กิจกรรมก่อนเรียน ผู้เรียนศึกษาบทเรียนที่ 8 2.2 กิจกรรมในห้องเรียน มีดังต่อไปนี้ 2.2.1 ผู้สอนปฐมนิเทศรายวิชา อธิบายแผนการจัดการเรียนการสอน ตลอดจน กิจกรรมต่างๆ ตามแผนบริหารการสอนประจ าบท 2.2.2 ผู้สอนบรรยายเนื้อหาบทที่ 8 และมีกิจกรรมและยกตัวอย่างประกอบ ถาม-ตอบ จากบทเรียน 2.3 กิจกรรมหลังเรียน ผู้เรียนทบทวนเนื้อหาที่ได้เรียนในบทที่ 8 โดยใช้ค าถามจากค าถามทบทวนท้ายบท ตลอดจนการศึกษาบทต่อไปล่วงหน้าหนึ่งสัปดาห์ 2.4 ให้ผู้เรียนสืบค้นข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ เช่น ห้องสมุดหรือสื่ออีเล็กทรอนิกส์ต่างๆ

สื่อการเรียนการสอนประจ าบท สื่อที่ใช้ส าหรับการเรียนการสอนเรื่องจริยธรรม และความรับผิดชอบต่อสังคมมีดังต่อไปนี้ 1. แผนการสอนประจ าบท 2. Power point ประจ าบท 3. เอกสารประกอบการสอนประจ าบท 4. หนังสือ ต ารา และเอกสาร ที่เก่ียวข้อง 5. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ การวัดผลและการประเมินผลประจ าบท 1. สังเกตการณต์อบค าถามทบทวนเพ่ือน าเข้าสู่เนื้อหาในบทเรียน 2.สังเกตตั้งค าถาม และการตอบค าถามของผู้เรียน หรือการท าแบบฝึกหัดในชั้นเรียน 3.วัดเจตคติจากพฤติกรรมการเรียน การเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนการสอนและความกระตือรือร้นในการท ากิจกรรม 4.ความเข้าใจและความถูกต้องในการท าแบบฝึกหัด

บทที่ 8 การจัดการขนส่งและการกระจายสินค้า

(Transport and Distribution Management) แนวคิดหลัก การกระจายสินค้าประกอบด้วยกระบวนการต่างๆ ในการนาสินค้าไปถึงลูกค้า โดยมีเป้าหมายเพ่ือตอบสนองความต้องการและสร้างความพึงพอใจให้กับของลูกค้า ทั้งนี้ ความสาเร็จของการกระจายสินค้าจึงขึ้นอยู่กับการเคลื่อนย้ายสินค้าของผู้ผลิตที่สอดคล้องการประสิทธิภาพในการบริหาจัดการ โลจิสติกส์และห่วงโซ่อุปทานและความต้องการของลูกค้าในด้าน “เวลาที่ลูกค้าต้องการ สถานที่ที่ถูกต้อง และต้นทุนที่ต่าที่สุด” การจัดการการกระจายสินค้าจึงเกี่ยวข้องกับรูปแบบการขนส่ง ปริมาณสินค้าที่ลูกค้าสั่งซื้อ และระยะเวลาในการจัดส่งสินค้า อันจะนาไปสู่ต้นทุนด้านการขนส่งและต้นทุนสินค้าคงคลังที่เกิดขึ้นในการบริ หารจัดการสินค้า ซึ่งกระบวนการในการกระจายสินค้าจะประกอบไปด้วยหลายกิจกรรมเริ่มตั้งแต่การจัดการผลิตภัณฑ์ที่ออกจากแหล่งผลิตไปจนกระทั่งการส่งผลิตภัณฑ์ไปยังร้านค้าหรือผู้บริโภค ดังนั้น การกระจายสินค้าจึงถือเป็นกิจกรรมที่มีความสาคัญในการสร้างความพึงพอใจให้แก่ลูกค้าโดยการเพ่ิมประสิทธิภาพของการจัดการโลจิสติกส์ กล่าวคือ การกระจายสินค้าที่ดีจะต้องมีการวางแผนในเรื่องของปริมาณและรูปแบบในการจัดส่งสินค้าไปยังผู้บริโภคให้เกิดความคุ้มค่ามากที่สุด ซึ่งความคุ้มค่าที่เกิดขึ้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ได้แก่ ปัจจัยด้านผลิตภัณฑ์ ปัจจัยด้านการขนส่ง ปัจจัยด้านกฎหมาย และปัจจัยด้านการรักษาความปลอดภัย ดังนั้น การจัดการกระจายสินค้าจึงต้องทาความเข้าใจเกี่ยวกับความหมาย ประเภทและรูปแบบการกระจายสินค้า รวมถึงการจัดการกระจายสินค้าให้เกิดประสิทธิภาพ เพ่ือลดต้นทุนในการดาเนินการและสามารถสร้างความพึงพอใจให้แก่ลูกค้า

วัตถุประสงค์การเรียนรู้ 1. เพ่ือให้นักศึกษาสามารถทราบความหมายและความสาคัญของการกระจายสินค้า 2. เพ่ือให้นักศึกษาเข้าใจบทบาทหน้าที่ของการกระจายสินค้า 3. เพ่ือให้นักศึกษาสามารถวิเคราะห์รูปแบบการกระจายสินค้าท่ีเหมาะสม 4. เพื่อให้นักศึกษาสามารถเลือกกลยุทธ์ในการวิเคราะห์การกระจายสินค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ หัวข้อการเรียนรู้ หน่วยเรียนรู้ที่ 1.1 ความหมายและความสาคัญของการกระจายสินค้า หน่วยเรียนรู้ที่ 1.2 ระบบการกระจายสินค้า หน่วยเรียนรู้ที่ 1.3 การจัดการการกระจายสินค้า หน่วยเรียนรู้ที่ 1.1 ความหมายและความส าคัญ ความหมาย การกระจายสินค้า (Physical distribution) หมายถึง การดาเนินการเคลื่อนย้ายสินค้าทั้งภายในองค์การ และผ่านช่องทางการจัดจาหน่ายเพ่ือตอบสนองความต้องการและสร้างความพอใจให้กับลูกค้า ซึ่งเกี่ยวข้องกับกิจกรรมหลายประเภท เช่น การขนส่ง การเก็บรักษา การบรรจุหีบห่อ 1 การกระจายสินค้าจึงเป็นกระบวนการวางแผนการดาเนินงาน และการควบคุมการเคลื่อนย้ายวัตถุดิบ ชิ้นส่วนและสินค้าสาเร็จรูปทั้งขาเข้าและขาออกจากองค์การธุรกิจ (Traffic Management) ในช่องทางกระจายสินค้าด้วยต้นทุนที่ต่า ตลอดจนการบริการเพ่ือการตอบสนองความต้องการของลูกค้าเป็นสาคัญ โดยที่ระบบนี้จะเชื่อมโยงการผลิตสินค้าและบริการเข้ากับการตลาดด้วยการเคลื่อนย้ายสินค้า ตลอดจนการไหลของข้อมูลข่าวสารอย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ การกระจายสินค้ายัง หมายถึง การเคลื่อนย้ายสินค้าไปยังลูกค้าโดยผ่านกระบวนการขนส่ง คลังสินค้า สินค้าคงคลัง การบริการลูกค้า/การรับคาสั่งซื้อ และการบริหารจัดการ2 จากที่กล่าวมาข้างต้น จะพบว่า การกระจายสินค้าประกอบด้วยกระบวนการต่างๆ ในการนาสินค้าไปยังลูกค้า โดยมีเป้าหมายเพ่ือตอบสนองความต้องการและสร้างความพึงพอใจให้กับของลูกค้า ทั้งนี้ ความสาเร็จของการกระจายสินค้าจึงขึ้นอยู่กับการเคลื่อนย้ายสินค้าของผู้ผลิตเพ่ือตอบสนองความต้องการ และสร้างความพอใจให้กับลูกค้าในด้าน “เวลาที่ลูกค้าต้องการ สถานที่ที่ถูกต้อง และต้นทุนที่ต่าที่สุด” ความสาคัญของการกระจายสินค้า การกระจายสินค้าส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับการจัดการคลังสินค้าและการขนส่ง (Transportation) ทั้งในด้านการจัดตารางเวลาการขนส่ง การเลือกวิธีการขนส่ง การจัดการกระบวนการทางศุลกากร ในกรณี เป็นการขนส่งระหว่างประเทศ) เป็นการป้องกันความไม่แน่นอนของกระบวนการจัดซื้อหรือเหตุสุดวิสัยที่เกิดขึ้นกับผู้ขายหรือความล่าช้าของการขนส่งที่ทาให้เวลารอคอยยาวนานขึ้น บางครั้งขนาดการขนส่งหรือขนาดการผลิตที่ประหยัดมีเกินปริมาณที่ของลูกค้าต้องการทาให้จาเป็นต้องมีที่ว่างไว้เก็บของที่เหลือ คลังสินค้าจึ งต้องมีสภาพที่เหมาะสมที่จะใช้เก็บสินค้า เช่น มีพ้ืนที่ที่กว้างขวางเพียงพอ ระบบการเคลื่อนย้ายของที่สะดวกรวดเร็วและปลอดภัยต่อสภาพ 1 K.Y.Tippayawong สืบค้นจาก

http://ie.eng.cmu.ac.th/elearning/255434/download/Chapter%2006_Market%20Distribution%20strategy%20in%20SCM.pdf 2 Global logistics and distribution

สินค้ามีระบบปรับอุณหภูมิเพ่ือรักษาสภาพสินค้า เพ่ือที่จะเก็บสินค้า ให้พร้อมที่จะส่งต่อไปยังพันธมิตรในซัพพลายเชนสินค้าในขั้นตอนต่อไป ดังนั้น การกระจายสินค้าจึงเป็นตัวแปรหลักของแนวความคิดการตลาด เนื่องจากการกระจายสินค้ามีส่วนในการลดต้นทุนและเพ่ิมความพอใจให้แก่ลูกค้าซึ่งเป็นการสร้างคุณค่า (มูลค่าส่วนเพ่ิมในสินค้า) ตัวอย่างการกระจายหนังสือใน Amazon.com โดยเมื่อลูกค้าจากประเทศไทยสั่ งซื้อทางอินเตอร์เน็ต หลังจากนั้นจะหาตาราที่สั่งซื้อจากศูนย์กระจายสินค้าที่ใกล้สถานที่สั่งซื้อหนังสือมากที่สุดหลังจากนั้นจะส่งข้อมูลไปยังศูนย์กระจายสินค้าโดยใช้ระบบบาร์โค้ด เมื่อได้รับคาสั่งผ่านซอฟท์แวร์ที่ตาแหน่งเก็บตาราจะปรากฏแสงไฟขึ้น คนงานจะหยิบสินค้าที่สั่งตามระบบหยิบตามแสงสีแดง (Pick to Light) แล้ววางบนสายพานลาเลียง ซึ่งบาร์โค้ดจะทาการเลือกช่องส่งเพ่ือบรรจุกล่อง แล้วชั่งน้าหนัก จัดส่งให้ผู้บริการขนส่ง เพ่ือจัดส่งให้ลูกค้าต่อไป ลูกค้าจะสามารถรับหนังสือที่สั่งประมาณ 15 วัน ดังแสดงในรูปที่ 8.1

รูปที่ 8.1 การกระจายสินค้าของ Amazon.com33 กิจกรรมการกระจายสินค้าจึงเป็นจุดเปลี่ยนสาคัญสาหรับการบริหารจัดการโลจิสติกส์สมัยใหม่ เพ่ือให้การจัดการการขนย้ายเพ่ือให้ถึงจุดหมายปลายทางที่ต้องการ ด้วยระยะเวลาในการขนส่งที่น้อยลงแต่ปริมาณความต้องการในการขนถ่ายสินค้ายังมีปริมาณสูงขึ้น แต่การขนส่งทางทะเลไม่สามารถตอบสนองต่อ

3 ดร.คานาย อภิปรัชญาสกลุ (2537). สว่นท่ี 3 โลจิสติกส์และการจดัการซพัพลายเชน. โลจิสติกส์เพ่ือการผลิต และการจดัการดาเนินงาน. บริษัท ซี.วาย.ซิซเทิม พริน้ต่ิง จา

กดั. หน้า 194

ระยะเวลาที่น้อยได้ เนื่องจากการขนส่งสินค้าทางทะเลต้องใช้ระยะเวลาในการขนส่งที่ยาวนาน หลายบริษัทจึงเลือกใช้การขนส่งทางอากาศเป็นหลักหรือเป็นสารองเพ่ือเติมเต็มในเมื่อการจัดส่งโดยปกติเรือมหาสมุทรจะล่าช้า สาหรับ ยกตัวอย่างเช่น บริษัทรองเท้า Reebok และไนกี้ และบริษัทแฟชั่น เช่น ปิแอร์การ์แดงที่ใช้ในการขนส่งทางอากาศเป็นวิธีการขนส่งที่จาเป็นในการทาธุรกิจ ระยะห่างในการท าธุรกรรมเป็นการเพ่ิมค่าใช้จ่ายในการขนส่งและกรพยากรณ์ในระยะยาว และใช้เวลานาที่นาน ความแตกต่างของสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย รวมถึงกฎระเบียบที่มีผลต่อการกาหนดราคาค่าใช้จ่ายในการขนส่งและค่าใช้จ่ายในการจัดจาหน่ายที่มองไม่เห็นในตลาดในประเทศ อุปสรรคทางการค้า ปัญหาศุลกากรและเอกสารมีแนวโน้มที่ทาให้เกิดการชะลอตัวของระยะเวลาการทางานในการขนส่งข้ามเขตแดนของประเทศ แม้ว่าจะเป็นความจริงในรูปแบบที่ผ่านมีการรวมตัวกันเพ่ือลดการกีดกันการค้าในระดับภูมิภาค เช่น สหภาพยุโรป NAFTA (North American ตกลงการค้าเสรี) และ MERCOSUR (กรวยใต้เขตการค้าเสรี) นอกจากนี้ยังมีการส่งเสริมการรวมกลุ่มและการรวมของ โลจิสติก ในภูมิภาคให้มีประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจที่ดีขึ้นและการแข่งขัน กลยุทธ์ระหว่างประเทศเพ่ือการจัดการโลจิสติเกี่ยวข้องกับนโยบายรัฐบาลและโครงสร้างพ้ืนฐานและบริการโลจิสติกสภาพแวดล้อม กลยุทธ์โลจิสติกแบบดั้งเดิมที่เกี่ยวข้องกับการจัดการความต้องการที่มุ่งหวังตามการพยากรณ์และการคัดเลือกสินค้าคงคลัง ด้วยกลยุทธ์นี้บริษัทข้ามชาติจะประมาณการความต้องการสาหรับอุปกรณ์เช่นเดียวกับความต้องการจากลูกค้าและจากนั้นพยายามที่จะจัดการการไหลของวัตถุดิบและส่วนประกอบในการ ระบบการผลิตทั่วโลกและการไหลของสินค้าสาเร็จรูปให้กับลูกค้าในลักษณะดังกล่าวเพ่ือลดสินค้าคงคลังที่ถือโดยไม่เป็นอันตรายวิ่งและการผลิตโดยไม่สูญเสียยอดขายเนื่องจาก stock-outs ในอดีตที่ผ่านมากลศาสตร์และความน่าเชื่อถือของการขนส่งและการติดตามการไหลของสินค้าเป็นปัญหาที่สาคัญ ด้วยการใช้ที่เพ่ิมขึ้นของเทคโนโลยีสารสนเทศแลกเปลี่ยนข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์และการขนส่งต่อเนื่องหลายรูปแบบ (Intermodal Transport), การจัดตารางการผลิตและการส่งมอบสินค้าข้ามพรมแดนของประเทศยังเป็นเรื่องของการส่งมอบแบบ Just-In-Time แม้ว่าปัญหาโครงสร้างบางส่วนยังคงอยู่ ตัวอย่างเช่นข้อ จากัด ในปัจจุบันในสหรัฐอเมริกาแคนาดาบริการขนส่งสินค้าทางอากาศและ US-เม็กซิโก ความเร็วของการไหลเวียนของสินค้าของรถบรรทุกข้ามชายแดนที่เพ่ิมเวลานาและเป็นตัวอย่างของข้อจากัดของรัฐบาลที่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงเพ่ือความสะดวกในการเคลื่อนไหวได้เร็วขึ้นของสินค้าข้ามพรมแดน จากที่กล่าวมาข้างต้น กลยุทธ์และการจัดการการกระจายสินค้าจึงเข้ามามีบทบาทสาคัญในการบริหารเวลาและปริมาณสินค้าให้ไปถึงมือของลูกค้าได้ตามท่ีกาหนดไว้

หน่วยเรียนรู้ที่ 4.2 ระบบการกระจายสินค้า โลจิสติกส์ในการสนับสนุนและการกระจาย

รูปที่ 8.2 Supply and Distribution Logistics44

การแบ่งการไหลหรือการเคลื่อนย้ายในโลจิสติกส์สามารถแบ่งตามประเภทของผลิตภัณฑ์หรือวัตถุดิบที่ใส่เข้าไปในกระบวนการผลิตโดยมีการแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ก่อนกระบวนการผลิต และหลังกระบวนการผลิต หากเป็ฯก่อนกระบวนการผลิตจะให้ความสาคัญกับการไหลของวัตถุดิบในการสนับสนุนกระบวนการผลิตให้มีประสทธิภาพ แต่หากเกิดหลังจากกระบวนการผลิตจะให้ความสาคัญกับผลิตภัณฑ์ จากการแบ่งดังกล่าวจึงทาให้สามารถแบ่งรูปแบบของการกระจายได้เป็น 2 ประเภท คือ 1) ช่องทางกการสนับสนุนทางกายภาพ เกี่ยวข้องกับช่องว่างของเวลาและพ้ืนที่ในการยืนยันแหล่งวัตถุดิบและจุดดาเนินการ 2) ช่องทางการกระจายทางกายภาพ เกี่ยวข้องกับเกี่ยวข้องกับช่องว่างของเวลาและพ้ืนที่ในการยืนยันจุดดาเนินการและลูกค้า ทั้งนี้ ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการกระจายสินค้าประกอบด้วย 1) Suppliers มีบทบาทในการสนับสนุนวัตถุดิบไปยังผู้ผลิตเพ่ือตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค 2) Manufactures โรงงานมีบทบาทในการจัดซื้อจัดหาวัตถุดิบเมื่อลูกค้ามีความต้องการในผลิตภัณฑ์ โดยแนวโน้มทางการตลาดจะผลักดันให้มีการเชื่อมโยงกับผู้ค้าปลีก และผู้ค้าปลีก เช่น WalMart จะกลายเป็นผู้เล่นสาคัญของตลาด โดยการลดความเข้มแข็งของโรงงาน 3) Wholesales ผู้ค้าส่งเป็นผู้กระจายในขั้นตลางในโซ่การกระจาย จุดแข็งของผู้ค้าส่งจะมีสูงสุดเมื่อผู้ค้าปลีกสั่งซื้อของในปริมาณน้อย ในบางอุตสาหกรรม เช่น อุตสาหกรรมยา ผู้ค้าส่งจะควบคุมการกระจายทั้งหมดรวมถึงการค้าส่ง 4) Retailers ผู้ค้าปลีกเป็นขั้นสุดท้ายของโซ่อุปทาน จุดแข็งของผู้ค้าปลีกคือความสามารถในการสื่อสารโดยตรงกับลูกค้าทาให้ทราบความต้องการของลูกค้า กิจกรรมทางการเงินและขนาดของผู้ค้าปลีกมีความสาคัญและมีผลกระทบต่อหน่วยอื่นในห่วงโซ่อุปทาน 4 Education and Culture DG. Chapter 2 – Logistics – Basic Concepts & Characteristics. COURIEI Routing through Innovative Emulation Learning Program.

องค์ประกอบหลักของระบบการกระจายสินค้า ระบบการกระจายสินค้าประกอบด้วยกิจกรรมที่สาคัญที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายสินค้าโดยมีจุดเริ่มต้นภายหลังจากกระบวนการผลิตเสร็จสิ้นลงและมีการนาสินค้าไปเก็บไว้ในคลังสินค้า เพ่ือรอการจาหน่าย โดยประกอบด้วยกิจกรรมท้ังหมด 7 กิจกรรมดังนี้ 1. Order Processing เป็นกิจกรรมที่เริ่มต้นในกระบวนการกระจายสินค้า เป็นกระบวนการในการรับคาสั่งซื้อจากลูกค้าและการวางแผนการจัดการสินค้าเพ่ือให้ได้ปริมาณตามที่ลูกค้าต้องการ รวมถึง การกาหนดวิธีการในการส่งมอบที่ทันตามเวลาที่กาหนด เพ่ือให้ลูกค้าได้สินค้าที่มีคุณภาพ กล่าวคือ สินค้าไม่เกิดความเสียหาย และได้สินค้าครบตามที่สั่งซื้อไว้ 2. Warehousing คลังสินค้าเป็นสถานที่ในการจัดเก็บสินค้ารวมถึงการเตรียมสินค้าเพ่ือนาส่งไปยังลูกค้า ซึ่งภายในคลังสินค้าจะมีกิจกรรมต่างๆ ที่ก่อให้เกิดมูลค่าแก่สินค้าก่อนนาส่งไปยังลูกค้า และปัจจัยสาคัญของคลังสินค้า คือ “การเลือกทาเลที่ตั้งคลังสินค้า” และศูนย์กระจายสินค้า (Distribution Center) เพ่ือตอบสนองต่อเป้าหมายของการให้บริการและสร้างความพึงพอใจแก่ลูกค้า กล่าวคือ การเลือกทาเลที่ตั้งที่สะดวกต่อการกระจายสินค้าเพ่ือให้ส่งสามารถกระจายสินค้าไปยังลูกค้าได้สะดวกและทั่วถึง รวมถึงการพิจารณาเส้นทางการขนส่งที่มีความสะดวกและสามารถเลือกรูปแบบการขนส่งที่เหมาะสมได้ หน้าที่ของคลังสินค้าและศูนย์กระจายสินค้า ได้แก่ การเตรียมสินค้าให้พร้อมและมีปริมาณมากพอสาหรับลูกค้า การรวบรวมสินค้าจากแหล่งต่างๆ เพ่ือนาไปสู่ การแปรสภาพและการเพ่ิมมูลค่าให้กับสินค้าก่อนนาส่งสินค้าไปยังลูกค้า การแจกจ่ายสินค้าตามความต้องการของลูกค้า และการเป็นศูนย์กลางในการรวบรวมผลิตภัณฑ์หลายๆ สายผลิตภัณฑ์ 3. Inventory Control การควบคุมสินค้าคงคลังเป็นองค์ประกอบหลักของระบบการกระจายสินค้า เนื่องจากปริมาณสินค้าคงคลังในคลังสินค้ามีผลต่อต้นทุนทางโลจิสติกส์สาหรับผู้ประกอบการ โดยต้นทุนที่เกี่ยวกับคลังสินค้า (ไม่นับรวมมูลค่าของสินค้า) แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการเก็บรักษาและค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการสั่งซื้อ ซึ่งหากกระบวนการในการควบคุมสินค้าคงคลังไม่มีประสิทธิภาพคือมีสินค้าในคลังสินค้ามากเกินไปจะทาให้เกิดต้นทุนการจัดเก็บสินค้า และหากไม่มีสินค้าคงคลังใน stock จะทาให้ธุรกิจสูญเสียโอกาสในทางการค้า ซึ่งการควบคุมสินค้าคงคลังจะต้องดาเนินการควบคู่ไปกับการวางแผนสาหรับระดมสินค้าคงคลังที่เหมาะสม เพ่ือให้เกิดการจัดการสินค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ 4. Material Handling เป็นการเลือกใช้อุปกรณ์ในการเคลื่อนย้ายและการขนส่งที่เหมาะสม ทาให้สินค้าคงคุณลักษณะเดิมไว้ก่อนถึงมือลูกค้า เพ่ือสร้างคุณภาพและความน่าเชื่อถือให้กับธุรกิจ 5. Packaging การเลือกบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมนอกจากจะเป็นการสร้างมูลค่าเพ่ิมให้กับตัวผลิตภัณฑ์แล้ว ยังเป็นการป้องกันสินค้าจากอันตรายอันเกิดจากการเคลื่อนย้ายสินค้าไปยังลูกค้าได้อีกด้วย การเลือกบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมกับกับปริมาณและขนาดของสินค้าจะช่วยลดต้นทุนของบรรจุภัณฑ์ และต้นทุนในการขนส่ง เนื่องจากหากมีการออกแบบบรรจุภัณฑ์ที่มีความเหมาะสมกับรูปแบบการขนส่งและทาให้สามารถขนส่งสินค้าได้ในคราวเดียวช่วยประหยัดเชื้อเพลิง กาลังคน และเวลาในการกระจายสินค้าได้ 6. Transportation การเคลื่อนย้ายสินค้าหรือจัดส่งสินค้าไปยังผู้บริโภคจาเป็นต้องพิจารณาถึงรูปแบบในการขนส่งสินค้าที่เหมาะสมกับปริมาณสินค้า ประเภทสินค้า ระยะเวลาในการขนส่งสินค้า และต้นทุนอันจะเกิดจากกิจกรรมการขนส่งสินค้า

7. Communication and Data Interchange การสื่อสารและการแลกเปลี่ยนข้อมูลจะท าให้ผู้ประกอบทราบถึงสถานการณ์และความต้องการของลูกค้าและสามารถวางแผนหรือแก้ปัญหาในการจัดการการกระจายสินค้าไปยังผู้บริโภคได้อย่างมีประสิทธิภาพ รูปแบบการกระจายสินค้า (Type of Distribution)

รูปที่ 8.3 รูปแบบการกระจายสินค้า (Type of Distribution) รูปแบบการขนส่ง รูปแบบการขนสง่แบบดั่งเดิม รูปแบบการขนส่งแบบใหม่ ตัวแทนการขนส่ง รถไฟ รถบรรทุก (ถนน) การขนส่งต่อเนื่องหลายรูปแบบ ผจก. การขนส่งสมาคมผูส้่งสินค้า เรือ ทอ่ เครื่องบิน ข้อจากัดในการกระจายสินค้า พื้นที่ ค่าใช้จ่าย เวลา การแข่งขัน ความพึงพอใจของลูกค้า

รูปที่ 8.4 ปัจจัยการขนส่งเพ่ือการกระจายสินค้า5 การขนส่งเป็นกิจกรรมที่มีส่วนสาคัญในการสนับสนุนให้การกระจายสินค้ามีประสิทธิภาพ เนื่องจากเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับต้นทุนการขนส่ง รวมถึงมีความสัมพันธ์กับการสร้างความพึงพอใจให้กับลูกค้าในการส่งสินค้าได้ทันตามเวลาในคุณภาพที่ดี 5 โกศล ดีศีลธรรม (2551). บทท่ี 7 การสร้างประสิทธิภาพการขนสง่. Modern Business Logistics & Supply Chain Management_ _ how to

make companies global competitive โลจิสติกส์และห่วงโซอ่ปุทานสาหรับการแขง่ขนัยคุใหม.่ หน้า 72

สามารถแบ่งรูปแบบได้ตามลักษณะของยานพาหนะที่ใช้ในการขนส่งสินค้า6 ประกอบด้วย 1.ยานพาหนะส่วนตัว (Private Carrier) ธุรกิจเป็นเจ้าของยานพาหนะขนส่งสินค้าของตนเอง ซึ่งจะสามารถควบคุมการขนส่งได้ดีและประหยัดค่าใช้จ่ายได้ในระยะยาว เช่น รถบรรทุกของหนังสือพิมพ์รายวัน 2.ยานพาหนะสาธารณะ (Common Carrier) เป็นบริการขนส่งสาธารณะที่ดาเนินการโดยรัฐบาลหรือรัฐวิสาหกิจ ซึ่งทาให้องค์การธุรกิจสามารถขนส่งในต้นทุนต่า และไม่ต้องลงทุนยานพาหนะเอง เช่น บริษัท ร.ส.พ. รับจ้างขนส่งสินค้า 3.ยานพาหนะที่ทาสัญญา (Contract carrier) เป็นการขนส่งพิเศษสาหรับลูกค้าเฉพาะกลุ่ม เช่น บริษัท ซีเคียวรีคอร์ จากัด ซึ่งรับขนส่งเงินสดสาหรับธนาคารต่างๆ นอกจากนี้ยังสามารถแบ่งรูปแบบการขนส่งระหว่างประเทศได้เป็น 3 รูปแบบ คือ 1.Ocean Shipping การจัดส่งสินค้าทางทะเล มี 3 ทางเลือก ได้แก่ (1) Liner Service ได้แก่ การบริการที่มีเส้นทางที่กาหนดตามปกติในเส้นทางที่จัดตั้งขึ้น (2) Bulk shipping ได้แก่ การจัดส่งสินค้าจานวนมากให้บริการตามปกติสัญญาเป็นระยะเวลาที่กาหนดไว้ล่วงหน้าของเวลา และ (3) การทางานผิดปกติ เรือคอนเทนเนอร์บรรจุตู้คอนเทนเนอร์ขนาดมาตรฐานที่ช่วยอานวยความสะดวกในการโหลดและการขนถ่ายสินค้าและการถ่ายโอนการขนส่งของสินค้า ขนส่งสินค้าทางทะเลมีการใช้อย่างกว้างขวางสาหรับการขนส่งของหนักขนาดใหญ่หรือผลิตภัณฑ์ที่ไม่เน่าเสีย รวมถึงน้ามันดิบ เหล็ก และรถยนต์ เป็นระยะเวลากว่าปีที่อัตราการจัดส่งสินค้าได้รับลดลงเป็นผลมาจากสงครามราคาระหว่างสายการจัดส่งสินค้า ตัวอย่างเช่นอัตราเฉลี่ยสาหรับการขนส่งตู้ 20 ฟุตจากเอเชียไปยังประเทศสหรัฐอเมริกาลดลงจาก $ 4,000 ในปี 1992 จะเป็นต่ากว่า $ 1,680 โดย 2,009 แม้ว่าผู้ผลิตส่วนใหญ่พ่ึงพาผู้ให้บริการขนส่งสินค้าทางทะเลระหว่างประเทศที่มีอยู่ แต่บริษัทส่งออกขนาดใหญ่ เช่น ฮอนด้า และ ฮุนไดมีการขนส่งของตัวเองในเรือบรรทุกสินค้า ตัวอย่างเช่น บริษัทฮอนด้าผู้ผลิตรถยนต์ญี่ปุ่นเป็นเจ้าของเรือเดินสมุทรของตัวเองของเรือบรรทุกสินค้าไม่เพียง แต่การส่งออกรถยนต์ญี่ปุ่นทากับทวีปอเมริกาเหนือในการเดินทางมุ่งหน้า แต่ยังจะส่งถั่วเหลืองที่ปลูกในสหรัฐอเมริกากลับไปยังประเทศญี่ปุ่นในการเดินทางไปทางทิศตะวันตกของ กลยุทธ์นี้ถูกออกแบบมาเพ่ือเพ่ิมความจุของเรือ 2.Air Freight การจัดส่งสินค้าทางอากาศได้เติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงสามสิบปี แม้ว่าปริมาณรวมของการค้าระหว่างประเทศโดยใช้การขนส่งทางอากาศยังคงค่อนข้างเล็ก ซึ่งน้อยกว่าร้อยละ 2 ของการค้าระหว่างประเทศในสินค้า แต่การส่งสินค้าทางอากาศนับว่าเป็นรูปแบบการส่งสินค้าที่มีมูลค่า กล่าวคือ มากกว่าร้อยละ 20 ของมูลค่าของสินค้าที่จัดส่งในการค้าระหว่างประเทศ สินค้าท่ีมีแนวโน้มที่จะถูกส่งทางอากาศโดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็ฯสินค้าที่มีสัดส่วนมูลค่าการปริมาณสูง ตัวอย่างทั่วไปเป็นชิปเซมิคอนดักเตอร์, จอ LCT และเพชร สินค้าท่ีเน่าเสียง่าย เช่น การผลิตภัณฑ์จากดอกไม้และดอกไม้ยังมีแนวโน้มที่จะขนส่งทางอากาศ การเปลี่ยนแปลงในการออกแบบเครื่องบินได้เปิดใช้งานในขณะนี้ถ่ายเทอากาศของผลิตภัณฑ์ที่ค่อนข้างใหญ่ สามทศวรรษที่ผ่านมา เครื่องบินใบพัดขนาดใหญ่สามารถบรรทุกได้เพียง 10 ตันของน้าหนักสินค้า เครื่องบินขนส่งสินค้าวันนี้จัมโบ้ดาเนินการมากกว่า 30 ตันและเครื่องบินขนส่งระยะไกลขนาดปานกลาง (เช่น C-130 และ 32) สามารถบรรทุกได้มากกว่า 80 ตันสินค้า เหล่านี้เครื่องบินขนส่งซุปเปอร์ขนาดได้อานวยความสะดวกการเจริญเติบโตของบริการจัดส่งทั่วโลกเช่น FedEx, UPS, และเอชแอล ของทุกภูมิภาคของโลกที่ทั้งเอเชียแปซิฟิกเป็นตลาดการขนส่งทางอากาศได้รับความนิยมมาก

6ดร.คานาย อภิปรัชญาสกลุ (2537). สว่นท่ี 3 โลจิสติกส์และการจดัการซพัพลายเชน. โลจิสติกส์เพ่ือการผลิต และการจดัการดาเนินงาน. บริษัท ซี.วาย.ซิซเทิม พริน้ต่ิง จากดั.

หน้า 197

ที่สุดในวันนี้ด้วยเลขสองหลักอัตราการเติบโตปีต่อปี เอเชียได้กลายเป็นโรงงานของโลกที่จะ outsource การผลิตสินค้าและบริการ ห้าอันดับแรกของสินค้าที่จะย้ายออกจากพ้ืนที่ในเอเชียแปซิฟิกที่ประเทศสหรัฐอเมริการวมถึงเครื่องใช้สานักงานและคอมพิวเตอร์เครื่องแต่งกายอุปกรณ์โทรคมนาคมเครื่องจักรไฟฟ้าและสินค้าที่ผลิตอ่ืน ๆ ไปทางทิศตะวันตก (จากสหรัฐอเมริกาไปยังเอเชีย / แปซิฟิก) สินค้าส่วนใหญ่รวมถึงเอกสารและแพคเกจขนาดเล็กเครื่องจักรไฟฟ้าและผักและผลไม้ ใน 20 ปีข้างหน้าการจราจรขนส่งสินค้าทางอากาศไปทางทิศตะวันตกและมุ่งหน้าจะเติบโตที่ประมาณก้าวเดียวกันประมาณร้อยละ 7 3.Intermodal Transportation ด้วยข้อจากัดด้านกฏหมายการขนส่งและกฏหมายการขนส่งระหว่างประเทศท่ีห้ามไม่ให้รถต่างแดนเข้ามาวิ่งให้บริการในต่างประเทศ ทาให้รูปแบบการขนส่งต่อเนื่องหลายรูปแบบเข้ามามีส่วนสาคัญในการจัดการการขนส่งสินค้าไปยังลูกค้าได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยทั่วไปเมื่อการขนส่งเดินทางข้ามมหาสมุทรพื้นผิวหรือการขนส่งทางอากาศเป็นโหมดการขนส่งเริ่มต้นที่ข้ามพรมแดนแห่งชาติ เมื่ออยู่บนที่ดินที่พวกเขาสามารถส่งต่อไปโดยรถบรรทุก, เรือ, ทางรถไฟหรือทางอากาศ แม้ว่าประเทศที่อยู่ติดกันเช่น แคนาดา สหรัฐอเมริกา และเม็กซิโก เช่น กฎระเบียบในประเทศต่างๆห้ามการใช้งานไม่ จากัด ของรถบรรทุกเดียวกันระหว่างและข้ามเขตแดนของประเทศ เมื่อโหมดที่แตกต่างของการขนส่งที่มีส่วนเกี่ยวข้องหรือแม้กระทั่งเมื่อการขนส่งจะถูกโอนจากรถบรรทุกหนึ่งไปยังอีกที่ชายแดนของประเทศเป็นสิ่งสาคัญเพ่ือให้แน่ใจว่าพ้ืนที่ขนส่งสินค้าจะใช้ที่โหลดเต็มเพ่ือให้ค่าใช้จ่ายลดลงในต่อหน่วยการขนส่ง ในด้านเศรษฐกิจการขนส่งมีส่วนสนับสนุนการกระจายสินค้าไปสู่ตลาด โดยการปรับปรุงการขนส่งให้มีประสิทธิภาพส่งผลให้เกิดประโยชน์ ดังนี้ 1. ท าให้เกิดการแข่งขันมากขึ้น การขนส่งที่มีประสิทธิภาพจะช่วยให้มีการกระจายสินค้าออกไปสู่ตลาดได้กว้างขวางมากขึ้น สินค้าหลายชนิดสามารถขายในตลาดที่อยู่ห่างไกลได้ ทาให้ตลาดมีการแข่งขันกันมากขึ้น และผู้บริโภคมีโอกาสเลือกซื้อสินค้าได้หลากหลายมากข้ึน 2. ท าให้เกิดการประหยัดต่อขนาดในการผลิต การขนส่งที่มีประสิทธิภาพจะช่วยให้สามารถผลิตสินค้าได้ในปริมาณมาก ๆ ซึ่งจะเกิดการใช้ประโยชน์สูงสุดจากเครื่องจักรและแรงงานที่ใช้ในการผลิต นอกจากนี้ยังช่วยให้มีความอิสระในการเลือกสถานที่ตั้งของโรงงานโดยไม่จาเป็นต้องใกล้กับแหล่งตลาดอีกด้วย 3. ท าให้สินค้าที่จาหน่ายมีราคาลดลง การขนส่งที่มีประสิทธิภาพจะช่วยทาให้ต้นทุนของการขนส่งลดต่าลง ดังนั้นผลของการที่ต้นทุนค่าขนส่งลดลง ก็จะทาให้ราคาสินค้าที่จาหน่ายลดลงตามไปด้วย ประเภทของการขนส่งสินค้า สามารถแบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ การขนส่งทางรถไฟ (rail) การขนส่งรถยนต์หรือรถบรรทุก (truck) การขนส่งทางน้า (water) การขนส่งทางอากาศ (air) และการขนส่งทางท่อ (pipeline) ซึ่งการขนส่งแต่ละประเภทมีข้อดีและข้อเสียที่แตกต่างกันออกไป (ตารางท่ี 8.1) ดังนี้

ประเภทการขนส่ง ข้อดี ข้อเสีย การขนส่งทางรถไฟ (Rail)

1 . เหมาะสมสาหรับการขนส่ ง ในระยะทางปานกลางหรือไกลๆ ค่าขนส่งสินค้าต่อหน่วยจะต่าเมื่อเปรียบเทียบกับการขนส่งทางรถยนต์ที่คิดตามระยะทาง 2. สามารถขนส่งสินค้าได้ครั้งละมาก ๆ 3. ปรับตัวตามปริมาณการขนส่งได้ตามความต้องการ เพราะสามารถที่จะเพิ่มหรือลดจานวนตู้ได้ง่าย 4. มีความปลอดภัยจากอุบัติ เหตุที่อาจจะเกิดขึ้น

1. ส่งสินค้าได้จากัดเพียงที่สถานีและตามเส้นทางที่รางรถไฟไปถึงเท่านั้น ไม่สามารถส่งสินค้าถึงบ้านได้ 2. การขนถ่ายสินค้าไม่สะดวก เพราะต้องขนส่งสินค้าไปยังสถานีรถไฟและรับสินค้าจากสถานีเองเช่นกัน จึงต้องอาศัยการขนส่งประเภทอื่นประกอบหากสถานีต้นทางหรือปลายทางอยู่ห่างจากแหล่งที่ต้องการขนส่งสินค้าไปให้

การขนส่งรถยนต์หรือรถบรรทุก (Truck)

1. ใช้เงินลงทุนน้อยเมื่อเปรียบเทียบกับการขนส่งประเภทอื่นๆ 2. สะดวกและรวดเร็ว 3. มีความยืดหยุ่นสูงทั้งในขนาดระวางบรรทุกและบริการ สามารถปรับเปลี่ยนเส้นทางและขนาดรถบรรทุกให้มีความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมได้ง่าย 4. สามารถให้บริการถึงบ้านได้ เนื่องจากการขนส่งประเภทอื่น เช่น รถไฟหรือเครื่องบิน ก็ต้องอาศัยรถยนต์อีกทอดหนึ่ง 5. สามารถบริการได้ตลอดเวลาและทันเวลา ไม่จาเป็นต้องมีตารางเวลาเหมือนรถไฟหรือเครื่องบิน

1. บรรทุกได้เฉพาะสินค้าที่มีน้าหนักไม่มากนัก เนื่องจากรถจะมีความจุน้อยเมื่อเปรียบเทียบกับเรือ 2. เหมาะสาหรับการขนส่งในระยะทางใกล้ถึงปานกลางเท่านั้น 3 . มี ก า ร แ ข่ ง ขั น กั น ม า ก เ พ ร า ะผู้ประกอบการสามารถใช้บริการขนส่งแบบน้ีได้มาก

การขนส่งทางน้ า (Water) 1. สามารถขนส่งในแต่ละครั้งได้ปริมาณมาก 2. อัตราค่าขนส่งถูกกว่าการขนส่ งประเภท 3. เหมาะกับการขนส่งสินค้าที่มีน้าหนักมากที่ต้องขนส่งในระยะไกล โดยเฉพาะการขนส่งระหว่างประเทศ

1. ใช้ระยะเวลาในการขนส่งมากกว่าการขนส่งประเภท 2. เส้นทางเดินเรือบางแห่งสามารถใช้ได้เป็นฤดูกาลเท่าน้ัน 3 . ไ ด้ รั บ ผ ล ก ร ะ ทบ จ า ก ก า ร เ กิ ดปรากฏการณ์ธรรมชาติมาก เช่น เกิดมรสุม น้าแห้งหรือน้าท่วม เป็นต้น 4. ต้องอาศัยการขนส่งประเภทอื่นประกอบเพื่อส่งสินค้าถึงผู้รับสินค้า

การขนส่งทางอากาศ (Air) 1. ใช้เวลาในการขนส่งน้อย 2. สินค้าแบบใหม่ ๆ โดยเฉพาะสินค้าประเภทแฟช่ัน สามารถส่งไปยังตลาดต่าง ๆ ทั่วโลกได้ในเวลาที่รวดเร็ว

1. เสี ยค่ า ใ ช้จ่ าย ในการด า เนินงานค่อนข้างสูง เพราะมีอัตราค่าขนส่งสินค้าสูงกว่าอัตราค่าขนส่งประเภทอ่ืน ๆ 2. การขนส่งขึ้นอยู่กับสภาพภูมิอากาศทาให้เป็นอุปสรรคต่อการขนส่งหากสภาพภูมิอากาศไม่เอื้ออ านวย

ประเภทการขนส่ง ข้อดี ข้อเสีย การขนส่งทางท่อ (Pipeline) 1. สามารถขนส่งได้ตลอด 24 ช่ัวโมง

2. เป็นการขนส่งที่สร้างความมั่นใจได้ว่าสินค้าจะถึงจุดหมายปลายทางโดยปลอดภัย

1. ต้องใช้เงินลงทุนสูง 2. ข้อจ ากัดด้านเส้นทางการขนส่ง โดยเส้นทางของท่อที่ ผ่ านอาจประสบอุปสรรคจากลักษณะธรรมชาติ เช่น ผ่านหุบเขา เป็นต้น 3. มีสินค้าที่จะขนส่งโดยวิธีนี้เพียงไม่กี่ชนิด เช่น น้ ามัน เป็นต้น

ตารางที่ 8.1 ข้อดีและข้อเสียของการขนส่งแต่ละประเภท7

ประโยชน์ในการกระจายสินค้า 1) การป้องกันความเสี่ยงต่ออัตราเงินเฟ้อและความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยน (Hedging against Inflation and Exchange Rate Fluctuations) บริษัทข้ามชาติยังสามารถใช้สินค้าคงคลังเป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่จะจัดการกับความผันผวนของสกุลเงินและเพ่ือป้องกันความเสี่ยงต่ออัตราเงินเฟ้อ โดยการเพ่ิมสินค้าคงเหลือก่อนค่าเสื่อมราคาใกล้ของสกุลเงินแทนการถือเงินสดของบริษัทซึ่งสามารถลดความเสี่ยงของการสูญเสียค่าเสื่อมราคาของสกุลเงิน สินค้าคงเหลือสูงยังช่วยป้องกันความเสี่ยงกับอัตราเงินเฟ้อเพราะค่าของสินค้า / ชิ้นส่วนที่จัดขึ้นในสินคา้คงคลังที่ยังคงเหมือนเดิมเมื่อเทียบกับอานาจซื้อของสกุลเงินท้องถิ่นซึ่งตรงกับการลดค่าเงิน ในกรณีดังกล่าวผู้จัดการโลจิสติกส์ระหว่างประเทศที่จะต้องประสานงานการดาเนินการกับส่วนที่เหลือของบริษัทเพ่ือให้ค่าใช้จ่ายในการรักษาระดับที่เพ่ิมขึ้นของสินค้าคงเหลือเป็นมากกว่าการชดเชยด้วยกาไรจากการป้องกันความเสี่ยงกับความผันผวนของอัตราเงินเฟ้อและสกุลเงิน หลายประเทศใช้วิธีการเรียกเก็บภาษีทรัพย์สินในสินค้าที่เก็บไว้ หากการเพิ่มขึ้นของต้นทุนการถือครองสินค้าคงคลังที่เพ่ิมขึ้น ด้วยการเพ่ิมภาษี 2) การได้รับประโยชน์จากความแตกต่างด้านภาษี (Benefiting from Tax Differences) การได้รับประโยชน์จากภาษีท่ีแตกต่างกันสามารถเขียนออกก่อนหักภาษีในวิธีที่สร้างสรรค์เพ่ือให้การเตรียมการขนส่งภายในจริงสามารถทากาไรได้ นี่ก็หมายความว่าสิ่งที่และวิธีการที่บริษัทโอนภายในระบบการผลิตทั่วโลกเป็นหน้าที่ของระบบภาษีในประเทศต่างๆและจากการถ่ายโอนที่มีการทา เมื่อโอนของส่วนประกอบจากประเทศไปยังประเทศ B C มีภาษีหักในประเทศ B (การส่งออก) และได้รับเครดิตในประเทศ C ที่เป็นส่วนหนึ่งของการประกอบในประเทศพัฒนาที่ดีในการถ่ายโอนทาให้กาไรให้กับ บริษัท ข้ามชาติ . การเข้าถึงและการใช้ความรู้ดังกล่าวเป็นมือขวาของ บริษัท โลจิสติกที่ขายบริการเหล่านี้ให้กับ บริษัท ข้ามชาติที่มีความสนใจในการเพิ่มประสิทธิภาพโลจิสติกทั่วโลก 3) การบูรณาการด้านโลจิสติกส์และความสมหตุสมผล (Logistical Integration and Rationalization) การบูรณาการโลจิสติกและความสมเหตุสมผล การบูรณาการโลจิสติกหมายถึงการประสานงานการผลิตและการจัดจาหน่ายทั่วขอบเขตทางภูมิศาสตร์ ความแตกต่างกันอย่างรุนแรงของโครงสร้างแบบดั้งเดิมของประเทศ ประกอบด้วย การขายแยกองค์กร การผลิต คลังสินค้า และการจัดจาหน่ายในแต่ละประเทศ ความสม เหตุสมผล หมายถึง การลดทรัพยากรเพ่ือให้บรรลุการดาเนินงานมีประสิทธิภาพมากขึ้นและค่าใช้จ่ายที่มีประสิทธิภาพ แม้ว่ากลยุทธ์แยกแนวคิดท่ี บริษัท ส่วนใหญ่ 'รวมถึงทั้งสองด้านของกลยุทธ์โลจิสติกส์ 7http://coursewares.mju.ac.th/BA330/TPChap6-96.htm

ข้อจากัดของการกระจายสินค้า การกระจายสินค้าเป็นกิจกรรมในการเชื่อมโยงการค้าระหว่างประเทศ การผลิตข้ามชาติ และการจัดหาวัตถุดิบ ชิ้นส่วน และอุปกรณ์ต่างๆ สาหรับการผลิต การกระจายสินค้ามีความซับซ้อนมากขึ้นส่งผลต่อต้นทุนที่เพ่ิมมากขึ้น ซึ่งมีความสาคัญต่อความสาเร็จขององค์กร ปัจจัยที่หลากหลายนาไปสู่ความซับซ้อนที่เพ่ิมมากขึ้นและต้นทุนโลจิสติกส์ระดับโลกเมื่อเปรียบเทียบกับโลจิสติกส์ในประเทศ ประกอบด้วย 1. ระยะทาง ความแตกต่างประการแรกได้แก่ ความแตกต่างด้านระยะทาง บ่อยครั้งโลจิสติกส์ระดับโลกต้องใช้การขนส่งชิ้นส่วนอุปกรณ์และสินค้าสาเร็จรูปในระยะทางยาวกว่าระยะทางที่ใช้ในประเทศ ซึ่งระยะทางที่ยาวกว่าจะนาไปสู่ต้นทุนการขนส่งและการประกันภัยสาหรับความเสียหายที่สูงกว่า รวมถึงค่าใช้จ่ายทางอ้อมที่สูงขึ้นของคลังสินค้าและสินค้าคงคลัง 2. ความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยน ความแตกต่างที่สองเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของสกุลเงินในการขนส่งระหว่างประเทศ บริษัทต้องปรับการวางแผนที่จะรวมการดารงอยู่ของสกุลเงินและการเปลี่ยนแปลงของอัตราแลกเปลี่ยน ตัวอย่างเช่นในช่วงกลางปี 1990 เมื่อเงินสกุลเยนของญี่ปุ่นมีค่าแข็งตัวมากกว่าสกุลเงินดอลลาร์สหรัฐเมื่อเทียบกับสกุลเงินในยุโรปที่ บริษัท ฮอนด้า จึงเปลี่ยนกลยุทธ์ในการผลิตรุ่น Accord จากโรงงานที่สหรัฐอเมริกาใน Marysville, โอไฮโอ, มากกว่าจากโรงงาน ในประเทศญี่ปุ่นไปยังยุโรป 3. ตัวกลางต่างประเทศ (Foreign Intermediaries) ตัวกลางเพ่ิมเติมส่วนร่วมในกระบวนการโลจิสติกทั่วโลก เกิดจากความจาเป็นที่จะต้องเจรจาต่อรองระเบียบชายแดนของประเทศและจัดการกับเจ้าหน้าที่รัฐบาลท้องถิ่นและผู้จัดจาหน่าย แม้ว่าตัวแทนส่งออกประเทศในประเทศของนายหน้าและพ่อค้าส่งออกที่ทางานเป็นตัวกลางในการให้บริการการส่งออกสาหรับบริษัท ซึงไม่จาเป็นต้องมีความรู้เพียงพอเกี่ยวกับสภาวะตลาดต่างประเทศของประเทศหรือการเชื่อมต่อที่เพียงพอกับเจ้าหน้าที่รัฐบาลท้องถิ่นและผู้จัดจาหน่าย แต่ในประเทศแถบเอเชีย เช่น ญี่ปุ่น, เกาหลี, และจีน ยังมี บุคคลที่ทาหน้าที่ "การเชื่อมต่อ" กับหน่วยงานภาครัฐในประเทศจะเป็นปัจจัยที่ทาให้เกิดการเกิดดุลการค้าในเศรษฐกิจภาคตะวันตกและนามาซึ่งผลกาไรที่ สูงสุดหรือลดค่าใช้จ่ายในการดาเนินการธุรกิจ ดังนั้นการทางานร่วมกับชุมชนธุรกิจในท้องถิ่นรวมทั้งท้องถิ่น หน่วยงานกากับดูแลของรัฐบาล 4. กฎระเบียบ การดาเนินการค้าระหว่างประเทศส่วนใหญ่มีการขนส่งสินค้าทางทะเล และเนื่องจากสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศที่การค้าในการนาเข้า-ส่งออกสินค้าระหว่างคู่ค้าในมหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรแอตแลนติกที่ใหญ่ที่สุดของโลก สหรัฐอเมริกาได้มีการกาหนดระเบียบในการให้บริการขนส่งทางทะเลตามพระราชบัญญัติการค้าทางทะเล 1920 (หรือท่ีเรียกว่าพระราชบัญญัติโจนส์) ที่ห้ามต่างประเทศเป็นเจ้าของกิจการการขนส่งผู้โดยสารและสินค้าจากท่าเรือในประเทศหนึ่งไปยังอีกประเทศหนึ่ง โดยการจากัดการเข้าถึงตลาดต่างประเทศเพ่ือการจัดส่งสินค้าในประเทศ ซึ่งถือเป็นการกีดกันทางการค้า ต่อมาในเดือนมีนาคมปี 2003 กว่า 50 ประเทศรวมทั้งออสเตรเลีย, แคนาดา, จีน, สหภาพยุโรปและญี่ปุ่นจึงยื่นคาสั่งร่วมกับองค์การการค้าโลกเรียกร้องการเปิดเสรีบริการขนส่งทางทะเลระหว่างประเทศ ซึ่งการเปิดการค้าเสรีส่งผลต่อการเพ่ิมต้นทุนโลจิสติกส์ของสหรัฐอเมริกา 5. การรักษาความปลอดภัย ในอดีตการรักษาความปลอดภัยไม่ได้เป็นข้อกังวลจนกระทั่งวันที่ 11 กันยายน 2001 เมื่อเกิดการโจมตีของผู้ก่อการร้ายเกิดขึ้นประเทศสหรัฐอเมริกาจึงเห็นถึงความสาคัญของมาตรการรักษาความปลอดภัยในประเทศและต่างประเทศ เมื่อค่าใช้จ่ายในการขนส่งเพ่ือการส่งออกได้เพ่ิมขึ้นเพราะมาตรการ

รักษาความปลอดภัยพิเศษที่สายการขนส่งสินค้าและผู้ประกอบการสถานี อย่างไรก็ตาม ถ้าค่าใช้จ่ายของผู้ใช้ที่รัฐบาลเรียกเก็บค่าบริการหรือผู้ให้บริการที่สูงเกินไปหรือได้ผลประโยชน์ไม่คุ้มค่า ผู้ส่งออกอาจสูญเสียตลาดเนื่องจากการเพิ่มขึ้นของค่าใช้จ่ายในการขนส่งและเบี้ยประกัน ผู้จัดการโลจิสติกส์ทั่วโลกจะต้องเข้าใจคุณสมบัติเฉพาะของรูปแบบการขนส่งที่แตกต่างกันเพ่ือที่จะใช้ประโยชน์ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งปัจจัยที่สาคัญที่สุดในการกาหนดรูปแบบการขนส่งที่ดีที่สุด ประกอบไปด้วย 3 ปัจจัย ได้แก่ (1) สัดส่วนมูลค่าการปริมาณ พิจารณาจากมูลค่าท่ีถูกรวมเข้าไปกับการใช้วัตถุดิบในการผลิต (2) การเน่าเสียง่ายของผลิตภัณฑ์ หมายถึงการย่อยสลายที่มีคุณภาพในช่วงเวลาและ / หรือผลิตภัณฑ์ที่ล้าสมัยไปตามวงจรชีวิตผลิตภัณฑ์ (3) ค่าใช้จ่ายในการขนส่ง ควรจะพิจารณาตามของค่าการปริมาณและเน่าเสียง่ายของผลิตภัณฑ์ ศูนย์กระจายสินค้า (Distribution Center) ศูนย์กระจายสินค้าเป็นส่วนหนึ่งที่อยู่ในกิจกรรมของ Logistics โดยเป็นกลไกให้เกิดการขับเคลื่อนหรือเคลื่อนย้ายสินค้าไปสู่ลูกค้า ภายใต้เงื่อนไขของเวลาและต้นทุนที่สามารถแข่งขัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งโดยปกติใช้ร่วมกับคลังสินค้าเพ่ือจัดเก็บสินค้า โดยมีหน้าที่คือรับสินค้า (Receive) การเคลื่อนย้ายเพ่ือจัดเก็บ (Storage) การค้นหาและเลือกหยิบสินค้า (Sorting and Picking) การจ่ายสินค้าออก (Dispatch) และการจัดส่งสินค้า (Delivery) ในด้านของการกระจายสินค้า คลังสินค้าเป็นแหล่งสารองสินค้าไว้เผื่ออุปสงค์ที่เพ่ิมขึ้นอย่างกะทันหันของลูกค้า องค์การธุรกิจบางแห่งใช้คลังสินค้าเป็นศูนย์กลางการกระจายสินค้าให้แก่ลูกค้าในบริเวณพ้ืนที่หนึ่งที่ระยะทางการขนส่งไม่ห่างไกลจากคลังสินค้านั้นมากนัก จึงมีคลังสินค้าหลายแห่งซึ่งอยู่ในทาเลที่ตั้งที่เหมาะสมเพ่ือทาหน้าทีเ่ป็นศูนย์กลางการขนส่งกระจายให้ทั่วเขตพ้ืนที่เป็นตลาดทั้งหมด ในปัจจุบันในยุคสารสนเทศไร้พรมแดน แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในคลังสินค้าและศูนย์กระจายสินค้าได้มีการจัดการเปลี่ยนไป โดยใช้การจัดการซัพพลายเชนมาเกี่ยวข้องมากขึ้น มีระบบสารสนเทศพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งส่งผลกระทบต่อรูปแบบการจัดการแบบเดิม โดยอินเตอร์เน็ตทาให้การจัดส่งสินค้าถี่ขึ้นปริมาณสั่งซื้อน้อยลง การตอบสนองลูกค้ารวดเร็วในการเติมเมนูคาสั่งซื้อ การวางผังคลังสินค้าเป็นแบบการไหลทะลุคลัง (Flow through) ควบคุมด้วยระบบเทคโนโลยีอัตโนมัติเพ่ือควบคุมกระบวนการเคลื่อนย้าย ทาให้การทางานและการจัดส่งรวดเร็วขึ้น และแนวโน้มในการทางานอีกแบบหนึ่งคือ การไม่ต้องประกอบที่โรงงาน (Postponement) โดยจะย้ายการประกอบสุดท้าย การกาหนดลักษณะสินค้ามาไว้ที่ศูนย์กระจายสินค้าแทนเพราะโรงงานที่ประกอบสินค้าเทคโนโลยีสูงที่ผลิตหลังจากรับคาสั่งจะทางานล่าช้ามาก ฉะนั้นศูนย์กระจายสินค้าจึงลงมากากับดูแลตั้งแต่ระดับชิ้นส่วนจนประกอบเสร็จ การจัดการคลังสินค้าประเภท “Cross-Dock” หมายถึง คลังสินค้าที่ใช้รับสินค้า และส่งสินค้าในเวลาเดียวกัน หรือเป็นคลังสินค้ามีการออกแบบเป็นพิเศษ เพ่ือใช้ในการขนถ่ายจากพาหนะหนึ่งไปสู่อีกพาหนะหนึ่ง ส่วนใหญ่จะเหมาะกับสถานที่ซึ่งมีลักษณะเป็นศูนย์ในการรวบรวมและกระจายสินค้า ซึ่งจะทาหน้าที่ในการบรรจุและคัดแยกสินค้า

ช่องทางกระจายสินค้า ช่องทางกระจายสินค้า หมายถึง เส้นทางที่ผลิตภัณฑ์เคลื่อนย้ายไปยังตลาด ช่องทางกระจายสินค้าประกอบด้วยผู้ลิต (Producers) คนกลาง (Agents) ที่เกี่ยวข้อง ผู้บริโภคหรือผู้ใช้ทางอุตสาหกรรม (Industrial consumer) ในการกระจายสินค้าที่มีประสิทธิภาพจะขึ้นอยู่กับเครือข่ายการส่งมอบ (Delivery Network) ประกอบด้วย ผู้ผลิต ผู้ขายวัตถุดิบ ผู้จัดจาหน่าย และลูกค้า และสถานที่ในการจัดการกระจายสินค้า (Place) โดยตามนิยามของตลาด คือ การจัดหาสินค้าและบริการที่ถูกต้องในเวลาที่ถูกต้องเหมาะสม ด้วยราคาที่เหมาะสม และในสถานที่ท่ีเหมาะสมด้วย ช่องทางการจัดจ าหน่ายระดับสากล (INTERNATIONAL DISTRIBUTION CHANNEL) รูปแบบของการจัดจาหน่ายในทุกประเทศ พบว่า ช่องทางการจัดจาหน่ายในต่างประเทศมีการเชื่อมโยงระหว่างบริษัทและลูกค้าในตลาดทั่วโลก บริษัทที่ตระหนักถึงวัตถุประสงค์ทางการตลาดจะต้องสามารถที่จะทาให้ผลิตภัณฑ์สามารถเข้าถึงตลาดเป้าหมายในราคาที่เหมาะสม บริษัทจะไม่สามารถทาเช่นนี้ได้หากความยืดหยุ่นของโครงสร้างการจัดจาหน่ายไม่มีประสิทธิภาพและเป็นภาระ การสร้างช่องทางการจัดจาหน่ายที่เชื่อถือได้และมีประสิทธิภาพระหว่างประเทศสามารถเป็นหนึ่งในงานที่สาคัญที่สุดและมีความท้าทายที่ ผู้จัดการฝ่ายการตลาดต่างประเทศสามารถเผชิญ บริษัทจะมีแนวทางในการกาหนดระบบการจัดจ าหน่ายในต่างประเทศ ได้ 2 แนวทาง คือ 1. บริษัทอาจตัดสินใจที่จะขายโดยตรงให้กับลูกค้าในตลาดต่างประเทศโดยใช้ Sales force ในท้องถิ่นของตัวเองหรือผ่านทางอินเทอร์เน็ต 2. บริษัทอาจตัดสินใจที่จะใช้ทรัพยากรของตัวกลางที่เป็นอิสระส่วนใหญ่มักจะอยู่ในระดับท้องถิ่น บริษัทออสเตรเลีย Res-Med ผู้ผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์ระบบทางเดินหายใจเป็นตัวอย่างของ บริษัท ที่ใช้ตัวเลือกแรก ส่วนใหญ่ของยอดขายต่างประเทศ Res-Med ที่ถูกสร้างขึ้นโดยการดาเนินการของพนักงานขายของตัวเองจากที่สานักงานขายของตัวเองในประเทศสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักรและทั่วยุโรป และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แม้ว่าช่องทางการจัดจาหน่ายโดยตรงอาจจะเป็นที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดจะประสบความสาเร็จเฉพาะในกรณีที่ลูกค้ามีความเหมือนกันทางภูมิศาสตร์มีรูปแบบการบริโภคที่คล้ายกัน Dell และ Hewlett-Packard เป็นสองตัวอย่างของ บริษัท ข้ามชาติในอุตสาหกรรมคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลที่มีระบบการจัดจาหน่ายที่แตกต่างกัน Dell จาหน่ายเครื่องคอมพิวเตอร์โดยตรงจากโรงงานประกอบในการวางผู้ใช้ทั่วโลกในขณะที่ผู้ใช้ Hewlett-Packard ใช้ตัวแทนและร้านค้าปลีกระหว่างประเทศ ลูกค้าของ Dell อาจต้องรอหลายวันหรือสัปดาห์ที่จะได้รับเครื่องคอมพิวเตอร์ในขณะที่ลูกค้าของเอชพีสามารถเดินออกไปจากร้านค้าปลีกที่มีเครื่องคอมพิวเตอร์ได้ทันที ในการตัดสินใจที่ช่องทางการจัดจาหน่ายนั้น บริษัทต้องพิจารณาต้นทุนของการตอบสนองความต้องการของลูกค้า ดังนั้น บริษัทต้องมีการประเมินผลกระทบต่อการบริการลูกค้าและค่าใช้จ่ายตามที่เปรียบเทียบการกระจายตัวเลือกที่แตกต่างกันระหว่างประเทศ ช่องทางการจัดจ าหน่ายที่ใช้ตัวกลางตัวแทนหรือร้านค้าที่ตั้งอยู่ระหว่างผู้ผลิตและลูกค้าในช่องทางการจัดจ าหน่ายมักจะมีหลายระดับและใช้ตัวกลางหลายมีวัตถุประสงค์เฉพาะของตัวเองภายในช่องทางการจัดจาหน่าย การใช้งานของตัวกลางที่สามารถค่อนข้างง่ายรวดเร็วและกลยุทธ์ต้นทุนต่าในตลาดต่างประเทศ บริษัทโดยเฉพาะ

อย่างยิ่งบริษัทขนาดกลางและขนาดเล็กที่ไม่ได้มีทรัพยากรในการดาเนินงานด้านการตลาดของตัวเองและ ระบบการจัดจาหน่ายในตลาดต่างประเทศ รูปที่ 8.5 แสดงให้เห็นบางส่วนของการกาหนดช่องทางการจัดจาหน่าย

รูปที่ 8.5 INTERNATIONAL DISTRIBUTION CHANNEL ALTERNATIVES8 การเลือกช่องทางการกระจาย นอกเหนือจากการตอบสนองความต้องการของลูกค้าและค่าใช้จ่ายอ่ืนๆ อีกหลายปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อทางเลือกการใช้ช่องทางการจัดจาหน่ายโดยบริษัทที่จะเข้าถึงตลาดต่างประเทศ รวมทั้งลักษณะของลูกค้าของบริษัท: ช่วงและทางเลือกของตัวกลาง; คู่แข่ง สภาพแวดล้อมทางการตลาด; และจุดแข็งและจุดอ่อนของบริษัท แต่ปัจจัยเหล่านี้โดดเด่นขึ้นมาในฐานะที่เป็นความสาคัญอย่างยิ่งในการเลือกช่องทางการจัดจาหน่ายที่เหมาะสมในแง่ของการตลาดที่ครอบคลุมการควบคุมและค่าใช้จ่าย การมีตัวกลางในช่องทางการจัดจาหน่ายมากขึ้นมีแนวโน้มที่บริษัทจะสูญเสียการควบคุมทุกแง่มุมทางการตลาดของผลิตภัณฑ์ของบริษัท หากบริษัทมีความประสงค์ที่จะมีการควบคุมอย่างสมบูรณ์ในด้านของการตลาดดังกล่าวเป็นราคาที่สร้างประเภทของร้านค้าผลิตภัณฑ์ที่ควรจะมีอยู่ในระดับสินค้าคงคลังและการส่งเสริมการขายก็มีทางเลือกน้อย แต่จะต้องมีการพัฒนาระบบการควบคุมการกระจายสินค้าของบริษัทเอง นอกจากที่บริษัทจะต้องพิจารณาถึงช่องทางการกระจายแล้วปัจจัยสาคัญที่ทาให้ช่องทางการกระจายสินค้ามีประสิทธิภาพได้แก่การสร้างเครือข่ายการกระจายสินค้า เนื่องจากในการดาเนินการกระจายสินค้าทั้งในระดับประเทศและระดับโลกที่ดาเนินการด้วยบริษัทเพียงอย่างเดียวอาจก่อให้เกิดต้นทุนและภาระในการดาเนินงานที่มากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับการหาพันธมิตรในการดาเนินการกระจายสินค้า อีกท้ังเครือข่ายอาจมีความรู้และความเข้าใจในบริบทของพ้ืนที่และเส้นทางการกระจายสินค้าได้ดีกว่าบริษัทข้ามชาติ เครือข่ายการกระจายสินค้า หมายถึง กระบวนการเชื่อมโยงรูปแบบการใช้กระบวนการและการผลิตโดยที่ผลิตภัณฑ์หรือกลุ่มผลิตภัณฑ์ถูกเคลื่อนย้าย หรือ กระจายจากจุดหนึ่งของการผลิตไปยังจุดที่สามารถส่ง

8Global Logistics and distribution

Manufacture/Principle

Consumer

Local

Wholesaler

Retailer

ผลิตภัณฑ์ไปถึงลูกค้าได้ ผ่านช่องทางในการเชื่อมโยงกิจกรรมต่างๆ อันได้แก่ การต่อรอง การขาย และการซื้อผลิตภัณฑ์และความเป็นเจ้าของสินค้าซึ่งในการเคลื่อนย้ายในระบบการกระจายที่หลากหลาย

รูปที่ 8.6 เครือข่ายการกระจายสินค้าในโครงสร้างห่วงโซ่อุปทานหลัก9 การกระจายสินค้าในห่วงโซ่อุปทานสามารถดาเนินการได้หลายรูปแบบโยอาศัยเครือข่ายในการด าเนินการกระจายสินค้า ไม่ว่าจะเป็นการกระจายสินค้าโดยตรงจากโรงงานผลิตไปยังผู้ค้าปลีก หรือ การกระจายสินค้าผ่านคลังสินค้าของโรงงานผลิตเอง หรือ การกระจายสินค้าผ่านคลังสินค้าของผู้ค้าส่ง หรือ การกระจายสินค้าผ่าน Parcels carrier หรือ การกระจายสิค้าผ่านตัวแทนการจาหน่าย (Broker) หรือ การกระจายสินค้าโดย Case & Carry ซี่งการเลือกใช้เครือข่ายการกระจายสินค้าขึ้นอยู่กับต้นทุน ระยะทางในการกระจายสินค้า จานวนสินค้าและความต้องการของลูกค้า

9 Rushton, A., Croucker P., Baker P.,The handbook of logistics & distribution management, 3th Edition อ้างอิงใน

Education and Culture DG. Chapter 2 – Logistics – Basic Concepts & Characteristics. COURIEI Routing through Innovative Emulation Learning Program.

รูปที่ 8.7 ลักษณะการกระจายทางกายภาพและช่องทางตลาด10 รูปแบบของการกระจายสินค้าโดยแบ่งตามช่องทางการตลาดเริ่มตั้งแต่คลังสินค้าจากการผลิตส่งไปขายในระดับประเทศโดยใช้รถบรรทุกของโรงงานในการส่งผลิตภัณฑ์ไปยังศูนย์กระจายสินค้า จากศูนย์กระจายสินค้าสินค้าจะถูกส่งไปยังผู้ค้าส่งโดยอาศัยการเคลื่อนย้ายของ Third-party และถูกลาเลียงไปที่ศูนย์กระจายสินค้าในท้องถิ่น จากนั้นจะถูกส่งไปที่ร้าค้าปลีกโดยการขนส่งภายในพ้ืนที่ เพ่ือนาไปจาหน่ายให้กับผู้บริโภคต่อไป

รูปที่ 8.8 การใช้ Single Terminal station ในการจัดการการกระจายสินค้า11

10 Rushton, A., Croucker P., Baker P.,The handbook of logistics & distribution management, 3th Edition อ้างอิงใน

Education and Culture DG. Chapter 2 – Logistics – Basic Concepts & Characteristics. COURIEI Routing through Innovative Emulation Learning Program. 11 S. Papadimitriou, O. Sxinas, Introduction to Logistics (greek), Stamoulis, 2004, Athens อ้างอิงใน Education and

Culture DG. Chapter 2 – Logistics – Basic Concepts & Characteristics. COURIEI Routing through Innovative Emulation Learning Program.

ศูนย์กระจายสินค้าในเครือข่ายการกระจายสินค้าเป็นสถานที่อานวยความสะดวกในการขนย้ายสินค้าขึ้น-ลงรถบรรทุก, การบรรจุและนาออกจากการขนส่งไปยังสถานที่ที่กาหนดไว้เพ่ือให้เกิดประสิทธิภาพในการใช้งาน โดยมีขอบเขตหลักที่การดาเนินการให้สินค้าไปถึงลูกค้าในสถานที่ที่แตกต่างกันเพ่ือลดต้นทุนและเพ่ิมประสิทธิภาพการขนส่ง ซึ่งการเพ่ิมประสิทธิภาพในการขนส่งสินค้าเกิดขึ้นเมื่อปริมาณการขนส่งสินค้าน้อยกว่าน้าหนักบรรทุกสินค้าในการขนส่งหนึ่งครั้งโดยอาจใช้ยานพาหนะขนาดใหญ่ได้ ตัวอย่างการวางแผนการกระจายสินค้าที่เหมาะสมโดยใช้ Single Terminal Station ทาให้เกิดการรวมสินค้าและบริษัทสามารถจัดส่งสินค้าโดยเลือกใช้ยานพาหนะและรูปแบบการขนส่งที่เหมาะสมได้ หน่วยเรียนรู้ที่ 4.3 การจัดการกระจายสินค้า การจัดการกระจายสินค้าเชิงความร่วมมือ (Collaborative distribution) ความร่วมมือในการวางแผนการพยากรณ์ การเติมสินค้า ( Collaborative Planning Forecasting and Replenishment : CPFR) คล้ายกับ VMI ซึ่งผู้ผลิตรับผิดชอบเองส่วนมาก ซึ่งทางานร่วมกันทั้งซัพพลายเชน ทั้งผู้ขายสินค้า ลูกค้า โรงงาน ผ่านระบบเวปไซท์ ทั้งการออกใบสั่งซื้อ การผลิต การพยากรณ์ จนถึงการกระจายสินค้า สามารถลดระดับ สินค้าคงคลังเพ่ิมผลประโยชน์ให้ผู้เกี่ยวข้องทั้งระบบ การจัดการกระจายสินค้าโดยการจ้างเหมาบุคคลภายนอกกระจายสินค้า (Distribution Outsource) ในประเทศไทยปัจจุบันนิยมใช้บุคคลภายนอกจัดการกระจายสินค้าให้ ซึ่งบริษัทที่รับกระจายสินค้า เ ช่ น IDS Logistics, TNT, Schenker, Excel, Excel Logistics, Linfox, Toyota Teuso, NYK, KPN Logistics, EGL, ซีเมนต์ไทยโลจิสติกส์และอีกหลายบริษัทที่รับกระจายสินค้า มูลค่าบริการรวมในปี 2547 มีมูลค่ามากกว่าห้าแสนล้านบาท ซึ่งจะเห็นว่าส่วนมากเป็นผู้ให้บริการต่างชาติ มีบริษัทคนไทยน้อยมาก การใช้บริการจากภายนอกเพ่ือลดภาระการลงทุนในระบบ รวมถึงลดภาระที่จะเกิดในอนาคตจากการลงทุนในสินทรัพย์ พนักงาน และสินค้าคงคลัง การจัดการช่องทางการกระจาย (Channel Management) การใช้ช่องทางการจัดจาหน่ายทางอ้อมมักให้ผลในการสูญเสียของการควบคุมที่ดาเนินงานด้านการตลาดของบริษัท การสูญเสียการควบคุมนี้จะมีมากขึ้นในช่องทางการจัดจาหน่ายในต่างประเทศมากกว่าในประเทศ เพราะบริษัทไม่ได้มีการแสดงอย่างถาวรในตลาดต่างประเทศและต้องพ่ึงพาการกระทาของตัวกลางต่างประเทศ ความแตกต่างในความคาดหวังและเป้าหมายระหว่าง บริษัท และตัวกลางต่างประเทศที่สามารถนาไปสู่ความขัดแย้งช่อง ที่จะจัดการกับเรื่องนี้ บริษัท ต้องแข็งขันจัดการความสัมพันธ์ระหว่างตัวเองและตัวกลางของพวกเขาและมักจะอยู่ในหมู่ตัวกลางตัวเองในความพยายามที่จะสร้างความสามัคคีที่โดดเด่นด้วยความจงรักภักดีของความร่วมมือและเปิดการสื่อสาร การเลือกของตัวกลางจะกลายเป็นสิ่งสาคัญในการกระบวนการของการรักษาความสัมพันธ์กับช่องทางที่กลมกลืนสาหรับ บริษัท ที่ประสงค์จะบรรลุยอดขายต่างประเทศและวัตถุประสงค์ทางการตลาดอ่ืน ๆ แนวทางบางอย่างสาหรับการเลือกและการจัดการกับตัวกลางต่างประเทศรวมถึง 63

1. การค้นหาตัวกลางที่สามารถพัฒนาตลาดไม่เพียงแต่เป็นผู้ที่มีรายชื่อที่ดีเท่านั้น 2. ตัวกลางการเป็นพันธมิตรในระยะยาวไม่ได้เป็นวิธีการชั่วคราวของการเข้าสู่ตลาด 3. ความแข็งขันค้นหาและเลือกตัวกลาง; จะไม่ปล่อยให้พวกเขาเลือกคุณ 4. การสนับสนุนตัวกลางของคุณโดยการกระทาทรัพยากรเช่นแนวคิดการตลาดเงินและความรู้

5. ตรวจสอบให้แน่ใจตัวกลางให้ข้อมูลที่คุณต้องการรวมทั้งข้อมูลทางการตลาดที่ทันสมัยและมีรายละเอียดข้อมูลการขายท่ีมีประสิทธิภาพ

6. ความพยายามที่จะรักษาควบคุมกลยุทธ์ทางการตลาดให้มากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้มากกว่าที่กลยุทธ์การตลาด

7. ความพยายามที่จะทาให้การเชื่อมโยงกับตัวกลางแห่งชาติโดยเร็วที่สุดเท่าที่เป็นไปได้หลังจากการเข้าสู่ตลาดต่างประเทศ

นอกจากนี้ บริษัทควรรักษาความสนใจทั้งในตัวกลางและตลาดต่างประเทศในการเตรียมที่จะปรับให้เข้ากับสภาพการแข่งขันในประเทศและพยายามที่จะลดความขัดแย้งกับตัวกลางให้เร็วที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ กลยุทธ์การกระจายสินค้า กลยุทธ์การกระจายสินค้าจะเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจในเรื่ องรูปแบบของช่องทางการจัดจ าหน่าย ตลอดจนจ านวนระดับช่องทางและจ านวนคนกลางที่ใช้ในแต่ละระดับ ทางเลือกในการกระจายสินค้ามี 3 วิธี เพ่ือครอบคลุมเขตตลาด ได้แก่ การจัดจ าหน่ายแบบทั่วถึง การจัดจ าหน่ายแบบเลือกสรร และการจัดจ าหน่ายแบบผูกขาด กรณีศึกษาการประยุกต์ใช้โซ่อุปทานโลจิสติกส์12 โลจิสติกส์เป็นศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการเคลื่อนย้าย การจัดเก็บ และกระจายสินค้า โดยกิจกรรมหลักของการจัดการโลจิสติกส์ (Core Logistics Activity) จะเกี่ยวข้องกับการจัดการเพื่อให้เกิดกระบวนการที่ไหลลื่นของสินค้า – บริการ และข้อมูลข่าวสารตั้งแต่ผู้จัดส่งสินค้าต้นทาง (Origin Source) จนถึงผู้รับที่เป็น End User หรือที่เรียกว่า ลูกค้าปลายน้ า จะเห็นได้ว่ากิจกรรมของโลจิสติกส์จะปฏิสัมพันธ์เกี่ยวข้องทั้งคู่ค้ าที่เป็น Supplier ซึ่งเก่ียวข้องกับวัตถุดิบหรือสินค้ากึ่งส าเร็จรูป (Semi-Finished Goods) ซึ่งจะมีการส่งต่อและส่งมอบจนกระทั่งวัตถุดิบหรือสินค้ามาถึงองค์กร หากองค์กรเป็นเพียงผู้ผลิตกลางน้ า และมีการแปรรูป , ผลิต , ประกอบ , บรรจุ จนเป็นสินค้า และได้มีการน าส่งไปสู่ลูกค้าที่เป็น Customer ซึ่งหากลูกค้าขององค์กร ไม่ได้เป็นผู้บริโภคคนสุดท้าย สินค้าที่ส่งมอบนี้ก็จะกลายเป็นเพียงสินค้ากลางน้ า ซึ่งจะต้องมีการผลิตและส่งมอบไปสู่ลูกค้าของลูกค้าจนกว่าสินค้านั้นจะได้มีการสง่มอบไปจนถึงผู้บริโภคคนสุดท้ายที่เป็น End Customer จากที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นได้ว่า กระบวนการจัดการโลจิสติกส์เพื่อให้มีประสิทธิภาพสูงสุดจึงไม่สามารถอยู่อย่างโดดเดี่ยวเฉพาะในองค์กร แต่จะต้องมีกระบวนการต่อเนื่อง ปฏิสัมพันธ์กับองค์กรภายนอกทั้งที่เป็นลูกค้าและคู่ค้า ดังนั้น ในการที่จะประยุกต์ใช้การจัดการโลจิสติกส์จึงจะต้องมีการน าระบบโซ่อุปทานน ามาใช้ในการจัดการความสัมพันธ์ตั้งแต่ต้นน้ าจนถึงปลายน้ าของคู่ค้าและลูกค้า เพื่อให้เกิดการบูรณาการในการลดต้นทุนโดยการใช้เครือข่ายภายในโซ่อุปทานน ามาเพื่อการลดต้นทุนที่เก่ียวข้องกับสินค้าคงคลัง (Inventory Cost ) และต้นทุนที่เกี่ยวกับการขนส่ง (Transport Cost) กาน าระบบโซ่อุปทานโลจิสติกส์ที่เป็นเลิศ (Best Practice) มาใช้ในองค์กรและตลอดโซ่อุปทานยังจะเป็นการสร้างให้เกิด Value Chain ก่อให้เกิดความร่วมมือของทุกองค์กรซึ่งอยู่ในโซ่อุปทาน (Chain Collaborate) ท าให้สินค้าซึ่งมีการส่งต่อในแต่ละช่วง เป็นไปตาม “Demand Needs” ทั้งในส่วนที่เกี่ยวข้องกับ Right Time , Right Place , Right Quality , Right Quantity 5Rs Value Food Processing Supply Chain Case Study กรณีศึกษาระบบโลจิสติกส์ในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับอาหารจะท าให้เห็นภาพกว้างขององค์กรทั้งภายในกิจการและองค์กรภายนอก ซึ่งจะมีการปฏิสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารเพื่อให้เป็นกลไกส าคัญในการ

12 http://www.tanitsorat.com/ สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2559

ขับเคลื่อนในกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายสินค้าและวัตถุดิบในโซ่อุปทานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากประเทศไทยเป็นประเทศที่มีอุตสาหกรรมแปรรูปการเกษตรเป็นอุตสาหกรรมหลักของประเทศ ไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมแปรรูปผลิตภัณฑ์การประมง , อุตสาหกรรมพืชผัก ผลไม้ ทั้งในรูปแบบบรรจุภาชนะและหรือการแช่เย็น รวมถึงการแปรรูปอ่ืนๆ อุตสาหกรรมเหล่านี้ล้วนน ารายได้จากการส่งออกเข้าสู่ประเทศเป็ นจ านวนมาก โดยเฉพาะอุตสาหกรรม หลายประเภทที่ประเทศไทยมีการส่งออกเป็นอันดับหนึ่งหรืออันดับต้นๆของโลก เช่น ข้าว ผลไม้สดปลาบรรจุกระป๋อง สับปะรดบรรจุกระป๋อง ซึ่งอุตสาหกรรมไทยเป็นครัวของโลก อย่างไรก็ตาม ภาคเกษตรของไทยก็ยังมีความอ่อนแอ เกษตรกรส่วนใหญ่ยังอยู่สภาวะที่ยากจน เหตุผลส าคัญก็ต้องมาดูที่ต้นทุนโลจิสติกส์ของภาคการเกษตร ซึ่งสูงถึงร้อยละ 21-25 ของ GDP ขณะที่ต้นทุนโลจิสติกส์โดยเฉลี่ยของประเทศไทยอยู่ที่ร้อยละ 16-19 ของ GDP ซึ่งหากเปรียบเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้ว ต้นทุนโลจิสติกส์ของประเทศไทยก็ยังสูงกว่ามาก โดยความยากจนของเกษตรกรไทยซึ่งถือเป็นประชากรกว่าร้อยละ 61 ยังอยู่ในสภาวะที่ยากจนตัวเลขนี้จะมีความสัมพันธ์กับต้นทุนโลจิสติกส์และระดับการพัฒนาโลจิสติกส์ของประเทศไทย ซึ่งจากการจัดอันดับของธนาคารโลก ประเทศไทย การพัฒนาโลจิสติกส์ของไทยยังอยู่ระดับโลกที่สาม (Third World Logistics Level) ซึ่งก็สัมพันธ์ไปกับการจัดล าดับขีดความสามารถในการแข่งขัน ซึ่งไทยก็ยังอยู่ในล าดับที่ 32 การพัฒนาระบบโลจิสติกส์ในอุตสาหกรรมอาหาร จะต้องพัฒนาเป็นแบบบูรณาการตลอดทั้งโซ่อุปทาน โดยเริ่มต้นที่ต้นน้ า ก็คือตัวเกษตรกร เริ่มตั้ งแต่ให้มีการไหลลื่นและกระจายปัจจัยที่ เกี่ยวข้องกับข้อมูลข่าวสาร (Communication Flow) โดยเฉพาะที่เก่ียวข้องกับการวางแผนการเพาะปลูกให้สัมพันธ์กับฤดูกาลของความต้องการของผู้บริโภค (Demand Driven) เนื่องจากสินค้าอุตสาหกรรมแปรรูปของไทย ตลาดส่วนใหญ่จะอยู่ที่ต่ า จึงจะต้องเข้าใจถึงช่วงเวลาที่สินค้าควรจะส่งมอบ การที่ผลผลิตการเกษตรออกมาพร้อมกันหรือออกในตลาดในช่วงที่ตลาดต้องการน้อย ย่อมส่งผลต่อราคา ประเด็นส าคัญก็เกิดจากภาคเกสรไม่ได้ใช้ประโยชน์ของข้อมูลข่าวสาร ว่าควรจะผลิตเมื่อใดและจะส่งมอบเมื่อใด ซึ่งจะส่งผลทั้งต่อราคาขายและต่อต้นทุนในการต้องเก็บสินค้าและต้นทุนที่เกิดจากน้ าหนักที่สูญเสียไป หรือความเสียหายต่างๆ ที่เกิดจากการเก็บในคลังสินค้าหรือไซโล ซึ่งทั้งหมดก็ถือเป็นต้นทุนทางด้าน Inventory Cot ซึ่งจัดเป็นต้นทุนประมาณร้อยละ 47 ของต้นทุนรวมโลจิสติกส์ นอกจากนี้ การน าระบบโลจิสติกส์ไปใช้ในการลดต้นทนภาคการผลิตอาหารและกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการผลิตอาหารจะต้องให้ความส าคัญต่อกระบวนการในการส่งมอบ ไม่ว่ากระบวนการผลิตจะมีระบบเกี่ยวกับคุณภาพที่ดีประการใดก็จะไร้ประสิทธิผล หากไม่สามารถควบคุมคุณภาพของสินค้าเกษตรหรือวัตถุดิบต้นน้ า ในช่วงของการขนส่ง ยิ่งการขนส่งระยะทางห่างไกลเท่าไรก็จะมีผลต่อคุณภาพของวัตถุดิบ เช่น วัตถุดิบทางการประมง หรือผัก ผลไม้ ซึ่งจะต้องมีระบบตั้งแต่การบรรจุ (Packing) ซึ่งจะต้องมีการออกแบบให้สอดคล้องเหมาะสมกับลักษณะของสินค้าบางประเภทที่ต้องการควบคุมอุณหภูมิหรือ Paging ซึ่งออกแบบมาเพื่อการถนอมคุณภาพของวัตถุดิบหรือออกแบบมา ไม่ให้สินค้าเสียหายในระหว่างการส่งมอบ ซึ่งตรงนี้ถือเป็นจุดบอดหรือเป็น Bottom Neck ของการจัดการโลจิสติกส์ในอุตสาหกรรมอาหาร ซึ่งการพัฒนาตรงนี้อยู่ในระดับกายภาพ (Physical Movement) ซึ่งการพัฒนาของไทยอยู่ในระดับการขนส่ง “โลจิสติกส์” เป็นกิจกรรมแยกส่วน ท าให้สินค้าส่วนหนึ่งเสียหายไปกับการขนส่งทั้งในด้านคุณภาพ ปริมาณ เมื่อสินค้าไปถึงปลายทางก็ได้รับการกดราคา เนื่องจาก ผู้รับหรือลูกค้ากลางน้ า ก็ต้องเผื่อความเสียหาย ซึ่งเป็นปัจจัยส าคัญที่ท าให้เกษตรกรของไทยไม่สามารถขายสินค้าได้ราคา ซึ่งผลกระทบต่อเนื่องไปยังผู้ผลิตกลางน้ า หรือปลายน้ า (Down Stream Processing) จะมีปัญหาด้านการควบคุมคุณภาพและน้ าหนัก (Yield) ให้คงที่ โดยผักผลไม้ของไทยที่ส่งออกไปในต่างประเทศ มักอยู่ในตลาดระดับกลางหรือล่าง ไม่สามารถเข้าไปในตลาดบนเหมือนกับประเทศที่พัฒนาแล้ว ซึ่งจะเห็นชัดเจนได้ว่า ผลไม้ไม่ว่าจะเป็นแอปเปิ้ล เชอรี่ องุ่น ฯลฯ ที่น าเข้ามาจากประเทศสหรัฐฯ . ญี่ปุ่น หรือออสเตรเลีย จะมีคุณภาพทั้งในด้านความสดและความสวยงาม ซึ่งเกิดจากระบบโลจิสติกส์ที่มีคุณภาพทั้งด้านบรรจุภัณฑ์ (Packaging) และระบบการขนส่ง ในสินค้าอาหารบรรจุกระป๋อง , พาชนะ ของไทยที่ส่งออกไปประเทศตะวันตก ก็มักมีปัญหาที่เก่ียวข้องกับ

คุณภาพ สารตกค้าง สินค้าหลายตัวเช่น กุ้งแช่แข็งไม่สามารถส่งออกได้ กรณีของไก่สดที่เป็นปัญหาไข้หวัดนก ก็เป็นส่วนหนึ่งของการบริหารจัดการด้านโซ่อุปทานที่ไม่มีประสิทธิภาพจนส่งผลต่อการที่ไม่สามารถส่งออกได้ ทั้งนี้ การขาดประสิทธิภาพของการบริหารจัดการโลจิสติกส์ที่จะต้องมีการพัฒนาให้เชื่อมโยงทั้งเครือข่ายโซ่อุปทาน จะส่งผลต่อทั้ งต้นทุนโลจิสติกส์ที่เกิดจากสินค้าคงคลัง ( Inventory Cost) ซึ่งเกิดจากสินค้าเกษตรส่วนใหญ่เป็นลักษณะของฤดูกาล โดยเฉพาะหากไม่มีระบบข้อมูลข่าวสารที่เป็น Logistics Information Flow ก็จะท าให้ภาคการผลิตจะต้องน าระบบ EOQ : Economic Order Quantity ซึ่งจ าเป็นจะต้องมี Buffer Stock จ านวนมาก นอกจากนี้ อุตสาหกรรมการผลิตอาหารที่ไม่มีระบบการจัดการโลจิสติกส์ยังส่งผลต่อต้นทุนการขนส่ง โดยเฉพาะปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพ ทั้งหมด ล้วนแต่เป็นปัญหาของการพัฒนาระบบโลจิสติกส์ของประเทศไทยที่ยังไม่สามารถลงไปสู่ภาคการเกษตร ซึ่งถือเป็นต้นน้ า ซึ่งหน่วยงานของรัฐและผู้ที่เกี่ยวข้องควรจะให้ความสนใจและมีมาตรการ รวมถึง การมียุทธศาสตร์ที่เป็นวาระแห่งชาติในการที่จะพัฒนาระบบโลจิสติกส์สู่ภาคการผลิตอาหารตั้งแต่ต้นน้ า กลางน้ า จนถึงปลายน้ า ในลักษณะที่เป็นบูรณาการที่เรียกว่า Integration Supply Chain Management แบบฝึกหัดท้ายบท 1. ให้นักศึกษาอธิบายความแกต่างของรูปแบบการกระจายสินค้าแต่ละรูปแบบ 2. ให้นักศึกษาบอกปัจจัยที่ทาให้การกระจายสินค้ามีประสิทธิภาพ 3. ให้นักศึกษาอธิบายความสาคัญและบทบาทหน้าที่ของศูนย์กระจายสินค้า 4. ให้นักศึกษาอธิบายความสาคัญและแนวทางในการเลือกช่องทางการจัดจาหน่าย เอกสารอ้างอิง โกศล ดีศีลธรรม (2551). บทที่ 7 การสร้างประสิทธิภาพการขนส่ง. Modern Business Logistics & Supply Chain Management - how to make companies global competitive โลจิสติกส์และห่วงโซ่ อุปทานสาหรับการแข่งขันยุคใหม่. กรุงเทพฯ ฐานบุ๊คส์. ดร.คานาย อภิปรัชญาสกุล (2537). ส่วนที่ 3 โลจิสติกส์และการจัดการซัพพลายเชน. โลจิสติกส์เพื่อการผลิต และ การจัดการดาเนินงาน. บริษัท ซี.วาย.ซิซเทิม พริ้นติ่ง จากัด. Education and Culture DG. Chapter 2 – Logistics – Basic Concepts & Characteristics. COURIEI Routing through Innovative Emulation Learning Program. Global logistics and distribution http://www.tanitsorat.com/ สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2559