สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ การวจยเรอง สภาพและปญหาการบรหารระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงน 2.1 สภาพทวไปของสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 2.2 ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.1 แนวคดเกยวกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.2 ความหมายของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.3 ความสาคญของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.4 วตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.5 ประโยชนของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.6 ปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2.3 แนวทางการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.3.1 กลยทธความสาเรจในการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.3.2 บทบาทของหนวยงานและบคลากรทเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.3.3 กระบวนการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยน 2.3.4 การบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนการดาเนนงานของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.4 งานวจยทเกยวของ 2.4.1 งานวจยในประเทศ 2.4.2 งานวจยตางประเทศ 2.5 สรปกรอบแนวคดการวจย 2.1 สภาพทวไปของสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 การปฏรประบบบรหารและการจดการศกษา ไดรวมหนวยงานทางการศกษา ประกอบดวย ทบวงมหาวทยาลย สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต และกระทรวงศกษาธการ เปนหนวยงานเดยวกน คอ กระทรวงศกษาธการ มโครงสรางใหมเปน 2 ระดบ คอ ระดบกระทรวง และระดบเขตพนทการศกษา ระดบกระทรวง มอานาจหนาทเกยวกบการสงเสรม และกากบดแลการศกษาทกระดบ และทกประเภท กาหนดนโยบาย แผนและมาตรฐานการศกษา การสนบสนนทรพยากร การตดตามตรวจสอบและประเมนผล มหนวยงานหลกทเปนนตบคคล 5 สวนราชการ คอ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

8

1) สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ 2) สานกงานเลขาธการสภาการศกษา 3) สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 4) สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา 5) สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ระดบเขตพนทการศกษา ไดหลอมรวมหนวยงานทางการศกษาระดบจงหวด/อาเภอ ประกอบดวย สานกงานศกษาธการจงหวด สานกงานศกษาธการอาเภอ/กงอาเภอ สานกงานสามญศกษาจงหวด สานกงานการประถมศกษาจงหวด และสานกงานการประถมศกษาอาเภอ/กงอาเภอ จดตงเปนสานกงานเขตพนทการศกษา เพอใหเกดประสทธภาพในการบรหารจดการ สานกงานเขตพนทการศกษา เปนหนวยงานสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มหนาทดาเนนการใหเปนไปตามอานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา ตามมาตรา 38 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และมาตรา 37 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มหนาทดงน

1) จดทานโยบาย แผนพฒนา และมาตรฐานการศกษาของเขตพนทการศกษาใหสอดคลองกบนโยบาย มาตรฐานการศกษา แผนการศกษาแหงชาต แผนการศกษาขนพนฐาน และความตองการของทองถน 2) วเคราะหการจดตงงบประมาณ เงนอดหนนทวไปของสถานศกษาและหนวยงาน

3) ประสาน สงเสรม สนบสนนและพฒนาหลกสตรรวมกบสถานศกษาในเขตพนทการศกษา

4) กากบ ดแล ตดตามและประเมนผลสถานศกษาในเขตพนทการศกษา 5) ศกษาวเคราะห วจยและรวบรวมขอมล ขอมลสารสนเทศดานการศกษาในเขต

พนทการศกษา 6) ประสานการระดมทรพยากรดานตางๆ ทกดาน เพอสงเสรม สนบสนนการจดและการพฒนาสถานศกษาในเขตพนทการศกษา 7) จดระบบประกนคณภาพการศกษาและประเมนผลสถานศกษาในเขตพนทการศกษา

8) ประสาน สงเสรม สนบสนน การจดการศกษาของสถานศกษาเอกชน และทกองคกรทเกยวของในเขตพนทการศกษา

9) ดาเนนการประสาน สงเสรม สนบสนน การวจยและพฒนาการศกษาในเขตพนทการศกษา

10) ประสาน สงเสรม การดาเนนงานของคณะอนกรรมการและคณะทางานดานการศกษา 11) ประสานการปฏบตราชการทวไปกบองคกรทงภาครฐและเอกชน ในฐานะสานกงาน

ผแทนกระทรวงศกษาในเขตพนทการศกษา 12) ปฏบตหนาทอนทเกยวกบกจกรรมภายในเขตพนทการศกษา ทมไดระบใหเปนหนาท

ของผใดโดยเฉพาะ หรอปฏบตงานอนตามทมอบหมาย

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

9

โครงสรางการบรหารงานภายในสานกงานเขตพนทการศกษา ไดแก กลมอานวยการ กลมบรหารงานบคคล กลมนโยบายและแผน กลมสงเสรมการจดการศกษา กลมนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา และหนวยตรวจสอบภายใน จงหวดชลบรมจานวนเขตพนทการศกษาจานวน 3 เขต คอ สานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 1 ประกอบดวย อาเภอเมองชลบร อาเภอบานบง และอาเภอหนองใหญสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2 ประกอบดวย อาเภอพนสนคม อาเภอพานทอง อาเภอบอทองและอาเภอเกาะจนทร และสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 ประกอบดวย อาเภอศรราชา อาเภอเกาะสชง อาเภอบางละมง และอาเภอสตหบ สานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 มผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 เปนผบงคบบญชาสงสด กากบ ดแล บรหารการจดการศกษาภายในหนวยงาน และสถานศกษาขนพนฐาน สงกดกระทรวงศกษาธการ ทงภาครฐและเอกชน และมรองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 อกจานวน 10 คน เปนผชวยกากบ ดแล และใหบรการการจดการศกษา สถานศกษาในเขตอาเภอศรราชา อาเภอเกาะสชง อาเภอบางละมง และอาเภอสตหบ คอ 1) สถานศกษาสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) จานวน 95 แหง ในปการศกษา 2551 2) สถานศกษาสงกดสานกงานคณะกรรมการการบรหารการจดการศกษาเอกชน (สช.) จานวน 57 แหง นโยบายการจดการศกษา การจดการศกษาของสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 ยดตามนโยบายสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มงใหคนไทยไดรบการพฒนา และสงเสรมใหเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด คนเกง มความสข รกการเรยนร พงตนเองได มสวนรวมในการพฒนาสงคมอยางยงยน เพอความมนคงของมนษย และพรอมกาวทนสงคมโลก สงเสรมการจดบรการการศกษาทมคณภาพ สาหรบคนไทยทกคนอยางทวถง บนพนฐานความเปนไทย

เปาหมายในการศกษา การดาเนนการจดการศกษาของสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 มเปาหมายในการใหบรการดงน

1) เดกปฐมวย อายแรกเกด-5 ป ไดรบการพฒนาและการเตรยมความพรอมใหมคณลกษณะตามวย

2) ผเรยนวยการศกษาภาคบงคบทกคน ไดรบการศกษาอยางตอเนองจนจบการศกษาภาคบงคบ มโอกาสเรยนตอจนจบการศกษาขนพนฐาน และมโอกาสในการเลอกทจะเรยนตอหรอประกอบอาชพได 3) ผเรยนและผสาเรจการอาชวศกษา มปรมาณตามความตองการจาเปนของประเทศ มคณลกษณะทสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการ สามารถประกอบอาชพอสระได

4) ผเรยนและผสาเรจการศกษาระดบอดมศกษา มปรมาณและคณภาพเพยงพอในการเพมขดความสามารถ ทเปนฐานในการพฒนาประเทศ รวมทงการรวมมอและการแขงขนกบตางประเทศ

5) ประชาชนไดรบการศกษาขนพนฐาน และมโอกาสไดเรยนรตลอดชวต เพอเพมความสามารถในการพงตนเอง และการพฒนาคณภาพชวต

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

10

6) หนวยงานทางการศกษาจดและสงเสรมการจดการศกษา อยางมประสทธภาพ มการวจย ใหบรการวชาการแกสงคม เพอความเขมแขงของชมชน มสวนรวมในการจดการศกษาและสงเสรมการศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และการกฬา เพอการศกษา สรปไดวา สานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 มโครงสรางการบรหารงาน และสภาพการจดการศกษา ตามแนวนโยบายสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 โดยมภารกจหนาทหลก ไดแก มงเนนการจดการศกษาภาคบงคบ ใหแกประชาชนอยางทวถง มคณภาพ 2.2 ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2.1 แนวคดเกยวกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรม และมวถชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวง โดยผานกระบวนการทางการศกษานน นอกจากจะดาเนนการดวยการสงเสรมสนบสนนนกเรยนแลว การปองกนและการชวยเหลอแกไขปญหาตางๆ ทเกดขน กบนกเรยนกเปนสงสาคญประการหนงของการพฒนา เนองจากสงคมทเปลยนแปลงไปอยางมาก ทงดานการสอสารเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ ซงนอกจากจะสงผลกระทบตอผคนในสงคมแลว ปญหาเศรษฐกจ ปญหาการระบาดของยาเสพตด ปญหาการแขงขนในรปแบบตางๆ ในสงคมโลก ปจจบน ปญหาครอบครว การพฒนานกเรยนใหเปนไปตามความมงหวงของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ทเนนผเรยนเปนสาคญ (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545, หนา 13) จงตองอาศยความรวมมอจากผทเกยวของทกฝาย โดยเฉพาะบคลากรในโรงเรยนซงมครทปรกษา เปนหลกสาคญในการดาเนนการตางๆ เพอการดแลชวยเหลออยางใกลชดดวยความรกเมตตาตอศษย และภมใจในบทบาททมสวนสาคญตอการพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนใหเตบโตงอกงาม เปนบคคล ทมคณคาของสงคม การดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในปจจบนมจดเรมจากการแนะแนว โดยในปการศกษา 2496 กระทรวงศกษาธการไดนาการแนะแนวเขาไปใหบรการในโรงเรยนมธยมศกษา ทโรงเรยนเบญจมราชรงสฤษฎ จงหวดฉะเชงเทรา เปนแหงแรกในประเทศไทย ตอมาในป พ.ศ. 2546 ไดมการประกาศกฎกระทรวงวาดวยการแบงสวนราชการ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ เมอวนท 7 กรกฎาคม 2546 กาหนดใหมงานแนะแนวสงกดสานกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา โดยใหอยในกลมงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน นอกจากนกระทรวงศกษาธการยงไดกาหนดใหครทกคนเปนครแนะแนว และเยยมบานนกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนอกดวย (พนม ลมอารย, 2548, หนา 26) 2.2.2 ความหมายของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน กรมสามญศกษา (2544, หนา 5) ไดใหความหมายไววา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนกระบวนการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมขนตอนพรอมดวยวธการและเครองมอการ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

11

ทางานทชดเจนโดยมครทปรกษาเปนบคคลหลกในการดาเนนการและมการประสานความรวมมออยางใกลชดกบครผเกยวของหรอบคคลภายนอกรวมทงการสนบสนน สงเสรมจากโรงเรยน กรมสขภาพจต (2544, หนา 15) ไดใหความหมายวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน คอ วธการดาเนนงานในการชวยเหลอนกเรยนอยางมรปธรรมและขนตอนอยางชดเจนสามารถปฏบตได กระทรวงศกษาธการ (2546, หนา 1) ใหความหมายวา การดแลชวยเหลอนกเรยน คอ การสงเสรม พฒนา การปองกน และการแกไขปญหาใหแกนกเรยน เพอใหนกเรยนมคณลกษณะทพงประสงค มภมคมกนทางจตใจทเขมแขงมคณภาพชวตทด มทกษะการดารงชวตและรอดพนจากวกฤตทงปวง สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2549, หนา 3) ใหความหมายวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบมขนตอน มครประจาชนหรอครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการดาเนนงาน โดยการมสวนรวมของบคลากรทกฝายทเกยวของทงภายในและภายนอกโรงเรยน อนไดแก คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชน ผบรหาร และครทกคน มวธการและเครองมอทชดเจน มมาตรฐานคณภาพ และมหลกฐานการทางานทตรวจสอบได จากความหมายขางตน สรปไดวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนกระบวนการของครทปรกษาในการสงเสรมปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนอยางมขนตอนมวธการและเครองมอโดยประสานความรวมมอกบผเกยวของ เพอชวยเหลอใหนกเรยนสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขตามอตภาพของตน 2.2.3 ความสาคญของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรม และมวถชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวง โดยผานกระบวนการทางการศกษานน นอกจากจะดาเนนการดวยการสงเสรม สนบสนนนกเรยนแลว การปองกนและการชวยเหลอแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนกบนกเรยนกเปนสงสาคญประการหนงของการพฒนา เนองจากสภาพสงคมทเปลยนไปอยางมากทงดานการสอสารเทคโนโลยตางๆ ซงนอกจากจะสงผลกระทบตอผคนในเชงบวกแลว ในเชงลบกมปรากฏเชนกน เปนตนวา ปญหาเศรษฐกจ ปญหาการระบาดของสารเสพตด ปญหาการแขงขนในรปแบบตางๆ ปญหาครอบครวซงกอเกดความทกข ความวตกกงวล ความเครยด มการปรบตวทไมเหมาะสมหรออนๆ ทเปนผลเสยตอสขภาพจตและสขภาพกายของทกคนทเกยวของ ดงนน ภาพความสาเรจทเกดจากการพฒนานกเรยนใหเปนไปตามความมงหวงนน จงตองอาศยความรวมมอจากผเกยวของทกฝายทกคน โดยเฉพาะบคลากร ครทกคนในโรงเรยน ซงมครทปรกษาเปนหลกสาคญในการดาเนนการตางๆ เพอการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางใกลชดดวยความรก และเมตตา ทมตอศษย และภาคภมใจในบทบาททมสวนสาคญตอการพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนใหเตบโต งอกงาม เปนบคคลทมคณคาของสงคมตอไป (กรมสขภาพจต, 2544, หนา 13) กรมสขภาพจต จงตระหนกถงความสาคญทจะตองมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เพอใหมกระบวนการทางานเปนระบบมความชดเจน มการประสานความรวมมอของผเกยวของทกฝาย ทงในโรงเรยนและนอกโรงเรยน รวมทงมวธการ กจกรรมและเครองมอตางๆ ทมคณภาพในการดแล

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

12

ชวยเหลอนกเรยนอนจะสงผลใหระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนประสบความสาเรจ โดยมแนวคด หลกในการดาเนนงาน ดงน (กรมสขภาพจต, 2544, หนา 15) 1) มนษยทกคนมศกยภาพทจะเรยนรและพฒนาตนเองไดตลอดชวต เพยงแตใชเวลา และวธการทแตกตางกน เนองจากแตละคนมความเปนปจเจกบคคล ดงนนการยดนกเรยนเปนสาคญ ในการพฒนาเพอดแลชวยเหลอทงดานการปองกนการแกปญหา หรอการสงเสรมจงเปนสงจาเปน 2) ความสาเรจของงาน ตองอาศยการมสวนรวม ทงการรวมใจ รวมคด รวมทาของทกคนทมสวนเกยวของ ไมวาจะเปนบคลากรโรงเรยนในทกระดบ ผปกครองหรอชมชน วนดา ชนนทยทธวงศ อมรากล อนโอชานนท และอษา พงธรรม (2546, หนา 3) กลาววาการพฒนานกเรยนใหนกเรยนเปนบคคลทมคณภาพทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรม และมวถชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวงไว โดยผานกระบวนการทางการศกษานน นอกจากจะดาเนนการดวยการสงเสรม สนบสนนนกเรยนแลวการปองกนและการชวยเหลอแกปญหาตางๆ ทเกดขนกบนกเรยนกเปนสงสาคญประการหนงของการพฒนาเนองจากสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปอยางมากทงดานการสอสาร เทคโนโลยตางๆ ซงนอกจากจะสงผลกระทบตอผคนในเชงบวกแลว ในเชงลบกมปรากฏเชนกน เปนตนวาปญหาเศรษฐกจ ปญหาการระบาดของสารเสพตด ปญหาการแขงขนในรปแบบตางๆ ปญหาครอบครวซงกอใหเกดความทกข ความวตกกงวล ความเครยด มการปรบตวทไมเหมาะสมหรออนๆ ทเปนผลเสยตอสขภาพจตและสขภาพกายของทกคนทเกยวของ ดงนนภาพความสาเรจทเกดจากการพฒนานกเรยนใหเปนไปตามทมงหวงนน จงตองอาศยความรวมมอจากผทเกยวของทกฝายทกคนโดยเฉพาะบคลากร ครทกคนในโรงเรยน ซงมครทปรกษาเปนหลกสาคญในการดาเนนการตางๆ เพอการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางใกลชดดวยความรกและเมตตาตอศษย และภาคภมใจในบทบาททมสวนสาคญตอการพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนใหเตบโต งอกงามเปนบคคลทมคณคาของสงคมตอไป บทบาทของครทกลาวมานนคงมใชเรองใหมเพราะมการปฏบตกนอยางสมาเสมอและไดดาเนนการมานานแลวนบตงแตอดตจนไดรบการยกยองใหเปนปชนยบคคล แตเพอใหทนตอความเปลยนแปลงของยคสมยโดยเฉพาะการทางานอยางมระบบทมกระบวนการทางาน มหลกฐานการปฏบตงาน มเทคนควธการ หรอการใชเคร องมอตางๆ เพอการดแลชวยเหลอนกเรยนแลว ความสาเรจของงานยอมเกดขนอยางรวดเรว มประสทธผลดยอมเกดขนกบทกคนทงทางตรงและทางออม ไมวาจะเปนคร นกเรยน ผปกครอง ชมชน หรอสงคม 2.2.4 วตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน วตถประสงคของการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา ดงน กรมสขภาพจต (2544, หนา 13) กลาวถงวตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มดงน 1) เพอใหการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนเปนไปอยางมระบบ และมประสทธภาพ 2) เพอใหโรงเรยน ผปกครอง หนวยงานทเกยวของ ชมชน มการทางานรวมกนโดยผานกระบวนการทางานทชดเจน พรอมดวยเอกสาร หลกฐานการปฏบตงาน สามารถตรวจสอบ หรอรบการประเมนได

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

13

กระทรวงศกษาธการ (2547, หนา 3) กลาวถงวตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มดงน 1) เพอใหนกเรยนมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน โดยมกระบวนการวธการและเครองมอทมคณภาพและมมาตรฐานสามารถตรวจสอบได 2) เพอสงเสรมใหครประจาชนและครทปรกษา บคลากรในโรงเรยน ผปกครอง ชมชน หนวยงานและองคกรภายนอกมสวนรวมในการดแลชวยเหลอนกเรยน 3) เพอใหนกเรยนไดรบการดแลชวยเหลอและสงเสรมพฒนาเตมตามศกยภาพ เปนคนทสมบรณทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547, หนา 4) กลาวถงวตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ดงน 1) เพอใหโรงเรยนมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโดยมกระบวนการ วธการ และเครองมอทมมาตรฐาน สามารถตรวจสอบได 2) เพอสงเสรมใหครประจาชน/ครทปรกษา บคลากรในโรงเรยน ผปกครอง ชมชน หนวยงาน และองคกรภายนอกมสวนรวมในการดแลชวยเหลอนกเรยน 3) เพอใหนกเรยนไดรบการดแลชวยเหลอและสงเสรมพฒนาเตมตามศกยภาพ เปนคนทสมบรณทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา 2.2.5 ประโยชนของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547,หนา 8-9) กลาววา การดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มประโยชนตอหลายฝายดงน 1) ประโยชนตอนกเรยน (1) นกเรยนไดรบการดแลชวยเหลอ และพฒนาดานสขภาพกาย สขภาพจต และสภาพแวดลอมทางสงคมอยางทวถง (2) นกเรยนไดรบการสงเสรม พฒนา ปองกน แกปญหาทงดานการเรยนรและความสามารถพเศษ (3) นกเรยนไดรจกตนเอง สามารถปรบตว มทกษะทางสงคมและอยในสงคมไดอยางมความสข (4) นกเรยนมทกษะชวตและมสมพนธภาพทดกบเพอน คร และผปกครอง 2) ประโยชนตอคร (1) ครไดตระหนกและเหนความสาคญในการดแลชวยเหลอนกเรยน (2) ครมเจตคตทดตอนกเรยน (3) ครมผลงานสอดคลองกบมาตรฐานการประเมนคณภาพการศกษา (4) ครมความรกและศรทธาในวชาชพ 3) ประโยชนตอผบรหาร (1) ผบรหารไดรศกยภาพของครในการขบเคลอนใหเกดการปฏรปการเรยนรปฏรปการเรยนการสอน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

14

(2) ผบรหารไดรขอมลพนฐานของนกเรยนและใชในการกาหนดแนวทางในการพฒนานกเรยน พฒนาหลกสตร และพฒนาคณภาพการจดการศกษา (3) ผบรหารมรปแบบกระบวนการพฒนาเชงระบบ ภายใตการมสวนรวมของทกฝาย 4) ประโยชนตอโรงเรยน (1) โรงเรยนมผลการดาเนนงานตามมาตรฐานการศกษา (2) โรงเรยนไดรบการยอมรบการสนบสนน และความรวมมอจากชมชน บคลากร องคกรทเกยวของ (3) โรงเรยนมการพฒนาสงคมแหงการเรยนรและเอออาทร 5) ประโยชนตอผปกครอง/ชมชน (1) ผปกครอง/ชมชน ตระหนกในการมสวนรวมกบโรงเรยน (2) ผปกครอง/ชมชน เขาใจถงวธการอบรมสงสอนบตร (3) ผปกครอง/ชมชน มสมพนธภาพทดกบบตรหลาน เปนครอบครว/ชมชนทเขมแขง (4) ผปกครอง/ชมชน เปนตวอยางทดแกบตรหลานและบคคลในชมชน 6) ประโยชนตอเขตพนทการศกษา (1) พฒนานวตกรรมในการพฒนานกเรยน (2) พฒนาองคความรเกยวกบการทางานการนเทศตดตามผล ประเมนผลและการศกษาวจยเกยวกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน (3) มระบบขอมลสารสนเทศทงขอมลระดบบคคล และระดบโรงเรยนเพอพฒนางานตอไป 7) ประโยชนตอประเทศชาต (1) นกเรยนมคณภาพด มปญญา และมความสข (2) มการเชอมโยงขอมลของเยาวชนทกระดบ (3) ลดปญหาทสงผลตอเดกและเยาวชน ลดคาใชจายของหนวยงานในระดบตางๆ (4) ประชาชนมคณภาพ ซงถอเปนกาลงอนสาคญในการพฒนาประเทศ จากประโยชนขางตนพอสรปไดวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมประโยชนกวางขวางตงแตประโยชนตอตวนกเรยน คร ผบรหาร โรงเรยน ผปกครอง ชมชน และตอประเทศชาต 2.2.6 ปจจยทมอทธพลตอประสทธภาพการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน วนดา ชนนทยทธวงศ (2544, หนา 13-14) กลาววา ปจจยสาคญทมอทธพลตอประสทธภาพการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ไวดงน 1) ผบรหารโรงเรยน รวมทงผชวยผบรหารโรงเรยนทกฝายตระหนกถงความสาคญของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และใหการสนบสนนการดาเนนงาน หรอรวมกจกรรมตามความเหมาะสมอยางสมาเสมอ 2) ครทกคนและผเกยวของจาเปนตองมความตระหนกในความสาคญของระบบ การดแลชวยเหลอนกเรยนและมทศนคตทดตอนกเรยน มความสขทจะพฒนานกเรยนในทกดาน 3) คณะกรรมการหรอคณะทางานทกคณะตองมการประสานงานกนอยางใกลชด และมการประชมในแตละคณะ อยางสมาเสมอตามทกาหนด

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

15

4) ครทปรกษาเปนบคลากรหลกสาคญในการดาเนนงานโดยตองไดรบความรวมมอจากครทกคนในโรงเรยน รวมทงการสนบสนนในเรองตางๆ จากโรงเรยน 5) การอบรมใหความรและทกษะ รวมทงการเผยแพรขอมล ความรแกครทปรกษา/ครประจาชนผทเกยวของเพอเออประโยชนตอการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนสงจาเปน โดยเฉพาะเรองทกษะการปรกษาเบองตนและแนวทางการแกไขปญหาตางๆ ของนกเรยน โรงเรยนควรดาเนนการอยางตอเนองและสมาเสมอ 2.3 แนวทางการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2.3.1 กลยทธความสาเรจในการดแลชวยเหลอนกเรยน เพอใหการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนประสบผลสาเรจ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547, หนา 9-12) ไดกาหนดกลยทธการดาเนนงาน โดยมหลกการดงน 1) การบรหารเชงระบบ การดาเนนการชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานนนเปนการบรหารคณภาพเชงระบบตามแนวคดของเดมมง (Deming-PDCA) โดยมขนตอนในการดาเนนการดงตอไปน (1) การวางแผน (plan) เปนองคประกอบแรกทสาคญทสด เปนการวางระบบ กาหนดขนตอนการทางานเปนกระบวนการ แตละขนตอนมวธการปฏบตเปนมาตรฐานและการบนทกการทางานเปนปจจบน ขอมลจากบนทกนจะนาไปสการตรวจสอบประเมนตนเองและใหผอนตรวจสอบไดและเปนสารสนเทศทสะทอนใหเหนคณภาพตามมาตรฐานและตวชวดของระบบยอยทสงผลถงคณภาพของโรงเรยนทงระบบ (2) การดาเนนงาน (do) เปนการปฏบตรวมกนของทกคนโดยใชกระบวนการ วธการและบนทกบคคลภายในองคกรทรบผดชอบในระบบยอยตางๆ จะปฏบตและบนทกตอเนองและเปนปจจบน (3) การตรวจสอบและประเมนผล (check) เปนการประเมนตนเองโดยรวมกนประเมน หรอผลดเปลยนกนประเมนภายในระหวางบคคล ระหวางทมยอยในโรงเรยน (4) การปรบปรงพฒนา (act) เปนการนาผลการประเมนมาแกไข พฒนาซงอาจจะแกไขพฒนาในสวนทเปนกระบวนการ วธการ ปจจยหรอการบนทกใหดขนจนระบบคณภาพหรอวงจรคณภาพเปนวฒนธรรมการทางานขององคกรอยางยงยน 2) การทางานเปนทม การทางานในระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษานน การดาเนนงานตองมการกระทาเปนทมจะทาตามลาพงไมได ดงนนจงแบงทมดาเนนการดงน (1) ทมนา ไดแก คณะผบรหารสถานศกษาและคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ซงจะเปนผวเคราะหจดออน จดแขง จดทาแผนกลยทธ ควบคม กากบ ตดตาม และสนบสนน เสรมสรางพลงรวม เพอใหการดาเนนงานเปนไปอยางมประสทธภาพ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

16

(2) ทมสนบสนน เปนทมหลกในการสนบสนนดานวชาการและอนๆ ใหเกดการสรางระบบคณภาพขน ทมสนบสนนจะเปนใครขนกบการพฒนาระบบวามจดเนนทระบบใด เชน ทมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน หวหนาทม คอรองผบรหารสถานศกษาทไดรบมอบหมาย (3) ทมทา เปนทมทสมาชกรบผดชอบการทางานโดยตรง เชน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน คอทมระดบชน ครประจาชน ครทปรกษา มบทบาทหนาทในการพฒนาคณภาพกจกรรมตางๆ ใหมคณภาพ 3) การแลกเปลยนเรยนร การแลกเปลยนเรยนรจะทาใหไดรบทราบจดออนในการดาเนนงานของตน เพอใหเกดแนวทางทจะพฒนาใหมคณภาพสงขน การแลกเปลยนเรยนรทาไดทงภายในโรงเรยนและระหวางโรงเรยนโดยมบรรยากาศการทางานทเปนกนเอง ไมใชการสงการหรอบงคบบญชา ทาใหผปฏบตงานในแตละสวนเกดความรสกทดไมตองกงวลเรองการตรวจสอบจากผบงคบบญชา 4) การนเทศ ตดตามและประเมนผล การนเทศ ตดตามและประเมนผล เปนกระบวนการสาคญในการพฒนางาน ชวยสงเสรมสนบสนนและใหขอมลยอนกลบทจะนาไปใชปรบปรงงานตอไป สาหรบการดาเนนงานระบบการชวยเหลอนกเรยนใหบรรลเปาหมายอยางมคณภาพ ควรดาเนนการในระบบตามภาพ 2 ขนตอน แนวปฏบต

1. การวางแผน (P) 1. แตงตงคณะกรรมการ 2. กาหนดวตถประสงค เปาหมาย ตวชวด ความสาเรจ เครองมอวธการ 3. กาหนดแผนงาน/ปฏทน

2. การดาเนนงาน (D)

3. การตรวจสอบ (C)

4. การปรบปรงและพฒนางาน (A)

ดาเนนการตามแผนทกาหนดไวดวยวธการหลากหลายตามสภาพจรง

1. ตรวจสอบตดตาม 2. ประเมนวเคราะห

นาผลการประเมนมาปรบปรงและดาเนนการ ตามแผนใหมอยางตอเนอง

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

17

ภาพ 2 ขนตอนการนเทศ ตดตาม และประเมนผล ทมา: (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 12) 2.3.2 บทบาทของหนวยงานและบคลากรทเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547, หนา 17-21) ไดกาหนดบทบาทหนาทของสถานศกษาตอการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เนองจากสถานศกษาประกอบดวยบคคลตางๆ ทจะทาใหการดาเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนประสบผลสาเรจ ซงประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา คร นกเรยน คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน และบคลากรอน ดงน 1) บทบาทหนาทของผบรหารสถานศกษา ผบรหารเปนผนาสงสดในสถานศกษาสามารถบรหารจดการและใหความสาคญในการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนใหประสบความสาเรจจงควรมบทบาทหนาทและแนวทางดาเนนงานดงน

บทบาทหนาท แนวทางดาเนนงาน 1. บรหารจดการใหมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาใหชดเจนและ มประสทธภาพ

- กาหนดนโยบาย วตถประสงค การดาเนนงาน ตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน - สรางความตระหนกใหครทกคนและบคคล ทเกยวของเหนคณคาและความจาเปนของ ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน - กาหนดโครงสรางการบรหารระบบการดแล ชวยเหลอนกเรยนใหเหมะสมกบสถานศกษา - แตงตงคณะกรรมการในการดาเนนงานตาม ความเหมาะสม - ประชมคณะกรรมการและกาหนดเกณฑ จาแนกกลมนกเรยน - สงเสรมใหครทกคนและบคคลทเกยวของไดรบ ความรเพมเตมมทกษะเกยวกบระบบการดแล ชวยเหลอนกเรยนอยางตอเนอง

2. ประสานงานระหวางสถานศกษากบหนวยงานและบคคลภายนอก เชน ผปกครอง เครอขายผปกครอง องคกรตางๆ สาธารณสข โรงพยาบาล สถานตารวจ ฯลฯ

- เชญรวมเปนกรรมการและเครอขาย ในการชวยเหลอนกเรยน - ประชมปรกษาหารอและขอความรวมมอ

3. ดแล กากบ นเทศ ตดตาม ประเมนผล สนบสนนและใหขวญกาลงใจในการดาเนนงาน

- กาหนดปฏทนการดาเนนงาน - นเทศ กากบ ตดตาม ประเมนผล - ยกยองใหรางวลเผยแพรผลงานการดาเนนงาน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

18

ในโอกาสตางๆ ภาพ 3 บทบาทหนาทของผบรหารสถานศกษา ทมา: (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 17-18) 2) บทบาทหนาทของครประจาชนหรอครทปรกษา ครประจา ชนหรอครทปรกษาเปนผอ ย ใกลชดกบนกเรยนมากทสด และเปนบคลากรหลกในการดแลชวยเหลอนกเรยน จงควรมบทบาทหนาทและแนวดาเนนการดงน

บทบาทหนาท แนวทางดาเนนงาน 1. รจกนกเรยนเปนรายบคคล - ศกษารวบรวมขอมลพนฐานของนกเรยนเปนรายบคคล

จดเตรยมเครองมอเกบรวบรวมขอมลนกเรยนรายบคคล - หาขอมลเพมเตม โดยนาเครองมอไปใชในการเกบขอมลและ ปรบปรงขอมลใหเปนปจจบน - เกบรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ - วเคราะหขอมล

2. คดกรอง จาแนกกลมนกเรยน - ดาเนนการคดกรองนกเรยนตามเกณฑทกาหนด - สรปผลการจาแนกนกเรยนเปนกลม

3. จดกจกรรมตางๆ เพอสงเสรม พฒนา

- จดกจกรรมเพอสงเสรม โดย - เยยมบาน - จดกจกรรมโฮมรม - สรางความสมพนธระหวางบานกบโรงเรยน - ประชมผปกครองนกเรยน - จดหมายขาว ฯลฯ - จดกจกรรมพฒนาใหเหมาะสมกบกลมนกเรยน

4. จดกจกรรมปองกน แกไข ชวยเหลอ

- ใหคาปรกษา - ใหความชวยเหลอเบองตน - ประสานความรวมมอกบผปกครองในการชวยเหลอแกไข

5. สงตอ - ดาเนนการสงตอภายในไปยงบคคลหรอฝายทเกยวของ 6. รายงานผล - รายงานผลระหวางดาเนนการและเมอสนสด

ภาพ 4 บทบาทหนาทของครประจาชนหรอครทปรกษา ทมา: (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 18-19) 3) บทบาทหนาทของครประจาวชาหรอครทวไป

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

19

ครทกคนมบทบาทสาคญในการพฒนาผเรยนใหบรรลตามจดมงหมายของหลกสตร มหนาทจดกจกรรมการเรยนรและดแลชวยเหลอนกเรยน จงควรมบทบาทหนาทและแนวทางดาเนนงานดงน

บทบาทหนาท แนวทางดาเนนงาน ดแลนกเรยนและใหคาปรกษาเบองตนแกนกเรยน

- ศกษา สงเกต ดแล รวบรวมขอมล - ประสานงานกบครประจาชน/ครทปรกษา เพอสงเสรม ปองกน แกไขพฤตกรรมนกเรยน - จดกจกรรมสงเสรม ปองกน แกไขเพอพฒนานกเรยน

ภาพ 5 บทบาทหนาทของครประจาวชาหรอครทวไป ทมา: (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 20) 4) บทบาทหนาทของครแนะแนว ครแนะแนว เปนบคคลทมความรบผดชอบตอการจดระบบงานแนะแนว ซงมความสมพนธกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน จงควรมบทบาทหนาทและแนวทางดาเนนงานดงน

บทบาทหนาท แนวทางดาเนนงาน 1. สนบสนนครประจาชนหรอครทปรกษา ในการดแลชวยเหลอนกเรยน

- ใหคาปรกษาชวยเหลอแกครประจาชนหรอ ครทปรกษา - ใหความมนใจ กาลงใจกบผรวมงาน ในการปฏบตงาน - ใหคาปรกษาครอบคลมทงดานการเรยน อาชพ ชวต และสงคม ทงรายกลมและรายบคคล - จดทาการศกษารายกรณ

- จดทาการศกษารายกรณ - เตรยมเครองมอสนบสนนระบบการดแล ชวยเหลอนกเรยนอยางครอบคลมตอเนองและ เปนปจจบน - ใหคาปรกษาในการจดทาขอมลนกเรยน ประกอบกบผลสมฤทธทางการเรยน

2. จดกจกรรมสงเสรมและพฒนา - จดกจกรรมปองกนชวยเหลอและแกไข พฤตกรรมนกเรยน - ใหนกเรยนจดกจกรรมสงเสรมพฒนา เตมศกยภาพของแตละบคคล

3. จดกจกรรมปองกน แกไข ชวยเหลอ - ใหคาปรกษา - ใหความชวยเหลอ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

20

- ประสานความรวมมอกบครประจาชน ครทปรกษา ผปกครอง และผเกยวของ - อนๆ

4. สงตอ - สงตอผเชยวชาญภายนอก ภาพ 6 บทบาทหนาทของครแนะแนว ทมา: (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 20-21) 2.3.3 กระบวนการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยน กรมสขภาพจต (2544, หนา 19-40) กลาววา กระบวนการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยน โดยครทปรกษาเปนบคลากรในการปฏบตงานมองคประกอบสาคญ 5 ประการ ไดแก การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมพฒนานกเรยน การปองกนและแกไขปญหาการสงตอนกเรยน ดงน 1) การรจกนกเรยนเปนรายบคคล (1) ความสาคญ ดวยความแตกตางของนกเรยนแตละคนทมพนฐานความเปนมาของชวตทไมเหมอนกน ซงไดหลอหลอมใหเกดพฤตกรรมหลากหลายรปแบบทงดานบวก และดานลบ ดงนน การรจกขอมลทจาเปนเกยวกบตวนกเรยนซงเปนสงสาคญทจะชวยครทปรกษามความเขาใจนกเรยนมากขน สามารถนาขอมลมาวเคราะหเพอการคดกรองนกเรยน เปนประโยชนในการสงเสรมการปองกนและการแกไขปญหาของนกเรยนไดทกอยางซงเปนขอมลเชงประจกษ มใชการใชความรสกหรอคาดเดา โดยเฉพาะในการแกปญหานกเรยน ซงจะทาใหเกดขอผดพลาดตอการชวยเหลอนกเรยนหรอเกดไดนอยทสด (2) ขอมลพนฐานของนกเรยน ครทปรกษามขอมลเกยวกบนกเรยนอยางนอย 4 ดานใหญๆ ดงน ก. ดานความสามารถ ไดแก ดานการเรยนและความสามารถอนๆ ข. ดานสขภาพ ไดแก ดานรางกาย และดานจตใจ-พฤตกรรม ค. ดานครอบครวไดแก ดานเศรษฐกจ ดานการคมครองนกเรยน ง. ดานอนๆ ทครพบเพมเตมซงมความสาคญหรอเกยวของกบการดแลชวยเหลอนกเรยน (3) วธการและเครองมอในการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ครทปรกษา ควรใชวธการและเครองมอทหลากหลาย เพอใหไดขอมลนกเรยนทครอบคลมทงดานความสามารถ ดานสขภาพ และดานครอบครว ดงน ก. ระเบยนสะสม ข. แบบประเมนพฤตกรรมเดก

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

21

ค. วธการและเครองมออนๆ เชน การสมภาษณนกเรยนการศกษา จากแฟมสะสมผลงาน การเยยมบาน การศกษาขอมลแบบบนทกการตรวจสขภาพดวยตนเอง ซงจดทาโดยกรมอนามย เปนตน จากการศกษากระบวนการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล สรปไดวาดานการรจกนกเรยน หมายถงครทปรกษาและผบรหาร รขอมล ความแตกตางของนกเรยนแตละคนมพนฐานไมเหมอนกนหลอหลอมใหเกดพฤตกรรมหลากหลาย รปแบบทงดานบวกและดานลบ รจกขอมลทจาเปนเกยวกบนกเรยน 4 ดานไดแก (1) ดานความสามารถ (2) ดานสขภาพ (3) ดานครอบครว (4) ดานอนๆ ทครพบเพมเตม 2) การคดกรองนกเรยน (1) ความสาคญ การคดกรองนกเรยนเปนการพจารณาขอมลทเกยวกบตวนกเรยน เพอการจดกลมนกเรยนเปน 2 กลม ดงน ก. กลมปกต คอ นกเรยนทไดรบการวเคราะหขอมลตางๆ ตามเกณฑ การคดกรองของโรงเรยนแลวอยในเกณฑของกลมปกต ข. กลมเสยงหรอมปญหา คอ นกเรยนทจดอยในกลมเสยงหรอมปญหาตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองใหการชวยเหลอปองกนหรอแกไขปญหาตามกรณ (2) แนวทางการวเคราะหขอมลเพอการคดกรองนกเรยน การวเคราะหขอมล เพอการคดกรองนกเรยนนนใหอยในดลยพนจของครทปรกษาและยดถอเกณฑการคดกรองนกเรยน ของโรงเรยนเปนหลกดวย ดงนน โรงเรยนจงควรมการประชมครเพอพจารณาเกณฑ การจดกลมนกเรยน รวมกนเพอใหมมาตรฐานหรอแนวทางคดกรองนกเรยนทเหมอนกน เปนทยอมรบของครในโรงเรยน รวมทงมการกาหนดเกณฑวาความรนแรงหรอความถของพฤตกรรมเทาใดจงจดอยในกลมเสยงหรอมปญหา จากการศกษากระบวนการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนดานการคดกรองนกเรยน สรปไดวา ดานการคดกรองนกเรยน การดาเนนการพจารณาขอมลทเกยวของกบตวนกเรยนเพอจดกลมนกเรยนเปน 2 กลม ดงน ก. กลมปกต หมายถง นกเรยนทไดรบการวเคราะหขอมลตางๆ ตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยนแลวอยในเกณฑของกลมปกต ข. กลมเสยงหรอมปญหา หมายถง นกเรยนทจดอยในเกณฑของกลมเสยงหรอมปญหาตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองใหการชวยเหลอปองกน หรอแกไขปญหาตามกรณ 3) การสงเสรมพฒนานกเรยน (1) ความสาคญ การสงเสรมพฒนานกเรยน เปนการสนบสนนใหนกเรยนทกคนทอยในความดแลของครทปรกษาไมวาจะเปนนกเรยนกลมปกตหรอกลมเสยงหรอมปญหาใหมคณภาพมากขน มความภาคภมใจในตนเองดานตางๆ ซงจะชวยปองกนมใหนกเรยนทอยในกลมปกตกลายเปน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

22

นกเรยนกลมเสยงหรอมปญหา และเปนการชวยเหลอใหนกเรยนกลมเสยงหรอมปญหากลบมาเปนนกเรยนกลมปกต และมคณภาพตามทโรงเรยนหรอชมชนคาดหวงตอไป (2) วธการและเครองมอเพอสงเสรมพฒนานกเรยนการสงเสรมพฒนา นกเรยนมหลายวธทโรงเรยนสามารถพจารณาดา เนนการไดแตมกจกรรมหลกสาคญทโรงเรยนตองดาเนนการ คอ การจดกจกรรมโฮมรม (homeroom) หรอการจดประชมผปกครอง (classroom meeting) จากการศกษากระบวนการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนดานการสงเสรมพฒนานกเรยนเปนรายบคคล สรปไดวา ดานการสงเสรมพฒนานกเรยนเปนรายบคคล หมายถง การสนบสนนใหนกเรยนทกคนทอยในความดแลของครทปรกษา ไมวาจะเปนนกเรยน กลมปกตหรอกลมเสยงมปญหาตองใหมความภมใจในตนเองในเรองตางๆ 4) การปองกนและแกไขปญหา (1) ความสาคญการดแลชวยเหลอนกเรยน ครทปรกษาควรใหความเอาใจใสกบนกเรยนเทาเทยมกน แตสาหรบนกเรยนกลมเสยงหรอมปญหานนจาเปนอยางมากทจะตองดแลเอาใจใสอยางใกลชดและหาวธการชวยเหลอ ทงการปองกน และแกไขปญหาโดยไมปลอยปละละเลย นกเรยนจนกลายเปนปญหาของสงคมการปองกนและการแกไขปญหาของนกเรยนจงเปนภาระงานทยงใหญและมคณคาอยางมากในการพฒนาใหนกเรยนเตบโตเปนบคคลทมคณภาพของสงคมตอไป นอกจากนทกครงของการชวยเหลอนกเรยน ควรมการบนทกไวเปนหลกฐานดวย (2) วธการและเครองมอเพอการปองกนและแกไขปญหา การปองกนและแกไขปญหาใหแกนกเรยนมหลายเทคนควธการ แตสงทครทปรกษาจาเปนตองดาเนนการม 2 ประการ คอ การใหการปรกษาเบองตน และการจดกจกรรมเพอการปองกนและแกไขปญหา (3) ขอทพงตระหนกในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยน มดงน ก. การรกษาความลบเรองราวขอมลของนกเรยนทใหการชวยเหลอ แกไข ตองไมนาไปเปดเผยยกเวนเพอความรวมมอในการชวยเหลอนกเรยนและบคคลทเกยวของ โดยไมระบชอ-สกลจรงของนกเรยน และการเปดเผยควรเปนไปในลกษณะทใหเกยรตนกเรยน บนทกขอมลชวยเหลอนกเรยนควรเกบไวในทเหมาะสมและสะดวกในการเรยกใชการรายงานชวยเหลอนกเรยน ควรรายงานในสวนทเปดเผยได โดยใหเกยรตและคานงถงประโยชนของนกเรยนเปนสาคญ ข. การแกไขปญหา ตองคานงถง ก) การชวยเหลอแกไขปญหาของนกเรยน ตองพจารณาสาเหตของปญหาใหครบถวนและหาวธการชวยเหลอใหเหมาะสมกบสาเหตนนๆ เพราะปญหามไดเกดจากสาเหตเพยงสาเหตเดยว แตอาจจะเกดจากหลายสาเหตทเกยวเนองสมพนธกน ข) ปญหาทเหมอนกนของนกเรยนแตละคนไมจาเปนตองเกดจากสาเหต ทเหมอนกนและวธการชวยเหลอทประสบความสาเรจกบนกเรยนคนหนงกอาจไมเหมาะสมกบนกเรยนอกคนหนง เนองจากความแตกตางของบคคล ดงนน การชวยเหลอนกเรยน โดยเฉพาะการใหการปรกษาจงไมมสตรการชวยเหลอสาเรจตายตว เพยงแตมแนวทางกระบวนการ หรอทกษะการชวยเหลอทครแตละคนสามารถเรยนร ฝกฝน เพอการนาไปใชใหเหมาะสมกบแต ละปญหาในนกเรยนแตละคน จากการศกษากระบวนการ บรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ดานการปองกนและแกไขปญหา

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

23

สรปไดวา ดานการปองกนและชวยเหลอนกเรยน หมายถง การทครทปรกษาใหความเอาใจใสกบนกเรยนทกคนเทาเทยมกน แตสาหรบนกเรยนกลมเสยงมปญหาตองให ความดแลเอาใจใสอยางใกลชดและหาวธชวยเหลอ 5) การสงตอนกเรยน ความสาคญในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยน อาจมบางกรณทมปญหามความยากตอการชวยเหลอ หรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขน กควรดาเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานตอไป เพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลอ อยางถกทางและรวดเรวขน หากปลอยใหเปนบทบาทหนาทของครทปรกษาหรอครคนใดคนหนง เทานน ความยงยากของปญหาอาจมมากขน หรอลกลามกลายเปนปญหาใหญโตจนยากตอการแกไข การสงตอนกเรยนแบงเปน 2 แบบ ดงน (1) การสงตอภายใน ครทปรกษาสงตอไปยงครทสามารถใหการชวยเหลอนกเรยนได ทงนขนอยกบลกษณะปญหา เชน สงตอครแนะแนว ครพยาบาล ครประจาชน หรอฝายปกครอง (2) การสงตอภายนอก ครแนะแนวหรอฝายปกครองเปนผดาเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญภายนอก (3) แนวทางในการพจารณาในการสงตอโดยครทปรกษาการสงนกเรยนไปพบครอนๆ เพอใหการชวยเหลอตอไปนน มแนวทางการพจารณาในการสงตอสาหรบครทปรกษา ดงน ก. นกเรยนมพฤตกรรมคงเดมหรอไมดขนหรอแยลง แมวาครทปรกษาจะดาเนนการชวยเหลอโดยวธใดๆ

ข. นกเรยนไมใหความชวยเหลอครทปรกษา เชน นดใหพบแลวไมมาตามนดอยเสมอ ใหทากจกรรมเพอชวยเหลอกไมยนดรวมกจกรรมใดๆ จากการศกษากระบวนการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ดานการสงตอนกเรยน สรปไดวา การสงตอนกเรยนหมายถง การปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนโดยครทปรกษา ดาเนนงานตามกระบวนการ แลวมบางกรณทปญหามความยากตอการชวยเหลอ หรอชวยเหลอแลว นกเรยนมพฤตกรรมไมดขน ใหพจารณาดาเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานตอไป เพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรว 2.3.4 การบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนการดาเนนงานของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน กระทรวงศกษาธการ (2544, หนา 1-3) กลาววา การจดการศกษามจดมงหมายเพอการพฒนานกเรยนใหมความสมบรณพรอมทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม จรยธรรม และการดารงชพอยในสงคมไดอยางเปนสข ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ทมงเนนใหนกเรยนเปนคนด คนเกง และมความสขอนเกดจาก ความรวมมอ ของทกหนวยงานทเกยวของทงโรงเรยน ชมชน สงคม และครอบครวของนกเรยน แตดวยสภาพ สงคมและเศรษฐกจในปจจบนทเปลยนแปลงไปอยางมาก ซงมผลกระทบตอวถการดารงชวตของผคนใหมความซบซอนมากขน หลายครอบครวจงมเวลาดแลอบรมสงสอนลกหลานลดนอยลง และตวนกเรยนซงเปนเยาวชนทมประสบการณในชวตไมมากนก ความรเทาไมถงการณจงทาใหเกดปญหาทงกบตนเองและสงคมไดงาย ดงนน ความจาเปนในการสรางระบบภมคมกนทเขมแขง การมระบบ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

24

การดแลชวยเหลอนกเรยนทชดเจนจงเปนสงสาคญ โดยดาเนนการควบคไปกบระบบการจดการเรยนการสอน ซงการนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนไปใชในโรงเรยน เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลนน ไดอาศยการทางานทมหลกการบรหารจดการอยางเปนระบบดงน 1) ขนการเตรยมการและวางแผนดาเนนงาน (plan) เปนขนทมการแตงตงคณะกรรมการ วเคราะหสภาพความพรอมพนฐานของโรงเรยน และจดทาแผนปฏบตการ 2) ขนการปฏบตตามแผน (do) เปนขนทมการสรางความตระหนกและความเขาใจกบบคลากรในโรงเรยน แลวดาเนนการตามแผนปฏบตงานทจดทาขนโดยเฉพาะการดาเนนงานของครทปรกษาในกระบวนการดแลชวยเหลอนกเรยนทง 5 ประการ 3) ขนการกากบ ตดตาม ประเมนและรายงาน (check) เปนขนทมการตดตาม ประเมนผล เพอทบทวนการดา เนนงานทผานมา 4) ขนการปรบปรงดาเนนการใหไดมาตรฐาน (act) เปนขนทมการนาผลการประเมน คณภาพภายในมาใชในการปรบปรง และพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโดยมการจดทารายงานผลการดาเนนงานเพอเปนขอมลสารสนเทศในการพฒนาตอไป จากการศกษาสรปไดวา การทางานทมหลกการบรหารจดการอยางเปนระบบ หมายถง การทางานเปนกระบวนการมหลกการบรหารจดการอยางเปนระบบทมขนตอนแบงเปน 4 ขนตอน ดงภาพ 7

วางแผนปฏบตการ (plan) เตรยมความพรอมของ

บคลากร แตงตงคณะกรรมการ

จดทา แผนปฏบตการ

ดาเนนงาน (do)

ปฏบตตามแผนทมกาหนด

การดาเนนการ ไดมาตรฐาน (act) ผลการประเมนปรบปรงพฒนางาน และดาเนนการตามแผนใหม อยางตอเนอง

ตรวจสอบประเมนผล (check) ตรวจสอบ ทบทวน ประเมนผล

การดาเนนงาน จดทารายงานผล

การดาเนนงานของโรงเรยน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

25

ภาพ 7 การดาเนนงานเกยวกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ทมา: (กระทรวงศกษาธการ, 2544, หนา 1-3) สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547, หนา 11) กลาววาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน จดทาขนตามแนวการบรหารงานเชงระบบทมโครงสรางสาคญ 3 องคประกอบคอ ปจจย (input) กระบวนการ (process) และผลผลต (output) โดยแตละองคประกอบจะมรายละเอยดและมปฏสมพนธกน สามารถใหขอมลยอนกลบเพอการปรบปรงพฒนาระบบใหมประสทธภาพมากขน ดงภาพตอไปน ปจจย กระบวนการ ผลผลต

ภาพ 8 ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ทมา: (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 11)

- คณะผบรหาร - ครประจาชน/ครทปรกษา - คร บคลากรทเกยวของ - ผปกครอง - ชมชม - งบประมาณ - ฯลฯ

- การรจกนกเรยน เปนรายบคคล - การคดกรองนกเรยน - การสงเสรม/พฒนา - การปองกน/แกไข - การสงตอนกเรยน

- ปรมาณนกเรยน ในกลมเสยงและกลม มปญหาลดนอยลง - นกเรยนมพฤตกรรม เปนไปตามจดประสงค ทสถานศกษากาหนด - นกเรยนมคณภาพ/ คณลกษณะทสถานศกษา กาหนด

ขอมลยอนกลบ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

26

กรมสามญศกษา (2544, หนา 8-10) กลาววา การบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ประกอบดวยขนตอนตอไปน 1) การวางแผนปฏบตการ การวางแผนปฏบตการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนม 3 ขนตอนคอ (1) การเตรยมความพรอมบคลากรเพอใหครทกคนเขาใจวาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเรองหนงในหลายๆ เรอง ซงเปนงานททาโดยปกตไมรสกวาเปนการเพมภาระและใหคนเคยกบการตรวจสอบ ทบทวน ประเมนการดาเนนงาน ตามแผนทกาหนด ไมเกดการตอตานเมอรบการประเมนของโรงเรยน ดงนน จงควรเตรยมความพรอมของครทงดานเจตคตทดดานความรความเขาใจ และความสามารถในการดาเนนงานรวมทงการทางานเปนทม (2) การแตงตงคณะกรรมการ เพอใหมบคลากรทรบผดชอบในการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ซงมหนาทประสาน กากบ ดแล ชวยเหลอ และสนบสนนใหทกฝายทกคน ทางานรวมกนและเชอมโยงกนเปนทม รวมทงการจดกจกรรมเพอสงเสรมความพรอมของคร ทงนโรงเรยนอาจจดตงคณะกรรมการขนใหม หรอมอบหมายใหคณะกรรมการประสานงาน (ทมประสานงาน) ตามโครงสรางบคลากรของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนผรบผดชอบกได (3) การจดทาแผนปฏบตการเพอใหผเกยวของทกคนทราบ เปาหมายการดาเนนงานและแผนปฏบตการ ปฏทนปฏบตงานในแตละภาคเรยนหรอ 1 ปการศกษาทแตละคนมสวนรบผดชอบตามบทบาทหนาทของตน ซงคณะกรรมการของโรงเรยนควรเปนผดาเนนการ โดยมแนวดาเนนการดงน ก. การกาหนดเปาหมาย เปาหมายการดาเนนงานของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โดยใหครทกคนไดมสวนรวม หรอหากเปนไปไดผปกครองและชมชนควรมสวนรวมเชนกน ข. กาหนดแนวการปฏบตงาน กาหนดกจกรรมทจะทาใหชดเจนเพอใหเปาหมายบรรลวตถประสงค คอระบบดแลชวยเหลอนกเรยน กจกรรมสาคญคอ การดาเนนงานตามกระบวนการ การดแลชวยเหลอนกเรยน 5 องคประกอบคอ การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมนกเรยน การปองกนและแกไขปญหา การสงตอนกเรยน กาหนดระยะเวลา และจานวนครงไวในปฏทนปฏบตงาน โดยควรมการประเมนอยางนอยปการศกษาละ 1 ครง กาหนดใหมการนเทศ ตดตามไวในการประชมระดบ อยางนอยเดอนละ 1 ครง รวมทงบนทกยอการนเทศตดตามกาหนดงบประมาณไวในแผนปฏบตการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยน 2) การดาเนนงานจากแผนปฏบตการทโรงเรยนกาหนดเรยบรอยแลว ผบรหารและคณะครทกคนกรวมกนดาเนนการตามแผน โดยในระหวางดาเนนการตามแผน โดยในระหวางดาเนนงานผบรหารโรงเรยนควรสนบสนน สงเสรมใหครทกคนทางานอยางมความสข และดาเนนการตามน (1) จดสงอานวยความสะดวกสนบสนนทรพยากรเพอการปฏบตงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนใหเปนไปอยางมประสทธภาพ (2) กากบ ตดตาม ทงระดบรายบคคล รายกลม รายหมวด ฝาย และระดบเพอกระตนและสงเสรมใหมการดาเนนงานตามแผน (3) ใหการนเทศ ใหคาปรกษา แนะนา เพอปรบปรงหรอแกไขปญหาอปสรรคทอาจจะมรวมทงการเชญวทยากรเพอเพมพนความร ความสามารถใหแกครทกคน หรอใหไปรบการฝกอบรมจากหนวยงานภายนอก นอกจากนผชวยผบรหารโรงเรยนทกฝายและหวหนาระดบแตละ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

27

ระดบกควรดาเนนการสนบสนนสงเสรมใหครทางานรวมกนอยางมความสข และทางานรวมกนเปนทมเพอการดาเนนงานทมประสทธภาพ 3) การตรวจสอบประเมนผล การตรวจสอบ ทบทวน ประเมนผลการดาเนนงานเปนกจกรรมสาคญทจะทาใหเกดการพฒนาเพราะใหไดขอมลยอนกลบในการปรบปรง ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไมมการตดสนใจถก-ผด ซงการตดตามตรวจสอบประเมนการดาเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนนน มแนวดาเนน 2 รปแบบคอ (1) ดาเนนการทกระยะของการปฏบตงาน ดวยการประชม นเทศ กากบ ตดตาม ในบรรยากาศรวมคด รวมทา รวมกนแกไขปญหาอปสรรคทเกดขนระหวางการดาเนนงานรวมทงรวมกนหาวธชวยเหลอนกเรยนโดยมการประชมรวมกนในแตละสปดาห อยางนอยสปดาหละ 1 ครง มการบนทกและรายงานการปฏบตงานเพอการพฒนา (2) ดาเนนการอยางนอยปละ 1 ครงหรอภาคเรยนละ 1 ครง โดยการประเมนเพอทบทวนซงเปนการดาเนนการโดยใหครทปรกษาประเมนกนและกนตามคาสงแตงตงคณะกรรมการประเมนทโรงเรยนกาหนด โดยมขนตอนการดาเนนการตามน ก. คณะกรรมการประเมนผรบการประเมน เพอเตรยมเอกสารเครองมอและหลกฐานตางๆ ในการปฏบตงานตามกาหนดการดแลชวยเหลอนกเรยนและผลทเกดขน เชน ระเบยบสะสม สรปรายงานการคดกรองนกเรยน เปนตน โดยจดเตรยมใหคณะกรรมการประเมนตรวจสอบในวนประเมน รวมทงการจดเตรยมสถานทเพอรบการประเมนและการสมสมภาษณสงเกตนกเรยนในระดบตางๆ ข. ใหผประเมนประเมนตนเอง โดยอาจใชเครองมอแบบประเมนระบบดแลชวยเหลอนกเรยน หรออนๆ เพอตรวจสอบการทางานของตนเองในเบองตน และนาผลการประเมนตนเองมาใชประกอบการประเมนคณภาพภายใน ค. คณะกรรมการประเมนสมสงเกต และสมภาษณนกเรยนในระดบตางๆ ตามวน เวลา ทกาหนด ง. ดาเนนการประเมนเพอการทบทวนระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตามวน เวลา และสถานททกาหนด โดยคณะผประเมนเขาใจความรสกของผรบการประเมนทกคนและมศลปะในการสมภาษณ พดคยเพอใหไดขอมลขอเทจจรงทเปนความจรงมากทสด ผรบการประเมนมความกระตอรอรน ความพงพอใจและเตมใจทจะรบการประเมนเพอพฒนาคณภาพการทางานของตนเอง โดยใชเทคนคการพดคยสมภาษณ ดงน จ. ระยะเปดใจ ผประเมนควรเรมตนดวยการสรางบรรยากาศทเปนกนเองดวยการแนะนาตนเอง และคณะผประเมน ตอจากนนบอกวตถประสงคของการประเมนและขอความรวมมอในการพดคยแสดงความคดเหนอยางสรางสรรค ฉ. ระยะคนหาความจรง ผประเมนควรใชศลปะและทกษะการถาม ทกษะการฟง ทกษะการสงเกต ทกษะการสรปความ และทกษะการใหกาลงใจเพอใหผรบการประเมนมความรสกทด อบอน ปลอดภย ขณะทใหขอมล ขอเทจจรง และกลาแสดงความคดเหนอยางตรงไปตรงมา มการซกขอสงสย และขอเสนอแนะตางๆ ทเปนประโยชน โดยผรบการประเมนเกดความรสกวาเปน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

28

ชวงเวลาทมคณคา มประโยชนมแรงจงใจทจะปรบปรงแกไขและพฒนางานททาใหมคณภาพมากยงขน โดยมการบนทกขอมลตางๆ ในการประเมน ช. ระยะปด คณะผประเมนมการประชมรวมกนเพอสรปผลการประเมน และรายงานผลใหผรบการประเมนทราบ โดยการชนชมภาพความสาเรจของงาน จดเดนของผลงาน และสงทควรพฒนาตอไป และปดการประเมนคณภาพภายใน 4) การปรบปรง ดาเนนการใหไดมาตรฐาน คณะกรรมการประเมนรวมกนประชมวเคราะหผลจากการรายงาน การประเมนเพอทบทวน ปรกษาหารอการปฏบตงาน กาหนดแนวทางสนบสนนการดาเนนงาน ปรบปรงแกไขตดตามผล จดทาเปนขอมลสารสนเทศใชเปนขอมลในการวางแผน การดาเนนงานในภาคเรยน/ปการศกษาตอไป และเผยแพรประชาสมพนธผลการประกนการพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547, หนา 15-17) กลาวถงกระบวนการบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนประกอบดวยกจกรรมดงน 1) การวางแผนการดาเนนงาน (1) มการกาหนดเปาหมายหรอมาตรฐานการดแลชวยเหลอนกเรยน ดชนชวดและเกณฑ

(2) มการกาหนดเปาหมายและจดลาดบความสาคญ (3) มการกาหนดแนวทางการดาเนนงาน

(4) มการกาหนดงบประมาณ (5) แตงตงกรรมการและกาหนดบทบาทหนาท (6) วเคราะหสภาพความพรอมพนฐาน (7) จดทาปฏทนปฏบตงาน (8) ระดมความคดรวมกน

2) การดาเนนงานตามแผน (1) สรางความตระหนกและความเขาใจกบบคลากร (2) จดทาสอ เครองมอตางๆ (3) จดแบงจานวนนกเรยนตอครทปรกษา (4) มการสนบสนน สงเสรมและแกปญหาการดาเนนงาน (5) มการจดสงอานวยความสะดวก สนบสนนทรพยากร (6) มการดาเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 5 ขนตอน (7) มการประเมนผลกอนระหวางและหลงการดาเนนงาน 3) การนเทศ กากบ ตดตาม (1) มการวางกรอบนเทศ กากบ ตดตาม (2) แตงตงคณะกรรมการนเทศ กากบ ตดตาม (3) ดาเนนการนเทศ กากบ ตดตาม (4) มการจดหาหรอจดทาเครองมอ (5) มการเกบขอมล

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

29

(6) มการวเคราะหขอมล (7) มการแปลความหมาย (8) มการตรวจสอบ/ปรบปรงคณภาพการประเมน 4) การประเมนผล (1) มการประเมนผลเพอปรบปรงการปฏบตงานของบคลากร (2) มการวางแผนระยะตอไป (3) มการจดทาขอมลสารสนเทศ (4) มรายงานผลการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2547, หนา 28-34) กลาวถงการนาการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเขาสสถานศกษา จะตองมแผนการดาเนนงานและนาไปปฏบตอยางตอเนองเปนเวลาหนงรอบป ซงมความสาคญตอประสทธภาพของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน รายละเอยดของกระบวนการบรหารจดการตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมดงน 1) การวางแผนปฏบตการ (P-plan) (1) แตงตงคณะกรรมการ มวตถประสงคและวธดาเนนการดงน ก. วตถประสงค ก) เพอใหไดคณะกรรมการตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา

ข) เพอใหไดผรบผดชอบการดาเนนงานในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ข. วธดาเนนการ คอผบรหารและคณะผรบผดชอบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนดาเนนการแตงตงคณะกรรมการดงน ก) ประชมหารอ เพอกาหนดโครงสรางบคลากรในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา ข) แตงตงคณะกรรมการอานวยการ (ทมนา) คณะกรรมการประสานงาน (ทมสนบสนน) คณะกรรมการดาเนนงาน (ทมทา) ค) กาหนดบทบาทหนาทของคณะกรรมการอานวยการ คณะกรรมการประสานงานและคณะกรรมการดาเนนงานในการดแลชวยเหลอนกเรยน (2) วเคราะหสภาพความพรอมพนฐานของสถานศกษาและจดทาแผนปฏบตงานมวตถประสงคและวธการดาเนนงานดงน ก. วตถประสงค ก) เพอใหทราบสภาพพนฐานของสถานศกษาทเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเพอใหเปนขอมลสาหรบวางแผนดาเนนงาน ข) เพอใหไดแผนปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาตลอดปการศกษา ข. วธดาเนนการคอ คณะกรรมการอานวยการ (ทมนา) และ/หรอคณะกรรมการประสานงาน (ทมสนบสนน) ดาเนนการดงน ก) วเคราะหสภาพพนฐานของสถานศกษา โดยใชแบบประเมนหรอแบบสารวจการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาจดทาขนเอง เพอศกษาจดแขง จดออน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

30

ในดานตางๆ ของสถานศกษาทมผลตอการชวยเหลอนกเรยน และขอเสนอแนะของคร รวมทงผเกยวของในสถานศกษาเกยวกบการดาเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ข) วเคราะหขอมลทไดเพอใชเปนแนวทางในการจดทาโครงการแผนปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาและการจดกจกรรม หรอโครงการเพอสนบสนนใหระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมประสทธภาพมากขน 2) การดาเนนการตามแผนทกาหนด (D-do) (1) สรางความตระหนกและความเขาใจกบบคลากร มวตถประสงคและวธดาเนนการดงน ก. วตถประสงค ก) เพอใหบคลากรทกคนในสถานศกษา ตระหนกถงความสาคญและเหนคณคาของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน โดยมครประจาชน/ครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการดแลชวยเหลอนกเรยน ข) เพอใหบคลากรทกคนในสถานศกษามความเขาใจบทบาทภาระหนาทของการดแลชวยเหลอนกเรยน ค) เพอใหบคลากรทกคนในสถานศกษาเขาใจขนตอนวธการดาเนนงานและมการประสานความรวมมอกบผเกยวของในสถานศกษาในการดแลชวยเหลอนกเรยน ข. วธดาเนนการคอ คณะกรรมการประสานงานดาเนนการสรางความเขาใจกบบคลากร โดยอาจจดในลกษณะดงน ก) ประชมชแจงและสรางความเขาใจใหกบบคลากรในสถานศกษาดวยวธการตางๆ เพอใหเกดทศนคตทดตอระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มความยนด รวมมอรวมใจในการทางานเพอชวยเหลอนกเรยน ข) ฝกอบรมบคลากร โดยเฉพาะครประจาชน/ครทปรกษาใหมความรความสามารถเทคนคหรอทกษะตางๆ ในการดแลชวยเหลอนกเรยนเบองตน ค) ประชาสมพนธงานการดแลชวยเหลอนกเรยนใหกบบคลากรและหนวยงานทเกยวของทราบอยางตอเนอง ง) ประเมนผลการสรางความร ความเขาใจใหกบบคลากรในการดแลชวยเหลอนกเรยนและนาผลการประเมนมาเปนขอมลในการพฒนาบคลากรตอไป (2) ดาเนนการตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มวตถประสงคและวธการดาเนนการดงน ก. วตถประสงค ก) เพอใหครไดดาเนนการดแลชวยเหลอนกเรยนตามระบบการดแลนกเรยนตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทกาหนดไว ข) เพอใหนกเรยนไดรบการดแลชวยเหลอจากครประจาชน/ครทปรกษาอยางทวถงและตรงตามสภาพของนกเรยน ข. วธดาเนนการ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

31

ครประจาชน/ครทปรกษา ดาเนนการดแลชวยเหลอนกเรยนตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ซงมสาระสาคญสรปไดดงน ก) การรจกนก เรยน เปนรายบคคล ซ งอยา งนอยตองครอบคลมดานความสามารถ ดานสขภาพ และดานครอบครว ข) การคดกรองนกเรยน โดยจดแบงกลมนกเรยนเปน 2 กลมคอ กลมปกต และกลมเสยง/มปญหา ค) การสงเสรมนกเรยนทกคนทอยในความดแลดวยการจดกจกรรมโฮมรม (homeroom) และกจกรรมประชมผปกครองนกเรยน (classroom meeting) ง) การปองกนและแกปญหาของนกเรยนในกลมเสยง/มปญหาดวยวธการคอ ใหการปรกษาชวยเหลอ หรอจดกจกรรมตางๆ ในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยน คอกจกรรมในหองเรยน กจกรรมเสรมหลกสตร กจกรรมเพอนชวยเพอน (buddy) กจกรรมซอมเสรม และกจกรรมการสอสารกบผปกครอง จ) การสงนกเรยนไปรบการชวยเหลอจากครอนๆ เชน ครแนะแนว หรอฝายปกครอง เปนตน ฉ) บนทกหลกฐานการปฏบตงานและควรบนทกทกขนตอน ช) สรปผลการปฏบตงาน รายงานหวหนาระดบชน 3) การตรวจสอบ ประเมนผล (C-cheek) (1) วตถประสงค ก. เพอทราบผลการดาเนนงาน ปญหาและอปสรรคทมในแตละระดบและนาขอมลไปใชในการทบทวนและปรบปรงระหวางการดาเนนงาน ข. เพอใหไดรายงานผลการดแลชวยเหลอนกเรยนในแตละระดบชนสาหรบการจดทาสรปรายงานของสถานศกษาตอไป (2) วธดาเนนการ ก. คณะกรรมการอานวยการแตงตงผทาหนาทประเมนคณภาพระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และการดาเนนงานของครในแตละระดบชน ข. ดาเนนการประเมนแตละระดบชน โดยดาเนนการประเมนสลบระหวางระดบชน ค. นาผลการประเมนมาปรบปรงประสทธภาพการดาเนนงานใหดยงขน ง. ดาเนนประเมนคณภาพระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนและการดาเนนงานของครในแตละระดบ ภาคเรยนละ 1 ครง จ. ผทาหนาทประเมน จดทารายงานการประเมนคณภาพของแตละระดบสงคณะกรรมการประสานงาน เพอรายงานผบรหารสถานศกษาตอไป 4) ปรบปรงพฒนาการดาเนนงานใหไดมาตรฐาน (A-act) (1) วตถประสงค ก. เ พอ ให ไดรายงานสรปการดา เนนงานการดแลชวยเหลอนก เรยนในแตละภาคเรยนและปการศกษา

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

32

ข. เพอเปนขอมลในการปรบปรงพฒนาระบบ วธการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาใหมประสทธภาพมากยงขน (2) วธดาเนนการ ก. ครประจาชน/ครทปรกษาแตละคนจดทารายงานการดาเนนงานเสนอหวหนาระดบชน (ประธานคณะกรรมการดาเนนงาน) ทกสนภาคเรยน ข. คณะกรรมการดาเนนงานแตละระดบจดทารายงานสรปเปนระดบเสนอคณะกรรมการประสานงาน ค. คณะกรรมการประสานงานสรปผลการวเคราะหขอมลทไดจากหวหนาระดบและจากการประเมนเพอทบทวนของแตละระดบมาจดทารายงานสรปเปนระดบเสนอคณะกรรมการประสานงาน ง. คณะกรรมการอานวยการ ดาเนนการดงน ก) ประชมพจารณา รายงานคณะกรรมการประสานงานเพอการปรบปรงและพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาและเผยแพรประชาสมพนธการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา และเผยแพรประชาสมพนธการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาใหผเกยวของทราบ ข) นเทศ กากบ ตดตาม การดาเนนงานของคณะกรรมการประสานงานและคณะกรรมการดาเนนงานทกระดบอยางตอเนอง รวมทงมการประชมตดตามผลอยางสมาเสมออยางนอยภาคเรยนละ 2 ครง จากทกลาวมาขางตนพอสรปไดวา การบรหารจดการดแลระบบชวยเหลอนกเรยน หมายถงการดาเนนการชวยเหลอนกเรยนตามขนตอนกระบวนการบรหารอยางเปนระบบใหประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยความรวมมอของบคลากรในทกฝายในสถานศกษา จากการศกษาวรรณกรรมทเกยวของกบการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนดงกลาวขนตน ทาใหผวจยไดทราบวาระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เปนระบบการบรหารจดการระบบหนงทนามาใชควบคกบการจดการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐาน โดยมความมงหวงวาจะเปนระบบทชวยพฒนาคน คอผเรยน หรอนกเรยนใหเปนผมคณภาพตามมาตรฐานการศกษาแหงชาตทกาหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 จากการศกษาสรปไดวา เมอมการนาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมาใชในสถานศกษาขนพนฐาน จะทาใหนกเรยนไดมสวนรวมและไดรบประโยชน จงควรมการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนอยางจรงจง ทงในสวนของการเตรยมและวางแผนดาเนนงาน ซงนบเปนจดเรมตนทสาคญของความสาเรจของโครงการการดาเนนการตามแผนกเปนอกกระบวนการหรอขนตอนหนง ซงจะสามารถทาใหงานสาเรจลลวงไปได การนเทศ กากบ ตดตาม เปนการตรวจสอบความกาวหนาและแกไขปญหาอปสรรคตางๆ อนอาจจะเกดขน และการประเมนผล เปนขนตอนลาดบสดทายทจะทาใหทราบวาการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไดดาเนนการอยางมประสทธภาพมากนอยเพยงใด 2.4 งานวจยทเกยวของ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

33

2.4.1 งานวจยในประเทศ นนทพงศ พฤกษชาตรตน (2546, บทคดยอ) ไดทาการศกษาเกยวกบการดาเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ในกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา สถานศกษาทมขนาดตางกน มสภาพการดาเนนงานไมแตกตางกน เพมพน ผานสาแดง (2546, หนา 107) ไดทาวจยเรอง การพฒนาการดาเนนงานระบบ การดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนหนองสอพทยาคม ตาบลลาปาว อาเภอเมอง จงหวดกาฬสนธ กลมผรวมศกษาคนควาประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา ผชวยผบรหารสถานศกษา ฝายปกครองและครทปรกษาระดบชน จานวน 8 คน ผลการวจยพบวา หลงจากทได ดาเนนการจดประชมอบรมเชงปฏบตการใหกบกลมผรวมศกษาและศกษาดงาน ทาใหครทปรกษามการพฒนาทงดานความร ความเขาใจในกระบวนการ ขนตอนการปฏบตการดแลชวยเหลอนกเรยนดขนอยางเปนระบบและชวยลดปญหาของนกเรยนได วชต รงศรทอง (2546, บทคดยอ) ไดทาการศกษาสภาพและปญหาการบรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา ผลการวจยพบวา 1) ความคดเหนของบคลากรทมตอสภาพการบรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา โดยภาพรวมมการดาเนนงานอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานมการดาเนนงานอยในระดบมาก 1 ดาน ระดบปานกลาง 6 ดานโดยการปองกนและแกไขปญหามคาเฉลยสงสด รองลงมาคอ การบรหารจดการ และดานทมคาเฉลยตาสดคอ การสงตอ 2) ความคดเหนของบคลากรทมตอปญหาการบรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน มปญหาอยในระดบปานกลางทกดาน โดยการปองกนและแกไขปญหามคาเฉลยสงสด รองลงมาคอ การสงตอ และดานทมคาเฉลยตาสดคอ การสงเสรมนกเรยน 3) ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของบคลากรทมตอสภาพการบรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา จาแนกตามสถานภาพของบคลากร โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณาเปนรายดานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จานวน 6 ดาน ไดแก การบรหารจดการ การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมนกเรยน การปองกนและแกไขปญหา และการสงตอ โดยผบรหารงานมคาเฉลยความคดเหนสงกวาผปฏบตงานทกดาน 4) ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของบคลากรทมตอปญหาการบรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา จาแนกตามสถานภาพของบคลากร โดยภาพรวมแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณาเปนรายดานแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทกดาน 5) ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของบคลากรทมตอสภาพการบรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา จาแนกตามขนาดของโรงเรยน โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณาเปนรายดานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จานวน 3 ดาน และ 6) ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของบคลากรทมตอปญหาการ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

34

บรหารและการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา จาแนกตามขนาดของโรงเรยน โดยภาพรวมแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณาเปนรายดานแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทกดาน โชวนนต มารตวงค (2547, บทคดยอ) ไดทาการศกษาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนมธยม สงกดกรมสามญศกษา จงหวดปทมธาน ผลการวจยพบวา 1) สภาพการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในขนเตรยมการวางแผน มการดาเนนงานอยในระดบมากและรายการทมอนดบสงสดคอ มการแตงตงคณะกรรมการระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ขนปฏบตตามมการดาเนนงานอยในระดบมากและรายการทมอนดบสงสด คอมการจดกจกรรมโฮมรมอยางสมาเสมอขนกากบ ตดตาม ประเมนและรายงานมการดาเนนงานอยในระดบมากและรายการทมอนดบสงสดคอ มการจดเกบขอมลทเปนระบบ 2) ปญหาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอ ขนเตรยมการและการวางแผนดาเนนงานมปญหาอยในระดบปานกลาง และรายการทมปญหาอนดบสงสดคอ การวเคราะหสภาพความพรอมของโรงเรยนในการดาเนนงาน ขนปฏบตตามแผนการดาเนนงานมปญหาอยในระดบปานกลางและรายการทมปญหาอนดบสงสดคอ การตรวจเยยมบานนกเรยน ขนกากบ ตดตาม ประเมนและรายงานมปญหาอยในระดบปานกลางและรายการทมปญหาอนดบสงสดคอการนเทศและตดตามผล วเชยร วฒนา (2547, บทคดยอ) ไดศกษาสภาพและปญหาการดาเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธาน เขต 1 พบวา 1) สภาพการดาเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ดานการคดกรองนกเรยน และดานการสงเสรมนกเรยน มการดาเนนงานอยในระดบมาก สวนดานการปองกนและชวยเหลอนกเรยน และดานการสงตอนกเรยน มการดาเนนงานอยในระดบปานกลาง 2) ปญหาการดาเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในทกดานและทกรายการ การดาเนนงานมปญหาอยในระดบนอย ทะเล เจรญผล (2547, บทคดยอ) ไดศกษาวธการและปญหาระบบการชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาในโรงเรยนมธยมศกษาของรฐ จงหวดนนทบร พบวา 1) วธการปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาใชวธการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน จดทาระเบยนสะสม ใชเกณฑของกรมสามญศกษาเพอคดกรองนกเรยน จดใหมการประชมผปกครอง ภาคเรยนละ 1 ครง และมการสงตอนกเรยนทตองการความชวยเหลอ 2) ปญหาการปฏบตงานทพบ คอ ครทปรกษาไมสะดวกในการเยยมบานนกเรยนครทปรกษาดแลนกเรยนทรบผดชอบมากเกนไป ผปกครองและนกเรยนไมใหความรวมมอในการสงตอ และขาดความตอเนองในการตดตามผล ขอเสนอแนะจากผลการวจย มดงน 1) ควรใหการสนบสนนการไปเยยมบานนกเรยนของครทปรกษาในทกดานๆ 2) ขอรบการสนบสนนอตราครเพม 3) จดกจกรรมเพอนชวยเพอน 4) ใหผปกครองมสวนรวมในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน สมพร ไชยแสง (2547, บทคดยอ) ศกษาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต 1 พบวาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา อยในระดบมาก และดานทมคาเฉลยสงทสด คอ การสงเสรมและ

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

35

พฒนานกเรยน รองลงมาไดแก การปองกนชวยเหลอและแกไข และการคดกรองนกเรยน ตามลาดบ สวนดานทมคาเฉลยตาทสด คอ การสงตอนกเรยน สมคร ขนชมพล (2548, บทคดยอ) ศกษาสภาพและปญหาการปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของขาราชการครในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต 2 พบวา 1) สภาพการปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของขาราชการครโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงคาเฉลยจากสงไปหาตา คอ การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การสงเสรมและพฒนานกเรยน การปองกนชวยเหลอและแกไข การคดกรองนกเรยน และการสงตอนกเรยน ตามลาดบ 2) ปญหาการปฏบตงานระบบการดแลนกเรยนของขาราชการคร โดยภาพรวมอยในระดบนอย โดยเรยงคาเฉลยจากสงไปหาตา คอ การสงเสรมและพฒนานกเรยน การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรอง การปองกนชวยเหลอ และแกไข และการสงตอนกเรยน ตามลาดบ สมพงษ แกวอาจ (2547, บทคดยอ) ไดทาการศกษาวจยเรอง การดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนทจดการศกษาระดบมธยมศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน พบวา ความคดเหนของขาราชการครเกยวกบสภาพการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอ นกเรยนของโรงเรยนทจดการศกษาระดบมธยมศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1-5 ตามองคประกอบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 5 ประการ คอ การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมนกเรยน การปองกนและแกไข ปญหาการสงตอ พบวา มสภาพการดาเนนงานอยในระดบมากทงภาพรวมและรายดาน โดยดานทมคาเฉลยมากทสด คอ ดานการสงเสรมนกเรยน รองลงมาคอ ดานการคดกรองนกเรยน และดานทขาราชการครมความเหนนอยทสด คอ ดานการสงตอนกเรยน ปญหาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนทจดการศกษาระดบมธยมศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1-5 ตามองคประกอบ ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 5 ประการ คอ การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมนกเรยน การปองกนและแกปญหาการสงตอนกเรยน พบวา มปญหาอยในระดบปานกลาง ทงโดยภาพรวมและรายดาน เมอเปรยบเทยบสภาพการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนท จดการศกษาระดบมธยมศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1-5 จาแนกตามตาแหนงหนาท พบวา ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทงภาพรวมและรายดาน การเปรยบเทยบสภาพและปญหาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนทจดการศกษาระดบมธยมศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1-5 จาแนกตามขนาดโรงเรยนพบวา ขาราชการครมความคดเหนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทงภาพรวมและรายดาน ทดสอบความแตกตางเปนรายคโดยวธของเชฟเฟ (Scheffe’) พบวา ขาราชการครทปฏบตหนาทในโรงเรยนขนาดใหญมความคดเหนเกยวกบสภาพและปญหา การดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนแตกตางกบขาราชการครทปฏบตหนาทในโรงเรยน ขนาดเลกมความคดเหนเกยวกบสภาพการดาเนนงานระบบของดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนทจดการศกษาระดบมธยมศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1-5 อยในระดบมากกวาขาราชการครทปฏบตหนาทในโรงเรยนขนาดกลางนอกนนพบวาไมแตกตางกน

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

36

มนส ขาวไชยมหา (2552, บทคดยอ) ไดทาการศกษา สภาพและปญหาการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนประจาเฉพาะความพการ ประเภทความบกพรองทางการไดยน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการวจยพบวา 1) ผบรหารสถานศกษาและครทปรกษาในโรงเรยนประจาเฉพาะคนความพการ ประเภทความบกพรองทางการไดยน ในภาคะวนออกเฉยงเหนอ มความคดเหนเกยวกบสภาพการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โดยภาพรวมอยในระดบมาก 2) ผบรหารสถานศกษาและครทปรกษาในโรงเรยนประจาเฉพาะคนความพการ ประเภทความบกพรองทางการไดยน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มความคดเหนเกยวกบปญหาการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง 3) ผบรหารสถานศกษาและครทปรกษาในโรงเรยนประจาเฉพาะคนความพการ ประเภทความบกพรองทางการไดยน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทมเพศตางกน มความคดเหนเกยวกบสภาพการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โดยภาพรวมไมแตกตางกนทระดบนยสาคญทางสถต .05

สเทพ พรหมรกษา (2552, บทคดยอ) ไดทาการศกษา สภาพและปญหาการดาเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของ พนกงานครเทศบาล ในโรงเรยนสงกดกลมการศกษาทองถนท 9 ผลการวจยพบวา 1) สภาพการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดกลมการศกษาทองถนท 9 โดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานโดยเรยงคาเฉลยจากตาไปหาสง คอ ขนเตรยมการและวางแผนดาเนนงาน ขนปฏบตตามแผน ขนกากบ ตดตาม ประเมนและรายงาน ตามลาดบ 2) ปญหาการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดกลมการศกษาทองถนท 9 โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานโดยเรยงคาเฉลยจากตาไปหาสง คอขนเตรยมการและวางแผนดาเนนงาน ขนกากบตดตามประเมนและรายงานขนปฏบตตามแผน ตามลาดบ 3) การเปรยบเทยบสภาพการดาเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของพนกงานครเทศบาล ในโรงเรยนสงกดกลมการศกษาท 9 จาแนกตามประสบการณในการทางานโดยภาพรวมไมแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

สภาพ อยยะ (2552, บทคดยอ) ไดศกษาสภาพและปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 ผลการวจยพบวา 1) สภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 โดยภาพรวมอยในระดบมากทกดาน 2) ปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง 3) การเปรยบเทยบสภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จาแนกตามตาแหนงหนาท พบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหนไมแตกตางกนทระดบนยสาคญทางสถตทระดบ .05 4) การเปรยบเทยบสภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จาแนกตามประสบการณ ในการทางาน พบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 5) การเปรยบเทยบสภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จาแนกตามขนาดของโรงเรยน พบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหนไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 6) การเปรยบเทยบปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนท

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

37

การศกษาขอนแกน เขต 1 จาแนกตามตาแหนงหนาท พบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหน ไมแตกตางกนทระดบนยสาคญทางสถต .05 7) การเปรยบเทยบปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จาแนกตามประสบการณในการทางานพบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา มความคดเหนไมแตกตางกนทระดบนยสาคญทางสถต .05 และ 8) การเปรยบเทยบปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จาแนกตามขนาดของโรงเรยน พบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา มความคดเหนไมแตกตางกนทระดบนยสาคญทางสถต .05

2.4.2 งานวจยตางประเทศ โกลดเบอรก (Goldberg, 1998, Abstract) ไดทาการศกษาการวางระบบใหคาปรกษาสาหรบโรงเรยนมธยมศกษา และไดเสนอแนะวา ระบบการใหคาปรกษาควรประกอบดวย การแตงตงผใหคาปรกษา การฝกทมงาน การกาหนดบทบาทของคณะกรรมการ การวางตวนกเรยน การกาหนดอตราผลสมฤทธทางการเรยนทตองการ การใหคาปรกษาอยางสมเหตสมผล ความสมพนธระหวางนกเรยนกบทปรกษา การสอสารกบพอแมผปกครอง กนเดอรสน (Gunderson, 2000, p. 1995-A) ไดศกษา การใชการประชมสรางสรรคในโรงเรยนซงเรยกชอเฉพาะวา การประชมกลมครอบครวในการศกษาแกไขปญหาเดกนกเรยนหนเรยนโดยใหผปกครองทมลกหนเรยนไดเขารวมประชม ปรกษาหารอ วธการแกไขปญหาดงกลาวโดยกลมครอบครวประกอบดวย กลมเสยงตา กลมเสยงปานกลาง และกลมเสยงสง โดยกลมเสยงตา เปนกลมนกเรยนทเคยไดรบการลงโทษจากโรงเรยน กลมเสยงปานกลาง นกเรยนเคยไดรบการลงโทษจากโรงเรยนบาง และกลมเสยงสง นกเรยนเคยไดรบการลงโทษจากโรงเรยนอยางรนแรง ในการประชมผปกครองนกเรยนทง 3 กลม การประชมมลกษณะเปนกนเองยอมรบฟงซงกนและกน ทกคนมสทธแสดงความคดเหนในการเสนอแนวทางแกไขปญหาการหนเรยนของนกเรยน ผปกครองไดรวมพลงสรางสรรคครอบครวและใหความรวมมอกบทางโรงเรยน โรงเรยนไดใหโอกาสครอบครวตางๆ เสนอแนวคดทเปนประโยชนอนจะนาไปสขอสรปเพอเปนแนวปฏบตของทางโรงเรยนตอไป กระบวนการประชมผปกครอง ซงเปนกระบวนการทเรยบงาย ผลการดาเนนการเปนพลวตร มผลทางบวกตอนกเรยน ครอบครว และโรงเรยน และยงมผลสาคญตอการมาโรงเรยนของนกเรยนซงวธการแกปญหาดงกลาวมประสทธภาพดกวารปแบบการแกไขปญหาหนเรยนทใชกนอยในปจจบน จากการศกษาคนควา เอกสาร ทฤษฎ งานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ สรปไดวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนนบเปนระบบทด หากผบรหารและครมความรความเขาใจ และมการบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทมคณภาพ มการวางแผนปฏบตงาน มการดาเนนการตามแผนทด มการนเทศ กากบ ตดตาม ประเมนผล และมการปรบปรงพฒนาใหไดมาตรฐาน จะทาใหระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนประสบผลสาเรจ นนหมายถงเดกไดรบการชวยเหลอ พฒนาใหเปนเยาวชนทด มคณภาพ เพอเปนผใหญทมคณภาพ เปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศตอไป ดงนนผวจย จงสนใจศกษาสภาพและปญหาการบรหารระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 เพอเปนประโยชนในการพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนตอไป

สานกวท

ยบรก

ารฯ

มหาวทยา

ลยราช

ภฎราชนครน

ทร

38

2.5 สรปกรอบแนวคดการวจย ในการศกษาสภาพและปญหาการบรหารระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 สรปกรอบแนวคดในการวจยไวดงน 2.5.1 การวางแผนดาเนนการ หมายถง การเตรยมการกอนดาเนนงานตามแนวการบรหารระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน คอ มการศกษาวเคราะหสภาพปจจบนปญหาของโรงเรยน การจดทาแผนงาน/แผนปฏบตการ การแตงตงกรรมการรบผดชอบ การกาหนดงบประมาณ การจดทาคมอการปฏบตงานและการประชมชแจงแกบคลากร เปนตน 2.5.2 การดาเนนงานตามแผน หมายถง การดาเนนงานตามขนตอนการบรหารงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 5 ขนตอน คอ การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมและชวยเหลอนกเรยน การปองกนและแกไขปญหา รวมทงการดแลและสงตอ 2.5.3 การกากบ ตดตาม ประเมนผล และรายงานผล หมายถง การควบคมดแลเพอใหการปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนไปดวยความเรยบรอย และบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค 2.5.4 การปรบปรงการดาเนนงานใหไดมาตรฐาน หมายถง การบรหารงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ มคณะกรรมการรบผดชอบ มขอมลสารสนเทศทถกตอง มเครองมอ สอ วสดอปกรณเหมาะสมและเพยงพอ มผลการดาเนนงาน นกเรยนมคณลกษณะทพงประสงคตามตองการอยในระดบทพงพอใจ โดยมการทบทวนปรบปรงการปฏบตงานทกป