3

บทท ๑

บบทน ำ

๑.๑ สภำพปญหำและควำมส ำคญของปญหำ

เนองจากศาสนาอสลาม มบทบญญตเปนวถชวตส าหรบประชาชาตใชปฏบตใน

ชวตประจ าวน อสลามมค าสอนทก าหนดความสมพนธระหวางบคคลไวอยางชดเจน หลกการ

ปฏบตในสถาบนครอบครว นบตงแต การแตงงาน การหยาราง การจดการมรดก การจดการเกยวกบ

ทรพยสน หนสน การรบรองบตรก าพรา ฯลฯ ซงมสลมตองถอปฏบตอยางเครงครด และถอเปน

ความรบผดชอบของสวนบคคลทมตออลลอฮพระผเปนเจา และทมตอมนษยดวยกน

จากเหตผลดงกลาวขางตนจงท าใหบรรดาผ ปกครองผ บรหารประเทศผ น ารฐตางๆ

โดยเฉพาะประเทศทมผนบถอศาสนาอสลามเปนชนกลมนอย ตองตระหนกถงสทธของชนกลม

นอยอนพงตองรบรองรกษาตามเจตนารมณการปกครองระบอบประชาธปไตย “คอการปกครอง

ของคนสวนใหญแตตองค านงหรอรกษาสทธของคนสวนนอย (Majority Rule Minority right) การ

ตระหนกถงสทธเสรภาพในการนบถอศาสนา การมสทธเสรภาพในการจะปฏบตตามความเชอ

ลทธ ศาสนา แหงตน ซงไดรบการคมครองจากรฐธรรมนญ อนเปนกฎหมายสงสดในการปกครอง

ประเทศทผน า หรอผปกครองรฐพงจะพจารณาวา สงเหลานเปนเรองส าคญทจะตองเปดโอกาสให

มสลมสามารถปฏบตตามความเชอแหงตนไดอยางเสรและเตมท ตราบใดพวกเขาเหลานนมได กาว

กาย หรอละเมดสทธของผอนหรอท าลายความสงบเรยบรอยของสงคมและประเทศชาต ทงนเพอ

ลดเงอนไขทจะน าสความแตกแยกและเสรมสรางความปรองดองความสนตสขในประเทศชาต

ดงนนผศกษาไดเลงเหนถงความส าคญของการปรบปรงพฒนาการใชกฎหมายอสลามของ

ประเทศไทยใหเหมาะสมกบพนองชาวมสลมทอาศยอยในประเทศไทย เนองจากประเทศฟลปปนส

มสวนคลายกบประเทศไทยมากทสด จงไดศกษาเรอง “กฎหมายอสลามและขอบเขตอ านาจ

แนวทางของประเทศฟลปปนส” เพอศกษาเปรยบเทยบการใชกฎหมายอสลามและหาแนว

ทางแกไขปญหา ประยกตปรบปรง และพฒนาการใชกฎหมายอสลามของประเทศไทย พอน าเสนอ

ตอผทเกยวของตอไป

4

๑.๒ วตถประสงคของกำรศกษำ

ในการศกษาเรอง กฎหมายอสลามและขอบเขตอ านาจ แนวทางของประเทศ

ฟลปปนส ผศกษามวตถประสงคดงตอไปน

๑.๑.๑ เพอศกษาแนวคดการใชกฎหมายอสลามในประเทศฟลปปนส

๑.๑.๒ เพอศกษาแนวทางการน ากฎหมายอสลามมาใชในศาลชะรอะฮ ประเทศ

ฟลปปนส

๑.๑.๓ เพอศกษาระบบศาลชะรอะฮ และเขตอ านาจของศาลชะรอะฮ ประเทศ

ฟลปปนส

๑.๑.๔ เพอศกษาเปรยบเทยบแนวทางการใชกฎหมายอสลามของประเทศไทยกบ

ประเทศฟลปปนส

๑.๑.๕ เพอศกษาแนวทางแกปญหา การประยกตและปรบปรง พฒนาการใช

กฎหมายอสลามในประเทศไทย

๑.๓ สมมตฐำน (Hypotheses)

ผศกษาไดต งสมมตฐานในการศกษาครงนวา “ขอบเขตอ านาจการใชกฏมาย

อสลามโดยศาลชะรอะฮ ประเทศฟลปปนสกบขอบเขตอ านาจการใชกฏมายอสลามของศาลใน

ประเทศไทย มความแตกตางกน”

5

๑.๔ ขอบเขตกำรศกษำ

ขอบเขตของการศกษาดงานในหวขอ กฎหมายอสลามและเขตอ านาจ แนวทาง

ของประเทศฟลปปนส ผรายงานไดก าหนดขอบเขตในการศกษาดงน

๑.๔.๑ การใชกฎหมายอสลามวาดวยครอบครวและมรดก ประเทศฟลปปนส และ

ประเทศไทย

๑.๔.๒ ขอบเขตอ านาจศาลชะรอะฮ ประเทศฟลปปนส และประเทศไทย

๑.๕ ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

๑.๑.๑ ไดทราบถงแนวคดการใชกฎหมายอสลามในประเทศฟลปปนส

๑.๑.๒ ไดทรายถงแนวทางการน ากฎหมายอสลามมาใชในศาลชะรอะฮ ประเทศ

ฟลปปนส

๑.๑.๓ ไดทราบเกยวกบระบบศาลชะรอะฮ และเขตอ านาจของศาลชะรอะฮ

ประเทศฟลปปนส

๑.๑.๔ ไดทราบถงความแตกตางระหวางการใชกฎหมายอสลามของประเทศไทย

กบประเทศฟลปปนส

๑.๑.๕ สามารถคดคนแนวทางแกปญหา ประยกตและปรบปรงพฒนาการใช

กฎหมายอสลามในประเทศไทย

6

บทท ๒

กำรศกษำเปรยบเทยบ

แนวคด ทฤษฎ ววฒนำกำรกำรใชกฎหมำยอสลำมของประเทศฟลปปนสกบประเทศไทย

บทความเรองกฎหมายอสลามและขอบเขตอ านาจ แนวทางของประเทศฟลปปนส เปนผล

จากการเดนศกษาดงานของคณะผพพากษาอโส ผพพากษา และดะโตะยตธรรม ขอมลรายละเอยดท

จะน าเสนอตอไป เปนขอมลทไดรบทราบจาการเดนทางไปศกษาดงานและรบฟงการบรรยายสรป

จากผทรงคณวฒและคณาจารยศจากศนยฝกอบรม University of the Philippines (UP) รวม 6

ทานดวยกน

- Asst. Prof Macrina A. Morados Dean, UP-IIS

- Atty. Mehol K. Sadain Senior Proessorial Lecturer UP-IIS and UP College of

Law

- Hon. Judge Jainul L. Kaudri Shari a Circuit Court Isabila, Basilan

- C0unselor Luqman L. Bin Usman Imam Lecturer, Institute of Islamic Studies

UP Diliman

- Dr. Jamel R. Cayamodin College Secretary, UP-IIS

- Hon. Justice Japar B. Dimaampao Associate justice Court of Appeals

แนวคด ทฤษฎ ววฒนำกำรกำรใชกฎหมำยอสลำมของประเทศฟลปปนส

ประเทศฟลปปนสโดยสงเขป

สาธารณรฐฟลปปนส มทตงประเทศเปนเกาะ ซงมประมาณ 7,107 เกาะ. มพนท ประมาณ

289,170 ตร.กม หรอประมาณ 3 ใน 5 สวนของประเทศไทย หางจากประเทศไทยประมาณ

18,000 กม. การเดนทางดวยเครองบนใชเวลา 3 ชวโมง

7

ประชำกร: ประมาณ 107,668,231 คน (ป พ.ศ. 2557)

ศำสนำ: ชาวฟลปปนส นบถอศาสนาครสเตยน นกายโรมนแคธอลคประมาณ 83% (มาก

เปนอนดบท4 ของโลก) นกายโปรแตสแตน ประมาณ 9% (มากเปนอนดบท 13 ของโลก) ศาสนา

อสลาม ประมาณ 5% ศาสนาพทธและอน ประมาณ 3%

ภำษำ: รฐธรรมนญระบใหภาษาฟลปโน(Filipino) และภาษาองกฤษ เปนทางภาษาทาง

ราชการ ภาษาตากาลอก เปนภาษาประจ าชาต มการใชภาษาตางๆ มากกวา 170 ภาษา

กำรเมองกำรปกครอง: ฟลปปนสเคยตกเปนเมองขนของสเปน และสหรฐอเมรกา กวา

400 ป ไดรบเอกราชสเปนเมอ 12 มถนายน 2441-2898 ฟลปปนสจดระบบการปกครองระบอบ

ประชาธปไตย ตามแบบ สหรฐอเมรกา โดยมประธานาธบดเปนประมข และเปนหวหนาคณะ

ผบรหารประเทศ

รฐบำล: ฟลปปนสมระบอบประธานาธบดเปนรฐเดยว มวาระสมยละ 6 ป มนายโรดรโก

โรอา ดแตรเต ( Rodrigo Roa Duterte) เปนประธานาธบดคนท 16 (ตงแต 30 มถนายน พ.ศ.

2559 –ปจจบน พ.ศ. 2560)

วฒนธรรม: ฟลปปนสเปนประเทศเดยวในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทอยภายใตอทธพล

ตะวนตก กอนจะมการพฒนาวฒนธรรมของตนเอง วฒนธรรมฟลปปนสจะมสวนคลายคลง

ประเทศแถบละตนอเมรกา ดง อารโนลด โจเซฟ ทอยนบ (Arnold Joseph Toynbee) นก

ประวตศาสตรชาวองกฤษเคยกลาวเอาไววา ฟลปปนสเปนประเทศในละตนอเมรกาทถกพดพาไป

ยงตะวนออก โดยคลนทะเลยกษ

ประเทศฟลปปนสมปญหาชนกลมนอยมสลมในเกาะมนดาเนา ซงมขบวนการแบงแยกดนแดนเรยกวา แนวรวมปลดปลอยแหงชาตโมโร (Moro Islam Liberation Front - MILF)

กำรแบงแยกเขตกำรปกครอง: ฟลปปนส แบงหนวยการปกครองรฐบาลทองถน(Local

Government units) ออกเปนดงน

- เขต (Region) เปน 17 เขต ซงทกจงหวดถกจดอยใน 16 เขต ยกเวนเขตนครหลวงท

แบงเปนเขตพเศษ 4 แหง

8

- จงหวด (Province) 76 จงหวด

- เมอง (City) 60 เมอง

- เทศบาล (Municipal) 1,532 เทศบาล

- บารงไก (Baranggay) 40,904 บารงไก หนวยทองถนเลกทสดเทยบเทาหมบาน

จากการแบงเขตการปกครองขางตนมผลตอการจดต งศาลระดบตางๆ ในภมภาคของ

ฟลปปนสดวยเชนกน

ศำลชำรอะฮ ประเทศฟลปปนส (Philippine Islam (Shari’ah) Courts)

ศาลชารอะฮ ประเทศฟลปปนส จดต งโดยกฤษฎกาประกาศโดยประธานาธบดแหง

ฟลปปนส ฉบบท 1083 ภายใตประมวลกฎหมายสถานภาพสวนบคคลมสลมแหงฟลปปนส

(Under President Decree No 1086 & code of Muslim Laws of the Philippines) เปนสวน

หนงของกระบวนการตลาการสงกดศาลยตธรรม และอยภายใตการควบคม ก ากบและการบรหารจดการของศาลสง (Supreme Courts)

ววฒนำกำรควำมเปนมำศำลชำรอะฮ ประเทศฟลปปนส

ป ค.ศ.1973 (พ.ศ.2516) รฐธรรมนญฟลปปนส, มบทบญญต และเปนมาตรการทบงชถง

การรบรองสทธเสรภาพของชาวฟลปนสมสลม (Filipino Muslim) ทสามารถอยรวมภายใต

โครงการสรางประเทศทงทางการเมอง สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรม ของประเทศฟลปปนส

วนท 4 กมภาพนธ ค.ศ.1977 (พ.ศ. 2520) อาศยอ านาจกฤษฎกาประกาศโดย

ประธานาธบดแหงฟลปปนส เฟอรดนานด เอมมานเอล เอดราลน มารกอส (Ferdinand

Emmanuel Edralin Marcos) ฉบบท1083 (Presidential Decree No.1083) จงไดมประกาศ

“ประมวลกฎหมายสถานะภาพสวนบคคลแหงฟลปปนส” ซงทางรฐบาลฟลปปนสไดยอมรบวา

9

กฎหมายอสลามเปนสวนหนงของกฎหมายทใชในประเทศฟลปปนส ถอเปนการเขาถงและพทก

สทธความยตธรรมใหกบชาวมสลมฟลปปนส

ประมวลกฎหมายสถานะภาพสวนบคคลแหงฟลปปนสระบ ก าหนดใหมการจดตง “ศาล

ชารอะฮ” ในจงหวด ในเมอง ในเขตการปกครองตนเองในมนดาเนามสลม (Autonomous Region

in Muslim Mindanao: ARMM) และไดมการจดตงศาลชารอะฮ 2 ระดบดงน

1. ศาลชารอะฮ มณฑล (Shari’ah District Courts)

2. ศาลชารอะฮ ปรมณฑล (Shari’ah Circuit Courts)

ป ค.ศ.1985 (พ.ศ.2538) ศาลชารอะฮมการสถาปนาและเปดด าเนนการพพากษา พจารณา

อรรถคดอยางจรงจงเปนทางการ ภายหลงใชเวลา 8 ป หลงจากกฤษฏกาประกาศโดยประธานาธบด

แหงฟลปปนส ฉบบท PD 1083 ลงวนท 4 กมภาพนธ 1977 (พ.ศ. 2520) เนองจากมความไม

พรอมเกดขน อนเนองมาจากความขาดแคลนดานบคลากรทจะบรรจหรอแตงตงเปนผพพากษา และ

ต าแหนงอนในศาลดงกลาว

วนท 1 สงหาคม 1989 (พ.ศ.2532) เมอรฐบาลประกาศสถาปนาเขต ปกครองตนเองมสลม

มนดาเนาไดมการจดจดตงศาลชารอะฮ 3 ระดบดงน

1. ศาลชารอะฮ มณฑล (Shari’ah District Courts)

2. ศาลชารอะฮ ปรมณฑล (Shari’ah Circuit Courts)

3. ศาลชารอะฮ อทรธรณ (Shari’ah Apellate Courts)

ศาลชารอะฮ อทธรณ มฐานะ มเกยรต มศกดศรเทยบเทาศาลยตธรรม ศาลอทรธรณโดย

ขอเทจจรงแลวไมเคยปรากฏวาศาลอาชอะฮอทธรณเปดศาลเพอพจารณาไตสวนคดใดๆ นบตงแต

ไดมการจดต งขนมา โดยขอเทจจรงแลวการจดต งศาลชารอะฮอทรธรณ เปนผลจากการลง

ประชามตโดยประชาชน เมอ 19 พฤศจกายน 1989 (พ.ศ.2532)

ป 1997 (พ.ศ.2540) ศาลชารอะฮ มณฑล 5 แหง, ศาลชารอะฮ ปรมณฑล 51 แหง เปด

พจารณาพพากษาคด และปจจบนยงคงเหลอผพพากษา ศาลชารอะฮ มณฑล 1 ทานและผพพากษา

ศาลปรมณฑลจ านวน 18 ทานยงคงอยปฏบตงาน ผพพากษาศาลชารอะฮมณฑล 2 ทานและผ

10

พพากษาศาลชารอะฮปรมณฑล 5 ทานลาออกและเสยชวต. สรปแลว ในปจจบนต าแหนงผ

พพากษาศาลชารอะฮมณฑลมอตราวาง 4 อตรา ผพพากษาศาลชารอะฮปรมณฑลมอตราวาง 23

อตรา

กำรจดตงและเขตอ ำนำจศำลชำรอะฮ

ศาลชารอะฮแบงออกเปน 2 ชน1 มอ านาจหนาทในการพพากษาอรรถคดการไกลเกลย

ประนประนอมขอขดแยงทเกยวกบคดทปรากฏในประมวลกฎหมายสถานภาพสวนบคคลมสลม

แหงประเทศฟลปปนส

1. ศาลชารอะฮ มณฑล (Shari’ah District Courts) มขอบเขตอ านาจหนาทเทยบเทาศาล

ยตธรรมเขต (Regional Trial Courts)

2. ศาลชารอะฮ ปรมณฑล (Shari’ah Circuit Courts) มขอบเขตอ านาจหนาทเทยบเทาศาล

ยตธรรมเทศบาล หรอมหานคร (Municipal Trial Courts)

1 ประมวลกฏหมายสวนบคคลของมสลมแหงฟลปปนส (Code of Muslim Personal Laws of the

Philippines) บรรพ 4 การจดตงศาล มาตรา 137

11

โครงสรำงองคกรศำลของประเทศฟลปปนส

ORGANIZATIONAL STRUCTURE OF PHILIPPINE COURT

12

โครงสรำงศำลชำรอะฮภำยใตกฤษฎกำ PD 1083 แหงฟลปปนส

13

ศำลชำรอะฮ มณฑล (Shari’ah Circuit Courts)

ศาลชารอะฮ มณฑล ไดจดตงขนในเขต (Region) พนททมผนบถอศาสนาอสลามเปน

สวนมาก ทงนไดค านงถงปรมาณคดและการบรหารบคลากรของศาล และไดมการตงแลวจ านวน 5

ศาล ศาลชารอะฮ มณฑลในแตละศาลประกอบดวยผพพากษาเปนหวหนา 1 คน 2 ดงน (ดแผนภม

ประกอบ)

1. ศาลชารอะฮ มณฑล ท 1 มทตงอยทเมอง Sulu มอ านาจศาลตลอดเขตทองทจงหวด

Province of Sulu ผพพากษาศาลชารอะฮ มณฑล ก ากบดแล ศาลชารอะฮ ปรมณฑล 6 ศาล

2. ศาลชารอะฮ มณฑล ท 2 มทตงอยทเมอง Tawi-Tawi มอ านาจศาลตลอดเขตทองท

จงหวด Province of Tawi-Tawi ผพพากษาศาลชารอะฮ มณฑล ก ากบดแล ศาลชารอะฮ ปรมณฑล

8 ศาล

3. ศาลชารอะฮ มณฑล ท 3 มทตงอยทเมอง Zamboanga City มอ านาจศาลตลอดเขต

ทองทจงหวด Province of basilan, Zamboanga Del Norte& Del Sur และเมอง The City of

Dipolog Pagadian& Zamboanga ผพพากษาศาลชารอะฮ ก ากบดแล ศาลชารอะฮ ปรมณฑล 10

ศาล

4. ศาลชารอะฮ มณฑล ท 4 มทตงอยทเมอง Marawi City มอ านาจศาลตลอดเขตทองท

จงหวด Province of Lanao Del Sur Lanao Del Norte และเมอง Cities of illgan & Marawi ผ

พพากษาศาลชารอะฮ ก ากบดแล ศาลชารอะฮ ปรมณฑล 12 ศาล

5. ศาลชารอะฮ มณฑล ท 5 มทตงอยทเมอง Cotabato City มอ านาจศาลตลอดเขตทองท

จงหวด Province of Maguindanao,North Cotabato,Sultan Kudarat ผพพากษาศาลชารอะฮ

ก ากบดแล ศาลชารอะฮ ปรมณฑล 15 ศาล

2 ประมวลกฏหมายสวนบคคลของมสลมแหงฟลปปนส (Code of Muslim Personal Laws of the Philippines)

มาตรา 138 และมาตรา 150

14

สรป

1. ศาลชารอะฮ มณฑล (Shari’ah District Courts) จ านวน 5 ศาล

2. ศาลชารอะฮ ปรมณฑล (Shari’ah Circuit Courts) จ านวน 51 ศาล

กำรแตงตงผพพำกษำ

ผพพากษาศาลชารอะฮ มณฑล และผพพากษาศาลชารอะฮ ปรมณฑล มผพพากษาทม

อ านาจในทองทครอบคลมในพนทรบผดชอบและอยภายใตการก ากบแยกเฉพาะภายใตผพพากษาศาลชารอะฮ มณฑล.

ผพพากษาไดรบการแตงตงจากประธานาธบดแหงฟลปปนส 3 โดยค าแนะน าของเนต

บณฑตสภา (The Judicial bar Council)

คณสมบตผพพำกษำ

ผทจะไดรบการแตงตงเปนผพพากษาศำลชำรอะฮมณฑล4ตองมคณสมบตดงน

1. เปนผมสญชาตฟลปปนสโดยก าเนด

2. มอายไมต ากวา 35 ปบรบรณ

3. เคยเปน หรอเคยปฏบตงานดานกฎหมายในประเทศฟลปปนสไมนอยกวา10 ป

4. ส าเรจการศกษาวชากฎหมายอสลาม และนตศาสตรอสลาม

3 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 139

4 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 140

15

ผทจะไดการรบการแตงตงเปนผพพากษาศำลชำรอะฮ ปรมณฑล5ตองมคณสมบตดงน

1. เปนผมสญชาตฟลปปนสโดยก าเนด

2. มอายไมต ากวา 25 ปสมบรณ

3. ผานการทดสอบวชาชารอะฮ (นตศาสตรอสลาม) โดยศาลสงเปดสอบขน และรบเปน

สมาชกเนตบณฑตยสภา เพอท างานในศาลชารอะฮ

กำรพนจำกต ำแหนงผพพำกษำ 6

1. ตาย

2. ลาออก

3. เมอมอาย 65 ปบรบรณ

4. เปนผทไรความสามารถ

5. ศาลสงมค าสงใหออกเนองจากมความประพฤตผดวนยแหงการเปนผพพากษา

เชนเดยวกบกฎวนยผพพากษาศาลยตธรรมภาค และศาลยตธรรมเทศบาล ศาลยตมหานคร

เงนเดอน คำตอบแทน และสวสดกำรอนๆ

อตราเงนเดอน คาตอบแทน สวสดการอนๆ ของผพพากษาศาลชารอะฮมณฑล และผ

พพากษาศาลชารอะฮปรมณฑล มสทธเสมอภาคกบผพพากษาศาลยตธรรมและผพพากษาศาล

ยตธรรมภาคเทศบาล 7

5 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 152

6 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 141 และมาตรา 153

7 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 142 และมาตรา 154

16

เขตอ ำนำจศำล

ศาลชารอะฮมณฑล มเขตอ านาจศาลดงน

1. อ านาจพจารณาพพากษาหรอมค าสงตามอ านาจเฉพาะของศาลชารอะฮในเรองตอไปน 8

(ก). คดเกยวกบสทธอ านาจการเลยง พนยกรรม คดเกยวกบสถานะของบดา และ

บตรตามทระบในประมวลกฎหมายสวนบคคลของมสลมแหงฟลปปนส

(ข). คดทเกยวกบการถายโอนกรรมสทธ การแบงมรดก คดเกยวกบทรพยสนของ

ผเสยชวต พนยกรรม การแตงตงผจดการมรดก

(ค). ค ารองเกยวกบการสงใหเปนผไมอย หรอผสาบสญจากภมล าเนาตามประมวล

กฎหมายสวนบคคลของมสลมแหงฟลปปนส

(ง). กรณอนๆ ทเกดจากการท านตกรรม สญญาตามประเพณวฒนธรรม ซงคกรณเปนผนบ

ถอศาสนาอสลาม และกฎหมายทวไปไมไดก าหนดใหตดสนความสมพนธของพวกเขา

(จ). การรองทกขทงปวงทเกยวกบค าสงศาล ค าสงใหละเวนหรอหาม หรอค าสง

คมครอง ค าสงตกเตอน หมายเรยกค าสงเรยกใหบคคลมาปรากฏตวตลอดจนค าสงอน เพอเปนการ

สนบสนนการพจารณาคดอทธรณ

2. ใหความรวมมอกบศาลทวไปทอยในพนท ซงก าหนดใหศาลชารอะฮมอ านาจเฉพาะ

เกยวกบเรองตอไปน

(ก). ค ารองของมสลมเกยวกบภมล าเนา การเปลยนชอ และการออกค าสงสงบคคล

ทมจตวปลาสหรอวกลจรตใหอยภายใตการดแลของสถานพยาบาลหรอสถานบ าบดโรคจต

(ข). อรรถคดเกยวกบบคคลและทรพยสนทไมไดระบในขอ 1 (ค)ทคความเปน

มสลม เวนแตกรณเกยวกบการเขายดครอบครองทรพยสนของผอน โดยมชอบดวยกฎหมาย ซงอาจ

อยในเขตของอ านาจศาลเทศบาลทวไป

8 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 143

17

(ค). อรรถคดแพงเฉพาะทมผรองแทรก หรอค าใหการเพอความยตธรรมจาก

คความทนบถอศาสนาอสลาม หรอกรรมสทธตางๆทเปนขอพพาทเฉพาะของชาวมสลม

ศาลชารอะฮปรมณฑลมเขตอ านาจศาล9 ดงน

1. ทกคดทเกยวกบการละเมดขอก าหนด และบทลงโทษตามทระบในประมวลกฎหมาย

สวนบคคลมสลมแหงฟลปปนส

2. คดทเกยวกบความแพง ซงคกรณเปนผนบถอศาสนาอสลามหรอไดกนสมรสตามมาตรา

13 ซงเกดความพพาทเกยวกบกรณดงตอไปน

(ก). การแตงงาน

(ข). การหยารางตามกฎหมายน

(ค). การหมนหรอยกเลกสญญาจะแตงงาน

(ง). มะฮดร

(จ). การแบง และการจดสรรทรพยสนหลงจากการหยา

(ฉ). คาอปการะเลยงด การชดเชยคาตอบแทน

(ช). การชดเชยใชตามสทธของการสามภรยา

(ซ). ทกคดความหรอฟองรองเกยวกบการละเมดทเกยวของกบกรรมสทธหรอ

ทรพยสนชมชนทวไป

9 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 155

18

อ ำนำจพจำรณำพพำกษำหรอมค ำสงในคดอทธรณ

1. ศาลชารอะฮมณฑลมอ านาจในการรบอทธรณ คดทศาลชารอะฮปรมณฑลพพากษาทก

คดและคดใหมทเขามาฟองรองในเขตอ านาจตามกฎหมายก าหนด

2. ศาลชารอะฮมณฑล มอ านาจในการพพากษาคดทกคดทมการรองทกขบนพนฐานของ

หลกฐาน พยาน และบนทกบรรยายสรป การใหปากค าจากชาวมสลมทอยในพนททไมมศาล

ชารอะฮ

อยำงไรกตำมอ ำนำจพจำรณำพพำกษำหรอมค ำสงทเทำเทยมกบอ ำนำจศำลแพงทวไป หำก

คควำมไมพอใจกบค ำพพำกษำของศำลชำรอะฮมณฑล คควำมสำมำรถอธรณได แตเนองจำกศำล

อทธรณชำรอะฮยงไมไดจดตง แมรฐธรรมนญอนญำตใหจดตงได ดงนนคควำมจงสำมำรถอทธรณ

ไปยงศำลฎกำใหพจำรณำพพำกษำ และกำรพพำกษำของศำลฎกำถอเปนทสด

เจำหนำทศำลและพนกงำนลกจำง

ศาลชารอะฮมณฑล และศาลชารอะฮปรมณฑล จะมเจาหนทศาลและพนกงานลกจาง

เหมอนอตราก าลงเจาหนาทในศาลยตธรรมทวไป. สวนระเบยบการบรหารบคคล การจดส านกงาน

ใหค านงถงปรมาณงานจ านวนบคลากร คณวฒ คณสมบต การแตงงาน โยกยาย อตราเงนเดอน

คาตอบแทน หนาทความรบผดชอบโดยการเทยบเคยงกบศาลภาคหรอศาลเทศบาล หรอศาลมหา

นครทวไป10

ศนยระงบขอพพำททำงเลอก (Agama Arbitration Council)

คณะกรรมการวนจฉยศาสนาจดตงโดยอาศยอ านาจประมวลกฎหมายสถานภาพสวนบคคล

มสลม แหงฟลปปนส ท าหนาทคอยก ากบดแลการพจารณา วธการพพากษาของศาล สนบสนน

แนะน า ใหค าปรกษา กรณคดทมความซบซอน น าสการพจารณารวมกนวเคราะห สภาพแวดลอม

10 Code of Muslim Personal Laws of the Philippines มาตรา 146 และมาตรา 156

19

ของความขดแยง หรอขอพพาทท าหนาทในการไกลเกลย ปรองดอง หรอประนประนอมแกคกรณ

ตลอดจนการเรงรดในการพพากษา ฯลฯ

ทปรกษำกฎหมำยอสลำม(Juris consul in Islamic Law)

ทปรกษากฎหมายอสลามเปนต าแหนงทมบทบาทส าคญ ท าหนาทในการใหความเหนอยาง

เปนทางการในปญหาเกยวกบกฎหมายชารอะฮกฎหมายอสลาม. ต าแหนงทปรกษากฎหมายอสลาม

แตงตงโดยประธานาธบดฟลปปนส มวาระการด ารงต าแหนงคราวละ 7 ป เวนแตถกถอดถอนเมอ

ขาดคณสมบต ทปรกษากฎหมายอสลามขนตรงอยภายใตการก ากบดแลของศาลสง ทปรกษา

กฎหมายอสลามมส านกงานประจ าท City of Zamboanga และทปรกษากฎหมายอสลามจะตองม

คณสมบตดงตอไปน

- เปนพลเมองฟลปปนสโดยก าเนด

- มอายไมต ากวา 40 ปบรบรณ

- มบคลกและความประพฤตเรยบรอย เปนผยดมนในหลกคณธรรมเปนผมจรยธรรมอน

ดงาม และเหมาะสมในการปฏบตตนเพอเปนหลกประกนในความยตธรรม

- เปนนกวชาการมความรทเปนทรจกดานกรอาน อลฮะดษ และกฎหมายอสลาม

- เปนผทมความสามารถในการเขยน อาน พด ภาษาอาหรบเปนอยางด

หนวยงำนตำงๆทก ำกบดแลและเกยวของกบกำรใชกฎหมำยอสลำม

1) ส านกกจการศาสนาอสลามสงกดส านกประธานาธบดฟลปปนส เปนสวนราชการฝาย

บรหาร ทมหนาทเกยวกบการบรหารกจการศาสนาอสลามทวไป แตมไดมหนาทโดยตรงในการ

ก ากบดแล

2) ศาลชารอะฮมณฑล ศาลชารอะฮปรมณฑล ซงเปนสวนราชการฝายตลาการซงอยภายใต

การบรหารก ากบดแลโดยศาลสง

20

3) ส านกกจการศาสนาอสลามสงกดส านกประธานาธบดฟลปปนสมหนาทในการใหความ

ชวยเหลอ สนบสนน การเสรมสรางความร การพฒนาบคลากร การใหความร การศกษาเกยวกบ

กฎหมายอสลาม กฎหมายชารอะฮการจดการฝกอบรม

4) ศนยฝกอบรม หลกสตรกฎหมายอสลาม กฎหมายชารอะฮ การเตรยมบคลากรในศาล

ชารอะฮหลกสตรสมมนา อบรม รวม 45 วน มศนยการฝกอบรม Shari’ah Training Center รวม 5

ศนยคอ

1. ศนยฝกอบรม University of the Philippines (UP)

2. ศนยฝกอบรม เมอง Diliman

3. ศนยฝกอบรมทเมอง Quezon City

4. ศนยฝกอบรมทเมอง Marawi & Zamboanga

5. ศนยฝกอบรมทเมอง Jojo

เปรยบเทยบแนวคด ทฤษฎ ววฒนำกำร แนวทำงกำรใชกฎหมำยอสลำมและขอบเขตอ ำนำจระหวำง

ประเทศไทยกบประเทศฟลปปนส

จากการศกษาขอมลขางตน ผศกษาสามารถสรปเปรยบเทยบแนวทางการใชกฎหมาย

อสลามและขอบเขตอ านาจระหวางประเทศไทยกบประเทศฟลปปนสเปนตารางดงตอไปน

1. ตำรำงแสดงกำรเปรยบเทยบดำนแนวทำงกำรใชกฎหมำยอสลำม

ท เรอง/ประเดน ประเทศฟลปปนส ประเทศไทย 1 แ น ว ค ด ท ม า ข อ ง ต ว บ ท

กฎหมาย อลกรอาน หะดษ อจญมาอ กยาส โดยน าเอาค าวนจฉยจาก 4 ส านกค า ฮานาฟยะฮ มาลกยะฮ ชาฟอยะฮและหมบะลยะฮ ซงจะยดเอาค าวนจฉยทใกลเคยงกบกฎหมายแพงทวไปใหมากทสดเทาทจะท าได

อลกรอาน หะดษ อจญมาอ กยาส โดยน าเอาค าวนจฉยของส านกคดมษฮบชาฟอยเทานน

21

ท เรอง/ประเดน ประเทศฟลปปนส ประเทศไทย

โดยใชหลกตะคอยญร (Takhayyur) และตลฟก (Talfiq)

2 การประกาศใชกฎหมายอสลาม

- ผ า น ก ฤ ษ ฎ ก า ป ร ะ ก า ศ โ ด ยประธานาธบดแหงฟลปปนส ฉบบท 1083 ภายใตประมวลกฎหมายสถานภาพสวนบคคลมสลมแหงฟลปปนส (Under President Decree No 1086 & code of Muslim Laws of the Philippines)

ลงวนท 4 กมภาพนธ 1977 (พ.ศ. 2520)

- โดยม พ.ร.บ การใชกฎหมายอสลามในเขตจงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส และสตล พ.ศ. 2489

3 ระยะเวลาการใชกฎหมายอสลาม

ใชกฏมายอสลามในศาลชารอะฮประมาณ 04 ป

ใชกฎหมายอสลามในศาลประมาณ 71 ป ประเทศใชกฎหมายอสลามกอนกวาประเทศฟลปปนส 31 ป

4 จดตงศาลชารอะฮ มการจดตงศาลชารอะฮ ไมมศาลชารอะฮ แตจะก าหนดเปนคดพเศษในศาลทอยในเขต 4 จงหวดตาม พ.ร.บ. การใชกฎหมายอสลาม

5 การแตงตงผพพากษาศาลชะรอะฮ

- คดเลอก - แตงตงโดยประธานาธบด

- โดยก า รสอบคด เ ล อก จ ากผ ท มคณสมบต

- โปรเกลาโดยพระมหากษตรย 6 คณสมบตของผพพากษา - ตองมความรและวฒดานกฎหมาย

อสลาม และนตศาสตรในระดบเนตบณฑต - อาย 25 ปบรบรณส าหรบศาลชารอะฮปรมณฑล และอาย 35 ปบรบรณในศาลชารอะฮมณฑล

- มความรดานกฎหมายอสลามและผานการทดสอบความรดานกฎหมายอสลาม - อายไมต ากวา 30 ปบรบรณ

7 อายกระเษยณ อาย 65 ปบรบรณ อาย 60 ปบรบรณ 8 การพนจากต าแหนง - -

22

ท เรอง/ประเดน ประเทศฟลปปนส ประเทศไทย 9 องคคณะในการพจารณาคด ไมมองคคณะ พจารณาเพยงทาน

เ ดยว และสามารถ เ ปน เจาของส านวน

มองคคณะ 3 ทาน โดยดะโตะยตธรรมไมสามารถเปนเจาของส านวน

10 เงนเดอน/คาตอบแทน และสวสดการตางๆ

เหมอนผพพากษาศาลทวไปทกอยาง เลอนไหนตามอายราชการ

ดะโตะยตธรรมมเงนเดอนเพยง 3 ขน กจะตน แตผ พพากษาจะไหลตามอายราชการ

11 พนกงาน/เจาหนาท เหมอนผพพากษาศาลทวไปทกอยาง แลวแตความจ าเปน

ไมเจาหนาทเฉพาะดานกฎหมายอสลามเลย

2. ตำรำงแสดงกำรเปรยบเทยบดำนกำรแบงขอบเขตอ ำนำจศำล

ท เรอง/ประเดน ประเทศฟลปปนส ประเทศไทย 1 เขตอ านาจศาล ใชไดกบคนมสลมทวประเทศ ใชไดเฉพาะมสลมทอยในเขต 4

จงหวดตาม พ.ร.บ.การใชกฎหมายอสลามเทานนน

2 ร บ ฟ อ ง แ ล ะ พ จ า ร ณ าพพากษาหรอมค าสง

สามารถรบฟองในเขตอ านาจของศาลนนๆ และรบฟองจากมสลมทอยในเขตพนททไมมศาลชารอะฮ

รบฟองไดเฉพาะผทอยในพนทเขตอ านาจของศาลเทานน

3 อ านาจพจารณาพพากษาหรอมค าสงในคดอทธรณ

หากคความไมพอใจกบการพพากษาของศาลปรมณฑล สามารถอทธรณตอศาลชารอะฮมณฑลได หรอสามารถฎกาได

การ ชข าดของศาลช นตนในขอกฎหมายอสลามถอเ ปนท สดไมสามารถอทธรณฏกาไดอก

23

บทท ๓

กำรวเครำะหปญหำและผลกระทบ

ผลด ผลเสย หรอจดด จดเดน

จากการศกษาระบบศาลชารอะฮ ฟลปปนส ศาลชารอะฮจะมเฉพาะในเมองเขตการ

ปกครองพเศษทางตอนใตของประเทศเทานน แตในขณะเดยวกนมสลมทอยนอกเขตพนทอนกม

จ านวนไมนอยแลวพวกเขาจะเขาถงศาลไดอยางไร ? มผลกระทบอยางไรบาง ซงในบทนผศกษาจะ

พยายามวเคราะหโดยใชรปแบบตารางดงตอไปน

ประเดนปญหา ผลกระทบ หมายเหต ผลด ผลเสย

แนว คดก ารคด เ ล อกน าเอาค าวนจฉยของสส านกคดมาปรบใชใหเขากบบรบทกฎหมายแพงทวไป

ท าใหการใชกฎหมายมการผอนปรนและยดหยนมากขน

อาจท าใหเกดการผดหลกทพออนโลมไปบางตามมมมองของนกวชาการกฎหมายอสลาม

ใหมประมวลกฎหมายอสลามมาใชเปนลายลกอกษร

ท า ให ท กคน มหลกป ฏบ ต ทชดเจน

หาก มขอผ ดพล าดแลว จะแกไขย ากเนองจากตองผานภสาฯ

จดตงศาลชารอะฮ สามารถใชกฎหมายอสลามไดเตมระบบ

-

การแบงเขตอ านาจ ใชกฎหมายอสลามไดครอบคลมทงประเทศ

คณสมบตของผ พพากษาศาลชารอะฮ

ไดผพพากษททมความสามารถและรอบรท งกฎหมายอสลามและกฎหมายทวไป

ยากทจะไดคนทมคณสมบตทครบถวน ท าใหบางต าแหนงทวางลง ยงหาคนใหมมาด ารงต าแหนงไมได จงท าใหศาลขาด

24

บคคลากรและขดของในการด าเนนงาน อายกระเษยณราชการ 56 ปบรบรณ

เ ป ด โ อ ก า ส ใ ห ค น ท มค ว า ม ส า ม า ร ถ แ ล ะ ม า กประสบการณไดท างานตอไป

-อาจจะท างานไดไม เตมประสทธภาพเนองจากสขภาพไมคอยด -ไมเปดโอกาสใหคนทมความสามารถรนใหมเขาท างาน

25

บทท ๔

แนวทำงแกไขปญหำ กำรประยกต หรอแนวทำงปรบปรง ตำมขอดขอเสย

จากการศกษาเปรยบเทยบการใชกฎหมายอสลามระหวางประเทศไทยและประเทศ

ฟลปปนส ผศกษาพบวาทงสองประเทศมการใชกฎหมายอสลามทตางกน แตมจดประสงคท

เหมอนกนคอเพอประสาทความยตธรรมและความเสมอภาคใหกบประชาชนโดยเฉพาะผทนบถอ

ศาสนาอสลามชนกลมนอยของประเทศไดเขาถงความยตธรรม ตลอดจนสรางความมนคง

ปรองดองและสนตสข

จากการศกษาครงนสามารถมองเหนถงจดแขงและจดดอยในการใชกฎหมายของทงสอง

ประเทศ และผศกษาขอน าเสนอแนวทางแกไข ประยกตและปรบปรงการใชกฎหมายของประเทศ

ไทยดงหวขอตอไปน

ท เรอง/ประเดน ประเทศฟลปปนส ประเทศไทย แนวทางแกปญหาและ

ปรบปรง 1 เขตอ านาจศาล ใชไดกบคนมสลมทวประเทศ ใชไดเฉพาะมสลมทอยใน

เขต 4 จงหวดตาม พ.ร.บ.การใชกฎหมายอสลามเทานนน

- ตองแกไขพระราชบญญตการใชกฎหมายอสลาม . . . พ.ศ. ๒๔๘๙ - เปดใหมคณะพจารณาคดพ เ ศ ษ ท ต อ ง ใ ช ก ฎหม า ยอสลามในส านกงานภาค เพอใหมสลมทวประเทศไดใชกฎหมายอสลาม

2 ร บ ฟ อ ง แ ล ะพ จ า ร ณ าพพากษาหรอมค าสง

สามารถรบฟองในเขตอ านาจของศาลนนๆ และรบฟองจากมสลมทอยในเขตพนททไมมศาลชารอะฮ

รบฟองไดเฉพาะผทอยในพนทเขตอ านาจของศาลเทานน

เ ปดให มคณะพจารณาคดพ เ ศ ษ ท ตอ ง ใ ช ก ฎหม า ยอสลามในส านกงานภาค เพอใหมสลมทวประเทศไดใชกฎหมายอสลาม

26

ท เรอง/ประเดน ประเทศฟลปปนส ประเทศไทย แนวทางแกปญหาและ

ปรบปรง 3 อ านาจพจารณา

พพากษาหรอมค า ส ง ใ น ค ดอทธรณ

หากคความไมพอใจกบการพพากษาของศาลปรมณฑล ส า ม า ร ถ อ ท ธ ร ณ ต อ ศ า ลช า ร อ ะ ฮ มณฑล ไ ด ห ร อสามารถฎกาได

การชขาดของศาลชนตนในขอกฎหมายอสลามถอเ ป น ท ส ด ไ ม ส า ม า ร ถอทธรณฏกาไดอก

จดต งศาลสงทพจารณาคดพเศษ เพอจะไดมการอทธรณหรอฏการ

4 คณสมบตของผ พ พ า ก ษ า ห ร อดะโตะยตธรรม

- ตองมความรและวฒดานก ฎ ห ม า ย อ ส ล า ม แ ล ะน ต ศ า ส ต ร ใ น ร ะ ด บ เ น ตบณฑต - อาย 25 ปบรบรณส าหรบศาลชารอะฮปรมณฑล และอาย 35 ปบรบรณในศาลชารอะฮมณฑล

- มความรดานกฎหมายอ ส ล า ม แ ล ะ ผ า น ก า รท ด ส อ บ ค ว า ม ร ด า นกฎหมายอสลาม - อายไมต ากวา 30 ปบรบรณ

แ ก ไ ข แ ล ะ ก า ห น ด เ พ มค ณ ส ม บ ต ข อ งดะโตะยตธรรมในระเบยบขา ราชการ ตลาการ พ .ศ .๒๕๔๘

5 อายกระเษยณ อาย 65 ปบรบรณ อาย 60 ปบรบรณ แกไขระเบยบขาราชการตลาก า ร พ . ศ . ๒ ๕ ๔ ๘ ใ หดะโตะยตธรรมมสฐานะและสทธทกอยาง เหมอนกบผ พพากษาชนตน

6 เ ง น เ ด อ น /คาตอบแทน และสวสดการตางๆ

เหมอนผพพากษาศาลทวไปทกอยาง เลอนไหนตามอายราชการ

ด ะ โ ต ะ ย ต ธ ร ร ม มเงนเดอนเพยง 3 ขน กจะตน แตผพพากษาจะไหลตามอายราชการ

แกไขระเบยบขาราชการตลาก า ร พ . ศ . ๒ ๕ ๔ ๘ ใ หดะโตะยตธรรมมสฐานะและสทธทกอยาง เหมอนกบผ พพากษาชนตน

27

บทท ๕

สรป เสนอแนะ

บทสรป

จากการอบรมสมมนาและศกษาดงานในหวขอ “กฎหมายอสลามและขอบเขต

อ านาจ แนวทางของประเทศฟลปปนส” ผศกษาสามารถสรปโดยสงเขปดงน

ประเทศฟลปปนสเรมใชกฎหมายอสลามอยางเปนทางการประมาณ ๔๐ ป โด

ยกฤษฏกาประกาศของประธานาธบดแหงฟลปปนส ฉบบท PD 1083 ลงวนท 4 กมภาพนธ 1977

(พ.ศ. 2520) ซงนบวาประเทศไทยไดประกาศใชกฎหมายอสลามกอนกวาประเทศฟลปปนส

ประมาณ ๓๐ ป ทงนเนองจากรฐบาลฟลปปนสเลงเหนถงความมนคงของประเทศ สทธเสรภาพใน

การใชชวต ความปรองดอง ความยตธรรม และความสนตสขของประชาชนชาวมสลมชนกลมนอย

จงไดประกาศใหจดตงศาลชะรอะฮขน

การใชกฎหมายอสลามโดยการจดตงศาลชารอะฮแยกออกจากศาลทวไปถอเปน

ความทาทายทยงใหญมาก ชใหเหนวารฐบาลมความจรงใจแนวแนทจะเปดโอกาส ใหสทธเสรภาพ

และสรางความเทาเทยมกนของประชาชน โดยใหสทธเสรภาพดานความเชอและศาสนาอยางไมม

อคตใดๆท ง สน การจดต งศาลชารอะฮท าใหการใชกฎหมายอสลามไดสมบรณและเตม

ประสทธภาพมากขน ทงประมวลกฎหมายอสลามและประมวลวธพจารณา

อยางไรกตาม ศาลชารอะฮจดตงขนเฉพาะในพนททมมสลมเปนจ านวนมาก ซงจะ

ตงอยในเขตภาคใตของประเทศเทานน ศาลชารอะฮมทงหมด ๕ ศาลใหญ และ๕๑ ศาลเลก แต

รฐธรรมนญของประเทศฟลปปนสอนโลมใหมสลมทวประเทศทอยนอกเขตศาลชารอะฮฟองรองท

ศาลชารอะฮใดกไดทตนสะดวก ตางกบประเทศไทยทไมมศาลชะรอะฮและอนญาตใชเฉพาะพนท

๔ จงหวดเทานน ดงนนอ านาจการรบฟองของศาลชารอะฮสามารถรบฟองรองจากมสลมทอยนอก

เขตทไมมศาลชารอะฮทวประเทศได และหากคความไมพงพอใจกบค าพพากษาของศาลชารอะฮ

ปรมณฑล กสามารถอทธรณไดทศาลชารอะฮมณฑล หากไมพอใจอกกสามารถยนตอศาลอทธรณ

ได แตเนองจากส านกงานศาลไมไดจดตงศาลอทธรณชารอะฮ คความกสามารถยนตอศาลฏกาได

เลย แตในประเทศไทยการชขาดในขอกฎหมายอสลามของดะโตะยตธรรมถอเปนทสดไมสามารถ

อทธรณและฏกาไดอก ตามหลกความยตธรรมแลวไมถกตอง เพราะมนษยเราอาจจะมการผดพลาด

28

บางเปนเรองธรรมดา ถาเปนค าพพากษาชขาดนนถกตองแลวกถอวาเปนเรองทด แตหากผดพลาด

แลวจะท าใหเหนวาทางศาลยตธรรมไมเปดโอกาสใหไดแกไขในสงทผดพลาดนนอก

การแตงตงผพพากษาและการเขารบต าแหนงในศาลชารอะฮประเทศฟลปปนสม

ความเขนขนและมคณสมบตทสงมาก โดยเฉพาะดานความรและความสามารถตองผานการเปน

สมาชกสภาเนตบณฑตสถานของกฎหมายอสลาม และกฎหมายทวไปดวย แตในประเทศไทยเพยง

มความรดานกฎหมายอสลามและสอบผานการทดสอบดคดเลอกกสามารถเขารบต าแหนง

ดะโตะยตธรรมไดแลว

การบรหารจดการของศาลชารอะฮเหมอนกบศาลทวไปทกอยางทงงบประมาณ

พนกงานและเจาหนาทตามความจ าเปน ทงเงนเดอนคาตอบแทนและสวสดการตางๆของขาราชการ

ตลาการ และขาราชการ พนกงานศาลชารอะฮเทาเทยมกบศาลทวไปทกประการ แมแตการ

กระเษยณอายราชการของผพพากษา สวนในประเทศไทยสวนใหญแลวจะตางกน โดยเฉพาะ

ระหวางผพพากษากบดะโตะยตธรรม แมจะเปนขาราชการตลาการเหมอนกน แตเกยรตและ

เงนเดอนคาตอบแทน ตลอดจนการกระเษยณอายราชการไมเหมอนกน

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาในครงนท าใหรถงจดเดนและจดดอยในการใชกฎหมายอสลามวาดวย

ครอบครวมรดกของประเทศฟลปปนสและประเทศไทย ตามหลกการพฒนาแลว คอ เราตองสงวน

จดเดนไว และพฒนาปรบปรงจดดอยใหมประสทธภาพมากขน ซงผศกษาเหนวาการใชกฎหมาย

อสลามของประเทศไทยไมไดดอยไปกวาประเทศอนเลย เพยงแตเราขาดการกระตนและปรบปรง

แกไขใหทนสมยเทานนเอง เพราะพระราชบญญตการใชกฎหมายอสลาม ๒๔๘๙ ประกาศใชมา

ประมาณ ๗๐ ป โดยไมมการพฒนาและปรบปรงใหดขนตามกาลสมยเลยท าใหการใหกฎหมายของ

ประเทศไทยไมเดนนดหนอย ผศกษาจงใครขอเสนอแนะใหผทเกยวของพจารณาปรบปรงพฒนา

ดงน

๑. ควรมการแกไขพระราชบขญญตการใชกฎหมายอสลาม ๒๔๘๙ ใหเหมาะสมกบ

บรบทของการใชกฎหมายอสลาม ท งนเพอสทธเสรภาพของประชาชนในประเทศไทย และ

สามารถใชกฎหมายอสลามอยางมประสทธภาพมากขน

29

๒. ควรยกระดบความรของผทจะมาด ารงต าแหนงดะโตะยตธรรมใหสงกวาน

๓. ควรยกระดบเกยรต การกระเษยรอายราชการ และสทธประโยชนตางๆของขาราชการ

ตลาการใหเหมอนๆกน โดยเฉพาะดะโตะยตธรรมกบผพพากษาศาลชนตน

๔. เปดโอกาสใหชาวมสลมทอยนอกเขตสจงหวดไดมโอกาสใชกฎหมายอสลามดวย

เหมอนกบประเทศฟลปปนส ทงนกเพอลดชองวางความตาง และใหสทธเสรภาพเทาเทยมกนในทก

ภมภาค โดยการเปดต าแหนงดะโตะประจ าภาคเพอพจารณาคดพเศษทตองใชกฎหมายอสลาม

๕. เปดใหมศาลสงเพอพจารณาคดพเศษกฎหมายอสลามครอบครวและมรดก เพอเปด

โอกาสใหมการพจารณาค าพพากษาทผดพลาดของศาลชนตน

30

ภำคผนวก

ประมวลรปภำพกำรอบรมศกษำดงำน

31

เอกสำรประกอบกำรอบรม

บรรยกำศกำรอบรม ณ เทคโนฮบ

32

33

ศกษำดงำน ณ ศำลอทธรณ

ประเทศฟลปปนส

34

35

เยยมชมหมำวทยำลบ UP