تغذيه با شير مادر 

آموزش ياهداف      آناتومي پستان و فيزيولوژي ترشح شير را به طور خالصه بيان كند تركيبات مختل'ف شي'ر مادر و اختالفات عمده شي'ر مادر و شي'ر گاو را ب'ه      

طور مختصر توضيح دهد تفاوت تركيبات شي'ر مادر را در مراح'ل مختل'ف شيرده'ي و در طول ه''ر      

وعده تغذيه با شير مادر توضيح دهدع'وامل ضد عفونت موجود در شير مادر را شرح دهد       نق'ش ايمن'ي بخش'ي شي'ر مادر براي حفاظ'ت شيرخوار در برابر بيماري ه'ا      

را توضيح دهد مزاياي شي''ر مادر را ب''ه تفكي''ك مزاياي مربوط ب''ه كودك، مادر و مزاياي      

اقتصادي اجتماعي ، بر شمرده و توضيح دهد مزاياي تماس زود هنگام مادر و نوزاد و تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر را بالفاص'له بع'د      

از تولد بيان كننددن      نكات اساسي در تغ'ذيه با شير مادر را بيان كشاخص هاي ناكافي بودن شير مادر و علل آن را نام ببرد       در مورد شيرده'''ي در مادران شاغ'''ل توضي'''ح داده و در مورد نگهداري و      

طرز مصرف شير دوشيده شده مختصري شرح دهددر مورد مص'رف داروها در دوران شيردهي توضيح دهد       در مورد وضعي'ت كنون'ي تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر در ايران و جهان شرح مختص'ري  

بيان كند 

بع'''د از تول'''د، دوران س'''ريع تري'''ن مرحل'''ه رشدشيرخواري اس'ت. نيازهاي غذائ'ي كودكان در س'نين مختل'ف متفاوت اس'ت. لذا نوع غذاهائ'ي ك'ه تامي'ن كننده اي''ن نيازه''ا هس''تند باي''د هماهن''گ ب''ا رش''د و تكام''ل ط''بيعي جس''ماني و گروه س''ني آنه''ا باشد. مه'م تري'ن نشان'ه س'المت، رش'د و تكام'ل مطلوب

تركي''ب شي''ر مادر كامال منطب''ق ب''ا كودك اس''ت.نيازهاي شيرخوار اس'ت و بدي'ن لحا'ظ مناس'ب تري'ن

رشد را در كودك تامين مي كند.

فيزيولوژي و پستان آناتوميشير ترشح

بخ'ش ب'ه نام لوب تقس'يم شده و 15-20ه'ر پس'تان ب'ه ه'ر لوب داراي تقس'يمات كوچ'ك تري اس'ت ك'ه شام'ل آرئول ه'''ا و مجاري شيري م'''ي باشد. از ه'''ر لوب

ب'ه نوك پس'تان م'ي رس'د. شي'ر از آرئول ه'ا مجرائ'يتوس'ط مجاري كوچ'ك تري ب'ه مجاري بزرگ ت'ر حم'ل شده و ه'''ر مجرا داراي بخ'''ش وس'''يع تري ب'''ه نام

س''ينوس هاي . س''ينوس هاي الكت''ي فروس م''ي شودالكت'ي فروس ب'ه عنوان مخزن موق'ت شي'ر، عم'ل م'ي كنن'د و در پشت هال'ه پس'تان )آرئول( قرار دارن'د و ب'ه وس'يله مجراي باريك'ي در قس'مت نوك پس'تان ي'ا نيپ'ل ب'ه بيرون راه م'ي يابند. اندازه پس'تان ه'ا در شيرده'ي

نقشي ندارد.

رفلكس پروالكتين يا توليد شير (Milk Production Reflex)

پروالكتي''ن و اكس''ي توس''ين، هورمون هاي عمده ايهس''تند ك''ه در شيرده''ي نق''ش دارن''د و ب''ه ترتي''ب از بخ'ش قدام'ي و خلف'ي هيپوفي'ز ترش'ح م'ي شوند. نوك پس'تان ب'ا مكيدن، تحري'ك م'ي شود و هيپوفي'ز در پاس'خ ب'ه اي'ن تحري'ك، پروالكتي'ن ترش'ح م'ي كن'د ك'ه ب'ا جريان خون ب'ه پس'تان رس'يده و موج'ب تولي'د شي'ر م'ي گردد. اي'ن وقاي'ع از تحري'ك ت'ا تولي'د شي'ر را رفلك'س پروالكتي'ن

م'ي نامند. (Milk Production Reflex)ي'ا تولي'د شي'ر ب'ا مكيدن، شي'ر بيشتري تولي'د م'ي شود ك'ه عرض'ه و تقاضاي شي'ر نام دارد. ه'ر عامل'ي ك'ه موج'ب كاه'ش مكيدن شيرخوار گردد رفلك''س پروالكتي''ن را مخت''ل م''ي كند. مث''ل تغذي''ه ب''ا بطري، اس''تفاده از پس''تانك،

مصرف داروهاي مسكن و آرام بخش ها.

رفلكس فوران يا رفلكس اكسي توسين يا ترشح شير

(Milk Ejection Reflex)

اكس''ي توس''ين ب''ا مكيدن شيرخوار و تحري''ك نوك پس''تان ازهيپوفي'ز ترش'ح شده و ب'ا جريان خون ب'ه پس'تان م'ي رس'د. ب'ا منقب'ض نمودن س'لول هاي اطراف آرئول ه'ا شي'ر را ب'ه جريان م''ي اندازد. اي''ن وقاي''ع رفلك''س اكس''ي توس''ين ي''ا ترش''ح

( ناميده م'ي شود. نشان'ه هاي Milk Ejection Reflex)شي'رفعال بودن رفلك'س اكس'ي توس'ين عبارتن'د از: احس'اس فشار در پس'تان ه'ا، جريان يافت'ن شي'ر از پس'تان هنگام فكركردن ب'ه شيرخوار، خي''س شدن پس''تان ديگ''ر هنگام تغذي''ه شيرخوار، احس''اس درد رحم''ي، بل''ع منظ''م شيرخوار و ديدن شي''ر در گوش'ه دهان او. بديه'ي اس'ت ك'ه احس'اس درد، ترس، تردي'د و نگران'ي و نداشت'ن اعتماد ب'ه نف'س در توانائ'ي خود در شيرده'ي، رفلك'س اكس'ي توس'ين را مهار م'ي كند. در عوض احس'اسات

اعتماد ب''ه نف''س، فك''ر كردن ب''ه شيرخوار و خوب مادر مث''ل .شنيدن صداي او اين رفلكس را تحريك مي كند

س''ومين رفلك''س مه''م ك''ه در خود پس''تان وجود داردتأثي'ر تخلي'ه پس'تان اس'ت. اگ'ر پس'تان، پ'ر باق'ي بمان'د، حت'ي ب'ا وجود رفلك'س هاي پروالكتي'ن و اكس'ي توس'ين ني'ز تولي'د شي'ر متوق'ف خواه'د شد. مكيدن شيرخوار

هر سه رفلكس را تحت كنترل دارد. در روزهاي اول بع'د از زايمان، پس'تان ه'ا خال'ي و نرم

ب''ه نظ''ر م''ي رس''ند و فق''ط مقدار كم''ي كلس''تروم )آغوز( ترش'ح م'ي كنند. س'پس پ'ر و س'فت ت'ر شده و

(. پ'س از Come-in)ب'ه اص'طالح شي'ر جريان م'ي ياب'د چن'د روز مجددا پس'تان ه'ا خال'ي ت'ر و نرم ت'ر ب'ه نظ'ر م'ي رس'ند. ط'بيعي بودن اي'ن حاالت را باي'د ب'ه مادران

گوشزد كرد و نگراني آنها را برطرف نمود.

Milk Ejection Reflex“Let Down”

Tingling sensation in breast Relaxed feeling occurs “Let down” can occur between feedings

جنبه هاي تغذيه اي شير مادر شيرمادر از لحاظ تغذي'ه اي براي شيرخوار، كام'ل اس'ت و تمام مواد مغذي

مورد نياز او را به مقدار مناسب تا شش ماهگي فراهم مي نمايد. شي'ر مادر بيشتري'ن مقدار الكتوز را نس'بت ب'ه س'اير شيره'ا دارد ك'ه منب'ع

مهم انرژي است. شيرهاي حيوان'ي پروتئي'ن بيشتري نس'بت ب'ه شي'ر مادر دارند. انس'ان كندت'ر

از س'اير حيوانات رش'د م'ي كن'د و ب'ه پروتئي'ن كمتري نياز دارد. اگ'ر نوزاد بي'ش از مقدار مورد نيازش پروتئي'ن درياف'ت كن'د دف'ع آ'ن براي كلي'ه هاي

نارس او مشكل خواهد بود. كيفي'ت پروتئي'ن انواع شيره'ا مث'ل كمي'ت آ'ن متفاوت اس'ت. قس'مت اعظ'م

پروتئي'ن شي'ر گاو كازئي'ن اس'ت ك'ه در معده شيرخوار دلم'ه س'فت غيرقاب'ل هضمي ايجاد مي كند.

اما كازئين شير مادر كمتر بوده و پروتئين عمده آن آلفا الكتالبومين است ودلمه نرم تري ايجاد كرده و هضم آن آسان تر است.

بس'يار مطلوب بوده پروتئي'ن هاي شي'ر مادر از لحاظ توازن اس'يدهاي آمين'هو دقيقا مطاب'ق نيازهاي رشدي شيرخوار م'ي باشن'د، در حال'ي ك'ه شي'ر هاي حيوان'ي برخ'ي از اس'يدهاي آمين'ه را ب'ه مقدار زياد و برخ'ي ديگ'ر را ب'ه مقدار

ناكافي دارند.

ماهگي و 5وزن شيرخوار در حوالي هفتگي 6-7 وزن گوساله در حوالي

.دو برابر مي شود

تري گليس'ريد مه'م تري'ن چرب'ي شي'ر مادر اس'ت. اس'يدهاي چرب ضروري در شي'رمادر بي'ش از شي'ر گاو اس'ت. اي'ن اس'يدها ب'ه ويژ'ه براي رش'د مغ'ز و س'المت عروق خون'ي اهمي'ت دارند. شي'ر مادر حاوي آنزي'م ليپاز براي كم'ك' ب'ه جذب چرب'ي اس'ت

كه در ساير شيرها وجود ندارد. مواد معدن''ي موجود در شي''ر مادر براي تأمي''ن نياز شيرخوار كاف''ي اس''ت ام''ا در

شير گاو به مقدار زياد وجود دارد. 'شيرخواران'ي ك'ه از شي'ر گاو تغذي'ه م'ي شون'د ب'ه عل'ت درياف'ت مقدار زيادي از نم'ك

ه'ا نياز ب'ه آ'ب اضاف'ي دارن'د و كلي'ه هاي نارس نوزادان براي دف'ع نم'ك هاي اضاف'ي دچار مشك'ل خواه'د ش'د در ص'ورتي ك'ه مقدار آ'ب موجود در شي'ر مادر ني'ز كاف'ي

ماه اول نياز ب'ه آ'ب اضاف'ي حت'ي در آ'ب و هواي 4-6شي'ر مادرخواران در اس'ت و گرم ندارند.

70ب'ا وجود ك'م بودن مقدار آه'ن شيرمادر، جذب آ'ن بس'يار خوب اس'ت و ت'ا حدود درصد( آن به مصرف بدن شيرخوار مي رسد.90درصد )يا حتي

( 1 ب'ه 2جذب كلس'يم شي'ر مادر ب'ه دلي'ل وجود نس'بت باالي كلس'يم ب'ه فس'فر )بيشت''ر از شي''ر گاو اس''ت. گرچ''ه ميزان روي شي''ر مادر ك''م اس''ت ام''ا فراهم''ي

( آ'''ن در مقايس'''ه ب'''ا روي افزوده شده ب'''ه شيرهاي bioavailability)زيس'''تي مصنوعي بسيار باالست.

ميزان ويتامي''''ن هاي شي''''ر مادر تقريبا براي تأمي''''ن نيازهايشيرخواران كاف'ي اس'ت. مادري ك'ه خود ب'ه مقدار كاف'ي ويتامي'ن

مصرف مي كند تمام نيازهاي كودك را ت'أمين مي كند. مقدار ويتامي'نD .شير مادر زياد نيست اما جذب آن خوب است غلظ'ت ويتامي'نB12 شي'ر مادر خيل'ي ك'م اس'ت ام'ا فراهم'ي

زي'ستي آن با وجود فاكتور ويژه انتقال دهنده، افزايش مي يابد. ويتامين( غلظ'ت نياسين، اسيد فوليك و اسيد اسكوربيكC غالبا )

در شير انسان بيشتر از' شير ساير پستاندار'ان است. تركي'ب شي'ر مادر ب'ا س'ن شيرخوار' تغيي'ر م'ي كند. اي'ن تغييرات از

شروع ت'ا پايان ه'ر وعده تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر، بي'ن دفعات' مختل'ف شيردهي و نيز در طول روز و'جود دارد.

ويتامي''نشي''ر مادر حاوي K ب''ه مقدار كاف''''ي و ب''''ا جذب خوب اس'ت ام'ا ب'ه عل'ت مص'رف حج'م ك'''م شي'''ر در روزهاي اول تول'''د مقدار آ'''ن كاف'''ي نيس'''ت و الزم اس'''''''ت جه'''''''ت جلوگيري از

خونريزيهاي نوزادي تزريق شود.

روز اول پ'س از 2-3كلس'تروم )آغوز ي'ا ماك(، شي'ر غلي'ظ زرد رنگ'ي اس'ت ك'ه پس'تان ه'ا در زايمان توليد مي كنند.

در مقايسه با شيري كه پس از آن توليد مي شود داراي ،مقدار بيشتري پروتئين ،چربي كمتر ويتامين هاي محلول در چربي و .برخي مواد معدني مثل سديم، روي، الكتوز و ويتامين هاي محلول در آب است ، كلستروم بعلت باال بودن ميزان كاروتن آن زرد رنگ استدر مقايسه با شير كامل ميزان پروتئين بيشتر و قند كمتر داشته واز نظر امالح غلظت سديم ، پتاسيم و كلر آن بيشتر است.

چن''د روز بع''د از زايمان ك''ه شي''ر جريان پيدا كرد تركي''ب آغوز تغيي''ر كرده و شي''ر رسيده (Mature Milk).توليد مي شود

شيري ك'ه در ابتداي ه'ر وعده تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر ترش'ح م'ي شودFore milk نام دارد ك'ه حاوي مقادير زيادي پروتئي'ن، الكتوز و آب م'ي باشد و اغل'ب بي رنگ و همچنين آبكي به نظر مي رسد

.و ممكن است مادر نگران شده و شير خود را رقيق تصور كند ام'ا ب'ه تدري'ج ك'ه شيرخوار ب'ه مكيدن ادام'ه م'ي ده'دHind Milk ترش'ح م'ي شود ك'ه چرب'ي آ'ن

س'فيد رن'گ است. شيرخوار باي'د اي'ن شي'ر را ب'ه و غن'ي از انرژ'ي وFore milkس'ه برابر بي'ش از مقدار كافي دريافت كند.

جنبه هاي ايمونولوژيك شير مادر

عوام'ل ض'د عفون'ت موجود در كلس'تروم و شي'ر رس'يده مادر شام'ل تركيباتمحلول و عوامل سلولي مي باشد.

تركيبات محلول ايمونوگلوبولين ها(IgA, IgM, IgG ،) ،ليزوزويم و ساير آنزيم ها الكتوفري''ن و فاكتور بيفيدوس و س''اير مواد تنظي''م كننده س''يستم ايمن''ي

هستند. عوام'ل س'لولي شام'ل ماكروفاژه'ا )ك'ه حاويIgA ليزوزي'م ه'ا و الكتوفري'ن ،

هستند( لنفوس'يت ه'ا، گرانولوس'يت ه'ا، نوتروفي'ل ه'ا و س'لول هاي اپ'ي تليال م'ي

شوند. عوام'ل ض'د عفون'ت موجود در شي'ر مادر، شيرخوار را در برابر بس'ياري از

بيماري ه'ا محافظ'ت م'ي كند. اي'ن عوام'ل در س'اير شيره'ا وجود ندارن'د ي'ا غيرفعال هستند.

جنبه هاي ايمونولوژيك شير مادر

پروتئين هاي مهم شير مادر كه در پيشگيري از عفونت ها نقش دارند عبارتند از ليزوزيم، الكتوفرين و ايمونوگلوبولينIgA. ايمونوگلوبولي'نIgA( پرزهاي روده villi را پوشانده و از ورود باكتري ه'ا و ويروس ه'ا )

به بافت جلوگيري مي كنند. غلظ'تIgA در كلس'تروم در باالتري'ن حد اس'ت و لذا مص'رف كلس'تروم در پيشگيري از

شي''ر، در دومي''ن س''ال زندگ''ي طف''ل مجددا IgAعفون''ت ه''ا اهمي''ت دارد. غلظ''ت افزايش مي يابد.

الكتوفري'ن موجود در شي'ر مادر ب'ا آه'ن متص'ل شده و از رش'د باكتري هائ'ي ك'ه ب'ه آه'ننياز دارند پيشگيري مي كند.

ليزوزي''م كشنده باكتري هاس''ت. غلظ''ت ليزوزوي''م و الكتوفري''ن ني''ز مشاب''هIgA در مراحل بعدي شيردهي افزايش مي يابد.

:ساير عوامل ضد عفونت شير مادر عبارتند از گلبول هاي س'فيد شام'ل ماكروفاژه'ا ك'ه ميكروب ه'ا را م'ي بلعن'د و لنفوس'يت ه'ا ك'ه

آنتي بادي ها را مي سازند. شي'ر مادر حاوي فاكتور بيفيدوس اس'ت ك'ه موج'ب رش'د الكتوباس'يلوس بيفيدوس شده

و ب'''ا اس'''يدي كردن محي'''ط روده از رش'''د ميكروب هاي بيماري زا پيشگيري و بوي اي'ن ب'و ب'ا بوي مدفوع شيرخواران'ي ك'ه از .ماس'ت را در مدفوع شيرخوار ايجاد م'ي كند

شير مصنوعي استفاده مي كنند متفاوت است.

جنبه هاي ايمونولوژيك شير مادر

شي'ر مادر حاوي فاكتورهاي رش'د ني'ز م'ي باشن'د ك'هبا غلظت بيشتري در كلستروم وجود دارند.

فاكتورهاي رش''د موجود در شي''ر مادر ب''ه تكام''لمخاط روده شيرخوار كمك مي كنند.

اگ'''ر نوزاد قب'''ل از تكام'''ل مخاط روده ب'''ه طورمص''نوعي تغذي''ه شود پروتئي''ن هائ''ي مث''ل پروتئي''ن شي'''ر گاو وارد خون شيرخوار شده و ايجاد آلرژ'''ي

مي كنند.

مزاياي شير مادرمزاياي م'ربوط به كودكمزاياي م'ربوط به مادر مزاياي اقتصادي ' اجتماعي

مزاياي مربوط به كودك ماهگ'ي 6   شي'ر مادر ب'ه تنهائ'ي م'ي توان'د از لحظ'ه تول'د ت'ا پايان

تمام نيازهاي غذائ''ي شيرخوار ط''بيعي را براي رش''د ط''بيعي او تأمين كند.

آغوز حاوي مواد مفي''د و ارزنده ايمن''ي اس''ت ك''ه كودك را در  مقابل بيماري هاي عفوني محافظت مي كند.

واد مختل'ف ض'د عفون'ت در شي'ر مادر احتمال ابتالي شيرخوار را مب'ه بس'ياري از عفون'ت ه'ا ب'ه ويژ'ه عفون'ت هاي گوارش'ي و تنفس'ي

كاهش مي دهد. ميزان ابتال ب''ه آس''م، اگزم''ا و انواع آلرژ''ي در شي''ر مادرخواران

بسيار كمتر گزارش شده است. در شي'ر مادرخواران ب'ه عل'ت متابوليس'م بهت'ر كلس'ترول مشك'ل

افزاي'ش كلس'ترول در بزرگس'الي و احتمال خط'ر ابتال ب'ه بيماري هاي قلبي ' عروقي كمتر است.

چرب'ي و پروتئي'ن شي'ر مادر بهت'ر از چرب'ي و پروتئي'ن ديگ'ر انواع، كوليك'يشيره'ا هض'م و جذب م'ي شود. ب'ه همي'ن دلي'ل دردهاي

جم'ع شدن گاز، اس'تفراغ و حس'اسيت نس'بت ب'ه پروتئي'ن در اي'ن شيرخواران كمتر مشاهده مي شود.

مزاياي مربوط به كودك   .تركي'ب شي'ر مادر همراه ب'ا رش'د شيرخوار تغيي'ر پيدا م'ي كند

چرب'ي شي'ر مادر در شروع ه'ر وعده شي'ر كمت'ر اس'ت و س'پس ميزان آ'ن تدريجا بيشت'ر م'ي شود. اي'ن تغييرات كم'ك بزرگ'ي ب'ه

سير نگهداشتن شيرخوار مي كند. ب'ه عل'ت اختالف در تركي'ب چرب'ي شي'ر مادر، شيرخوار، پرخوري

نم''ي كن''د و كمت''ر چاق م''ي شود. چاق''ي اي''ن دوران زمين''ه س''از در بزرگسالي است.ديابتعوارض قلبي ' عروقي، مفصلي و

،ب'ه عل'ت وجود آ'ب كاف'ي در شي'ر مادر ب'ه خص'وص ابتداي شي'رتشنگ''ي شيرخوار برطرف شده و اشتهاي او تحري''ك م''ي شود و نيازي ب''ه دادن آ''ب ي''ا آ''ب قن''د حت''ي در مكان هاي بس''يار گرم و

خشك نيست. ميزان س'ديم و پروتئي'ن شي'ر مادر ب'ه حدي اس'ت ك'ه ب'ه كلي'ه هاي

نوزاد كه هنوز كامل نشده اند صدمه اي وارد نمي كند. شي''''ر مادر ؛ پاكيزه، داراي درج''''ه حرارت مناس''''ب و عاري از

آلودگي ميكروبي است.

تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر رابط'ه عاطف'ي بي'ن مادر و فرزن'د را بيشت'رم'ي كند. تماس و توج''ه مادر هنگام شيردادن اث''ر مطلوب''ي بر

رشد شيرخوار دارد. جذب كلس'يم شي'ر مادر ب'ه س'بب نس'بت مناس'ب كلس'يم ب'ه

فسفر بهتر انجام مي شود. ب'ه دلي'ل وجود عوامل'ي مث'ل الكتوفري'ن و اس'يديته بيشت'ر شي'ر

مادر، جذب آهن شير مادر به مراتب بهتر صورت مي گيرد. احتمال بروز اس'هال در شيرمادرخواران ب'ه مرات'ب كمت'ر اس'ت

Diaper)و ني'ز ب'ه س'بب نوع مدفوع، س'وختگي ناحي'ه تناسلي Rash.كمتر ديده مي شود )

شير مادر خواران كمتر دچار مشكالت دنداني ناشي از پستانكو تغذيه مصنوعي مي شوند.

مزاياي مربوط به مادر تغذي'ه انحص'اري و مكرر شيرخوار ب'ا شي'ر مادر در ش'ب و

روز عادت ماهيان'ه مادر و امكان تخم'ك گذاري وي را ب'ه تعوي'ق م'ي اندازد. در نتيج'ه، حاملگ'ي هاي زودرس كمت'ر

اتفاق مي افتد. جم'ع شدن و برگش'ت رح'م ب'ه اندازه ط'بيعي در مادران'ي

ك'ه ب'ه نوزادانشان شي'ر م'ي دهن'د، س'ريع ت'ر انجام م'ي گيرد. برگش''ت س''ريع رح''م ب''ه حال''ت ط''بيعي و ديرت''ر شروع شدن عادت ماهيان''ه ب''ه دلي''ل شيرده''ي، باع''ث

جلوگيري از كم خوني مادر مي شود. مادران'ي ك'ه ب'ه نوزادشان شي'ر م'ي دهن'د چون از چر'ب'ي

ذخيره شده دوران بارداري براي س''اختن شي''ر اس''تفاده م'ي كنن'د، زودت'ر وزن اضاف'ي را از دس'ت م'ي دهن'د و پس'تان ه'ا و اندامشان ني'ز ب'ه همي'ن دلي'ل زودت'ر ب'ه حال'ت

طبيعي قبل از بارداري بر مي گردد. احتمال ابتالء ب'''ه س'''رطان پس'''تان و تخمدان در زنان

شيرده كمتر است. مادر ب'ه دلي'ل تماس هاي مكرر كودك ب'ا بدن'ش در جريان

شيرده'ي و احس'اس آرام'ش و رضايت'ي ك'ه از اي'ن تماس حاص'ل م'ي شود وض'ع روح'ي و عاطف'ي بهتري خواه'د

داشت.

اجتماعي'مزاياي اقتصادي تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر ب'ا توج'ه ب'ه افزاي'ش نياز غذائ'ي مادر در  

طول شيردهي از هر شيوه ديگر تغذيه،' به مراتب ارزانتر است. شي'ر مادر خواران چون كمت'ر بيمار م'ي شون'د هزين'ه درمان آنه'ا

به طور مشخص كاهش مي يابد. در بيمارس'''تان هائ'''ي ك'''ه از شيوه ه'''م اطاق'''ي مادر و نوزاد

(Rooming in اس''تفاده م''ي شود بروز عفون''ت و هم''ه گي''ر )شدن آ'ن در بي'ن نوزادان، ب'ه مرات'ب كمت'ر اتفاق م'ي افت'د و طب'ق محاس'بات دقي'ق، هزين'ه بيمارس'تان ه'ا و نيروي انس'اني مورد نياز

هم كاهش مي يابد. مادران'ي ك'ه كودكانشان را از شي'ر خود تغذي'ه م'ي كنن'د عالوه بر

كم''ك ب''ه رش''د و تكام''ل مناس''ب نس''ل آينده،' از خروج مبال''غ هنگفت'ي ارز ب'ه خارج از كشور براي ورود شي'ر خش'ك جلوگيري

و از اين طريق به توسعه اقتصادي كشور كمك مي كنند. س''المت ه''ر جامع''ه ب''ا ارتقاي س''طح تغذي''ه، رش''د كودكان و

پيشگيري از بيماري هاي عفون''''''ي، تنظي''''''م خانواده و كنترل جمعي''ت ارتباط مس''تقيم دارد. تغذي''ه ب''ا شي''ر مادر ب''ه فراه''م

نمودن اين امكانات كمك مي كند.

اولين تغذيه با شير مادر و هم اتاقي مادر و )Rooming in( نوزاد

راي'جبس'ياري از روش هاي ه'ا و بخ'ش هاي در زايشگاهقديم'ي زايمان بيمارس'تان ه'ا نظي'ر جدائ'ي مادر و نوزاد، تغذي'ه ب'ا بطري، آ'ب قن'د و شي'ر خش'ك، شيرده'ي منظ'م و طب'ق برنام'ه، مص'رف داروهاي بيهوش'ي و آرام بخ'ش براي مادر درمواق'ع زايمان و ... ب'ا

شروع موفقيت آميز تغذيه با شير مادر تداخل مي كنند. طالعات متعددي نشان داده ان'''د ك'''ه تماس فوري مادر و نوزاد و م

تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر بالفاص'له بع'د از تول'د، ترجيحا در اتاق زايمان ب'ه بي'ن آنه'ا (Bondingبرقراري و اس'تحكام رواب'ط عاطف'ي روان'ي )

كم'ك كرده و ني'ز موجبات شروع موف'ق تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر و تداوم آن به مدت طوالني تر را فراهم مي كند.

نوزادان، ظرف ني'م ت'ا ي'ك س'اعت اول بع'د از تول'د، بس'يار هوشيار وحس'اس بوده و اكثرا ماي'ل ب'ه تغذي'ه هس'تند. چنانچ'ه نوزاد ب'ا موادي غي'ر از شي'ر مادر تغذي'ه شود احتمال شروع موف'ق و تداوم تغذي'ه او ب'ا شي'ر مادر كمت'ر م'ي شود و ه'ر چ'ه تعداد دفعات تغذي'ه مص'نوعي بيشت'ر باش'د موفقي'ت شيرده'ي مادر كمت'ر خواه'د بود. نوزادان ب'ا ذخيره كاف'ي مايعات و گليكوژ'ن كاف'ي متول'د م'ي شون'د و تغذي'ه ب'ا

( تمام Mature Milkكلس''تروم و پ''س از آ''ن ب''ا شي''ر رس''يده ). بنابراي'ن هم اتاق'ي مادر نيازهاي تغذي'ه اي نوزاد را برطرف مي كند

بالفاصله بعد از تولد اهميت زيادي دارد. (Rooming inو نوزاد )

س'اعت بع'د 4-6مادران'ي ك'ه س'زارين شده ان'د معموال از س'زارين ي'ا ب'ه مح'ض آنك'ه مادر ب'ه هوش آم'د م'ي

توانند نوزاد خود را شير دهند. ،اولي''ن تغذي''ه اي''ن نوزادان باي''د ب''ا شي''ر مادر باش''د

( Full term)بنابراين معموال نوزادان سالم و به هنگام ت'ا ب'ه هوش آمدن مادر نياز ب'ه تغذي'ه ب'ا س'اير مايعات

ندارند. ،ب'ه ه'ر حال ضروري نيس'ت ك'ه نوزاد را براي تغذي'ه

مجبور كرد بلك'ه باي'د مادر را تشوي'ق نمود ت'ا در همان زمان'ي ك'ه احس'اس م'ي كن'د نوزاد آمادگ'ي دارد ب'ه او شي''ر بدهد. در اولي''ن شيرده''ي، مادر نياز ب''ه كم''ك و

دستياري كاركنان بهداشتي دارد.

نكات اساسي در تغذيه با شير مادر

تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر باي'د بالفاص'له بع'د از تول'د شروع شود. ارج'حاست در اتاق زايمان پس از خشك كردن نوزاد و پوشاندن سر او، نوزاد را روي س'ينه مادر قرار دهن'د و او را ب'ا پوشش'ي گرم بپوشانن'د ت'ا تماس پوس'ت ب'ا پوس'ت ب'ه خوب'ي برقرار شده و

تغذيه با شير مادر آغاز شود. آغوز، حج''م محدودي داشت''ه و ممك''ن اس''ت در ه''ر نوب''ت

شيرده'ي از ي''ك ي'ا دو قاش'ق مرباخوري در ه'ر پس'تان تجاوز نكند. نياز نوزاد ه'م در همي'ن ح'د اس'ت. بديه'ي اس'ت مكيدن هاي مكرر شيرخوار، مقدار شي''ر مادر را مطاب''ق نياز و رش''د

كودك افزايش مي دهد. در هفت'ه هاي اول، در ه'ر وعده تغذي'ه باي'د از ه'ر دو پس'تان ب'ه

نوزاد شي'ر داد ت'ا س'بب تحري'ك ترش'ح شي'ر شود ب'ه اي'ن ترتي'ب ك'ه بع'د از تخلي'ه ي'ك پس'تان، نوزاد ب'ه پس'تان ديگ'ر گذاشت'ه شود. در هفت'ه هاي بع'د بر حس'ب نياز و مي'ل شيرخوار م'ي توان از ي'ك ي'ا ه'ر دو پس'تان اس'تفاده نمود. باي'د توج'ه داش'ت ك'ه در شيردادن ب'ه تناوب از پس'تان ه'ا اس'تفاده شود. مثال اگ'ر در ي'ك وعده شيرخوار از پس'تان چ'پ تغذي'ه كرد در وعده بعدي باي'د

از پستان راست شروع كند.

طول مدت شيرخوردن از ه'ر پس'تان و فواص'ل شيرخوردن ازهمان روز اول تول'د باي'د مطاب'ق مي'ل و دلخواه شيرخوار باش'د و هرگ'ز نباي'د براي آ'ن محدوديت'ي قائ'ل شد. بنابراي'ن از تنظي'م

س''اعت ي''ك بار شيردادن باي''د 4 ي''ا 3برنام''ه دقي''ق مثال ه''ر خودداري نمود، شيرخوار بر حس'''ب نياز و گرس'''نگي در ه'''ر

ساعت از شب يا روز كه مايل است با شير مادر تغذيه شود. براي اينك'ه شيرخوار بتوان'د ب'ه راحت'ي و ب'ه مقدار كاف'ي از شي'ر

مادر تغذي'ه كن'د بهت'ر اس'ت خش'ك و تمي'ز باشد. ضمنا پيچيدن س''فت و س''خت و محي''ط بس''يار س''رد ي''ا بس''يار گرم موج''ب

كاهش اشتهاي كودك براي شيرخوردن مي شود. قب'ل از ه'ر بار شي'ر دادن حتما مادر باي'د دس'تهايش را ب'ا آ'ب و

ص'ابون بشويد. در ص'ورت امكان روزي ي'ك بار اس'تحمام نماي'د و اگ''ر اي''ن كار براي''ش مقدور نيس''ت حداق''ل روزي ي''ك بار پس'تان هاي'ش را بشويد. براي شس'تشوي پس'تان ه'ا ب'ه ج'ز آ'ب س'الم از هي'چ ماده ي'ا محلول ضدعفون'ي كننده مث'ل ص'ابون ي'ا الك'ل اس'تفاده نكن'د زيرا ممك'ن اس'ت منج'ر ب'ه ترك خوردن نوك

پستان هايش شود.

  بع'د از خاتم'ه شيردادن و قب'ل از پوشاندن پس'تان، برايجلوگيري از ص'دمه ب'ه نوك پس'تان بهت'ر اس'ت ي'ك قطره شي'ر بر روي نوك پس'تان گذاشت'ه شود ت'ا در معرض هوا خش'ك گردد. ب'ه عبارت ديگ'ر بع'د از شيردادن نيازي ب'ه

شستشوي پستان نيست. براي اينك'ه ترش'ح شي'ر، لباس را كثي'ف نكن'د م'ي توان از

تك'ه پارچ'ه تمي'ز و لطيف'ي ك'ه در داخ'ل س'ينه بن'د قرار م'ي گيرد اس'تفاده نمود ت'ا شيري ك'ه ترش'ح م'ي شود )نش'ت م''''ي كن''''د( جذب شده لباس را خي''''س و ب''''د منظره

       .نكند در بعض'ي موارد از جمل'ه وضعي'ت نادرس'ت مكيدن ك'ه

متوق'ف كردن تغذي'ه از پس'تان ضروري اس'ت نباي'د پس'تان را از دهان شيرخوار بيرون كشي''د بلك''ه باي''د انگش''ت كوچ''ك دس''ت را از گوش''ه دهان شيرخوار وارد نمود ت''ا خالء ناش'ي از مكيدن بر طرف و پس'تان ب'ه آس'اني ره'ا

شود.

Breastfeeding:Getting Started

Is Your Baby Hungry?Infant Feeding Cues

Bringing hands to mouth or cheek and trying to suck on them

Rooting Lip smacking, mouthing, tongue protrusion Crying is a late feeding cue

Breastfeeding Your Infant

Wash your hands Position yourself comfortably and

correctly Use pillows or towels for support Uncover the breast you wish to offer first

Positioning

Poor positioning and attachment

Pinched nipple with crack

The Side-lying Position

Lie on your side Use pillows Tummy-to-tummy Baby’s mouth in line

with nipple

Illustration by Joyce Kopatch, USACHPPM

The Football Position

Baby’s legs are under your arm Use pillows Helpful for baby’s who are having

trouble latching onIllustration by Joyce Kopatch, USACHPPM

The Cradle Position Tummy-to-tummy Baby’s head in

crook of your elbow Shoulders, hips, in

straight line Level with breast Pillow in lap will help

Illustration by Joyce Kopatch, USACHPPM

Offering Your Breast to Baby

Fingers underneath, thumb on top of breast

Fingers well behind areola

Illustration by Joyce Kopatch, USACHPPM

Rooting Reflex and Latch-On

Position baby correctly at breast with mouth directly in front of nipple

Use nipple to tickle baby’s lips until mouth opens wide

Support baby’s head Baby’s mouth is open wide enough to

take in nipple and most of areola

Latch-On

Open wide… Quickly center your

nipple in his mouth and pull him toward you

Baby’s lower jaw far back from the nipple

Baby’s chin on breast Nose may be on

breast

Lower jaw too far away

Lip retraction

Coming off the breast Watch baby for cues that he is finished

May spontaneously come off the breast May fall asleep

Allow baby to determine when he is done Foremilk and hindmilk

If you need to stop the feeding early, break suction by inserting finger into corner of baby’s mouth

ناكافي بودن شير مادرخود داليل'ي ارائ'ه م'ي معموال مادران براي ناكاف'ي بودن شي'ر

كنند شامل وچ'ك بودن پس'تان ه'ا، نرم بودن آنه'ا، نداشت'ن شي'ر كاف'ي در ك

خويشان يا قطع شير در شيردهي قبلي و يا ،دالي'ل مربوط ب'ه شيرخوار مث'ل گري'ه و بي قراري، ك'م خواب'ي

تقاضاي مكرر براي شيرخوردن، مكيدن انگشتان ك'''ه هيچكدام شاخص ناكافي بودن شير مادر نيست.

شاخ''ص هاي كاف''ي بودن شي''ر مادر در ماه هاي اول پ''س از.استتولد، افزايش وزن شيرخوار

،فقدان تكرر شيرده'ي، شيرده'ي كوتاه و ب'ا عجل'ه در ه'ر وعدهخوراندن مايعات و شي'ر كمك'ي ب'ا بطري ب'ه شيرخوار، وضعي'ت نامناس'''ب مكيدن، رفلك'''س ضعي'''ف اكس'''ي توس'''ين، فقدان شيرده'ي در ش'ب، مص'رف قرص هاي ض'د بارداري تركي'بي در

دوران شيردهي و ... سبب كاهش شير مادر مي شوند.

Challenges

شيردهي در مادران شاغلوشيدن و نگهداري شيرد

تغييرات اجتماع'ي، وض'ع و تعدي'ل قواني'ن براي حماي'تمادران شاغ''ل شيرده در جامع''ه ب''ه عنوان راه ح''ل

هاي درازمدت، ضروريست. ت ك'ه مادران را در شراي'ط موجود ب'ا اس'هدف اي'ن

امكانات'ي ك'ه در اختيار دارن'د ب'ه بهتري'ن وج'ه كم'ك كني'م تا شيردهي موفقي داشته باشند.

چنانچ'ه مح'ل كار مادر، دور از منزل اس'ت و ي'ا مه'دكودك در جوار مح''ل كارش وجود ندارد و نم''ي توان''د از مرخص'ي س'اعتي براي شيرده'ي اس'تفاده نماي'د باي'د شي''''ر خود را دوشيده و در مح''''ل خن''''ك و تميزي نگهداري كن'د ت'ا فردي ك'ه مراقب'ت از طف'ل را ب'ه عهده دارد، او را ب''ا اي''ن شي''ر تغذي''ه كند. چنانچ''ه شيرخوار

ماه دارد م'ي توان'د در س'اعات دوري مادر ب'ا 6بي'ش از غذاهاي كمكي نيز تغذيه شود.

تغذي''ه انحص''اري شيرخوار ب''ا شي''ر مادر در تمام مدت مرخص''يزايماني به ويژه دو ماه اول صورت گيرد.

ماهگ'ي( ب'ا 6شيرخوار ت'ا زمان'ي ك'ه واقعا مورد نياز نباش'د )بع'د از غذاهاي كمكي تغذيه نشود.

مادر ب'ا تص'ور بازگش'ت ب'ه كار و امكان پذي'ر نبودن تغذي'ه شيرخواربا شير مادر، تغذيه او را با بطري آغاز نكند.

تغذي'ه ب'ا شي'ر مادر ب'ه هنگام ش'ب، ص'بح زود و ه'ر زمان ديگري ك'هب'ه حف'ظ تولي'د شي'ر كاف'ي مادر در خان'ه اس'ت ادام'ه يابد. اي'ن كار

كم'ك م'ي كن'د و ني'ز شيرخوار از مزاياي شي'ر مادر حت'ي در ص'ورت بار تغذي''ه مص''نوعي در طول روز برخوردار م''ي شود و ياد 2-1

بيشت'ر بمك'د و قس'مت بيشت'ر شي'ر مورد نياز م'ي گيرد ك'ه ش'ب ه'اخود را درياف''ت نماي''د و در طول روز، بيشت''ر خوابيده و نياز ب''ه

شير كمتري داشته باشد. ميل'ي ليت'ر 100شيرخوار هنگام دوري مادر حدود نص'ف فنجان ي'ا

شي'ر دوشيده شده براي ه'ر وعده تغذي'ه نياز دارد و چنانچ'ه مادر قادر به دوشيدن اين مقدار نيست، هر چقدر كه مي تواند بدوشد.

مادر شيرش را دو ت''ا س''ه بار در مح''ل كار بدوش''د و در ص''ورتامكان در يخچال نگهداري نموده براي تغذي'''ه طفل'''ش ب'''ه خان'''ه بياورد و اگ'ر ممك'ن نيس'ت آ'ن را دور بريزد. اي'ن ام'ر براي حف'ظ

توليد و تداوم شيردهي او ضروري است.

براي دوشيدن شي'ر، دس'ت ه'ا و ظروف جم'ع آوري شي'ربايد كامال پاكيزه باشند. پس از شس'تشوي ظروف با آب

دقيق'''ه 20-25و مواد شوينده باي'''د آنه'''ا را ب'''ه مدت جوشانيد.

اس'تفاده از ظروف پالس'تيكي براي جم'ع آوري و ذخيرهبهتر از ظروف شيشه اي است. شير

شي'ر دوشيده شده در شراي'ط خوب، نس'بت ب'ه شي'ر گاوو ب''ه دلي''ل دارا بودن عوام''ل ض''د عفون''ت ب''ه مدت

طوالني تري قابل نگهداري است. س'اعت 8باكتري ه'ا در شي'ر دوشيده شده براي حداق'ل

حت''ي در آ''ب و هواي گرم و خارج از يخچال شروع ب''ه رشد نمي كنند.

3 ساعت در يخچال، 24شير دوشيده شده تا( ماه در فريزرهاي خانگي 18- و )سانتي گراد 12-6( ماه در فريزرهاي صنعتي 32 .قابل نگهداري است )سانتي گراد - شي'ر فري'ز شده را هرگ'ز نباي'د در حرارت اتاق ذوب كرد و ي'ا پ'س از ذوب شدن

دوباره فريز كرد. براي گرم كردن شي'ر دوشيده شده ك'ه در يخچال نگهداري م'ي شود باي'د بطري

شي'ر را زي'ر آ'ب گرم گرفت'ه و يا در ظرف آ'ب روي اجاق قرار داد. شي'ر فري'ز شده را باي'د زي'ر شي'ر آ'ب س'رد گرفت'ه و ب'ه تدري'ج حرارت آ'ن را افزاي'ش داد ت'ا گرم

شود. .گرم كردن شير مادر تا حرارت جوش، مواد ضد عفونت آن را از بين مي برد بهتري'ن روش، اس'تفاده از شي'ر دوشيده شده تازه م'ي باش'د و مص'رف شي'ر فري'ز

.شده فقط در هنگام نياز طفل به مكمل توصيه مي شود.شير دوشيده شده بايد با قاشق و فنجان به طفل داده شود نه با بطري

شيردهي و داروها .مادران شيرده بايد در مورد مصرف داروها بسيار دقت كنند( درص'د ك'ل 1-2تقريبا ه'ر داروئ'ي ك'ه مادر مص'رف كن'د ك'م و بي'ش

دارو( وارد شي'ر او م'ي شود ول'ي باي'د توج'ه داش'ت ك'ه چون مقدار اي'ن مواد در شي'ر، بس'يار ك'م و تح'ت تأثي'ر عوام'ل مختل'ف اس'ت

نبايد مادران را از شيردادن باز دارد. ،مص'رف داروهائ'ي نظي'ر اس'تامينوفن، آس'پرين، مس'كن هاي س'اده

داروهاي ض''د س''رماخوردگي و آنت''ي هيس''تامين ه''ا ب''ه مقدار معمول'ي و مدت كوتاه و ني'ز اكث'ر آنت'ي بيوتي'ك ه'ا مانع'ي براي شي'ر دادن نيس'تند و ه'ر گاه ضرورت اس'تعمال آنه'ا توس'ط پزش'ك تأئي'د شود مادر مي تواند از آنها استفاده كند و به شيردهي ادامه دهد.

داروهائ'''ي ك'''ه در دوران شيرده'''ي ممنوع اس'''ت و در ص'''ورتراضرورت' مص'رف، شيرده'ي باي'د قط'ع كرد شام'ل : داروهاي

ضدس''رطان، مواد راديواكتي''و، تركيبات طال، ليتيوم، مت''ي مازول، بروموكريپتين . . . مي باشد.

،در مادران'ي ك'ه س'يگار م'ي كشن'د و ي'ا مقادي'ر زيادي چاي پ'ر رن'گقهوه ي'ا نوشاب'ه هاي رنگ'ي م'ي نوشن'د ورود اي'ن مواد در شي'ر م'ي

تواند موجب بي قراري شيرخوار گردد. مواد شيميائ''ي مانن''د حشره ك''ش ه''ا، د.د.''ت و ... وقت''ي براي

س'مپاشي ب'ه كار م'ي رون'د ب'ه مقدار ك'م در شي'ر مادر ني'ز ترش'ح مي شوند.

Contraindications HIV HSV: active lesions on breast Active varicella zoster )peripartum( Active TB )may pump and use milk( Hepatitis A, B, & C NOT contraindications Lead > 40 mcg/dl Radioactive agents, antimetabolites,

chemoRx, drugs of abuse

ماهگي، نوزاد فقط از شير مادر تغذيه مي نمايد. 6از بدو تولد تا كيلوكالري 108 گرم و 2مقدار پروتئي''ن و انرژ''ي مورد نياز طف''ل ب''ه ترتي''ب

بازاي كيلوگرم وزن بدن است كه شير مادر آنرا بخوبي تامين مي كند. ت'ر بنظ'ر ميرس'د و شي'ر مادر در ابتداي ه'ر بار شيرده'ي آبك'ي ت'ر و كمرن'گ

مقدار پروتئي'ن آ'ن بيشت'ر و چرب'ي كمتري دارد و بنام شي'ر پيشي'ن معروفس'ت و در انتهاي ه'ر حاوي مقادي'ر زيادي پروتئي'ن، الكتوز، ويتامي'ن ه'ا و آ'ب م'ي باشد.

وعده شيرده'ي، شي'ر س'فيد رن'گ ت'ر و پرچرب'ي ت'ر گرديده و كم'ك م'ي كن'د ك'ه شيرخوار بهتر سير شود و بنام شير پسين معروف مي باشد.

گرم در ص'د ميل'ي ليت'ر اس'ت و نوزاد 1/5مقدار متوس'ط پروتئي'ن شي'ر انس'ان ت'ا 400كيلوگرم ب'ا نوشيدن مقدار 3/5 ت'ا 3تازه متول'د شده ب'ا وزن متوس'ط

ميل'ي ليت'ر از اي'ن شي'ر بخوب'ي پروتئي'ن مورد نياز خود را درياف'ت م'ي كند. 500اي'ن پروتئي'ن بيشت'ر از آلبومي'ن تشكي'ل شده و در معده شيرخوار، دلم'ه هاي'ي تشكي'ل م'ي ده'د ك'ه بخوب'ي قاب'ل هض'م و جذب م'ي باشد. اي'ن در حاليس'ت ك'ه

گرم پروتئي'ن ب'ا تركي'بي اغل'ب كازئين'ي وجود 3/5 س'ي س'ي شي'ر گاو 100در دارد كه هضم سخت تري هم دارد.

( توري'نTaurin پروتئين'ي اس'ت ك'ه نق'ش مهم'ي در رش'د مغزي كودك دارد و ) ماهگ'ي وزن كودك دو برابر ي'ا 6 در پايان .در شي'ر مادر بيشت'ر ياف'ت م'ي شود

ميل'ي ليت'ر 800بيشت'ر شده و همزمان مقدار شي'ر مترشح'ه مادر ه'م بي'ش از روزانه است كه تكافوي تمام نيازهاي انرژي و پروتئيني كودك را مي نمايد.

گرم در صد ميلي ليتر است. 6/8 گرم و ميزان الكتوز آن 4مقدار چربي شير انسان گرم در صد ميلي ليتر هستند. 5 و 3/5در حاليكه در شير گاو اين مقادير گرچ'ه ه'ر دو شي'ر مقادي'ر نس'بتا مشابه'ي انرژ'ي تولي'د م'ي كنن'د ول'ي باالت'ر بودن مقدار

الكتوز شي'ر مادر يك'ي از مزاياي اي'ن شي'ر اس'ت. شي'ر مادر حاوي اس'يدهاي چرب غي'ر اشباع )داراي چند پيوند دوگانه( ضروري است.

مقدار آه''ن شيره''ا كال ك''م اس''ت ول''ي آه''ن موجود در شي''ر مادر ارزش بيولوژيك''ي و ماهگي عموما نيازي به دريافت 6قابليت جذب بسيار بااليي دارد و شيرخواران تا پايان

آه'ن اضاف'ي ندارند. اي'ن در حاليس'ت ك'ه بهت'ر اس'ت غيرشيرمادرخواران از اولي'ن ماه هاي شيرخوارگي، قطره آهن دريافت كنند.

مقدار امالح مختل''ف موجود در شي''ر مادر كامال جه''ت تامي''ن نيازهاي رشدي و نم''وشيرخوار مناس'ب و كافيس'ت. در حاليك'ه اغل'ب امالح موجود در شي'ر گاو، داراي مقادي'ر باالي'ي هس'تند ك'ه ن'ه تنه'ا مفي'د نبوده بلك'ه بويژ'ه س'ديم اضاف'ي از ابتدا زمين'ه ابتال ب'ه

بزرگسالي را در طفل ايجاد مي كند. در بيماري هاي قلبي عروقي و فشار خون فس'فات باالي شي'ر گاو ه'م براي شيرخوار مناس'ب نيس'ت. نس'بت كلس'يم ب'ه فس'فر شي'ر

مادر بسيار مناسب شيرخوار است ولي نسبت موجود در شير گاو نامناسب است. شي'ر مادر در مقايس'ه ب'ا شي'ر گاو حاوي مقادي'ر بيشتري ويتامي'ن هايA، C و E اس'ت و

محلول در آ'ب ه'م م'ي باشد. D محلول در چرب'ي، حاوي ويتامي'ن Dعالوه بر ويتامي'ن شير مادر در هر شرايط آب و هوايي، آب كافي را براي طفل تامين مي كند.

كافي بودن شير مادر ماه'ه اول عمركودك، منحن'ي 6اگ'ر در دوره زمان'ي

وزن هاي ثب'ت شده او اضاف'ه وزن مناس'بي را نشان ده'د، شي'ر مادر كاف'ي بوده اس'ت. بعبارت ديگ'ر، اگ'ر

گرم وزن 250كودك در ط'''ي دو هفت'''ه كمت'''ر از اضافه كند، شير كافي دريافت نكرده است.

آروغ زدن پس از شير كودك شي'ر مادر خوار، در هنگام شي'ر خوردن مقدار

بهت'ر اس'تبس'يار اندك'ي هوا را م'ي بلع'د و بچ'ه ل'ي بمدت ي''ك دقيق''ه ي''ا چيزي در آ''ن حدود ب''ه پهل''و

اگ''''ر مقدار نگهداشت''''ه شود ت''''ا هوا را خارج كند.شيري ك'ه همراه هوا خارج م'ي شود ب'ه اندازه ي'ك

دهان پر باشد اهميتي ندارد.

مواد اس'يدي موجود در رژي'م غذاي'ي مادر اثري رويشPH تغيي''ر او ندارد. در غذاهاي بودار مانن''د ر ي''

س'ير اي'ن ب'و توس'ط چربيهاي شي'ر وارد شي'ر م'ادر شده و بعضي شير خواران به آن حساسيت دارند.

تعدادي از شي'''ر خواران تحم'''ل بعض'''ي از رژيمهاي: غذايي مادر را ندارند از جمله

س'ير ، پياز ، كل'م ، شلغ'م ، لوبي'ا ، هندوان'ه ، زرد آل'و و…

اگ'ر مادر ب'ه اي'ن موارد م'طمئ'ن اس'ت باي'د از خوردنآن غذا خودداري كند .

شيرمادر L.B.W بهتري'''ن شي'''ر براي شيرخواراوس'ت زيرا ب'ه آس'اني هض'م و جذب م'ي' شود و

شي'ر . بر علي'ه عفونته'ا او را محافظ'ت م'ي نمايداي'''ن مادران حاوي پروتئي'''ن زيادي اس'''ت ك'''ه مطاب'ق ب'ا نيازهاي نوزاد م'ي باشد. گاه'ي' اوقات ني'ز الزم م'ي' شود ك'ه مواد غذاي'ي ديگري نظي'ر

اگ''ر . ب''ه آ''ن اضاف''ه شودDكلس''يم و ويتامي''ن تغذي'ه ب'ا شي'ر مادرش امكان L.B.Wبراي نوزاد

پذي'ر نباش'د بهتري'ن شي'ر ، شيرمادر ديگري اس'ت بدنيا آورده' باشد.L.B.Wكه نوزاد

مزاياي شير مادر و معايب شير غير مادر )يا تغذيه مصنوعي(

طف'ل را برآورده م'ي س'ازد و الكتوز شي'ر مادر بخوب'ي نياز انرژ'يضمن''ا مقداري ه''م اضاف''ه اس''ت ك''ه در روده شيرخوار توس''ط باكتري الكتوباس'يلوس بيفيدوس ب'ه اس'يد الكتي'ك تبدي'ل و از رش'د

عام'''ل بيفيدوس نوع'''ي باكتري هاي بيماريزا جلوگيري م'''ي كند.پروتئي''ن موجود در شي''ر مادر اس''ت ك''ه رش''د الكتوباس''يلوس

بيفيدوس را تسهيل ميكند. پروتئي'ن شي'ر مادر، آلبومين'ي و س'هل الهض'م بوده ايجاد حس'اسيت

)آلرژ''ي( نم''ي كند. در حاليك''ه شي''ر دام ه''ا داراي كازئي''ن زيادي اس'ت ك'ه دف'ع آ'ن براي كلي'ه هاي نارس كودك مشك'ل اس'ت. ضمن'ا گاه''ي ملكول پروتئي''ن بدون تغيي''ر از س''يستم گوارش كودك گذر كرده و جذب م'ي گردد ك''ه در نتيج''ه ايجاد آلرژ''ي ميكن''د ك''ه گاه بس'''''''يار خطرناك بوده و شوك آنافيالكتي'''''''ك ايجاد شده مرگ

شيرخوار را در پي دارد. شي''ر دام ه''ا محتوي اس''يدهاي چرب اشباع شده بيشت''ر بوده و

اسيدهاي چرب ضروري را به مقدار كافي ندارد. ضمن'ا بدلي'ل فقدان آنزي'م ليپاز در شيرهاي مص'نوعي، هض'م آنه'ا

چون مكيدن شي'ر مادر نياز ب'ه مص'رف انرژ'ي مشك'ل ت'ر اس'ت.بيشتري از شي'''ر بطري دارد و همچني'''ن بر خالف شي'''ر بطري، اضاف'ي ه'م نوشيده نخواه'د ش'د بنابراي'ن انرژ'ي اضاف'ي ب'ه طف'ل

نمي رساند و موجب ايجاد زمينه چاقي نخواهد شد.

مزاياي شير مادر و معايب شير غير مادر )يا تغذيه مصنوعي(

شي'''ر بطري مدت طوالن'''ي بويژ'''ه در زمان خواب در دهان شيرخوار مانده وآمادگ'ي دندان هاي شيري نورس را براي پوس'يدگي افزاي'ش م'ي دهد. همچني'ن مقادي''ر نامناس''ب امالح شي''ر غي''ر مادر بويژ''ه شي''ر دامه''ا )ازجمل''ه باال بودن س''ديم(، زمين''ه س''از ابتالي كودك ب''ه بيماريهاي قل''بي عروق''ي و فشار خون در بزرگس''الي خواه''د بود و آه''ن موجود در شي''ر دام ب''ه اندازه آه''ن شي''ر انس''ان جذب نم'ي شود و كودك ممكنس'ت مبتال ب'ه ك'م خون'ي شود. ضمن'ا نس'بت كلس'يم ب'ه فس'فر شي'ر مادر مناس'بترين نس'بت براي رش'د و نم'و مناس'ب طف'ل شي'ر خوار اس'ت. اي'ن نس'بت در س'اير شيره'ا بويژ'ه شي'ر دام ه'ا باالت'ر اس'ت ك'ه حت'ي

ممكنست در كودك تتاني ، ايجاد كند. مواد ايمن'ي بخ'ش موجود در شي'ر مادر بس'يار براي س'المتي طف'ل باارزشن'د ك'ه

تازه و بهداشت'ي بودن شي'ر مادر و داشت'ن گرماي در شي'ر غي'ر مادر وجود ندارند.مناس'ب ه'م از ديگ'ر مزاياي شي'ر مادر اس'ت. اي'ن در حاليس'ت ك'ه شي'ر غي'ر مادر ممكنس'ت بهداشت'ي تهي'ه نشود، رقي'ق ي'ا غلي'ظ تهي'ه شود، داغ ي'ا س'رد باش'د،

مانده باشد و يا مواد نامناسبي به آن اضافه شده باشد. ارتباط عاطف'''ي ايجاد شده بي'''ن مادر و كودك ه'''م براي نشاط روان'''ي مادر و

احس'اس موفقي'ت او ارزشمن'د اس'ت و ه'م براي شيرخوار، احس'اس امني'ت و لذت را ب'ه ارمغ'ان م'ي آورد. ضمن'ا از نظ'ر اقتص'ادي مقرون ب'ه ص'رفه بوده و

هزينه اضافي بر خانواده تحميل نمي كند. شايان ذك'ر اس'ت ك'ه ب'ه دلي'ل ترش'ح هورمون پروالكتي'ن در دوره شيرده'ي، آزاد

س'ازي تخم'ك متوق'ف گرديده و عالوه بر اينك'ه بارداري بعدي را ب'ه تع'وي'ق م'ي كودك شي''ر مادر خوار، اندازد، ضمن''ا دوره آمنوره مادر طوالن''ي ت''ر م''ي شود.

فاكتورهاي رش'د كمت'ر ب'ه كولي'ك )درد شكم'ي(، آلرژ'ي و اگزم'ا مبتال م'ي شود.شيرده'ي موجود در شي'ر مادر ب'ه رش'د و تكام'ل روده هاي كودك كم'ك م'ي كنند.

ب'ا خارج كردن چرب'ي اضاف'ي بدن مادر، ب'ه الغ'ر شدن و زيباي'ي مادر كم'ك م'ي كند.

Breast Care

Sore or cracked nipples Engorgement Plugged Ducts Mastitis

Preventing Sore or Cracked Nipples

Properly position infant Use pillows Check for good latch on

Do not use ointments or creams Express a few drops of milk onto nipple

after feeding )antibacterial properties( Allow nipples to air dry

Engorgement May occur between 2nd and 6th day

when your milk “comes in” Occurs more frequently in first-time

mothers Hang in there! This will go away after a

day or so. Bilateral

Engorgement of extra breast tissue

Plugged Ducts Tender spot, redness, or sore lump in

breast Milk is unable to flow through duct leads

to inflammation Change feeding positions from time to

time

Mastitis Occurs when plugged

duct is not treated Flu-like symptoms

)tired, aches, fever( Start treatment

immediately Contact physician for

antibiotics Apply heat Breastfeed frequently Rest

Wedge-shaped area of erythema and tenderness

May be accompanied by fever, malaise, Blood in milk

Treatment:BreastfeedWarm compressesAntibiotics: eg.

dicloxacillin or cephalexin

Abscess

Weaning Wean gradually Substitute a bottle or serve drinks in a

sippy cup Ensure adequate nutrition for baby Be firm in your decision

REMEMBERGetting breastfeeding correct from the start is crucial to long-term breastfeeding success!

ضوابط و معيارهاي توزيع شير مصنوعي

1 - چن''د قلوي''ي ، چنانچ''ه مشكل''ي در رش''د كودكانمشاهده شود.

2 - مطلوب نبودن نمودار رش''د شي''ر خوار ) بنحوي هفت'ه' تغييري در 2 بار توزي'ن ب'ه فاص'له 2ك'ه پ'س از

نمودار رش'د شي'ر خوار حاص'ل نشود .( باي'د ب'ه مادر آموزشهاي الزم در خص'''''وص وضعي'''''ت ص'''''حيح شيرده''ي ، مكيدن ص''حيح پس''تان و … داده شود و جه'ت اطمينان از رعاي'ت اي'ن موارد توس'ط مادر پ'س

روز از 15ز م'راجع''''ه كندو اگ''''ر پ''''س از و ر5از مالقات اول تغييري در رش'د حاص'ل نش'د شي'ر كمك'ي

توصيه شود .

3- ، بيماريهاي مزم'ن و ص'عب العالج مادر ) بيماريهاي كليويقل''بي ، كبدي و جنون ب''ه تشخي''ص و تايي''د پزش''ك معال''ج (

چنانچه منجر به معلوليت و از كار افتادگي مادر گردد . 4 - : استفاده دائمي از داروهاي ض''د س''رطانها ، بروموكريپتي''ن ، ليتيوم ، فني''ن ديون ، ف''ن

س'يكليدين ، ارگوتامي'ن ، اعتياد ب'ه كوكايي'ن ي'ا هرويي'ن ، آنت'ي متابوليتها مانند متوتروكسات ، تاموكسي فن .

5 -(جدايي والدين ) نگهداري با پدر6 - فوت مادر7 -فرزند خواندگي

ندارد دهي شير براي منعي . ديابت از استفاده صورت در پستان آنتی سرطان

دارد دهي شير منع . متابوليتها ندارند دهي شير منع صرع ضد . داروهاي

باشد نمي مصنوعي شير توزيع بر دليلي .كمخوني افتادگي كار از و جنون صورت در رواني بيماريهاي

شود مي مصنوعي شير از استفاده به منجر . مادر فن تاموكسي مصرف با فقط روماتوئيد آرتريت در

دارد منع دهي . شير