สปดาหท 11 การจดเกบขอมลเอกสารและจดระบบสารสนเทศทางการ

ศกษา

ขอมล หมายถง ขอเทจจรงตาง ๆ ซงอาจแสดงเปดตวเลข ตวหนงสอ หรอสญลกษณ ขอเทจจรงเหลานเปนสงทเกบรวบรวมมาโดยยงไมผานการประมวลผลหรอการวเคราะหจดกระทำา จงทำาใหสวนมากไมมความหมายสมบรณพอทจะนำาไปใชประกอบการตดสนใจตวอยางของขอมล เชน จำานวนหองเรยน จำานวนนกเรยน นำาหนก สวนสง ผลการประเมนตวชจดตามมาตรฐานหลกสตรสถานศกษา เปนตน

การจดเกบขอมล หมายถง การรวบรวมและจดเกบรกษา ขอมล และสารสนเทศทมอยหรอทไดมาอยางมระบบ สะดวกตอการนำามาประมวลผล หรอนำามาใชประโยชน และสามารถแกไข ปรบปรงใหเปนปจจบนไดงาย

ระบบสารสนเทศ หมายถง กระบวนการเกบรวบรวมขอมล การประมวลผลใหอยในรปสารสนเทศทเปนประโยชนสงสดและการจดเกบรกษาอยางมระบบเพอสะดวกตอการนำาไปใช สารสนเทศทถกจดเกบอยางเปนระบบจะสามารถนำาไปใชสนบสนนการบรหาร และการตดสนใจทงในระดบผปฏบตและระดบผบรหารเพอใหเกดความเขาใจทตรงกนยงขน

สารสนเทศ หมายถง ขอมลทไดผานการประมวลผลหรอการวเคราะหดวยวธการตาง ๆ จนอยในรปแบบทมความหมาย สามารถนำาไปใชประกอบการตดสนใจหรอนำาไปใชในเรองตาง ๆ ไดตามวตถประสงค จากความหมายทกลาวมาขางตน สารสนเทศของสถานศกษา จงเกดจากการนำาขอมลตาง ๆ ทเกดจากการปฏบตงานตามหนาทความรบผดชอบของคร บคลากรในสถานศกษาและผทเกยวของมาจดกระทำา/ประมวลผลหรอวเคราะหดวยวธการตาง ๆ เชน การจดหมวดหม การเรยงลำาดบ การแจงนบ การวเคราะห ฯลฯ ตลอดจนการใชสตรทางคณตศาสตรตาง ๆ (คำานวณหาคารอยละคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาความแปรปรวน ฯลฯ) ผลทไดจาการจดกระทำาดวยวธการตาง ๆ จะเปนสารสนเทศ ซงสามารถนำาเสนอไดในหลายรปแบบ เชน ตาราง แผนภาพ กราฟ หรอการบรรยายเปนความเรยนเปนตน

การจดใหมระบบสารสนเทศทดในสถานศกษานนตองเปนไปตารมกระบวนการหรอขนตอนทมคณภาพตรงกบความตองการของผใชโดยทวไปการจดระบบ

สารสนเทศมขนตอนการดำาเนนงานหลกๆจำานวน ๕ ขนตอน คอ

๑) การรวบรวมขอมล๒) การตรวจสอบขอมล๓) การประมวลผลขอมล๔) การนำาเสนอขอมลและสารสนเทศ๕) การจดเกบขอมลและสารสนเทศ ซงแตละขนตอนมรายละเอยดดงน

1. การรวบรวมขอมลการเกบรวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ นน จะตองกำาหนด

รายการขอมลทตองการ กำาหนดวธการจดเกบ สรางหรอจดหาเครองมอในการจดเกบใหสอดคลองกบลกษณะของขอมลและแหลงขอมล เชน แบบสำารวจ แบบสมภาษณ แบบสอบถาม แบบบนทก แบบสงเกต เปนตน นอกจากนน ควรกำาหนดเวลาในการจดเกบหรอผรบผดชอบในการจดเกบโดยตองคำานงถงขอมลทตรงกบความตองการทกำาหนดไวและมความเชอถอได

การกำาหนดรายการขอมลทตองการนน อาจดำาเนนการโดยศกษาจากมาตรฐานการศกษาในระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประเมนคณภาพภายในของกระทรวงศกษาธการ มาตรฐานการศกษาเพอการประเมน คณภาพภายนอกของ สมศ. มาตรฐานการเรยนรตามหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ฯลฯ จากนนจงกำาหนดวธการและเครองมอสำาหรบรวบรวมขอมลใหมความสอดคลองกน เชน กำาหนดวธการรวบรวมขอมลดวยการสอบถาม เครองมอทใชควรเปนแบบสอบถามหรอใชวธการรวบรวมขอมลดวยการสงเกต เครองมอทใชกควรเปนแบบสงเกต เปนตน

2.การตรวจสอบขอมลขอมลทเกบรวบรวมมาไดกอนทจะนำาไปประมวลผล ควรมการตรวจสอบ ความถกตองของขอมลกอน โดยพจารณาจากความถกตอง ความสมบรณและความเปนปจจบนของขอมล3.การประมวลผลขอมลการนำาขอมลมาประมวลผลใหเปนสารสนเทศ หรอเปนการเปลยนแปลงขอมลใหอยในรปแบบทนำาไปใชประโยชนได ขอมลใดทเปนสารสนเทศอยแลว กนำามาจดกลม แยกแยะ ตามลกษณะและประเภทของสารสนเทศ ซงการประมวลผลนนอาจเปนการจดหมวดหม การเรยงลำาดบ การแจงนบ สำาหรบการใชสตรทางคณตศาสตร การดำาเนนการอาจใชวธการงาย ๆ ทเรยกวาทำาดวยมอใชเครองคำานวณเลก ๆ มาชวย จนกระทงใชเทคโนโลยสมยใหม คอ คอมพวเตอรกไดในการวเคราะหขอมล ควรใชคาสถตทงายและตรงทสด คาสถตทนยมนำามาใช เชน คารอยละ อตราสวน สดสวน คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน หรอแมกระทงการแจกแจงความถ ทเปนการหาคาสถตทงายทสด

4. การนำาเสนอขอมลและสารสนเทศขอมลทผานการประมวลผลหรอจดทำาเปนสารสนเทศทมความหมายชดเจน มความกะทดรด ตรงกบความตองการและสะดวกตอการนำาไปใช อาจนำาเสนอในรปของตาราง แผนภาพ กราฟ หรอการบรรยายเปนความเรยง กได ทงนขนอยกบความเหมาะสมของการนำาไปใชและลกษณะของสารสนเทศนน ๆ

5.การจดเกบขอมลและสารสนเทศการจดเกบสวนทเปนขอมลและสวนทเปนสารสนเทศไวในสอตาง ๆ อยางม

ระบบ สะดวกตอการคนหาเพอนำามาใชประโยชน อาจจดเกบเปนแฟมเอกสารหรอแฟมอเลกทรอนกส ตามศกยภาพของสถานศกษา แตตองคำานงถงระบบของการคนหาใหสะดวกตอการเปลยนแปลง ปรบปรงขอมลใหเปนปจจบน การนำาขอมลไปประมวลผลใหม รวมทงการนำาสารสนเทศไปใชประโยชนในงานตาง ๆ สถานศกษาทมระบบสารสนเทศทสมบรณครบถวนเปนปจจบน ใชไดสะดวกและตรงตามความตองการ จะชวยใหสถานศกษาสามารถดำาเนนงานพฒนาคณภาพกรศกษาไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลเปนการสรางความมนใจทตงอยบนรากฐานของหลกวชา หลกฐานขอเทจจรงทสามารถตรวจสอบไดมกระบวนการวเคราะหประมวลผลทเปนวทยาศาสตรมความสมเหตสมผลเพราะสารสนเทศทงหลายนน นอกจากจะใชในการวางแผนการดำาเนนงานและประกอบการตดสนใจแลว ยงนำาไปสการพฒนาแนวความคดและสรางทางเลอกใหม ๆ ในการดำาเนนการตาง ๆ ดวย ซงการจดระบบสารสนเทศอาจจำาแนกตามวธดำาเนนการออกเปน ๓ ระบบ มจดเดนและจดดวย พอสรปไดดงน

ระบบทำาดวยมอ (Manual System) เปนระบบทเกบโดยการใชเอกสารในรปแบบตาง ๆ ระบบนมขอด คอคาใชจายนอย สวนขอเสย คอการเรยกใชไมสะดวกและไมทนการหากจดระบบแฟมเอกสารไมเหมาะสมเทาทควร

ระบบกงอตโนมต (Semi - Automation) ระบบนใชมอทำาสวนหนงและใชเครองกลสวนหนง กลาวคอ สวนทเปนเอกสารตาง ๆ ทำาดวยมอ และสวนทสรางระบบสารสนเทศใชเครองคอมพวเตอรเขามาชวย ระบบนมขอด คอคาใชจายไมสง การฝกอบรมบคลากรไมมากนก แตมขอเสย คอถารปแบบเอกสารและการปฏบตงานไมเหมาะสม การกรอกขอมลผดพลาด จะทำาใหการดำาเนนการลาชา ระบบนจะทำาไดดตอเมอสวนททำาดวยมอทำาไดสมบรณแบบ ไดแก การกรอกขอมลครบถวนถกตอง มระบบควบคม ตรวจสอบอยางด

ระบบอตโนมต (Full – Automation) เปนระบบทใชเครองคอมพวเตอรดำาเนนงาน ระบบนตองมการออกแบบใหเขากบลกษณะงาน เนองจากเครองคอมพวเตอรทสรางมาจะมลกษณะและขนาดของเครองแตกตางดน

อยางไรกตาม การจดระบบสารสนเทศทครบถวน ถกตองและเรยกใชไดทนเวลาในทกสถานการณของสถานศกษา นอกจากจะใชคอมพวเตอรชวยในการจดเกบขอมลแลว สถานศกษาไมวาขนาดใหญ กลาง หรอเลก อยในเมองหรอชนบท หากจดเกบขอมลและสารสนเทศ โดยใชแฟมเอกสารไวดวยกจะทำาใหกระบวนการพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาในดานตาง ๆ ดำาเนนไปไดอยางมประสทธภาพยงขน การจดเกบขอมลสารสนเทศโดยใชแฟมเอกสาร อาจจดแบงไดดงน1. แฟมขอมลหลก เปนขอมลพนฐาน ซงแบงเปนหลายแฟมตามโครงสรางของงาน2. แฟมขอมลยอย เปนแฟมขอมลใหม ๆ ของแฟมขอมลหลก แตยงอาจตองปรบใหเปนปจจบน3. แฟมดชน เปนแฟมเลขดงชะนทระบวาขอมลใดอยสวนไหนของขอมลหลก4. แฟมตารางอางอง เปนรวบรวมขอมลในลกษณะตารางซงใชประโยชนในการอางอง5. แฟมขอมลสรป เปนแฟมทรวบรวมขอมลในรปแบบของการสรปผล6. แฟมขอมลสำารอง เปนการสรางแฟมสำารองขอมลสำาคญ ๆ เพอประโยชนในกรณทขอมลเดมสญหาย 

การประเมนคณภาพการจดการศกษาปฐมวยจากองคกรภายในและภายนอก

การประเมนคณภาพการจดการศกษาจากองคกรภายใน เปนกระบวนการประเมลผลการดำาเนนงานของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาทกระทำาโดยบคลากรภายในหรอผทเกยวของอยางตอเนอง การประเมนคณภาพภายในถอวาเปนสวนหนงของการบรหารจดการ เพอทจะไดทราบขดความสามารถในการจดการศกษาของสถานศกษา วาบรรลตารมเปาหมายหรอมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาหรอไม นำาผลการประเมนไปแกไขขอบกพรองไดทนท เพอการพฒนาอยางตอเนอง (Continuous Improvement) การประเมนภายในถอเปนกระบวนการตรวจสอบ การทำางานของสถานศกษาหรอการประเมนตนเอง (Self – Evaluation) การประเมนคณภาพภายในของสถานศกษาควรยดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปนหลก แตอยางไรกตามควรสะทอนภาพความสำาเรจทชดเจนอยางนอย 2 ดาน ดงน

1. คณภาพผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร สมรรถนะสำาคญและคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรของสถานศกษา ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนในทกระดบชน พฤตกรรมการแสดงออกของผเรยนโดยระบไดถงกลมผเรยนทมความสามารถพเศษ กลมผเรยนทมความเสยง กลมผเรยนทมปญหาในการอาน คดวเคราะห และเขยนกลมผเรยนทมคณลกษณะไมเปนไปตามทพงประสงค เพราะขอมลจากการประเมนเหลานจะสะทอนใหเหนวาการจดการศกษาของสถานศกษาประสบผลสำาเรจตามทกำาหนดไวหรอไมอาจนำาไปสการปรบปรงการบรหารจดการ

2. คณภาพการศกษาดานการบรหารจดการของสถานศกษา สถานศกษาสามารถดำาเนนการประเมนคณภาพการศกษาตามมาตรฐานการศกษาทสถานศกษากำาหนดไวแลวในทกมาตรฐานดวยวธการทหลากหลายและเหมาะสมกบสงทตองการประเมน เชน ใชการสงเกต การสมภาษณ การตรวจสอบจากเอกสารหรอขอมลเชงประจกษ

การประเมนคณภาพการจดการศกษาจากองคกรภายนอก เปนการประเมนคณภาพการจดการศกษา การตดตาม การตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยผประเมนภายนอกทไดรบการรบรองจากสำานงกานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอ สมศ. เพอมงใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาใหดยงขน

การจดทำารายงานการประเมนคณภาพาการศกษาพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๔๘ วา ใหสถานศกษาทมการจดทำารายงานประจำาปเสนอตอหนวยงานตนสงกด หนวยงานท

เกยวของ และเปดเผยตอสาธารณชน เพอนำาไปสการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา อกทงปจจบนมสำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอทรจกกนในนาม สมศ. ทำาหนาทประเมนคณภาพภายนอกอกทางหนง รายงานการพฒนาคณภาพการศกษาประจำาป ยงเปนสงจำาเปนทสถานศกษาตองจดทำา เพอสงใหสำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพกรศกษา ไดรบรสภาพและผลการดำาเนนงานเปนฐานขอมลเบองตนสำาหรบการประเมนภายนอก

วตถประสงคของการจดทำางายงาน1. รายงานการพฒนาคณภาพการศกษาประจำาปของสถานศกษา เปนรายงานท

แสดงภารกจการดำาเนนงานและผลการดำาเนนงานประจำาปการศกษา ซงถอเปนหนาทของสถานศกษาทตองจดทำาเพอแสดงความรบผดชอบตอหนวยงานตนสงกด

2.รายงานการพฒนาคณภาพการศกษาประจำาปของสถานศกษาเปนฐานขอมลทจำาเปนสำาหรบการประเมนคณภาพภายนอก สถานศกษาตองสงรายงานดงกลาวนใหแกสำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (สมศ.) ในปทเขารบการประเมน

3.สถานศกษามหนาททจะตองรายงานผลการดำาเนนงานพฒนาคณภาพการศกษาในแตละป ใหแก คณะกรรมการสถานศกษา พอแม ผปกครอง ตลอดจนรายงานตอสาธารณชน เพอใหเกดความรวมแรง รวมใจในการพฒนาสถานศกษาใหมคณภาพสงยง ๆ ขนไป 

ประโยชนทไดรบจากการจดทำารายงาน1.สถานศกษามฐานขอมลของการดำาเนนงานพฒนาคณภาพการศกษาในแตละปทงในแงจดเดน จด

ควรพฒนา โอกาส และขอจำากด ตลอดจนผลทเกดขน ขอมลจากผลการดำาเนนงานในปปจจบนจะเปนประโยชนตอการนำาไปใชปรบปรงและพฒนางานในปถดไป การจดการศกษาจะเหนผลความกาวหนาชดเจนขน

2.การทครผสอนและผเกยวของไดเหนขอมลจากการดำาเนนงานของสถานศกษาในเชงประจกษมหลกฐานชดเจน จะชวยกระตนใหเกดการตนตว และมการปรบพฤตกรรมการทำางานเพอเปาหมายทกำาหนดไวรวมกน

3.ผปกครอง ตลอดจนผเกยวของทกฝาย ไดรบรผลงานในสวนทด กจะมการประชาสมพนธไปสวงกวาง ในสวนทควรไดรบการแกไขกจะไดรบการสนบสนนชวยเหลออยางเหมาะสม

4.หนวยงานตนสงกด อนไดแก สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และสำานกงานเขตพนทการศกษา มฐานขอมลรวมระดบประเทศ การกำาหนดนโยบายการพฒนาคณภาพการศกษาจะมทศทางทชดเจน

5.สถานศกษาใชรายงานการพฒนาคณภาพการศกษาประจำาป แสดงผลการดำาเนนงานตามภารกจของสถานศกษาอนเกดจากการประเมนตนเอง โดยคณะบคคลภายในสถานศกษา เสนอตอสำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) เพอรบการประเมนภายนอกไดโดยไมตองจดทำาใหมอก 

รปแบบของรายงาน

สาระสำาคญในรายงาน แบงออกเปน ๔ บท คอ บทท ๑ ขอมลพนฐานรายละเอยดในขอมลทวไป ประกอบดวย๑.๑ ขอมลทวไป ระบระดบการศกษาทเปดสอน สถานทตง เนอทระบบสอสารคมนาคมทสามารถตด ตอได๑.๒ ขอมลดานการบรหาร ระบชอบคลากรทเกยวของกบการบรหาร วธบรหารจดการศกษา โครงสรางการบรหาร เทคนคการบรหาร๑.๓ ขอมลนกเรยน ระบจำานวนเดกในเขตพนทบรการ จำานวนนกเรยนทงหมด จำานวนนกเรยนจำาแนกตามระดบชนทเปดสอน นกเรยนเรยนรวมทมความบกพรองทางรางกายสตปญญา นกเรยนปญญาเลศ นกเรยนทมภาวะทพโภชนาการ (ถาม) นกเรยนทตองการความชวยเหลอเปนพเศษ สดสวนครตอนกเรยน จำานวนนกเรยนตอหองเรยน จำานวนนกเรยนทไดรบรางวล โล เกยรตบตร หรอมผลงานดเดน สถตการมาเรยน ลาออกกลางคน และจบหลกสตร

๑.๔ ขอมลบคลากร ระบจำานวนครและบคลากรจำาแนกตามวฒทางการศกษาประสบการณการสอน อายเฉลย จำานวนครประจำาการ ครอตราจาง สถตการอบรมและพฒนาบคลากร สถตการมาทำางาน ชวโมงสอนโดยเฉลยของคร การไดรบรางวล เกยรตบตร และผลงานดเดนดานตาง ๆ ในภาพรวม๑.๕ สภาพชมชนโดยรวม ระบอาชพ ศาสนา รายได ระดบการศกษาของผปกครองแนวโนมความตองการของผปกครองและชมชน จดแขงและจดควรพฒนา โอกาสและขอจำากดของโรงเรยน การสบสานประเพณ ศาสนา ศลปวฒนธรรมของทองถน๑.๖ โครงสรางหลกสตร ระบโครงสรางการจดกลมสาระการเรยนร การจดเวลาเรยนจดเนนการพฒนาผเรยน การกำาหนดสาระการเรยนรเพมเตมในแตละกลมสาระ๑.๗ ขอมลดานอาคารสถานท ระบจำานวนอาคารเรยน อาคารประกอบหองปฏบตการพเศษ๑.๘ ขอมลดานงบประมารและทรพยากร ระบงบประมาณทไดรบและการใชจายงบประมาณ ขอมลเกยวกบอาคารสถานท สออปกรณ เครองอำานวยความสะดวก

๑.๙ แหลงเรยนร/ภมปญญาทองถนและการใชหองสมด (บอกขนาดหอง) จำานวน/ประเภทหนงสอในหองสมด จำานวนคอมพวเตอร (อตราสวน จำานวนนกเรยนตอเครอง) แหลงตดตงอนเทอรเนตและอตราการใช แหลงเรยนรภายในและภายนอกโรงเรยน รวมทงภมปญญาทองถนพรอมสถตการใช๑.๑๐ ผลการดำาเนนงานในรอบปทผานมา ระบผลการดำาเนนงาน/โครงการทประสบผลสำาเรจและไมประสบผลสำาเรจหรอปญหาอปสรรคในรอบปทผานมาโดยยอ เชน โครงการสงเสรมนกเรยนปญญาเลศ โครงการพฒนาทกษะทางดานวชาการ โครงการตามพระราชดำาร ฯลฯ และผลงานของนกเรยน และบคลากรทไดรบรางวลจากหนวยงานตาง ๆ สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน๑.๑๑ ผลการประเมนคณภาพภายนอก รอบทผานมา พรอมอธบายผล การนำาผลประเมนมาใชพฒนาคณภาพสถานศกษาอยางยอ ๆ

บทท ๒ แผนพฒนาคณภาพการศกษาประจำาปสาระสำาคญในแผนพฒนาคณภาพการศกษาประจำาปของสถาน

ศกษา ใหระบหวขอตอไปนปรชญาและวสยทศน ระบปรชญา หรอคตพจน หรอคำาขวญทสถานศกษากำาหนดไว และระบวสยทศนของสถานศกษาทบงบอกถงเปาหมายการพฒนาภายในชวงเวลา ๓-๕ ป (เปาหมายการจดการศกษา หมายถง มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน/มาตรฐานการศกษาปฐมวย) แผนพฒนาคณภาพการศกษาประจำาป ระบเปาหมายการจดการศกษาพรอมทงเกณฑทมงใหบรรลผล การดำาเนนกจกรรม/โครงการ ตวชวดความสำาเรจของโครงการ และแผนการดำาเนนงานโดยยอ

บทท ๓ ผลการพฒนาคณภาพการศกษาในรอบปสาระสำาคญในบทนใหเสนอผลการพฒนาสถาน

ศกษาตามมาตรฐานกาศกษาขนพนฐาน/มาตรฐานการศกษาปฐมวย รวมทงมาตรฐานของสำานกงานเขตพนทการศกษา และทสถานศกษากำาหนด โดยรายงานแบงเปน ๔ ดาน ไดแก๑. ดานคณภาพผเรยน๒. ดานการเรยนการสอน๓. ดานการบรหารและจดการศกษา๔. ดานการพฒนาชมชนแหงการเรยนร

บทท ๔ สรปผลการพฒนาและการนำาผลไปใชสาระสำาคญของการนำาเสนอในบทน แบงเปน ๔ หวขอ ดงน๑. สรปผลการดำาเนนกจกรรม/โครงการในภาพรวม๒. จดเดนและจดควรพฒนา๓. แนวทางการพฒนาคณภาพในอนาคต๔. ความตองการการสนบสนนและชวยเหลอ

ภาคผนวกสงทตองนำาเสนอในภาคผนวก คอ แหลงยนยนขอมลทสำาคญ ๆ เชน ตารางแสดงผลสมฤทธทางการเรยนจำาแนกตามระดบผลการเรยน/ระดบชน/กลมสระ และตารางหรอแผนภาพแสดงผลการทดสอบคณภาพระดบชาต ฯลฯ หากสถานศกษาตองการเสนอขอมลอน ๆ ใหนำามาใสไวในภาคผนวกได