vazospazam

ULTRAZVUČNI KRITERIJUMI ULTRAZVUČNI KRITERIJUMI CEREBRALNCEREBRALNOGOG VA VAZZOSPOSPAZMAAZMA

Doc. Dr sci med Zagorka JovanovićDoc. Dr sci med Zagorka Jovanović

Institut za neurologijuInstitut za neurologiju

Klinički centar Srbije, BeogradKlinički centar Srbije, Beograd

CEREBRALNI VAZOSPAZAMCEREBRALNI VAZOSPAZAM

CEREBRALNI VAZOSPAZAM JE PRODUŽENA KONTRAKCIJA CEREBRALNI VAZOSPAZAM JE PRODUŽENA KONTRAKCIJA CEREBRALNIH ARTERIJA KOJA NASTAJE POD UTICAJEM CEREBRALNIH ARTERIJA KOJA NASTAJE POD UTICAJEM PRODUKATA IZLIVENE KRVI NA CEREBRALNE ARTERIJE.PRODUKATA IZLIVENE KRVI NA CEREBRALNE ARTERIJE.

CEREBRALNI VAZOSPAZAM je najčešće komplikacija CEREBRALNI VAZOSPAZAM je najčešće komplikacija SUBARAHNOIDNE HEMORAGIJE (SAH), koji je često SUBARAHNOIDNE HEMORAGIJE (SAH), koji je često odgovoran za nastanak odgovoran za nastanak ODLOODLOŽENOG ISHEMIČKOG ŽENOG ISHEMIČKOG DEFICITA MOZGA. DEFICITA MOZGA.

Može biti posledica Može biti posledica i i TRAUME GLAVE ili TRAUME GLAVE ili NEUROHIRURŠKE INTERVENCIJE NEUROHIRURŠKE INTERVENCIJE (angiografije, vazoplastike, operacije učinjene iz drugih (angiografije, vazoplastike, operacije učinjene iz drugih

razloga)razloga)..

FISHER-ova gradacija SAH na osnovu CT-aFISHER-ova gradacija SAH na osnovu CT-a

1. Krv nije detektovana1. Krv nije detektovana

2. Difuzni ili linijski sloj 2. Difuzni ili linijski sloj krvkrvii <<1 mm debljine1 mm debljine

3. Lokalizovani 3. Lokalizovani subarahnoidni izliv krvi subarahnoidni izliv krvi ili sloj ≥ 1 mm debljineili sloj ≥ 1 mm debljine

4. Intracerebralna ili 4. Intracerebralna ili intraventrikularna krv intraventrikularna krv sa difuznom SAH sa difuznom SAH

Newell W.D, Alexandrov V.A. Cerebrovascular Ultrasound in Stroke Prevention and Treatment, 2004, 181-191.

CEREBRALNI VAZOSPAZAM KOD CEREBRALNI VAZOSPAZAM KOD SUBARAHNOIDNE HEMORAGIJESUBARAHNOIDNE HEMORAGIJE

HEMOGLOBIN I DRUGI HEMOGLOBIN I DRUGI PRODUKTI IZLIVENE PRODUKTI IZLIVENE KRVI (biohemijske KRVI (biohemijske promene u zidu arterija)promene u zidu arterija)

MUSKULARNA MUSKULARNA KONTRAKCIJA I KONTRAKCIJA I DEPOZICIJA KOLAGENADEPOZICIJA KOLAGENA

SUŽAVANJE SUŽAVANJE CEREBRALNIH ARTERIJACEREBRALNIH ARTERIJA

REDUKCIJA PROTOKAREDUKCIJA PROTOKA

TCD KRITERIJUMI u dijagnostici i praćenju TCD KRITERIJUMI u dijagnostici i praćenju SAHSAH

DIJAGNOSTIČKE PROCEDUREDIJAGNOSTIČKE PROCEDURE

CT mozga bez kontrastaCT mozga bez kontrasta

TCD (transkranijalni dopler) MONITORING TCD (transkranijalni dopler) MONITORING VAZOSPAZMAVAZOSPAZMA

DSA (digitalna subtrakciona angiografija)DSA (digitalna subtrakciona angiografija)

MRA (magnetna rezonantna angiografijaMRA (magnetna rezonantna angiografija SPECT (singl foton emition computed SPECT (singl foton emition computed

tomography)tomography) PET (positron emition tomography)PET (positron emition tomography)

ULTRAZVUČNE KARAKTERISTIKE ULTRAZVUČNE KARAKTERISTIKE VAZOSPAZMAVAZOSPAZMA

1- POVEĆANJE BRZINA1- POVEĆANJE BRZINA Na ACM, vazospazam počinje sa brzinom iznad 120 Na ACM, vazospazam počinje sa brzinom iznad 120

sm/sm/secsec; ; 200 sm/sec kroz ACM predstavlja 200 sm/sec kroz ACM predstavlja izražen vazospazam, izražen vazospazam,

lumen ACM je redukovan na 1 mm) lumen ACM je redukovan na 1 mm)

2- KRATKO VREME AKCELERACIJE2- KRATKO VREME AKCELERACIJE 3- POVEĆAN INDEKS PULSATILNOSTI (iznad 1.17) na 3- POVEĆAN INDEKS PULSATILNOSTI (iznad 1.17) na

proksimalnim arterijamaproksimalnim arterijama

4- POVEĆAN HILDEGARDOV ODNOS4- POVEĆAN HILDEGARDOV ODNOS

Hildegardov odnos= Hildegardov odnos= sred. brzina ACMsred. brzina ACM = = 1.7 1.7 sred. brzina ACIsred. brzina ACI

Hildegardov odos Hildegardov odos ≥ 3≥ 3 ozbiljan vazospazam ozbiljan vazospazam

MONITORING VAZOSPAZMAMONITORING VAZOSPAZMA

SVAKODNEVNO PRAĆENJE SVAKODNEVNO PRAĆENJE (BILATERALNI MONITORING) (BILATERALNI MONITORING) vazospazmavazospazma

Utvrđivanje vremena pojave Utvrđivanje vremena pojave vazospazma vazospazma

Tok vazopazmaTok vazopazma Efekat lečenja (HHH, Efekat lečenja (HHH,

antagonisti Ca, papaverin, antagonisti Ca, papaverin, angioplastika)angioplastika)

Završetak vazospazmaZavršetak vazospazma

PRVI TCD PREGLD –BILATERALPRVI TCD PREGLD –BILATERALNNI MONITORING I MONITORING prvi dan: neurooški pregled, CT, prvi dan: neurooški pregled, CT, TCD,TCD, DSA-pre početka ili posle prekida DSA-pre početka ili posle prekida vazospazmavazospazma

VAZOSPAZAM PROKSIMALNOG DELA a. Cerebri VAZOSPAZAM PROKSIMALNOG DELA a. Cerebri mediaemediae

LEVO, gore- Angiogram LEVO, gore- Angiogram levog karotidnog stabla, levog karotidnog stabla, ACM bez vazospazma ACM bez vazospazma (prvi dan SAH)(prvi dan SAH)

Levo dole – odgovarajući Levo dole – odgovarajući TCD ACM (97 sm/sec) TCD ACM (97 sm/sec)

DESNO, gore – DESNO, gore – vazospazam proksimalnog vazospazam proksimalnog dela ACM dela ACM

Desno dole- odgovarajući Desno dole- odgovarajući TCD -visoke brzine u TCD -visoke brzine u proksimalom delu ACM proksimalom delu ACM (239 sm/sec) (239 sm/sec)


VAZOSPAZAM M2 ACM VAZOSPAZAM M2 ACM

ISTI BOLESNIK, posle ISTI BOLESNIK, posle angioplastikeangioplastike

ANGIOGRAM - Leva ACI, ANGIOGRAM - Leva ACI, kao i M1 ACM pokazuje kao i M1 ACM pokazuje poboljšanje dijametra, poboljšanje dijametra, posle balon-posle balon-angioplastike, M2 angioplastike, M2 vazospazam. vazospazam.

TCD M1 ACM (gore TCD M1 ACM (gore desno) Saniran spazam desno) Saniran spazam M1 ACM – TCD pokazuje M1 ACM – TCD pokazuje ponoljšanu sred. brzinu ponoljšanu sred. brzinu 97 sm/sec).97 sm/sec).

TCD M2 ACM (dole levo)- TCD M2 ACM (dole levo)- veliko povećanje brzina, veliko povećanje brzina, srednja 258 sm/secsrednja 258 sm/sec


TCD U PACIJENTA SA BILATERALNIM TCD U PACIJENTA SA BILATERALNIM VAZOSPAZMOM ACAVAZOSPAZMOM ACA


MULTIPLI VAZOSPAZAM POSLE SAHMULTIPLI VAZOSPAZAM POSLE SAHRuptura aneurizme a.cerebelli post. inf. desnoRuptura aneurizme a.cerebelli post. inf. desno

CT – difuzna kolekcija u subarahnoidnom prostoru i bazalnoj cisterniCT – difuzna kolekcija u subarahnoidnom prostoru i bazalnoj cisterni

55 god, Ž55 god, Ž Prvi dan, Prvi dan, NEMANEMA VAZOSPAZMAVAZOSPAZMA

Hipoplastična AV Hipoplastična AV desno, sa desno, sa sindromom krađe sindromom krađe (niže amplitude,(niže amplitude, bifazni protok)bifazni protok)

Leva AV širokog Leva AV širokog lumena, dobrog lumena, dobrog protokaprotoka

MULTIPLI VAZOSPAZAMMULTIPLI VAZOSPAZAM

55 god, Ž55 god, Ž

Drugog dana posle Drugog dana posle SAH SAH klipovanjeklipovanje aneurizmeaneurizme

Petog dana (slika) Petog dana (slika) NE NE REGISTRUJE SE REGISTRUJE SE VAZOSPAZAMVAZOSPAZAM (brzine (brzine protokaprotoka u svim u svim arterijama dobre )arterijama dobre )


55 god, Ž55 god, Ž GLAVOBOLJE I DALJE, GLAVOBOLJE I DALJE,

POJAVA POJAVA SOMNOLENCIJESOMNOLENCIJE

Od 5. do 16 dana: Od 5. do 16 dana: TCD- -STALNO TCD- -STALNO POVEĆANJE BRZINA POVEĆANJE BRZINA u AB, ACP u AB, ACP obostrano, ACA obostrano, ACA obostrano, posebno obostrano, posebno desno(222 sm/sec) desno(222 sm/sec) ––MULTIPLI MULTIPLI VAZOSPAZAM VAZOSPAZAM (slika)(slika)

PREPORUČENA DSAPREPORUČENA DSA


55 god, ž; DSA- 16 dana od početka SAH urađena DSA55 god, ž; DSA- 16 dana od početka SAH urađena DSA Levo: Levo: ABAB prvog dana, normalnog dijametra, prvog dana, normalnog dijametra, i 16. dana- i 16. dana-

vazospazam. vazospazam. Desno: Desno: ACAACA prvog dana, bez vazospazma, prvog dana, bez vazospazma, i 16-og dana, sa i 16-og dana, sa

vazospazmom.vazospazmom.

LEČENJE BOLESNICE SA MULTIPLIM VAZOSPAZMOM LEČENJE BOLESNICE SA MULTIPLIM VAZOSPAZMOM CEREBRALNIH ARTERIJACEREBRALNIH ARTERIJA

BOLESNICA LEČENABOLESNICA LEČENA

BALON ANGIOPLASTIČKOM DILATACIJOM A. Basilaris i BALON ANGIOPLASTIČKOM DILATACIJOM A. Basilaris i INTRAARTERIJSKIM UBRIZGAVANJEM PAPAVERINA u INTRAARTERIJSKIM UBRIZGAVANJEM PAPAVERINA u

A. Cerebri posterior levo i A. Cerebri anterior desno A. Cerebri posterior levo i A. Cerebri anterior desno OPORAVLJENA u potpunosti. OPORAVLJENA u potpunosti.

TCD pokazao normalne brzine cerebralnih arterija i TCD pokazao normalne brzine cerebralnih arterija i Hildegardove indekse. Hildegardove indekse.

LEČENJE VAZOSPAZMA I PRAĆENJE EFEKTA LEČENJE VAZOSPAZMA I PRAĆENJE EFEKTA LEČENJA TCD-OMLEČENJA TCD-OM

3 H (HHH):3 H (HHH): HipertenzijaHipertenzija (vazopresori) (vazopresori) Hipervolemija, Hipervolemija, Hemodilucija (kristaloidne i koloidne solucijeHemodilucija (kristaloidne i koloidne solucije))

BLOKATORI KALCIJUMOVIH KANALA (nimodipin)BLOKATORI KALCIJUMOVIH KANALA (nimodipin) BALON ANGIOPLASTIKA-balon kateterBALON ANGIOPLASTIKA-balon kateter PAPAVERIN i.a. (preko katetera)PAPAVERIN i.a. (preko katetera)

TCD – smanjivanje brzina i Hildegardovog odnosa (do TCD – smanjivanje brzina i Hildegardovog odnosa (do normalnih granica)- znak prestanka vazospazmanormalnih granica)- znak prestanka vazospazma

vazospazam

Documents

Transcript of vazospazam