Uğur Yayınları Coğrafya

1. Genel Mdr: Hande ALPAY Yayn Kurulu: Mehmet AYDEMR, Alparslan Alemdar, Dr. Mehmet GEN, Glay HASDEMR Salim DOAN, Fahri YMENCOLU ve YGSLYS Blm Bakanlar: Adil KURT, Bedrettin BOYACIGL, Davut GRLER, Ercan TRKZ, Ergun BULU, Glay ATA, brahim YILDIRIM, Mete KZR Dizgi & Grafik Selma AYDIN TOTU Yayn Yeri: Uur Eitim Pazarlama ve Yaynclk A.. EGS Business Park Bloklar Yeilky Mah. Atatrk Cad. No: 12 B2 Blok K:2 D:133134 34149 Yeilky, Bakrky / ST. Tel: (0212) 660 58 41 Faks: (0212) 660 58 42 www.uguryayincilik.com.tr [email protected] cretsiz Danma Hatt: 0900 219 80 18 Basm Yeri: Nee Matbaas Nee Matbaaclk Yaynclk San. ve Tic. A.. Akaburgaz Mah. Kopuz Cad. No: 17 Esenyurt/stanbul Basm Tarihi: Eyll / 2013 ISBN Numaras: 978-605-4333-97-4 Sertifika No: 11061 Bu kitabn her hakk sakldr ve Uur Eitim Pazarlama ve Yaynclk A.ye aittir. Ksmen de olsa alnt yaplamaz, oaltlamaz. Metin ve sorular aynen veya deitirilerek yaymlanamaz.

2. NSZNSZ Sevgili Genler, Kiisel veya kitlesel biimde kar klm olsa bile son bir buuk yzyl akn sredir, toplumumuzun ana hedeflerinin belki de en nde geleni, adalamadr. Bu hedefin; bilim, teknik ve demokrasi gibi vazgeilmez temel deerler asndan nemi ortada olduu gibi, gnmzde uluslarn aralarnda oluturduklar byk ekonomik-siyasal ortaklklarla somutlaan varl, onu grmezden gelinemeyecek; hatta uruna klm yryten geri dnlmeyecek bir zorunluluk haline getirmitir. Byk Atatrkn yakalamamz; hatta gememizi istedii dzey de budur. Simgesel karl hangi szck olursa ada uygarl yakalama ve gemenin tek yolu eitimdir. nk bilimin, teknolojinin, sanatn, saln, refahn, huzurun ve barn kaynandaki temel etken, eitimdir. inde yaadnz ve imdilerde bir alt basamandan bir st basamana gemeye hazrlandnz renim uranz, btn yaamnz boyunca srecek sonsuz bir eitimin en verimli dnemidir. Bulunduunuz yerden ve sizin gznzle bakldnda sizleri tedirginlikler ve skntlar iinde brakm gibi grnen bu gerek, aslnda sizlerin kiiliinde gerekleecek toplumsal hedeflerimizin de yolunu oluturmaktadr. Tedirginlikleri ve skntlar elbette aacaksnz; renecek, bilecek, ykseleceksiniz; toplumumuz da sizinle ykselecektir. Genler, baarma mcadeleniz bireysel planda ele alnarak kmsenemez. Sizler eitiminizi, reniminizi daha yksek noktalara tarken toplumumuzun byk hedeflerine doru yryorsunuz. nnzdeki snavlar baararak hedeflerinize ulama yolundasnz; dnyann en byk gen nfuslarndan birine sahip olmaktan mutluluk duyan lkemiz, dahil olduunuz o byk nfusu eiterek ada uygarlk snavn kazanma yolundadr. Baaracanzdan asla kukumuz yoktur. Bu bilinle alan kurumumuz, her biri kendi alannda sz sahibi olmu, bilgi ve deneyimleriyle n kazanm yazar kadromuzun rettii yaynlar eliyle, yllardr siz gen rencilerimizin eitim-retim baarlarna byk katklar salamaktadr. Yaynlarmz, hem okul dersleriniz iin mkemmel bir yardmc kaynak hem de YGS (Yksekretime Gei Snav) ve LYS (Lisans Yerletirme Snavlar) sorularn kolayca zebilmenin gerektirdii tm ierii tamaktadr. niversiteli olmanz iin saladmz katklarn, lkemize ve insanla da sunulmu bir eitim hizmeti olduu inancyla mutluyuz. Soru, gr ve isteklerinizi aadaki e-mail adresine bildirebilirsiniz. Glay HASDEMR Mustafa UAR e-mail: [email protected] e-mail:[email protected] UUR YAYINLARI YAYIN KURULU 3. indekiler A- DOAL SSTEMLER Blm 1 YGS DNYANIN EKL VE SONULARI.............................7 - 10 Blm 2 YGS-LYS CORAF KONUM .................................................11 - 26 Blm 3 YGS DNYANIN HAREKETLER .....................................27 - 42 Blm 4 YGS HARTA BLGS.......................................................43 - 58 Blm 5 YGS KLM BLGSATMOSFER SICAKLIK.......................59 - 74 Blm 6 YGS KLM BLGSBASIN VE RZGRLAR..................75 - 90 Blm 7 YGS KLM BLGSNEMLLK VE YAI.........................91 - 106 Blm 8 YGSLYS KLM BLGSKLM TPLERBTK TR........107 - 122 Blm 9 YGS-LYS YEREKLLERNN OLUUMU .............................123 - 150 Blm 10 YGS-LYS SU KRE..............................................................151 - 162 Blm 11 LYS BYOETLLKEKOSSTEM................................163 - 170 B- BEER SSTEMLER Blm 12 YGS-LYS NFUS VE YERLEME..........................................171 - 186 Blm 13 LYS EKONOMK ETKNLKLER.....................................187 - 194 C- MEKNSAL BR SENTEZ: TRKYE Blm 14 YGS-LYS TRKYENN YEREKLLER.................................195 - 206 Blm 15 YGS-LYS TRKYENN KLM VE BTK RTS................207 - 222 Blm 16 LYS TRKiYEDE DOAL AFETLER..............................223 - 230 4. Blm 17 YGS-LYS TRKYEDE TARIM VE HAYVANCILIK..................231 - 246 Blm 18 LYS TRKYEDE MADENLER, ENDSTR, ULAIM, TCARET ............................................................247 - 258 Blm 19 LYS TRKYEDE FARKLI BLGELER VE CORAF BLGELER...........................................................259 - 276 D- KRESEL ORTAM: BLGELER VE LKELER Blm 20 YGS-LYS KRESEL ORTAM.................................................277 - 292 E- EVRE VE TOPLUM Blm 21 YGS-LYS EVRE VE TOPLUM.............................................293 - 304 KARMA TESTLER................................................................305 - 324 YANIT ANAHTARLARI ............................................................................325 - 332 5. 7 UURYAYINLARI TEST-1 DNYA'NIN EKL VE SONULARI BLM-1 YGS A-DOAL SSTEMLERA-DOAL SSTEMLER 4. Kuzey Kutbunda yer alan bir kii Kutup Yldzn tam tepede grrken, Ekvator civarnda bulunan baka biri ufukta grmektedir. Bu durum, aadakilerden hangisinin sonu cudur?A) Kutup Yldznn hareketinin B) Yer ekillerinin engebeliliinin C) Yer ekseninin eikliinin D) Yerin kresel eklinin E) Havadaki bulutluluk orannn 3. Kutup dairelerindeki dn hznn dnencelerden az olmas Ekvatorun her mevsim scak, kutuplarn daima souk ve buzlarla kapl olmas Yukarda verilenler, aadakilerden hangisi nin sonucudur? A) Yllk hareketin B) Eksen hareketinin C) Yrngenin eklinin D) Yerin eklinin E) Eksen eikliinin 2. Ekvatorda dn hz 1670 km/sa iken, kutup noktalarnda bu hz sfrdr. Buna gre, aadaki enlemlerin hangisinde, Dnyann ekseni etrafndaki dnnden doan hz daha fazladr? A) Yenge Dnencesinde B) 12 Kuzey Enleminde C) 45 Gney Enleminde D) Olak Dnencesinde E) Kuzey Kutup Dairesinde 1. Aadakilerden hangisi, Dnyann kutuplar dan bask, Ekvator ksm ikin kendine zg bir ekle sahip olmasnn ortaya kard bir sonutur? A) Yerekiminin Ekvatorda az, kutuplarda en fazla olmas B) Meridyenlerin kutuplarda birlemesi C) Ekvatorun kutuplara eit uzaklktaki nokta lardan olumas D) Ekvatorun gne nlarn ylda iki kez dik almas E) Gece ve gndzlerin birbirini izlemesi 5. Yukardaki ekil, farkl enlemlerde Gnein ufuk dzlemi zerindeki yksekliini gstermektedir. Buna gre, aadakilerden hangisi Gnein ufuk dzlemi zerindeki yksekliinin enleme gre deimesinin sonularndan biri deil dir? A) Kutuplara doru gne nlarnn dme a snn daralmas B) Kutuplara gidildike scaklklarn azalmas C) Glge boylarnn kutuplara yaklaldka uza mas D) Scak, lman ve souk kuaklarn olumas E) Kutuplara doru izgisel hzn azalmas EKVATOR KUTUP 45 6. DNYA'NIN EKL VE SONULARIBLM-1 TEST-1 8 UURYAYINLARI 11. l. Gne nlarnn yere dme asnn kutup lara doru daralmas ll. Ekvatorun scak, kutuplarn souk olmas lll. Gne nlarnn Ekvatora ylda iki kez dik dmesi gibi durumlardan hangileri, Dnyann ekli nin yuvarlak olmasnn sonulardr? A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 10. 90 l A ll lll IV V 0 40 20 20 40 60 Alacakaranlk sresi izgisel hzla ters orantldr. Buna gre, yukardaki ekilde grlen Anok tasna gre alacakaranlk sresinin daha fazla olduu nokta, ka numara ile gsterilmitir? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 9. Aadaki tabloda, baz paraleller zerindeki, Dn yann dnnden kaynaklanan izgisel hzlar ve rilmitir. Paralel dairesi Dn hz (m/sn) 0 465 30 403 60 233 90 0 Buna gre, dn hznn paralellere gre farkllk gstermesinin temel nedeni, aada kilerden hangisidir? A) Paralellerin eit aralklarla izilmesi B) Yer ekseninin eik olmas C) Dnyann eklinin kresel olmas D) Gne nlarnn Ekvatora dik dmesi E) Meridyenlerin kutuplarda birlemesi 7. Aadaki ekil, scaklk kuaklarnn snrlarn gstermektedir. Souk Kuak Ilman Kuak Scak Kuak Ilman Kuak Souk Kuak 90 90 6830l 3030l 0 27 48 Scaklk kuaklarnn snrlarnn belirlenme sinde, gne nlarnn dme asnn yann da, aadakilerden hangisinin etkisi de gz nne alnmtr? A) Kara ve denizlerin yarmkrelere dalnn B) Doal bitki rtsnn younluunun C) Okyanus akntlarnn scaklk zelliinin D) Yer ekillerinin yksekliinin E) Basn merkezlerinin zelliinin 6. Aadakilerden hangisi zerinde, Yerin ek linin etkisi yoktur? A) Ekvator evresinin, kutuplar evresinden geni olmas B) Meridyenlerin kutup noktalarnda birlemesi C) Gne nlarnn yere deme asnn enle me gre deimesi D) Yerden ykseldike grlen alann genile mesi E) Mevsimlerin olumas 8. l. Yerekiminin kutuplarda fazla olmas ll.Ekvatorun en byk paralel olmas lll.Ekvator yarapnn kutuplar yarapndan uzun olmas Yukarda verilenlerden hangileri, Dnyann kutuplardan bask olmasnn kant olabilir? A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll D) Yalnz l E) Yalnz ll 7. DNYA'NIN EKL VE SONULARIBLM-1 TEST-1 9 UURYAYINLARI 16. 0 Y.D O.D G.K.D K.K.D K L M N Yukardaki ekilde konumlar belirtilen nokta larn aadaki zelliklerinden hangisi, Dnya nn ekli ile ilgili deildir? A) Kde yerekiminin en fazla olmas B) Lde scakln Kdekinden yksek olmas C) Mde izgisel hzn en fazla olmas D) Nnin Mden souk olmas E) Mde Gnein en erken domas 15.Yerin ekli kresel olduu iin, gne nlarnn dme as tabloda grld gibi Ekvatordan uzaklatka daralr. Enlem 0 20K 40K 60K 80K Inlarn dme as 90 70K 50 30 10 Aadakilerden hangisi, bu durumun sonu larndan biri deildir? A) 20 enlemindeki scakln 40 dekinden yk sek olmas B) 60 enleminde glge boylarnn 40 dekinden uzun olmas C) 80 enleminde kutup yldznn grnm a snn 60 dekinden byk olmas D) Inlarn atmosferde tutulmasnn Ekvatorda en az olmas E) 20 enleminin scak kuakta, 80 enleminin souk kuakta yer almas 14.Dnyann kresel bir ekle sahip olmas aa dakilerden hangisinin ortaya kmasnda etkili deildir? A) Dnya haritalarnn iziminde bozulmalarn olmas B) 30 enleminin gne nlarn 60 enlemin den daha byk alarla almas C) Kutuplara doru gidildike paralel dairelerinin klmesi D) Gece ve gndzlerin birbirini izlemesi E) 20 enleminde izgisel hzn 70 enleminde kinden daha fazla olmas 13.Aadakilerden hangisi, Dnyann kresel bir ekle sahip olmasnn sonularndan biri deildir? A) Gne nlarnn yere deme asnn Ekva tordan kutuplara doru daralmas B) Ekvatorun hep scak, kutuplarn daima buzul larla kapl olmas C) Bir noktann izgisel hznn Ekvatordan uzak latka azalmas D) Gnein doudaki bir noktada, daha batda ki bir noktaya gre daha erken domas E) Ekvatorun en byk paralel dairesi olmas 12. 0 40009km 40076km 0 6378 km 6357km 9090 Yukardaki ekillerde verilen, Dnyann boyut lar ile ilgili deerlere baklarak aadaki bil gilerden hangisine ulalabilir? A) Dnyann ekseni eiktir. B) Dnya hem ekseni, hem de Gne etrafnda dnmektedir. C) Dnyann ekli tam bir kre deildir. D) Dnya batdan douya doru dnmektedir. E) Dnyann yrngesi elips eklindedir. 8. DNYA'NIN EKL VE SONULARIBLM-1 TEST-1 10 UURYAYINLARI 20. l. Cisimlerin glge boyu ll. Gnein ufuktaki ykseltisi lll. Ortalama scaklk Yukardaki zellikler ile aadakilerden han gisi arasnda birebir iliki vardr? A) Ortalama ykselti B) Kara ve denizlerin dal oran C) Nem oran D) Gne nlarnn yere deme as E) zel konum koullar 18.Dnyann kendine zg ekline Geoid denir. Dnyann kutuplardan bask, Ekvatordan i kin olan zgn ekli aadakilerden hangisi nin sonucu olarak ortaya kmtr? A) Gne evresinde dnmesinin B) Mamann scakl ile genlemesinin C) Kendi ekseni evresinde dnmesinin D) D etmenler sonucunda anmasnn E) Atmosferin eklini almasnn 19.Dnyann eklinin kresel olmas nedeniyle Tr kiyenin en gneyinde yer alan Hatay, Gne nnden en hzl geen ildir. Bu durum, Hatayn aadaki zelliklerinden hangisiyle aklanabilir? A) Ekvatora en yakn il olmas B) Ortalama ykseltisinin az olmas C) Deniz etkisinde bulunmas D) Boylam olarak lkenin orta kesiminde bulun mas E) K aylarnda scakln yksek olmas 17. Dnyann ekline bal olarak gne nlar nn dme as enleme gre deiir. Gne nlarnn dme asyla glge boyu ters orantldr. Sinop ankr Ankara Konya Anamur 1 2 3 4 5 Buna gre, haritadaki kentlerde ayn gn yerel saat 12.00de llen glge boylarndan Ana mura ve Sinopa ait olanlar srasyla hangisidir? A) 1 ve 3 B) 2 ve 3 C) 2 ve 4 D) 1 ve 5 E) 3 ve 5 9. 11 UURYAYINLARI TEST-1 CORAF KONUM BLM-2 YGS-LYS 4. K ve Lkentlerinde; Ayn gn Gnein tepe noktasnda ulat ykseklik Ayn gn yaanan gndz sresi Yl boyunca yaanan alacakaranlk sresi eit ise bu iki kentin ortak zellii aadaki lerden hangisidir? A) Enlemleri B) Boylamlar C) Ykseltileri D) Denize uzaklklar E) Saat dilimleri 3. Aadakilerden hangisi, bir kentin 10 Gney Paraleli zerinde olmasnn sonularndan biri deildir? A) Gne nlarn ylda iki kez dik almas B) Gecegndz srelerinin yl iinde ok az deimesi C) Yln her zamannn scak olmas D) Gnei, Balang Meridyeninden nce gr mesi E) En uzun gndz, 21 Aralkta yaamas 2. Bir yerin Ekvatora olan uzaklnn a cinsinden deerine enlem denir. Buna gre, ayn enlem zerindeki noktalarda, ayn anda aadakilerden hangisi benzerdir? A) Dnyann ekseni etrafndaki dn hz B) Gnein ufuktaki ykseltisi C) Scaklk deerleri D) Yerel saatleri E) Gne nlarnn yere deme as 1. Aadakilerden hangisinin belirlenmesinde paralel ve meridyenlerden yararlanlmaz? A) Saat dilimlerinin dzenlenmesinde B) Denizcilik ve havaclkta yn bulmada C) Haritalarn iziminde D) Yer ekillerinin ykseltilerini renmede E) Dnya zerinde lmlerin yaplmasnda 5. Aadakilerden hangisi, Ankarann 40 enle minde olduuna kesin kant olur? A) Klarn sert ve souk gemesi B) Ulusal saat ile yerel saati arasnda 12 dakika lk fark olmas C) 21 Martta gecegndz sresinin eit olmas D) Ekinokslarda gne nlarn 50 ayla almas E) Gne nlarn yln hi bir gn dik alma mas 6. 10 0 10 20 30 0 l ll lll IV V ki meridyen arasndaki uzaklk Ekvatordan ku tuplara doru azalr. Yukardaki aklamaya gre, corafi koordi natlar ekilde grlen be noktadan hangi sinden yola klp zerinde bulunduu para leli takip ederek 1000 km. yol alndnda, daha ok meridyen geilir? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 10. CORAF KONUMBLM-2 TEST-1 12 UURYAYINLARI 9. 36 34 32 30 28 26 56 58 60 62 Yukardaki koordinat sisteminde grlen tara l blgenin matematik konumu tanmlandn da aada verilen enlem ve boylam derecele rinden hangisi kullanlmaz? A) 26 Kuzey B) 32 Kuzey C) 36 Kuzey D) 56 Dou E) 62 Dou 8. Ekvatordan kutuplara doru gidildike Dnyann ekseni etrafndaki dn hz azalr, gecegndz sreleri arasndaki fark artar, kalc karlarn bala ma snr deniz seviyesine iner. Dn hz (km/sa) Gndz sresi (saat) Gece sresi (saat) Kalc kar snr (m) K 1670 12 12 5000 L 1510 13 11 4500 M 1400 14 10 3500 N 700 18 6 800 P 600 20 4 500 Buna gre, yukardaki tabloda dn hz, ay- n gn yaanan gece ve gndz sreleri ile kalc kar balama snr verilen be merkez den hangisi Ekvatora en uzaktr? A) K B) L C) M D) N E) P 7. Ekvatordan kutuplara doru gidildike gne nlarnn yere deme as daralr. Buna bal olarak nlarn atmosferde tutulma oran, scak lk, glge boylar, kalc karsnr ve tarmn st snrnda deime grlr. Aadaki grafiklerden hangisinde bu dei imlerden biri yanl verilmitir? E) Tarmn st snr 0 30 60 90 enlem C) enlem In tutulmas 0 30 60 90 D) enlem Kalc kar snr 0 30 60 90 B) Glge boyu 0 30 60 90 enlem A) Scaklk 0 30 60 90 enlem 10. Yukardaki ekilde grld gibi, ayn meridyen zerindeki noktalardan A ve Bde Gne domu, C de domak zere, Dde ise henz domamtr. Ayn meridyen zerindeki noktalarda Gnein dou annn ayn olmamas, aadakilerden hangisiyle aklanabilir? A) Dnyann geoid eklinde olmasyla B) Eksen hareketinin batdan douya doru olmasyla C) Gece-gndz sresinin her enlemde farkl olmasyla D) Dnyann elips eklinde bir yrnge izleme siyle E) Noktalarn hepsinin gne nlarn dik alma masyla A B C D 11. CORAF KONUMBLM-2 TEST-1 13 UURYAYINLARI 15.140 Dou Boylamndaki Tokyoda yerel saat 19.50 iken Ankarada yerel saat 12.42 olduu na gre, Ankarann boylam aadakilerden hangisidir? A) 29 Dou B) 30 Dou C) 33 Dou D) 40 Dou E) 42 Dou 14.Aadaki haritada, zmir ve Bitlisin boylamlar verilmitir. zmir Bitlis 27 42 Buna gre, zmirde Gne doduu anda, Bitliste Gnein konumu ile ilgili, aadaki lerden hangisi doru olur? A) 60 dakika sonra doacaktr. B) 60 dakika nce domutur. C) Tam tepe noktasna ulamtr. D) 42 dakika nce domutur. E) Batmak zeredir. 13.118 Bat Meridyenindeki San Fransiskoda22 Ocak gn yerel saat 22.15 iken, 10 Dou Meridyenindeki Frankfurtta tarih ve yerel sa-at nedir? A) 21 Ocak 13.42 B) 22 Ocak 13.42 C) 23 Ocak 16.52 D) 21 Ocak 6.47 E) 23 Ocak 6.47 12.Trkiyede kn, ulusal saatin ayarland 30 Dou Meridyeninde yerel saatin9.00olduu anda, yerel saat; M kentinde 9.15 N kentinde 8.56 P kentinde 10.45 R kentinde 7.00 olduuna gre, bu kentlerden hangi ikisi Tr kiye snrlar iindedir? A) MN B) PR C) MP D) NR E) MR 11.Balang Meridyeninin antimeridyeni 180 me ridyenidir. Buna gre, stanbul zerinden geen 29 Do- u Meridyeninin antimeridyeni, aadakiler den hangisidir? A) 29 Bat B) 59 Dou C) 151 Bat D) 151 Dou E) 159 Dou 16.Yerel saatleri arasnda 3 saat 44 dakika zaman fark bulunan iki kent arasnda, ka derecelik boylam fark vardr? A) 30 B) 44 C) 56 D) 60 E) 64 12. CORAF KONUMBLM-2 TEST-1 14 UURYAYINLARI 20.Aadakilerden hangisinde,Trkiyenin hem matematik hem de zel konumu etkilidir? A) Yllk scaklk farklarnda B) Drt mevsimin yaanmasnda C) Transit ticaretin gelimesinde D) Jeopololitik neminin artmasnda E) Gecegndz srelerinde 18.Trkiye 3642 Kuzey paralelleriyle ve 2645 Dou meridyenleri arasnda olup en dou ve en bat ular arasndaki uzaklk yaklak 1665 km dir. Trkiye; boylam dereceleri ayn kalmak kou luyla aadaki enlemlerden hangisi arasnda olsayd doubat ular arasndaki uzaklk daha az olurdu? A) 6 12 Kuzey B) 16 22 Kuzey C) 26 32 Kuzey D) 36 42 Gney E) 66 72 Kuzey 19.Bir yerin ktalara, komu lkelere, denizlere, tica ret yollarna, boazlara, geitlere gre konumu ile yer ekilleri durumu o yerin zel konumudur. Buna gre, aadakilerden hangisi, zel ko- numun sonularna rnek gsterilemez? A) Svey Kanalnn Msrn jeopolitik nemini artrmas B) Norvete denizcilik ve balkln gelimesi C) svirede ky turizmi gelirinin olmamas D) Afganistanda sadece karasal iklimin grl mesi E) Fransada yatay dzlemlere gne nlarnn dik dmemesi 17.Aadakilerden hangisinin bilinmesi halinde, bir yerin boylam derecesi belirlenebilir? A) Bulunduu yarmkre B) Balang Meridyeni ile arasndaki yerel saat fark C) Kuzey Kutup Noktasna uzakl D) Ekinokslarda gne nlarnn deme as E) 21 Hazirandaki gndz sresi 13. TEST-2 CORAF KONUMBLM-2 15 UURYAYINLARI 5. N 0 0 Yukardaki ekildeiaretlenmi N noktasnn Ek vatora uzakl 5439 km, yerel saati ise Balan g Meridyenine gre 116 dakika ileridir. Buna gre, N noktasnn corafi koordinatlar aadakilerden hangisinde doru verilmitir? Enlem Boylam A) 41 Kuzey29 Dou B) 49 Kuzey29 Dou C) 29 Gney49 Bat D) 41 Gney29 Bat E) 19 Kuzey28 Dou 2. 26 302827 29 0 1 2 3 4 B A C Paralel ve meridyenler arasndaki uzunluklar dikkate alndnda, yukardaki koordinat sis teminde, Adan Bye oradan Cye ulaan bir ara toplam ka kmyol katetmitir? A) 111 B) 333 C) 777 D) 2220 E) 6660 1. Matematik konum, bir noktann Ekvatora ve Ba lang Meridyenine gre yeridir. Aadakilerden hangisi, bir yerin matematik konumu ile ilgilidir? A) Glgelerin daima kuzeye dmesi B) nemli deniz yollarna yakn olmas C) Ortalama ykseltisinin fazla olmas D) Jeopolitik neme sahip olmas E) Kylarda nfus younluunun fazla olmas 3. Yukarda koordinatlar verilen bir lke iin aa da sylenenlerden hangisi doru olamaz? A) Kuzey ucu Ekvatora kuuuu 4440 km uzaklktadr B) Dousubats arasnda 120 dakika yerel saat fark vardr. C) Doubat genilii 3330 km' dir. D) Gneyinde Yerin ekseni evresindeki dn hz azdr. E) Kuzeygney genilii 3330 km' dir. 30Dou 60Dou 40Gney 70Gney 4. Yukardaki ekilde grlenX ve Ymerkezinin ortak zellikleri arasnda aadakilerden han gisi saylamaz? A) Gne nnden gei an B) Yerel saat C) Balang meridyenine kuuuu uzaklk D) Yer aldklar saat dilimi E) Balang meridyeni ile aralarndaki yerel saat fark 0 90 90 X Y 14. CORAF KONUMBLM-2 16 UURYAYINLARI TEST-2 11.Dnyann ekline bal olarak, bir ok zellik Ek vatordan kutuplara doru deiime urar. Aadakilerden hangisi kutuplara doru gidildike azalan bir zellik deildir? A) ki meridyen aras uzaklk B) Ormann st snr C) Gnein le vakti ufuktaki ykseltisi D) Denizlerin tuzluluk oran E) Yerekimi 10.Yerkre zerinde ekvatordan kutuplara doru, bir boylam zerinde gidildike deien zel likler arasnda aadakilerden hangisi gste rilemez? A) izgisel hz B) Scaklk C) Daimi kar snr D) Yerel saat E) Gne nlarnn yere dme as 12. l. Cisimlerin glge uzunluu ll. Alacakaranlk sresi llI. Yerlemenin st snr IV. Deniz suyundaki tuz oran Ekvatordan kutuplara doru yol alan bir gz lemci, yukardaki zelliklerden hangilerinin azaldn gzler? A) l ve ll B) ll ve lll C) l ve lll D) l ve IV E) lll ve IV 6. Ekvatordan 555 km gneyde ve yerel saati Balang Meridyenine gre 3 saat geri olan bir kent, yukardaki koordinat sistemindeki taral blgelerin hangisinde yer alr? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 0 0 60 30 30 60 60 30 30 60 l ll IV V lll 7. Trkiye 3642 Kuzey paralelleri, 2645 Do u meridyenleri arasndadr. Buna gre, aadaki koordinat sistemlerin den hangisindeki taral alanda, Trkiyenin bir blm yer almaktadr? E) 30 20 10 20 40 40 30 C) 30 20 10 20 40 40 30 D) 20 40 40 30 10 20 30 A) 20 20 40 30 10 40 30 B) 3010 20 40 40 20 30 8. Yukardaki ekilde enlem dereceleri grlen A ve B kentleri iin, aada yaplan yorumlar dan hangisi dorudur? A) izgisel hzlar ayndr. B) Ekvatora uzaklklar ayndr. C) Gecegndz sreleri daima ayndr. D) Yerel saatleri ayndr. E) Gnein dou bat saatleri hep ayndr. A 40 0 B 30 9. Ardk iki meridyen arasndaki uzaklk Ekvatorda 111 km olup, kutuplara doru azalr. Buna gre, yukardaki koordinat sisteminde grlen noktalarn hangisinden 1000 km bat ya gidildiinde ulalan noktann yerel saati daha geri olur? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 0 l ll lll IV V 10 20 30 40 50 50 40 30 20 10 0 15. CORAF KONUMBLM-2 17 UURYAYINLARI TEST-2 13. Yukardaki ekilde dnenceler grlmektedir. Dnencelerin genel zellikleri arasnda aa dakilerden hangisi saylamaz? A) Yer ekseninin, yrnge dzlemine eik olma s sonucunda ortaya kmlardr. B) Gne nlarnn dik olarak dt son nok talardr. C) Tropikal Kuakla Orta Kuak arasndaki sn rolutururlar. D) Gecegndz sresinin daima eit olduu yerlerdir. E) Yeryznn en scak yerleri zerlerindedir. 2327 0 2327 Olak Dnencesi Yenge Dnencesi 14. 33 Dou Boylamnn getii Ankarada yerel saat 10:16 iken, yerel saatin 10:00 olduu s- tanbul hangi boylam zerinde yer almakta dr? A) 37 Dou B) 29 Bat C) 29 Dou D) 45 Dou E) 37 Bat stanbul (10:00) 33 Dou Ankara (10:16) ? 15. Yerel saat douda ileri batda geridir. Buna gre, ekildeki x merkezinde yerel saat 08:00 olduu anda, y ve z merkezlerinin yerel saatleri katr? y merkezi z merkezi A) 07:20 08:00 B) 08:00 07:20 C) 08:40 08:00 D) 06:00 06:40 E) 08:00 08:40 x 70 z y K 0 G 60 0 16. Ekvator ile 45 Dou Meridyeninin akma ye rindeki X merkezinde Gne, yukardaki ekilde grld gibi, tam tepe noktasndadr. Ayn anda Ekvator ile Balang Meridyeni nin akma yerindeki Y kentinde, Gnein konu mu aadakilerden hangisinde doru gste rilmitir? 0 45 0 Y XX DB y A) B) Y y Y 45 y C) D) Y 75 y Y 45 y E) Y 75 y 16. CORAF KONUMBLM-2 18 UURYAYINLARI TEST-2 17.21 Mart ve 23 Eyll tarihleri ekinoks gnleri olup, tm Dnyada gece ve gndzler eittir. Buna gre, 23 Eyll gn Gnein 6:00 da doduu bir kentte, ayn gn Gne kata ba- tacaktr? A) 6:00 B) 12:00 C) 16:00 D) 18:00 E) 20:00 18. Yukardaki ekilde grlen A ve B merkezleri nin ortak zellikleri arasnda, aadakilerden hangisi saylamaz? A) Ekvatora kuuuu uzaklklar B) Gece ve gndz sreleri C) Yaadklar mevsim D) Kullandklar saat dilimi E) Gnein nnden gei hzlar A B 0 45 0 30 19. Yerel saati, yukardaki ekilde grlen A nok tasna gre 3 saat geri olan merkez hangisi dir? A) l B) ll C) lll D) IV E) V l ll lll A lV V 60 45 30 15015 30 4560 20. Yukardaki haritada iaretlenmi x, y ve z noktalarnn hangi zellii daima birbirinin ayndr? A) Gnein doubat saatleri B) Scaklk deerleri C) Yaadklar mevsim D) Gnein nnden gei anlar E) Gnein ufuktaki ykseltisi 0 z y x 17. CORAF KONUMBLM-2 19 UURYAYINLARI TEST-3 6. Inlarn dme as Ekvatordan kutba doru azalr. Buna gre, kuzeygney ynnde geni yer kaplayan bir lkenin zellikleri arasnda, aa dakilerden hangisi sylenemez? A) klim eitlilii fazladr. B) Tarm rnleri eitlidir. C) Toprak tr fazladr. D) Birden fazla ortak saat ayar kullanr. E) Bitki rts eitlidir. 5. Ayn meridyen zerinde yer alan A ve B noktalar arasndaki kuuuu uzaklk 3663 km' dir. A noktas 45 Gney Paralelinde yer aldna gre, daha kuzeyde olan B noktas hangi paralel zerindedir? A) 12 Kuzey B) 12 Gney C) 33 Kuzey D) 78 Gney E) 78 Kuzey 4. Enlem derecesi bydke gne nlarnn ye re deme as daralr. Aada verilen, kutuplara yaklatka gr len deiimlerden hangisi bu durumun sonu cu deildir? A) Inlarn atmosferde katettikleri yolun uzamas B) Inlarn atmosferde tutulma orannn artmas C) Birim yzeye den gne enerjisinin azal mas D) Scaklk deerlerinin azalmas E) Alacakaranlk srenin uzamas 1. Orta Kuak; dnencelerle kutup daireleri arasn da yer alr. Buna gre, Gney Yarmkrenin orta kua nda yer alan bir lke iin, aadakilerden hangisi sylenemez? A) Drt mevsimi belirgin olarak yaar. B) Ocak ay scaklk ortalamas en yksektir. C) Yl boyunca cisimlerin glge boyu le vakti sfr olmaz. D) Ilman iklim tipleri grlr. E) Haziran aynda gndzler gecelerden uzundur. 2. Yukardaki ekilde iaretlenmi olan A nokta snn corafi koordinatlar aadakilerden hangisidir? A) 2327 Kuzey 80 Bat B) 2327 Gney 80 Dou C) 6633 Kuzey 80 Bat D) 6633 Gney 80 Dou E) 3000 Gney 80 Dou 0 80 0 Olak DnencesiA 3. Yukardaki ekle gre, gne nlarnn Ekva tora dik dt gn, A ve B noktalarnda aadakilerden hangisinin benzerlik gster dii sylenemez? A) Hakim rzgr yn B) Gnein dou saati C) Yerel saat D) Aydnlanma sresi E) Gne nlarnn dme as 0 A 45 45 B 18. CORAF KONUMBLM-2 20 UURYAYINLARI TEST-3 12.Gney Amerika lkelerinden Arjantinin kuze yindeki scaklk ortalamalarnn gneyine gre daha yksek olmas, scaklkla aadakiler den hangisi arasndaki ilikiye rnektir? A) Enlem B) Toprak tr C) Boylam D) Doal bitki rts E) Gndz sresi 9. Dnya zerinde bir noktann Ekvatora olan uzak lnn a cinsinden deerine enlem denir. Buna gre, ayn enlem zerinde bulunan nok talarn ortak zellikleri arasnda, aadakiler den hangisi yer almaz? A) Yerin ekseni evresindeki dn hz B) Gecegndz sreleri C) Bameridyene olan uzaklk D) le vakti oluan glge boyu E) Inlarn atmosferde ald yol 8. Gne nlarnn Ekvatora dik dt 21 Mart gn, farkl yarmkrelerde yer alan iki kentte, ci simlerin le vakti oluan glge boyu ayndr. Buna gre, kentlerle ilgili aadaki yarglar dan hangisine ulalamaz? A) Enlem dereceleri ayndr. B) Gnein le vakti ulat ykseklik ayndr. C) Gne nlarn alma alar ayndr. D) Gndz sreleri ayndr. E) Boylam dereceleri ayndr. 10.Aadaki tabloda, Kutup Yldznn baz enlem lerdeki grnm as verilmitir. Enlem A 30 Kuzey 30 60 Kuzey 60 90 Kuzey 90 Kutup Yldznn grnm asnn enleme gre deimesinin nedeni, aadakilerden hangisi dir? A) Yerin eklinin kresel olmas B) Yer ekseninin eik olmas C) Kutup Yldznn hareketli olmas D) Yerin ekseni evresinde dnmesi E) Yer ekillerin engebeli olmas 7. Gnein le vakti ulat ykseklik ekvatordan kutuplara doru azalr. 6633 2327 0 2327 IV I II III V Yukardaki Dnya haritasnda, numaralandrl m noktalardan hangisinde, yl boyunca G- nein le vakti ulat ykseklik daha fazla dr? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 11. Yukardaki ekilde farkl enlemlerdeki dalarda kalc karlarn balama snr gsterilmitir. Kalc kar snrnn kutuplara gidildike deniz seviyesine inmesi aadakilerden hangisiyle aklanabilir? A) Scakln Ekvatordan kutuplara doru azal masyla B) Dalarn ykseltilerinin farkl olmasyla C) Dalarn denize uzaklklarnn farkl olmasyla D) izgisel hzn kutuplara doru azalmasyla E) Dalarn kuzey ve gney yamalarnn farkl snmasyla 5000m. Ekvatorda Orta enlemlerde 3500m. Yksek enlemlerde 1000m. Kutupta 0m. 19. CORAF KONUMBLM-2 21 UURYAYINLARI TEST-3 18.Trkiyede 38 Dou Boylamnda yer alan A ken tinde Gne tam tepe noktasnda iken, Trki yenin ulusal saati 11:28dir. Buna gre,Trkiyenin ulusal saati hangi me- ridyene gre ayarlanmtr? A) 15 Dou B) 30 Bat C) 30 Dou D) 45 Dou E) 45 Bat 16.kinci saat diliminin merkez meridyeni olan 30 Dou Boylamnda yerel saat17:00iken, yerel saatin22:00olduu boylam hangi saat diliminde yer alr? A) 3. B) 4. C) 5. D) 6. E) 7. 15. A l 45 y B lI 45 y Gne nlarnn Ekvatora dik dt gn, 20 Dou Boylamndaki A kentinde Gne ekil ldeki gibi grlrken, ayn anda Gnein ekil lldeki gibi grld B kentinin boylam nedir? A) 70 Dou B) 70 Bat C) 110 Dou D) 110 Bat E) 160 Dou 13.Dk scaklktan dolay yerlemelerin sona er dii ykseltiye yerlemenin st snr denir. Bu snr scaklkla doru orantldr. l ll lll lV V 60 30 0 30 60 90 90 Buna gre, ekilde numaralandrlm nokta lardan hangisinde, yerlemenin st snr daha yksektir? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 14.Yerin ekli nedeniyle, ekvatordan kutuplara gi dildike meydana gelen baz deiimler, ayn za manda enlemin etkileridir. Aadakilerden hangisi zerinde, enlemin et kisi yoktur? A) Scakln kutuplara doru azalmasnda B) Ykselti ve engebelikte C) Tarmn ykselti snrnda D) Gnein le vakti ulat ykseklikte E) Inlarn atmosferde ald yolda 17. XB D y 45 Bat Meridyeninde yer alan X kentinde Gne yukardaki konumda iken, Balang Meridyeni zerindeki Y kentinde, aadaki konumlardan hangisi gibi grlr? B Y D A) y B) B Y D y C) B Y D y D) B Y D y E) B Y D y 20. CORAF KONUMBLM-2 22 UURYAYINLARI 20. Ankara Idr 33D 44D 33 Dou boylamndaki Ankarada Gnein 5.10 da doduu gn 44 Dou boylamnda Gnein dou saati ile ilgili aadakilerden hangisi sylenebilir? A) 44 dakika nce domutur. B) 5.54te doacaktr. C) 44 dakika sonra doar. D) 1 saat nce doar. E) ki kentte de Gnein dou saati ayndr. 19.29 Dou Boylamndaki stanbulda yatay dzleme dik yerletirilen bir cismin glge boyu en ksa olduu anda, 33 Dou Boylamn- daki Ankarada yerel saat katr? A) 12:16 B) 12:04 C) 11:56 D) 11:44 E) 11:35 TEST-3 21. CORAF KONUMBLM-2 23 UURYAYINLARI 6. Dnenceler arasna alak enlemler denir. Buna gre, aadaenlem dereceleri verilen lkelerden hangisi alak enlemlerde yer alr? A) Kanada 5070K B) sve 5570K C) Almanya 4855K D) Brezilya 430 G E) Japonya 3045K 5. Erzurum ve Ankara kentleri 40 Kuzey enlemi, Prag ve Frankfurt kentleri ise 50 Kuzey enlemi zerindedir. Buna gre, aadaki yorumlardan hangisi yanl olur? A) Frankfurta gne nlar Ankaradan daha dar ayla der. B) Ankara ve Erzurumda izgisel hz eittir. C) Erzurumda gece gndz sreleri arasndaki fark Pragdan fazladr. D) Prag ve Frankfurtun Ekvatora kuuuu uzakl eittir. E) Drt kent de orta enlemlerdedir. 4. Bir noktann Ekvatora olan asal uzaklna En lem denir. Aadakilerden hangisi, enleme bal olarak deien olaylardan biri deildir? A) Doal bitki rts B) Akarsurejimleri C) Nfus ve yerleme D) Yer ekillerinin uzan E) Deniz suyunun tuzluluu 3. Aadakilerden hangisi paralellerin zellikle rinden biri deildir? A) Aralklar her yerde eittir. B) evre uzunluklar kutuplara doru klr. C) En byk paralel dairesi Ekvatordur. D) 180 paralel vardr. E) ki paralel arasnda 100 km uzaklk vardr. 2. A B 40 Kuzey 20 0 ? ekildeki A ve B noktalar arasnda 6438 km. kuuuu uzaklk olduuna gre, B noktas hangi enlemde yer alr? A) 38 Kuzey B) 38 Gney C) 58 Gney D) 78 Gney E) 88 Gney 1. Aadakilerden hangisi meridyenlerin zel liklerinden biri deildir? A) Boylar birbirine eittir. B) Tm kutup noktalarnda birleir. C) Kutuplara doru gidildike aralarndaki uzak lk azalr. D) Aralarnda 4 dakika yerel saat fark vardr. E) Ayn meridyendeki noktalarda Gne hergn ayn anda doar. TEST-4 22. CORAF KONUMBLM-2 24 UURYAYINLARI 12. 10 30100 20 20 10 0 10 20 ll l lll lV V Yukardaki koordinat sisteminde yer alan nok talarn hangiikisi arasnda yerel saat fark yoktur? A) l ve ll B) ll ve lll C) lll ve IV D) l ve V E) ll ve IV 11.21 Martta 27Dou Boylamnda yer alan zmirde Gne 06:00 da domutur. Ayn gn 33 Dou Boylamnda yer alan Anka rada Gne kata batar? A) 17:24 B) 17:36 C) 18:24 D) 18:36 E) 19:24 10.Bir lkenin enlem ve boylam matematik konumu nu oluturur. Aadakilerden hangisi, Trkiyenin matema tik konumunun sonularndan biri deildir? A) Orta Kuakta yer alr. B) Drt mevsim zellii belirgindir. C) Ayn anda farkl mevsim zellikleri grlr. D) Dou ve bats arasnda 76 dakikalk zaman fark vardr. E) Kuzeye gidildike scaklk ortalamalar der. 9. Doubat ynnde geni yer kaplayan lkelerde ayn anda birden fazla ortak saat uygulamasna gidilir. Buna gre, aadaki lkelerden hangisinde, birden fazla ortak saat uygulamas yaplr? A) Trkiye B) talya C) Rusya Federasyonu D) Fransa E) ngiltere 8. Yksek enlemler kutup daireleri ile kutup noktala r arasnda kalr. Buna gre, aadakilerden hangisi yksek en-lemlerde yer alan yerlerin zelliklerinden biri deildir? A) Gne nlar eik gelir. B) Scaklk ortalamalar dktr. C) Denizlerin tuzluluk oran azdr. D) Tarm etkinlikleri eitlenmitir. E) Glge boylar uzundur. 7. 60 40 20 0 10 30 50 70 1 2 Yukardaki koordinat sisteminde grlen tara l alanlarn boylamlar gznne alndnda, aadaki yorumlardan hangisi yanltr? A) 1. blgenin yerel saati daha geridir. B) 1. blge gne nlarn daha dar alarla alr. C) ki blgenin de dousubats arasndaki zaman fark ayndr. D) 2. blgeninDnya zerinde kaplad alan daha dardr. E) 1. blgenin Bameridyenle arasndaki yerel saat fark daha azdr. TEST-4 23. CORAF KONUMBLM-2 25 UURYAYINLARI 17. XBat Dou y 21 Martta Kuzey Yarmkrede yer alan X nokta snda Gnein konumu yukardaki ekilde gste rilmitir. Ayn boylam zerinde Gney Yarmkrede yer alan Y noktasnda ayn anda Gne hangi konumda grnr? E) y YBat Dou A) y YBat Dou B) YBat Dou y C) YBat Dou D) YBat Dou y y 16.10 Bat Meridyeninde yerel saat 11:32 iken, ayn anda Balang Meridyeninde yerel saat katr? A) 10:12 B) 10:32 C) 12:12 D) 12:32 E) 13:02 15. EdirneBat Dou y Ekinoks tarihlerinde Gne yerel saat ile 06.00da doar, 18.00da batar. Buna gre, 23 Eyllde Edirnede Gne ekil deki konumundan 3 saat sonra hangi konum da grnr? E) y EdirneBat Dou C) y EdirneBat Dou A) y EdirneBat Dou B) y EdirneBat Dou D) y EdirneBat Dou 14.Aadakilerden hangisi, bir kentin boylam derecesi ile ilgili deildir? A) Yerel saati B) Bulunduu saat dilimi C) Gnein dou an D) Gecegndz uzunluu E) Gnein tepe noktasna ulat an 13.120 Bat Boylamnda yerel saat 22:05, gn pazar iken, ayn anda 120 Dou Boylamndayerel saat ve gn nedir? A) 06:05 B) 16:05 C) 14:05 C.tesi P.tesi C.tesi D) 14:05 E) 18:05 P.tesi P.tesi TEST-4 24. CORAF KONUMBLM-2 26 UURYAYINLARI 20. Jeopolitikte etkili olan deien unsurlar Politik deerler Askeri g Bilimsel ve teknolojik deerler Ada veya yarmada lkesi olmas Sosyal kltrel deerler Ekonomik zellikler Jeopolitik konumda etkili olan faktrlerden de-ien unsurlar gsteren emada aadakiler den hangisinin verilmesi yanltr? A) Politik ve ekonomik deerler B) Sosyokltrel deerler C) Askeri ve ekonomik g D) lkenin ada veya yarmada lkesi olmas E) Bilimsel ve teknolojik deerler 19.Trkiye gelecek yzylda da Hazar ve Orta Asya doal kaynaklarnn batya ulamasnda doal bir kpr rol stlenecektir. Dnya enerji kaynaklarnn %70i Trkiyenin evresinde kmelenmitir. Hazar Havzas doal gaz ve petrolnn batya tanmasn salayan BakCeyhan boru hatt Trkiye topraklarndan gemektedir. Kafkasya ve Orta Asyaya ynelik ticari trafiin artmasnda Trans Kafkasya ulam koridorunun hayata gei- rilmesinde Trkiye anahtar lke konumundadr. Bu paragrafta Trkiye ile ilgili anlatlan zel likler, aadakilerden hangisini etkilemez? A) Hidrolik ve termik enerji kaynaklarnn potan- siyelini B) Trkiyenin jeopolitik ve stratejik zelliklerini C) Trkiyenin i ve d politikasn D) Trkiye ekonomisini E) Transit ticaret faaliyetlerini 18.Bir yerin karasallk, denizsellik, yer ekilleri gibi zellikleri, ktalar, lkeler arasndaki konumu zel konumunu oluturur. Buna gre, aadakilerden hangisi, Trkiye nin zel konumu ile ilgili deildir? A) Jeopolitik neme sahip olmas B) Hem Asya hem Avrupa ktalarnda topraklar nn olmas C) stanbul ve anakkale boazlarna sahip olmas D) Gneye doru scaklk ortalamalarnn art mas E) klim tiplerinin eitlilik gstermesi TEST-4 25. 27 UURYAYINLARI TEST-1 DNYA'NIN HAREKETLER BLM-3 YGS 4. l. Dinamik basn kuaklarnn olumas, ll. Okyanus akntlarnn halkalar izmesi, lll. Srekli rzgrlarn ynlerinde sapmalar olmas, gibi olaylarn ortak zellii aadakilerden hangisidir? A) Dnyann yrnge hareketi sonucunda olu malar B) Kara ve deniz dalndan etkilenmeleri C) Yer ekseninin eiklii sonucunda olumalar D) Dnyann ekseni evresinde dn sonu cunda olumalar E) Kuzey ve Gney yarmkrelerde farkllk gs termeleri 3. l. Gece ve gndzn birbirini izlemesi ll. Mevsimlerin olumas lll. Yerel saat farklarnn olumas lV. Termik basn kuaklarnn olumas V. Scakln Ekvatordan kutuplara doru azal mas Yukardaki oluumlardan hangileri Dnyann gnlk (eksen) hareketinin sonulardr? A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve IV D) lll ve V E) IV ve V 2. Aadakilerden hangisi, Dnyann ekseni evresinde dnmesinin sonular arasnda yer almaz? A) Gece ve gndz srelerinin deimesi B) Dou ve bat ynlerinin belirlenmesi C) Okyanus akntlarnn halkalar oluturmas D) Dinamik basn kuaklarnn olumas E) Dnyann Geoid eklini kazanmas 1. Aadakilerden hangisi, Yerkrenin ekseni evresinde dnnn ortaya kard bir sonutur? A) Mevsimlerin olumas B) Gnein dou bat saatlerinin deimesi C) Scaklk kuaklarnn olumas D) Dnencelerin yerinin belirlenmesi E) Srekli rzgrlarn ynlerinde sapmalar olmas 5. Yerkrenin eksen hareketi ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? A) Dnya bu hareketini 24 saatte tamamlar. B) Yerkre batdan douya doru dnmektedir. C) Dnyann, Geoid eklini almas eksen hare ketinin sonucudur. D) Yer ekseninin eik olmas bu hareketten kay naklanmtr. E) Yerel saat farklarnn olumas bu hareketin sonucudur. 6. Yerkre, Gne evresinde elips eklinde bir y rngezerinde dnmektedir. Yrngenin elips eklinde olmas, aadaki lerden hangisi zerinde etkili olmutur? A) Gndz srelerinin uzayp ksalmas B) Gne nlarnn yere dme alarnn deimesi C) Dnencelerin olumas D) Dnya ile Gne arasndaki uzakln dei mesi E) Scakln artp azalmas 26. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 TEST-1 28 UURYAYINLARI 10. III III VIV 2327l 6633l 0 2327l 6633l Yukardaki ekilde, Dnya zerindeki konum lar gsterilen noktalarn gecegndz srele ri ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr? A) I de gecegndz fark en fazladr. B) 21 Haziranda en uzun gndz I de, en uzun gece V tedir. C) III de gecegndz yl boyu eittir. D) IV teki gecegndz fark V tekinden fazla dr. E) II de en uzun gndz yaand gn, V te en uzun gece yaanr. 8. Kutup noktalarnda 6 ay gece 6 ay gndz ya anr. Kuzey Kutup Noktasnn gndz Kuzey yarm krenin ilkbahar ve yaz mevsimi boyunca gecesi ise sonbahar ve k mevsimi boyunca s rer. Buna gre, Kuzey Kutup Noktasnda 6 ay s- ren gndzn balang tarihi aadakiler den hangisidir? A) 21 Mart B) 21 Haziran C) 23 Eyll D) 21 Aralk E) 3 Ocak 7. Yer ekseni, yrnge dzlemine gre 2327 eik tir. Buna bal olarak da bir takm sonular ortaya kmaktadr. Aadakilerden hangisi, Yerkrenin eksen eiklii ve yrnge hareketinin sonularndan biri deildir? A) Gecegndzn uzayp ksalmas B) Gecegndz scaklk farklarnn olumas C) Orta kuakta drt mevsim yaanmas D) Aydnlanma emberinin yer deitirmesi E) Kutuplarda 6 ay gecegndz yaanmas 11. 2327l 90 6633l 0 Gne Inlar Dnya, Gnee gre yukardaki konumda iken aadaki olaylardan hangisi yaanmaz? A) Gne nlar le vakti Ekvatora dik der. B) Her iki yarmkrede baharmevsimi balar. C) Aydnlanma dairesi kutuplardan geer. D) Bir boylam zerindeki tm noktalarda Gne ayn anda batar. E) Ekvatorda gndzler geceden uzundur. 9. 2327l 90 6633l 0 G N E Aydnlanma emberinin konumu ekildeki du- rumda iken, aadaki olaylardan hangisi yaanr? A) Gne nlar le vakti Olak Dnencesine dik der. B) Gney Yarmkrede k balar. C) Kuzey Yarmkrede gndzler gecelerden uzundur. D) Gney Yarmkrede cisimlerin glgesi yl iin deki en uzun durumu alr. E) Ekvatorda 24 saat gece yaanr. 27. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 TEST-1 29 UURYAYINLARI 16. 2327l 90 6633l 0 2327l G N E Yukardaki ekil, Yerkrenin 21 Haziran konumu nu gstermektedir. Dnya, Gne karsnda bu konuma geldiin de aadaki durumlardan hangisi yaanmaz? A) Kuzey Yarmkrede yaz balar. B) Aydnlanma emberi kutup noktalarndan geer. C) Gney Yarmkrede geceler gndzlerden uzundur. D) Yerkrenin en scak yerleri Yenge Dnen cesi evresindedir. E) Kuzey Kutup Dairesinde 24 saat gndz yaanr. 15.Dnya, ekseni etrafnda gnlk dnn srd rrken bir yandan da Gnein evresinde dola narak yllk hareketini yapar. Aadakilerden hangisi, Dnyann Gne ev resindeki hareketi srasnda ortaya kan durumlardan biri deildir? A) Gne nlarnn yere dme as yl iinde deiir. B) Mevsimler oluur. C) Mevsimlik scaklk farklar oluur. D) Gne nlarnn dik geldii noktalar dnen celer arasnda yer deitirir. E) Yerel saat farklar oluur. 14.Ekliptik ile Ekvator dzlemi aksayd, bir takm olaylar bugnknden farkl olurdu. Aadakilerden hangisi byle bir durumun sonucunda gerekleebilirdi? A) Mevsim sreleri uzard. B) Gecegndz daima eit olurdu. C) Kuzey Yarmkrede daima yaz yaanrd. D) Aydnlanma dairesi daima 6633 enlemlerin den geerdi. E) Gney Yarmkrede gndzler gecelerden uzun olurdu. 13. l. Glge boylar ll. Scaklk deerleri lll. Gnein ufuktaki ykseltisi Yukardaki zellikler ile aadakilerden han gisi arasnda birebir iliki vardr? A) Nemlilik B) Ykselti C) Gne nlarnn yere dme as D) Kara ve deniz dal E) zel konum 12.Ekvator ile yrnge dzlemiarasnda 2327l a vardr. Bu ann 15 olmas durumunda aadakiler den hangisi gerekleirdi? A) Tropikal kuak daralrd. B) Kutup daireleri 70 enlemlerinden geerdi. C) Gne nlarnn dik dt alan genilerdi. D) Ekvator zerinde scaklk ortalamalar azalr d. E) Dnenceler 30 enlemlerinden geerdi. 28. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 TEST-1 30 UURYAYINLARI 18.21 Haziranda M noktasnda Gne bir gn s- reyle hi batmazken, N noktasnda gndz uzunluu 10 saattir. Buna greM ve Nnoktalar ile ilgili olarak, aadakilerden hangisi sylenemez? A) N noktas gney yarmkrededir. B) M de yl iindeki en uzun, N de ise en ksa gndz yaanmaktadr. C) N noktas ekvatora daha yakndr. D) M noktas Kuzey Kutup dairesi zerindedir. E) M ve N noktalar arasnda 60 dakikalk yerel saat fark vardr. 19.l. Mevsimlerin olumas ll. Dnyann Gne evresinde dnmesi lll. Kutuplarn Dnyann en souk yerleri olmas IV. Gnein dou bat saatlerinin deimesi Yukardaki zelliklerden hangileri yer ekseni nin yrnge dzlemine gre eik olmasnn ortaya kard sonulardandr? A) l ve ll B) l ve IV C) ll ve lll D) ll ve IV E) lll ve IV 17. Herhangi bir kentte yl iinde scakln dei mesinin temel nedeni aadakilerden hangi sidir? A) Dnyann ekseni evresinde dnmesi B) Gne nlarnn dme asnn gn iinde deimesi C) Dnyann Gnee yaklap uzaklamas D) Yer ekseninin yrnge dzlemine eik olmas E) Gnete patlamalar olmas 20. Yukardaki tabloda kentte gndz sresinin farkl tarihlerdeki durumu verilmitir. Buna gre kentlerle ilgili aadakilerden han gisi deildir? A) Ekvatora en yakn olan L dir. B) K, en kuzeyde olan kenttir. C) M den L ye ve K ye doru gidildike gneyden kuzeye doru yol alnr. D) K nin ekvatora uzakl M den fazladr. E) kent de Kuzey yarmkrededir. Kent 21 Haziran 23 Eyll 21 Aralk 21 Mart K 18 saat 12 saat 6 saat 12 saat L 13 saat 12 saat 11 saat 12 saat M 8 saat 12 saat 16 saat 12 saat 29. TEST-2 DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 31 UURYAYINLARI 4. KKD YD E OD GKD 21 HAZRAN KKD YD E OD GKD 21 ARALIK Yukardaki ekillerde 21 Aralk ve 21 Haziran ta rihlerinde, aydnlk ve karanlk blgelerin yeryz ne dal ile aydnlanma snr grlmektedir. Yalnzca bu ekillerdeki bilgilerden yararlana rak 21 Haziran ve 21 Aralk tarihlerinin ortak zellii olarak aadakilerden hangisi syle nebilir? A) Kuzey Yarmkrede gndz, Gney Yarmk rede gece uzundur. B) Kuzey Yarmkrede aydnlk alan, Gney Ya- rmkreden daha dardr. C) Kuzey Kutup gndz, Gney Kutup geceyi yaamaktadr. D) Aydnlanma snr kutup dairelerine teet ge mektedir. E) Kuzey Kutup Dairesinden itibaren srekli gece yaanmaktadr. 2. Yatay dzleme dik yerletirilmi bir cisme gne nlar dik geldii an glge boyu sfr olur. Inlarn dme as daraldka glge boyu uzar. K 6633l K 2327l K 0 2327l G 6633l G Buna gre, Dnya zerinde konumu grlen K noktasnda yatay dzlem zerinde dik duran bir cismin yl iinde glge deiim grafii aa dakilerden hangisine benzer? D) Glge boyu Haz. Eyl. Ara. Mart 21 23 21 21 C) Glge boyu Haz. Eyl. Ara. Mart 21 23 21 21 B) Glge boyu Haz. Eyl. Ara. Mart 21 23 21 21 Glge boyu Haz. Eyl. Ara. Mart 21 23 21 21 A) E) Glge boyu Haz. Eyl. Ara. Mart 21 23 21 21 1. Aadakilerden hangisinin deimesi, Dn yann gnlk veya yllk hareketine bal ola rak gereklemez? A) Gne nlarnn yere deme as B) Dnencelerle Ekvator arasndaki uzaklk C) Gnein ufuk zerindeki ykseltisi D) Dnyann Gnee olan uzakl E) llen scaklk deerleri 3. Aadakilerden hangisinde, Yerkrenin ken di ekseni etrafndaki ve Gne evresindeki hareketlerine bal olarak deime grlr? A) Ekliptik ile eksen arasndaki ada B) Ekvatordaki dn hznda C) Kutup dairelerinin yerinde D) Dnyann eklinde E) Glge boylarnda 30. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 32 UURYAYINLARI TEST-2 9. Ekvatordan kutuplara doru gidildike gecegn dz sreleri arasndaki fark artar. 24 12 I II III IV V Saat gecegndz Yukardaki grafikte 21 Haziran gnne ait gecegndz sreleri grlen be farkl kent ile ilgili aadaki yorumlardan hangisine ula lamaz? A) I. kent Ekvator zerindedir. B) Ekvatora en yakn olan kent IV tr. C) II. kent Kuzey Kutup Dairesindedir. D) III ve V farkl yarmkrelerde, ayn enlem de- recesindedir. E) III. ve IV Gney, V ise Kuzey Yarmkrededir. 5. Enlem derecesi bydke gece gndz sreleri arasndaki fark artar. II Gndz Gece III Gndz Gece I Gndz Gece Buna gre, yukardaki dairesel grafiklerde ay- n gnde yaanan gecegndz srelerinin gn iindeki paylar grlen kentin Ekvato- ra yakn olandan uzak olana doru sralan aadakilerden hangisinde doru verilmitir? A) I II III B) III II I C) I III II D) II III I E) II I III 6. Aadakilerden hangisi, Dnyann Gne evresindeki hareketine bal olarak yl iinde deiir? A) Ekliptik ile Ekvator arasndaki a B) Srekli rzgrlarn sapma yn C) Dnyann gnlk hareketinin sresi D) Gnein dou ve bat an E) Ekvatordaki dn hz 7. Gne nlarnn Ekvatora 6633 Olak Dnencesine 90 ayla geldii gn, aadakilerden hangisi dir? A) Gney Yarmkrenin yaz gndnm B) Kuzey Yarmkrenin yaz gndnm C) Ekinoks tarihleri D) Gnte tarihi E) Gnberi tarihi 8. 21 Aralk gn X kentinde 18 saat gece yaanr ken, Y kentinde birgn sreyle gne hi batma mtr. Buna gre, X ve Y kentlerinin Dnya zerinde ki konumu aadakilerden hangisinde doru olarak gsterilmitir? E) x y GKD OD YD KKD B) x y GKD OD YD KKD D) x y GKD OD YD KKDC) x y GKD OD YD KKD A) x y GKD OD YD KKD 31. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 33 UURYAYINLARI TEST-2 10.Gne nlarnn atmosfer iinde yolunun uza mas nlarn tutulmasn artrr. Buna gre 21 Aralk tarihinde, aada enlem dereceleri verilen kentlerin hangisinde, gne nlar atmosferde daha ksa yol izler, tutulma daha az olur? A) Havana 2327l Kuzey B) Rio de Janeiro 2327l Gney C) Svey 30 Kuzey D) Singapur 2 Kuzey E) Kap 34 Gney 11.21 Haziran gn gne nlar Yenge Dnence sine dik gelir. Dnenceden uzaklatka nlarn yere deme alar daralr. x y z 40 Ekvator 40 Buna gre, yukardaki ekilde iaretlenmi noktaya 21 Haziran gn yerel saat 12:00de gne nlarnn dme alarnn sralan, aadakilerden hangisinde doru verilmitir? A) x < y < z B) x > y > z C) x = y = z D) x = z > y E) y > x > z 13.Aada be farkl kentte gecegndz sreleri nin yllk deiimini gsteren grafikler verilmitir. Bu grafiklerden hangisi, Kuzey Yarmkre Or- ta Kuakta bulunan bir kente aittir? E) 12 saat 24 saat Gece Gndz 21 Mart 21Haz. 21Ar.23Eyl. C) 12 saat Gece Gndz 21 Mart 21Haz. 21Ar.23Eyl. 24 saat D) GeceGndz 21Mar. 21Hz. 21Ar.23Eyl. 24 saat 12 saat B) Gece Gndz 21 Mart 21Haz. 21Ar.23Eyl. 24 saat 12 saat A) Gece 24 saat 12 saat Gndz 21 Mart 21Haz. 21Ar.23Eyl. 14. 2327l 0 Y.D Ekvator 6633l Yukardaki ekilde, aydnlanma emberinin ko-numuna, yarmkrelerin aydnlanma oranlarna dikkat edildiinde, Dnyann hangi tarihteki konumu yaad sylenebilir? A) 21 Mart B) 21 Aralk C) 21 Haziran D) 23 Eyll E) 4 Temmuz 12.Aadaki grafikte, dz bir yzeye dik olarak yer letirilmi bir ubuun glge boyunun yl iindeki deiimi grlmektedir. Glge boyu 21 Haz. 23 Eyl. 21 Ar. 21 Mart Buna gre, bu ubuun bulunduu yer ile ilgi li aadakilerden hangisi doru olur? A) Ekvator zerindedir. B) Yenge Dnencesi zerindedir. C) Olak Dnencesi ile Ekvator arasndadr. D) Olak Dnencesi zerindedir. E) Dnenceler dndadr. 15.Gne nlarnn dme as kldke glge boyu uzar. Buna gre, aadaki enlemlerden hangisinde, verilen tarihlerde glge boyu en uzun olur? A) Ekvator 23 Eyll B) 10 Kuzey 21 Haziran C) 2327 Gney 21 Aralk D) 26 Kuzey 21 Haziran E) 24 Kuzey 21 Aralk 32. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 34 UURYAYINLARI TEST-2 16.Aada 21 Haziran gn baz enlemlerdeki gn dz sreleri verilmitir: Enlem Gndz sresi 20 K 13 sa. 16 40 K 14 sa. 52 60 K 18 sa. 27 Gece ve gndz srelerinde enleme gre g- rlen bu farkllama, aadakilerden hangi siyle aklanabilir? A) Dnyann kendi ekseni etrafndaki dnyle B) Yrngenin elips eklinde olmasyla C) Eksenin yrnge dzlemine eik olmasyla D) Dnyann Gnee olan uzaklnn deime siyle E) Ayn Dnya etrafnda dnmesiyle 18. 6633 2327 0 Dnya, Gnee gre yukardaki konumda iken yaananlar arasnda aadakilerden hangisi yer almaz? A) Gneye doru gidildike gndzler uzar. B) Trkiyede yaz mevsimi yaanr. C) Ekvatordaki cisimlerin glgesi gneye uzanr. D) Gney kutup noktasndan, Gne grlmez. E) Ekvatorda 12 saat gndz 12 saat gece yaanr. 17. 21 Haziranda Trkiyede en uzun gndz yaan makla birlikte her kentin yaad gndz sresi ayn deildir. Yukardaki harita zerinde konumlar gsteri len kentlerden hangi ikisinde 21 Haziranda yaanan gndz sresi ayndr? A) Sinop Adana B) Ankara Erzurum C) zmir Ankara D) Adana Erzurum E) Ankara Sinop Sinop ErzurumAnkara zmir Adana 19. Yukardaki grafikte grlen gece gndz sre leri, 21 Haziranda haritadaki noktalardan han gisinde yaanmaktadr? A) l B) ll C) lll D) IV E) V Gndz Gece IV I II III V V 20. Dnya Gne karsnda yukardaki konumda iken Adan B ve Cye gidildike gne nlar nn dme alarnn ve gndz srelerinin deiimini gsteren grafikler, aadakilerden hangisinde doru verilmitir? Y.D O.D A B C A) n A B C gndz A B C B) n A B C gndz A B C C) n A B C gndz A B C D) n A B C gndz A B C E) n A B C gndz A B C 33. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 35 UURYAYINLARI TEST-3 4. Dnyann yrngesi, elips deil de daire eklinde olsayd, bir takm olgular bugnknden farkl olur du. Aadakilerden hangisi, yrngenin daire eklinde olmasyla gerekleebilecek olaylar dan biri deildir? A) Yarmkrelerde mevsim sreleri eit olurdu. B) Dnyann yrngedeki hz hep ayn olurdu. C) Kuzey Kutupta yaanan gndz sresi G- ney Kutuptakine eit olurdu. D) Dnyann Gnee olan uzakl deimezdi. E) Bir yerde hep ayn mevsim zellii yaanrd. 1. Aadakilerden hangisi zerinde, Dnyann ekseni evresindeki dnme ynnn etkisi yoktur? A) Gnein doubat yn B) Aknt halkalarnn oluum yn C) Srekli rzgrlarn sapma yn D) Kutup Yldznn grnm yn E) Gnein grnen hareket yn 2. Aadakilerden hangisi Dnyann ekseni et-rafndaki hareketinin sonularndan biri deil dir? A) Mevsimlerin olumas B) Srekli rzgrlarn sapmaya uramas C) Dinamik basn kuaklarnn olumas D) Okyanuslarda aknt halkalarnn olumas E) Scaklklarn gn iinde deimesi 3. Dnyann yllk hareketinin en nemli sonucu yeryznde farkl mevsimlerin olumasdr. Farkl mevsimlerin oluumuna neden olmas ile Dnyann yllk hareketinin aadakilerden hangisine dolayl etki yapt sylenemez? A) Yaz ve k turizmi gibi farkl turizm faaliyetle rinin yaplabilmesine B) Yln farkl dnemlerinde farkl tarmsal rn lerin retilebilmesine C) Bitki topluluklarnda yl iinde iek amak, yapraklarn dkmek ya da kurumak gibi de- iikliklerin grlmesine D) Kimyasal zlmeyle toprak oluumuna E) Mevsimlik rzgrlar olan Musonlarn oluma- sna 5. 21 Haziran tarihinde ekilde numaralanm hangi ok ynnde hareket edilirse, gecegndz sre farknn azald gzlenir? A) l B) ll C) lll D) IV E) V K.K.D Y.D Ekv. O.D G.K.D ll lll l IV V 6. Dnya Gnee kar 21 Haziran konumunda iken, haritada iaretlenmi noktalarla ilgili, aadakilerden hangisi sylenebilir? A) A noktasnda 6 aydr gndz yaanmaktadr. B) B ve C noktalarnda cisimlerin glge boyu birbirine eittir. C) A ve C noktalarnn gne nlarn alma a lar ayndr. D) C noktasnda nlarn atmosferde urad kayplar en azdr. E) B noktasnn gndz sresi, C noktasnnn gece sresine eittir. A B C V 6633 2327 0 2327 34. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 36 UURYAYINLARI TEST-3 9. Inlarn yl ierisinde en son ulat noktalar ay dnlanma emberinin getii yerleri belirler. Aydnlanma snr 7233l lk enlemlerden gee bilmesi iin, eksen eiklik asnn ka derece olmas gerekir? A) 1230l B) 1727l C) 2713l D) 4906l E) 6633l 8. 10 5 0 5 10 15 35 30 25 20 15 10 1 2 3 5 4 21 Haziranda Kuzey Yarmkrede en uzun gn dz, Gney Yarmkrede en uzun gece yaanr. Kuzeye gidildike gndzlerin gneye gidildike gecelerin daha uzun olduu gzlenir. Buna gre ekilde matematik konumlar gr len merkezlerin hangisinde 21 Haziranda gn dz sresi en uzun olur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 7. Haziran aynda yurt dna giden bir corafya - retmeni, gittii lkede gndz sresinin 20 saat srdn, 4 saatlik ksa bir gece yaandn, Gnein saat 22.00 de batmasna ramen, alacakaranlk sresinin uzunluu nedeniyle gzlemlemitir. Corafya retmeninin gittii lkenin aadakilerden hangisinin olma olasl yoktur? A) Letonya B) Hrvatistan C) Finlandiya D) sve E) Norve 11. 21 Aralk 21 Haziran Yukardaki ekiller, 21 Aralk ve 21 Haziran tari hinde Dnyann Gnee gre konumlarn gs termektedir. Buna gre, her iki konumda ortak olan zellikler arasnda, aadakilerden hangisi verilemez? A) Gne nlar dnencelere dik der. B) Aydnlanma dzlemi kutup dairelerine teet geer. C) Gece ve gndzler en uzun halini alr. D) Yarmkrelerde bahar mevsimleri balar. E) Gne nlar kutup dairelerine teet geer. 10. Dnya Gnee gre ekildeki konumda iken, aadakilerden hangisi sylenemez? A) Gne nlar Olak Dnencesine dik d mektedir. B) Kuzey Kutup Dairesinde 24 saat gece yaan maktadr. C) Ekvatorda yaanan gndz sresi gece s- resinden ksadr. D) Kuzey Yarmkrede geceler gndzlerden uzundur. E) Gney Kutup Noktasnda srekli gndz yaanmaktadr. 2327 6633 2327 0 6633 35. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 37 UURYAYINLARI TEST-3 16.Aada enlem dereceleri verilen kentlerden hangisinde 21 Haziranda gndz, 21 Aralkta ise gece sresi en uzundur? A) Ankara 40 Kuzey B) Oslo 60 Kuzey C) skenderiye 2327 Kuzey D) Rio de Janeiro 2327 Gney E) Kap 33 Gney 14.Ekliptik ile Ekvator dzlemleri arasnda 2327 lk bir a olduu iin, Yer ekseni ile Ekliptik arasnda 6633 lk bir a olumutur. Yer ekseni Ekliptik dzleme dik olsayd, aa dakilerden hangisi gereklemezdi? A) Gecegndz srekli eit olurdu. B) Gne nlar yl boyu Ekvatora dik gelirdi. C) Farkl mevsimler olumazd. D) Bir yere gne nlar hergn ayn alarla gelirdi. E) Her enlemde scaklklar eit olurdu. 12. Yukardaki ekilde matematik iklim kuaklar g rlmektedir. Buna gre, matematik iklim kuaklarnn snr larnn deimesi iin, aadakilerden hangi sinin deimesi gerekir? A) Dnyann yrngesinin eklinin B) Dnyann yrngedeki dnme hznn C) Yer ekseninin eiklik asnn D) Yer ekillerinin engebesinin E) Kara ve denizlerin dalnn Kutup Ku. Orta Kuak Orta Kuak Tropikal Kuak 90 6633 2327 2327 6633 90 Kutup Ku. 13. Inlarn atmosferde ald yol uzadka, n tu tulmas artar. Buna gre, 21 Haziran tarihinde ekilde belir tilmi olan noktalardaki n tutulma oran ok tanaza doru hangi seenekte sralanmtr? A) M > K > L B) M > L > K C) K > M > L D) K > L > M E) L > K > M Kuzey Kutup Dairesi Yenge Dn. Ekvator Olak Dn. Gney Kutup Dairesi K L M 15. Yukardaki grafiklerde iki kentte gndz sresinin yl iindeki deiimi grlmektedir. Bu grafiklerden yararlanarak kentlerin; l. Bulunduklar yarmkre II. Bulunduklar enlem III. Boylam dereceleri IV. Denize uzaklk gibi zelliklerden, hangileri bakmndan farkl olduu sylenebilir? A) l ve ll B) l ve III C) ll ve lV D) l ve IV E) lll ve IV 21 23 21 21 Gndz (saat) Haz. Eyl. Ara. Mart 24 12 II.kent 21 23 21 21 Gndz (saat) Haz. Eyl. Ara. Mart 24 12 I.kent 36. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 38 UURYAYINLARI 19. 21 23 21 21 Inlarn dme as Haz. Eyl. Ara. Mart 90 45 Yukardaki grafikte, bir kente gne nlarnn ge li asnn deiimi gsterilmitir. Bu kentin Dnya zerindeki yeri ile ilgili, aa dakilerden hangisi dorudur? A) Gney Yarmkrede, kutup kuandadr. B) Kuzey Yarmkrede, orta enlemlerdedir. C) Yenge Dnencesi zerindedir. D) Olak Dnencesi zerindedir. E) Dnenceler arasndadr. 17.Ekvatordan uzaklatka gecegndz sreleri arasndaki fark artar. Aadakilerden hangisi, bu durumun temel nedenidir? A) Eksen eiklii B) Dnyann gnlk hareketi C) Yrngenin elips ekli D) Dnyann ekli E) Dnyann Gnee uzakl TEST-3 18.Trkiye Kuzey Yarmkrede Orta kuaktadr. Buna gre, Trkiyeye gne nlarnn en b- yk ve en dar alarla geldii tarihler aada kilerden hangisinde doru verilmitir? A) 21 Haziran 21 Aralk B) 21 Haziran 23 Eyll C) 21 Aralk 21 Mart D) 21 Aralk 23 Eyll E) 21 Mart 23 Eyll 20.Aadakilerden hangisi, 21 Mart ve 23 Eyll tarihlerinin (ekinokslarn) ortak zelliklerin den biri deildir? A) Gecegndz srelerinin eit olmas B) Aydnlanma snrnn kutup noktalarndan gemesi C) ki yarmkrede ayn enlemlere nlarn ayn alarla dmesi D) Kuzey Yarmkrede ilkbahar, Gney Yarm krede sonbahar mevsiminin balamas E) Ayn meridyendeki noktalarda Gnein ayn anda domas 37. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 39 UURYAYINLARI 6. Aydnlk ve karanlk yarmkreleri ayran aydn lanma emberi yl iinde srekli yer deitirir. Aadakilerden hangisi, aydnlanma embe rinin Ekvatoru yl boyu iki eit paraya ayr masnn sonucudur? A) Yeryznde her yerde gecegndz sreleri nin eit olmas B) Yeryznn yarsnn aydnlk yarsnn karanlk olmas C) Ekvatorda yl boyunca 12 saat gndz, 12 saat gece yaanmas D) Ekvatorun yl boyunca dzenli ya almas E) Gne nlarnn Ekvatora dik gelmesi 5. Ekvatordan kutuplara doru gidildike Gnein ufuk izgisi zerinde ulat ykselti azalr. lV ll V l lll 10 0 20 40 30 20 10 0 10 20 30 Yukardaki aklamaya gre, ekinoks tarihle rinde, ekildeki noktalarn hangilerinde, ayn anda Gnein ufuk izgisinden ykseltisi ay- n olur? A) l ve lV B) ll ve lll C) ll ve V D) lll ve V E) ll ve IV 4. Dnya, Gne evresinde 365 gn 6 saatlik bir s rede, elips eklinde bir yrnge izleyerek dner. Aadakilerden hangisi, Yerkrenin yllk hareketine bal olarak deimez? A) Scaklk ortalamalar B) Yerkrenin Gnee uzakl C) Yerkrenin ekseni evresindeki hz D) Yerkrenin yrngezerindeki hz E) Gnein dou ve bat saati 3. Aadaki grafikte bir merkezde gndnm ve ekinoks tarihlerinde yaanan gndz sreleri gsterilmitir. 24 12 (Saat) 21 Haz. 23 Eyl. 21 Arl. 21 Mrt. Buna gre merkezle ilgili; I. Bulunduu iklim kua II. Bulunduu yarmkre III. Yl iindeki en uzun gece sresi gibi bilgilerden hangilerine ulalabilir? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III D) I ve III E) I, II ve III 2. Dnya, Gne evresinde dnerken eksen eiklii nedeniyle yarmkrelerde aydnlk ve karanlk alanlarn oran yl iinde deimektedir. Aadakilerden hangisi, bu durumun sonu-cunda ortaya kmaktadr? A) Scaklk kuaklarnn olumas B) Gecegndzlerin olumas C) Yerel saat farklarnn olumas D) Dairesel akntlarn olumas E) Gndz sresinin uzayp ksalmas 1. Yeryznde gece ve gndzler birbirini izler ve yerel saat farklar oluur. Aadakilerden hangisi, yukardaki olay do- uran nedene bal olarak oluur? A) Srekli rzgrlarn sapmas B) Mevsimlerin olumas C) Ekvator ile ekliptik arasnda bir ann olmas D) Gecegndz srelerinin deimesi E) Yerkrenin Gnee yaklap uzaklamas TEST-4 38. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 40 UURYAYINLARI 11. 24 18 12 6 (Saat) GNDZ 21 Haz. 23 Eyl. 21 Arl. 21 Mrt. Yukardaki ekilde yeryzndeki bir yerin eitli tarihlerdeki gndz uzunluu gsterilmitir. Bu yer aadaki enlemlerin hangisinde olabi lir? A) 0 Ekvator B) 2327 Kuzey C) 2327 Gney D) 6633 Kuzey E) 90 Kuzey 10.Yl iinde, gece gndz uzunluunun dei mesinin temel nedeni aadakilerden hangi sidir? A) Yerkrenin ekli B) Eksen hareketi C) Eksen eiklii D) Yllk hareket E) Enlem etkisi 9. 21 Haziranda gndz sresi gneyden kuzeye doru gidildike uzar. Buna gre, Trkiyede 21 Haziran gn Gne- i daha uzun bir sre izlemek isteyen kii, aadaki kentlerin hangisinde bulunmaldr? A) Sinop B) Antakya C) zmir D) Ar E) Ankara 8. Bir yerde Gnein ufuk izgisi zerinde le vakti ulat konum eksen eiklii nedeniyle yl iinde deiir. Buna gre, Gney Yarmkrede, 50 Enlemin de aadaki tarihlerin hangisinde Gne ufuk izgisi zerinde en yksek konumuna ular? A) 21 Mart B) 21 Haziran C) 23 Eyll D) 21 Aralk E) 3 Ocak 7. Ekinoks tarihlerinde Gne yerel saat ile 06.00 da doar 18.00da batar. IV lll ll l DouBat V Ky Yukardaki aklamaya gre, 21 Mart gn G- ne ekildeki K konumundayken 3 saat sonra ka numaral konumda yer alr? A) l B) ll C) lll D) IV E) V TEST-4 12.Aadakilerden hangisi, eksen eikliinin sonularndan biri deildir? A) Aydnlanma emberinin yer deitirmesi B) Dnencelerin olumas C) Mevsimlerin olumas D) Gne ile Dnya arasndaki uzakln dei mesi E) Gecegndz srelerinin uzayp ksalmas 39. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 41 UURYAYINLARI 18.Yeryznde alnan herhangi bir noktann birim za manda tarad aya asal hz denir. Buna gre, aadakilerden hangisi doru dur? A) Ekvatorda asal hz en byktr. B) Kutuplara doru gidildike asal hz artar. C) Asal hz her yerde ayndr. D) Asal hz yerin yrnge hareketiyle oluur. E) Asal hz okyanuslarda en kktr. 16.Ekliptik ile Ekvator arasnda 23 27 , Eksen ile Ek liptik arasnda ise 66 33 lk a vardr. Eksen Ekliptik Ekvator 60 30 Ekliptik, Ekvator ve Eksen arasndaki sz edi len alar yukardaki ekilde gsterildii gibi olsayd, aadakilerden hangisi olumazd? A) Dnenceler 30 enlemlerinden geerdi. B) Kutup Daireleri 60 enlemlerinden geerdi. C) Tropikal kuak genilerdi. D) Gecegndz yl boyu eit olurdu. E) Kutup Kua genilerdi. 15. l. Ana ynler belirir. ll. Gnein ufuk dzlemi zerindeki ykseklii gn iinde deiir. lll. Yerel saat farklar oluur. Yukardaki olaylar aadakilerden hangisiyle oluur? A) Eksen eiklii B) Yerkrenin eksen hareketi C) Yrngenin ekli D) Yerkrenin yrnge hareketi E) Yerkrenin ekli 14. 21 Haziran gn Kuzey kutbuna doru gidildike gndzlerin, Gney kutbuna doru gidildike gecelerin daha uzun olduu gzlenir. 21 Aralk gn ise Kuzey kutbuna doru geceler, Gney kutbuna doru ise gndzler daha uzundur. Stockholm Antalya Panama Singapur 0 Sydney Buna gre, yukardaki kentlerden hangisinde 21 Aralk gn snma ve aydnlanma amal enerji tketimi daha fazladr? A) Panama B) Stockholm C) Antalya D) Singapur E) Sydney 13.Aadakilerden hangisi, her iki yarmkrenin bahar balang gnlerinde ayn boylam ze rinde bulunan yerlerde grlen olaylardan biridir? A) Ekvatordan kuzeye doru gndz sresi uzar. B) Aydnlanma emberi kutup dairelerinden geer. C) Gne ayn anda doar, ayn anda batar. D) Gne nlar Yenge Dnencesine dik gelir. E) Yerkre Gnee en uzakta bulunur. TEST-4 17. l. Yerkrenin gnlk hareketi ll. Yerkrenin yllk hareketi lll. Eksen ile ekliptik arasnda bir ann olmas Yukardakilerden hangileri mevsimlerin olu masna neden olur? A) Yalnz l B) Yalnz ll C) l ve ll D) l ve lll E) ll ve lll 40. DNYA'NIN HAREKETLERBLM-3 42 UURYAYINLARI 20.Aadakilerden hangisi, Yerkrede, Ekvator ile Ekliptik arasnda bir a olmasnn sonula rndan biridir? A) Mevsimlerin olumas B) Yerel saat farklarnn olumas C) Okyanuslardaki aknt halkalarnn olumas D) Kyya yaklaan bir geminin nce bacasnn grlmesi E) Gece ve gndzlerin olumas TEST-4 19. Yenge Dnencesinin kuzeyinde kalan yerlerde cisimlerin le vakti oluan glgesi yl boyunca kuzeye der. Yukardaki ekilde 40 Kuzey Enleminde yatay dzleme dik olarak yerletirilen bir ubuun le vaktinde oluan glgesi gsterilmitir. Buna gre X ile gsterilen yerin yn aa dakilerden hangisi olabilir? A) Kuzey B) Bat C) Kuzeydou D) Gneydou E) Gneybat ubuk Glge X 41. 43 UURYAYINLARI TEST-1 HARTA BLGS BLM-4 YGS 4. Bir atlasn eit byklkteki sayfalarna sayfann tamam kullanlarak aadaki seeneklerde veri len yerlerin haritalar izilmitir. Bu haritalardan hangisinin iziminde daha k- k bir lek kullanlmtr? A) Ege Blgesi B) Trkiye C) Avrupa D) Kuzey Afrika E) Asya 3. Birblgenin haritasnda, kydaki girintiler, akarsu kvrmlar, kk gl ve tepeler yer alrken, ayn blgenin bir baka haritasnda kylardaki kk girintiler, akarsu kvrmlar, kk gller yer al maz. Bu durum, aadakilerden hangisini akla mada iyi bir rnek olur? A) Haritalarn kullanln B) lek farknn haritaya etkisini C) Haritalarn izim yntemini D) Haritalarn kubak grnme gre izildiini E) Haritalarda kullanlan iaretleri 2. Bir pln krokiden ayran balca zellik, aa dakilerden hangisidir? A) Ayrntlar gsterme gc B) Kubak grne gre izilme C) Belli bir oranda kltme D) Kullanm amac E) Kullanlan iaretler 1. Bir blgenin haritas izilirken, ncelikle kullanm amac belirlenir. Bu durumun nedeni, aadakilerden hangisi dir? A) Harita leinin belirlenmesi B) izim ynteminin belirlenmesi C) Yer ekillerinin ykseltisinin belirlenmesi D) Enlem ve boylamn belirlenmesi E) Kullanlacak iaretlerin belirlenmesi 5. Fiziki haritalarda yeil, sar ve kahverengi tonlar kullanlarak renklendirme yaplr. Fiziki haritalarda kullanlan renkler, aadaki lerden hangisini ifade eder? A) Yer ekillerini B) Doal bitki rtsn C) Tarm alanlarn D) Ykselti basamaklarn E) Yerleme snrlarn 6. Foa zmir Krfezi Urla zmir 0 10 20 km Yukardaki haritaya gre, UrlaFoa arasnda ki kuuuu uzaklk, yaklak ka km' dir? A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 42. HARTA BLGSBLM-4 TEST-1 44 UURYAYINLARI 10. 30 0 30 60 90 km 4 cm Yukardaki izik lein kesir lek olarak kar l, aadakilerden hangisidir? A) 1/3 000 000 B) 1/2 400 000 C) 1/900 000 D) 1/300 000 E) 1/240 000 8. 1/8 000 000 lekli bir haritada 25 cm olarak llen akarsu, gerekte ka kilometredir? A) 20 B) 32 C) 2000 D) 3000 E) 3200 12.Aralarnda 1500 m ykselti fark olan A ve B kent leri arasndaki uzaklk, 1/250 000 lekli haritada 6 cm gelmektedir. Buna gre, A ve B kentleri arasndaki eim yzde katr? A) 30 B) 25 C) 20 D) 15 E) 10 9. 8 cm 3 cm B A A Bl ll 1/4 000 000 lekli birinci haritada 3 cm gelen AB noktalar aras, ikinci haritada 8 cm gelmek tedir. Buna gre, ikinci haritann lei nedir? A) 1/65 000 000 B) 1/3 000 000 C) 1/1 500 000 D) 1/150 000 E) 1/15 000 11. 200 0 200 400 600 800 m Yukardaki izik lein kesir lek olarak karl 1/25 000 dir. Buna gre, izik lein uzunluu ka cm dir? A) 4 B) 8 C) 15 D) 20 E) 25 7. Yukardaki 1/200 000 lekli harita zerindeki iaretlenmi A ve Bnoktalar arasndaki uzak lk ka km' dir? A) 270 B) 108 C) 27 D) 10,8 E) 2,7 A B 5,4 cm BAFA GL lek : 1/200 000 43. HARTA BLGSBLM-4 TEST-1 45 UURYAYINLARI 17. Deniz Yukardaki izohips haritasnda, aadakiler den hangisi yoktur? A) Vadi B) Hali C) Falez D) Srt E) anak 16. Deniz Tarama ynteminde ksa, kaln ve sk izgiler ei min fazla olduu yerleri gsterir. Szkonusu aklamaya gre, tarama yntemiy le izilen yukardaki haritann izohipslerle gs terilmi biimi, aadakilerden hangisidir? E) C) A) B) D) 14.lek bir izimin harita olarak kabul edilebilmesi iin gereken temel ltlerden biridir ve haritalar- daki kltme orandr. Haritalarn lei kesir l- ek ve izik lek olarak iki ekilde verilebilir. Kesir lek; harita zerindeki bir birim uzunluun gerek uzunluk olarak karln gsteren pay daima bir olan kesirlerdir. izik lek ise eit blmlenmi bir doru paras olup, izginin uzunluu harita zerinde llen uzunluklar, zerinde yazl olan kilometre veya metre cinsinden deerler ise bu- nun arazideki gerek uzunluk olarak karln ifade etmektedir. Bu paragraftan yararlanarak, aadaki bilgi lerden hangisine ulalamaz? A) lek, bir haritada mutlaka bulunmas gereken bir edir. B) Bir haritann lei hem kesir lek hem de izik lek olarak verilebilir. C) lek kldke ayrntlar azalr. D) lekten yararlanarak haritada llen uzunluun arazideki gerek uzunluu hesaplana- bilir. E) lek, harita zerinde llen uzunluun gerek uzunlukla birbirine orandr. 13. ll lll IV V l Yukardaki izohips haritasnda gsterilen yer eklinin numaralandrlm hangi kesitinde eim en fazladr? A) I B) II C) III D) IV E) V 15. Yukardaki izohips haritasna gre, eriler ka metrede bir geirilmitir? A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 500 550 44. HARTA BLGSBLM-4 TEST-1 46 UURYAYINLARI 19. 500 400 300 200 100 m K G C LFDH B A E 100 Yukardaki yer ekli profili, izohips haritasn daki hangi kesitten alnmtr? A) A B B) C D C) E F D) G H E) K L 20.Byk lekli izohips haritalarnn kk l- ekli izohips haritalardan fark, aadakiler den hangisidir? A) lek kullanlarak izilmesi B) Renklendirme yaplmas C) Daha geni alanlar gstermesi D) Yer ekillerini daha ayrntl gstermesi E) Erilerin daha byk deerlerle geirilmesi 18. 1 2 3 4 5 Kynn gerisindeki yer ekillerinin eimi fazla ise ayn eim deniz altnda da devam eder ve deniz birden derinleir. Yukardaki aklamaya gre, eykselti erile riyle izilmi haritada numaralandrlm han gi nokta nnde denizin derinlii en fazladr? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 45. TEST-2 HARTA BLGSBLM-4 47 UURYAYINLARI 5. 25 0 25 50 75 100 125 km Yukardaki izik lekte her aralk 1 cm oldu una gre, bu lekle izilen bir haritada ara zide 150 km olan bir uzunluk ka cm olarak gsterilir? A) 1 B) 6 C) 8 D) 15 E) 25 1. Bir atlas sayfasndaki 1/80 000 000 lekli bir Dn- ya fiziki haritasnda, Amazon, Nil gibi byk akar sular grebildiimiz halde Manavgat ve Filyos aylar grlmez. Himalayalar grlrken Yldz dalar gsterilmemitir. Bu durum, aadakilerden hangisini kantlar? A) lek kkse ayrntlarn az olduunu B) Haritalarn kubak grne gre izildiini C) Dnya haritalarnn iziminde boyut ve biim lerde bozulma olduunu D) Byk lekli haritalarda gsterilebilen ala nn dar olduunu E) Her haritada farkl lek kullanldn 4. 180 km lik bir yolun 3 cm olarak gsterildii bir haritann lei aadakilerden hangisi dir? 180 0 180 360 540 720 kmE) 5 cm 60 0 60 120 180 240 kmD) 5 cm 18 0 18 36 54 72 kmC) 5 cm 6 0 6 12 18 24 kmB) 5 cm A) 3 0 3 6 9 12 km 5 cm 2. Yukarda zellikleri verilen iki harita ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi dorudur? A) l. haritada lek paydasndaki rakam daha kktr. B) ll. haritakk lekle izilmitir. C) l. haritann kltme oran daha fazladr. D) Gerek uzunluklarla haritadaki uzunluklar arasndaki fark ll. haritada daha fazladr. E) l. harita fizik, ll. harita siyasidir. I. Hafta II. Hafta Ayrnt az Gsterilen alan geni zohips aral 500 m Ayrnt az Gsterilen alan dar zohips aral 10 m 3. Harita izerken lein byk ya da kk olarak belirlenmesinde, aadakilerden han gisinin etkisi yoktur? A) Kada geirilecek alann genilii B) Gsterilmek istenen ayrntoran C) Haritann izilecei kadn bykl D) Yer ekillerinin engebeli ya da sade olmas E) Haritann kullanm amac 6. Tatvan Van Yukardaki haritada grlen Van Gl haritasnn lei 1/4 500 000 dir. Haritada grlen TatvanVan aras 2 cm ola rak lldne gre, bu uzaklk gerekte ka kilometredir? A) 2 B) 4,5 C) 12,5 D) 45 E) 90 46. HARTA BLGSBLM-4 48 UURYAYINLARI TEST-2 12. c b a Yukardaki izohips haritasnda a nn deeri 780 m, b nin deeri 800 m ise c noktasnn ykseltisi aadakilerden hangisidir? A) 820 B) 840 C) 860 D) 880 E) 900 7. ll 2 cm A B l 5 cm A B Ayn ilin iki farkl lekle izilmi haritasnda AB uzunluu l. haritada 5 cm, ll. haritada 2 cm olarak llmtr. l. haritann lei1/1 000 000olduuna gre, ll. haritann lei aadakilerden hangisidir? A) 1/500 000 B) 1/1 500 000 C) 1/2 000 000 D) 1/2 500 000 E) 1/4 500 000 8. lei1/4 000 000olan bir haritada4 cm2 olarak llen bir adann gerek alan ka ki- lometrekaredir? A) 40 B) 160 C) 420 D) 6000 E) 6400 9. Dnya siyasi haritasn inceleyen bir renci, bu haritadan aadakilerden hangisini belir lemede yararlanamaz? A) svirede dalarn uzan dorultusunu B) Almanyann nemli kentlerini C) Hindistann komularn D) Meksikann bakentini E) Japonyann corafi konumunu 10. 100 150 Yukardaki izohips haritasna bakarak, aa daki yorumlardan hangisi yaplamaz? A) Akarsu doubat dorultusunda akmaktadr. B) Akarsuya katlan kollardan bazlar geici akar sulardr. C) Haritann dousunda eim daha fazladr. D) Akarsuaz ksmnda delta oluturmutur. E) Haritada grlen tepenin ykseklii 300350 m arasdr. 11. Yukardaki izohips haritasnda aadaki yer ekillerinden hangisi yoktur? A) Tepe B) Boyun C) Vadi D) Yama E) Krater 47. HARTA BLGSBLM-4 49 UURYAYINLARI TEST-2 13.zdm alan; bir blgenin yer ekilleri dikkate alnmadan sadece dnya zerinde kaplad alan dr. Gerek alan ise yer ekilleri de hesaba katla rak llen yzlmdr. Buna gre, aadaki izohips haritalarnda yer ekli zellikleri grlen ve izdm alanlar eit olan be yrenin hangisinde gerek ve izdm alanlar arasndaki fark daha fazladr? A) E) B) C) D) 14. ll lll lV V l Yukardaki izohips haritasnda iaretli nokta larn hangisinin bulunduu yer ile ilgili yanl bilgi verilmitir? A) l. Kapal ukur B) ll. Tepe C) lll. Vadi D) IV. Yama E) V. Delta 15. A B Yukardaki izohips haritas verilen tepenin AB dorultusu zerinden karlan profili, aada kilerden hangisine benzer? B) A B A B E) A B A) A B D)C) A B 16. Yukarda tarama yntemiyle haritas izilmi yrenin, izohips yntemiyle izilen haritas aadakilerden hangisidir? A) B) E) C) D) 48. HARTA BLGSBLM-4 50 UURYAYINLARI TEST-2 17. K L Yukardaki izohips haritasndaki yer eklinin KL dorultusundan karlan profili aada kilerden hangisine benzer? C) K L D) K L E) K L A) K L B) K L 18. K L1000 500 Yukardaki e ykselti haritasnda KL aras 25 km olduuna gre, bu yamata ortalama eim yzde katr? A) 6 B) 10 C) 15 D) 25 E) 30 19.Bir fiziki haritada kullanlan renklerin hangi yk selti basaman gsterdii tabloda verilmitir. Ykselti Renk 0200 m Koyu yeil 5001000 m Ak yeil 10001500 m Sar 15002000 m Koyu sar 2000 m ve daha yksek Koyu kahverengi 1 2 4 800 5 3 Deniz Buna gre, yukardaki izohips haritasnda han gi noktann bulunduu kesim koyu yeil ile gsterilir? A) 1 B)2 C) 3 D) 4 E) 5 20. B K Deniz C A M F D L N E Yukarda verilen profil, izohips haritasnda ia retli hangi doru zerinden karlmtr? A) AB B)CD C)EF D) KL E)MN 49. HARTA BLGSBLM-4 51 UURYAYINLARI TEST-3 4. Fiziki haritalarda, ykselti ve derinlik deiimini gstermede kullanlan yntemlerden biri, renk lendirme yntemidir. Bir blgenin fiziki haritasnda sadece yeil renk tonlar grlyorsa, bu blge iin aa dakilerden hangisi sylenemez? A) Alak dzlklerden olumutur. B) Ortalama ykseltisi 1000 m' dir. C) Akarsularn ak hzlar yavatr. D) Kara ulam kolaydr. E) Hidroelektrik enerji potansiyeli dktr 1. Genel haritalar, fiziki ve siyasi olmak zere ikiye ayrlr. Fiziki haritalar, siyasi haritalardan ayran en nemli zellik aadakilerden hangisidir? A) Yer ekillerini gstermeleri B) Renklendirme ynteminin kullanlmas C) Daha byk lekli izilebilmeleri D) lke snrlarn gstermeleri E) Ayrntlarn fazla olmas 2. Bir fiziki haritann hazrlanmas srasnda aa dakilerden hangisi gerekli deildir? A) lein belirlenmesi B) Corafi koordinatlarn belirlenmesi C) Kullanm amacnn belirlenmesi D) dari snrlarn belirlenmesi E) Yer ekillerini gsterme ynteminin belirlen mesi 3. Baz haritalardan, iki nokta arasndaki eim ve ykselti deiimini gsteren profiller kartlabilir. Aadaki haritalardan hangisi profil karma ya elverilidir? A) Jeoloji haritas B) Tarm rnleri haritas C) Toporafya haritas D) Nfus haritas E) zoterm haritas 5. I.zohipsler II. lek III. Renklendirme IV. Kubak grn Herhangi bir haritada ncelikle bulunmas gereken zellikler yukardakilerden hangileridir? A) l ve ll B) ll ve lll C) l ve lll D) ll ve IV E) lll ve IV 6. Glck akl Karakaya Deniz 0 5 10 15 km5 Yukardaki haritada grlen GlckKarakaya aras kuuuu uzaklk yaklak ka km' dir? A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 50. HARTA BLGSBLM-4 52 UURYAYINLARI TEST-3 9. 32 km 4 cm 0 8 16 24 Yukarda izik lei grlen bir haritada, 1 cm2 yer tutan gln gerek alan ka km2dir? A) 4 B) 16 C) 64 D) 320 E) 1600 8. 2 m 1/1 000 000 1/2 000 000 ? 1/1 000 000 lekli bir Trkiye haritasnn u nok talarna teet izilen bir dikdrtgenin, ekilde g rlen keleri aras 2 metreolarak llmtr. Ayn keler aras 1/2 000 000 lekli ikinci haritada ka metredir? A) 0,5 B) 1 C) 1,5 D) 3 E) 4 7. Trkiyenin 1/50 000 lekli il haritasnn izil mesi istendiinde, aadaki illerden hangisi nin haritas iin daha byk bir kada gerek sinim duyulur? A) Konya B) Van C) zmir D) Rize E) Edirne 12.1/5 000 lekli bir ehir plannda, 2,5 cm l len bir caddenin gerek uzunluu ka metre dir? A) 12,5 B) 25 C) 50 D) 125 E) 200 10.1/300 000 lekli bir fiziki haritada, 12 km' lik bir ky yolu ka cmllr? A) 4 B) 12 C) 24 D) 36 E) 360 11.Haritas izilecek alan geniledike kltme ora n artar. Buna gre, ayn byklkteki katlar kapla yacak ekilde izilen aadaki haritalardan, hangisinin lei daha byk olur? A) Dnya fiziki haritas B) Avrupa siyasi haritas C) Afrika nfus haritas D) Asya fiziki haritas E) Trkiye ulam haritas 13.1:500 000 lekli bir haritann, 1:1 000 000 l- ekli bir baka haritadan fark aadakilerden hangisidir? A) Renklendirme ynteminin kullanlabilmesi B) Daha ayrntl olmas C) Kltme orannn daha fazla olmas D) Yer ekillerinin gsterilmesi E) 1 cm2sinde daha geni alanlarn yer almas 51. HARTA BLGSBLM-4 53 UURYAYINLARI TEST-3 18. 1000 A Deniz Yukardaki izohips haritasnda grlen A nok tasnn ykseltisi ka metredir? A) 1000 B) 2000 C) 3000 D) 4000 E) 5000 17. YX 1000 750 500 250 0 (metre) Yukardakiprofil, aadaki haritalardan han gisinde iaretli olan xy dorultusundan ka rlmtr? E) x 250 Deniz y A) y 250Deniz x B) y x 250 Deniz C) y x Deniz 250 D) Denizx y 500 14. Yukardaki toporafya haritasnda aadaki yer ekillerinden hangisi grlmez? A) Yalyar B) Gl C) Delta D) Vadi E) Yama 15. IV lll 250 Deniz l ll Yukardaki toporafya haritasnda iaretlenen noktalarn, ykselti deerlerine gre kkten bye doru sralan aadakilerden han gisinde verilmitir? A) l, ll, lll, IV B) ll, lll, l, IV C) IV, l, ll, lll D) lll, IV, l, ll E) IV, ll, l, lll 16. M 100 Deniz Yukardaki toporafya haritasnda grlen M noktas, hangi ykselti basamaklar arasnda dr? A) 0100 m B) 100200 m C) 200300 m D) 300400 m E) 400500 m 52. HARTA BLGSBLM-4 54 UURYAYINLARI 20. 100 Deniz Yukardaki toporafya haritasnda, aadaki yer ekillerinden hangisi yer almaz? A) Krater gl B) Hali C) Falez D) Boyun E) Delta 19.Bir dnya fiziki haritasnda mavi, yeil, sar ve kahverengi renkler kullanlmtr. Bu haritada sar renkle gsterilen yerler iin aadakilerden hangisi kesin olarak sylene bilir? A) l alanlardr. B) Plato dzlkleridir. C) Bitki rts olmayan alanlardr. D) Bozkrlardr. E) Ykselti 5001000 m arasdr. TEST-3 53. HARTA BLGSBLM-4 55 UURYAYINLARI 6. Aadakilerden hangisi, dalk alanlar, youn ormanlk blgeler ve bataklklarda harita yap ma almalarn kolaylatran uygulamalar dandr? A) Kesit karmak B) Byk lek kullanmak C) Hava fotoraflarndan yararlanmak D) Konik projeksiyon kullanmak E) Silindir projeksiyon uygulamak 5. l. Plan ll. Kroki lll. Harita Yukardakilerden hangisinde ya da hangilerin de lek bulunmaz? A) Yalnz l B) l ve ll C) Yalnz ll D) ll ve lll E) l ve lll 4. lek ne kadar kkse bir yerin gerek alan ile haritada llen alan arasndaki fark o kadar faz la olur. Buna gre, aada gerek alan ile, farkl haritalarda llen alanlar verilen gllerden han gisinin haritas daha kk leklidir? Gerek alan Haritadaki alan A) 500 2 B) 450 4 C) 382 5 D) 250 8 E) 256 6 3. Bir haritann lei bytlrse aadakiler den hangisinde bir deiiklik olmaz? A) Ayrntlar gsterme gc B) Kltme oran C) Haritadaki alan D) izik lek deeri E) Ykselti deerleri 2. Silindir projeksiyonunda meridyenlerin aralklar her yerde ayn olur. Bu nedenle Ekvatordan ku tuplara doru bozulmalar artar. Buna gre, bu projeksiyon ile izilen Dnya haritasnda aadaki lkelerden hangisi ger ee daha uygun olarak izilmi olur? A) Brezilya B) ABD C) Kanada D) sve E) Norve 1. l. eitli projeksiyonlar uygulamak ll. Profil karmak lll. lei kltmek Harita bilimciler, Dnyann kreselliinden kay naklanan bozulmalar azaltmak iin eitli yn temler kullanmlardr. Yukardakilerden hangisi ya da hangileri bu yntemlerden biridir? A) Yalnz l B) l ve ll C) Yalnz ll D) l ve lll E) ll ve lll TEST-4 54. HARTA BLGSBLM-4 56 UURYAYINLARI 11. Kapal ukur Tepe Srt Dik yama Boyun Delta IV V VI I II III Yukarda eykselti erileri ile izilmi topog- rafya haritasndaki iaretli kesimlerde grlen yer ekilleri ile ilgili verilen bilgilerden hangi ikisi yanltr? A) Ive II B)IIve III C)II ve IV D) IIIve V E) IVve VI 10.ki nokta arasndaki uzunluk 1/50 lekli bir plan da 5 cm olarak llmtr. Bu uzaklk1/100 lekli planda ka cm olarak gsterilir? A) 2,5 B) 10 C) 12,5 D) 15 E) 20 9. Haritalar oluturulurken kresel yzeyin dzleme aktarlmasndan kaynaklanan bozulmalarn en aza indirilmesi iin eitli projeksiyonlar kulla- nlmaktadr. Aada, haritalarn iziminde kullanlan pro jeksiyonlarla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanltr? A) Konik projeksiyon, Yerkrenin evresine koni eklinde bir kat sarlmasyla oluturulur. Or- ta enlemler ve evresindeki blgelerin iziminde kullanlr. B) Dzlem projeksiyon, haritann izilecei dz- lemin, Dnya zerindeki bir noktaya teet ge- irilmesiyle oluturulur. Daha ok kutup blge- lerinin ve dar alanlarn iziminde kullanlr. C) Silindirik projeksiyon, Yerkrenin evresine silindir eklinde bir kat sarlmasyla oluturulur. Ekvator ve evresindeki yerlerin gere- e uygun olarak izilmesini salar. D) Konik projeksiyonda orta enlemlerden hem kutba hem ekvatora doru gidildike bozulmalar artar. E) Silindirik projeksiyonla izilen dnya haritalarnda, ktalarn biim ve boyutlar geree en yakn ekilde kat zerinde aktarlmaktadr. 8. 1/2 500 000lekli bir haritada; iki kent aras nn haritadaki uzunluu 10 cm ise gerek uzun luu ka km' dir? A) 10 B) 25 C) 100 D) 250 E) 350 7. 4 cm 10 0 10 20 30 km ekildeki izik lein her aral 2 cm olursa kesir lek deeri nasl deiir? A) ki kez byr. B) Drt kez byr. C) ki kez klr. D) Drt kez klr. E) Ayn kalr. TEST-4 12. 10 M LK 0 m 30 Yukardaki haritada aadaki yer ekillerin den hangisi yoktur? A) Hali B) Yama C) Tepe D) Boyun E) Vadi 55. HARTA BLGSBLM-4 57 UURYAYINLARI 17. K 600 500 Yukardaki haritada K noktasnn ykseklii hangi deerler arasnda kalr? A) 200 m300 m B) 300 m400 m C) 400 m500 m D) 500 m600 m E) 600 m700 m 15. Kara 1 2 3 4 5 Yukarda profili verilen yer eklinde boyun blgesi ka numara ile gsterilmitir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 14.Byk leklerle izilmi haritalarda izohips aralk deeri kktr. Buna gre, aadaki izohips haritalarndan hangisinin ayrntlar gsterme gc en azdr? 600 650 B)A) 30 20 10 Deniz C) 2000 1500 D) 200 100 E) 75 50 Deniz 13. Gzlem evi Meteoroloji istasyonu Ev 40K X 200 Y K Yukardaki izohips haritasnda bir yrenin yer ekli zellikleri grlmektedir. Bu haritadaki bilgilerden yararlanarak yre ile ilgili aadaki yorumlardan hangisine ulalamaz? A) Yerleim merkezinin bulunduu alann ykseltisi 0100 m arasdr. B) Xve Y noktalarnn ykseltileri ayndr. C) Meteoroloji istasyonunun ykseltisi 500 m den fazladr. D) Gzlemevinin kurulduu yerin ykseltisi meteoroloji istasyonunun bulunduu ykseltiden daha azdr. E) Y noktas 500 m ykseltidedir. TEST-4 16. 1050 1000 Yukarda grlen yer ekli aadakilerden hangisidir? A) Vadi B) Boyun C) Delta D) Srt E) Birikinti konisi 56. HARTA BLGSBLM-4 58 UURYAYINLARI 20. A A Yukardaki yer eklinin AA dorultusundaki profili hangi seenekte gsterilmitir? E) C) D) A) B) TEST-4 18. A B 1200 Yukardaki haritada A noktasnn ykseklii 1200 m' dir. zohipsler 100 m aralklarla izildiine gre B noktasnn ykseklii ka m' dir? A) 800 B) 900 C) 1000 D) 1400 E) 1800 19. 250 Deniz B Yukardaki haritada AA dorultusunda alnan profil hangi seenekte gsterilmitir? B) 1000 500 M 0 A B A) 1000 500 M 0 A B E) 1000 500 M 0 A B C) 1000 500 M 0 A B D) A B 1000 500 M 0 57. 59 UURYAYINLARI TEST-1 KLM BLGS ATMOSFER SICAKLIK BLM-5 YGS 3. Atmosferin alt kat olan Troposferde, yksek lere kldka scakln deiimini gsteren grafik aadakilerden hangisine benzer? C) C Ykselti A) C Ykselti E) Ykselti C D) C Ykselti B) C Ykselti 2. Enlem Atmosfer kalnl Ekvator evresi 16 km 50 enlemleri 8 km Kutuplar 6,5 km Yukardaki tabloda, atmosferin en alt kat olan tro posferin baz enlemlerdeki ortalama kalnl veril mitir. Buna gre, troposferin Ekvatorda kaln, kutuplarda ise ince olmasnda, aadakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) Souk havann kutuplarda yere ylmasnn B) Atmosferdeki yatay hava hareketlerinin C) Ekvatorda snan havann ykselmesinin D) Kutuplarda yer ekiminin fazla, Ekvatorda az olmasnn E) Yerin geoid eklinin 1. Dnyada atmosfer olmasayd, gne alan yerler tam aydnlk ve ok scak, glge yerler ise tam karanlk ve ok souk olacakt. Yukardaki paragrafta sz edilen durum, aa dakilerden hangisiyle ilikilidir? A) Atmosferde s ve n dalmasyla B) Atmosferde s ve n emilmesiyle C) Inlarn atmosfere giri asyla D) Inlarn yerden yansmasyla E) Atmosferin kalnlyla 4. Akam Sabah 4545 kindi le Kuluk Yukardaki ekilde grld gibi, kuluk ve ikin di saatlerinde gne nlarnn yere deme as ayndr. Buna karn, ikindi saatlerinin kuluk saatin den daha scak olmas, aadakilerden han gisiyle aklanabilir? A) Atmosfer younluuyla B) Inlarn atmosferde ald yolla C) Atmosferde s birikimi olmasyla D) Hakim rzgr ynyle E) Gneten gelen enerji miktaryla 58. KLM BLGS ATMOSFER SICAKLIKBLM-5 TEST-1 60 UURYAYINLARI 10.Troposfer daha ok yerden yansyan nlarla sn d iin ykselti arttka scaklk der. Aadakilerden hangisi, ykseltinin scaklk dal zerindeki etkisine rnek verilemez? A) Ekvatoral Blgede kalc karbulunmas B) Trkiyede batdan douya doru gidildike scakln dmesi C) Budayn Anadoluda, Dou Anadoluya gre erken olgunlamas D) Toroslarn gney yamalarnda kar erimeleri nin erken balamas E) Antalyada denize girilirken, Toros dalarnda kayak yaplmas 9. Kuzey ve Gney yarmkrelerin yaad yaz ay larnda, kutuplar evresinde gndz sresi uzun olmasna ramen, scaklk deerleri fazla yksel mez. Bu durumun nedeni, aadakilerden hangisi dir? A) Gne nlarnn dme asnn dar olmas B) Kutup evresinde nemin az olmas C) Kutuplarn yksek basn olmas D) Yerden yansyan n miktarnn artmas E) Kutuplarn buzlarla kapl olmas 8. Kuzey Anadolu Dalar ve Toroslarn gneye bakan yamalarnn, kuzeye bakan yamala rndan daha scak olmas, scaklkla aada kilerden hangisi arasndaki ilikiye rnek veri lebilir? A) Bak B) Denizellik C) Nemlilik D) Ykselti E) Gndz sresi 6. gr/cal 800 400 90 60 30 0 30 60 90 Gney Yk. Kuzey Yk. Yukardaki grafik, 21 Haziran tarihinde yeryzn deki gnelenme deerinin, yarmkrelere dal n gstermektedir. Buna gre, haziran aynda Kuzey Yarmkre deki gnelenme deerinin Gney Yarmkre ye gre fazla olmas, aadakilerden hangi siyle aklanamaz? A) Gne nlarnn dik ve dike yakn alarla dmesiyle B) Gndz sresinin uzun olmasyla C) Inlarn atmosferde urad kayplarn az olmasyla D) Gnein yayd enerji miktarnn artmasyla E) Dnyann Gnee gre konumuyla 5. Her iki yarmkrenin yaz aylarnda, scaklklar Ek vatordan dnenceler civarndaki llere doru artar, dnencelerden itibaren kutuplara gidildike azalr. Buna gre, scakln Ekvatordan dnencele re doru artmas, scaklkla aadakilerden hangisi arasndaki ilikiye ters der? A) Enlem B) Nemlilik C) Mevsim D) Ykselti E) Gndz sresi 7. Gney Yarmkrede bulunan Avustralyann kuzeyindeki yllk scaklk ortalamalarnn, g- neyine gre daha yksek olmas, aadaki lerden hangisiyle ilikili deildir? A) Gne nlarnn dme as B) Inlarn atmosferdeki tutulma oran C) Ekvatora uzaklk D) Avustralyann bulunduu yarmkre E) Denize gre konum 59. KLM BLGS ATMOSFER SICAKLIKBLM-5 TEST-1 61 UURYAYINLARI 15. Atmosfer Kara Deniz 200 m 1 m Yukardaki ekilde grld gibi, nlar, deniz lerde ortalama 200 m derinlie kadar snmay gerekletirirken, karalarda bu snma en ok 1 metreye kadar gereklemektedir. Bu durum, aadakilerden hangisini ortaya karmtr? A) Karalarn, denizlere gre daha abuk snp soumasn B) Denizlerin daima karalara gre souk olma sn C) Karalarn yl boyunca denizlere gre scak olmasn D) Denizler zerindeki nem orannn karalara gre fazla olmasn E) Rzgrlarn daima denizden karaya esmesi ni 14.Havann bulutsuz ve ak olduu k geceleri, bu lutlu gecelere oranla daha souk olur. Bulutsuz gecelerin daha souk olmasnn nedeni, aadakilerden hangisidir? A) Yer masnn ok fazla olmas B) Gndzki snmann az olmas C) K aylarnda nlarn dar ayla dmesi D) Yerin karla kapl olmas E) Gece sresinin uzun olmas 13.Isnma ve scakla etki eden aadaki etmen lerden hangisi, dierlerinden farkl bir zellie sahiptir? A) Yerin ekli B) Bak ve eim C) Yaanan mevsim D) Gnn saati E) Atmosferdeki nem 12.Yerden ykseldike, scaklk her 200 metrede 1 C der. Buna gre, 100 m ykseklikte yer alan Bur sada scaklk 20C iken, ayn anda yaklak 2500 m ykseklikteki Uludan doruunda scaklk ka derece olur? A) 32 B) 24 C) 18 D) 8 E) 4 11.Yksek dalar, Gneten fazla enerji almalarna ramen souktur. Bu durum dalarda; l. Imann fazla olmas, ll. Isnmann alttan balamas lll. Inlarn dar ayla dmesi IV. Nemin az olmas gibi etmenlerden hangileriyle aklanabilir? A) l ve ll B) l ve lll C) l, ll ve IV D) ll, lll ve IV E) lll ve IV 60. KLM BLGS ATMOSFER SICAKLIKBLM-5 TEST-1 62 UURYAYINLARI 20.Dnya yllk scaklk farklar haritas incelendiin de, Kuzey Yarmkredeki yllk scaklk farklar nn, Gney Yarmkredekinden fazla olduu g rlr. Bu durumun nedeni, aadakilerden hangisi dir? A) Yarmkrelerde yaanan mevsim srelerinin farkl olmas B) Gne nlarnn yarmkrelere farkl alarla dmesi C) Yarmkrelerdeki ykselti deerlerinin farkl olmas D) Yarmkrelerde hakim rzgr ynnn farkl olmas E) Kara ve denizlerin yarmkrelere dalnn farkl olmas 18.Inlarn yansma oran arttka, yerin depolad enerji oran azald iin, snma ve scaklk aza lr. Buna gre, aada verilen yerlerin hangisin de, snma ve scaklk en azdr? A) Ormanlk alanlar B) Kumsallar C) Bataklklar D) Karla kapl araziler E) Denizler 19.Dnya izoterm haritalar incelendiinde, Kuzey Yarmkrenin yaz mevsiminde bu yarmkrede 0C scaklk erisine pek rastlanmaz iken, Gney Yarmkrenin yaz mevsiminde 0 C scaklk e risinin 60 Gney Paraleline kadar inmi olduu gzlenir. Bu durum, yarmkrelerin aada verilen han gi zelliinden kaynaklanmaktadr? A) Ortalama ykseltilerinin farkl olmasndan B) Kara ve denizlerin dal orannn farkl olmasndan C) Gne nlarn alma alarnn farkl olma sndan D) Okyanus akntlarnn etki alann farkl olma sndan E) Yarmkrelerde yaanan mevsim srelerinin farkl olmasndan 16.Kuzey Yarmkrede, karalar zerindeki en yk sek scaklk temmuz ayna rastlarken, denizler zerindeki en yksek scaklk austos ayna rast lar. Bu durumun nedeni, aadakilerden hangisi dir? A) Gne nlarn alma alar B) Kara ve denizlerin farkl snma zellii C) Yer ekillerinin engebelilii D) Hakim rzgrlarn yn E) Deniz akntlar 17.Atlas Okyanusunun 60 Kuzey enlemine rast layan bat kylarnn, dou kylarndan daha souk olmas, aadakilerden hangisiyle ak lanabilir? A) Karann ortalama ykseltisiyle B) Yer ekillerinin kyya uzan biimiyle C) Souk okyanus akntsyla D) Denizin ortalama derinliiyle E) Gne nlarnn dme asyla 61. TEST-2 KLM BLGS ATMOSFER SICAKLIKBLM-5 63 UURYAYINLARI 6. Bir lkedeki dalarn gney yamalarnda; Kalc karlarn balama snr, Ormann st snr, Tarm st snr, Yerlemenin st snr, daha yksek ise bu lke iin aadakilerden hangisi sylenebilir? A) Gneyinde deniz bulunmaktadr. B) Kuzey Yarmkrededir. C) Ekvatorile Olak Dnencesi arasndadr. D) Ortalama ykseltisi fazladr. E) Dalar kuzeygney dorultulu uzanmaktadr. 5. Yllk ve gnlk scaklk farklar zerinde, nem ora n ve gne nlarnn yere dme as rol oynar. Kentler Enlem Ykselti (m) Yllk Ya (mm) I 30 Gney 950 450 II 5 Kuzey 1200 2053 III 45 Gney 1200 560 IV 55 Gney 500 600 V 75 Gney 400 320 Yukardaki tabloya gre; enlem, ykselti ve ya zellikleri verilen be kentten hangisin de, en souk ve en scak ay ortalamalar ara sndaki farkn en az olduu sylenebilir? A) l B) ll C) lll D) IV E) V 4. Dnyada en yksek scaklklarn llerde l- lmesi, Giresundaki yllk scaklk farknn Ankaradan az olmas, Kn bulutlu gnlerin lk, ak gnlerin ayaz olmas, gibi rnekler, scaklk zerinde hangi etmenin rolne ka

Uğur Yayınları Coğrafya

Education

Transcript of Uğur Yayınları Coğrafya