M E L E K

NDEKLER

Melek; Tanm ve Mhiyeti ............................................................ 2

Meleklerin Mahiyetleriyle lgili Kur'an'daki Tasvirler ...................... 5

Meleklerin Grlp Grlmemesi .................................................. 7

Meleklerin zellikleri ..................................................................... 8

Meleklerin Grevleri .................................................................... 10

Meleklerin Saylar ve eitleri ..................................................... 13

Melekler nsanlardan Daha Faziletli midirler? .............................. 19

Gayba ve Meleklere man ............................................................ 19

Melek nancnn Etkileri ............................................................... 21

Melekler Hakknda Tashih Edilmesi Gereken ................................ 22

Baz Yaklam ve Btl nanlar ..................................................... 22

"Hatrla ki; Rabbin meleklere, 'Ben yeryznde bir halife yaratacam' dedi. Onlar, 'Biz hamdinle Sana tesbih ve Seni takdis edip dururken, yeryznde fesat karacak, orada kan dkecek insan m halife klyorsun?' dediler. Allah da onlara 'Sizin bilemeyeceinizi Ben bilirim' dedi." (2/Bakara, 30)

Melek; Tanm ve Mhiyeti

Melek kelimesi, elk, elke veya mlk kelimesinden tremi Arapa bir kelimedir. Tredii bu kelimeler, rislet, yani elilik, (postaclk, araclk) ve kudret, kuvvet anlamlarna gelir. Dolaysyla melek de, eli, gl, kuvvetli idare eden anlamndadr. Bundan dolay Allah, bu kelimeyi; kullar, peygamberleri ve dier yaratklar ile kendi arasnda elilik-habercilik grevini yapan ve evrendeki olaylarn meydana gelmesi iin verilen grevleri yerine getiren gl-kuvvetli yaratklarna isim olarak vermitir. oulu melikedir. Istlahta melekler, Allah tarafndan yaratlm, eitli ekillerde peygamberlere grnebilen, zor ilere gc yeten, yemeyen imeyen, erkeklik ve diilikleri olmayan, Allaha devaml ibadet ve itaatten ayrlmayan ltif varlklar olup slmda iman esaslarndan birini oluturmaktadr.

Kuran- Kerimde tekil ve oul olarak 87 yerde melek kavram gemektedir. Melek kelimesi yannda Kuran- Kerimde, ou ayette, meleklerden aynen peygamberler gibi, rasl ve bunun oulu olan rusul diye de sz edilmektedir. Bu kelimeler, eli ve eliler manasndadr. Ayn zamanda bu kelimeler, meleklerin esas vazifelerinin, elilik olduunu da gsteriyor. Bu elilik, bazen Allah ile peygamberler arasnda, bazen de Allah ile dier varlklar arasnda oluyor. Onlar, vahiy getiriyor, kinattaki hadiseleri, Allah Teldan aldklar emirler erevesinde yrtyor ve bylece araclk-elilik grevini ok deiik ekillerde yerine getiriyorlar. (1)

Allah, bir ayet-i kerimede iman edilmesi gerekli olan esaslar zl bir ekilde bildirerek yle buyurur: Peygamber de, mminler de kendilerine Rablerinden indirilene iman ettiler. Her biri Allaha, Onun meleklerine, kitaplarna ve peygamberlerine iman etti. (Bakara, 285) man edilmesi gereken eylerin ayetteki sralan iinde meleklerin yeri, onlara imann nemini gstermektedir. Bu srann, Allah isminden sonra, kitaplar ve peygamberlerden nce oluu, meleklerin Allah ile peygamberler arasnda elilik-habercilik yaptklarna, Allahn kitaplarn

getirmede arac olduklarna, yani vahiy getirme grevlerine iaret eder mahiyettedir. Melekler, Allah'n insanlara bir lutfu ve keremi saylan "peygamberlik messesesi"nin temeli olan Allah'n ilh vahyini, grlmeyen gayb leminden insanlara, onlar arasndan seilen peygamberlere indiren Allah'n ilh elileridir.

man konusunda, Rasulullah'dan Hz. mer (r.a.)'in rivayet ettii mehur hadiste, peygamberimiz (s.a.s.), vahiy melei Cibril (a.s.) ile konumu, kendisine "man nedir?" diye sorduunda Rasulullah (s.a.s.) yle cevap vermitir: "man; Allah'a, meleklerine, kitaplarna, peygamberlerine, hiret gnne, hayriyle erriyle kadere inanmaktr." (Mslim, man 1; ayrca Buhri, Eb Dvud, Tirmiz ve Nesai de benzerini rivayet etmilerdir.) Kuranda meleklerin varln kabul etmeyenler ak bir ekilde kfir ve sapk olarak nitelendirilmitir: Kim Allah, meleklerini, kitaplarn, peygamberlerini ve hiret gnn inkr ederek kfir olursa, hi phesiz ki uzak bir dalletle sapp gitmitir. (4/Nis, 136)

Vahye ve peygamberlie, hatta hirete ve gaybiyyt denilen hiret hallerine, cennet ve cehenneme inanmak, ancak meleklere iman etmekle

mmkn olur. O halde peygamberlere ve onlara indirilen semav kitaplara inanmadan nce, onlara peygamberlii getiren, vahyi ve kitaplar indiren "meleklerin varl"na kesin olarak inanmak arttr. Meleklere gerektii ekilde iman etmeyen, dier tm iman esaslarn kabul etse bile mmin vasfn kaybeder. Zaten byle bir kimse, melekler araclyla gerekleen dier iman esaslarna da ister istemez inanmam olacaktr. Melekleri inkr eden kimse, dolaysyla vahyi, ilh kitaplar, peygamberleri, ruhlar ve kyameti inkr etmi olur.

man, ibadetten nce geldiine ve gerek anlamda iman etmeyen kimsenin ibadetleri de geersiz olacana gre, mslmanlar iin meleklere iman, dier tm inan esaslaryla birlikte ncelikli bir neme sahiptir.

Melekler, gaybiyyt denilen grlmeyen lemde mevcut nuran latif varlklar olduklarndan; biz onlar gremezsek de, var olduklar, din-nakl delillerle sabit olduundan, insan akl da onlarn varln inkr edemez. Geri akl, meleklerin ne varln, ne de yokluunu kesin delillerle isbat edemez. Fakat, akl- selim, gzle grlmeyen bu gibi latif varlklarn varlnn imknsz olmadna, aksine onlarn da, vcudu caiz olan eylerden olduuna delalet eder. nk, meleklerin varln inkr edebilmek iin, akl, felsef veya ilm verilere dayanan hibir delil ortaya konulamaz. Aksi halde; gzmzle gremediimiz ve bu gn ilmin mahiyet ve hakikatini tesbit edemedii hayat cevherinin, insan ruhunun ve aklmzn da varln inkr etmemiz gerekir. Fakat gremiyoruz veya mahiyetini bilemiyoruz diye ne ruhu, ne akl, ne hayat gereini ve ne de grnmeyen, fakat varl ilmen bilinen kuvvet ve enerji gibi gerekleri inkr edemeyiz. O halde, ruh ve akl gibi madd olmayan ve maddeden mcerret soyut, manev , gayb varlklara da inanmaya mecburuz. Bu gibi soyut varlklar, gzlem ve tecrbeye dayanan msbet ilmin snrlar dnda kalan fizik tesi, gayb, manev yaratklardr.

Nitekim, zellikle Sokrat ve Eflatun gibi birok eski filozoflar, fizik tesi ruhan varlklarn var olduuna inanmak zorunda kalmlardr. Bu gnk msbet ilimlerle uraan mehur bilginlerin byk ounluu, fizik tesi birtakm kuvvet ve varlklarn bu madd-kevn lemde grlen baz olaylarn meydana gelmesine sebep olduunu kabul ve itiraf etmektedirler. Btn bu gerekler ve ilm veriler, meleklerin varlnn aklen caiz ve mmkn grldne kesin olarak delalet etmektedir. zet olarak diyebiliriz ki, melekler de, aklmz ve ruhumuz gibi vardr. Geri biz onlar gremiyoruz ama, peygamberler grmler ve byk bir melek olan Cebrail (a.s.)'in elilii ile Allah Tel'nn vahyine mazhar olmulardr. Onlar, vahiy melei aracl ile Allah'n emir ve yasaklarn alp renmiler ve insanl hidayete ve saadete yneltmilerdir. Nitekim Kur'an- Kerim de, Peygamberimiz'e ayn ekilde indirilmi ve bize meleklerin varln haber vermitir. Onun iindir ki btn mslmanlar, Kur'an'n haber verdii ve akln da varln inkr edemedii meleklere iman ederler.

Kur'an'da geen pek ok ayetlerde meleklerin eitli grevleri belirtilmi, yaptklar ilerin nemine ve zelliine gre aldklar zel isimler beyan olunmutur. Yerlerde ve gklerde, Krs'de ve Ar etrafnda, Beytu'l Ma'mur ve Sidre-i Mnteh'da, cennet ve cehennemde saysz melekler vardr. Btn melekleri ok eitli olan grevlerine ve yaptklar ilerin mahiyetine gre tanzim edip bunlar yneten drt byk melek, meleklerin balar ve mirleridir. Bata Cebrail olmak zere, Mikil, Azrail ve srafil meleklerin en bykleri ve peygamberleridir.

Meleklerin Mahiyetleriyle lgili Kur'an'daki Tasvirler

Meleklerin hangi eyden yaratldna dair Kuran- Kerimde herhangi bir bilgi yoktur. Fakat bir hadis-i erifte cinlerin ve eytanlarn ateten, Hz. Ademin Kuranda bildirildii gibi toprak ve amurdan, meleklerin ise nurdan yaratld (Mslim, Zhd 10; Ahmed bin Hanbel, VI/168) bildirilmektedir. Kurandan, meleklerin insanlardan nce yaratldklar (2/Bakara, 30-34), gl ve kuvvetli olduklar (53/Necm, 53), Allahn hitabna muhatap olup Onunla konutuklar (2/Bakara, 30; 7/Arf, 11), Hz. brahim, Lt, Zekeriyy ve Meryem ile konutuklar (15/Hicr, 59-69; 11/Hd, 77-82; 3/l-i mran, 39, 42-45) ve hirette cehennemliklerle konuacaklar (4/Nis, 97), arn etrafnda tavaf ettikleri (39/Zmer, 75), iri gvdeli ve sert tabiatllarnn bulunduu (66/Tahrim, 6) kanatlarnn ve ellerinin mevcut olduu (35/Ftr, 1; 6/Enm, 93) anlalmaktadr. Kuran ve hadislerde yer alan bu ve benzeri ifadeler yanyana konulduu zaman meleklerin soyut varlklar olduklar anlalmaktadr.

Kur'an- Kerim'de meleklerin "kanatl" olduklar belirtilir. "Gkleri ve yeri yoktan var eden, melekleri ikier, er ve drder kanatl eliler yapan Allah'a hamd olsun. O, yaratmada dilediine artrr. Muhakkak ki Allah her eye kaadirdir." (35/Ftr, 1) Bu ayetten anlyoruz ki, meleklerin, nurn mahiyetlerine uygun (yaptklar i ve vazifelerine gre) ikier, er, drder kanatlar vardr. Ancak; gayb (grlmeyen) lemden olan, madd kesfetten soyutlanm, mahiyeti bilinmeyen

melekleri kular gibi kanatl, madd varlklar olarak tasavvur etmek, yanl bir anlaytr. nk onlar Allah Tel'nn irade ve takdiri ile bizim gzlerimizle grlecek ekilde yaratlmam, Kur'an- Kerim'de bu konuda ak bilgi verilmemitir. Sz edilen kanat, melein yaratl gayesi ve nurn mahiyeti ile badaan, vazifelerini en sratli bir ekilde yerine getirmelerine delalet eden manev bir kanat, bir kuvvet ve iktidar semboldr. Bu sz, temsil ve mecaz bir ifade tarzdr.

Kur'an'da kanat anlamna gelen "cenah" kelimesi, kularn kanatlar gibi somut ve madd varlk anlamna alnabilecei gibi, manev varlklarn grevlerini en ser ekilde yapabilmelerini salayan kudretin sembol olarak da anlalabilir. Kular iin kanat, nesneler iin taraf anlamna gelen "cenah" kelimesi, insan iin kullanldnda "el" anlamna gelir. Nitekim Cenab- Hakk'n Hz. Peygamberimiz'e "M'minlere kanat ger" (15/Hcr, 88; 26/uar, 285) emri, onlar "himaye et" anlamndadr. Din ve dnya ilimlerine sahip olan bir kimseye, mecazen "z'l-cenhayn/iki kanat sahibi" dendii gibi, analarn ocuklar iin efkat ve merhamet kanatlarndan bahsedilir. "ocuklarn ana babalar zerlerine kanat germeleri" (17/sr, 24) istenir. Hristiyanlar ise melekleri, bir ku gibi kanatl olarak dnr ve tasvir ederler. Onlarn slm itikadndan ayrldklar bir husus da budur.

Kur'an ve hadis metinlerinde yer alan baz ifadelerde meleklerden tabiat kanunlarnn kast edildiini syleyenler yannda, onlar maddenin mikrodalga boyutundan salt enerji boyutuna kadar uzanan kuantsal bir yap olarak niteleyenler de bulunmaktadr. Bu yorumlar, an teknik terimlerini kullanarak melekleri tanmlama abalar ve bilinmeyen eyleri merak edip gaybn snrlarn zorlama gayretleridir. Halbuki kaynaklardaki melek kavramna dikkatli ve doru bir ereve iinde bakldnda onlarn vahiy getirme, sulular cezalandrma, eylemleri yazma, insanlara yardm etme, canlar alma, cehennemi koruma, cenneti ynetme gibi grevleri bulunduuna ilikin ifadeler bir araya getirilince, mahiyetlerinin byle ada bilimsel yaklamlar dorultusunda olmad, gerek yaplarnn hibir zaman imdiye kadar bilinemedii ve bundan sonra da kefedilemeyecei ortaya kar.

Meleklerin Grlp Grlmemesi

Meleklerin mahiyetiyle ilgili farkl grler, beraberinde onlarn grlp grlemeyecei tartmasn getirmitir. Kur'an- Kerim'de meleklerin nce Hz. brahim'e gelip onu bir erkek evlat ile mjdeledikleri, ardndan Lt (a.s.)'a giderek adamlar ile ehri terketmelerini syledikleri (15/Hicr, 59-69; 11/Hd, 77-82), Cebrail'in Hz. Meryem'e insan eklinde grnerek ona tertemiz bir erkek ocuk balamas iin Allah'n elisi olduunu syledii (19/Meryem, 17-21) ve Hz. Peygamber'in onu apak ufukta ve sidret'l-mntehnn yannda grd haber verilmektedir (81/Tekvir, 23; 53/Necm, 13-17).

Bununla birlikte Kur'an, Peygamber'e itiraz ederek bir melek grmek istediklerini, yahut peygamber / eli olarak melek gnderilmesinin gerektiini syleyenlere cevap olarak meleklerin grnr varlklar olmadn, eer dnyada insanlar deil de melekler yaasayd ancak o zaman eli olarak gnderilebileceini, meleklerin fermn- ilh ile indirildii zaman onlara mhlet verilmeyeceini ve meleklerin grlecei gn gnahkrlara hibir sevin haberinin olmayacan vurgular (17/sr, 92-95; 15/Hicr, 8; 25/Furkan, 21-22; 6/En'm, 8). nsanlara, grmedikleri askerler gnderildiini (9/Tevbe, 26; 33/Ahzb, 9), ayn trden varlklar olan cin ve eytanlarn da insan gzyle grlmediini beyan eder (7/A'rf, 27).

Ancak, yukarda ismi geen zatlarn meleklerle yaptklar grmelerin keyfiyeti bilinmemektedir. Bu olaylar, tartmay meleklerin grlp grlmemesinden karp, peygamber olmayan kiilerin onlar grp gremeyecei noktasna getirmitir. Zira peygamber, melei grmekle kalmaz, sesini de iitir. Bu sebeple melek onun iin elle tutulur, gzle grlr bir realitedir. Melek, gayr-i madd bir varlk olduu iin peygamber onu bazen insan eklinde, bazen de baka ekillerde grr. Cebrail, ekseriya insan eklinde grlmtr. Fakat Peygamber'in onu kendi ekliyle grd de olmutur (Buhri, Bed''l-halk 7). Ancak bunun nasl gerekletii belirtilmemitir. Belki de bu manev gzle ve tasviri

imknsz bir ekilde olmutur. Bir defasnda da Peygamber, Cebrail'i alt yz kanad ile birlikte grmtr (Buhri, Bed''l-halk 7). Bu da melein muazzam kudretine bir iarettir. Bir baka seferinde ise melek, bulutun iinde grlmtr (Buhri, Bed''l-halk 6).

Bu rivayetlere temas eden baz limler, Cebrail'i Hz. Peygamber dndaki insanlarn gremedikleri yorumunu yapmaktadrlar. Bizce, melekler mahiyet itibariyle bizim grme duyumuzun snrlar dnda bir yapda yaratlm varlklardr. Zaten bu zellikleri dolaysyladr ki onlara iman, bir ment esas olmutur. Duyularmzn gayb lemine ait varlklar mhedesi bir kenara, madde lemine ait birok varl grme eii dnda olmas dolaysyla mhede edemediini bildiimize gre, "grememe" gibi bir savunma ile onlar inkra kalkmak tutarl ve ilm deildir. Aksi takdirde grlemeyen eylerin hepsini inkr etmek gerekir ki bu mhede ettiimiz fizik lemin kat kat fazlasn inkr demektir.

Gayb konularda akidenin kayna Kur'an ve mtevtir snnet olup melek inanc da Kur'an'n kesin bildirimleri ile sabit bir konudur. Temel itibariyle melekler, insanolunun beer idrak vastalaryla tannamayacak yapda varlklardr. Bu nedenle onlarn yaratl biimleri, cevherleri, grnme ekilleri gibi konulara dalmamak gerekir. Byle teferruatlardan sorumlu olmadmz gibi sdk haber dnda gelitirilecek btn yorumlarn herhangi bir yarar ve din deeri de yoktur. (2)

Meleklerin zellikleri

Meleklerin kendilerine has yap ve zelliklerini u ekilde sralamak mmkndr:

1. Nurdan yaratlm olup erkeklik-diilik, yeme-ime, yorulma, usanma gibi madd zelliklerden arnm varlklardr. (Bkz. 11/Hd,

70; 21/Enbiy, 19-20; 37/Saffat, 149-153); 43/Zuhruf, 19; Mslim, Zhd 10; Ahmed bin Hanbel, IV/168).

2. taatkr varlklar olup Allah'n kendilerine verdii grevleri yaparlar, O'nun emrinin dna kmazlar (Bkz. 16/Nahl, 50; 21/Enbiy, 27; 66/Tahrim, 6).

3. Son derece gl, kuvvetli ve sratle hareket edebilen varlklardr (Bkz. 35/Ftr, 1; 69/Hkka, 17; 70/Meric, 4).

4. Allah'n emir ve izni ile eitli ekillere girebilmektedirler (11/Hd, 69-70; 19/Meryem, 16-17; 15/Hicr, 51-52; 51/Zriyt, 24-28; Buhri, man 37; Mslim, man 1)

5. Normal artlarda gzle grlmezler. Peygamberler onlar asl suretleri ve brndkleri biimleri ile grebilirler (Bkz. 7/A'raf, 27; 17/sr, 92-95; 9/Tevbe, 26; 33/Ahzb, 9; Buhri, man 37; Mslim, man 1; Eb Dvud, Snnet 15)

6. Gayb, bilgisi sadece Allah'a ait bulunan konular bilemezler. Onlar, Allah'n tlim ettii hususlar, rettii kadaryla bilebilirler. Kur'an- Kerim mutlak gayb bilgisinin Allah'a has olduunu beyan etmekte ve O, bu bilgileri meleklerle bile paylamamaktadr. Nitekim Hz. Adem'in yaratln dile getiren ayetlerde melekler "Bizim, Senin bize rettiklerinden baka bilgimiz yoktur" demek suretiyle acziyetlerini itiraf etmilerdir (Bkz. 2/Bakara, 30-33).

"Onlar, Allah'n erefli kullardr. Onlar, Allah'n sznden nce sz sylemezler ve O'nun emrettiklerini (hemen) yaparlar." (21/Enbiy, 26-27)

"Onlar, Allah'n emirlerine (isyan edip) kar gelmezler ve emr olunduklar eyleri (aynen) yaparlar." (66/Tahrim, 6)

"Gklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nundur. O'nun katndakiler O'na ibadet etmekte (asla) kibir gstermezler ve (asla) yorulmazlar. Gece ve

gndz durmadan (yorulmadan) O'nu tesbih (ve takdis) ederler." (21/Enbiy, 19-20)

"Onlarla kendi arasna bir perde ekmiti. Biz de Ruhumuzu (Cebrail'i) ona gnderdik. (O,) ona dzgn bir insan eklinde grnd." (19/Meryem, 17)

Meleklerin Grevleri

Melekler, Allah tarafndan verilen grevleri eksiksiz yerine getiren itaatkr varlklardr. nsanlarla ilgili grev alanlar ise, onlarn ruh ve manev hayat ile ilgilenmektedirler. Bazlar ortak, bazlar da mstakil olmakla beraber, Allah tarafndan meleklere verilen grevler yle sralanabilir:

1. Allah' hamd ile tesbih etme, O'na secdede bulunma (42/r, 5; 7/A'rf, 206), Allah' gece gndz vme (21/Enbiy, 19) ve takdis etme (2/Bakara, 30), emr olunduklar dier eyleri yapma (16/Nahl, 50; 66/Tahrim, 6).

2. Peygamberlere vahiy getirmek. Allah Tel insanlar gibi meleklerden de eliler setiini (22/Hacc, 75), Nuh'a ve ondan sonraki peygamberlere vahiy indirildii gibi Hz. Muhammed'e de vahiy gnderildiini (4/Nis, 163) ve Cebrail'in, Kur'an' Peygamber'in kalbine indirdiini (2/Bakara, 97; 26/uar, 193-194) haber vermektedir.

3. Peygamberleri salt ve selm ile yceltmek, m'minlere hirette

efaat etmek ve btn insanlara dnyada hayr duada bulunmak. "Allah ve melekleri Peygamber'e salevat getirirler. Ey iman edenler! Siz de

O'na salt ve selm getirin" (33/Ahzb, 5-6) efaat, kyamet gnnde gnahkrlar hesabna Allah'a yalvarmak olup Kur'an'da, "Gklerde nice melekler vardr ki Allah dilemedike onlarn efaatleri hibir fayda vermez" (53/Necm, 26) buyurulmakta, hadiste de meleklerin

efaatlerinden sz edilmektedir (Buhari, Tevhid, 24). Bunun yannda

meleklerin bu dnyada da insanlar iin dua ettikleri ifade edilmektedir: "Melekler yerde bulunanlar iin mafiret dilerler. 'Ey Rabbimiz! Senin rahmetin ve ilmin her eyi kapsamtr. Artk tevbe edip yolunda gidenleri bala. Ey Rabbimiz! Onlar babalarndan, zevcelerinden, zrriyetlerinden salh halde bulunanlara vaad ettiin cennete sok. Onlar ktlklerden koru' derler. " (40/M'min, 7-9)

Onlarn dualarnn sonucu olarak slih kullarn her eit karanlktan aydnla karld bildirilmektedir: "Sizi zulumttan nra (karanlklardan aydnla) karmak iin lutuf ve inyette bulunan O'dur. Melekler de sizin iin salt getirir, rahmet ve merhamet dilerler." (33/Ahzb, 43) Ayrca melekler, eytanlarn aksine insanlar iyi ilere sevkederler. Her insann biri melek, biri de eytan olmak zere iki arkada bulunmakta olup, Kur'an, birincisine "hid", ikincisine "sik" (sevkeden) demektedir (50/Kaf, 21). Hadiste ise insana refakat eden bir melek ve bir

de eytann olduu ve her ikisinin de insana telkinde bulunduu (Tirmiz, Tefsir II, 364) beyan edilmektedir. Ayrca hem Kur'an'da (50/Kaf, 23) hem de hadislerde insan takip eden bir refakatinin ("karn"in) bulunduundan sz edilmektedir.

4. Peygamberlere ve m'minlere destek olup manev g vermek,

onlar skntl ve zntl anlarnda teselli etmek, kfirleri ise skntya sokmak (16/Nahl, 28, 32). Kur'an'da Hz. sa'nn Rhulkuds ile desteklendii (2/Bakara, 253; 5/Mide, 110), meleklerin Allah'a inanp doru yolda istikametle yryenlerin zerine inerek onlara moral ve manev g verecekleri (41/Fusslet, 30-32), Allah'n, kendisine ve hiret gnne inananlar katndan bir ruh ile destekledii (58/Mcadele, 22), melekler gndererek dmanlarna kar m'minleri takviye ettii (3/l-i mran, 124-125), iman edenlere destek olmalarn, kfirlerin boyunlarna ve parmaklarna vurmalarn emrettii (8/Enfl, 12) haber verilmektedir.

5. nsan koruyup, ona bir anlamda hizmet ederler. Kur'an'da nnde ve arkasnda insan koruyan takipilerin bulunduu bildirilmektedir (13/Ra'd, 11).

6. nsanlarn fiillerini kaydederler. Kur'an'da, zerinde bir koruyucu ve denetleyici bulunmayan hibir kimsenin bulunmad (86/Trk, 4), insanlarn zerinde muhafzlk eden deerli ktiplerin mevcut olduu ve onlarn yapmakta olduklarn bilip yazdklar (82/nfitar, 10-12) haber verilmektedir. ki melek, kiinin yaptklarn yazmaktadr. nsan hibir sz sylemez ki yannda gzetleyen, yazmaya hazr bir melek bulunmasn 50/Kaf, 17-18). "Sizden sz gizleyen ile onu aa vuran, geceleyin gizlenen ile gndzn yryen eittir. Onun nnde ve arkasnda Allah'n izniyle kendisini koruyan takipileri vardr." (13/Ra'd, 10-11)

7. Kinatn idaresi ve ilh kanunlarn icrasyla grevlidirler. Kur'an'da eitli fonksiyonlaryla lemi idare edenlere yemin edilmesi (79/Nzit, 5), insanlarn cann alan "lm melei"nden sz edilmesi (32/Secde, 11), meleklerin yalanc peygamberlerin ve kfirlerin cann penelerini onlara uzatarak (En'am, 93), yzlerine ve arkalarna vurarak ve "tadn yakc cehennem azabn" diyerek (8/Enfl, 50) alacaklarnn bildirilmesi; hadiste ana rahminde teekkl eden her canl iin bir doum meleinin mevcut olduundan sz edilmesi (Buhri, Bed''l-halk 6), Cenab- Hakk'n insan yarataca zaman bu iradesini meleklere amas ve yarattnda ona secde etmelerini istemesi (2/Bakara, 30-34; 15/Hicr, 28-31) onlarn dnya ile irtibatlarnn bulunduunu ve ilh iradenin yerine getirilmesinde vasta olarak kullanldklarn gsterir. Aksi takdirde kendilerine insann yaratlaca isteinin aklanmasnn bir anlam olmaz. Ayrca ar tayan ve arn etrafnda dolaan meleklerin (39/Zmer, 75; 40/M'min, 7) fonksiyonlar da dnldnde meleklerin tabiat kanunlarnn yerine getirilmesinde ok etkili olduklar grlr. nk ar, kinatn ilh varlk tarafndan idaresini gsteren bir semboldr ve bunu tayan melekler de bu idarenin temini hususunda kullanlan vastalardr.

8. Melekler, ilh cezalar icra eden elemanlardr. M'minlere destek olduklar gibi; kfirler hakknda takdir edilen cezalar da icra etmektedirler. Kur'an, kendilerine eli olarak melek gnderilmesini isteyen kfirlere (25/Furkan, 21; 2/Bakara, 210) yle cevap vermektedir: "Gkyznn beyaz bulutlar ile yarlp meleklerin blk blk indirildikleri gn, gerek mlk, ok merhametli olan Allah'ndr. O gn kfirler iin de pek etin bir gndr." (25/Furkan, 25-26) Bu ayet, meleklerin inmesi ile

sz konusu olan eyin gnahkr kullarn bana gelecei sylenen ceza olduunu gsterir. Baka bir yerde ise, "Meleklerin, kfir olanlarn canlarn aldklar zaman, yzlerine, arkalarna vurup 'cayr cayr yakc ate azabn tadn' dediklerini" (8/Enfl, 50), onlarn yzlerine, arkalarna vurarak canlarn alacaklar (47/Muhammed, 27), "meleklerin ancak hak ile indirilecei ve o zaman onlara mhlet verilmeyecei" (15/Hicr, 7-8) bildirilmektedir. (3)

Meleklerin Saylar ve eitleri

Meleklerin saysn ancak Allah Tel bilir. Kur'an- Kerim'de cehennem ileri ile grevli melekler bulunduu belirtildikten sonra onlarn saysnn on dokuz diye belirlenmesinin sadece bir imtihan vesilesi olduu beyan edilmekte ve "Rabbnn ordularn, kendisinden bakas bilemez" (74/Mddessir, 31) buyurulmaktadr. Bu ifadelerden meleklerin saysnn ok fazla olduunu anlamakla beraber herhangi bir rakam vermenin mmkn olmadn ve onlarn saysn ancak Allah Tel'nn bildiini anlamaktayz.

Meleklerin eitlerine gelince, Kur'an, gklerin ve yerin ordularnn Allah'a ait olduunu (48/Fetih, 4, 7), m'minleri grnmeyen ordularla desteklediini (9/Tevbe, 26, 40; 33/Ahzb, 9) beyan etmekte; gklerde ulular meclisi anlamna gelen "mele-i a'l"nn bulunduunu (37/Saffat, 8; 38/Sd, 69), cin ve eytanlarn burada olup bitenleri ve meleklerin kendi aralarndaki konumalar dinlemelerine mani olmak zere gklerin muhafaza altna alndn (37/Saffat, 6-10; 15/Hicr, 18; 67/Mlk, 5) kaydetmektedir. Bununla beraber naslarda eitli grevlerle vazifeli meleklerin bulunduu beyan edilmi, bunlarn bir ksm zel adlarla isimlendirilirken (Cebrail, Mikil gibi), bir ksm da grevleri ile zikredilmitir (lm melei, ar tayanlar gibi). imdi bunlar sralayarak ksaca grev ve zelliklerinden sz edelim:

Cebril: Vahiy meleinin zel addr. Kur'an- Kerim'de yerde Cibrl eklinde gemektedir (2/Bakara, 97, 98; 66/Tahrim, 4) Ayrca Cibrl kast edilmek zere er-Rh (70/Meric, 4; 78/Nebe', 38; 97/Kadr, 4), Rhun (19/Meryem, 17), Raslun kerm (81/Tekvir, 19), Raslu rabbik (19/Meryem, 19), er-Rhu'l-emn (26/uar, 193) ve Rhulkuds (2/Bakara, 87, 253; 5/Mide, 110; 16/Nahl, 102) isimleri de zikredilmektedir. Hadiste ise Cebril, bunlara ilaveten "en-Nmus" diye isimlendirilmektedir (Buhri, Bed''l-vahy 3)

Mkil: Kur'an- Kerim'de sadece bir ayette Mkil ismi gemekte olup yle buyrulmaktadr: "Kim Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cibrl'e ve Mkil'e dman olursa bilsin ki Allah da kfirlerin dmandr." (2/Bakara, 98)

Azril: lm meleinin zel addr. Kur'an- Kerim'de Azril ismi gemez. Bunun yerine lm melei anlamnda melek'l-mevt (32/Secde, 11), eceli gelen ve vadesi yetenlerin ruhunu kabzeden meleklerden sz edilir (4/Nis, 97; 6/En'm, 61, 93; 8/Enfl, 50; 47/Muhammed, 27).

srfil: Kur'an'da srfil ad gememektedir. Birok yerde, sra flenecei haber verilmektedir (6/En'm, 73; 18/Kehf, 99; 20/Th, 102...). Kyametin kopmas ve yeniden dirili ve maherde toplanlmas iin sra iki defa fleyecek olan melek olduu hadis rivayetlerinden anlalmaktadr. Hadis-i eriflerde onun ad drt byk melek iinde zikredilmitir (Mslim, Msfirn 200; Eb Dvud, Salt 119). Bu drt melek, meleklerin "rasulleri"dir.

Mukarrabn Melekleri: Bunlara "illiyyn" ve "kerbiyyn" melekleri de denilmektedir. Nisa suresinin 172. ayetinde Mesih ve Allah'a

yakn meleklerin (el-meliket'l-mukarrabn) Allah'n kulu olmaktan ekinmedikleri bildirilmektedir. Enbiya suresinde ise gklerde ve yerde bulunanlarn O'nun hizmetinde olduklar beyan edildikten sonra; O'nun huzurunda bulunanlarn O'na ibadet hususunda kibirlenmedikleri, ibadetten usanmadklar, gece gndz O'nu tesbih ettikleri bildirilmektedir (21/Enbiy, 19-20) Kur'an'da ar tadklar ve onun evresinde

bulunduklar (40/M'min, 7-8; 69/Hakka, 17) ifade edilen, Allah' hamd ve tesbih eden melekler de bunlar iinde saylmaktadr.

Hafaza ve Kirmen Ktibn Melekleri: nsanlarn iyi ve kt fiillerini kaydeden, onlar koruyan meleklerdir. Kur'an'da "hafaza" (6/En'm, 61), "muakkbt" (13/Ra'd, 11), "rusuln... yektubn" (43/Zuhruf, 80), "el-mtelekkyn" (50/Kaf, 17), "rakybun atd" (50/Kaf, 18), "hfizyn" (82/nfitar, 10), "kirmen ktibn" (82/nfitar, 12) kelimeleri ile ifade edilmektedirler.

Cennet ve Cehennemde Grevli Melekler: Kur'an'da meleklerin cennetlikleri "te bu, size vaad edilmi olan (mutlu) gnnzdr" (21/Enbiy, 103) diye karlayacaklar, mttakler blk blk cennete sevkedilip kaplar kendilerine aldnda, "Onun bekileri (hazenetuh): Selm size! Tertemiz geldiniz. Artk ebed kalmak zere girin buruya!" (39/Zmer, 73) diyecekleri, meleklerin adn cennetlerine babalarndan, elerinden ve ocuklarndan slih olanlarla beraber gireceklerin yanna her kapdan vararak, "Sabrnza karlk size selm olsun! Dnya yurdunun sonu ne gzeldir!" (13/Ra'd, 23) diyecekleri haber verilmektedir. nkr edenleri ise blk blk cehenneme srlecekleri, kaplarn alaca ve cehennem bekilerinin onlara, "Size, iinizden Rabbinizin ayetlerini okuyan ve bugne kavuacanz ihtar eden peygamberler gelmedi mi?" (39/Zmer, 71) diyecekleri, cehennemin banda iri gvdeli, sert tabiatl, Allah'n buyruklarna kar gelmeyen ve emredildiklerini yapan meleklerin bulunaca (66/Tahrim, 6; 43/Zuhruf, 77; 40/M'min, 49-50; 96/Alak, 18) ifade edilmektedir.

Hrt - Mrt: Bunlar hakknda farkl grler olmakla beraber, "Babil'de insanlara sihir retmek suretiyle onlar imtihan etmek zere gnderilen iki melek" olduklar, en yaygn grtr. Kur'an- Kerim, bu olayla ilgili daha baka bilgi vermemektedir. Muteber hadis kitaplarndan Buhari'de Kitabu't-Tbb'n sihre tahsis edilen 47. babnn balnda Bakara suresinin 102. ayeti zikredilmekte, bu mnasebetle ayet iinde Hrt ve Mrt ad gemektedir. Bunun dnda sz konusu isimlerle ilgili bir bilgiye rastlanmamaktadr. Ahmed bin Hanbel'de ise, insanlar gibi birtakm arzu ve

istekleri bulunan varlklar olarak tasvir edildii grlmektedir (Ahmed bin Hanbel II/134).

Fakat bu rivayeti, mfessirler bozuk ve merdud kabul ederler (Bkz. Fahreddin Rzi, Tefsir-i Kebir, 2/Bakara, 102. ayetin tefsiri). Kur'an, bu iki melekle ilgili olarak yahudiler arasnda mehur olan hikyeleri onaylamaz.

Mnker - Nekir: Kabirde sorgu-sual ii ile grevli olan meleklerdir. Kur'an'da adlar gememektedir. Hadislerde ise l defnedildii zaman ona, birine Mnker, dierine Nekir denilen siyah tenli mavi gzl iki melein geldii, ly kabrinde oturtup sorular sorduu, verdii cevaplara gre kabrini genilettii veya daraltt rivayet edilmektedir (Tirmiz, Ceniz, 70; Ahmed bin Hanbel III/126; IV/140).

mam Ahmed bin Hanbel'in Msned'inde naklettii uzunca bir hadiste Rasulullah (s.a.s.), ensardan bir adamn kabri banda, iki veya defa "Kabir azabndan Allah'a snn!" dedikten sonra, bir m'min iin lm ve sonrasn yle anlatr: "M'min kulun dnyadan kopup, hirete gitme zaman geldii zaman, gkten ona, yzleri sanki gne gibi beyaz melekler iner. Beraberlerinde cennet kefenlerinden bir kefen ve cennet kokularndan birtakm kokular bulunmaktadr. M'minin gz mesafesine otururlar. Sonra lm melei yaklar ve baucuna oturup 'Ey gzel ve ho can, haydi Allah'tan bir ba ve honutlua k gel!' der. O can, azdaki suyun akt gibi akp kolayca kar. Azril de onu alr ve elinde bir an bile bekletmeden, o kefene ve kokularn iine sarar. Bu esnada o candan, yani ruhtan, yeryznde bulunan misk kokularnn en gzeli gibi bir koku kar. lm melekleri onu alp, birlikte ykselirler. Uradklar her melek topluluu, 'Bu gzel ruh kimdir?' diye sorduka, onlar, hayatta iken insanlarn ona verdii en gzel ismi ile, 'bu, falan olu falandr' diye cevap verirler. Bylece birinci ge ularlar ve kapnn almasn isterler. Onun iin gn kaps alr. Her gkte, o gn en kymetli melekleri, bu ruhu bir sonraki ge kadar tey ve ona refakat ederler. Neticede yedinci ge gelinir.

Allah Tel, 'Bu kulumun kitabn, "illiyyn"e yazn ve onu yeryzne geri gtrn! nk ben onlar, yerden-topraktan yarattm, oraya geri eviriyorum, tekrar oradan karacam' buyurur. Bunun zerine onun ruhu kabirdeki bedenine iade edilir, yani yeniden diriltilir ve ona iki melek

gelip yanna oturur. 'Rabbin kim?' diye sorarlar. O, 'Rabbim Allah!' der. 'Dinin nedir?' diye sorarlar, o, 'Dinim slm!' der. 'Size peygamber olarak gnderilen kim?' diye sorarlar, o,'Rasulullah!' der. 'Bilgin nedir?' derler, o, 'Allah'n kitabn okudum, ona inandm ve onun doru olduunu kabul ettim' der. Bunun zerine gkten bir ses, 'Kulum doru syledi. Binenaleyh onun iin cennetten bir dek serin, ona cennetten bir elbise giydirin ve ona cennetten bir kap an!' der.

Bylece cennetin esintisi ve gzel kokusu ona gelir, kabri gz alabildiine geniletilir. Derken yanna gzel yzl, gzel elbiseli, gzel kokulu bir adam gelir ve der ki: 'Seni sevindirecek eylerle mjdelen, yani mjdeler olsun, sevinecein eylere ulaacaksn. te bu, va'dolunduun gndr.' Ona, 'Sen kimsin? Yzn, uur getiren bir yz' diye sorar. O, 'Ben senin slih amelinim' der. Kul o anda, 'Ey Rabbim! Kyameti hemen kopar, kyameti hemen kopar ki aileme ve malma, yani benim iin cennette hazrladn evlere ve yce makamlara kavuaym' der.

Dnyadan ayrlp, ahirete gitme zaman geldiinde, kfir kula da gkten, beraberlerinde kaln ve sert kumalar bulunan siyah yzl melekler gelirler ve gznn grecei yere otururlar. Sonra Azril yaklap baucuna oturur ve 'Ey pis can, haydi Allah'n kzgnlna ve gazabna k gel!' der. Bylece o can, bedeninden ayrlr. Azril, onu, ok paral bir ii slak ynden ekip kopard gibi eker karr. Onu ald zaman, elinde bir bile tutmadan hemen o sert ve kaln kumaa sarar. O zaman ondan, yeryznde bulunan le kokularnn en ktsne benzer bir koku kar. Melekler onunla beraber ykselirler ve uradklar her melek topluluu, 'Bu pis ruh kimdir?' diye sorarlar. Onlar, hayatta iken insanlarn ona verdii en irkin ismini kullanarak derler ki: 'Bu, falan olu falandr.' Bylece birinci ge gelinir ve kapnn almasn isterler, ama ona gn kaps almaz. Allah Tel, 'Onun kitabn en aa yer tabakasndaki "siccn"e yazn!' der. Bylece onun ruhu aalara atlr. Derken cesedine dndrlr ve iki melek gelip yanna oturur ve ona, 'Rabbin kim?' diye

sorarlar, o, 'Haa, haa.. Bilmiyorum' der. Ona, 'dinin nedir?' diye sorarlar,

o, 'haa, haa.. Bilmiyorum' der. 'Size peygamber olarak gnderilen kimdir?' derler, o, 'haa, haa.. Bilmiyorum' der.

Bunun zerine gkten bir ses, 'O kulum yalan sylyor. Dolaysyla ona ateten bir dek hazrlayn ve cehennemden bir kap an!' der. Bylece ona cehennemin scakl ve zehirli yakcl gelir; kabri de, kaburgalarn birbirine geirecek kadar daraltlr. Derken irkin yzl, kt elbiseli ve pis kokulu bir adam gelir ve ona, 'Houna gitmeyen eyleri sana mjdelerim! te bu, tehdit olunduun gndr' der. O, 'Sen kimsin? Suratndan er akyor' diye sorar. O, 'Ben senin kt ilerinim' der. Bunun zerine o kul, kabrine alan kapdan, cehennemde kendisi iin hazrlanm grd azaptan korkarak 'Ey Rabbim, kyameti koparma!' der..." (Ahmed bin Hanbel, IV/287)

Bu uzun hadis-i erif, ayrca Ebu Davud'un ve bn Mce'nin Snenlerinde; bn Kesir'in Tefsirinde yer almakta, hasen bir hadis kabul edilmekte, delil kabul edilen gvenilir rviler tarafndan rivayet edildii bildirilmektedir. Grld gibi bu hadiste, lm melei ve yardmclarnn yan sra, kabirde insan ilk hesaba eken iki melekten bahsedilmektedir. Kur'an'da bu iki melekten bahsedilmese de, bu hadis dnda sahih birok hadiste kabirdeki bu meleklerden bahsedilmitir.

Hem Buhari, hem de Mslim'in Sahihlerinde yer alan bir hadiste, Rasulullah yle buyurur: "Kul kabrine konup da ailesi ve arkadalar onu orada brakp gittikleri ve o kul, ekip gidenlerin ayak seslerini duyduu zaman, iki melek gelip onu oturturlar ve derler ki: 'Sen u zat, yani Muhammed (a.s.) hakknda ne der idin?' O kii m'min ise, 'ehdet ederim ki O, Allah'n kulu ve peygamberidir' der. Bunun zerine ona, 'cehennemdeki u yerine bak! te onu, cennetten bir yer ile deitiriyoruz' , yani 'Eer sen m'min olup da bu soruya doru cevap veremeseydin, o cehennemdeki yere girecektin' denilir. M'min, bunlarn her ikisini de grr. Ama kabre konan kii mnfk ve kfir ise, ona, 'Sen u zat hakknda ne der idin?' denildiinde,'bilmiyorum, insanlar ne derlerse ben de onu derdim' cevabn verir. Bunun zerine, 'Ne bildin, ne de uydun!' denilip, ona demirden bir topuz ile yle bir vurulur ki, insan ve cinlerden baka btn

varlklarn duyduu bir lk atar." (Buhri, Ceniz 68, 87; Mslim, Cennet 70 -IV/2200-) Bu konuyla ilgili bir dier hadiste bu iki melekten birinin adnn "Mnker"; dierininse "Nekir" olduu bildirilmitir (Tirmiz, Ceniz 70 -III/383-).

Anlalyor ki Allah Tel'nn, her ile grevlendirdii eit eit melekleri bulunmaktadr ve Kur'an da bunlarn sadece bir ksmndan bahsetmitir; bir ksm peygamberine ayrca bildirmi ve dolaysyla O, hadislerinde bize bize bildirmitir. Elbette bunlarn dnda da kim bilir daha nice melekler vardr.

Melekler nsanlardan Daha Faziletli midirler?

Btn peygamberler, meleklerin rasulleri saylan drt byk melek dahil tm meleklerden efdal; yani Allah katnda dereceleri daha yksek ve daha faziletlidir. nsanlardan takva sahibi olan mminler de, meleklerin rasulleri hari tamamndan daha faziletli, dereceleri daha yksek saylmtr. nk melekler, yaratl bakmndan gnah ileyemezler. Allah'a itaat ve ibadet etmek onlar iin ftr ve zorunludur. Onlar byle olmaktan alkoyacak hibir i ve d tesir yoktur. Halbuki insan, akl ve nefis sahibi olup, her trl i ve d etkiler altndadr. Buna ramen insan, btn menf engelleri aar, Allah'a itaatli ve takva sahibi bir kul olursa, elbette meleklerden daha faziletli olur.

Gayba ve Meleklere man

Meleklere iman gaybidir. Gayb: Hislerle veya aklla bilinmeyen, grlmeyen eydir. Mmin gayb lemine inanmakla ykmldr. (Bkz. 2/Bakara, 3) Allahn ve Raslnn bildirdikleri ister zahir, isterse gayb olsun mmin ona inanandr. Baz kfirlerin gayba iman etmediklerini, ben gzmle gremediim varlklara inanmam; melek, cin gibi varlklar

uydurmadan ibarettir dediklerini biliyoruz. Gaybe iman byk bir imtihandr. nk insanlar grdkleri eylere inanmak zorundadrlar; Bunlara kar gzlerini yumamazlar. Fakat Hz. Allahn imtihan yle deildir. nsanlarn grmedii ve gremedii eyleri yaratmas ve sonra da bunlara inann demesi byk bir imtihandr. Mmin, sadece Allahn ve Raslnn haber vermesiyle onlara inanr ve teslim olur. Mminlere den dinledik ve itaat ettik demeleridir. Zaten, gzyle gremediinin varln kabul etmeyenlere; akllarn, duygularn, dncelerini, rzgr, elektrik akmn... gremedikleri halde varlklarn nasl kabul edip kendileriyle elikiye dtkleri sorulabilir. Bylece grlecektir ki, onlar grmedikleri iin inkr etmiyorlar, grseler bile hakk kabul etmeyecek sapklar olduklarndan eytana ve nefislerine uyarak kfr tercih ediyorlar.

Mminler gaybe inanmakla ykselme ve ilerleme yolundaki ilk admlarn atm olacaklardr. nsanlar, hev ve hevesinden, hayvanlk mertebesinden ancak bu ilk admla kurtulabilir ve gerek insanlk mertebesine ykselirler. Bir hayvana gayb anlatamazsnz. O daha kymetli de olsa gremediini tercih etmez; nndeki otlar hereye tercih eder. Kinat, mevcut olan, bilinen ve grnen varlklardan ibaret deildir. Bu grnp bilinen eylerden daha baka varlklar da mevcuttur; ki biz bunlar grmeden sadece doru haber zerine verilen bilgiyle bilir ve kabul ederiz.

nsan aklnn bilinmeyen lemleri (evrenleri) idrak edememesi, onlarn mevcudiyetinin inkrn gerektirmez. Bu konuda mmine den; ii, akl kuvvetinin stndeki dier kudrete (doru habere) brakmasdr. Mmin, renmek istediklerini Alm ve Habr olan, grneni ve grnmeyeni, gizli ve ikr bilen Allahtan ve Onun Raslnden renmesi lazmdr. Fakat eskiden olduu gibi, bugn de materyalist kafallar Allahn ilmini nemsemeyerek, insanolunu gerilere, hayvanlk mertebesine gtrmek istemektedirler. Mmin, sadece meleklere deil, gaybi olan ne varsa hepsine Allah ve Raslnn bildirdii ekilde iman eder. Onlar ki, gaybe inanrlar, namaz dosdoru klar ve kendilerine rzk olarak verdiimiz eylerden de infak ederler. (2/Bakara, 3)

Melek nancnn Etkileri

nsan, yeryzndeki dier canllardan farkl olarak irade sahibi bir varlk eklinde yaratlmtr. rade, farkl seeneklerden birini tercih etmek demektir. Allah, insana irad fiillerinde farkl alternatifler sunmu ve onun dnyaya geliinin gayesini imtihan olmak (67/Mlk, 2) eklinde tespit etmitir. nsan, bu imtihana giren alanda kendisini iyilik veya ktle tevik eden, iradesini daha zgrce kullanmasn salayan manev menajerlerle (yardmc, dzenleyici) kar karyadr.

Allah insan erre ve ktle armak zere eytan, iyilik ve hayra dvet etmek zere de melekleri yaratmtr. nsann meleklere inanmas demek, nnde eytan ve meleklerin sunduu seeneklerle dolu ruh bir hayat olduunu, meleklerin telkin ve teviklerine gre hareket edip mevcut yeteneklerini bu ynde ykseltmesi gerektiini kabul etmesi, Allahn grevlendirdii meleklerin kendisini daima gzetlediini ve yaptklarn kaydettiklerini unutmamas demektir.

nsana iyi dnceler alayan meleklerin yan sra, ona vesveseler telkin eden eytann varl da bir gerek olmakla beraber, Kuran, eytana deil; meleklere iman ne karmak (2/Bakara, 177, 285), tautu inkr edip Allah'a iman edenin salam bir kulpa sarlm olacan bildirmek suretiyle (2/Bakara, 256) eytann varln ikinci dereceye alm, onunla hemhal olmayp aksine meleklere kulak vermeyi ngrmtr.

Onu (insan), nnden ve ardndan izleyiciler vardr; Onu Allahn emrinden (kazalarndan, belalarndan ve musibetlerinden) korurlar. (13/Rad, 11) Gerekten de insan, risklerle ve tehlikelerle dolu bir dnyada yaamaktadr. Bunlara, ayrca ktlklerin karl olarak Allahtan her an gelebilecek intikam darbelerinin ihtimallerini de ekleyecek olursak, onun, yaad yllar boyu ne byk bir manev koruma altnda bulunduunu kestirebiliriz. Bu girift olayn iyzn daha derinlemesine bilmek bizim iin mmkn deildir.

Ancak bu kadaryla bile Rabbimizin bizi ne etin bir snavdan geirdiini, bizzat hayatmza kar yaratm bulunduu tehlikelerin bile gelip bizi bulmasna melekleri engel yaparak bu snavda bize nasl sre tandn bu ayetlerden ibretle reniyoruz. Dorusu bu bize bir ilh lutuf ve bir mjde olsa gerektir. Dolaysyla insann, bu hrika nbetilerini her zaman hatrlayarak zellikle kuytu kelerde, zifiri karanlklarda ve tehlikelerle burun buruna olduu anlarda onlarn kendisini korumaya devam etmeleri iin Allah'a dilekte bulunmas, Allahn izniyle belalarn bertaraf olmasna bir vesile oluturabilir. Bu, ayn zamanda insann, Rabbiyle olan irtibatnn glln ve srekliliini kantlam olur. Kuranda Kesinlikle zerinizde koruyucular vardr. Onlar deerli yazclardr. Yaptnz her eyi bilirler. (82/nfitar, 10-12) diye kendilerinden sz edilen melekler vardr ki, bunlar sylediimiz her sz yazarlar. Dolaysyla insanolunun havada kaybolup giden tek kelimesi bile yoktur.

Evren yle kesin bir disiplin iindedir ki, bu disiplinin gzmzle grebildiimiz veya daha dorusu ilmin ve akln kantlayabildii bir cephesi vardr, bir de ilmin ve akln asla ulaamayaca, aklayp tanmlayamayaca dier bir cephesi daha vardr. te bu grnmeyen cepheyi melekler ordusu oluturmaktadr. Mmin olabilmenin olmazsa olmaz artlarndan biri de bu geree inanmaktr. Dolaysyla meleklere inanmamak, Allah'a, peygamberlere, kitaplara ve hiret gnne inanmamakla e deerdedir.

Meleklere inanan bir mslman, meleklerin kendisini takip ettiini, gzetlediini, iyilik ve ktlklerinin yazldn bilir. Ve bu bilinle davranlarna eki dzen verir. Bylece, meleklere olan inancmz bizi ktlk ve gnah yapmaktan vazgeirir.

Melekler Hakknda Tashih Edilmesi Gereken

Baz Yaklam ve Btl nanlar

Mrikler Allaha irk koarlarken, bazlar grnen madd cisimleri, bazlar da grnmeyen manev cisimleri Allaha e tutuyorlard. te, mminin melek kabul ettii varl mrikler tanr, tanr ocuklar veya tanr kzlar olarak kabul edebilmektedir. Mmin, onlarn dii veya erkek olmadklarna inand gibi, o meleklerin kendi nam ve hesaplarna hi bir yetkiye sahip bulunmadna da inanr. Onlara tapmak, onlardan yardm istemek, yani onlara dua etmek insanlar iin kklk olur. nk ilk insann yaratlnda Allah, onlar Adem (a.s.)in nnde secde ettirdi. Ve Hz. Ademe onlardan fazla bilgi verdi. Sonra da Hz. Ademi yeryzne halife yapt. nsan iin, kendisine secde etmi bir mahluktan yardm istemek ve ona tapmaktan daha byk bir zillet olur mu?

Meleklerin erkeklik ya da diilik gibi bir zellikleri szkonusu deildir. Buna ramen cahiliyye dneminde meleklerin dii olduu ileri srlyor, hatta onlara h- Allahn kzlar deniliyordu. Allah, bu yakksz isnadlar u ayetlerle reddetmitir: Onlar Rahmnn kullar olan melekleri dii sayyorlar. Yoksa nasl yaratldklarn m grdler?! Bu (yalan) ahitlikleri yazlacak ve sorgulanacaklardr. (43/Zuhruf, 19) imdi de sor onlara: Rabbine kzlar da onlara olanlar m?! (37/Saffat, 149) Gnmzde de batllardan esinlenerek melekleri bayan gibi dnen, kzlarna Melek ismi veren, gzel bir bayann melee benzediine dair iirler yazp syleyen, arklar mrldanan insanlara rastlayabilmekteyiz. Bunlar, slm itikad asndan ok vahim manzaralardr.

lm melei olduu iin Azrilin ad insanlar arasnda adeta korku sembol haline gelmitir. Dolaysyla baz kimselerin bu melee kar duygular olumsuzdur. Ancak bu dnce hem yersizdir, hem de iman gereiyle uyumaz. nk iman, ayrca sevgi, sayg, ballk ve teslimiyet ister. Azril, Allahn, can almak iin grevlendirdii bir melektir. Dolaysyla can almak onun grevidir. Her ey gibi, canmzn da sahibi Allahtr. Can, Allahn bize bir eit dn olarak verdii bir emanetidir. Emanet, bir gn gelir, asl sahibine iade edilir. Her nefis, lm tadacak, her emanet sahibini bulacaktr. Azril, bu konuda sadece grevini yapmaktadr. Onun hi kimseye kar zel bir dmanl da yoktur. Bu nedenle, Allahn btn elileri gibi Azrili de saygyla anmak imanmzn gereidir. Allahn selm Onun ve dier btn elilerinin zerine olsun.

Azrilin bu kadar kalabalk bir dnyada ktalar ve lkeler arasndaki byk mesafeleri nasl at ve ayn anda birok insann ruhunu nasl alabildii baz kimseler tarafndan daima merak konusu olmutur. Manev lemi, madd durumlara bire bir uydurmann getirdii yanltr bu. Eski alarn insanlar iin dnce ve teknik almlar ynyle bu soru, bir ynyle makul olsa bile; gnmzn ba dndrc almlar, dnyann bir ucundan bilgisayarlara bilgi aktarlabildii veya virsler ulatrlabildii bir zaman diliminde bu tr sorularn cevap vermeye demeyecek yersizlikte olduunu vurgulamak gerekmektedir.

1- Lutfullah Cebeci, Kuranda Gre Melek Cin eytan, s. 25

2- slam'da nan Esaslar, 234 ve devam

3- A.g.e. s. 239 ve devam

Melek Konusuyla lgili Ayet-i Kerimeler

A- Meleklere man Etmek

a- Meleklere man Etmek: Bakara, 97-98, 177, 285.

b- Meleklere Dmanlk Edenler: Bakara, 97-98.

c- Melekleri nkr: Nisa, 136.

B- Meleklerin Mahiyeti

a- Melekler ve Yaratllar: Bakara, 30, 32; 34, 255; Al-i mran, 39; Enam, 93; Rad, 11; Enbiya, 22, 26; Hacc, 75; Furkan, 25, 59; Ftr, 1; Zmer, 76; Mmin, 15; Zuhruf, 16-17; Hadd, 4; Kalem, 1; Meric, 3-4; Mddessir, 31; Mrselt, 1-6; Tekvir, 20-21. 23.

b- Melekler, Allahn Kuludurlar: Enbiya, 23.

c- Meleklerin Erkeklik ve Diilikleri Yoktur: Zuhruf, 19; Necm, 27-28.

d- Meleklerin Kanatlar: Ftr, 1.

e- Mele-i Al: Saffat, 8-9, Sd, 69, Nebe, 38.

f- Meleklerin Makamlar: Saffat, 164; Mmin, 7.

C- Meleklerin Yaptklar ler

a- Melekler, Savata Mminlere Yardm Eder: Al-i mran, 123-126; Enfal, 9-13, 50; Tevbe, 25-26; Ahzab, 9; Feth, 4, 7.

b- Melekler, nsanlarn Amellerini Yazarlar: Enam, 61; Kaf, 17-18; nfitar, 10-11.

c- Melekler, Allah Zikrederler: Araf, 206; Nahl, 49-50; Enbiya, 19-20; Saffat, 165-166; Mmin, 7; Fusslet, 38; r, 5.

d- Melekler, Allah'a taat Ederler: Enbiya, 27-28.

e- Melekler, Peygambere Salevat Getirirler: Ahzab, 56.

f- nsan Gzetleyen Melekler Vardr: Trk, 1-4.

g- Melekler, Blm le Grev Yaparlar: Zriyat, 4.

h- Meleklerin Mminler in Dualar: Mmin, 7-9; r, 5.

i- Meleklerin efaati: Enbiya, 28; Sebe, 23; Necm, 26.

D- Byk Melekler

a- Cebrail le lgili Ayetler: Bakara, 87, 253; Nisa, 171; Maide, 110; Nahl, 2, 102; sra, 85; Meryem, 17, 19; Enbiya, 91; uar, 193; Mmin, 15; r, 193; Mmin, 15; r, 52; Necm, 5-6.

b- Kuran Cebrail ndirmitir: Bakara, 97; Nahl, 102; uar, 193-194; Tekvir, 15-24.

c- Kuran Peygambere Cebrail retmitir: Necm, 5.

d- Cebrailin Peygambere Grnerek Vahiy Getirmesi: Necm, 6-15.

e- Cebraile Ruhul-Emin Denilmesi: uar, 193; Nebe, 38.

f- Cebrailin Grn Gzeldir: Necm, 6.

g- Cebrail, Allah Yannda ereflidir: Tekvir, 19-21.

h- Cebraile Dmanlk Edenler: Bakara, 97.

i- Azrail, Eceli Gelenlerin Ruhlarn Alr: Enam, 61; Nzit, 1-4.

j- Mikil, Tabiat Olaylarn dare Eder: Nzit, 5.

k- (srfil) Srun frlmesi: Enam, 73; Kehf, 99; Th, 102; Mminun, 101; Neml, 87; Yasin, 49-51; Zmer, 68; Kaf, 20, 41-43; Hakka, 13-15; Mddessir, 8; Nebe, 18.

Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar

1. Kur'an'a Gre Melek, Cin, eytan, Lutfullah Cebeci, le Y. s. 1-183

2. Kur'an- Kerim'e Gre Melekler, Lutfullah Cebeci, stiare Y.

3. Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri, bn Kesir, ar Y. c. 2, s. 260-271

4. Meftihu'l-ayb (Tefsir-i Kebir), Fahreddin Rzi, c. 2, s. 231-262; 342- 382

5. Hak Dini Kur'an Dili, Elmall Hamdi Yazr, Azim Y. c. 1, s. 260-265

6. slam Ansiklopedisi, amil Y. c. 4, s. 126-132

7. Kur'an Cevap Veriyor, zzet Derveze, Yneli Y. s. 276-288

8. El-Melike, Bedizzaman Said Nursi, Szler Y.

9. man ve Tavr, M. Beir Eryarsoy, afak Y. s. 125-134

10. Melek Girmeyen Evler, Ebu Huzeyfe brahim, Uysal Kitabevi Y.

11. Meleklere nanyorum, M. Yaar Kandemir, Damla Y.

12. nanla lgili Temel Kavramlar, Mehmet Soysald, alayan Y. s. 121-129

13. Kur'an'da Anlam Kapal Ayetler, Hseyin Yaar, Beyan Y. s. 213-224

14. nsan ve nsanst, Sleyman Ate, Dergh/Yeni Ufuklar Y.

15. nan ve Amelde Kur'an Kavramlar, Muhammed el-Behiy, Yneli Y. s. 133-153

16. Tevhid, Muhammed Kutub, Risale Y. s. 197-209

17. slam'da nan Esaslar, B. Topalolu, Y. . Yavuz, . elebi, FAV Y. s. 231-250

18. slam'n nan lkeleri, Mevlt Uyank, Esin Y. s. 77-86

19. slam'da man ve Esaslar, Ali Arslan Aydn, Hikmet-Dv-a Y. s. 135-143

20. slam'da nan Sistemi, Ferit Aydn, Kahraman Y. s. 235-248

21. slam Akaidi, A. Ltfi Kazanc, Marifet Y. s. 91-113

Ve hru da'vn eni'l-hamd lillhi rabbi'l-lemin: Dvmzn sonu lemlerin Rabb Allah'a hamdetmektir.

Sbhanek Allahmme ve bihamdike ve ehed en la ilahe illa ente vahdeke la erike leke ve Estafiruke ve etb ileyk.

Derleme Ebu Abdulmmin, Tekin Mh

E-Mail dayioglu_@hotmail.com

E-Mail tekin_mihci@hotmail.com

BELGIQUE 2003 - 2013

https://www.facebook.com/tekin.mihci

https://www.facebook.com/groups/islami.e.Kitap.indir/files/

https://www.facebook.com/groups/Tevhid.Selefi.Daveti/files/

https://www.facebook.com/groups/129830423826445/files/

http://tevhiddersleri.com/

http://ebumuaz.blogspot.com/

http://www.ehlieser.tr.gg/

http://www.islamhouse.com/

http://islamqa.info/tr

http://tevhidvesunnet.com/

http://www.davetulhaq.com/tr/index.php

http://www.tevhididavet.com/

http://www.tevhidyolcusu.com/

http://islamiekitap.blogspot.be/

http://ilimehli.blogspot.be/

http://www.sahihhadisler.net/

Melek; Tanm ve MhiyetiMeleklerin Mahiyetleriyle lgili Kur'an'daki TasvirlerMeleklerin Grlp GrlmemesiMeleklerin zellikleriMeleklerin GrevleriMeleklerin Saylar ve eitleriMelekler nsanlardan Daha Faziletli midirler?Gayba ve Meleklere manMelek nancnn EtkileriMelekler Hakknda Tashih Edilmesi GerekenBaz Yaklam ve Btl nanlarMelek Konusuyla lgili Ayet-i KerimelerKonuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar