B E S M E L E

"Besmele: Tutun adyla deil; Allah'n ismiyle ve izniyle"

NDEKLER B E S M E L E ............................................................................................................1

Besmele; Anlam ve Mhiyeti ...................................................................................2

Kur'an ve Besmele ....................................................................................................3

Besmelenin Anlam Derinlikleri ................................................................................4

Besmele, Allah'la Yaplan Bir Szleme Gibidir .....................................................6

Besmele, Her Peygamber ve mmetinin Kulland Bir ifredir ............................7

Besmele, Allah'tan zin ve Onay stemektir .............................................................9

Besmele, Laik Mant Protestodur ........................................................................10

Besmele ekmenin Hkm ....................................................................................11

Besmele uurunun M'mine Kazandrdklar ........................................................12

"Bismillhirrahmanirrahim: Rahmn ve Rahm Allahn adyla

(balarm)"

Besmele; Anlam ve Mhiyeti Besmele: Bismillhirrahmnirrahm sznn ksaltlm ekli. Hayrl

ve hell bir ie balarken, Allah'n adn anmak ve bu adla ie balamak iin besmele ekilir. Bismillhirrahmnirrahm: "Rahmn ve Rahm Allah'n adyla (balarm)" anlamna gelir. Besmeleyi "esirgeyen, balayan Tanr'nn adyla" gibi yanl; yanl olduu kadar gaflet ve cehlet kokan tercmeyi kabul etmek mmkn deildir. "Allah" lafz, zel isim olduu ve Yaratcmzn tm gzel isimlerini iinde barndran bir anlam tad iin baka bir dile tercme edilemez. Ayrca "esirgeyen" tabiri ok yanl bir tercmedir. Trkede esirgemek, daha ok olumsuz bir sfat anlamnda kullanlr. Saklamak, korumak gibi anlamlarndan daha ok; kyamamak ve cimrilik yapmak manalarnda kullanlr ki Allah'n Rahmn sfatnn kesinlikle karl deildir.

Kur'n- Kerim'in ilk nzil olan yet-i kerimesi, "Yaratan Rabbinin adyla

(besmele ekerek) oku!" mealindeki 96/Alak suresi 1. yetidir. Bu "Rabbinin ismiyle oku" emri, sadece nderimiz, Peygamberimiz iin deil; btn m'minleredir. M'minler, mer (er', mubah) herhangi bir ie balarken besmeleyi unutmazlar. nk bilirler ki, "besmeleyle balanmayan herhangi bir ite bereketsizlik ortaya kar." (bn Mce, Hadis no: 1894) Kur'an okurken, hayvan keserken, abdest alrken, namaz klarken, avclk yaparken... besmeleyi ihmal etmezler.

Kur'n- Kerim'de "Fir'avn" kssas haber verilirken, sihirbazlarn "bi-

izzet-i Fir'avn" (Fir'avn'n izzeti iin) diyerek asalarn yere braktklar beyan edilir (26/uar, 44). Fir'avn, Msr' tanr kabul ettikleri "Ra" adna ynetirdi. Tabii bu, bugnk ada ideolojilerden farkl bir tutum deildi. Sosyalist lkelerin yneticileri, bata Karl Marx olmak zere, Lenin ve dier teorisyenler adna sistemi srdrrler(di).

Kapitalizmde de durum bundan farkl deildir. Genel olarak her lkede

iktidar durumunda olan ideoloji, ayn metodla ayakta tutulur. Her ie balarken, o ideolojinin kurucusunun adn anmak zarurettir. Dolaysyla Fir'avn'a bal olan sihirbazlarn kssasnda bu hususun beyan edilmesi, srekliliinin bir belgesidir. (1)

slm'dan nce Araplar, ilerine "bismi'l- Lt ve'l-Uzz diye putlarnn

adyla balarlard. Hanifler ise, Tevhid dininin kalnts olarak, "bismikellahmme" derlerdi. Haniflerin bu deti slmiyet'in ilk yllarnda da devam etmitir. 27/Neml sresindeki besmele yeti (30. yet) nzil olduktan sonra besmele son eklini almtr. Hz. Peygamber, hayatnn sonuna kadar hep

bu ibareyi kullanm, besmelenin yazld ilk satra baka hibir eyin yazlmamasn da emretmitir. "Besmele ile balanmayan her i bereketsiz ve gdktr." (bn Mce, 1894) buyuran Efendimiz'in, gnlk hayatndaki birok i mnasebetiyle besmele ektii ve besmeleyi tavsiye ettii bilinmektedir.

Bir mslman besmele ekmekle, "nefsim veya baka bir varlk

adna, tut adna deil; Allah adyla, O'nun rzas iin ve O'nun izniyle balyorum." demek ister. O'nun Rahmn ve Rahm isimlerinin tecell etmesini beklediini, bylece hem dnya hem de hiret sadeti dilediini ifade etmi olur. Giritii ie g yetirebilmesi iin gerekli olan kudretin yce Allah tarafndan ihsan edilmesini temenni ettiini belirtmi olur. Kendisinin devaml olarak O'nun yardmna muhta olduunu bildirmi, bylece ezel kudretin yardmn celbetmi olur. Besmele eken m'min, "O'nun msaadesiyle bu ii yapyorum. nk, bu baladm iin tamamlanmasnda gerekli olan kuvvet O'nun tarafndan bana verilmitir. O bana bu kuvveti vermezse, ben bu ii tamamlayamam" demek ister. (2)

Kur'an ve Besmele Besmeleyi oluturan kelimeler Kuranda en ok tekrar edilen

kelimelerdir. Bismillhirrahmnirrahm cmlesini meydana getiren kelimelerden ism (isim) kelimesi, trevleriyle birlikte 71 yerde geer; ayn kkten gelen sem ve oulu semvt kelimelerini de ilve edersek, isim kelimesinden treyen kelimeler toplam olarak 381e kar.

Besmeleyi meydana getiren ikinci kelime olan Allah lafz ise,

Kuranda tam 2697 yerde kullanlr; ayrca ey Allahm anlamna gelen Allahmme kelimesi de 5 yerde geer. nc kelime olan Rahmn kelimesi, Kuran- Kerimde 57, Rahm kelimesi ise 115 yerde tekrar edilir. Rahmn ve Rahm kelimelerinin kendisinden tredii rahmet ve trevleri ise Kuranda toplam 339 yerde geer.

Hell ve hayrl bir ie balarken Allah'n adn anmak, her

mslmann zerinde titizlikle durmas gereken grevlerindendir. Kur'an- Kerim'de buna iaret eden pek ok emir vardr (2/Bakara, 200; 4/Nis, 103; 73/Mzzemmil, 8 gibi).

lk inen yette besmele ekmek emredildii gibi, mushaf olarak tertip

edilen Kur'an- Kerim'in ilk yeti de besmeledir. Besmele, Kur'n-

Kerim'in 114 sresinden 113'nn giri cmlesi olarak yer almaktadr. 27/Neml sresin 30. yetinin de bir blmdr. Dolaysyla Kur'an'da 114 yerde "bismillhirrahmnirrahm" vardr.

O (mektup) Sleymandandr, ve o "bismillhirrahmnirrahm"le

(Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla) (balamakta)dr. (27/Neml, 30)

(Nuh) dedi ki: Gemiye binin! Onun yzp gitmesi de, durmas da bismillh ile/Allahn adyladr. phesiz ki Rabbim ok balayan, pek merhamet edendir. (11/Hd, 41)

Atalarnz andnz gibi, hatta daha ok, daha kuvvetli bir ekilde

Allah zikredin/ ann. (2/Bakara, 200) Namaz kldktan sonra da, ayakta, otururken ve yanlarnz zerinde

yatarken (daima) Allah zikredin/ann. (4/Nis, 103) Rabbinin adn an. Btn varlnla, ihlsla Ona ynel.

(73/Mzzemmil, 8) Sabah akam Rabbinin adn an. (76/nsan, 25) Besmeleye vcut veren 4 kelime (isim, Allah, Rahmn, Rahm) 'den 3'

Allah'n isimleri olup, bunlarn 2'si ba, merhamet, cmertlik, affetmek gibi anlamlar tamaktadr. Kur'an'n ilk cmlesine bunlar koyarak, temel konusu lhiyet ve insan - Allah ilikisi olan Kur'an'da hkim olan genin rahmet ve merhamet olduuna Rabbimiz dikkat ekmektedir.

Rahmn ve Rahm'in kk olan rahmet kelimesi Kur'an'n ak

beyanlarna gre Allah'n hkim niteliidir. 21/Enbiy sresi 107. yette Son Peygamber'i de Kur'an "lemlerin rahmeti" olarak nitelendirmektedir. O halde, unu rahatlkla syleyebiliriz: Kur'an'n tantt Allah, yaratt mahlkata, her eyden nce rahmet sfatyla tecell etmektedir. (3) slm korku dini, Allah sadece korkulacak bir zt olarak gstermeye alan besmelesizlere en byk darbe, besmeledeki rahmet ve merhamet ifadeleridir.

Besmelenin Anlam Derinlikleri

slm ahlk, incitme, ldrme ifade edecek davranlarda ve bu davranlara msaade eden szlerde besmeleyle balamay yasaklamtr. Savamaya msaade eden ve putperestlere ltimatom ieren Tevbe sresi, besmelesiz balayan tek suredir. Eti yenen hayvanlarn kesimi ve avlanmas srasnda besmeledeki Rahmn ve Rahm sfatlarnn anlmas uygun grlmemitir. Hayvan keserken "bismillh" veya "bismillhi Allahu Ekber" denilir.

Kur'n- Kerim'in konusunun; Allah ile evren, zellikle de insanlk lemi

arasndaki mnasebeti bildirmekten ibaret olduunu sylemek mmkndr. Besmelenin bandaki "ba" edat (b harfi) bu mnasebeti ortaya koymakta ve kulun, Yaratanndan yardm isteyerek hep O'na bal kaln ifade etmektedir. Hz. Ali'ye atfedilen mehur bir sz vardr: "Kur'an'n tm Ftiha sresinde eksiksiz zetlenmitir. Fatiha'nn zeti de besmeledir. Besmele de "b" harfinde zetlen-mitir.

Dolaysyla besmele'nin b'si Kur'an'n zetidir." lk planda abartl gibi

gelen bu ifade dorudur. Arapada harf-i cer olan "b" ilsak iindir. Trke tam karln, "..... ile ....." eklinde gsterebiliriz. Kendi bana bir anlam olmayan bu harf, en az iki kii arasndaki bir ilikiyi belirten balatr. "Ahmed ile Mehmed" rneinde olduu gibi.

Aralarnda bir mnasebet, bir ba olmadan bu bala kullanlmaz.

Besmele'de deki "B" aralarnda alka olan iki taraf belirtir. Bu taraflarn biri, besmeleyle ie balayan kul; dieri Allah'tr. "B" Allah ile kul arasndaki iliki ve ba anlatr. Kur'an'n ana konusu ve temel vurgusu, insanla Rabbi arasndaki kulluk-ilhlk mnasebetidir. Rubbiyet ve ubdiyet alkasdr. "B" harfi de bu iliki ve ba ierdii iin Ftiha ve Kur'an'n zeti olmu olur.

Arapa cmle yaps itibariyle besmeleden nce "ba"nn ilgili bulunduu

mahzuf bir fiil vardr. Bu, besmele ile balanacak herhangi bir fiildir: "Bismillh diye balyorum", "Allah'n ismiyle kalkyorum, okuyorum, hayvan kesiyorum..." gibi. Bylece Allah ile kul arasnda sevgiye dayal olan derni mnasebeti ifade eden besmele, slm'n bir sembol ve her iyiliin anahtardr.

Kii ile Allah arasndaki bu iliki, sadece Allahtan yardm istenip

Ondan medet umulacan (1/Ftiha, 4) idrk etmektir. Kendisi ciz olan, korunmaya muhta kimselerin bakalarn korumas mmkn olmadn bilip her eye kaadir Allahn kapsn almaktr besmele. Besmele, btn iyiliklerin, tm gzelliklerin Ondan olduunu kabul edip Onun msaade ettii eylerin Onun adyla yaplmas sayesinde daha da gzelleeceini anlamaktr.

Besmele, Allah'la Yaplan Bir Szleme Gibidir Evet, Besmele, Allah'la yaplm bir szleme gibidir. Allah, Rahmn

ve Rahm sfatlaryla bize merhametle mumele edeceini vaadediyor; biz de, imtihan iin bize verilen irdeyi istismar etmeyeceimizi ve O'nun ilkelerine bal kalacamz besmeleyle kabullenmi oluyoruz. Besmele, Allah'n tesbit ettii kulluk programn kabul etmektir. Besmele eken kul, yle demi olur: "Ya Rabbi, u an, kulluk maddelerinden birini ileyeceim. Senin ismini anyor ve iznini istiyorum."

O yzden haramlara besmele ekilmez. Besmeleden maksat, yaplan ite

bereketin artmasn taleptir. Haram veya mekruh bir fiilin oalmas ve bereketi istenemez. Haram meclislerde, meyhane ve kumarhane grevi yapan kahvehanelerde otururken, faizli ilemlerde bulunurken, yalan ve kandrma ieren ticari ilikilerde, haram saylan programlar izlerken besmele ekilmez. Haram olduu tartmal olan hususlarda ve harama yakn mekruhlarda da besmelenin ekilmesi, vebali bytr.

En dorusu, Allah'n isminin anlamayaca bu tr davran ve eylemleri

terk etmektir. Unutulmamaldr ki, haram olan eylemlerde besmele ekilmez. Kmil bir mslman da, besmele ekemeyecei bir ii yapmamaya zen gsterir. O yzden, besmele insan eitir, terbiye eder, ktlklerden uzak turar. nk besmele eken bir kimse, azndan kan ifade ile yapt eylem arasnda bir paralellik kurmak zorunda olduunu, eliyle dilinin birbirini yalanlamamas gerektiini dnr. Besmele, ktlk ve haramlar ilemeye hakkmz olmadn bize hatrlatr.

Besmele, "Allah'n ad ile" demektir; "Allah'n adna" deil. Bu ikisi

arasnda nemli fark bulunmaktadr. Mslman her yapt eye, her syledii sze Allah'n ad ile balar. Allah'tan izin alarak; Ama Allah adna deil. nsan beer ve ciz olduu iin hatalar yapabilir. Allah adna demek; yaplana bir anlamda ilh zellik, gnahszlk, hataszlk iddias atfetmektir. O'nun adna i iddias, Allah'n temsilcisi olma anlayn, bu da ruhban snfn oluturur. Tarihte Allah adna nice zulmler ilenmitir. Teokrasi de budur. Kulun yapt i, mslmanca olmaldr ama, beer zellik tadndan iddiasz olmaldr.

Besmeledeki isim kelimesi; ad, ad vermek anlamna geldii gibi, -bi harf-i cerri ile de- yceltmek, ykseltmek anlamna gelmektedir. Nitekim gkyz anlamnda "sem" kelimesi ayn kkten gelmektedir. O yzden, "bismillh" n anlam, "Allah' ycelterek" eklinde de anlalabilir. (4)

Besmele, Her Peygamber ve mmetinin Kulland Bir

ifredir Besmele, sadece Muhammed (s.a.s.) mmetine has bir anahtar deil;

nceki mmetlerin de kulland bir ifredir. Besmele'nin Hz. Muhammed (sa.s.)'den nceki peygamberler dneminde de kullanldn Kurn- Kerimden anlyoruz: Hz. Sleyman'n, Saba kraliesi Belks'a yazd slm'a dvet mektubu bu cmleyle balamaktadr. "O (mektup) Sleyman'dandr ve o bismillhirrahmnirrahm -Rahmn ve Rahm olan Allah'n adyla- (balamakta)dr." (27/Neml, 30) Hz. Nuh da tufandaki gemi yolculuuna bu ifadeyle balyor. Gemiyi bu cmleyle hareket ettiriyordu: (Nuh) dedi ki: 'Gemiye binin! Bismillhi mecrh ve mrsh -Onun yzp gitmesi de, durmas da Allah'n adyladr.-" (11/Hd, 41) bu vesileyle ifade edelim ki, ister src ve ister yolcu olarak bindiimiz tm aralara binerken besmele ekmek, Kurann iaret yollu tavsiyesidir.

nsanlk tarihi boyunca slm peygamberlerinin tm tarafndan bir ifre,

bir anahtar olarak kullanlmtr besmele. O yzden, deimez evrensel deerlerin br ismi olan slm'n, deimez deerlerinden biri de besmelenin verdii bak asdr. Bu bak as, bize u gerekleri gsterir: Allah, insann her iine karr. nsan, eer Allah'n yardmn istiyorsa, her hayrl iine Allah ile balamak durumundadr. nsan yapt her bir eyde Allah'a olan borcunu hatrlamak ve O'na teekkr etmek durumundadr. te bunlar, insanln deimez deerlerinin deimez gstergesidir.

Her deerli i gibi, Kur'an okumaya balarken de Ez Besmele ekmek

gerekir. "Kur'an okuduun zaman kovulmu eytandan Allah'a sn (Ez ek)." (16/Nahl, 98) diye emreden Allah, okumaya besmeleyle balamamz da emretmektedir: "Yaratan Rabbinin adyla oku." (96/Alak, 1)

Kur'an'a balarken, besmeleden nce istize gelir. nk istize'yi

amadan besmeleye geilmez. Euz ile Allah' yardma ardktan, O'nun yardm ile eytanlar etkisiz hale getirdikten sonra, irki ve irke gtren

eytan isyanlar kendimizden uzaklatrarak Allah' lyk ile anabileceimizi dnyoruz.

Gnlmzde ve dncemizdeki, dilimizde ve davranlarmzdaki

eytan pisliklerden temizlenerek tertemiz bir ekilde Allah'la beraber oluyoruz. Ez sprgesiyle temizlediimiz gnl ve dil saraymza Allah'n ismini yazyoruz. Tpk kelime-i tevhidde nce "l ilhe" (hibir ilh yok) deyip Allah dndaki ilh taslaklarn kaldrp atarak gerekletirdiimiz tevhid temizlikten sonra, "illllah" (ancak Allah var) dediimiz gibi.

Kur'an'a besmele ile balarken, kullarna rahmet, acma, ltuf ve

balamas sonsuz olan Allah' hatrlyoruz. Kur'an'n nzlnn bu sonsuz rahmetin bir yansmas olduunu dnyor ve bu byk nimeti anarak O'na hamdimizi, krmz vurguluyoruz. O'nun Rahmn sfatyla dnyada m'min-kfir herkese merhametine ahid oluyor, dnya hayatnda bu nimetlerin kadrini bilerek verene teekkr edip kullua/ibdete, Kur'an'a yneliyoruz. Rahm sfatnn ise, hirette adleti gerei sadece m'minlere merhamet edip, kfirlere azab etmesi olduunun bilincine vararak hireti, cennet ve cehennemi hatrlayp mit ve korku arasnda Kur'an okumaya, tefekkre balyoruz.

Sadece Kur'an okurken deil; insan ve evren kitaplarn okurken,

hayat mektebinde rencilik ve retmenlik yaparken de besmele uuruna uygun davranmalyz. Tm eylemlerimizin dnyada O'na yarar, ahirette de O'nun rzasn kazandrr zelliklerde olmasna gayret etmeliyiz. Kur'an, besmeleyle balyor, biz de Allah'n Kitabn Allah'n ismiyle okuyoruz.

Eitimle ilgili eserler bata olmak zere nice kitaplar, gazeteler, dergiler,

besmele ile mi balyor? renciler iin hazrlanan baz din kltryle ilgili kitaplar, bir mslman bu, benim dinim deil! diye isyan ettirecek modern hurfe ve tuyanla dolu olabiliyor. Peki, slma ters ierii kalarak yaynlarn besmele ile balamasn tercih edebilir miyiz?

Laiklik, resm din kabul edilmedii iin ve baz slm detlere ses

karlmadndan Arap lkelerinin ounda televizyonlarda sunucular besmele ve hamdele ile balyor programlarna. Besmele ile balanan programda ise Allah'n yasaklad neler yok ki?! Dnn bir kere, slm dmanln her frsatta en rezil ekilde gsteren bir tv. kanal, programlarn sunarken besmele ile balyor.

slma her gn hakaretler yadran, ahlksz bir gazetenin ilk satrnda besmele yazyor. Bu Allah ile, din ile alay olmaz m? Haram katmerlemez mi

bu tavrlarla? Peki, onlar besmele ile balamasnlar da biz onlara bakarken besmele ekelim diyebilir misiniz?

"Yaratan Rabbinin ismiyle oku." (96/Alak, 1) yeti bizden sadece ekil

ve lafzla deil; muhtev ile ilgili tavr beklemektedir ncelikle. Okuduklarmzn Allah'n ismiyle okunmas; Allah'n izniyle, O'nun rzas iin, O'nun yolunda, O'nu unutturmayan, O'na yaklatran yapda olmasn gerektirir. Okumak gibi, arts byk olan bir eylemde besmele bilinci bunu gerektiriyorsa, dier eylemlerimizde bu zelliklerin aranma zorunluluu daha fazla olmaz m?

Besmele, Allah'tan zin ve Onay stemektir Bismillh, Evvel Allah (nce Allah) deyip, O'na danmak,

yapacamz herhangi bir ite Allah'n onayn istemektir. Allah'n adn hereyin nne geirip yceltmektir. Mriklerin putlar adna yaamalar ve onlar adna i yapmalarna karlk, biz Allah adna yaayacamza, O'nun adyla i yapacamza sz vermi oluyoruz.

Bu yzden, dilimiz "Allah'n adyla" derken, dier organlarmz da ayn eyi syleyebilmelidir. Bu ise, her eyimizle O'nun llerine uygun olarak yaamakla mmkndr. Aksi takdirde dilimiz "Allah'n adyla" derken; elimiz, ayamz eytan veya Allah'n dnda bakalar adna i yaparsa bu, tevhidle badamaz.

Bismillh diyor ve sonra ekliyoruz "Rahmn, Rahm" sfatlarn.

Aslnda Allah ismi, Cenb- Hakkn tm isim ve sfatlaryla birlikte Rahmn ve Rahm sfatlarn da iermektedir. Ama bunlar zellikle hem besmelede, hem Ftiha sresinin ilk yetlerinde zel yer alr. Kur'an, Allah'n rahmetle ilgili sfatlarn ncelikle ve srarla vurgular. O'nun baka isim ve sfatlar deil de, zellikle Rahman ve Rahm sfatlar! nk varlmz O'nun Rahmn ve Rahm oluuna borluyuz.

O'nun zerimizdeki merhametiyle varz ve varlmz bu sayede srdryoruz. O'nun merhameti olmadan, nefes alp vermemiz bile imknsz. Bedenimiz, aklmz, ruhumuz hep O'nun rahmetinin birer eseri. Peygamberimiz'in ve vahyin bize gelii de O'nun rahmetiyledir. te bunlar hatrlamak iin "Rahmn" diyoruz, "Rahm" diyoruz.

Rahmet, her eit fetlerden kurtulup her trl hayra ermektir. Rahmn,

m'min-kfir ayrt etmeden tm herkese hayat hakk tanyan, yaamas iin

gereken artlar hazrlayp nimetleri veren demektir. Rahm ise, hak edenlere ve lyk olanlara nimetini bol bol, srekli olarak veren demektir. Bu yzden Rahmn sfat, O'nun dnyadaki tecellsi; Rahm ise hiretteki tecellsidir. Rahmn ve Rahm derken, hem dnyay, hem hireti hatrlyoruz. Dnyann hiretten ayr deil; hiretin tarlas, hazrlk safhas olduunun bilincinde dnyada da O'nunla, O'nun lleriyle olmaya gayret ediyoruz. (5)

Besmele, Laik Mant Protestodur Bir m'min, her eyleminin bana besmeleyi yerletirmekle laik

manta en byk protestoyu yapm olur. Besmele, insann Allah'la i yapmas, Allah' iine kartrmasdr. Dolaysyla besmele; ateizmi, materyalizmi, laisizmi reddir.

Bu manada besmele, slm dnya grnn anahtar mesabesindedir. Laik dnya gr besmelesiz olmaktr. Laik olmakla olmamak arasndaki fark, besmeleli olmakla olmamak arasndaki fark kadardr. Besmeleli yaplan i, meriyetini Allah'tan alr ve mer ilere besmele ekilir. Besmelesiz ilerse eytana lyktr.

Besmelesizlik demek olan laisizm, ayn zamanda eytan bir dnya

grdr. Bunun iin Allah Rasl her eylemine "Rahmn, Rahm Olan Allah'n adyla" balayarak bu sapknl mahkm etmitir. (6)

Besmele, mslmann almet-i frikalarndan (ayrc zelliklerinden)

birisidir. Mmin, her vesileyle ve sk sk besmele eker. Gnmzde mslmanm diyen insanlarn ou, yemek vb. bir iki eyin dnda besmele ekme gerei duymuyor, her hayrl eye balarken besmele ekmek, tarihe karyor. Yine, gnmzdeki insanlarn azlarndan kan besmele, formalite icab, det ve alkanlk gerei sylenmi gibi, ruhsuz ve cansz kelimelerden ibaret kalyor.

Mekanik bir telaffuzdan ibaret, uursuzca dudaklardan dklveriyor. Adn and Allaha isyanla megul bir iyerinin alnda besmele okunarak kurdela kesilmesi, rneklerden sadece biri. Gnlk hayatmzn her zaman diliminde Allahn ilkelerine ve hkmlerine bal olduunu gstermek iin her eit hayrl ilere besmele ile balar. Besmele ile Allaha iltic eder, eytn dnce ve eylemlerden Ona snarak, Onun yceliini itiraf eder ve Ondan yardm ister.

Allahn rahmn sfatn dnerek, her eit nimetin Allah tarafndan kendisinin istifadesine sunulduunu dnr, Ona krde bulunur. Rahm

sfatn dnerek de mitsizlie giden yolu tkar, dnyada bana gelen musbet ve zorluklarn geici olduunu, esas ve sonsuz rahmetin hirette tecelli edeceini deerlendirir.

Besmele ekmenin Hkm Besmelenin yerine gre farz, vcip, snnet, mendup, haram ve

mekruh gibi hkmleri vardr. "zerlerine Allah'n ad anlmayan hayvanlarn etinden yemeyin. nk bunu yapmak Allah'n yolundan kmaktr." (6/En'm, 121) mealindeki yet, hayvan keserken besmelenin farz olduunu gsterir. "Yetitirdiiniz avc hayvanlarn size tutuverdiklerinden de yiyin ve zerine Allah'n adn ann." (5/Mide, 4)

yeti de av zerine hayvan gnderirken veya av iin silh kullanrken, yani avclk yaparken besmele ekmenin farz olduunu belirtmektedir. Hayvan keserken besmelenin kasten terkedilmesi halinde, o hayvann etinden yemek haramdr.

Namaz dnda Kur'an okumaya balarken srenin banda istize ve besmele limlerin ouna gre snnettir. Namazda ise, Hanef mezhebine gre her rektta Ftiha'dan nce besmele snnet; fi mezhebine gre farzdr.

nemli snnetlerden ve yaygn mueret kurallarndan biri de yemek

yemeye balarken besmele ekmektir. Konu ile ilgili hadis-i erifte belirtildii zere (Eb Dvud, Et'me 15; Tirmiz, Et'me 47) balanrken unutulduu takdirde hatrland zaman, "Banda da sonunda da Allah'n adyla" anlamnda "Bismillh f evvelih ve hirih" demek gerekir.

Herhangi bir ie balarken besmele ekmenin hkm iin mahiyetine gre deiir. Mesel iki imek, gasbedilen veya alnan bir eyi yemek gibi yasak fiillere besmele ile balamak, onlar mer saymak anlamna gelecei veya dinle alay hkmne girecei iin haram kabul edilmitir.

Abdest almak, du okumak gibi ibdetlerle, yenilmesi hell olan gdalar

yemek, hell eyleri imek gibi fiillere besmele ile balamak snnettir. Besmele, Allah' hatrlatt, zikr olduu, kul - ilh ilikisi ve kurallarn dndrd iin, her mer eylemimize besmeleyle balamak, srden ayrlp seviye kazanmak ve iimize bereket katp ibdet sevab almaktr. Necset mahallerinde besmele ekmek ise mekruh saylmtr. Cnp ve detli olanlarn du ve sen maksadyla besmele ekmesinde bir saknca yoktur. (7)

Besmele uurunun M'mine Kazandrdklar Besmele uuru, bize u anlay ve davranlar kazandrr

(kazandrmaldr): Mslmann her ii Allah'n adyla ve O'nun emir ve msaadeleri

dorultusunda olmal. Mslmann her iinde 'evvel Allah' olmal. Yani m'min, balayaca ii

yapp yapmama konusunda nce Allah'a danmal. Harama besmele ekilmeyecei iin, besmele ekemeyeceimiz hibir ie

girimemeliyiz. "Besmelesiz i ebterdir, yok olmaya mahkmdur" (bn Mce, hadis no:

1894) hadisinden anlyoruz ki besmelesizler ve onlarn dzenleri devrilip yklmaya mahkmdur.

Kesilirken besmele ekilmeyen her hayvan murdardr, pistir. Besmeleyle

ve besmele dorultusunda olmayan her dnce, fikir, i ve dzen de murdar ve le hkmndedir.

Besmele Allah'tan yardm dilemedir. Allah ise, ancak Kendi yolunda

olanlara yardm eder. (8) Mslman, her trl davrana slm ller nda balamal, eylem,

hizmet ve faliyet yaparken ilh rahmet ve merhamet zere bulunmaldr. Besmele bu bilinci yanstmaldr.

Mslman, btn dnce ve davranlarnda merhametle hareket etmek

zorunda olduunu besmeledeki rahmetle ilgili iki sfatla idrak etmelidir. Mslman, besmeleyi hayatnn tamamna yanstmaldr. uursuz bir

ekilde sylenen besmelenin, istenen fayday salamayacan bilmelidir. Besmele, mslmann elini att her ite, admn att her yolda Allah

ile beraber olduunun, Onun yardmyla i yaptnn uurunda olmasn salar/salamaldr.

Besmelenin her ite srekli tekrar edilmesi, Allah zikir olduu gibi,

mslmann Allahla rahmet zerine i yapacana, Onun izin verdii ekilde davranacana dair szleme yenilemesidir.

Besmele, her ite Allahtan yardm istemenin gerekliliini, baar ve

zaferin Allaha ait olduunu unutmamak demektir. (9) Besmeleyle, yaplan ii kendi admza, fakat Allahn ismi ve izniyle,

Allah'tan yardm dileyerek yaptmz belirtiyoruz. Allah' ycelterek baladmzda o i, Allah iin oluyor. O'nun dini iin

yaplan bir gayret eklini alyor. eytann ivsna kar direnme bilinci yenileniyor. Her ie besmeleyle

balamak hayat anlamlandryor. Allah'n szn toplum hayatnn dna iten kkten laik anlay

reddedilmi, tm mrikler ve putperestlere muhlefet etmi oluyor. (10) M'minler istize ve besmelenin uuruna erdikleri gn, yeryznde hibir

tut iktidar gcn muhafaza edemez. nk ez-besmeleyi duyan eytan ve tut lgna dner, mahvolur. (11)

1- Yusuf Kerimolu, Kelimeler, Kavramlar, 1/ 41 2- mil slam Ansiklopedisi, c. 1, s. 226, 227 3- Kur'an'n Temel Kavramlar, 66 4- hsan Eliak, slm ve Sosyal Deiim, s. 24 5- Ali Akpnar, Namaz Dualar ve Sreleri, s. 23-24 6- Mustafa slmolu, man Risalesi, s. 180 7- slam Ansiklopedisi, Diyanet Vakf Y. c. 5, s. 531 8- Ali Akpnar, a.g.e. s. 28 9- Abdullah Byk, Mslmana Mesajlar, s. 19 10- hsan Eliak, a.g.e. s. 22 11- Yusuf Kerimolu, a.g.e. 1/ 42 Besmele ile lgili yet-i Kerimeler

96/Alak, 1 1/Ftiha, 1 27/Neml, 30 11/Hd, 41 Besmele ile lgili Baz Hadis-i erif Kaynaklar Snen-i bn-i Mace, Hadis no: 1894; Msned-i Ahmed b. Hanbel, 2, 259 Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar 1. Tefsir-i Kebir (Meftihu'l-Gayb), Fahreddin Rzi, Aka Y. c.1, s. 139-241 2. Hak Dini Kuran Dili, Muhammed Hamdi Yazr, Eser Y. c. 1, s. 15-49 3. ifa Tefsiri, Mahmut Topta, Canta Y. c.1, s. 57-61 4. Ahkm Tefsiri, M. Ali Sabuni, amil Y. C. 1 s. 13-14 5. Fi Zlalil- Kuran, Seyyid Kutub, Hikmet Y. c. 1, s. 34-36 6. Tefhiml Kuran, Mevdudi, nsan Y. C. 1 s. 40-41 7. Hadislerle Kuran Tefsiri, bni Kesir, ar Y. C. 2, s. 35-73 8. Fatiha Suresi ve Trke Namaz, Sait imek, Beyan Y. s. 23-27 9. slam Ansiklopedisi, Trkiye Diyanet Vakf Y. C. 5 s. 529-540 10. mil slam Ansiklopedisi, amil Y. C. 1 s. 226-229 11. Sorularla Fatiha Suresi, Zabit Ali Durmu, Ali ipak, YendaY. S. 36-59 12. Fatiha zerine Mlahazalar, Hikmet Ik, Nil Y. S. 75-104 13. Kelimeler Kavramlar, Yusuf Kerimolu, nklab Y. C. 1 s. 41 14. man Risalesi, Mustafa slamolu, Denge Y. S.180 15. Cahiliyye Dzeninin Ruh Haritas, Mustafa elik, l Y. S. 21-24 16. Namaz Dualar ve Sureleri, Ali Akpnar, Suffe Y. S. 21-26 17. slm ve Sosyal Deiim, hsan Eliak, Bengisu Y. S. 20-24 18. Esenlik Yurdunun ars, Celaleddin Vatanda, Pnar Y. s. 135-136 19. Mslmana Mesajlar, Abdullah Byk, Suffe Y. s. 15-26 20. Kendimizi Tartmak, Selmi ekmegil, Tima Y. s. 200-201 21. Besmele ve Fatiha Tefsiri, Ebulleys Semerkandi, Sezgin Neriyat 22. Besmelenin erhi, Abdlkerim b. brahim Cili, Kitsan Kitap Krtasiye Y. 23. Besmele Tefsiri, Hac Bekta Veli, Kltr Bakanl Y. 24. Besmele Albm, Ziya Bilgi, Osmanl Y.

Ve'l Hamd li'llahi Rabbi'l Alemin

Sbhanek Allahmme ve bihamdike ve ehed en la ilahe illa ente vahdeke la erike leke ve Estafiruke ve etb ileyk.

Derleme Ebu Abdulmmin Tekin. bin Muharrem. el-Kayseri E-Mail dayioglu_@hotmail.com - tekin_mihci@hotmail.com

BELGIQUE 2013

B E S M E L EBesmele; Anlam ve MhiyetiKur'an ve BesmeleO (mektup) Sleymandandr, ve o "bismillhirrahmnirrahm"le (Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla) (balamakta)dr. (27/Neml, 30)(Nuh) dedi ki: Gemiye binin! Onun yzp gitmesi de, durmas da bismillh ile/Allahn adyladr. phesiz ki Rabbim ok balayan, pek merhamet edendir. (11/Hd, 41)

Besmelenin Anlam DerinlikleriBesmele, Allah'la Yaplan Bir Szleme GibidirBesmele, Her Peygamber ve mmetinin Kulland Bir ifredirBesmele, Allah'tan zin ve Onay stemektirBesmele, Laik Mant ProtestodurBesmele ekmenin HkmBesmele uurunun M'mine Kazandrdklar