EĞİTİM EĞİTİM HASTANELERİNDE HASTANELERİNDE

KLİNİK ŞEFİ İLE UZMAN KLİNİK ŞEFİ İLE UZMAN HEKİM İLİŞKİSİHEKİM İLİŞKİSİ

Hekimin özerkliği Hekimin özerkliği Hekim, hastasına uygulayacağı tedaviyi seçmekte serbesttir. Ne hasta, ne hastanın Hekim, hastasına uygulayacağı tedaviyi seçmekte serbesttir. Ne hasta, ne hastanın

bir yakını veya kanuni temsilcisi, ne herhangi bir idari ya da yargısal makam veya bir yakını veya kanuni temsilcisi, ne herhangi bir idari ya da yargısal makam veya mercii ne de başka bir hekim, bu hususta hastanın tedavisi ile ilgilenen hekime mercii ne de başka bir hekim, bu hususta hastanın tedavisi ile ilgilenen hekime baskı yapamaz, telkinde bulunamaz, hekimi, seçeceği tedavi usulünü değiştirmeye baskı yapamaz, telkinde bulunamaz, hekimi, seçeceği tedavi usulünü değiştirmeye zorlayamaz. zorlayamaz.

Kuşkusuz önerilen tedavi usulüne muvafakat etmemesi durumunda, hastanın, başka Kuşkusuz önerilen tedavi usulüne muvafakat etmemesi durumunda, hastanın, başka

bir hekimi seçme hakkı saklıdır. Bu hususta da hasta tam özerkliğe sahiptirbir hekimi seçme hakkı saklıdır. Bu hususta da hasta tam özerkliğe sahiptir. .

Hekim özerkliğinin hukuki Hekim özerkliğinin hukuki dayanaklarıdayanakları

Tıbbi Deontoloji Tüzüğünün 6 ncı maddesine göre, Tıbbi Deontoloji Tüzüğünün 6 ncı maddesine göre, hekim, sanat ve mesleğini icra ederken, hiç bir tesir hekim, sanat ve mesleğini icra ederken, hiç bir tesir ve nüfuza kapılmaksızın, vicdani ve mesleki ve nüfuza kapılmaksızın, vicdani ve mesleki kanaatine göre hareket eder. Hekim, uygulayacağı kanaatine göre hareket eder. Hekim, uygulayacağı tedaviyi tayinde serbesttir. Bu hükümle, hekimlerin tedaviyi tayinde serbesttir. Bu hükümle, hekimlerin mesleklerini icra ederken, hiçbir etki altında mesleklerini icra ederken, hiçbir etki altında kalmadan, bilimsel ilkelere ve hastanın menfaatine kalmadan, bilimsel ilkelere ve hastanın menfaatine uygun bir biçimde vicdani kanısına göre hareket uygun bir biçimde vicdani kanısına göre hareket edecekleri öngörülmektedir. Hiçbir idari veya edecekleri öngörülmektedir. Hiçbir idari veya yargısal makam, hasta ve hasta yakını dahil hiçbir yargısal makam, hasta ve hasta yakını dahil hiçbir kişi hekimin vereceği tedavinin ne olması gerektiği kişi hekimin vereceği tedavinin ne olması gerektiği hususunda müdahale hakkına sahip değildir. hususunda müdahale hakkına sahip değildir.

Eğitim kliniklerinde mesleki Eğitim kliniklerinde mesleki özerkliközerklik

eğitim hastanelerinde çalışan uzman hekimler, diploması ve eğitim hastanelerinde çalışan uzman hekimler, diploması ve uzmanlık belgesi olan her hekimin bütün yetkilerini haiz uzmanlık belgesi olan her hekimin bütün yetkilerini haiz olarak mesleklerini icra edebilirler. Bu konuda herhangi bir olarak mesleklerini icra edebilirler. Bu konuda herhangi bir sınırlayıcı kanun hükmü olmadığı gibi tüzük, yönetmelik, sınırlayıcı kanun hükmü olmadığı gibi tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge vb. hiçbir idari düzenleyici işlemde de eğitim yönerge, genelge vb. hiçbir idari düzenleyici işlemde de eğitim kliniklerinde çalışan uzman hekimlerin hekimlik mesleğinden kliniklerinde çalışan uzman hekimlerin hekimlik mesleğinden kaynaklanan yetkilerini kullanırken bir kayıtlamaya tabi kaynaklanan yetkilerini kullanırken bir kayıtlamaya tabi olduklarına dair bir kural yer almamaktadır. Bu konuda açık olduklarına dair bir kural yer almamaktadır. Bu konuda açık bir yasaklayıcı veya sınırlayıcı düzenleme olmadığına göre, bir yasaklayıcı veya sınırlayıcı düzenleme olmadığına göre, eğitim kliniklerinde çalışan uzman hekimlerin tam bir özerklik eğitim kliniklerinde çalışan uzman hekimlerin tam bir özerklik içinde mesleklerini icra edecekleri de tartışmasızdır. içinde mesleklerini icra edecekleri de tartışmasızdır.

Disiplin amirlerinin mesleki Disiplin amirlerinin mesleki özerkliğe müdahalesiözerkliğe müdahalesi

klinik şeflerinin, kendi kliniklerinde çalışan uzman hekimlerin klinik şeflerinin, kendi kliniklerinde çalışan uzman hekimlerin disiplin ve sicil amiri olmasının da hiçbir pratik önemi disiplin ve sicil amiri olmasının da hiçbir pratik önemi bulunmamaktadır. Disiplin ve sicil amirliği, Devlet bulunmamaktadır. Disiplin ve sicil amirliği, Devlet memurlarının, idari düzenin kendilerine yükledikleri ödevleri memurlarının, idari düzenin kendilerine yükledikleri ödevleri yerine getirmelerini ve bu düzenin ihlali durumunda çeşitli yerine getirmelerini ve bu düzenin ihlali durumunda çeşitli yaptırımlara tabi tutulmalarını sağlama amacıyla ihdas yaptırımlara tabi tutulmalarını sağlama amacıyla ihdas edilmiş bir kurumdur. Disiplin ve sicil amirlerinin mesleki edilmiş bir kurumdur. Disiplin ve sicil amirlerinin mesleki uygulamalar üzerinde herhangi bir emredici yetkisi uygulamalar üzerinde herhangi bir emredici yetkisi bulunmamaktadır. Diğer bir anlatımla disiplin ve sicil amirleri bulunmamaktadır. Diğer bir anlatımla disiplin ve sicil amirleri sıfatı ile klinik şefleri; uzman hekimlere belli ilaçların sıfatı ile klinik şefleri; uzman hekimlere belli ilaçların kullanılması, belli tedavi usullerinin ve ameliyat tekniklerinin kullanılması, belli tedavi usullerinin ve ameliyat tekniklerinin uygulanması doğrultusunda emir ve talimat veremez. Disiplin uygulanması doğrultusunda emir ve talimat veremez. Disiplin amirliğinin böyle bir yetkiyi de içermesi için açık bir hukuk amirliğinin böyle bir yetkiyi de içermesi için açık bir hukuk kuralına gereksinim bulunmaktadır kuralına gereksinim bulunmaktadır

Mesleki özerliğin sınırları: Bilim ve Mesleki özerliğin sınırları: Bilim ve hukukhukuk

Uzman hekimler de hukuk düzeninin Uzman hekimler de hukuk düzeninin kendilerine sağladığı bu özerk alana ilişkin kendilerine sağladığı bu özerk alana ilişkin yetkilerini, yine bilim ve hukukun sınırları yetkilerini, yine bilim ve hukukun sınırları içinde kullanmakla yükümlüdür. Bu bakımdan içinde kullanmakla yükümlüdür. Bu bakımdan söz gelimi bir uzman hekim, bilim dışı tedavi söz gelimi bir uzman hekim, bilim dışı tedavi usullerini uygular ise hastada zararın oluşup usullerini uygular ise hastada zararın oluşup oluşmadığına bakılmaksızın soruşturma oluşmadığına bakılmaksızın soruşturma neticesinde cezalandırılabilir neticesinde cezalandırılabilir

Klinik şeflerinin servis içi düzenleme Klinik şeflerinin servis içi düzenleme yapma yetkisiyapma yetkisi

klinik şefi, servis içinde belli düzenlemeler klinik şefi, servis içinde belli düzenlemeler yapabilecektir. Bu düzenlemeler işlerin belli yapabilecektir. Bu düzenlemeler işlerin belli bir tertip içinde yürütülmesi için de gereklidir. bir tertip içinde yürütülmesi için de gereklidir. Ancak klinik şefi bu yetkisini yine Ancak klinik şefi bu yetkisini yine hakkaniyete, hukukun genel ilkelerine ve özel hakkaniyete, hukukun genel ilkelerine ve özel hukuki düzenlemelere göre kullanabilecektir. hukuki düzenlemelere göre kullanabilecektir. Bir hakkın veya takdir yetkisinin kötüye Bir hakkın veya takdir yetkisinin kötüye kullanımını hukuk düzeni hoş görmeyecektir. kullanımını hukuk düzeni hoş görmeyecektir.

Klinik şeflerinin düzenleme yapma Klinik şeflerinin düzenleme yapma yetkisinin sınırlarıyetkisinin sınırları

klinik şefleri, uzman hekimlere talimat klinik şefleri, uzman hekimlere talimat veremeyeceği gibi hizmetin daha düzenli ve veremeyeceği gibi hizmetin daha düzenli ve daha verimli sunulması için yapacağı daha verimli sunulması için yapacağı planlamalarda, hekimlerin mesleklerinin planlamalarda, hekimlerin mesleklerinin gereğini yerine getiremeyecek ölçüde gereğini yerine getiremeyecek ölçüde sınırlayıcı ve engelleyici kurallar öngöremez. sınırlayıcı ve engelleyici kurallar öngöremez. Burada amaç serviste hizmetin düzenli ve Burada amaç serviste hizmetin düzenli ve verimli (YTKİY m. 109) işleyişidir. verimli (YTKİY m. 109) işleyişidir.

Hasta hakları Hasta hakları

en önemli ilke, hastanın hekimini seçme en önemli ilke, hastanın hekimini seçme hakkıdır. Bu ilke Hasta Hakları hakkıdır. Bu ilke Hasta Hakları Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin ikinci Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir. Bu hükme göre; fıkrasında düzenlenmiştir. Bu hükme göre; “hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek “hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu isteme hakkı vardır.” konsültasyonunu isteme hakkı vardır.”

Hastanın ilk kabulden itibaren aynı Hastanın ilk kabulden itibaren aynı hekimin kontrolünde kalmasıhekimin kontrolünde kalması

Bu Yönergeye göre, hasta reddetmediği sürece, Bu Yönergeye göre, hasta reddetmediği sürece, hastanın ilk kabulünden itibaren aynı hekimin hastanın ilk kabulünden itibaren aynı hekimin kontrolünde olmasının sağlanması gerekir. Aksi kontrolünde olmasının sağlanması gerekir. Aksi takdirde zaten hastanın hekim seçme hakkının pratik takdirde zaten hastanın hekim seçme hakkının pratik bir önemi de kalmayacaktır. Bu bakımdan hastanın bir önemi de kalmayacaktır. Bu bakımdan hastanın poliklinikte kendisini muayene eden doktoru seçme poliklinikte kendisini muayene eden doktoru seçme hakkına sahip olduğunu, ancak tedavisini serviste hakkına sahip olduğunu, ancak tedavisini serviste takip edecek veya ameliyatını yapacak doktoru seçme takip edecek veya ameliyatını yapacak doktoru seçme hakkının bulunmadığını iddia etmek sadece bir hakkının bulunmadığını iddia etmek sadece bir tutarsızlık değil fakat başlı başına bir hakkın ortadan tutarsızlık değil fakat başlı başına bir hakkın ortadan kaldırılması ile eş anlamdadır.kaldırılması ile eş anlamdadır.

Hekim seçme hakkı sadece poliklinik Hekim seçme hakkı sadece poliklinik muayenesi için geçerli değildirmuayenesi için geçerli değildir

poliklinik hizmetleri sağlık hizmetlerinin sadece bir poliklinik hizmetleri sağlık hizmetlerinin sadece bir boyutudur. Hasta, hekimini seçme hakkını kullanırken esas boyutudur. Hasta, hekimini seçme hakkını kullanırken esas olarak kendisinin uzun erimli bakımını ve tedavisini olarak kendisinin uzun erimli bakımını ve tedavisini üstlenecek hekimi de seçmektedir. Aksi takdirde bu hak boş üstlenecek hekimi de seçmektedir. Aksi takdirde bu hak boş bir söylem olarak kalacaktır. bir hastaya poliklinikte muayene bir söylem olarak kalacaktır. bir hastaya poliklinikte muayene edecek hekimi seçme hakkını tanımak ardından da sizin bu edecek hekimi seçme hakkını tanımak ardından da sizin bu seçme hakkınız sadece poliklinik muayenesi için geçerlidir seçme hakkınız sadece poliklinik muayenesi için geçerlidir demek, bu hakkın kullanımını ortadan kaldırmakla eş demek, bu hakkın kullanımını ortadan kaldırmakla eş anlamlıdır. anlamlıdır.

Bu sebeplerle de poliklinikte hastayı gören (muayene eden) Bu sebeplerle de poliklinikte hastayı gören (muayene eden) hekimin, kendisini tercih eden hastayı bilimsel icaplara uygun hekimin, kendisini tercih eden hastayı bilimsel icaplara uygun biçimde serviste de yatırarak tedavi ve ameliyat etme hakkı biçimde serviste de yatırarak tedavi ve ameliyat etme hakkı bulunacaktır. bulunacaktır.

TIBBİ DEONTOLOJİ TÜZÜĞÜ VE TIBBİ DEONTOLOJİ TÜZÜĞÜ VE MÜDAVİ HEKİM KAVRAMIMÜDAVİ HEKİM KAVRAMI

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde de müdavi hekim kavramına Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde de müdavi hekim kavramına rastlanmaktadır. Adı geçen Yönetmeliğin 65 inci maddesine göre, “yataklı tedavi kurumunda rastlanmaktadır. Adı geçen Yönetmeliğin 65 inci maddesine göre, “yataklı tedavi kurumunda yatan ve tedavi gören hasta veya ailesinden birisi, bir veya birkaç uzmanla konsultasyon yatan ve tedavi gören hasta veya ailesinden birisi, bir veya birkaç uzmanla konsultasyon yapılmasını istediği takdirde, müdavi tabibin muvafakatı, baştabibin müsaadesiyle ücretleri yapılmasını istediği takdirde, müdavi tabibin muvafakatı, baştabibin müsaadesiyle ücretleri hasta veya sahipleri tarafından ödenmek şartıyla, istenen uzmanların hastayı görmesine hasta veya sahipleri tarafından ödenmek şartıyla, istenen uzmanların hastayı görmesine müsaade edilir.” müsaade edilir.”

Bu hüküm, açıkça, tıbbi tedavi söz konusu olduğunda hekimin hiçbir biçimde başhekimden de emir ve talimat almayacağını açıkça ortaya koymaktadır. Bu kuralın örtük anlamından, hekimlerin ikinci derecede disiplin ve sicil amiri olan baştabiplerin de hekimlerin mesleki özerklik alanına müdahale yetkisinin bulunmadığı ortaya çıkmaktadır. Müdavi hekim hastanın tedavisi ile birincil olarak Müdavi hekim hastanın tedavisi ile birincil olarak ilgilenen kişidir. Nitekim Yönetmeliğe göre hastaya konsültasyon gerektiğinde karar verecek kişi ilgilenen kişidir. Nitekim Yönetmeliğe göre hastaya konsültasyon gerektiğinde karar verecek kişi klinik şefi değil bizatihi müdavi hekimin kendisidir. Oysa servisteki bütün hastaların müdavi klinik şefi değil bizatihi müdavi hekimin kendisidir. Oysa servisteki bütün hastaların müdavi hekiminin klinik şefi olduğu kabul edilse, bu durumun Yönetmelikte böyle ifade edilmeyeceği hekiminin klinik şefi olduğu kabul edilse, bu durumun Yönetmelikte böyle ifade edilmeyeceği muhakkaktır.muhakkaktır.

Müdavi hekimin özerkliğine vurguMüdavi hekimin özerkliğine vurgu

kurumun görevli tabibi, konsültasyon kurumun görevli tabibi, konsültasyon kararı çoğunluk ile de olsa, kendi özel kararı çoğunluk ile de olsa, kendi özel görüş ve bilimsel kanaatine aykırı görüş ve bilimsel kanaatine aykırı tedavi ve ameliyata zorlanamaz. Bu tedavi ve ameliyata zorlanamaz. Bu takdirde tedavi ve müdahale hasta takdirde tedavi ve müdahale hasta veya sahibinin muvafakati ile veya sahibinin muvafakati ile konsültasyona katılan uzman hekim konsültasyona katılan uzman hekim tarafından yapılacaktır.tarafından yapılacaktır.

YARGITAY UYGULAMALARI YARGITAY UYGULAMALARI

Türkiye’de hekimin özel hukuk (tazminat) Türkiye’de hekimin özel hukuk (tazminat) sorumluluğu esas olarak Borçlar Kanununda sorumluluğu esas olarak Borçlar Kanununda yer alan kurallara göre belirlenmektedir. yer alan kurallara göre belirlenmektedir.

Yargıtay her durumda hekim ile hasta ilişkisini bir sözleşmesel ilişki olarak değerlendirmektedir. Bu durumda kamu hastanesinde çalışan hekim ile hasta arasında sözleşme bulunduğu kabul edilmekte ve hekim daha ağır bir sorumluluğa tabi tutulmaktadır. Yıllara yayılmış bu içtihat yerleşiktir. Sadece Yargıtayın özel daireleri değil Hukuk Genel Kurulu kararları da bu yönde şekillenmiştir.