Endüstride -CANLILARDA ENERJİ HİDROKARBONLAR · HİDROKARBONLAR C ve H elementlerinden oluşan...
12
www.kimyafull.com Endüstride -CANLILARDA ENERJİ HİDROKARBONLAR
Transcript of Endüstride -CANLILARDA ENERJİ HİDROKARBONLAR · HİDROKARBONLAR C ve H elementlerinden oluşan...
www.kimyafull.com
HİDROKARBONLAR
C ve H elementlerinden oluşan bileşiklere denir. Temel element karbondur.
KARBON ELEMENTİNİN BAĞ YAPMA ÖZELLİKLERİ
Karbon atomları tekli, ikili, üçlü bağı farklı element atomları ile de yapabilir.
Örnek:
Karbon atomları kendi aralarında veya başka element atomları ile 4lü bağ yapamaz.
Çok sayıda karbon atomu birbirine bağlanarak uzun zincir oluşturabilir.
Zincirler yalnız düz çizgi şeklinde olmayıp dallanmış da olabilir.
Karbon atomları çokgen şeklinde bağlanabilir. Bu tür bağlanma şekline HALKALI
YAPI denir.
www.kimyafull.com
Karbonun diğer elementlere göre çok sayıda bağ yapmasının nedenlerinden biri de bağ
enerjilerinin yüksek olmasıdır.
AZOT ATOMUNUN BAĞ YAPMA ÖZELLİKLERİ
Azot elementi periyodik cetvelde 5A grubunda yer alır.
Son katmanında beş tane elektronu vardır.
Lewis gösteriminde 1 tane ortaklanmamış elektron çifti,3 tanede
ortaklamamış elektronu bulunur.
Ortaklaşa kullanılan(ortaklanmış) elektron çiftleri bağlayıcı elektron
çiftidir.
OKSİJEN ELEMENTİNİN BAĞ YAPMA ÖZELLİKLERİ
Periyodik cetvelde 6A grubunda yer alır.
Lewis yapısında 2 tane ortaklanmamış elektron çifti bulunur.2 tanede
ortaklanmamış elektronu bulunur.
Ortaklanmamış elektronlar bağ yapan elektronlardır.
Oksijen atomunun bağ yapabilme kapasitesi 2 dir.
Oksijen molekülü bir tane ikili kovalent bağ içerir.
www.kimyafull.com
(Parafin: Kimyasal etkenle
ALİFATİK AROMATİK
DOYMUŞ DOYMAMIŞ
TEK HALKALI BİTİŞİK HALKALI
ALKANLAR
(Parafin)
Düz Zincirli
Dallanmış
Halkalı
ALKEN
(Olefin)
Düz Zincirli
Dallanmış
Halkalı
ALKİN
(Asetilen)
Düz Zincirli
Dallanmış
r
* Naftalin
* Antrosen
ALKANLAR → PARAFİN
Genel Formülleri; CnH2n+2
Tekli bağ
Doymuş hidrokarbondur.
Suda çözünmezler. Apolar moleküllerdir.
Nötrdürler. Asit – Bazla tepkime vermez.
Metan, etan, propan dallanmış yapı göstermez.
En küçük üyesi metandır.
HİDROKARBONLAR
Benzen
www.kimyafull.com
ALKANLARDA ADLANDIRMA:
Metan:
Hekzan:
Etan:
Heptan:
Propan:
Oktan:
Bütan:
Nonan:
Pentan:
Dekan:
Alkanlardan 1H ayrılmasıyla oluşan yapılara ALKİL denir.
- CH3: …….. - C3H7: ……. - C2H5: ………
Örnek Çalışma:
Homolog sıra: birbirini izleyen iki bileşik arasında – CH2 grubu kadar fark olmasıdır.
Örnek Çalışma:
n alkanlar – CH2 – grubu parantez içine alınarak daha kısa şekilde gösterilir.
n – Hekzan CH3(CH2)4CH3
www.kimyafull.com
EK BİLGİ
ALKANLAR KULLANIM ALANLARI
Yüksek verimli yanmalardan dolayı enerji üretiminde
Soğutucu ve LPG olarak
Aerosollerde itici gaz olarak- yakıt olarak kullanılır.
Örneğin; Bütan gazı – Tüp içinde satılır. LPG yada tüp gaz olarak adlandırılır.
Çakmaklarda yakıt sprey ürünlerde itici gaz olarak kullanılır.
Metan gazı (CH4) hava ile %5-14 karışımına GRIZU GAZI denir.
Taş kömürü tabakalarının arasından çıkan metan gazı hava ile karışarak grizu
patlamasına neden olur.
Metan ilk kez bataklıklarda elde edildiği için bataklık gazı olarak da bilinir.
HALKALI YAPIDA ALKANLAR:
Bileşik Kapalı Formül
Siklopropan
Siklobütan
Siklopentan
Siklohekzan
www.kimyafull.com
ALKENLER
Özel adı: OLEFİN (Yağımsı anlamına gelir)
Genel Formülü: CnH2n (eki: -en)
Doymamış Hidrokarbon (– C = C – )
Çift bağ içerirler.
Suda çözünmezler. Apolar moleküllerdir.
En küçük üyesi 2C’ludur. Eten (Etilen = C2H4)
Polimerin ana bileşiğidir.
Tek Karbonlu alken yoktur.
ADLANDIRMA
BİLEŞİK Kapalı Açık Yapı
C2H4
C3H6
ALKİNLER
Özel Adı: Asetilen
Genel Formülü: CnH2n-2 (eki: - in)
Doymamış Hidrokarbon (– C ≡ C – )
Üçlü bağ içerirler.
Suda çözünmezler. Apolar moleküllerdir.
www.kimyafull.com
En küçük üyesi 2C’ludur. (– C ≡ C – ) Etin (Asetilen) → Sanayide metalleri kesmek
ve kaynak işleminde kullanılır.
BİLEŞİK Kapalı Açık
C2H4
C3H6
ADLANDIRMA
C2H2: Etin C6H10: Hekzin C10H18: Dekin
C3H4: Propin C7H12: Heptin
C4H6: Bütin C8H14: Oktin
C5H8: Pentin C9H16: Nonin
AROMATİK HİDROKARBON
Özel Adı. Aren
Kapalı Formülü: C6H6
Suda çözünmez. Apolar moleküldür.
Halkalı bir bileşiktir. (aralarında bir tek bir çift bağ vardır.)
Kararlı yapıdadırlar. (Doymamış hidrokarbon değildir.)
Bir H eksiği → ARİL
www.kimyafull.com
AROMATİK BİLEŞİKLERİN KULLANIM ALANLARI
Toluen:(C7H8)
İyi bir çözücüdür.(Boyalarda çözücü olarak kullanılır.
Plastik imalatında
Mürekkep yapımında
Dezenfektan olarak
Patlayıcı olan TNT (Tirinitrotoluen) toluenden elde edilir.
Anilin:
Aminobenzen(Zayıf bazik özellik gösterir.)Yapısında Amino grubu var.
Boya yapımında kullanılan maddelerin eldesinde
Deri boyamacılığı
Fotoğrafçılık ve matbaacılıkta kullanılan boyar maddeler anilin boyalardır.
Pridin:
Taşkömürü katranında bulunan amonyak ve asetilenden elde edilen
organik bir bileşiktir.
HİDROKARBON YANMA TEPKİMELERİ
CnH2n+2 + O2 → nCO2 + (n+1)H2O
CnH n + O → nCO + nH O
2 2 2 2
CnH n-2 + O → nCO + (n-1)H O
2 2 2 2
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyacı Gülçin Hoca
BAŞARILAR DİLİYORUZ
Kim
yacı G
ülç
in H
oca
