กระบวนการประชาสังคมทีÉส่งผลต่อประสิทธิผลในโครงการสวัสดิการ...

วารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต

ปท 11 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2558

1

กระบวนการประชาสงคมทสงผลตอประสทธผลในโครงการสวสดการชมชนตาม

แผนพฒนาสามปขององคการบรหารสวนตาบลขนาดเลก

ในจงหวดภเกต พงงา กระบ1

The Civil Society Process Effecting Community Welfare Projects in 3 Years

Development Plan of Small Sub-District Administrative Organization

in Phuket, Phang Nga and Krabi Province1

ฐตกร โพธสาร2 ดร.ชรวฒน นจเนตร3

Thitikon Phothisan, Chirawat Nitchanet

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาระดบของกระบวนการประชาสงคม

ทสามารถขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามปขององคการบรหาร

สวนตาบล (อบต.) ขนาดเลกในจงหวด ภเกต พงงา กระบ 2) ศกษาผลของการขบเคลอน

โครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป 3) ศกษาความสมพนธระหวางระดบ

ของกระบวนการประชาสงคมกบผลของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาส

แผนพฒนาสามป ซงประชากรทใชในการวจยคอ ผนา คณะกรรมการและสมาชกกองทน

สวสดการชมชนตาบล 20,918 คน ผบรหาร อบต. 210 คน กาหนดกลมตวอยางแบบ

หลายขนตอน ซงใชเครองมอในการวจยเปนแบบสอบถามและแบบสมภาษณระดบลก

โดยใชสถตวเคราะหถดถอยพหและวเคราะหพหระดบทใชแบบจาลองการวเคราะห

เชงเสนตรงระดบลดหลน (HLM)

ผลการวจยพบวา ระดบของกระบวนการประชาสงคมทสามารถขบเคลอน

โครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามปอยในระดบปานกลาง ดานการสราง

ความไววางใจ การสรางจตสาธารณะ การสอสาร การจดโครงสรางองคกร การบรหาร

1 ดษฎนพนธหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขายทธศาสตรการพฒนา มหาวทยาลยราชภฏภเกต 2557 1 นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขายทธศาสตรการพฒนา มหาวทยาลยราชภฏภเกต 1 รองศาสตราจารย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต อาจารยทปรกษา

2 วารสารวชาการมหาวทยาลยราชภฏภเกต


จดการกองทน การพฒนาคณภาพการใหบรการ การสรางวฒนธรรมองคกร การจด

ประกายความคด การสรปบทเรยนและขยายผล การดาเนนงานจดสวสดการชมชน

การจดเวทประชาสงคม การคนหาศกยภาพและทนของชมชน การสรางเครอขาย

ผลการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป ภาพรวมตากวา

รอยละ 50ของโครงการและงบประมาณสวสดการทงหมดของอบต. โดยสมาชกกองทน

มความพงพอใจตอโครงการสวสดการในระดบปานกลาง ดานการสงเสรมกฬาและ

นนทนาการ การมสขภาพอนามยทด การศกษาทด การอนรกษสงแวดลอม ฌาปนกจ

สงเคราะหและผสงอาย การสรางอาชพเสรม บรการสงคมทวไปและการมทอยอาศย

ผลการวเคราะหถดถอยพหพบวา การดาเนนงานจดสวสดการชมชน มความสมพนธกบ

อตราสวนจานวนโครงการของกองทนกบโครงการสวสดการชมชนทงหมดรอยละ 35.60

มนยสาคญทางสถตระดบ .001 และการดาเนนงานจดสวสดการชมชน มความสมพนธ

กบอตราสวนงบประมาณโครงการของกองทนกบงบประมาณสวสดการชมชนทงหมด

รอยละ 25.60 มนยสาคญทางสถตระดบ .01 การวเคราะหพหระดบ พบผลปฏสมพนธ

ขามระดบดงน 1) การสรปบทเรยนและขยายผล การสรางวฒนธรรมองคกรมอทธพลตอ

การมสวนรวมในงานกองทน 2) การสรางวฒนธรรมองคกรและการจดโครงสรางองคกร

มอทธพลตอการสรางภาวะผนา 3) การสรางความรความเขาใจในงานกองทนมอทธพล

ตอการจดประกายความคด การสรางเครอขายและการบรหารจดการกองทนทม

ประสทธภาพ ซงสงผลตอระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการสวสดการ

ชมชนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

คาสาคญ : กระบวนการประชาสงคม ประสทธผลองคกร สวสดการชมชน

Abstract

The purposes of this research was 1) to study the civil society

process that drove community welfare projects in a 3 years development plan

of small sub-district administrative organization in Phuket, Phang Nga and

Krabi Province, 2) to study the effect of process and 3) to study the



3

relationship between the civil society process and their effects. The population

of this research included community leaders, community committees and

20,918 member of community welfare fund, 210 executive members of sub-

district administrative organization. Research samples were selected using

multi-stage sampling. The questionnaires and in-depth interviews were applied

in conducting the research. Multiple regression and multi-level analysis were

used to test the research hypotheses following the Hierarchical Linear Model

(HLM).

The findings presented a mean value of the civil society process

including trust building, public consciousness, communication organizational

structure, community management, quality improving service, organizational

culture, generating new idea, reviewing project administration and developing

of new services to members and community, strengthening community welfare

services, creating public forum, seeking community potential and social

capital as well as network building. The analysis of projects and budget

showed that the community committee was not quite efficient in representing

local demand. It was less than half of the projects that were inserted. The

satisfaction level of community member was at mean value in sport and

recreation promoting, sanitation, education, environment conservation, elder

and cremation service, supplementary occupations, community service,

livelihood. The result of multiple regression analysis was that the strengthening

community welfare service civil society process had positive relationship with

the ratio of projects at 35.60% with 0.001 significant and the strengthening

community welfare service civil society process and the ratio of budget were

25.60% at 0.01 significant. Multi-level analysis found that 1) Reviewing project

administration and developing of new services to members and community



and organizational culture at community level had positive relationship the

regression slope between participation. 2) Organizational culture and

organizational structure at community level had positive relationship the

regression slope between leadership. 3) Building strengthen knowledge for

projects administration at member level had positive relationship the regression

slope between generating new idea, network building, community management

and satisfaction level of community member at 0.05 significant.

Keywords : civil society process, organizational efficiency, community welfare

บทนา

พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ไดกาหนดขอบเขตความรบผดชอบในการใหบรการ

สาธารณะของรฐ ขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) และระหวางอปท. ดวยกนเอง

โดยไดถายโอนภารกจใหอปท. เปนผ มอานาจจดสรรทรพยากรภายในทองถนดวยตนเอง

และจดทาบรการสาธารณะใหแกประชาชนโดยตรง ซงอปท. ททางานบรการใกลชดกบ

ประชาชนมากทสดคอ องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) มหนาทตามมาตรา 59 แหง

พระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 แกไขเพมเตม

(ฉบบท 3) พ.ศ.2543 ในการจดทาแผนพฒนาตาบลและงบประมาณรายจายประจาป

เพอเสนอใหสภาองคการบรหารสวนตาบลพจารณาใหความเหนชอบ (องคการบรหาร

สวนตาบล, 2545) อยางไรกตาม อบต. ยงไมสามารถบรหารงานอยางอสระตาม

เจตนารมณของกฎหมายโดยแทจรง โครงการพฒนาจานวนมากทดาเนนการในพนทเขต

เมองและชนบทมกประสบความลมเหลวหรอไมสมฤทธ ผลเทาทควร ไมสามารถขยายผล

และขาดความยงยนซงเทากบนโยบายสวนใหญทดาเนนการไปไมสามารถนาไปส

ความเปนนโยบายสาธารณะเพอคณภาพชวตทดได (เนาวรตน พลายนอย และธรเดช

ฉายอรณ, 2552 : 1-2)



5

กระบวนการประชาสงคมจงเปนแนวทางทชวยเสรมชองวางระหวางการดาเนน

กจการบรการสาธารณะของรฐและความตองการคณภาพการบรการของประชาชน

(ชยอนนต สมทวณช และคณะ, 2541 : 41 - 162) โดยกลมบคคลทมจตสานกความเปน

พลเมองรวมตวเปนองคกร มเครอขายทเขมแขงและการสอสารระหวางสมาชกเพอ

เสรมสรางความรวมมอกนตดสนใจแกไขปญหาทมความยงยากซบซอนเกยวของกบคน

หลายกลมทาใหชมชนสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยนและตอบสนองความตองการ

ของผ มสวนไดสวนเสย โดยนาแนวคด ทฤษฎประสทธผลองคกรและการบรหารแบบม

สวนรวมมาประยกตใชเพอประเมนสมรรถนะทงในเชงปรมาณและคณภาพ

สานกงานการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ไดแบงขนาด

อบต. เปน 3 ประเภท ไดแก ขนาดใหญ ขนาดกลางและขนาดเลก เพอใหเกดความเปน

ธรรมในการประเมนเปาหมายมาตรฐานการจดบรการสาธารณะขนตาของอบต. โดย

พจารณาจากหลกเกณฑสาคญ 5 ประการ ดงน 1) เกณฑระดบรายได 2) เกณฑตวชวด

คาใชจายบคลากร 3) เกณฑตวชวดดานเศรษฐกจและสงคม 4) เกณฑตวชวดดาน

ประสทธภาพในการปฏบต 5) เกณฑตวชวดดานธรรมาภบาล (สานกงานคณะกรรมการ

การกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน, 2553 : 8-9) หากอบต. มขนาดเลก

มทรพยากรจากดในการบรหารจดการเพยงลาพง ขอเสนอทางเลอกในการดาเนนกจการ

บรการสาธารณะใหแกชมชนทองถนทกอใหเกดประสทธภาพและไดมาตรฐานคณภาพ

การใหบรการตองระดมทรพยากรและแสวงหาความรวมมอ (โกวทย พวงงาม, 2552 : 356)

อยางไรกตาม ผลการศกษาของชยวชน หนอรตน (2546 : 238) พบวา ประชาชนขาด

การมสวนรวมในนโยบายสวสดการชมชนระดบหมบานและระดบตาบล เพราะนโยบาย

ดงกลาวเปนรปแบบทชมชนจดการเองไมได ทาใหงบประมาณทรฐบาลจดสรรใหอปท.

ไมไดถกตรวจสอบหรอประกนความเสยหาย เนองจากประชาชนสวนใหญยงเขาใจวา

งานสวสดการชมชนเปนงานในหนาทของอบต. ดงนน ผ วจยจงตองการศกษาวา

กระบวนการประชาสงคมสามารถขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนา

สามปของอบต. ขนาดเลกในจงหวดภเกต พงงา กระบ ไดหรอไม อยางไร อนจะเปน



ประโยชนตอการพฒนากระบวนการประชาสงคมในการจดทาแผนพฒนาสามปของ

อบต. ตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาระดบของกระบวนการประชาสงคมทสามารถขบเคลอนโครงการ

สวสดการชมชนตามแผนพฒนาสามปของอบต. ขนาดเลกในจงหวดภเกต พงงา กระบ

2. เพอศกษาผลของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนา

สามปของอบต.

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางระดบของกระบวนการประชาสงคมกบผล

ของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามปของอบต.

ขอบเขตของการวจย

การวจยครงนศกษากระบวนการประชาสงคมทสงผลตอประสทธผลใน

โครงการสวสดการชมชนตามแผนพฒนาสามปของอบต. ขนาดเลกในจงหวดภเกต พงงา

กระบ มขอบเขตการวจย ดงน

ประชากร

ประชากรสาหรบการวจย ไดกาหนดเงอนไขดงน 1) เปนอบต.ขนาดเลก ใน

จงหวดภเกต พงงา กระบ โดยพจารณาตามเกณฑการแบงขนาดอบต. ของสานกงาน

การกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เนองจากอบต. ขนาดเลกม

งบประมาณท จากดและจาเ ปนตองจดสรรงบประมาณเพอการพฒนาระบบ

สาธารณปโภคขนพนฐานเปนหลก ทาใหการพฒนาสวสดการชมชนมขอจากดมากกวา

อบต. ขนาดอน 2) มกองทนสวสดการชมชนตาบลในพนทซงไดจดแจงและรบรองจาก

กองทนสงเสรมการจดสวสดการสงคม สานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษยจงหวด และทง 3 พนทดงกลาวมสภาพ ภมสงคมและสภาพเศรษฐกจทคลายกน

เพอควบคมตวแปรสภาพแวดลอมซงในการวจยครงนไมไดศกษา ดงนน ประชากร

สาหรบการวจย คอ คณะกรรมการพฒนาทองถน ประกอบดวย ผนากองทนสวสดการ

ชมชนตาบล 105 คน คณะกรรมการกองทนสวสดการชมชนตาบล 595 คน สมาชก



7

กองทนสวสดการชมชนตาบล 20,218 คน ผบรหารของอบต. 210 คน (กรมสงเสรม

การปกครองสวนทองถน, 2553 : 11)

กลมตวอยาง

การกาหนดขนาดกลมตวอยาง ตามเงอนไขจากหนวยการวเคราะห จานวน

600 คนจากการคานวณ โดยใชวธการกาหนดกลมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi -

Stage Sampling) ดงน

1. การเลอกตวอยางแบบกลม (Cluster Sampling) ประกอบดวยตวแทนของ

ประชากร ดงน ผนากองทน คณะกรรมการกองทน และสมาชกกองทนสวสดการชมชน

ตาบล เพอตอบแบบสอบถาม

2. การเลอกตวอยางโดยสมแบบงาย (Simple Random Sampling)

ประกอบดวย 1) ผนากองทน 3 คน คณะกรรมการกองทน 3 คน และกาหนดใหเปน

สมาชกกองทน 14 คน รวม 20 คนตอหนวย ทาใหมขนาดตวอยางทงสน 30 หนวย โดย

ใชวธการสมดวยการจบฉลาก เพอตอบแบบสอบถาม

3. การเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงเพอสมภาษณระดบลกผ ใหขอมลหลก

(Key Informants) ในกองทนและอบต. ทเปนกรณศกษา 2 แหง

ตวแปร ประกอบดวยตวแปรอสระ คอ ระดบของกระบวนการประชาสงคมแบง

ได 2 ระดบ ดงน

1. ระดบของกระบวนการประชาสงคมระดบสมาชกกองทน ไดแก อาย ระดบ

การศกษา เงนสะสม อาชพ การมสวนรวมในงานกองทน การฝกอบรมหรอการศกษาด

งาน การสรางจตสาธารณะ การสรางภาวะผนา การสรางความรความเขาใจในงาน

กองทน การสอสารระหวางสมาชกกองทนทมประสทธภาพและการสรางความไววางใจ

ในการบรหารงานกองทน

2. ระดบของกระบวนการประชาสงคมระดบกองทน ไดแก การจดประกาย

ความคด การคนหา ศกยภาพและทนของชมชน การจดเวทประชาสงคม การดาเนนงาน

จดสวสดการชมชน การสรปบทเรยนและขยายผล การสรางเครอขาย การสราง



วฒนธรรมองคกร การบรหารจดการกองทนทมประสทธภาพ การจดโครงสรางองคกร

และการพฒนาคณภาพการใหบรการ

ตวแปรตาม คอ ผลของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนา

สามป มตวชวด

1. อตราสวนจานวนโครงการและงบประมาณสวสดการของกองทนสวสดการ

ชมชนกบจานวนโครงการและงบประมาณสวสดการชมชนทงหมดตามแผนพฒนาสามป

2. ระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการสวสดการชมชนตาม

แผนพฒนาสามป

สมมตฐานของการวจย

1. ระดบของกระบวนการประชาสงคมระดบกองทนมความสมพนธกบ

อตราสวนโครงการสวสดการของกองทนสวสดการชมชนกบโครงการสวสดการชมชน

ทงหมดตามแผนพฒนาสามป

2. ระดบของกระบวนการประชาสงคมระดบกองทนมความสมพนธกบ

อตราสวนงบประมาณสวสดการของกองทนสวสดการชมชนกบงบประมาณสวสดการ

ชมชนทงหมดตามแผนพฒนาสามป

3. ระดบของกระบวนการประชาสงคมระดบสมาชกกองทนมความสมพนธกบ

ระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการสวสดการชมชนของอบต.

4. ระดบของกระบวนการประชาสงคมระดบสมาชกและระดบความพงพอใจ

ของสมาชกตอโครงการสวสดการชมชนไดรบอทธพลรวมกนจากระดบของกระบวนการ

ประชาสงคมระดบกองทน

การทบทวนวรรณกรรมและแนวคด

การวจยนไดรวบรวมผลการศกษาแนวคด ทฤษฎและผลการวจยทเกยวของ

เพอสรางกรอบแนวคดตามวตถประสงคของการวจย ดงน



9

ประชาสงคม (Civil Society)

ประชาสงคม หมายถง การรวมตวกนของประชาชนทมจตสาธารณะและจดตง

ขนเปนองคกรอาสาสมครเพอรวมกนแสดงออกถงสทธ เสรภาพและความเทาเทยมกน

อยางอสระ ดาเนนกจกรรมสรางสรรคและเปนประโยชนตอชมชน ดงนน การสรางจต

สาธารณะ หมายถง การแสดงออกของสมาชกในประชาสงคมทมความรก เอออาทร

ปรารถนาดตอกน มความรสกรวมในความเปนเจาของ มจตสานกรวมกนทตองการ

ชวยเหลอกนทาประโยชนตอชมชนดวยความสมครใจ อธบายตามทฤษฎประชาสงคม

ดงน

ทฤษฎประชาสงคมและภาคสาธารณะของเจอรเกน ฮาเบอรมาส (Habermas,

1998 : 63) ไดรบอทธพลจากการเปลยนโครงสรางทางสงคมตามตวแบบของเฮเกลทม

อานาจรฐเปนศนยกลาง ตวแบบของมารกซทมอานาจทางเศรษฐกจเปนศนยกลาง

ประชาสงคมจงควรมสงคมเปนศนยกลางและไดรบอทธพลเรองการสอสารระหวางกน

ตามแนวคดของทอกเกอรวลลในการสรางพนทสาธารณะใหองคกรชมชนและกลม

พลเมองอาสาไดมสถาบนทเปนศนยกลางของประชาสงคม สถาบนทางสงคมจงควร

ตงอยบนพนฐานแหงสทธพลเมอง (Cohen & Arato, 1992 : 410 - 411) โดยทฤษฎ

ไดอธบายถงบคลกภาวะหรออตลกษณของบคคล เกดจากจรยธรรมทแฝงฝงอยใน

การสอสารระหวางบคคล แบงได 2 สวน คอ อตลกษณบคคลและอตลกษณรวม

(Collective Identity) โดยการกอรปของอตลกษณนนตองกระทาผานกระบวนการ

ยอมรบซงกนและกน (Mutual Recognition) ภายในกลมอนสงผลตอความสมานฉนท

ความตองการหรอประสบการณในการแกปญหารวมกน ดงนน กระบวนการประชาสงคม

หมายถง วธดาเนนการของสมาชกกองทนเพอรวมกนขบเคลอนโครงการสวสดการชมชน

ใหเขาสแผนพฒนาสามปอยางเปนขนตอน ดงน

1. การจดประกายความคด หมายถง การรวมกลมของสมาชกเพอแลกเปลยน

ประสบการณปญหาหรอความตองการของชมชน โดยวเคราะหสาเหต แนวทาง

การแกปญหาทเปนประโยชนตอสาธารณะจนประชาชนเกดความเขาใจและตระหนก

ถงความจาเปนทตองรวมมอกนแกไขปญหาดวยตนเองและเชอมโยงกบศกยภาพและ

ทนทางสงคมทมอยอยางมประสทธภาพ



2. การคนหาศกยภาพและทนของชมชน หมายถง การรวมกลมของสมาชก

เพอระดมความเหนในการวเคราะหจดออน จดแขง โอกาสและอปสรรคของชมชน

รวมทงสงเคราะหใหเปนหมวดหม จดเวทประชาคมเพอใหทกฝายเกดความตระหนกใน

การรวมตวกนแกไขปญหาโดยชมชน

3. การจดเวทประชาคม หมายถง การเปดพนทใหสมาชกไดมสวนรวมแสดง

ความคดเหน ผานชองทางการสอสารทหลากหลายและไมเปนทางการ โดยนาเสนอ

ประเดนทเปนประโยชนตอสาธารณะ เพอสรางความไววางใจในการมสวนรวมวเคราะห

หาสาเหต แนวทางการแกปญหาและนาไปสการปฏบต

4. การดาเนนงานจดสวสดการชมชน หมายถง การรวมกลมของสมาชกเพอ

ชวยเหลอสวสดการชมชน โดยการระดม เงนทน ความร บคลากรและการบรหารจดการ

และหาแนวทางผลกดนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป

5. การสรปบทเรยนและขยายผล หมายถง การรวมกลมของสมาชกเพอ

รวมกนทบทวนเปาหมายและสรปผลการดาเนนงานของกองทนทผานมา รวมทงพฒนา

กลยทธในการจดสวสดการชมชนใหสามารถตอบสนองความตองการตอสมาชกกองทน

ไดและมการบรหารจดการอยางมประสทธภาพยงขน

การเสรมสรางพลงอานาจ (Empowerment)

การเสรมสรางพลงอานาจ หมายถง กระบวนการหรอผลลพธการพฒนาท

มงเนนใหเกดความเชออานาจภายในตน (Internal Locus of Control) และมสวนรวมใน

การตดสนใจแกไขปญหาจนเกดผลสมฤทธ ในระดบบคคล องคกรและชมชน ซงแนวคดน

ไดนามาใชรวมกบกระบวนการประชาสงคม ดงน

1. การสรางภาวะผนา หมายถง การแสดงออกของผนากองทนในการโนมนาว

ใหสมาชกเหนเปาหมายเดยวกนและชกจงใหรวมมอกนดาเนนการใหบรรลเปาหมายนน

โดยคานงถงความตองการและเคารพในความแตกตางของสมาชกกองทน (Drury,

Cocking, Beale, Hanson & Rapley, 2005 : 316)

2. การพฒนาทกษะความรความสามารถ หมายถง การแสดงออกของสมาชก

ในการปฏบตงานทมผลตอความสาเรจของงาน เชน มความรความเขาใจในงาน



11

มความมงมนรบผดชอบในการทางาน มคณธรรมจรยธรรม มสมพนธภาพทดภายใน

กองทน (Amenumey & Lockwood, 2008 : 270)

3. การสอสารทมประสทธภาพ หมายถง การแสดงออกของสมาชกใน

การถายทอดความร แลกเปลยนความคดเหนกนเพอความเขาใจทตรงกน (Ibrahim &

Alkire, 2007 : 385)

4. การสรางความไววางใจ หมายถง การแสดงออกของสมาชกถงความเชอมน

ในความสาเรจและการสนบสนนผนาทดแลความตองการของสมาชก และมความพง

พอใจทมผลตอความสาเรจในการปฏบตงานและมความผกพน (Foster-Fishman &

Keys, 1997 : 364)

5. การสรางวฒนธรรมองคกร หมายถง การแสดงออกของสมาชกถงบรรทด

ฐานคานยม มาตรฐานจรยธรรม แนวปฏบตไปสเปาหมายรวมกนเชน การทางานเปนทม

การชวยเหลอดแลอยางใกลชด มขอตกลงรวมกน มความคดสรางสรรค เนนผลสมฤทธ

ของงาน (Psoinos & Smithson, 2002 : 138)

6. การจดโครงสรางองคกร หมายถง การกาหนดแนวทางการเชอมโยง

ทรพยากรเขากบระบบปฏบตงานเพอใหดาเนนการไดอยางมประสทธภาพ (Miller,

Goddard & Laschinger, 2001 : 1882)

7. การบรหารจดการกองทนทมประสทธภาพ หมายถง การระดมทรพยากร

ความรและการจดการจากสมาชกเพอการวางแผนจดสวสดการชมชน ควบคมและ

ประเมนผลการดาเนนงาน รวมทงพฒนาระบบบรหารจดการภายใตวตถประสงครวมกน

อยางประหยดและสรางประโยชนสงสด

8. การสรางเครอขาย หมายถง การสรางระบบความสมพนธทเชอมโยง

บทบาทของสมาชกและระบบปฏบตงานเขาดวยกนโดยความสมครใจ มวตถประสงค

รวมกน การสอสารและการจดโครงสรางองคกรทมประสทธภาพ (Kolodinsky, Stewart

& Bullard, 2006 : 31 ; Mintzberg, 1989 : 17 - 32)



9. การพฒนาคณภาพการใหบรการ หมายถง การจดบรการสวสดการชมชน

ใหกบสมาชกโดยตรงตามขอกาหนดของกองทน ภายใตมาตรฐานเดยวกน ดวยอธยาศย

ไมตรจต เพอใหสมาชกไดรบความสะดวกสบายและพงพอใจตอการรบบรการทกครง

การบรหารแบบมสวนรวม

การบรหารแบบมสวนรวม หมายถง ระดบของการมสวนรวมของกระบวนการ

ประชาสงคมเพอขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนใหเขาสแผนพฒนาสามป มดงน

1) การรวมคด รวมวางแผนกาหนดปญหาหรอความตองการในชมชน 2) การรวม

ตดสนใจเพอจดลาดบความสาคญของปญหาหรอความตองการในชมชน 3) การรวม

กาหนดแผนการพฒนาใหไดผลตามความตองการเพอใหสามารถแกปญหาไดอยาง

ยงยน 4) การรวมดาเนนการตามโครงการ เพอใหบรรลผลตามวตถประสงคทวางไว

5) การรวมรบผลประโยชนทพงจะไดรบจากการเขารวมกจกรรมตามนโยบายของอปท.

ซงครอบคลมทงในเชงปรมาณ คณภาพและการกระจายของผลประโยชนทเกดจาก

การมสวนรวม 6) การรวมตดตามผลการดาเนนการ รวมทงปรบปรงนโยบายหรอ

โครงการ (ศรพร ตนตยมาศ, 2550 : 29)

ประสทธผลองคกร

ประสทธผลองคกร หมายถง ผลของการขบเคลอนโครงการเขาสแผนพฒนา

สามป มตวชวด ดงน

1. อตราสวนจานวนโครงการและงบประมาณสวสดการของกองทนสวสดการ

ชมชนกบจานวนโครงการและงบประมาณสวสดการชมชนทงหมดตามแผนพฒนาสามป

2. ระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการในงานสวสดการชมชน

ของอบต.

งานสวสดการชมชน

งานสวสดการชมชน หมายถง การจดบรการพนฐานสาหรบประชาชนท

เกยวของกบวถชวต โดยคนในชมชนรวมกนสรางระบบบรหารจดการ รวมรบประโยชน

และรวมกนรบผดชอบ เพอความเปนอยทด ทาใหชมชนและเครอขายมความเขมแขง

เหมอนกนและยกระดบมาตรฐานการดาเนนชวต (ออมทรพย พลพงษ, 2553 : 16 - 18)

ดงน การมสขภาพอนามยทด การศกษาทด การมทอยอาศย การมงานทาการกฬาและ



13

นนทนาการ การฌาปนกจสงเคราะห อนรกษทรพยากรธรรมชาต และการบรการสงคม

ทวไป

การจดทาแผนพฒนาสามป

แผนพฒนาสามป หมายถง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของอบต. เพอ

กาหนดนโยบาย แนวทาง รายละเอยดแผนงานโครงการพฒนาทองถนทจดทาขน

สาหรบปงบประมาณแตละปทมความตอเนองกนเปนแผนกาวหนา มขนตอนดงน

1) การเตรยมการจดทาแผน โดยหนวยงานทรบผดชอบจดทาแผนพฒนาชแจงผบรหาร

ทองถน 2) การคดเลอกยทธศาสตรและแนวทางการพฒนา 3) การเกบรวบรวมขอมล

โดยคณะกรรมการสนบสนนการจดทาแผนพฒนาทองถน 4) การวเคราะหขอมลจาก

การประเมนผลการพฒนาทผานมา คดเลอกยทธศาสตรการพฒนา การจดลาดบ

ความสาคญและการตดสนใจเลอกแนวทางการพฒนา 5) การพจารณาคดเลอกและ

จดทารายละเอยดโครงการ/กจกรรมการพฒนาเพอจดทางบประมาณรายจายประจาป

และรางแผนพฒนาสามปใหสมบรณตอไป (อดลย แกวเทพ, 2553 : 40 - 42)

วธการวจย

การวจยครงนใชอบต. เปนหนวยวเคราะห (Unit of Analysis) และออกแบบ

งานวจยในลกษณะผสมผสานโดยศกษาแบบอธบาย (Explanatory Design) เรมจาก

การวจยเชงปรมาณเปนหลกแลวใชผลการวจยทไดเพอพจารณาคดเลอกประเดน

และผ ใหขอมลหลกในการวจยเชงคณภาพเพอชวยอธบายขอมลเชงปรมาณ (นทรา

กจธระวฒวงษ, 2556 : 134-136) มขนตอนในการดาเนนงานวจย ดงน

ประชากร คอ คณะกรรมการพฒนาทองถนในจงหวดภเกต พงงา และกระบ

ประกอบดวย 1) ผนากองทนสวสดการชมชนตาบล 105 คน 2) คณะกรรมการกองทน

สวสดการชมชนตาบล 595 คน 3) สมาชกกองทนสวสดการชมชนตาบล 20,218 คนและ

4) ผบรหารของอบต. 210 คน

กล มตวอยาง คอ ตวแทนของประชากรทกกลมตามระเบยบกระทรวง

มหาดไทยวาดวยการจดทาแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548



กาหนดขนาดกลมตวอยางจากจานวนประชากร 35 หนวย โดยคานวณไดขนาดกลม

ตวอยาง 600 คน ใชวธกาหนดกลมตวอยางแบบหลายขนตอน ดงน

1. การเลอกตวอยางแบบกลม ประกอบดวย ตวแทนของประชากรทกกลม

2. การเลอกตวอยางโดยสมแบบงาย มขนตอน ดงน

2.1 กาหนดขนาดตวอยางจาก 30 หนวย โดยแตละหนวยประกอบดวย

1) ผนากองทน 3 คน 2) คณะกรรมการกองทน 3 คน ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย

วาดวยการจดทาแผนพฒนาฯ และ 3) สมาชกกองทน 14 คน รวมจานวนตวอยางในแต

ละหนวยเทากบ 20 คน เพอตอบแบบสอบถาม

2.2 เนองจากในจงหวดภเกตมอบต. ขนาดเลกทมกองทน 1 แหง จงเลอก

ตวอยางโดยสมแบบเจาะจง (Purposive Random Sampling) กาหนดใหเปนกลม

ตวอยาง 1 หนวย ซงกาหนดตวอยางตาม 2.1

2.3 กาหนดกลมตวอยางในจงหวดพงงาและกระบ โดยวธการคานวณแบบ

สดสวนตอจานวนประชากร จงหวดกระบมกลมตวอยาง 13 หนวยและจงหวดพงงาม

กลมตวอยาง 16 หนวย รวม 29 หนวย

2.4 จบฉลากแบบไมมการคนท จากจานวนประชากรทเหลอ 34 หนวยใน

จงหวดพงงาและกระบ ใหเปนกลมตวอยางจานวน 29 หนวย โดยกาหนดตวอยางแตละ

หนวยตาม 2.1

2.5 การเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงเพอสมภาษณระดบลกผ ให

ขอมลหลก โดยเลอกกลมตวอยางกองทนกรณศกษา 2 หนวยทมผลคะแนนเฉลย

ความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการสวสดการชมชนในระดบสงสดและตาสด

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. รางเครองมอวดตามวตถประสงคการวจยโดยกาหนดนยามปฏบตการ

ประกอบดวยเครองมอวด 3 ชดไดแก แบบสอบถาม แบบสารวจจานวนโครงการ

งบประมาณและแบบสมภาษณระดบลก

2. นาแบบสอบถามใหผ เชยวชาญ 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงและเปน

ปรนยโดยใชดชนวดความสอดคลองความเหนของผ เชยวชาญ (Index of Congruence :



15

IOC) โดยตดขอคาถามทซากนออก 1 ขอ ไดคา IOC ระหวาง 0.67-1.00 ถอวาขอคาถาม

ทผ วจยไดพฒนาขน ไดรบการยอมรบจากผ เชยวชาญ

3. นาเครองมอวดทงหมดไปทดลองใช (Try Out) กบประชากรทไมใช

กลมตวอยางจานวน 40 ชด โดยใชคาสมประสทธ ของความเชอมนสตรของครอนบาค

มคา α = 0.994

4. นาเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลปรบปรงอกครง จนสามารถ

นาไปใชเกบขอมลกบกลมตวอยางจรงได

การวเคราะหขอมล การวจยครงน สามารถเกบรวบรวมขอมลจากกลม

ตวอยางได 28 หนวย จากกลมตวอยางทงหมด 30 หนวยและใชสถตเพอการวเคราะห

ขอมล ดงน

1. การวเคราะหคาสถตพนฐานกระบวนการประชาสงคม ผลของการขบเคลอน

โครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามปจากขอมลในแบบสอบถาม โดยใชสถต

พรรณนา (Descriptive Statistic) ประกอบดวย รอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบน

มาตรฐาน และคาสมประสทธ สหสมพนธเพยรสน

2. การวเคราะหความสมพนธระหวางกระบวนการประชาสงคมกบผลของ

การขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเ ขาสแผนพฒนาสามปจากขอมลใน

แบบสอบถามและแบบสารวจ ซงทงหมดเปนตวแปรเชงปรมาณมระดบการวดเปนแบบ

ชวง สามารถใชสถตวเคราะห ดงน

2.1 การวเคราะหถดถอยพห (Multiple Regression Analysis) เพอวเคราะห

ความสมพนธระหวางกระบวนการประชาสงคมระดบกองทนและอตราสวนจานวน

โครงการและงบประมาณสวสดการชมชนของกองทนกบจานวนโครงการและ

งบประมาณสวสดการชมชนทงหมด

2.2 การวเคราะหพหระดบ (Multi - Level Analysis) เพอวเคราะหความสมพนธ

ระหวางกระบวนการประชาสงคมระดบสมาชกกบระดบความพงพอใจของสมาชก

กองทนตอโครงการสวสดการชมชนตามแผนพฒนาสามปทไดรบอทธพลรวมกนจาก

กระบวนการประชาสงคมระดบกองทน



3. การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอศกษาการขบเคลอนโครงการ

สวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป โดยสมภาษณระดบลกผ ใหขอมลหลกจาก

กองทน กรณศกษา 2 หนวยทมคะแนนเฉลยความพงพอใจของสมาชกตอโครงการ

สวสดการชมชนระดบสงสดและตาสด

ผลการศกษา

1. ผลการวเคราะหระดบของกระบวนการประชาสงคมพบวา มคาเฉลยอยใน

ระดบปานกลางในระดบสมาชก ไดแก การสรางความไววางใจในการบรหารงานกองทน

การสรางจตสาธารณะ การสอสารระหวางสมาชกกองทนทมประสทธภาพ และระดบ

กองทน ไดแก การจดโครงสรางองคกร การบรหารจดการกองทนทมประสทธภาพ

การพฒนาคณภาพการใหบรการ การสรางวฒนธรรมองคกร การจดประกายความคด

การสรปบทเรยนและขยายผล การดาเนนงานจดสวสดการชมชน การคนหาศกยภาพ

และทนของชมชน การสรางเครอขาย

2. ผลของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป มดงน

2.1 ผลการวเคราะหอตราสวนจานวนโครงการและงบประมาณสวสดการ

ชมชนของกองทน สวสดการชมชนภาพรวมอยในระดบตากวารอยละ 50 ของจานวน

โครงการและงบประมาณสวสดการชมชนทงหมดในป 2555

2.2 ผลการวเคราะหระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการ

สวสดการชมชนของอบต. พบวา ทกดานอยในระดบปานกลาง ตามลาดบดงน การสงเสรม

กฬาและนนทนาการ การมสขภาพอนามยทด การศกษาทด การอนรกษสงแวดลอม

ฌาปนกจสงเคราะหและผสงอาย การสรางอาชพเสรม บรการสงคมทวไปและการมทอย

อาศย

3. การวเคราะหความสมพนธระหวางระดบของกระบวนการประชาสงคมกบ

ผลของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป ตามสมมตฐาน

การวจย ดงน



17

3.1 การดาเนนงานจดสวสดการชมชนมความสมพนธกบอตราสวนจานวน

โครงการสวสดการของกองทนกบจานวนโครงการสวสดการชมชนทงหมด รอยละ 35.60

มนยสาคญทางสถตทระดบ .001

3.2 การดาเนนงานจดสวสดการชมชนมความสมพนธกบอตราสวน

งบประมาณสวสดการชมชนของกองทนกบงบประมาณสวสดการชมชนทงหมด รอยละ

25.60 มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3.3 การมสวนรวมในงานกองทน การสรางภาวะผ นา การสรางความร

ความเขาใจในงานกองทนมอทธพลตอความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการ

สวสดการชมชนตามแผนพฒนาสามป

3.4 การคนหาศกยภาพและทนของชมชน การสรปบทเรยนและขยายผล

การสรางเครอขาย มอทธพลตอความพงพอใจของสมาชกอยางมนยสาคญ ซงผล

การทดสอบปฏสมพนธขามระดบสามารถ สรปผลการวเคราะหตามตาราง 1 ดงน



ตาราง 1 ผลการวเคราะหพหระดบตามแบบจาลองสดทาย (Final Model)

อทธพลคงท Coefficient SE t-ratio p-value

คาเฉลยความพงพอใจของสมาชกโดยรวม 00 2.686 0.054 49.480 0.000

กระบวนการประชาสงคมระดบสมาชกกองทน

การคนหาศกยภาพและทนของชมชน 02 0.952 0.370 2.574 0.020

การสรปบทเรยนและขยายผล 05 1.121 0.373 3.004 0.008

การสรางเครอขาย 06 -1.203 0.492 -2.447 0.026

กระบวนการประชาสงคมระดบสมาชกกองทน

การมสวนรวมในงานกองทน x การสรปบทเรยนและขยายผล 21 -0.465 0.137 -3.398 0.002

การมสวนรวมในงานกองทน x การสรางวฒนธรรมองคกร 22 0.368 0.129 2.862 0.008

การสรางภาวะผนา x การสรางวฒนธรรมองคกร 41 0.727 0.143 5.093 0.000

การสรางภาวะผนา x การจดโครงสรางองคกร 42 -0.620 0.115 -5.377 0.000

การสรางความรความเขาใจในงานกองทน 50 0.146 0.061 2.385 0.025

การสรางความรความเขาใจในงานกองทน x การจดประกายความคด 51 0.559 0.233 2.403 0.024

การสรางความรความเขาใจในงานกองทน x การสรางเครอขาย 52 -0.491 0.201 -2.440 0.022

การสรางความรความเขาใจในงานกองทน x การบรหารจดการกองทนทม

ประสทธภาพ 53

-0.241 0.112 -2.153 0.042



19

ตาราง 1 (ตอ)

อทธพลสม ..DS Variance df 2 p-value

ระดบกองทน

คาเฉลยความพงพอใจของสมาชก ju0

0.297 0.088 16 60.007 0.000

อาชพ ju1 0.068 0.005 26 37.322 0.070

การมสวนรวมในงานกองทน ju2 0.030 0.001 24 31.263 0.146

การสรางจตสาธารณะ ju3 0.300 0.090 26 64.194 0.000

การสรางภาวะผนา ju4 0.236 0.057 24 43.208 0.010

การสรางความรความเขาใจ ju5 0.253 0.064 23 58.401 0.000

ระดบสมาชก ijr 0.539 0.290

Deviance = 1026.873 จานวนคาพารามเตอรทประมาณคา = 22



สรปและอภปรายผล

1. ระดบกระบวนการประชาสงคมทสามารถขบเคลอนโครงการสวสดการ

ชมชน มคาเฉลยอยในระดบปานกลางทงระดบสมาชกและระดบกองทน ไดแก การคนหา

ศกยภาพและทนของชมชน การดาเนนจดสวสดการชมชน การสรปบทเรยนและ

การขยายผล การสรางเครอขาย การสรางความรความเขาใจในงานกองทน การม

สวนรวมในงานกองทน การสรางภาวะผนา

2. ผลของการขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป

มตวชวด ดงน

2.1 กองทนสามารถขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนา

สามป ภาพรวมอยในระดบตากวารอยละ 50 ของจานวนโครงการและงบประมาณ

สวสดการชมชนทงหมดในป 2555

2.2 ระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนตอโครงการสวสดการชมชน

ของอบต. อยในระดบปานกลาง ดงน การสงเสรมกฬาและนนทนาการ การมสขภาพ

อนามยทด การศกษาทด การอนรกษสงแวดลอม ฌาปนกจสงเคราะหและผสงอาย

การสรางอาชพเสรม บรการสงคมทวไปและการมทอยอาศย

3. ความสมพนธระหวางระดบของกระบวนการประชาสงคมกบผลของ

การขบเคลอนโครงการสวสดการชมชนเขาสแผนพฒนาสามป ดงน

3.1 การคนหาศกยภาพและทนของชมชน มความสมพนธกบระดบ

ความพงพอใจของสมาชกกองทนในโครงการสวสดการชมชนของอบต. มคาสมประสทธ

เปนบวกแสดงวา กองทนทมการคนหาศกยภาพและทนของชมชนมากมแนวโนมทระดบ

ความพงพอใจของสมาชกตอโครงการสวสดการชมชนสงกวากองทนทมการคนหา

ศกยภาพและทนชมชนนอยและกองทนกรณศกษาทมคาเฉลยความพงพอใจของ

สมาชกตอโครงการสวสดการชมชนของอบต. ในระดบสงสดมทนทรพยากรธรรมชาต

และภมปญญาทองถน

3.2 การดาเนนงานจดสวสดการชมชน มความสมพนธกบอตราสวน

จานวนโครงการและงบประมาณสวสดการของกองทนสวสดการชมชนกบจานวน

โครงการและงบประมาณสวสดการชมชนทงหมดของอบต. โดยมคาสมประสทธเปนบวก



21

แสดงวา กองทนทมการดาเนนงานจดสวสดการชมชนไดมากมแนวโนมทจะเพมจานวน

โครงการและงบประมาณสวสดการชมชนทเขาสแผนพฒนาสามปไดสงกวากองทนทม

การดาเนนงานจดสวสดการชมชนไดนอย

3.3 การสรปบทเรยนและขยายผล มความสมพนธกบระดบความพงพอใจ

ของสมาชกกองทนและมอทธพลตอขนาดของการมสวนรวมในงานกองทนทมผลตอ

ระดบความพงพอใจของสมาชกกองทนในโครงการสวสดการชมชนของ อบต.

3.4 การสรางเครอขาย มความสมพนธกบระดบความพงพอใจของสมาชก

กองทนและมอทธพลตอขนาดการสรางความรความเขาใจในงานกองทนทมผลตอ

ความพงพอใจของสมาชกกองทนในโครงการสวสดการชมชนของอบต.

3.5 การสรางความรความเขาใจในงานกองทน มอทธพลตอขนาดของ

การจดประกายความคด การสรางเครอขาย และการบรหารจดการกองทนท ม

ประสทธภาพ โดยระหวางการสรางความรความเขาใจในงานกองทนกบการจดประกาย

ความคดมผลปฏสมพนธเปนบวก แสดงวา กองทนทมความถของการจดประกาย

ความคดสงมผลตอความพงพอใจของสมาชกในโครงการสวสดการชมชนสงกวากองทน

ทมความถของการจดประกายความคดตา ขณะทการสรางความรความเขาใจในงาน

กองทนกบการสรางเครอขายและการบรหารจดการกองทนทมประสทธภาพ มผล

ปฏสมพนธเปนลบ แสดงวาทงสองตวแปรดงกลาว กองทนยงไมสามารถดาเนนการเปน

รปธรรมไดเทาทควร

3.6 การมสวนรวมในงานกองทน มอทธพลตอขนาดของการสรปบทเรยน

และขยายผลการสรางวฒนธรรมองคกรทมผลตอความพงพอใจของสมาชกในโครงการ

สวสดการชมชนของอบต.

3.7 การสรางภาวะผนา มอทธพลตอขนาดของการสรางวฒนธรรมองคกร

และการจดโครงสรางองคกรประชาสงคมทมผลตอความพงพอใจของสมาชกในโครงการ

สวสดการชมชนของอบต. โดยการสรางภาวะผนากบการสรางวฒนธรรมองคกรมผล

ปฏสมพนธเปนบวก ขณะทการสรางภาวะผ นากบการจดโครงสรางองคกรมผล

ปฏสมพนธเปนลบ แสดงวากองทนควรจดโครงสรางองคกรทมความยดหยน



อภปรายผล

1. การคนหาศกยภาพและทนชมชน อบต. ควรรวมมอกบสานกงานพฒนา

ชมชนหรอภาคเครอขายในการเสรมสรางความรดานการจดเกบขอมลพนฐานและ

การจดทาประชาคมหมบาน เพอรวมกนคนหาศกยภาพและทนของชมชน เนองจาก

ทนทางสงคมและทนมนษยตองอาศยระยะเวลาอนเปนผลจากการสรางเครอขาย

ความรวมมอประสานงานกนในแนวราบ องคกรมความเขมแขงในการจดการภายใน

เนนทกาลงทน สตปญญา ทรพยากร อนนาไปสการสรางประชาสงคม (ณรงค บญสวยขวญ,

2549 : 42 - 43)

2. การดาเนนงานจดสวสดการชมชน กองทนควรใหความสาคญเปนอนดบ

แรก จากความเหนของผ บรหารอบต. จะพจารณาผลการจดสวสดการใหแกสมาชก

กองทนเปนหลก โดยเสนอแนะใหกองทนมการจดประชมเพอตดตามผลการดาเนนงาน

อยางสมาเสมอ และสมาชกกองทนใหความเหนวา คณะกรรมการกองทนและอบต.

ควรรวมมอกบผนาชมชน ผ ใหญบาน สอดคลองกบผลการศกษาของสถาบนพฒนา

องคกรเอกชน (2550 : 7 - 10 อางถงใน ธดารตน คมกระโทก, 2551 : 45 - 46) ทอธบาย

วา การบรหารกองทน ควรจดใหมคณะกรรมการกองทนโดยคดเลอกจากตวแทนทม

ความหลากหลาย โดยการทางานตองประสานกบผนาชมชน เพอใหดแลสมาชกไดทวถง

3. การสรปบทเรยนและการขยายผล มผลปฏสมพนธเปนลบแสดงวา การทบทวน

เปาหมายและการวางแผนพฒนากลยทธของกองทนยงขาดประสทธภาพ ทาใหสมาชก

ขาดความไววางใจ กองทนจงควรเปดโอกาสใหผนาชมชน คณะกรรมการหมบานและ

อบต. ไดมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนงานของกองทนตามหลกการบรหาร

อยางมธรรมาภบาล รวมทงประชาสมพนธผลงานตอสาธารณะอยางตอเนอง

4. การสรางเครอขาย การวจยครงนเนนศกษาอบต. ขนาดเลกในพนทชนบท

ซงมขอจากดดานงบประมาณ จงไมสามารถจดสรรงบประมาณสนบสนนโครงการ

สวสดการชมชนไดอยางทวถง โดยสมาชกกองทนใหความเหนวา คณะกรรมการกองทน

และอบต. ควรรวมมอกนทากจกรรมเพอชวยกนผลกดนโครงการในภาพรวมของตาบล

การสรางเครอขายจงเปนการชวยลดขอจากดจากขนาดและทรพยากรของกองทนลงได



23

ซงความสามารถในการสรางเครอขายนาไปสการมสวนรวมในการพฒนาชมชนดาน

สงคมและเศรษฐกจ (Kolodinsky, Stewart & Bullard, 2006 : 31)

5. การสรางความรความเขาใจในงานกองทน กองทนควรเรงสรางความรวมมอ

กบอปท. สานกงานพฒนาชมชนหรอภาคเครอขายการพฒนาในการจดกจกรรม

เสรมสรางความรความเขาใจในงานกองทนแกสมาชกอยางทวถง เพอใหเกดการพฒนา

แนวคดตาง ๆ ไปสการกาหนดเปาหมายทมคณคาและตอบสนองความคาดหวง

(Cannon & Bowers, 1991 : 23)

6. การมสวนรวมในงานกองทน โดยผนาและคณะกรรมการกองทนไดเปด

โอกาสใหสมาชกเขามามสวนรวมในระดบปานกลาง คอ การรบขอมลความคดเหนและ

รวมกนปรกษาหารอในการจดทาแผนพฒนาทองถน เนองจากการมสวนรวมเกยวของกบ

ความสมพนธภายในกลม การเหนคณคาและผลประโยชนรวมกน การเขาถงสารสนเทศ

ทมคณภาพ การเสรมสรางพลงอานาจของบคคล ความไววางใจ การมวสยทศนอนเปน

พนฐานของภาวะผนา (Dambe & Moorad, 2008 : 583)

7. การสรางภาวะผนา จากการสมภาษณผนากองทนกรณศกษาทมคาเฉลย

ความพงพอใจของสมาชกตอโครงการสวสดการชมชนในระดบสงสดพบวา มลกษณะ

เปนผนาการเปลยนแปลง มความมงมนทจะแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน

มวสยทศน มเปาหมายชดเจนทจะขยายงานสวสดการชมชนอยางครบวงจรและเขาถง

ทกกลมเปาหมาย รวมทงมความสามารถในการบรหารจดการกองทน เพอใหกองทน

สามารถพงพาตนเองไดอยางแทจรง

ขอเสนอแนะ

1. การคนหาศกยภาพและทนของชมชน เปนกระบวนการประชาสงคมระดบ

กองทนขนตอนแรกในการทาความเขาใจถงลกษณะพนฐานและขดความสามารถของ

ชมชน อบต. จงควรประสานสานกงานพฒนาชมชน เพอจดอบรมเชงปฏบตการดาน

การจดเกบขอมลพนฐานแกคณะกรรมการกองทนและผนาชมชนเพอเพมประสทธภาพ

ในการจดเกบขอมลและการคนหาศกยภาพและทนของชมชนไดอยางแทจรง



2. การดาเนนงานจดสวสดการชมชน ซงมความสมพนธกบการพจารณา

จดสรรงบประมาณอดหนนจากอบต. เพอใหกองทนสามารถจดสวสดการชมชนใหแก

สมาชกไดอยางมคณภาพและยงยน อบต. จงควรประสานงานในการจดประชม

คณะกรรมการหมบาน โดยเชญคณะกรรมการกองทนเขารวมประชมดวยอยางตอเนอง

เพอเปดโอกาสใหบคคลภายนอกไดรบทราบขอมล ตดตาม ตรวจสอบการดาเนนงาน

ของกองทนอยางใกลชด รวมทงระดมความคดและทรพยากรทมอยตามศกยภาพและทน

ของชมชนในการแกไขปญหาของกองทนใหสาเรจลงได

3. การสรปบทเรยนและขยายผล ทมผลตอการดาเนนงานของกองทน

สวสดการชมชนในอนาคต ดงนน กองทนควรนาเสนอผลการดาเนนงานโครงการตอท

ประชมคณะกรรมการหมบานอยางสมาเสมอ เพอใหคณะกรรมการหมบาน และอบต.

ไดเหนถงศกยภาพการบรหารกองทนจากความรวมมอกบอบต.

เอกสารอางอง

โกวทย พวงงาม. (2552). การปกครองทองถนไทย (พมพครงท 7). กรงเทพฯ : วญ ชน.

คณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน, สานกงาน. (2553).

รายงานฉบบสมบรณเรองการประมวลผลการประเมนเปาหมาย

มาตรฐานการจดบรการสาธารณะขององคการบรหารสวนตาบล

(อบต.) ขนาดเลก ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2553. กรงเทพฯ :

สานกงานปลดสานกนายกรฐมนตร.

ชยวชน หนอรตน. (2546). เศรษฐกจและสวสดการชมชน : การบรหารทใชชมชน

เปนฐาน. กรงเทพฯ : พมพด.

ชยอนนต สมทวณช และคณะ. (2541). ประชาสงคม : ทรรศนะนกคดในสงคมไทย

(พมพครงท 2). กรงเทพฯ : มตชน.

ณรงค บญสวยขวญ. (2549). ขบวนการปฏบตการประชาสงคมกบการใชอานาจรฐ

ในพนทลมนาปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช. วทยานพนธปรชญา

ดษฎบณฑต สาขาการเมองและการปกครอง มหาวทยาลยรามคาแหง.



25

ธดารตน คมกระโทก. (2551). กระบวนการขบเคลอนสวสดการชมชน : ศกษากรณ

ตาบลสมานฉนท อาเภอวงนาเขยว จงหวดนครราชสมา. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การวเคราะหและวางแผนทางสงคม

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นทรา กจธระวฒวงษ. (2556). วธการวจยเชงผสมผสานสาหรบงานสาธารณสข.

วารสารคณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร. 7(2) : 134 -

136.

เนาวรตน พลายนอย และธรเดช ฉายอรณ. (2552). การพฒนาการเรยนรโดยผาน

กระบวนการประเมนผลแบบเสรมพลง (พมพครงท 3). มหาวทยาลย

มหดล. กรงเทพฯ : พ.เอ.ลฟวง.

ศรพร ตนตยมาศ. (2550). รปแบบการบรหารเครอขายโรงเรยนแบบมสวนรวมทม

ประสทธผล สงกดกรงเทพฯ. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาการ

บรหารการศกษามหาวทยาลยศลปากร.

องคการบรหารสวนตาบล. (2545). โครงสรางและอานาจหนาทของอบต. ตาม

พระราชบญญตสภาตาบลและอบต. พ.ศ. 2537 และแกไขเพมเตม (ฉบบท

3) พ.ศ. 2543. [Online]. Available : http://www.tambol.com/tambol/

intro2.asp. [2552, พฤษภาคม 19].

อดลย แกวเทพ. (2553). การนาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบลไปปฏบตให

เกดความสาเรจ : กรณศกษา องคการบรหารสวนตาบลนาทรง

อาเภอพยหะคร จงหวดนครสวรรค. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตร

มหาบณฑต สาขาการปกครองทองถน มหาวทยาลย ขอนแกน.

ออมทรพย พลพงษ. (2553). การจดสวสดการชมชนขององคการบรหารสวน

ตาบลหนองขางคอก อาเภอเมองชลบร จงหวดชลบร. วทยานพนธ

รฐประศาสนศาสตร มหาบณฑต สาขาการปกครองทองถน มหาวทยาลย

ขอนแกน.



Amenumey, E. K. & Lockwood, A. (2008). Psychological climate and psychological

Empowerment : An exploration in a luxury UK hotel group. Tourism

and Hospitality Research. 8(4) : 266 - 270.

Cannon, J. & Bowers, A. (1991). Towards theoretically based principles of

training effectiveness a model and initial empirical investigation.

Military Psychology. 7(3) : 23.

Cohen, J. L. & Arato, A. (1992). Civil society and political theory. MA : MIT press.

Dambe, M. & Moorad, F. (2008). From power to empowerment : A paradigm

Shift in leadership. South African Journal of Higher Education. 22(3) : 583.

Drury, J., Cocking, C., Beale, J., Hanson, C. & Rapley, F. (2005). The phenomenology

of empowerment in collective action. British Journal of Social

Psychology. 44(1) : 316.

Foster-Fishman, P. G. & Keys, C. B. (1997). The person/environment dynamics

of employee empowerment : An organizational culture analysis.

American Journal of Community Psychology. 25(3) : 347 - 364.

Habermas, J. (1998). On the pragmatics of communication. Fultner, B. (Trans).

Cambridge, MA : MIT Press. Available : http://www.plato.stanford.edu

[2014, February 14].

Ibrahim, S. & Alkire, S. (2007). Agency and empowerment : A proposal for

internationally comparable Indicators. Oxford Development Studies.

35(4) : 385.

Kolodinsky, J., Stewart, C & Bullard, A. (2006). Measuring economic and social

impacts of membership in a community development financial

institution. Journal of Family & Economic Issues. 27(1) : 31.



27

Miller, P. A., Goddard, P. & Laschinger, H. K. S. (2001). Evaluating physical

therapists’ perception of empowerment using Kanter’s Theory of

structural Power in organizations. Research report, physical therapy.

81(12) : 1882.

Psoinos, A. & Smithson, S. (2002). Employee empowerment in manufacturing :

a study of organizations in the UK. New Technology, Work and

Employment. 17(2) : 138.

กระบวนการประชาสังคมทีÉส่งผลต่อประสิทธิผลในโครงการสวัสดิการ...

Documents

Transcript of กระบวนการประชาสังคมทีÉส่งผลต่อประสิทธิผลในโครงการสวัสดิการ...