บทที่ 2dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/5465/5/5 บท...บทท 2...
111
บทที่ 2 แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การศึกษาเรื่อง “ประสิทธิผลการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมของกองบังคับการ ตารวจภูธรจังหวัดชลบุรี กองบัญชาการตารวจภูธรภาค 2 สานักงานตารวจแห่งชาติ” เป็นการศึกษา (1) ระดับประสิทธิผลการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมของกองบังคับการตารวจภูธรจังหวัด ชลบุรี (2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมของกองบังคับการ ตารวจภูธรจังหวัดชลบุรี (3) ปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นในการดาเนินงานด้านการป้องกันและ ปราบปรามอาชญากรรมของกองบังคับการตารวจภูธรจังหวัดชลบุรี และ (4) แนวทางที่เหมาะสม ในการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น และช่วยยกระดับประสิทธิผลการดาเนินงานด้านการป้องกันและ ปราบปรามอาชญากรรมของกองบังคับการตารวจภูธรจังหวัดชลบุรีให้สูงขึ้น ผู ้ศึกษาได้ดาเนินการ ศึกษาและทบทวนแนวคิด ทฤษฎี งานเขียนทางวิชาการ บทความ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึง คาแนะนาจากอาจารย์ที่ปรึกษาในหลายๆ แง่มุม เพื่อนาแนวคิดที่ได้มากาหนดเป็นกรอบแนวคิดใน การวิจัย โดยมีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องดังนี้ ประสิทธิผลองค์การ วัฒนธรรมองค์การ การวางแผนกลยุทธ์ ทีมข้ามสายงาน การประเมินผล ทรัพยากรการบริหาร ภาวะผู้นาตารวจยุคใหม่ การป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม กองบังคับการตารวจภูธรจังหวัดชลบุรี งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ประสิทธิผลองค์การ 1. แนวคิดในการศึกษาประสิทธิผลองค์การ แนวคิดเรื่องประสิทธิผลขององค์การ ถือเป็นเป้าหมายสูงสุดของผู้บริหารทุกองค์การ ต้องการบรรลุถึง ทั้งนี้ การศึกษาถึงประสิทธิผลขององค์การถือเป็นสิ่งสาคัญที่ช่วยให้เกิดองค์ ความรู้ที่สามารถนามาใช้ในการพัฒนาองค์การให้สามารถดาเนินภารกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ สูงสุดและเกิดผลดีต่อองค์การในระยะยาวซึ่ง วิทยา ดารงเกียรติศักดิ์ (2554 , หน้า 1)ได้กล่าวถึง
Transcript of บทที่ 2dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/5465/5/5 บท...บทท 2...
บทท 2
แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ
การศกษาเรอง “ประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของกองบงคบการ
ต ารวจภธรจงหวดชลบร กองบญชาการต ารวจภธรภาค 2 ส านกงานต ารวจแหงชาต” เปนการศกษา (1) ระดบประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร (2) ปจจยทสงผลตอประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร (3) ปญหาและอปสรรคทเกดขนในการด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร และ (4) แนวทางทเหมาะสมในการแกไขปญหาทเกดขน และชวยยกระดบประสทธผลการด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรใหสงขน ผศกษาไดด าเนนการศกษาและทบทวนแนวคด ทฤษฎ งานเขยนทางวชาการ บทความ และงานวจยท เกยวของ รวมถงค าแนะน าจากอาจารยทปรกษาในหลายๆ แงมม เพอน าแนวคดทไดมาก าหนดเปนกรอบแนวคดในการวจย โดยมเนอหาทเกยวของดงน
ประสทธผลองคการ วฒนธรรมองคการ การวางแผนกลยทธ ทมขามสายงาน การประเมนผล ทรพยากรการบรหาร ภาวะผน าต ารวจยคใหม การปองกนและปราบปรามอาชญากรรม กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร งานวจยทเกยวของ
ประสทธผลองคการ
1. แนวคดในการศกษาประสทธผลองคการ แนวคดเรองประสทธผลขององคการ ถอเปนเปาหมายสงสดของผบรหารทกองคการ
ตองการบรรลถง ทงน การศกษาถงประสทธผลขององคการถอเปนสงส าคญทชวยใหเกดองคความรทสามารถน ามาใชในการพฒนาองคการใหสามารถด าเนนภารกจไดอยางมประสทธภาพสงสดและเกดผลดตอองคการในระยะยาวซง วทยา ด ารงเกยรตศกด (2554, หนา 1)ไดกลาวถง
14
ประสทธผลองคการไววา ประสทธผลองคการเปนเรองทมความซบซอนแตจ าเปนตอการศกษาองคการโดยองคการตองแสวงหาปจจยน าเขา (Input) และกระบวนการด าเนนงาน (Process) ทเหมาะสม เพอสรางผลผลต (Output) และการด ารงรกษาเสถยรภาพและดลยภาพของระบบ เพอใหองคการอยรอดในระยะยาว หรอการอยรอด (Survival) ขององคการในอนาคต ทงน ประสทธผลขององคการอาจพจารณาไดจากระดบการบรรลเปาหมายขององคการท งในระดบองคการและระดบแผนกงานโดยประสทธผลขององคการจะเปนการประเมนเปาหมายทหลากหลาย ทงเปาหมายอยางเปนทางการและเปาหมายปฏบตการในฝายตางๆ ซงเปนผลส าเรจของการบรหารงานตามวตถประสงค เปาหมาย หรอแผนงานทไดก าหนดไวโดยผานตวชวดตางๆ กน
2. ความหมายของประสทธผลองคการ Wayne K. Hoy and Cecil G. Miskel (2001, p.373) ไดใหนยามวา ประสทธผลองคการ
หมายถง ผลส าเรจทบรรลเปาหมายขององคการทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ Authur H. Kuriloft and others. (1993, pp.629-630) ไดใหความหมายไววา ประสทธผล
หมายถง ความสามารถในการจดการใหปจจยน าเขา และผลลพธทไดมความสมดลท าใหสามารถตอบค าถามทวาคณสามารถท าในสงทถกตองไดหรอไม
Stephen P. Robbins (1990, p.77) ไดนยามเอาไววา ประสทธผลขององคการ หมายถง ระดบทองคการสามารถบรรลเปาประสงคระยะสนและระยะยาวทงในเชงผลลพธ และกระบวนการ
Judith R. Gordon and others. (1990, p.14) ไดใหความหมายวา ประสทธผลองคการ คอ ขดความสามารถขององคการทจะด าเนนการผลตเพอกอใหเกดผลผลตส าเรจตามเปาหมายตางๆทองคการก าหนดขน
Michael T. Hannan and John Freeman (1977, p.926) ไดใหความหมายของประสทธผลองคการวา หมายถง ระดบของความเหมาะสมระหวางเปาหมายขององคการกบผลผลต โดยพจารณาจากการทองคการสามารถด าเนนการไดบรรลตามเปาหมายหรอวตถประสงคขององคการทไดก าหนดไว
J. William Reddin (1970, p.3) ไดใหความหมายของประสทธผลขององคการวาเปนผลสมฤทธทางการบรหารทผบรหารไดสรางผลผลต (Output) ทเปนไปตามต าแหนงงานของตนและตามมาตรฐานงานทก าหนดไวในองคการ
Edgar H. Schein (1970, p.118) ใหค านยามวา ประสทธผลองคการ หมายถง สมรรถนะ (Capacity) ขององคการในการอยรอด (Survival) ปรบตว (Adapt) รกษาสภาพ (Maintain) และสรางความเตบโต (Growth) ไมวาองคการนนจะมหนาทใดทจะตองกระท าใหลลวงไป จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา ประสทธผลองคการ หมายถง ระดบของความส าเรจตามภารกจทองคการสามารถปฏบตได โดยตองมการพจารณาในหลายๆ ดานเพอใหองคการสามารถปรบตวไดอยางเหมาะสม และเจรญเตบโตไดตอไปไดในอนาคต
15
3. ปจจยทท าใหเกดประสทธผลองคการ James D. Thompson (2010, pp.159-163) ไดใหความเหนเอาไววา องคการตองเผชญกบ
สภาพการณทไมแนนอนจ าเปนตองด าเนนงานดวยความมเหตผล เพอสรางเสถยรภาพและชวยใหเกดการท างานไดเปนอยางด ทงน องคการมกประกอบดวยระบบยอย 3 สวน ทชวยสนบสนนการด าเนนงานใหมประสทธผล ไดแก (1) สวนสถาบน (Institution) โดยผบรหารระดบสงจะท าหนาทในการปรบสภาพแวดลอมขององคการ และก าหนดทศทางการท างาน ซงจะมงเนนไปทโครงสรางขององคการทสามารถปรบตวตอสภาพแวดลอม และนโยบายหรอกลยทธตางๆ ขององคการ (2) สวนการจดการ (Management) โดยผบรหารระดบกลางจะท าหนาทก าหนดแนวทางการปฏบตงาน การแปลงแผนและนโยบายไปสการปฏบตจรง รวมถงตดตามงานในระดบการปฏบต ซงจะมงเนนไปทการบรหารจดการทรพยากรทางการบรหาร และ (3) สวนเทคนคหรอเทคโนโลย (Technology) โดยผปฏบตงานจะท าหนาทในการด าเนนกจกรรมตางๆ ขององคการ ซงจะมงเนนไปทเทคโนโลยทใชขององคการหรอระบบการผลต สรปไดวาปจจยทเกยวของกบการด าเนนงานขององคการใหมประสทธผล ประกอบดวย (1) โครงสรางองคการ (2) นโยบายและกลยทธ (3) ทรพยากรทางการบรหารจดการ และ (4) กระบวนการท างาน
L. J Gibson.; J. M. Ivancevich and J. H. Donnelly (1997, p.14) มความเหนวา ประสทธผลแบงเปน 3 ระดบคอ (1) ประสทธผลเฉพาะบคคล (2) ประสทธผลกลม และ (3) ประสทธผลองคการ ดงภาพ
ประสทธผล เฉพาะบคคล
ประสทธผล
กลม
ประสทธผล องคการ
1. ความสามารถ 2. ทกษะ 3. ความร 4. เจคต 5. แรงจงใจ 6. ความเครยด
1. ความสามคค 2. ภาวะผน า 3. โครงสราง 4. สภาพการณ 5. บทบาท 6. บรรทดฐาน
1. สภาพแวดลอม 2. เทคโนโลย 3. กลยทธทเลอก 4. โครงสราง 5. กระบวนการ 6. วฒนธรรมองคการ
ภาพประกอบท 2 ประสทธผลตามแนวคดของ L. J Gibson.; J. M. Ivancevich and J. H. Donnelly ทมา : L. J Gibson.; J. M. Ivancevich and J. H. Donnelly, 1997, p.14
16
จากภาพสรปไดวา ประสทธผลขององคการเกดจาก (1) สภาพแวดลอม (2) เทคโนโลย (3) กลยทธทเลอก (4) โครงสราง (5) กระบวนการ และ (6) วฒนธรรมองคการ
Richard. M. Steers (1977, p.104) ไดใหความเหนวา ปจจยทเปนองคประกอบทกอใหเกดประสทธผลขององคการคอ (1) นโยบายการบรหารและการปฏบต มปจจยทส าคญ ไดแก การก าหนดเปาหมายกลยทธทชดเจน การจดหาและการใชทรพยากร การสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมในการปฏบตงาน การบวนการตดตอสอสาร ภาวะผน าและการตดสนใจ การปรบตวขององคการและการสรางสงใหมๆ (2) โครงสรางองคการ มปจจยทส าคญ ไดแก การกระจายอ านาจ ความช านาญพเศษ ชวงการบงคบบญชา ขนาดขององคการ และขนาดของหนวยงาน (3) เทคโนโลย มปจจยทส าคญ ไดแก การปฏบต วสดอปกรณ และความร (4) สภาพแวดลอมภายนอกขององคการ มปจจยทส าคญ ไดแก สภาพเศรษฐกจ สงคม การเมองทมความซบซอนและความไมแนนอน ซงแตละปจจยมความสมพนธกนดงภาพ
นโยบายการบรหาร และการปฏบต
คณลกษณะของผปฏบตงาน - ความตองการและเปาหมาย - ความสามารถ - ความชดเจนของบทบาท
ผลลพธเฉพาะบคคล - การปฏบตงาน - ความพงพอใจ - ความผกพน
โครงสรางองคการ
เทคโนโลย บรรยากาศองคการ - การมงไปสการบรรลเปาหมาย - การมงทผปฏบตงาน
สภาพแวดลอมภายนอก ขององคการ
ภาพประกอบท 3 ความสมพนธของปจจยทกอใหเกดประสทธผลขององคการกบผลลพธเฉพาะบคคล ทมา : Richard. M. Steers, 1977, p.104
Robert H. Jr. Waterman , Thomas J. Peters and Julien R. Phillips (1980, pp.14-26) ได
กลาววาความส าเรจในการด าเนนงานจะขนอยกบองคประกอบตางๆ ทมความสมพนธกนอยางนอย 7 องคประกอบคอ (1) กลยทธ (Strategy) เพอชวยใหองคการสามารถก าหนดแนวทาง การท างานใหประสบความส าเรจตามวตถประสงคทตงไวไดอยางมประสทธภาพ (2) โครงสรางองคการ (Structure) เพอชวยใหองคการสามารถจดระบบระเบยบในการท างานใหแกสมาชก เพอชวยใหเกดความคลองตวในการปฏบตงานและเกดผลส าเรจของงานตามเปาหมายทวางไว (3) ระบบ (Systems)
17
เพอชวยใหองคการสามารถจดล าดบขนตอนในการด าเนนงานขององคประกอบทเกยวของกบการบรรลผลส าเรจ เชน ระบบบญช ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ระบบการตดตาม/ประเมนผล เปนตน (4) สมาชก (Staff) เพอชวยใหองคการสามารถก าหนดแนวทางในการบรหารจดการในดานตางๆ ทเกยวกบสมาชกไดอยางสอดคลองกบกลยทธขององคการ ซงจะชวยใหสมาชกมศกยภาพในระดบทสงขน รวมถงชวยใหการขบเคลอนภารกจขององคการท าไดอยางมประสทธภาพในระดบสง (5) รปแบบการบรหารจดการ (Style) เพอชวยใหผบรหารสามารถก าหนดแบบแผนพฤตกรรมในการปฏบตงานโดยการน า/สรางคณคา ความเชอ และคานยมทมความเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะขององคการมาเปนปรชญาหรออดมการณในการด าเนนงานใหประสบความส าเรจ (6) ทกษะ (Skill) เพอชวยใหองคการสามารถพฒนาแนวทางการปฏบตงานเพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายนอก ทงน องคการทสมาชกมทกษะในการปฏบตงานอยในระดบสงยอมสงผลตอคณภาพของงาน และ (7) คานยมรวม (Shared Values) หรอวฒนธรรมองคการ เพอชวยใหองคการสามารถก าหนดเปนบรรทดฐาน คานยม และความเชอขององคการทสงผลตอพฤตกรรมของสมาชก ซงจะชวยใหเกดการยอมรบในเปาหมายขององคการ รวมถงชวยใหเกดความส าเรจตามวตถประสงคทตงไวไดอยางมประสทธภาพ
ภาพประกอบท 4 องคประกอบของ McKinsey 7 s Framework ทมา : http://strategytools.blogspot.com/2009_04_12_archive.html
กองบญชาการต ารวจภธรภาค 2 (2557, หนา 26) ทไดกลาวถงปจจยทสงผลตอความส าเรจในการด าเนนภารกจไว 5 ปจจยคอ (1) วสยทศน ซงหมายถง การสรางเอกภาพทางความคดของผน าหนวยทกระดบ เพอใหคดและมองไปในทศทางเดยวกน (2) การพฒนาศนยปฏบตการโดยการใหความส าคญตอการพฒนาบคลากรทกระดบ ใหมคานยมหลก ความภาคภมใจ และเปนต ารวจมอ
18
อาชพ โดยยดหลกธรรมาภบาล และเปนทพงของประชาชน รวมทงการปลกเรา สอนแนะจากผบงคบบญชา (3) องคความรและเทคโนโลยททนสมย/การประเมนผลการปฏบตงาน ซงเปนการวเคราะหอาชญากรรมโดยใช องคความร และเทคโนโลยททนสมย มาสรางเครองมอและกลไกในการบรหารงานโดยเนนการพฒนาศนยปฏบตการ (ศปก.) ในการขบเคลอนบรณาการและประสานกบทกองคการ (4) การพฒนาบคลากรทกระดบ ซงการตดตามประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนองเพอใชในการพจารณาความดความชอบ โดยยดหลกผปฏบตงานดตองไดรบผลตอบแทน และผปฏบตงานหยอนยานตองถกพจารณาขอบกพรอง และ (5) ผบงคบบญชาเปนแบบอยางทด โดยผบงคบบญชาตองพรอมรบผดชอบตอความส าเรจ ความลมเหลว โดยเปนแบบอยางทด และอยเคยงขางกบผใตบงคบบญชา จากการทบทวนแนวคดดงกลาวขางตนท าใหสรปไดวา ปจจยทสงผลตอประสทธผลในการด าเนนการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร ควรประกอบดวย (1) วฒนธรรมองคการ (2) การวางแผนกลยทธ (3) ทมขามสายงาน (4) การประเมนผล (5) ทรพยากรการบรหาร เชน คน เงน สงของ และวธการ และ (6) ภาวะผน าต ารวจยคใหม
4. การวดประสทธผลองคการ การวดประสทธผลขององคการเปนกระบวนการทเกดขนเมอองคการตองการประเมน
สถานะขององคการโดยรวมทงหมด แตทงน การวดและประเมนผลองคการภาครฐถอเปนเรองยากเนองจากมความซบซอนและเตมไปดวยคานยม (Vic. Murray, 2005, p.346) ในการวจยครงน จะท าการทบทวนแนวคดการวดประสทธผลขององคการของนกวชาการ และการวดประสทธผลขององคการจากงานวจย เพอน ามาพฒนาเปนกรอบแนวคดในการวดประสทธผลของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรดงน
4.1 การวดประสทธผลขององคการจากแนวคดเชงวชาการ คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2554, หนา 36-40) ไดก าหนดกรอบการ
ประเมนผลการพฒนาระบบราชการส าหรบสวนราชการระดบกรมและระดบจงหวด เพอรบสงจงใจตามขอตกลงผลการปฏบตราชการประจ าป ซงอยภายใตกรอบการประเมนผล 4 มต ดงน
มตท 1 มตดานประสทธผลตามพนธกจ มหลกการใหสวนราชการแสดงผลงานทบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามทไดรบงบประมาณมาด าเนนการ เพอใหเกดประโยชนสขตอประชาชนและผรบบรการ เชน ผลส าเรจในการพฒนาการปฏบตราชการ (1 กรม/ 1 ปฏรป) เปนตน
มตท 2 มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ มหลกการใหสวนราชการแสดงความสามารถในการปฏบตราชการ เชน การลดคาใชจาย การลดระยะเวลาการใหบรการ และความคมคาของการใชเงน เปนตน
มตท 3 มตดานคณภาพการใหบรการ มหลกการใหสวนราชการแสดงการใหความส าคญกบผรบบรการในการใหบรการทมคณภาพสรางความพงพอใจแกผรบบรการ
19
มตท 4 มตดานการพฒนาองคการ มหลกการใหสวนราชการแสดงความสามารถในการเตรยมพรอมกบการเปลยนแปลงขององคการ เชน การลดอตราก าลงหรอการจดสรรอตราก าลงใหคมคา การมอบอ านาจการตดสนใจ การอนมต อนญาต ไปยงระดบปฏบตการ การน าระบบอเลกทรอนกสมาใชกบงาน เปนตน
Kim S. Cameron and Robert E. Quinn (1999, pp.304-330) ไดใหความเหนวาการก าหนดประสทธผลขององคการขนอยกบตวแปรในองคการทใชศกษา และประสทธผลเปนสงบงชความส าเรจขององคการ เชน ผลผลต (Productivity) ตวชวดทางการเงน (Financial Ratios) อตรา ความผดพลาด (Error Rates) หรอ ความจงรกภกดของลกคา (Customer Loyalty) เปนตน นอกจากน การวดประสทธผลขององคการยงขนอยกบววฒนาการของแนวคดทางการจดการ อกดวย เชน แนวคดระบบราชการของเวเบอร (Weber) ประสทธผลขององคการกมงเนนทความเชยวชาญเฉพาะดาน (More Specialization) ความเปนทางการ (Formalization) ความมมาตรฐาน (Standardized) และการรวมอ านาจ (Centralization) หรอในยคทองคการใหความส าคญแกสภาพแวดลอมภายนอกองคการ โดยเฉพาะอยางยงผ เกยวของกบองคการ (Stakeholders) มผลตอการปฏบตงานขององคการ ประสทธผลขององคการจงใหความส าคญแกความตองการและความคาดหวงของผเกยวของกบองคการ ผลลพธ (Result) การปรบตวขององคการ เปาหมาย (Goal) ทสอดคลองกบความตองการและความคาดหวงของผเกยวของกบองคการ เปนตน
Heinz Weihrich and Harold Koontz (2005, pp.75- 77)ไดกลาววา การวดประสทธผลขององคการในหลายปจจยมไดมงเนนเพยงปจจยใดปจจยหนงเทานน ดงเหนไดจากในป ค.ศ. 1987 ทสภาคองเกรส ของสหรฐอเมรกา (U.S. Congress) ไดมการใหรางวลแกองคการทจดการคณภาพอยาง ดเยยม (รางวล Malcolm Baldrige National Quality Award) ซงรางวลนชวยใหองคการตางๆ เขาใจ ผลการปฏบตงานทเปนเลศ (Excellence) และสรางความไดเปรยบการแขงขนโดยองคการทเขารวมเพอรบรางวลจะตองแสดงใหเหนถงผลลพธและการพฒนาในหลากหลายเปาหมาย (Goal) หรอผลลพธส าคญทใชเปนหลกเกณฑใหรางวล ประกอบดวย (1) ผลงานดานลกคาและการตลาด (Customer & Marketplace Performance) ไดแก ความพงพอใจของลกคา (Customer Satisfaction) การรกษาลกคา (Customer Retention) ความพงพอใจของลกคาเปรยบเทยบกบคแขงขน (Customer Satisfaction Relative to Competitors) สวนแบงการตลาด (Market Share) และความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) และ (2) ผลงานดานธรกจ (Business Performance) คอ คณภาพของสนคาและบรการ (Product & Service Quality) การเพมผลผลตและการเตบโต (Asset Productivity & Growth) ผลการปฏบตงานของผจดสงปจจยการผลต (Supplier Performance) ความรบผดชอบตอสาธารณะ (Public Responsibility) และผลการปฏบตงานทางการเงน (Financial Performance)
Robert S. Kaplan and David P. Norton (1996) ไดเสนอเครองมอ หลกเกณฑหรอวธวดการบรรลเปาหมายขององคการส าหรบประเมนผลการปฏบตงานหรอวดประสทธผลองคการ
20
ทเรยกวา ดลดชน (Balanced Scorecard: BSC) ซงเปนเครองมอวดผลการปฏบตงานขององคการใน 4 ดาน เพอสรางความสมดล และท าใหองคการเตบโตในระยะยาว ประกอบดวย (1) ดานการเงน (Financial Perspective) เปนการวเคราะหผลประกอบการทางการเงนเพอชใหเหนประสทธผลขององคการ เนองจากขอมลทางการเงนสามารถใชวดผลงาน สถานภาพ และอนาคตขององคการ และเปนเครองมอทใชอยางแพรหลายในองคการ (2) ดานลกคา (Customer Perspective) เปนการใหความส าคญแกลกคา (Customers) โดยตองพจารณาถงความพงพอใจของลกคา (Customer Satisfaction) (3) ดานกระบวนการบรหารขององคการ (Internal Business Process Perspective) เปนการวดศกยภาพการจดการภายในขององคการ ซงมผลโดยตรงตอความพงพอใจของลกคาและ ผลประกอบการทางการเงน จงวดเกยวกบระบบและวธการด าเนนการ นบตงแตกระบวนการแรกจนถงกระบวนการสดทายของการด าเนนงาน รวมถงการคดคนกระบวนการใหมๆ การสรางและรเรมบรการใหมๆ และ (4) ดานการเรยนรและการพฒนา (Learning & Development Perspective) เปนการวดประสทธผลการพฒนาทรพยากรมนษยทองคการตองด าเนนการอยางตอเนองประกอบดวย ทศนคตและความพงพอใจของพนกงาน (Attitude & Satisfaction) ซงเปนความรสกและความคดเหนของพนกงานตอการท างานในองคการ การพฒนาทรพยากรมนษย (Human Development) ทงดานการท างานและชวตสวนตว
Wayne K. Hoy and Cecil G. Miskel (2001, pp. 293-297) ไดเสนอแนวคดในการประเมนประสทธผลขององคการไวดงน (1) การปรบตว (Adaptation) ไดแก นวตกรรม (Innovation) ความกาวหนา (Growth) และการพฒนา (Development) (2) การบรรลเปาหมาย (Goal Attainment) ไดแก ผลสมฤทธ (Achievement) คณภาพ (Quality) การไดทรพยากร (Resource acquisition) และประสทธภาพ (Efficiency) (3) การผสมผสาน (Integration) ไดแก ความพงพอใจ (Satisfaction) บรรยากาศองคการ (Climate) การตดตอสอสาร (Communication) และความขดแยง (Conflict) (4) การรกษาแบบแผนวฒนธรรม (Latency) ไดแก ความจงรกภกด (Loyalty) ความสนใจในชวต (Central life interests) การจงใจ (Motivation) และความมเอกลกษณขององคการ (Identity)
John P. Campbell (1977, pp.36-39) ไดก าหนดหลกเกณฑ 30 ประการส าหรบวดประสทธผลองคการ ไดแก (1) ประสทธผลรวม (Overall Effectiveness) เปนการประเมนทวไปทจะตองใชเกณฑในการประเมนส าหรบวดประสทธผลในหลายๆ แงมมใหมากทสดเทาทจะมากได โดยปกตแลวประสทธผลสวนรวมวดไดจาก การรวบรวมจากสถตทไดมการบนทกไวเกยวกบผลส าเรจในการปฏบตงาน หรอใชจากผลการจดอนดบการปฏบตงานทงหมด หรออาจวดไดจากการส ารวจความคดเหนของบคคลทงหลายซงมความรความเขาใจเกยวกบกบองคการนนเปนอยางด (2) ผลผลต (Productivity) ผลผลตสามารถวดไดในสามระดบคอ ระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคการ โดยพจารณาจากสถตทไดมการบนทกไวเกยวกบผลผลตขององคการหรอใชจาก ผลการจดอนดบผลผลตทงหมดหรอทงสองอยางรวมกน (3) ประสทธภาพ (Efficiency)
21
เปนอตราสวนทสะทอนใหเหนถงการเปรยบเทยบระหวางการปฏบตงานหนงหนวยในแงมมตางๆ กบตนทนทเปนคาใชจายทใชไปในการปฏบตงานนนๆ (4) ก าไร (Profit) เปนปรมาณของรายไดสทธจากการขายสนคาและบรการหลงการหกคาใชจายและภาระผกพนตางๆออกเรยบรอย (5) คณภาพ (Quality) เปนคณภาพของสนคาและบรการพนฐานจากผลผลตทผลตโดยหนวยงานนน (6) อบตเหตทเกด (Accidents) พจารณาจากความถของการเกดอบตเหตทเกดขณะท างานนนๆ ทสงผลท าใหเกดการสญเสยดานเวลาในการท างานไป (7) การเจรญเตบโต (Growth) พจารณาจากรปของการเพมมากขน โดยการเปรยบเทยบสภาพขององคการในอดตกบปจจบน (8) การขาดงาน (Absenteeism) เปนการขาดงานโดยไมมขออางทเพยงพอ รวมถงปรมาณเวลาทขาดงานทงหมดตอความถของการมาท างาน (9) การลาออกจากงาน (Turnover) เปนการวดเชงเปรยบเทยบของพนกงานลาออกจากงานโดยสมครใจในแตละหนวยงาน (10) ความพงพอใจ ในงาน (Job Satisfaction) เปนความพงพอใจของบคคลทมตอผลลพธทเกดขนจากการท างาน (11) แรงจงใจ (Motivation) เปนการแสดงถงความทมเทของบคคลทมตอการท างานเพอใหบรรลตามเปาหมายหรอกจกรรมขององคการ (12) ขวญ (Moral) เปนความพยายามของสมาชกในการทจะมเปาหมายรวมกน (Goal Communality) มความรบผดชอบรวมกนและความรสกของการมสวนรวม (13) การควบคม (Control) เปนระดบความมากนอยเพอก าหนดแนวทางในการท างานและควบคมพฤตกรรมของสมาชกในองคการ (14) ความขดแยง/ความสามคค (Conflict/Cohesion) การเปนองคการทสมาชกมความชอบพอกน ท างานรวมกนไดด ตดตอสอสารกนอยางครบถวน สมบรณและเปดเผย ตลอดจนมความพยายามในการทจะประสานการท างานใหเปนอนหนงอนเดยวกน และไมพยายามท าในสงทตรงกนขาม (15) ความยดหยน/การปรบตว (Flexibility/Adaptation) เปนความสามารถขององคการทจะเปลยนแปลงมาตรฐานกระบวนการปฏบตงาน เพอใหตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม (16) การวางแผนและการก าหนดเปาหมาย (Planning & Goal Setting) เพอวางแผนในขนตอนตางๆ อยางเปนระบบ และมการก าหนดเปาหมายอยางชดเจน (17) ความเหนพองตองกนในเปาหมาย (Goal Consensus) เปนระดบความมากนอยทสมาชกในองคการทงหลายมความเหนทสอดคลองกน และยอมรบในเปาหมายเดยวกนขององคการ (18) ความยดมนในเปาหมายขององคการ (Internalization of Organization Goal) โดยทสมาชกขององคการยอมรบ และความเชอวาเปาหมายขององคการนนมความถกตองและเหมาะสม (19) ความเหนพองตองกนในบทบาทและปทสถาน (Rule & Norm Congruence) โดยสมาชกขององคการมความเหนพองตองกนในเรองตางๆ (20) ความสามารถของฝายบรหารในดานความสมพนธสวนตว (Managerial Interpersonal Skills) เปนระดบความสามารถของฝายบรหารในการตดตอกบผบงคบบญชาผใตบงคบบญชาและผรวมงานในแงของการใหการสนบสนนเพอชวยใหปฏบตงานไดบรรลตามเปาหมาย (21) ความสามารถของฝายบรหารในการท างาน (Managerial Task Skills) เปนระดบของความสามารถโดยรวมทงหมดทเกยวของกบภารกจ (22) การจดการขอมลขาวสารและการตดตอ (Information Management &
22
Communication) เพอใหเกดความสมบรณ ความมประสทธภาพ และความถกตองแมนย าในการวเคราะหและการแจกจายขอมลสารสนเทศ (23) ความพรอมเพรยง (Readiness) เปนการพจารณาในภาพรวมทเกยวของกบความเปนไปไดทองคการจะสามารถด าเนนภารกจเฉพาะบางอยางไดอยางส าเรจลลวง (24) การใชประโยชนจากสภาพแวดลอม (Utilization of Environment) เพอชวยแสวงหาทรพยากรทจ าเปนตอการปฏบตงานอยางมประสทธผลขององคการ (25) การประเมนผลโดยบคคลภายนอก (Evaluations by External Entities) เปนการพจารณาถงความจงรกภกด ความเชอมน และการสนบสนนทองคการไดรบจากกลมตางๆ เชน ผขาย ลกคา ผมสวนไดสวนเสย หนวยงานบงคบบญชา และรวมถงประชาชนชนทวไปดวย (26) ความมเสถยรภาพ (Stability) หมายถง การรกษาโครงสราง การท าหนาท และทรพยากรตางๆ ขององคการ โดยเฉพาะอยางยงในเวลาทตองเผชญกบความกดดน (27) คณคาของทรพยากรมนษย (Value of Human Resources) เปนเกณฑหรอมาตรฐานการวดมลคารวม หรอมลคาทงหมดของสมาชกทมตอองคการ (28) การมสวนรวมและการรวมแรงรวมใจ (Participation & Shared Influence) เปนระดบของความมากนอยทสมาชกจะเขามสวนรวมในตดสนใจเรองตางๆ (29) การใหความส าคญตอการฝกอบรมและการพฒนา (Training & Development Emphasis) เพอใหมการพฒนาทรพยากรมนษยขององคการ และ (30) การมงความส าเรจ (Achievement Emphasis) เปนระดบความมากนอยของความส าคญทองคการใหตอการบรรลเปาหมายใหมๆ ทส าคญ
Ephraim Yuchtman and Stanley E. Seashore (1967, pp. 891-903) ไดเสนอใหวดประสทธผลขององคการโดยใหค านงถง (1) ความสามารถขององคการในการหาปจจยน าเขาเชน ทรพยากร เงนทน และบคลากรทจ าเปนตอการผลตปจจยน าออก มาทดแทนปจจยน าเขาเดมทไดใชหมดไป (2) ความสามารถขององคการในการแปรสภาพปจจยน าเขาใหกลายเปนปจจยน าออก (3) ความสามารถขององคการในการอยรอด (Survival) ทามกลางสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง ตามแนวคดนองคการทมประสทธผลคอ องคการทสามารถสรางและรกษาความเขาใจอนดกบบคคลและหนวยงานตางๆ ในสภาพแวดลอม (4) ความสมพนธแบบพงพาระหวางสวนตางๆ ขององคการเพราะถาสวนหนงสวนใดท างานไดไมดแลวจะสงผลกระทบกระเทอนการท างานสวนอนๆ ดวย
4.2 การวดประสทธผลขององคการจากงานวจย สรพงษ ปานจนทร (2554, หนา 86-89) ไดเสนอวธการประเมนวดประสทธผลของ
องคการ โดยใหพจารณาถงตวชวดประสทธผลองคการ จ านวน 4 ตว โดยพฒนาจากแนวคดของ John P. Campbell (1977, pp. 36-39) และแนวคดของ Florence A. Heffron (1989, p. 324) ประกอบดวย 4 ตวแปรคอ (1) ผลผลต (Productivity) หมายถง จ านวนหรอปรมาณของภารกจหลกทองคการไดจดท าและสงมอบใหแกประชาชน (2) ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ความคมคาของตนทนทเปนจ านวนเงน บคลากร และเวลาทเสยไปกบการใหบรการสาธารณะตามภารกจหลก
23
ทองคการจดท าและสงมอบใหแกประชาชน (3) คณภาพ (Quality) หมายถง ระดบของการตอบสนองตอความตองการของประชาชนของบรการสาธารณะตามภารกจหลกองคการจดท าและสงมอบใหแกประชาชน และ (4) ความพงพอใจในงาน (Job Satisfaction) หมายถง ระดบความ พงพอใจของทงเจาหนาทและประชาชนทมตอผลลพธทเกดจากบรการสาธารณะตามภารกจหลกทองคการจดท าและสงมอบใหแกประชาชน
สมจนตนา คมภย (2553, หนา 96) ไดเสนอแนวทางการประเมนประสทธผลของรฐวสาหกจ ตามแนวทางของส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ กระทรวงการคลง โดยพฒนามาจาก Balanced Scorecard ของ Robert S. Kaplan and David P. Norton (1996) ดงน (1) ผลประกอบการทเปนตวเงน (Finance) ของรฐวสาหกจ เปนการวดระดบอตราสวน (Ratio Scale) ทบอกปรมาณความแตกตางระหวางแตละคาไดอยางชดเจน ประกอบดวยตวชวด 6 หลกเกณฑ ไดแก (1.1) สภาพคลอง (1.2) การบรหารสนทรพย (Return of Assets หรอ ROA) (1.3) ความสามารถในการท าก าไร (Profitability) (1.4) ความสามารถในการช าระหน (Debt Service Coverage Ratio) (2) ผลประกอบการทไมใชตวเงน (Non-Finance) โดยพจารณาจาก (2.1) ความสามารถดาเนนงานทตอบสนองนโยบายตางๆ ทรฐวสาหกจไดรบ ไดแก นโยบายรฐบาล กระทรวงเจาสงกด และกระทรวงการคลงในฐานะผถอหน (2.2) ผลการด าเนนงานหลกขององคการทแสดงถงประสทธภาพและประสทธผลการดาเนนงานขององคการ ไดแก การเพมผลผลต (Productivity) คณภาพของสนคาและบรการ (Quality of Product/Service) ความพงพอใจของลกคาหรอผใชบรการ ความปลอดภย การสญเสยหรอความเสยหาย และ (3) การบรหารจดการจดการองคการ ประกอบดวย ผลการประเมนดาน (3.1) บทบาทของคณะกรรมการรฐวสาหกจ (3.2) การบรหารความเสยง (3.3) การควบคมและตรวจสอบภายใน (3.4) การจดการสารสนเทศ และ (3.5) การบรหารทรพยากรบคคล
ไวพจน กลาชย (2552, หนา 17) ไดเสนอแนวทางการวดประสทธผลองคการของกองบญชาการต ารวจนครบาล โดยพจารณาจากระดบความส าเรจในการบรรลเปาหมายขององคการใน 3 มต ไดแก (1) มตสขภาพองคการ ประกอบดวย ความซอสตยตอองคการ ความมคณธรรมจรยธรรมของผบรหาร และความไวเนอเชอใจซงกนและกน (2) มตเปาหมายและนโยบายขององคการ ประกอบดวย เปาหมายทชดเจนเปนเอกภาพ ความชดเจนของบทบาท และความรบผดชอบตอสงคม และ (3) มตการจดการ ประกอบดวย ความสามารถในการไดมาซงทรพยากร และการสอสารภายในองคการ
อญชนา พานช (2550, หนา 16) ไดเสนอแนวทางการวดประสทธผลองคการของมหาวทยาลยราชภฏ โดยยดหลกการประเมนคณภาพภายนอกเพอรบรองมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษาของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน)
24
ในดานประสทธผลใน 4 ดาน ไดแก (1) คณภาพบณฑต (2) การวจยและงานสรางสรรค (3) การบรการวชาการ และ (4) การท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม
ยวราณ สขวญญาณ (2549, หนา 71)ไดพฒนากรอบแนวคดในการประเมนประสทธผลองคการ โดยพฒนาจากแนวคดของ Steers, Richard. M. (1977, p.104) และแนวคดการบรหารมงผลสมฤทธของทพาวด เมฆสวรรค (2544, หนา 13) ประกอบดวย 4 ตวแปร คอ ผลลพธเฉพาะบคคล (ความพงพอใจ ผลการปฏบตงานและความผกพน) การบรรลเปาหมาย การปฏบตงานมผลสมฤทธสง และผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยพงพอใจ
4.3 การวดประสทธผลขององคการในการศกษาครงน ผศกษาไดท าการทบทวนแนวคดในขางตนท าใหสรปถงการวดประสทธผลของ
องคการ ทเหมาะสมกบภารกจดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมได 4 ดานดงน (1) ดานผลผลต (2) ดานบคลากรทเปนมออาชพ (3) ดานระบบงาน และ (4) ดานผรบบรการ ซงในสวนของการวดประสทธผลขององคการจะน าไปใชพฒนารวมกบยทธศาสตรของส านกงานต ารวจแหงชาตทง 4 ดานคอ (1) ยทธศาสตรท 1 ยกระดบขดความสามารถในการปฏบตภารกจหลกเพอตอบสนองนโยบายรฐบาล (2) ยทธศาสตรท 2 การพฒนางานต ารวจใหโปรงใส มมาตรฐาน (3) ยทธศาสตรท 3 การมสวนรวมของประชาชนและเครอขายการปฏบตงานของต ารวจ และ (4) ยทธศาสตรท 4 การสรางความเขมแขงในการบรหารงาน ท าใหไดตวแปรตามคอ ประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ใน 4 ประเดนคอ (1) การยกระดบความสามารถในการปฏบต (2) การพฒนางานต ารวจ (3) การมสวนรวมของประชาชนและเครอขาย และ (4) การสรางความเขมแขง ซงท าใหในแตละประเดนจะมการวดใน 4 ดาน
วฒนธรรมองคการ
1. แนวคดในการศกษาวฒนธรรมองคการ วฒนธรรมองคการถอเปนองคประกอบทส าคญในการด าเนนงานขององคการ เพราะ
วฒนธรรมองคการเปนเสมอนจตใจขององคการทเปนเครองชน าในการแสดงออกและตอบสนองตอความตองการของสภาพแวดลอม รวมถงบงชความเปนเอกลกษณและความส าเรจขององคการ ดงนน องคการตางๆ ควรจะตองมการพฒนาวฒนธรรมองคการใหมคณลกษณะทเหมาะสมกบภารกจ และสงผลในทางบวกตอพฤตกรรมการท างานของบคลากรในองคการ ซงจะชวยสงผลโดยตรงตอประสทธภาพและความสามารถในการด าเนนงานขององคการทงในปจจบนและอนาคต ทงน จากการทบทวนแนวคดทางวชาการเพอสรางกรอบแนวคดในการวจยพบวา L. J. Gibson ; J. M. Ivancevich and J. H. Donnelly (1997, p.14) ไดใหความเหนวาวฒนธรรมองคการเปนปจจยส าคญทชวยใหเกดประสทธผลขององคการ ซงสอดคลองกบท Steers, Richard. M. (1977, p.104)
25
ไดใหความเหนวา การสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมในการปฏบตงาน และการปรบตวขององคการคอ ปจจยทเปนองคประกอบทกอใหเกดประสทธผลขององคการ นอกจากนยงพบวา Robert H. Jr. Waterman ; Thomas J. Peters and Julien R. Phillips (1980, pp.14-26)ไดกลาวถงคานยมรวม (Shared values) หรอวฒนธรรมองคการ ซงเปนองคประกอบของ McKinsey 7S ไววา จะชวยใหสมาชกเกดการยอมรบในเปาหมายขององคการ รวมถงชวยใหเกดความส าเรจตามวตถประสงคทตงไว
2. ความหมายของวฒนธรรมองคการ 2.1 ความหมายของวฒนธรรมองคการตามแนวคดทางวชาการ
William B. Werther and Keith. Davis (1993, p. 602)ไดใหความหมายไววา วฒนธรรมองคการ หมายถง ทกสงทกอยางทบคคลในองคการสรางขนเสมอนเปนการกรองเคาโครงความคดอยในใจของสมาชก ท าหนาทเชอมโยงใหเกดการผสมผสานกนระหวางเจตคตของบคคล คานยม ความเชอ ปทสถานของบคคลของกลมและขององคการ นโยบายและวตถประสงคองคการ เทคโนโลยสภาวะของกลม ความส าเรจขององคการจนเกดการยอมรบของสมาชกในองคการ
Edgar H. Schein (2004, p. 17) ไดกลาววา วฒนธรรมองคการ หมายถง รปแบบของขอสมมตฐานพนฐานเกยวกบวธมองทด วธคดทด และการสรางความรสกทดทถกตองในหมสมาชกองคการทไดสงสมมาในอดตจากประสบการณทไดมาจากการแกไขปญหาทเกดจากการปรบตวขององคการตอภายนอก และการสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนภายในและมการถายทอดขอสมมตฐานพนฐานดงกลาวสสมาชกใหมขององคการ
Robert H. Jr. Waterman ; Thomas J. Peters and Julien R. Phillips (2004, p. 78) กลาววา วฒนธรรมองคการคอ คานยมรวมทมลกษณะเดน ชวยยดเหนยวระหวางสมาชกขององคการไวดวยกน โดยสบทอดผานสอสญลกษณตางๆ เชน ค าขวญ สภาษต ต านาน นทาน เรองสน เปนตน
ทพวรรณ หลอสวรรณรตน (2550, หนา 212) กลาววา วฒนธรรมองคการเปนแบบแผนของความเชอหรอคานยมหรอสมมตฐานทมรวมกนในองคการซงเกดจากปฏบตสมพนธของผคนในสงคมหรอในองคการ เปนสงทมรวมกนระหวางสมาชกของกลมสงคม ซงเราสามารถเรยนรสรางขนและถายทอดไปยงคนอนๆ ไดโดยมทงสวนทเปนวตถและสญลกษณ
2.2 ความหมายของวฒนธรรมองคการจากงานวจยทเกยวของ จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 248) ไดกลาวถงวฒนธรรมองคการของ
หนวยงานต ารวจวา เปนความเชอ และคานยมทกอใหเกดอดมการณรวมของพฤตกรรมการปฏบตตวของเจาหนาทต ารวจทกระดบ เชน การท างานเปนทม การสรางแรงจงใจ การสนบสนนการพฒนาทกษะใหแกเจาหนาทต ารวจในดานทเกยวของกบภารกจเพอชวยใหการท างานมคณภาพสงขน เปนตน ซงท าใหความรวมมอรวมใจในการด าเนนกจกรรมตางๆ อยางเตมความสามารถและ น าไปสการบรรลผลส าเรจตามภารกจไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลและสงผลตอการด ารงอย
26
ของหนวยงานในระยะยาว พรพงศ ร าพงจตต (2555, หนา 14) ไดกลาววา วฒนธรรมองคการ หมายถง ความเชอ
คานยม และพฤตกรรมของเจาหนาทตอหนวยงาน เพอเปนสงทยดถอและปฏบตรวมกน วฒนธรรมองคการทเขมแขงยอมชวยใหการท างานไดรบความรวมมอรวมใจจากเจาหนาทอยางเตมท และเตมความสามารถ ซงจะชวยใหการขบเคลอนกลไกการท างานเปนไปดวยความมประสทธภาพ และสามารถด าเนนภารกจไดอยางราบรนจนกระทงบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทตงไวไดอยางมคณภาพ
สมจนตนา คมภย (2553, หนา 18) ไดกลาววา วฒนธรรมองคการเปนความเชอคานยม ทศนคต ปทสถาน ความคาดหวงทองคการก าหนดขนมาเพอใชเปนแบบแผนส าหรบปฏบตรวมกนในองคการโดยแสดงออกมาเปนพฤตกรรมส าหรบตอบสนองตอสภาพแวดลอมขององคการทเปลยนแปลงอยางรวดเรวเพอใหองคการสามารถอยรอดหรอประสบผลส าเรจซงวฒนธรรมองคการมลกษณะเปนรปธรรมสามารถมองเหนไดอยางชดเจนและนามธรรมทฝงลกแลวแสดงเปนพฤตกรรมโดยไมรตว วฒนธรรมองคการสามารถถายทอดไปยงบคคลรนตอๆไป ในองคการได มความมนคงยาวนานแตสามารถเปลยนแปลงได
จากแนวคดทางวชาการและงานวจยท เกยวของขางตนสรปไดวา วฒนธรรมองคการ หมายถง ความเชอ คานยม และพฤตกรรมของสมาชกทมตอองคการเพอเปนสงทยดถอและปฏบตรวมกน หากองคการมวฒนธรรมองคการทเขมแขงยอมชวยใหการขบเคลอนกจกรรมตางๆ ไดรบความรวมมอรวมใจจากสมาชก และน าไปสการบรรลวตถประสงคทก าหนดไวอยางมประสทธภาพ 3. ความส าคญของวฒนธรรมองคการ
วฒนธรรมองคการมอทธพลในการหลอหลอมทศคต ความเชอ และคานยมของสมาชก รวมถงกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมใหเปนไปในแนวทางเดยวกนอยางเตมใจ ดงนน องคการทมวฒนธรรมองคการทเขมแขงยอมท าใหสมาชกมความมงมนทจะใหความรวมมอตอกจกรรมขององคการอยางเตมท ซงจะสงผลตอประสทธผลขององคการในระยะยาวนนเอง ทงน Vijay. Sathe (1985, pp. 25-31) ไดกลาวถงความส าคญของวฒนธรรมองคการในดานตางๆ ไดแก (1) ชวยใหเกดความรวมมอจากสมาชกในองคการ (2) ชวยใหการตดสนใจเกดความโนมเอยงตอองคการ และน าไปสกระบวนการตดสนใจทมประสทธภาพ (3) ชวยใหการควบคมองคการเปนไปตามทวางแผนไว (4) ชวยใหการสอสารมประสทธภาพโดยลดความผดพลาดในการสอสาร (5) ชวยใหเกดความผกพนตอองคการ โดยท าใหสมาชกเขามามสวนรวมและความรสกวาตนเองมคณคา (6) ชวยใหเกดการรบรสถานการณทน าไปสการปฏบตไดอยางสอดคลองกบความตองการขององคการ นอกจากน D.R. Denison (1990, p.5) ไดกลาวถงปฏสมพนธของวฒนธรรมองคการกบประสทธผลองคการไววา ประสทธผลเกดจากความเชอ และคานยมของสมาชกทท าใหเกดความ
27
รวมมอรวมใจในการปฏบตงานตามเปาหมายไดจนบรรลผลส าเรจทงในระยะสนและระยะยาว ดงนน จงควรใหความส าคญกบการบรหารจดการวฒนธรรมองคการเพอใหเกดประสทธผลองคการ
4. ลกษณะของวฒนธรรมองคการ จากการทบทวนแนวคดวฒนธรรมองคการทสอดคลองกบภารกจดานการปองกนและ
ปราบปรามอาชญากรรมพบวามแนวคดทนาสนใจดงน Terrance E. Deal and Allen A. Kennedy (1982, p. 108) ไดศกษาในมมมองทเกยวกบ
พฤตกรรมการตดสนใจ โดยพจารณาจากปจจยทใชในการก าหนดวฒนธรรมองคการทง 2 ปจจย คอ ความเสยง (Risk) และความเรวในการไดขอมลยอนกลบ (Feedback) เพอน ามาก าหนดประเภทของวฒนธรรมองคการ ดงภาพ
ภาพประกอบท 5 ประเภทของวฒนธรรมองคการของ Deal & Kennedy ทมา : Terrance E. Deal and Allen A. Kennedy, 1982, p. 107
Terrance E. Deal and Allen A. Kennedy (1982, pp. 107-108) พบวา ความเสยง (Risk) และความเรวในการไดขอมลยอนกลบ (Feedback) ม 2 ทศทาง คอ สงกบต า จงท าใหแบงวฒนธรรมองคการออกเปน 4 ประเภท ไดแก
1.วฒนธรรมแบบ Tough-Guy, Macho Culture เปนวฒนธรรมทมความเสยงและความเรวในการไดขอมลยอนกลบอยในระดบสงทงค ซงพบวาท าใหเกดการเจรญเตบโตหรอ เสอมถอยอยางรวดเรว องคการจะสนบสนนสมาชกทชอบเสยงและมคานยมในการแขงขน ดงนน สมาชกในองคการมกจะตองเปนคนชอบการแขงขนและท างานในเชงรก องคการทเหมาะสมกบวฒนธรรมประเภทน ไดแก บรษทกอสราง กจการเครองส าอาง กจการโฆษณา งานทปรกษา งานบนเทง ซงการท างานตองแขงกบเวลา และอาจเกดส าเรจหรอลมเหลวไดตลอดเวลา
28
2. วฒนธรรมแบบ Work Hard/Play Hard Culture เปนวฒนธรรมทมความเสยง อยในระดบต า แตความเรวในการไดขอมลยอนกลบอยในระดบสง เปนวฒนธรรมทคนท างานแบบ เอาจรงเอาจงกบการท างาน ขณะเดยวกนกสนกสนานหรอเลนอยางเตมท องคการทมวฒนธรรมแบบนสมาชกมกมความเปนกนเอง ชอบพบปะผคน และมความสนกสนาน ดงนน สมาชกในองคการมกจะตองเปนคนทชอบท างานหนกและรกสนก องคการทเหมาะสมกบวฒนธรรมประเภทน ไดแก ธรกจการขาย ธรกจคอมพวเตอร บรษทแบบ Franchises ทตองมการพบปะกบผอนตลอดเวลา
3. วฒนธรรมแบบ Bet-Your Company Culture เปนวฒนธรรมทมความเสยงอยในระดบสง แตความเรวในการไดขอมลยอนกลบอยในระดบต า เปนวฒนธรรมทมการตดสนใจชา และอาจแกไขปญหาตางๆ ไมทนเวลา จงอาจท าใหองคการลมเหลวได การตดสนใจเปรยบเสมอนการน าองคการไปเดมพน การตดสนใจจงตองใชเวลามากเพอไมใหเกดความผดพลาด ดงนน สมาชกในองคการมกจะตองเปนคนทอดทน รอบคอบ และพงพาอาศยกน องคการทเหมาะสมกบวฒนธรรมประเภทน ไดแก องคการธรกจทมขนาดใหญ บรษทน ามน บรษทอากาศยาน กองทพ เปนตน
4. วฒนธรรมแบบ Process Culture เปนวฒนธรรมทมความเสยงและความเรวในการไดขอมลยอนกลบอยในระดบต าทงค ท าใหเปนวฒนธรรมทมความเสยงต าและตดสนใจชา เปรยบเสมอนกบการท างานของระบบราชการ ดงนน สมาชกขององคการมกจะตองเปนคนทเนนกระบวนการในการท างาน โดยการท างานทกอยางมกฎกตกา และล าดบขนตอนเปนกระบวนการในการปฏบตไวใหยดถอ องคการทเหมาะสมกบวฒนธรรมประเภทน ไดแก หนวยงานในระบบราชการ หนวยงานขนาดใหญทมระเบยบกฎเกณฑในการท างาน องคการแบบ Bureaucracy เปนตน
D.R. Denison (1990, p. 4) ไดกลาววา องคการทสามารถท างานไดผลดนนจะหมายถงองคการทจดการยทธวธ สงแวดลอม และวฒนธรรมไดอยางเหมาะสม และไดเสนอการจ าแนกประเภทของวฒนธรรมองคการโดยใชความสมพนธระหวางยทธวธทองคการน ามาใชกบความตองการทางสงแวดลอมเปนกรอบในการวเคราะห ซงท าใหองคการมพฤตกรรมการบรหารงาน ดงน
29
ภาพประกอบท 6 ประเภทของวฒนธรรมองคการของ D.R. Denison ทมา : http://www.ceibs.edu/knowledge/ob/9297.shtml
1. วฒนธรรมแบบ Adaptability Culture วฒนธรรมประเภทนจะเนนทสงแวดลอมภายนอก โดยเนนทการเปลยนแปลงและการยดหยน วฒนธรรมจะรกษาคานยมบรรทดฐาน และความเชอเพอสนบสนนใหองคการมสมรรถภาพในการรกษาสงแวดลอมใหคงอยพรอมกบการตอบสนองความตองการของสมาชกไดอยางรวดเรว 2. วฒนธรรมแบบ Mission Culture วฒนธรรมประเภทนจะตอบสนองสภาพแวดลอมภายนอก ในขณะเดยวกนกค านงถงความส าคญของการคงอยและทศทางขององคการดวยความรวมมอ การก าหนดวสยทศนเปนประเดนหลกของวฒนธรรมพนธกจ ซงวสยทศนจะชวยตอบสนองใหผปฏบตงานเหนแนวทางความส าเรจของงาน และการก าหนดพนธกจจะน าไปสการปฏบตงานทมประสทธผล 3. วฒนธรรมแบบ Involvement Culture มจดประสงคเพอใหสมาชกมความผกพนและมสวนรวมกบองคการ โดยสามารถปรบใหเขากบสงแวดลอมทเปลยนไปไดอยางรวดเรว ขอส าคญในการด าเนนการตามวฒนธรรมลกษณะนใหส าเรจ คอ การสรางใหสมาชกมความรบผดชอบและสรางขอตกลงรวมกน ถาสภาพแวดลอมภายนอกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและยทธวธหนกลบมาทสภาพแวดลอมภายในแลว สมาชกจะตองปรบเปลยนไดทนทโดยยดความผกพนกบองคการเปนส าคญ 4. วฒนธรรมแบบ Consistency Culture เนนสภาพภายในโดยใหสภาพแวดลอมคงท วฒนธรรมประเภทนเกดขนจากลกษณะทางตรรกวทยา และวธด า เนนการทางธรกจ จดเดนของวฒนธรรมประเภทนอยทการปฏบตตามและความเชอถอได การด าเนนการขององคการยดถอ
30
สญลกษณ ประเพณ ความรวมมอของผบรหาร ขนบธรรมเนยม การท างานใหไดมาตรฐาน นโยบายในการด าเนนการตามเปาหมายในสภาพแวดลอมคงท การบรณาการ ความเช อมนและองคการทประสบความส าเรจจะท าใหมประสทธผลสง
Kim S. Cameron and Robert E. Quinn (1999, pp. 28-54) ไดท าการศกษาเกยวกบความสมพนธขององคประกอบทางวฒนธรรมองคการทสงเสรมใหองคการมประสทธภาพและเขมแขง โดยแบงวฒนธรรมองคการออกเปน 4 ประเภท ไดแก
ภาพประกอบท 7 ประเภทของวฒนธรรมองคการของ Kim S. Cameron & Robert E. Quinn ทมา : http://lurkingvariable.pbworks.com/w/page/19634404/Strategies and Tools
1. วฒนธรรมองคการแบบ Clan Culture เปนวฒนธรรมองคการทเนนในเรองความสมพนธระหวางสมาชกโดยองคการเปรยบเสมอนครอบครวใหญ สมาชกขององคการ ทกคนมการเออเฟอเผอแผตอกนและกน ผบรหารองคการเปนแบบอยางในการใหค าปรกษาชวยเหลอแกสมาชกขององคการ ผบรหารเนนการท างานเปนทม มการตดสนใจรวมกน สมาชกขององคการม ความผกพนตอองคการสง ความส าเรจจงวดไดจากการพฒนาคน การท างานเปนทม และการเอออาทร 2. วฒนธรรมองคการแบบ Adhocracy Culture เปนวฒนธรรมองคการทใหความส าคญกบสงแวดลอมภายนอกและความกลาตดสนใจ ผบรหารเปนคนกลาตดสนใจ การบรหารงานเนนใหสมาชกขององคการกลาตดสนใจ สรางสรรคสงใหมใหอสรภาพ เกณฑวดความส าเรจคอนวตกรรมใหมๆ ในการท างานทเกดขน 3. วฒนธรรมองคการแบบ Market Culture เปนวฒนธรรมองคการทเนนในเรองความส าเรจของงานเปนหลก สมาชกขององคการสวนใหญมกจะชอบการแขงขนในการท างาน ผบรหารจงตองเปนผมเหตมผลด าเนนการในเชงรก เกณฑวดความส าเรจคอความส าเรจหรอชยชนะในการครอบครองตลาด
31
4. วฒนธรรมแบบ Hierarchy Culture เปนวฒนธรรมองคการทเนนในเรองการมโครงสรางองคการทชดเจน สมาชกขององคการสวนใหญปฏบตตามระเบยบทก าหนดไว ผบรหารองคการเปนผประสานงานเนนการควบคมก ากบเพอใหการท างานเปนไปดวยความราบรน และมประสทธภาพ รปแบบการบรหารจะเนนความมนคงของสมาชก เนนการยอมรบตามค าสง เนนการปฏบตงานทคาดการณได และเนนความสมพนธตามล าดบชน เกณฑก าหนดความส าเรจ คอ การมระบบงานทเชอถอได Richard L. Daft (2001, pp. 120-122) ไดน าเสนอวฒนธรรมองคการไว 4 แบบ โดยมฐานคดมาจาก 2 เงอนไข คอ (1) ระดบของเงอนไขสภาพแวดลอมภายนอกวา ตองการความยดหยน หรอความมนคงเพยงไร และ (2) ระดบของเงอนไขดานกลยทธวาตองการเนนภายใน หรอเนนภายนอกเพยงไร ซงวฒนธรรมองคการแตละแบบมดงน
ภาพประกอบท 8 ประเภทของวฒนธรรมองคการของ Richard L. Daft ทมา : Richard L. Daft, 2001, pp. 120-122
1. วฒนธรรมองคการแบบ Adaptability Culture เกดขนจากการทผน าเชงกลยทธ (Strategic
Leader) มงสรางคานยมใหมขององคการ ทสนบสนนการเพมขดความสามารถในการตความหรอคาดการณสภาพแวดลอมภายนอก เพอใหเกดพฤตกรรมในองคการ ทสามารถตอบสนองไดตลอดเวลา สมาชกขององคการจงไดรบความอสระในการตดสนใจเอง และพรอมลงมอปฏบตไดทนทเมอเกดความจ าเปน โดยยดคานยมในการตอบสนองตอลกคาเปนส าคญ ผบรหารมบทบาทส าคญตอการสราง
32
ความเปลยนแปลงใหเกดขนกบองคการดวยการกระตนสมาชกใหกลาเสยงกลาทดลองคดท าในสงใหม และเนนการใหรางวลผลตอบแทนแกผทรเรมสรางสรรคและการจนตนาการเปนพเศษ สงเสรมใหทดลองท า ใหกลาเสยง ใหคดอะไรนอกกรอบ โดยองคการไดเนนเรองการมอบหมายอ านาจในการตดสนใจแกสมาชก (Employee Empowerment) เนนกลยทธความยดหยนและสามารถตอบสนองไดรวดเรว ซงสอดคลองกบยคแหงการเปลยนแปลงทรวดเรว
2. วฒนธรรมองคการแบบ Achievement Culture ลกษณะส าคญคอ การมวสยทศนทชดเจนของเปาหมายขององคการ ผบรหารมงเหนผลส าเรจตามเปาหมาย เชน ตวเลขยอดขายเพมข น ผลประกอบการมก าไรหรอมสวนแบงของตลาดสงขน เปนตน จงเนนใหแขงขนกนท างานเพอสรางผลงาน การมงมนเอาจรงเอาจง ท างานใหส าเรจสมบรณและดทสด การมความขยนขนแขงในการท างาน การรเรมในระดบบคคลเพอมงไปสชยชนะและความส าเรจ องคการมงใหบรการลกคาพเศษ แตไมเหนความจ าเปนทจะตองมความยดหยน และตองเปลยนแปลงรวดเรวแตอยางใดองคการทยดวฒนธรรมแบบมงผลส าเรจจงเนนคานยมแบบแขงขนเชงรก ความสามารถรเรมของสมาชก และ พงพอใจตอการท างานหนกในระยะยาว จนกวาจะบรรลผลส าเรจ สมาชกทมผลงานดจะไดรบผลตอบแทนสง ในขณะทสมาชกทมผลงานต ากจะถกออกจากงาน/ทม
3. วฒนธรรมองคการแบบ Clan Culture ใหความส าคญของการมสวนรวมของสมาชกภายในองคการ เพอใหสามารถพฒนาตนเองใหพรอมทจะรองรบการเปลยนแปลงรวดเรวจากภายนอก เปนบรรยากาศการท างานคลายกบอยในครอบครวเดยวกน ผบรหารมงเนนเรองความรวมมอ การใหความเอาใจใสเอออาทร ทงสมาชกและลกคา โดยพยายามหลกเลยงมใหเกดความรสกแตกตางกน ทางสถานภาพ ผบรหารจะยดมนในการใหความเปนธรรมและการปฏบตตามค ามนสญญาอยางเครงครด มคานยมเรองการค านงถงผลกระทบทจะมตอคนอน การมความเหนพองกน และไมพยายามสรางความแตกแยกมการอะลมอลวยชวยเหลอกนแบบเปนกนเอง เนนความเปนธรรมและ เทาเทยมกน
4. วฒนธรรมองคการแบบ Bureaucratic Culture ใหความส าคญตอสภาพแวดลอมภายใน ความคงเสนคงวาในการด าเนนการเพอใหเกดความมนคง วฒนธรรมแบบราชการจะมงเนนดานวธการ ความสมเหตสมผล ความมระเบยบของการท างาน มงเนนใหยดและปฏบตตามกฎระเบยบ ยดหลกการประหยด และประสทธภาพทวดไดเปนรปธรรมความส าเรจขององคการเกดจากความสามารถในการบรณาการและความมประสทธภาพใชเหตผลใชขอมลสถตตวเลขตางๆ ในการตดสนใจเทานน
Charles B. Handy (2009, pp. 14-20) ไดเสนอวา เสนอวาวฒนธรรมองคการแตละแหงนนยอมมความแตกตางกนออกไป ซงวฒนธรรมเหลานสะทอนใหเหนอยในโครงการสรางและระบบขององคการ Handy ไดแบงประเภทของวฒนธรรมองคการออกเปน 4 ประเภทโดยใชสญลกษณของ เทพเจากรก 4 องค ซงมบคลกลกษณะ นสยใจคอ ความสามารถ และบทบาทหนาทซงแตกตางกนตาม
33
ทศนะและความเชอของชาวกรกโบราณ เพอเปนตวแทนแบบแผนวฒนธรรมขององคการแตละประเภท ดงน (ชนดา จตตรทธะ, 2554, หนา 88-89)
ภาพประกอบท 9 ประเภทของวฒนธรรมองคการ Gods of Management ทมา : จรวฏฐ บญวฒนาภรณ, 2556, หนา 33
1. วฒนธรรมสโมสรหรอวฒนธรรมแบบ Zeus (The Club Culture) เปนวฒนธรรมทเนนอ านาจ พบไดในองคการธรกจขนาดเลก อ านาจในองคการแบบนคอการรวมศนยหรอเปนศนยกลางของอ านาจ องคการทมวฒนธรรมสโมสรมกฎและขอปฏบตเพยงเลกนอย และมความเปนระบบราชการนอยมาก เนองจากยดตดกบตวบคคลโดยเฉพาะผมอทธพลหรอผมบารมในองคการ รปภาพสญลกษณเปนรปใยแมงมม แบบแผนทางวฒนธรรมเนนการตดสนใจทรวดเรวความไววางใจซงกนและกน และการใชประโยชนจากเครอขายของสมพนธภาพ ทงน ปจเจกบคคล จะมลกษณะตามแบบเทพ Zeus ซงเปนตวแทนของการปกครองตามประเพณแบบพอปกครองลก ไมใชเหตผล แตเปยมไปดวยอ านาจและความเมตตากรณา มลกษณะหนหนใจเรวและมบารมสวนตว ซงเปนลกษณะของผบรหารทคลองแคลว ไมยอมหยดนง บรหารองคการโดยอาศยการตดสนใจทรวดเรว และมกอาศยการตดตอสอสารทเกดขนทนทโดยไมมแบบแผนแตอาศยสญชาตญาณเปน สวนใหญ ชอบเสยง ชอบระบบญาตมตร เพราะสามารถคดเหนแทนกนและไววางใจกนได
2. วฒนธรรมเนนบทบาทหรอวฒนธรรมแบบ Apollo (The Role Culture) วฒนธรรมเนนบทบาทพบไดทวไปในองคการทมโครงสรางแบบระบบราชการ ซงอาศยกฎระเบยบและขนตอนในการปฏบตจ านวนมาก และองคการเหลานจะประสานงานโดยการจดการแบบระบบบงคบบญชาตามล าดบขนและระบบอาวโส องคการทมวฒนธรรมแบบ Apollo เนนความส าคญทบทบาทหนาทมากกวาตวบคคลหรอกลมบคคลใด รปภาพสญลกษณเปนรปวหารกรก แบบแผนทางวฒนธรรมเนนการบรหารทอาศยระเบยบและกฎเกณฑ ความแนนอน เหตผล และการท านายลวงหนาได ทงน
34
ปจเจกบคคลจะมบคลกลกษณะตามแบบเทพ Apollo ซงเปนเทพเจาแหงระเบยบแบบแผนและระบบราชการ มกยดถอการปฏบตงานตามกฎระเบยบ ความถกตอง และอ านาจทองคการมอบหมายใหตามบทบาททก าหนด ปจเจกบคคลในวฒนธรรมแบบนตองการสถานภาพทมนคงในการท างาน ซงไมขนกบบคลกภาพหรอตวบคคล แตขนกบ บทบาท หนาท และขอบเขตของงานทจะตองปฏบต ตองการความชดเจน เสถยรภาพ และสญญาถงอนาคตทแนนอน
3. วฒนธรรมแบบเนนงานหรอวฒนธรรมแบบ Athena (The Task Culture) เปนวฒนธรรมองคการทมงเนนใหความส าคญกบโครงการตางๆ จดเนนส าคญคอการท างานใหส าเรจตามเปาหมาย โดยเกดผลลพธดทสด องคการแบบเนนงานตองอาศยทมงานซงเปนผ เช ยวชาญ วฒนธรรมขององคการไดรบการปรบใหเหมาะกบธรรมชาตของโครงการตางๆ วฒนธรรมแบบนจะเกดประสทธภาพทดเลศตอเมอสามารถตอบสนองตอความตองการของตลาดได รปภาพสญลกษณเปนรปตาขาย แบบแผนทางวฒนธรรมเนนการบรหารทอาศยทกษะและความเชยวชาญในงาน เปนวฒนธรรมทลงทนในเรองแหลงขอมลทดทสด จงท าใหวฒนธรรมองคการแบบน มราคาแพง ทงน ปจเจกบคคลจะมบคลกลกษณะตามแบบเทพ Athena ซงเปนเทพแหงฝมอและความช านาญ มกเปนพวกทมความรความช านาญในงานทตนปฏบตเปนพเศษและอาศยความเชยวชาญในหนาทเปนพนฐานของการมอ านาจและการมอทธพลในองคการ ปจเจกบคคลแบบ Athena ชอบการรวมมอเพอหาทางออกทดทสดใหกบปญหา โดยอาศยความสามารถพเศษ ความคดสรางสรรค และตองการผลตอบแทนสง
4. วฒนธรรมแบบเนนตวตนหรอวฒนธรรมแบบ Dionysus (The Existential Culture) องคการทมวฒนธรรมแบบ Dionysus มงเนนความส าคญไปทความมวชาชพขององคการ เนนความมอสระและการพฒนาศกยภาพของปจเจกบคคลในองคการ และเนนการสรางผลงานทมความเปนวชาชพ รปสญลกษณเปนรปกลมของดวงดาว แบบแผนทางวฒนธรรมเปนการปราศรยตดตอกนภายในชมชนทมความเปนวชาชพนยม ความสมพนธของสมาชกองคการเปนอสระและไมพงพงกนมากนก วฒนธรรมองคการแบบเนนตวตนเปนแบบแผนวฒนธรรมองคการทบรหารจดการไดยากทสด ทงน ปจเจกบคคลจะมบคลกลกษณะตามแบบเทพ Dionysus เปนตวแทนของวฒนธรรมเนนความเปนตวตน มกจดอยในพวกศลปนหรอนกวชาชพทงหลาย เชน อาจารย ผเชยวชาญ ชางฝมอ หรอนกวทยาศาสตร ซงมความเปนอาชพ (Professional) และมงความสนใจอยกบการท างานของตนใหส าเรจจนเกดเปนผลงาน ซงเปนผปฏบตงานทมความเปนตวของตวเองสง มอสระ ไมคอยพงพงใคร และเปนปจเจกบคคลทบรหารจดการยากทสด 5. สรปประเดนของลกษณะของวฒนธรรมองคการทใชในการวจย
เหนไดวา วฒนธรรมองคการตามแนวคดทางวชาการขางตนมความสอดคลองกนในหลายประเดน โดยลกษณะของวฒนธรรมองคการทใชในการวจยเกยวกบวฒนธรรมองคการในครงนจะใชแนวคดของ Charles B. Handy (2009) โดยสรปเปนตวแปรในการศกษาดงน
35
5.1 Zeus เปนวฒนธรรมองคการทใหความส าคญกบการตดสนใจของผน า โดยมงความเปนเลศเรองความรวดเรวในการตดสนใจมากกวาการสนใจในรายละเอยด ผน าจะอาศยอ านาจบารมสวนตวทไดรบการยอมรบนบถอจากสมาชก และนยมใชการบรหารแบบการรวมอ านาจ ปฏสมพนธภายในองคการจงเปนแบบระบบเครอญาต ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การใชอ านาจบารมในการบรหารงานของผน า (2) การใหความส าคญกบการตดสนใจทรวดเรวมากกวาสนใจรายละเอยด (3) มงผลสมฤทธของงานในภาพรวม และ (4) การใหความส าคญกบปฏสมพนธภายในองคการ
5.2 Apollo เปนวฒนธรรมองคการทใหความส าคญกบการท างานตามกฎระเบยบโดยอาศยเหตผลและหลกฐานเปนสงส าคญในการตดสน การท างานจง เนนไปทความเปนขนตอนเพอใหเกดเสถยรภาพของงาน และสามารถท านายผลของงานลวงหนาได ผน าจะอาศยต าแหนงและบทบาททเปนทางการภายใตระบบ กฎระเบยบ และกระบวนการปฏบตงาน และใชการบรหารแบบการรวมอ านาจ ปฏสมพนธภายในองคการจงเปนแบบการสอสารดวยการใชลายลกษณอกษรตามกฎระเบยบมากกวาความเปนสวนตว ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การใชอ านาจตามกฎระเบยบในการบรหารงานของผน า (2) การใหความส าคญกบเหตผลและหลกฐานเพออางองในการตดสนใจ (3) มงผลงานตามตวชวดอยางมประสทธภาพ และ (4) การใหความส าคญกบการใชลายลกษณอกษรในการสอสาร
5.3 Athena เปนวฒนธรรมองคการทใหความส าคญกบการท างานเปนทมทอาศยทกษะความเชยวชาญของสมาชกทมแตกตางกน ผน าจะใหความส าคญกบการมสวนรวมของสมาชกในทมเพอน ามาสการตดสนใจ ดงนน ผน าจะใชการตดสนใจแบบการกระจายอ านาจ และเมอตองการยอมรบจากสมาชก ผน าจะหาเหตผลทดกวาในการท างานมาใชสนบสนนเพอใหเกดความชอบธรรมในการตดสนใจ ปฏสมพนธภายในองคการจงเปนแบบการสอสารเพอแลกเปลยนความคดในทมงานเพอใหเกดความคดสรางสรรคเชงนวตกรรม ท งน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การเปดโอกาสใหมสวนรวมในการตดสนใจของผน า (2) การใหความส าคญกบทกษะความเชยวชาญของสมาชกในทมเพอสรางสรรคผลงาน (3) มงเนนการบรรลผลสมฤทธของงานทงใน เชงปรมาณ และเชงคณภาพเพอใหเกดผลงานทดกวาทผานมา และ (4) การใหความส าคญกบการสอสารเพอแลกเปลยนความคดเหนในการท างาน
5.4 Dionysus เปนวฒนธรรมองคการทใหความส าคญกบทกษะและความเชยวชาญในการท างานของสมาชกทมความเปนมออาชพ ผน าจะใหความส าคญกบการมอสระเสรภาพในการตดสนใจของสมาชกเพอน าไปสผลงานทเปนเลศ ดงนน ผน าจะใชการบรหารงานแบบมอบอ านาจในการตดสนใจใหแกสมาชก รวมถงผน าจะอาศยความสามารถในการประสาน การรบฟง และการดแลเพอใหสมาชกยนยอมและไมตอตาน ปฏสมพนธภายในองคการจงเปนแบบการสอสารเพอแลกเปลยนความคดเหนอยางมเสรภาพทางวชาชพ ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การ
36
ใหความส าคญกบทกษะในการประสานงานของผน า (2) มงเนนการบรหารงานแบบมอบอ านาจในการตดสนใจใหแกสมาชก (3) มงเนนการบรรลผลสมฤทธของงานในระดบสงในสวนทสมาชกรบผดชอบ และ (4) การใหความส าคญกบการแลกเปลยนความคดเหนอยางมเสรภาพทางวชาชพ
การวางแผนกลยทธ
1. แนวคดในการศกษากลยทธ การบรหารองคการสมยใหมใหเปนองคการชนน าหรอเปนองคการทมศกยภาพสงสด
ในการด าเนนงานนน กลยทธ (Strategic) ถอเปนแนวคดทจ าเปนตอการบรหารงานยคใหมทสภาพแวดลอมไมแนนอน รวมถงมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว กลยทธเปนแนวทางทชวยใหองคการสามารถเลอกใชจดแขงทมภายในองคการเพอมงสความส าเรจมาผนวกกบโอกาสทไดรบจากสภาพแวดลอมภายนอกมาผนวกเปนวธการด าเนนงานใหเหมาะสมกบสถานการณทงภายในและภายนอกองคการ ในการด าเนนงานนน องคการภาครฐมกมงเนนการใหบรการทมประสทธภาพ ดงนน การจดท าแผนกลยทธขององคการภาครฐจงมกเปดโอกาสใหผเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสยในทกภาคสวนไดเขาไปมสวนรวมในการจดท าแผนกลยทธขององคการ นอกจากน การจดท าแผนกลยทธของหนวยงานจะตองมความสอดคลองและเชอมโยงกบภาพรวมขององคการ เพอขบเคลอนการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจตามวสยทศนขององคการในอนาคต
2. ความหมายของการวางแผนกลยทธ 2.1 ความหมายของการวางแผนกลยทธตามแนวคดทางวชาการ
Samuel C. Certo and Peter J. Paul (1991, p.17) ไดใหนยามวา กลยทธ หมายถง วธการด าเนนงานทมนใจไดวาจะน าไปสความส าเรจตามวตถประสงคขององคการ
P.M Wright and Other. (1992, p.15) ใหค านยามวา กลยทธ หมายถง แผนของผบรหารระดบสงทจะน าไปสผลลพธตางๆ ทสอดคลองกบภารกจและเปาประสงคขององคการ
Mary. Coulter (2005, p.5) กลาววา กลยทธคอ การตดสนใจและการกระท าไปสเปาหมายโดยตรงในการใชทรพยากรและศกยภาพเพอสรางโอกาสและปองกนภยนตรายตางๆ ขององคการ
สมชาย ภคภาสนววฒน (2542, หนา 4) กลาวไววา กลยทธ หมายถง การตดสนใจท สมพนธกบการคาดการณการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม เปนการตดสนใจบนฐานของสมมตฐานการปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมในอนาคต
Don Hellriegel and John W. Slocum (1982, p.184) กลาววา แผนกลยทธเปนแผนซงเกดขนจากกระบวนการวเคราะหสภาพแวดลอม การวเคราะหธรรมชาตขององคการการก าหนดจดมงหมาย และการจ าแนก ประเมน และเลอกแนวปฏบตส าหรบองคการโดยผลลพธทไดจากกระบวนการนคอจดหมายและกลยทธซงจะน าไปใชเปนปจจยปอนในกระบวนการจดท าแผน
37
ปฏบตการเพอแปลงจดหมายและกลยทธขององคการใหเปนกลยทธการปฏบตงานทมความละเอยดชดเจนยงขน
Marios I. Katsioloudes (2006, pp.13-14) กลาววา แผนกลยทธประกอบดวยกลยทธทก าหนดขนเพอขบเคลอนการด าเนนการใหสอดคลองกบขดความสามารถขององคการ และบรบทหรอสภาพแวดลอมภายนอก
Stephen P. Robbins and M. Coulter (2012, p.235) กลาววา แผนกลยทธเปนแผนการด าเนนงานขององคการทครอบคลมเปาหมายความส าเรจทงหมดขององคการ โดยมแผนการปฏบตการเปนแผนในการด าเนนงานเฉพาะสวนใหเปนไปดวยความเรยบรอย แผนกลยทธกบแผนปฏบตการมขอแตกตางกนอยางชดเจนคอแผนกลยทธเปนแผนในลกษณะกวางในขณะทแผนปฏบตการเปนแผนในลกษณะแคบหรอเจาะจง
Henry Mintzberg and James Brian Quinn (1996, p.3) กลาวไววา การวางแผนเชงกลยทธ หมายถง รปแบบทเปนการผสมผสานระหวางเปาหมายหลกขององคการ นโยบาย และขนตอนการปฏบตทวทงองคการ การวางแผนเชงกลยทธทเหมาะสมจะชวยใหองคการสามารถจดสรรการใชทรพยากรอยางเหมาะสม และชวยใหองคการสามารถปรบตวตอสภาวะแวดลอมภายนอกไดอยางมประสทธภาพ
J.A. Pearce and R.B. Robinson (1996, p.12) ใหความหมายวา การวางแผนกลยทธ คอ เซตของการตดสนใจและการปฏบตทกอใหเกดผลลพธเปนแผน และการน าทออกแบบไวไปปฏบตใหเกดบรรลตามวตถประสงคขององคการ
2.2 ความหมายของการวางแผนกลยทธจากงานวจยทเกยวของ ทวเกยรต ประพฤทธตระกล (2553, หนา 71)ไดกลาววา การวางแผนกลยทธ หมายถง
ประสทธภาพขององคการในการบรหารและการก าหนดแนวทางขององคการทจะเปนไปในอนาคต และแนวทางหรอวธการในการพฒนาตางๆ ทจะท าใหองคการกาวไปสเปาหมายทตงไว
ศกดพนธ ตนวมลรตน (2553, หนา 23) ไดกลาววา การวางแผนกลยทธ หมายถง กระบวนการของการก าหนดทศทางและวตถประสงคขององคกร ก าหนดแผนทงในระยะสน กลาง และยาว และการน าแผนไปปฏบตใหเกดผลซงจดท าเปนเอกสารทระบ วสยทศน ภารกจ และ กลยทธตางๆ ในการด าเนนงานขององคการหนงๆ เปนแผนระยะยาวทบอกทศทางการด าเนนงานขององคการส าหรบใชเปนเครองมอในการประสานงานและก ากบตดตามการด าเนนงานในสวนตางๆ ขององคการใหเปนไปในทศทางและจงหวะทสอดคลองกน ซงจดท าขนจากการวเคราะหสภาพการณภายนอกและภายในองคการเพอคาดคะเนแนวโนมของสถานการณ และก าหนดทศทางการด าเนนงานขององคการใหสอดคลองเหมาะสมกบแนวโนมของสถานการณดงกลาว
38
ทววรรณ อนดา (2552, หนา 27) ไดกลาวเอาไววา การบรหารเชงกลยทธ หมายถง กระบวนการบรหารทชวยใหการบรหารงานบรรลเปาประสงคอยางมประสทธภาพและประสทธผลสอดคลองกบสภาพแวดลอมและสถานการณทเกดขนในปจจบน
สรปไดวา การวางแผนกลยทธเปนกระบวนการตดสนใจเพอก าหนดทศทางในอนาคตขององคกร โดยก าหนดวสยทศน เปาหมายระยะยาวทชดเจนและก าหนดแนวทางวธด าเนนการอยางเปนระบบอยางดทสดเพอน าองคการใหบรรลถงวตถประสงคตามวสยทศนทตองการ
3. ความส าคญของการวางแผนกลยทธ การวางแผนกลยทธถอเปนเครองมอทส าคญของการบรหารสมยใหมทมงเนนในเรอง
ของการเพมโอกาสความส าเรจขององคการในระยะยาว โดยอาศยการวเคราะหและประเมนสภาพการณทงภายในและภายนอกองคการทเกยวของกบเปาหมายเพอน ามาสการวางแผนกลยทธทมงไปสผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว ทงน การวางแผนกลยทธมความส าคญและมประโยชนตอองคการ ดงน (1) ชวยใหการก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และทศทางในการด าเนนงานขององคการมความชดเจนและสอดคลองกบการเปลยนแปลงทเกดขนรอบดาน (2) ชวยใหการด าเนนงานของทกสวนภายในองคการเปนไปอยางมเอกภาพและมงไปสเปาหมายเดยวกน (3) ชวยให ผเกยวของทกระดบมสวนรวมในการรเรมสรางสรรคและพฒนาองคการใหมความกาวหนามประสทธผลและประสทธภาพมากยงขน (4) ชวยใหองคการสามารถคาดเดาถงปญหาทจะเกดขน และแสวงหาเทคนควธในการเปลยนแปลงปญหาใหเปนโอกาสไดอยางเหมาะสม ซงจะชวยใหการด าเนนงานเปนไปอยางราบรนและบรรลผลส าเรจไดตามเปาหมายทก าหนด (5) ชวยใหผบรหารทกระดบมวสยทศนชดเจน และเขาใจไดตรงกน รวมถงสามารถตดสนใจไดอยางรอบคอบ และลดความเสยงในการด าเนนงานขององคการ (Stephen .P. Robbins and M. Coulte, 2012, pp. 253-254; Thomas L. Wheelen and J. David Hunger 2010, p.54)
4. การวางแผนกลยทธทมประสทธผล Charles W. L. Hill and Gareth R. Jonesand (2009, pp.10-11) ไดจ าแนกขนตอนในการ
จดท าแผนกลยทธออกเปน 5 ขนตอนคอ 1. ขนการก าหนดพนธะกจและเปาหมายขององคการ 2. ขนการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกองคการเพอคนหาโอกาสและภยคกคาม 3. ขนการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในองคการเพอคนหาจดแขงและจดออน 4. ขนการก าหนดกลยทธเพอสรางความเขมแขงใหแกองคการ โดยกลยทธทก าหนดขน
ตองสอดคลองกบพนธะกจและเปาหมายขององคการ 5. ขนน ากลยทธไปสการปฏบต
39
ทงน แผนกลยทธจงเปนเครองมอทางการบรหารทสะทอนใหเหนถงทศทางการตดสนใจอยางเปนระบบเพอใหองคการสามารถบรหารจดการใหประสบผลส าเรจตามเปาหมายทวางไว ดงนน แผนกลยทธจงควรมรายละเอยดทส าคญอยางครบถวน และควรเขยนไวเปนลายลกษณอกษรเพอใหสามารถน ามาทบทวน ปรบปรง และยนยนกบสงทไดก าหนดไวกอนเรมด าเนนการ เพอน ามาสการประเมนผลและด าเนนการปรบปรงแกไขตอไป
Gregory G. Dess and Alex Miller (1993, p.75) กลาววากระบวนการบรหารเชงกลยทธประกอบดวย 4 สวนทส าคญดงน
1. การวเคราะหเชงกลยทธ (Strategic Analysis) ซงประกอบดวยกระบวนการยอย 3 สวนคอ 1.1 เปาหมาย (Goal) เปาหมายเชงกลยทธ (Strategic Goal) เปนการก าหนดวสยทศน
ภารกจ และวตถประสงค ซงเปนจดมงหมายในการใชความพยายามขององคก ารเพอใหเปนเปาหมายเชงกลยทธ ซงเปนการน าไปการก าหนดสกลยทธ
1.2 การวเคราะห SWOT (SWOT Analysis) โดยโอกาสและอปสรรคจากภายนอกองคการซงไมสามารถควบคมไดและมผลตอการบรรลเปาหมายขององคการ ไดแก ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานวฒนธรรมประเพณ ดานประชากรศาสตร ดานสงแวดลอมทางธรรมชาต ดานการเมองและรฐบาล แนวโนมทางการแขงขน และเหตการณ ส าหรบจดแขงและจดออนทอยภายในองคการซงสามารถควบคมไดและมผลตอการบรรลเปาหมายขององคการ ไดแก วฒนธรรมองคการ บคลากร ระบบการบรหารงาน สารสนเทศและเทคโนโลยในการท างาน
1.3 การก าหนดกลยทธ (Strategy Formulation) โดยการวเคราะหกลยทธทสมเหตสมผล มเกณฑในการวเคราะห 3 ระดบคอ (1) กลยทธระดบองคการ (Co-operate Level Strategy) เปนกระบวนการก าหนดลกษณะทงหมดและจดมงหมายขององคการ ประกอบดวย การลงทน การด าเนนการ การพฒนาปรบปรงองคการ (2) กลยทธระดบธรกจ (Business Level Strategy) เปนกลยทธทพยายามหาวธการแขงขนในแตละองคการทพยายามจะสรางขน และ (3) กลยทธระดบหนาท (Function Level Strategy) เปนการสรางขอไดเปรยบส าหรบการด าเนนงาน และท าใหองคการประสบผลส าเรจ โดยขนอยกบคณคา (Value Chain) โดยค านงถงคณภาพ (Quality) ประสทธภาพ (Efficiency) และการสงมอบคณคา (Value Delivery) ใหกบผบรการ
2.การปฏบตตามกลยทธ (Strategy Implementation) เปนกระบวนการของการเปลยนแปลงแผนกลยทธทก าหนดไวใหเปนจรงในเชงรปธรรม และเปนไปตามเปาหมายทก าหนด
3. การควบคมเชงกลยทธ (Strategic Control) เพอตดตามการปฏบตงานตามแผนและการปรบปรงแผนการพฒนาสภาพแวดลอมภายนอกและภายใน
4. ภาวะผน าเชงกลยทธ (Strategic Leadership) หมายถง ความสามารถมอทธพลเหนอผอนในดานการกระท า มการจดการ การประสมประสานและเปลยนแปลง
40
Thomas L. Wheelen and J. David. Hunger (2010, p.54) กลาววา รปแบบพนฐานของการวางแผนเชงกลยทธ ประกอบดวย 4 องคประกอบ คอ
1. การวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ (Organizational Environment) หมายถง แรงผลกดนตางๆ ทสงผลกระทบตอการบรหารงานขององคการ ประกอบดวย สภาพแวดลอมภายนอกองคการ (External Environment) สภาพแวดลอมภายในองคการ (Internal Environment)
2. การวเคราะหสภาพแวดลอมทางการแขงขน ประกอบดวย (1) อปสรรคจากคแขงขนทเขามาใหม (Threat of New Entrants) (2) อ านาจการตอรองของผขายปจจยการผลต (The Bargaining Power of Suppliers) (3) อ านาจการตอรองของผซอ (The Bargaining Power of Buyers) (4) อปสรรคจากผลตภณฑหรอบรการทสามารถใชทดแทนได (The Threat of Substitute Products or Services) และ (5) ระดบการแขงขนระหวางธรกจเดม (The Degree of Rivalry Among Existing Competitors)
3. การจดท ากลยทธ (Strategic Formulation) หมายถง การน าขอมลและความรตางๆ จากการก าหนดทศทางขององคการ และการวเคราะหปจจยภายนอก และภายในองคการมาจดท าเปนกลยทธในระดบและรปแบบตางๆ รวมทงการประเมน และคดเลอกวากลยทธใดทมความเหมาะสมกบองคการมากทสด
4. การปฏบตตามกลยทธ (Strategic Implementation) หมายถง การน ากลยทธทไดจดท าและคดเลอกไวในขนตอนท 3 มาปฏบตเพอใหการด าเนนงานขององคกรบรรลถงวตถประสงคและเปาหมายทตงไว กระบวนการวางแผนกลยทธจงเปนกระบวนการทมล าดบขนตอนทเกยวเนองสอดคลองสมพนธกน
สพาณ สฤษฎวานช (2546, หนา 24-25) ไดอธบายวาในการวางแผนกลยทธตองก าหนดภารกจหลก และวตถประสงคหลกขององคการ ตรวจสอบและวเคราะหสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ แลวจงก าหนดกลยทธหลก และจะตองคดเลยไปถงขนของการน าไปปฏบตวาจะมปญหาและอปสรรคอะไร จะตองเตรยมการในเรองอะไร เพอใหสามารถน าไปปฏบตได จากนนตองมการตดตามและประเมนผลแผนกลยทธ ขนตอนการวางแผนกลยทธไว 3 ขนตอนดงน
1. การวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ 1.1 รปแบบและวธการวเคราะหสภาพแวดลอมเปนการวเคราะหสถานการณโดยใช
เทคนคการวเคราะหแบบ SWOT Analysis โดยจ าแนกเปน 2 ลกษณะคอ 1.1.1 การวเคราะหสภาพภายในองคการเพอคนหาจดแขง และจดออนขององคการ
ทเกยวของกบการด าเนนงาน 1.1.2 การวเคราะหสภาพภายนอกองคการเพอคนหาโอกาส และอปสรรคทเกยวของ
กบการด าเนนงาน ซงการวเคราะหแบบ SWOT Analysis เพอใหองคการรจกตนเองและรจกสภาพแวดลอมชดเจนมากยงขน
1.2 การก าหนดวสยทศน พนธะกจ และเปาประสงคขององคการ
41
1.2.1 การก าหนดวสยทศนจะชวยใหเหนถงเปาหมายทองคการตองการอยางชดเจน 1.2.2 การก าหนดพนธะกจจะชวยใหเหนถงวตถประสงค และเปาประสงคขององคการ
โดยพนธะกจตองสามารถปรบเปลยนใหเหมาะสมไดตามสถานการณ แตควรใหสอดคลองกบภารกจ หนาท หรอวตถประสงคขององคการ ส าหรบเปาประสงคขององคการควรมลกษณะดงน (1) สามารถวดหรอตรวจสอบได (2) มความเปนไปไดทจะบรรลผลส าเรจ (3) ปรบเปลยนใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปได และ (4) เชอมโยงกบกลยทธในการด าเนนงาน
2. การก าหนดกลยทธขององคการ 2.1 แนวทางในการก าหนดกลยทธ โดยใชเทคนคการวเคราะหสภาพแวดลอมแบบ
SWOT Analysis มขนตอนในการพจารณาคอ (1) การพจารณาโอกาส โดยน ามาพจารณารวมกบจดแขงขององคการ เพอสรางกลยทธเชงรก (2) การพจารณาถงภยคกคาม โดยน ามาพจารณารวมกบจดแขงขององคการ เพอสรางกลยทธการปองกน
2.2 การก าหนดผลส าเรจทพงประสงค โดยพจารณาจาก (1) ปจจยความส าเรจ และ (2) ตวชวดผลงาน แนวคดทางวชาการขางตนท าใหเหนถงความสอดคลองในประเดนตางๆ แสดงไดดงภาพ
ภาพประกอบท 10 ภาพรวมการวางแผนกลยทธตามแนวคดของ Henry Mintzberg ; B. and
Lampel, J. Ahlstrand ทมา : Henry Mintzberg ; B. and Lampel, J. Ahlstrand 1998, p.26
42
5. สรปประเดนของการวางแผนกลยทธทใชในการวจย เหนไดวา แนวทางและขนตอนในการวางแผนกลยทธตามแนวคดทางวชาการขางตนม
ความสอดคลองกนในหลายประเดน โดยการวางแผนกลยทธสวนใหญจะมงเนนไปท 3 ขนตอนหลก ไดแก การวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ การจดท าหรอการก าหนดแผนกลยทธ และการน ากลยทธสการปฏบต ซงประเดนของการวางแผนกลยทธทใชในการวจยมดงน
5.1 แนวคดทเกยวของกบการวางแผนกลยทธ 5.1.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ เปนการประเมนสถานภาพของ
องคการโดยเลอกใชเทคนคการวเคราะหทเหมาะสม เพอประโยชนในการตดสนใจเลอกกลยทธในการด าเนนงานใหสอดคลองกบสถานการณมากทสด โดยทวไป SWOT Analysis ถกนยมน ามาใชเปนเครองมอในการวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ ซงจากการศกษาพบวา SWOT Analysis เปนผลงานของ Humphrey ในชวงป ค.ศ.1960-1970 เพอคนหาสาเหตวาท าไมการวางแผนดาน การประสานงานจงไดลมเหลว โดยใชชอวา SOFT Analysis ซงมาจากการตงค าถามเพอวเคราะหวา ปจจยทดและปจจยทไมดของการด าเนนงานคออะไร ทงน ปจจยทดในปจจบนหมายถงความพงพอใจ (Satisfaction) และปจจยทดในอนาคตหมายถงโอกาส (Opportunity) ส าหรบปจจย ทไมดในปจจบนหมายถงความลมเหลว (Fault) และปจจยทไมดในอนาคตหมายถงขอจ ากดหรออปสรรค (Threat) ตอมาในป ค.ศ. 1964 Urick and Orr ไดพฒนาเปลยนตวอกษร F เปน W และเรยกเทคนคการวเคราะหนใหมวา SWOT Analysis ซงไดถกน ามาใชอยางแพรหลายในเวลาตอมาจงกลาวไดวา SWOT Analysis มววฒนาการมาจาก SOFT Analysis (วรช วรชนภาวรรณ, 2554, หนา 11-12) ทงน Jeffrey P. Harrison (2010, p.92) ไดกลาวเอาไววา SWOT Analysis คอ การยกตวอยางเกยวกบจดแขงและจดออนภายในองคการ รวมถงโอกาสในการเจรญเตบโตและการปรบปรงองคการส าหรบหลบหลกอปสรรคจากภายนอกองคการเพอใหอยรอดในอนาคต
1) จดแขง (Strength) K. J. Tuckwell (2007, pp. 47-51) ไดกลาวไววา จดแขง หมายถง การ
สนบสนนจากภายในองคการหรอปจจยภายในทสนบสนนหรอเอออ านวยตอองคการในการบรรลวตถประสงค
Jeffrey P. Harrison (2010, p.93) ไดกลาวไววา จดแขง หมายถง ปจจยตางๆ ทองคการมความพรอมอยางสมบรณ ซงจดแขงจะชวยใหบรรลเปาหมายขององคการ และน าไปสการก าหนดการปรบตวทมคณภาพ
ชยยศ สนตวงศ และนตยา เจรยงประเสรฐ (2546, หนา 51) ไดกลาววา จดแขง (Strengths) คอ ทรพยากรทองคการไดพฒนาเปนขดความสามารถและกระบวนการซงน ามาใช และพฒนาไปสความไดเปรยบในการแขงขนทยงยน
2) จดออน (Weakness)
43
K. J. Tuckwell (2007, pp.47-51) ไดกลาวไววา จดออน หมายถง ขอบกพรองจากภายในองคการหรอปจจยภายในทไมสนบสนนหรอไมเอออ านวยตอองคการในการบรรลวตถประสงค
Jeffrey P. Harrison (2010, p.93) ไดกลาวไววา จดออน หมายถง ปจจยตางๆ ขององคการทท าใหตนทนสงขน และท าใหคณภาพในการท างานลดลง ซงท าใหองคการจ าเปนตองมการปรบปรงปจจยทเปนจดออนเพอมใหน าไปสความลมเหลว
ชยยศ สนตวงศ และนตยา เจรยงประเสรฐ (2546, หนา 51) ไดกลาววา จดออน (Weaknesses) คอ ทรพยากรและความสามารถทยงขาดหรอไมเพยงพอ ซงเปนภยคกคามตอองคการทพฒนาความไดเปรยบในการแขงขนทยงยน
3) โอกาส (Opportunity) K. J. Tuckwell. (2007, pp.47-51) ไดกลาวไววา โอกาส หมายถง การ
สนบสนนจากภายนอกองคการหรอปจจยภายนอกทสนบสนนหรอเอออ านวยตอองคการในการบรรลวตถประสงค
Jeffrey P. Harrison. (2010, p.94) ไดกลาวไววา โอกาส หมายถง สญญาณใหมๆ จากภายนอกองคการทชวยใหองคการประสบความส าเรจตามเปาหมายท ก าหนด ซงเปนปจจยภายนอกทชวยเออใหองคการมคณภาพ และมประสทธภาพสงขน
ชยยศ สนตวงศ และนตยา เจรยงประเสรฐ (2546, หนา 51) ไดกลาววา โอกาส (Opportunities) คอ แนวโนมหรอการเปลยนแปลงของปจจยสภาพแวดลอมภายนอกทเปนบวกหรอทจะชวยปรบปรงการดาเนนงานขององคการ
4) ขอจ ากดหรออปสรรค (Threat) K. J. Tuckwell. (2007, pp.47-51) ไดกลาวไววา อปสรรค หมายถง ขอบกพรอง
จากภายนอกองคการ หรอปจจยภายนอกทไมสนบสนนหรอไมเอออ านวยตอการด าเนนงานขององคการในการบรรลวตถประสงค
Jeffrey P. Harrison. (2010, p.93) ไดกลาวไววา อปสรรค หมายถง ปจจยเชงลบทมผลกระทบตอประสทธภาพขององคการ ซงเปนปจจยทไมสามารถควบคมไดและไมสามารถเหนไดอยางชดเจน ซงปจจยเหลานจะกดดนใหองคการมสมรรถนะลดลง
ชยยศ สนตวงศ และนตยา เจรยงประเสรฐ (2546, หนา 51) ไดกลาววา ภยคกคาม (Threats) คอ แนวโนมหรอการเปลยนแปลงของปจจยสภาพแวดลอมภายนอกทเปนลบหรอทจะคกคามบนทอนการดาเนนงาน
5) ขอพจารณาในการวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ ทงน กรมประมง (2554, หนา 12) ไดกลาวถงคณสมบตทดของ SWOT Analysis
ในเอกสารคมอการจดท ายทธศาสตรฉบบปรบปรงวาควรมลกษณะดงน (1) มความเชอมโยงกบ
44
กรอบนโยบายรฐบาลและระเบยบวาระแหงชาต (2) แสดงถงลกษณะเฉพาะตวขององคกร ทงในแงจดออนและจดแขง ซงสามารถเปนพนฐานประเดนในการพฒนา (3) สะทอนถงปญหาและความตองการของประชาชนในพนทบรการ (4) เปนขอเทจจรงมขอมลสนบสนน ไมใชความคดเหน (5) ค านงถงสภาวะแวดลอมทเปลยนไป และ (6) มความสมดลระหวางการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกและภายใน
Maree. Conway (2009, pp.3-12) ไดกลาวถงวตถประสงคในการวเคราะหสภาพแวดลอมวาเปนการจ าแนกขอมลทเกยวของกบองคการ ทงทเปนแนวโนมทเปลยนแปลงและเปนสญญาณทเปนภยตอองคการเพอทจะคดวเคราะหกลยทธในการด าเนนงานขององคการในอนาคตใหสอดคลองกบสภาพทเปลยนแปลงไป โดยหลกการวเคราะหสภาพแวดลอมมดงน
1. ตองถอเปนขอตกลงทส าคญขององคการในการวเคราะหสภาพแวดลอม และทส าคญผบรหารตองใหความส าคญกบการวเคราะหสภาพแวดลอม
2. ตองมความเขาใจเปนอยางดกบสภาพแวดลอมทจะตองท าการวเคราะห เชน ตองมความเขาใจในสภาพของสงคม เศรษฐกจ การเมอง เทคโนโลย ฯลฯ ทมอยในขณะนน
3. แตงตงทมงานทรบผดชอบในการวเคราะหสภาพแวดลอม ซงควรประกอบดวยจ านวนทเหมาะสมและจ าเปนอยางยงทจะตองพจารณาคดสรรบคคลทมความคดสรางสรรค รวมถงบคคลทคดนอกกรอบ และบคคลทอยภายนอกองคการ เพอใหแงมมทเปนประโยชน และมมมองทหลากหลาย
4. จ าแนกค าถามส าคญทองคการกาลงเผชญอยในปจจบน ซงค าถามดงกลาวอาจเรมจากประเดนกลยทธขององคการในปจจบนและการคาดการณทองคการจะตองเผชญในอนาคต ซงจะตองค านงถงผลกระทบของสภาพแวดลอมและอนาคตทองคการจะตองเผชญ
5. ตองค านงถงกรอบของระยะเวลาในการวเคราะหสภาพแวดลอม การวเคราะหทจะประสบความส าเรจจะตองเรมจากปจจบนและคาดการณไปอก 5-10 ปขางหนา และตองพจารณาถงการพฒนากลยทธทสอดคลองกบสภาพแวดลอมในขณะนนและกลยทธในการพฒนาในอนาคต
กลชล จงเจรญ (2554, หนา 27-28) ไดกลาววา กระบวนการในการวเคราะหสภาพแวดลอมม 8 ขนตอน ดงน
1. วเคราะหถงจดประสงคและความตองการในการก าหนดนโยบายและแผน 2. ก าหนดขอบเขตของประเดนทตองการศกษา รวมทงโอกาสและ
ผลกระทบของการก าหนดนโยบายและแผน 3. รวบรวม วเคราะหและแปลผลขอมลรวมทงคาดการณถงผลกระทบเมอ
เวลาน านโยบายและแผนไปปฏบต 4. ออกแบบทางเลอกในการพจารณารวมทงระบเหตผลในแตละทางเลอก
45
5. ประเมนผลการคาดการณผลกระทบทจะเกดขนและอธบายถงผลกระทบในแตละดานทจะเกดขนทงผลกระทบทางตรงและผลกระทบทางออม
6. เปรยบเทยบวธการวดผลกระทบทไดคาดการณไวกบเกณฑการประเมน 7. ตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด และน าไปสอบถามผทไดรบผลกระทบ
เพอใหไดขอมลทครอบคลมและเปนขอมลทจะสงผลตอประสทธภาพของการด าเนนงาน 8. น าทางเลอกไปปฏบตและตดตามผลและบนทกผลการปฏบต
5.1.2 การจดท าหรอการก าหนดแผนกลยทธ เปนการน าขอมลทไดจาก SWOT Analysis มาจดท าตารางเมตรกซดงน
ตารางท 1 เมตรกซ ทไดจาก SWOT Analysis
ทมา : ปรากรม วารณประภา, 2556, หนา 35
ประยงค เนาวบตร (2554, หนา 25) ไดเสนอตารางการวเคราะหสภาพแวดลอมเพอน ามาก าหนดเปนกลยทธขององคการดงน
46
ตารางท 2 การวเคราะหสภาพแวดลอมเพอน ามาก าหนดเปนกลยทธขององคการ
โอกาส ภยคกคาม จดแขง จดออน กลยทธทใช มาก นอย มาก นอย ควรใชกลยทธในเชงรก (Aggressive) เพอเพมจ านวน
ผรบบรการ หรอพฒนาวธการ/ผลตภณฑขนใหมเพอเปนชองทางในการขยายบรการใหเพมมากขน
มาก นอย นอย มาก ควรใชกลยทธการพฒนาองคการ (Turnaround) เพอแกไขจดออน และเพมโอกาสใหมากขน
นอย มาก มาก นอย ควรใชกลยทธการปองกนตว (Defensive) เพอน า จดแขงมาใชตอตานกบภยคกคาม หรอการแตกตว (Diversification) เพอน าจดแขงไปใชในการสรางโอกาสในดานอน
นอย มาก นอย มาก ควรใช กลย ทธ การประคองต วหร อถอยฉาก (Retrenchment) หรอหาทางหนเหไปท ากจการอยางอนทมความเหมาะสมมากกวา
ทมา : ประยงค เนาวบตร, 2554, หนา 25
ซงการจดท าตารางเมตรกซเปนการวเคราะหความสมพนธระหวางจดแขง (Strength) จดออน (Weakness) โอกาส (Opportunity) และอปสรรค (Threat) เพอน ามาก าหนดแผนกลยทธขององคการได 4 แนวทางคอ
1) กลยทธ SO Thomas L. Wheelen and J. David Hunger (2002, p.114) ไดกลาวไว
วากลยทธ SO เปนต าแหนงหรอสถานการณทเปนเปาหมายของทกองคการ โดยองคการจะใช กลยทธจดแขงและขอไดเปรยบจากโอกาส ถามจดออนกจะพยายามแกไขเพอใหเปลยนเปนจดแขง ถาเผชญภยคกคามกตองพยายามเปลยนใหเปนโอกาส ในกรณนองคการจะใชจดแขงทมเพอสรางขอไดเปรยบจากโอกาส
วรช วรชนภาวรรณ (2554, หนา 11-12) กลาววา กลยทธ SO ไดมาจากการน าจดแขง (Strength) และโอกาส (Opportunity) มาพจารณารวมกน เพอน ามาก าหนดเปนแผนกลยทธเชงรก โดยพจารณาจากสภาพแวดลอมภายนอกทเปนโอกาสและสภาพแวดลอมภาย ในท เปนจดแขงซงหมายความวาสภาพแวดลอมภายนอกองคการอยในสภาพท เ ออตอการด าเนนงาน และสมรรถนะภายในองคการมความเขมแขงและสอดคลองกบการด าเนนภารกจใ หบรรลผล ส าเรจ จงท าใหการด าเนนงานขององคการควรอยในต าแหนงทรกไปขางหนา และเปน
47
ภาวะทมความเหมาะสมในขยายงาน และสรางความเจรญเตบโตใหแกององคการ ประยงค เนาวบตร (2554, หนา 26) ไดกลาวเพมเตมวา การก าหนด
กลยทธขององคการโดยใชกลยทธเชงรก (SO Strategy) เมอตองการน าจดแขงและโอกาสทเปดกวางไปใชใหเปนประโยชน
2) กลยทธ ST Thomas L. Wheelen and J. David Hunger (2002, p.114) ไดกลาวไว
วา กลยทธ WOเปนสถานการณทธรกจพยายามใหมจดออนต าสด และมโอกาสสงสด ดงนน องคการทมจดออนในบางกรณจะตองพยายามหาวธการแกไข โดยการใชขอไดเปรยบจากเทคโนโลยหรอบคลากรทมทกษะจากภายในการพฒนาองคการ ในกรณนองคการจะพยายามแกไขจดออน และสรางขอไดเปรยบจากโอกาส
วรช วรชนภาวรรณ (2554, หนา 11-12) กลาววา กลยทธ ST ไดมาจากการน าจดแขง (Strength) และอปสรรค (Threat) มาพจารณารวมกน เพอน ามาก าหนดเปนแผนกลยทธเชงปองกน ซงหมายความวาสภาพแวดลอมภายนอกองคการอยในสภาพทไมเออ และเปนอปสรรคขดขวางตอการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจ แตสมรรถนะภายในองคการมความเขมแขงและสอดคลองกบการด าเนนภารกจใหบรรลผลส าเรจ จงท าใหการด าเนนงานขององคการควรอยในต าแหนงทรอโอกาสโดยการพฒนาสมรรถนะใหเขมแขงขนเพอรกไปขางหนา และเปนภาวะทมความเหมาะสมกบการขยายกจการใหเจรญเตบโตตอไปเมอมโอกาส
ประยงค เนาวบตร (2554, หนา 26) ไดกลาวเพมเตมวา การก าหนด กลยทธขององคการโดยใชกลยทธเชงรบ (ST Strategy) เมอตองการนาจดแขงไปจดการกบภยคกคามจากภายนอกหรอใชจดแขงใหเปนประโยชน แตเลยงภยคกคาม
3) กลยทธ WO Thomas L. Wheelen and J. David Hunger (2002, p.114) ไดกลาววา
กลยทธ ST เปนสถานการณทธรกจมจดแขงและมภยคกคามจากสภาพแวดลอมภายนอก เปาหมายขององคการ คอ พยายามใหมจดแขงสงสด และมภยคกคามต าสด ดงนน องคการอาจใชจดแขงดานเทคโนโลย การเงน การบรหารจดการ หรอการตลาด เพอขจดภยคกคามจากค แขงขน ในกรณนองคการจะใชจดแขงเพอหลกเลยงหรอเอาชนะภยคกคามใหได
วรช วรชนภาวรรณ (2554, หนา 11-12) กลาววา กลยทธ WO ไดมาจากการน าจดออน (Weakness) และโอกาส (Opportunity) มาพจารณารวมกน เพอน ามาก าหนดเปนแผนกลยทธเชงแกไข ซงหมายความวาสภาพแวดลอมภายนอกองคการอยในสภาพทเออตอการด าเนนงาน แตสมรรถนะภายในองคการมความออนแอ เปนปญหาในการท างาน และไมเหมาะสมทจะด าเนนภารกจใหบรรลผลส าเรจ จงท าใหการด าเนนงานขององคการควรอยในต าแหนงทหยดและเรงใหมการปรบปรงและพฒนาตนเองโดยดวนกอนทจะรกไปขางหนา เพอใหเกดศกยภาพใน
48
การสรางความเจรญเตบโตใหแกององคการในอนาคต ประยงค เนาวบตร (2554, หนา 26) ไดกลาวเพมเตมวา การก าหนดกล
ยทธขององคการโดยใชกลยทธเชงปรบ (WO Strategy) เมอตองการลดจดออนและใชโอกาสใหเปนประโยชน เนองจากเหนโอกาสภายนอก แตภายในยงมปญหา
4) กลยทธ WT Thomas L. Wheelen and J. David Hunger (2002, p.114) ไดกลาววา
กลยทธ WT เปนสถานการณทธรกจมจดออนและมภยคกคาม โดยมเปาหมายเพอสรางจดแขงและขจดภยคกคามใหต าสด โดยองคการอาจใชวธการรวมลงทน การลดคาใชจาย การเลกผลตผลตภณฑทไมมก าไรในกรณนองคการจะพยายามสรางจดแขงและเอาชนะภยคกคามใหได
วรช วรชนภาวรรณ (2554, หนา 11-12) กลาววา กลยทธ WT ไดมาจากการน าจดออน (Weakness) และอปสรรค (Threat) มาพจารณารวมกน เพอน ามาก าหนดเปนแผน กลยทธเชงรบ ซงหมายความวาสภาพแวดลอมภายนอกองคการอยในสภาพทไมเออ และเปนอปสรรคขดขวางตอการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจ รวมถงสมรรถนะภายในองคการยงคงมความออนแอ เปนปญหาในการท างาน และไมเหมาะสมทจะด าเนนภารกจใหบรรลผลส า เรจ จงท าใหการด าเนนงานขององคการควรอยในต าแหนงทหยดนงและเรงใหมการปรบปรงและพฒนาสมรรถนะภายในองคการใหมศกยภาพสงขนโดยดวน เพอรอโอกาสใหองคการอยในภาวะทมความเหมาะสมในการด าเนนภารกจ รวมถงรอจงหวะหรอปรบเปลยนภารกจบางสวนเพอความอยรอดขององคการในอนาคต
ประยงค เนาวบตร (2554, หนา 26) ไดกลาวเพมเตมวา การก าหนด กลยทธขององคการโดยใชกลยทธเชงถอย (WT Strategy) เมอตองการลดจดออนและภยคกคามใหเหลอนอยทสดในบางสถานการณองคการอาจจาเปนตองตอสเพอความอยรอด ดงนนจงควรเลอกใชกลยทธการพลกวกฤตใหเปนโอกาส (Retrenchment Strategy)
จากหลกการก าหนดแผนกลยทธดงกลาวไดน ามาสการวางแผนกลยทธทมประสทธผลขององคการโดยมแนวคดทางวชาการสนบสนน ดงน
Russell L. Ackoff (1970, pp.5-6) กลาววา แผนทดจะตองมองคประกอบทส าคญ 5 สวน คอ
1. จดหมาย (Ends) เปนองคประกอบทแสดงถงวตถประสงค ความมงหวง หรอจดมงหมายของแผนทไดก าหนดขน โดยอาจชถงสภาพปญหาหรอความเปนมาหรอภมหลงทตองท าใหมการวางแผน และรวมถงประโยชนทจะเกดขนจากการวางแผนนน
2. วธการ (Means) เปนองคประกอบทแสดงถงการน าขอมลมาวเคราะห แลวก าหนดเปนทางเลอกไวหลายทางเลอก เพอน าไปสการปฏบตใหบรรลถงจดหมายทไดก าหนดไวแลว
49
3. ทรพยากร (Resources) เปนองคประกอบทแสดงถงประเภท ปรมาณ และคณภาพของทรพยากร เชน คน เงน วสดอปกรณ และวธการจดการทจะตองจดสรรใหกบวธการหรอทางเลอก
4. การน าแผนไปใช (Implementation) เปนองคประกอบทระบถงวธการหรอการตดสนใจ เพอเลอกทางเลอกหรอแนวทางทดทสดในการปฏบตใหเปนไปตามแผนและวตถประสงคของแผน ทงน ทางเลอกในการด าเนนงานจะตองมลกษณะทประหยดและใหผลประโยชนทเหมาะสม จงจะถอวาเปนทางเลอกและการด าเนนงานทด
5. การควบคม (Control) เปนองคประกอบทแสดงถงการตรวจสอบและการประเมนผลการด าเนนงานของแผนวาเปนไปดวยดมประสทธภาพมากนอยเพยงใด มปญหาอปสรรคอยางไรบาง และมการปรบปรงหรอหาทางปรบปรงแกไขอยางไร การควบคมจะตองเปนไปทกขนตอนทกระยะการดาเนนงานและเปนไปอยางตอเนอง
John B. Miner (1978, pp.212-213) กลาววา แผนประกอบดวยขอความหรอสาระส าคญ 5 สวนคอ (1) ความมงหมายและวตถประสงค (2) กลยทธในการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจ (3) เปาหมายความส าเรจทงปรมาณและคณภาพ (4) เงอนไขความส าเรจ และ (5) แผนงานและโครงการ
ยบล เบญจรงคกจ (2548, หนา 148-152) กลาววา แผนกลยทธทจดท าเปนเอกสารควรประกอบดวย สาระส าคญดงน
1. การตรวจตดตามสถานภาพขององคการ โดยท าการศกษาและวเคราะหจดแขงและจดออนองคการตามเทคนค SWOT Analysis
2. การวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ โดยการศกษาและวเคราะหสถานการณแวดลอมทเปนภาวะคกคาม และสภาพแวดลอมทควรใหความสนใจตดตาม เชน สถานการณดานเศรษฐกจ ความกาวหนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสภาวการณทางสงคม การเมอง สงแวดลอม เปนตน
3. การวเคราะหเปรยบเทยบศกยภาพการแขงขน โดยการประเมนสถานภาพของคแขงทกมตเพอน ามาใชประกอบการตดสนใจเลอกใชกลยทธท เหมาะสมกบสถานการณทเกดขน
4. การก าหนดกลยทธ ความเปนไปไดและขอจ ากด โดยการก าหนดกลยทธ คอ การตอบค าถามทส าคญ 3 ประการ ไดแก สถานภาพขององคการในปจจบนเปนอยางไร องคการตองการจะเปนอะไรในอนาคต และ จะตองท าอะไรบางจงจะกาวไปสอนาคตทตองการนน
5. ทรพยากรเพอสนบสนนการพฒนากลยทธ ประกอบดวย งบประมาณ เวลา บคลากร เทคโนโลย และอนๆ โดยจะตองวางแผนการจดสรรทรพยากรเหลานใหเกดคณคาและประโยชนสงสดตอองคการ
50
6. ขอความแสดงพนธะกจ เปนขอความทแสดงหรอการอธบายเกยวกบหลกการ เปาหมายและบทบาทหนาทขององคการ
7. กลยทธทดทสดและทางเลอก เปนการระบวาองคการเลอกใชกลยทธใดในการขบเคลอนไปส เปาหมายทตองการโดยกลยทธทก าหนดขนตองผานการวเคราะห สงเคราะห และใครครวญไตรตรองมาแลวเปนอยางด
8. วตถประสงคของแผนกลยทธ เปนการระบสงทตองการใหเกดขนในอนาคตเพอใหผเกยวของรบรและน าไปปฏบตใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทตองการ
9. มาตรการหรอกลวธทใชเปนกลไกในการผลกดนใหองคการเกดการเปลยนแปลงจากสภาพปจจบนไปสสภาพในอนาคตทตองการ
10. แผนส ารอง เปนการเตรยมทางเลอกรองรบในกรณเกดปญหา ไมสามารถด าเนนการตามแผนกลยทธทวางไว กสามารถน าแผนส ารองทเตรยมไวมาใชไดทนท
11. การก าหนดวธการประเมนผลและตวชวด การประเมนผลอาจเลอกใชรปแบบการวจย หรอรปแบบอนตามความเหมาะสม สวนตวชวดเปนสงทใชบอกใหรวา สงทตองการมอยหรอไม เชน ความรวดเรว เปนตวชวดประสทธภาพของการบรการ เปนตน
5.1.3 การน ากลยทธสการปฏบต เปนการน าสงทองคการก าหนดขนเปนกลยทธไปด าเนนการใหบงเกดผลลพธตามเปาหมาย ซงเกรกยศ ชลายนเดชะ (2549, หนา 3) ไดกลาววา การน ากลยทธไปสการปฏบตเปนกระบวนการทส าคญทสด และเปนกระบวนการทท าใหกลยทธประสบความลมเหลวไดมากทสด โดยประยงค เนาวบตร (2554, หนา 33-35) ไดกลาววา การน ากลยทธสการปฏบตควรมการก าหนดเปนแผนงาน โครงการ และกจกรรม เพอใหผรบผดชอบแตละ สวนน าไปด าเนนการใหบรรลผลผลส าเรจตามกรอบเวลาและตามเงอนไขทก าหนดไว ซงแบงเปน 2 ขนตอนส าคญคอ (1) การจดท าแผนปฏบตการ และ (2) การบรหารบรหารแผนงานและโครงการ
1) การจดท าแผนปฏบตการ โดยในหนวยงานราชการมกเรยกวา แผนปฏบตการประจ าป หรอแผนงบประมาณรายป โดยแผนปฏบตการตองสมพนธกบสงทตองการท า (Initials) ตามภารกจหลกขององคการทไดรบงบประมาณเปนล าดบแรก ซงเกรกยศ ชลายนเดชะ (2549, หนา 15) ไดใหความเหนวา แผนกลยทธมความเปนนามธรรมสง ดงนน การแปลงแผนกลยทธไปสแผนปฏบตการจงเปนการแปลงความเปนนามธรรมของแผนกลยทธไปสความเปนรปธรรมทสามารถน าไปปฏบตได ซงแผนปฏบตการจ าเปนตองแปลงใหครบถวนในทกเปาหมายส าคญ เพอน าไปสการปฏบตอยางมประสทธผล ซงประยงค เนาวบตร (2554, หนา 33-35) ไดกลาวถงรายละเอยดในการจดท าแผนปฏบตการดงน
1.1) ชอแผนงาน หรอชอกลยทธ โดยองคการควรตงชอแผนปฏบตการใหชดเจน และตงชอทชวยใหผทเกยวของสามารถจ าแผนปฏบตการนนไดดยงขน ซงเปนการสรางคณคาหรอเอกลกษณแกแผนปฏบตการนนๆ ทงน แผนงาน/โครงการควรมการก าหนด
51
วตถประสงค หรอเปาหมายของแผนงานทสามารถก าหนดเปนตวชวดผลส าเรจ (Key Performance Indicators) ไดอยางชดเจนเพอใชในการตดตามประเมนความส าเรจของการด าเนนงานขององคการ
1.2) ขนตอนหลกในแผนปฏบตการ ควรก าหนดขนตอน/กระบวนการหลกๆ ไวใหชดเจน โดยเรมจากกระบวนการแรกจนถงกระบวนการสดทาย เชน ขนตอนแรกจดฝกอบรมใหความร ขนตอนทสองประชมเชงปฏบตการ ขนตอนทสามการเกบรวบรวมขอมล เปนตน
1.3) โครงการ/กจกรรม เมอไดขนตอนหรอกระบวนการหลกแลว ควรก าหนดโครงการ/กจกรรมยอยๆ ของแตละขนตอนวามอะไรบาง เชน ขนตอนการฝกอบรม มกจกรรมทตองด าเนนการ ประกอบดวย การก าหนดหลกสตรฝกอบรม การตดตอวทยากร การแจงก าหนดการฝกอบรมใหหนวยงานตางๆ รบทราบ เปนตน
1.4) วธการหรอแนวทางในการปฏบต เพอปองกนปญหาในการน ากจกรรมไปปฏบต ควรระบแนวทางในการปฏบตตามแตละกจกรรมใหชดเจน เชน ประชาสมพนธโดยใชการตดประกาศ ใชอเมล ใชเสยงตามสาย และมการตดตามผลทกสปดาห เปนตน
1.5) ก าหนดวนเวลาสถานท โดยระบวากจกรรมแตละรายการจะท าเมอไร และหากสามารถระบวนเวลาและสถานทไดกจะยงดมากเพราะจะท าใหสามารถดภาพรวมของแผนปฏบตการไดวามกจกรรมใดบางทสามารถท าไปพรอมกนไดหรอกจกรรมใดทตองรอใหกจกรรมอนเสรจสนกอนจงจะด าเนนการได
1.6) ความเสยงของขนตอนหรอกจกรรม เพอใหแผนปฏบตการเปนแผนทสามารถน าไปปฏบตใหบงเกดผลไดอยางมประสทธภาพ จงควรมการวเคราะหความเสยงหรอปญหาอปสรรคของขนตอนหรอกจกรรมไวดวย เชน ความเสยงของกจกรรมการจดฝกอบรมคอ หนวยงานตางๆ มภาระงานมากไมสามารถสงบคลากรเขารบการฝกอบรมทงหมดไดในคราวเดยว เปนตน
1.7) แผนปฏบตการส ารอง ควรมมาตรการรองรบปญหาฉกเฉนทอาจเกดขนโดยน าเอาความเสยงหรอปญหาอปสรรคทอาจเกดขนมาก าหนดเปนแนวทางในการปองกนแกไขเพอผอนหนกใหเปนเบาหรอลดผลกระทบตอแผนปฏบตการโดยรวม เชน จดเตรยมแผนส ารองในการฝกอบรม โดยแบงผเขารบการฝกอบรมออกเปนกลมยอยๆ หรอก าหนดชวงเวลาในกา รฝกอบรมใหเรวขน หรอทยอยจดฝกอบรมเปนรนๆ ตลอดป เปนตน
1.8) งบประมาณ ควรมการวเคราะหและก าหนดงบประมาณจากทกกจกรรมเพอใหแผนปฏบตการมความใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด เพราะถาหากสามารถประมาณการงบประมาณไดละเอยดมากเทาใด โอกาสทงบประมาณโดยรวมจะผดพลาดกยอมมนอยลง
1.9) ผรบผดชอบ ควรมการก าหนดต าแหนงหรอชอบคคลผทรบผดชอบแผนปฏบตหลก (Action Plan Leader/Owner) ไวหนงคน และในแตละกจกรรมควรก าหนดผรบผดชอบใหชดเจนเชนเดยวกน ทงน เพอจะไดพจารณาดวา บคลากรผใดมงานรบผดชอบมาก
52
เกนไปหรอนอยเกนไป และคนทรบผดชอบมความเหมาะสมกบกจกรรมนนๆ หรอไม 2) การบรหารแผนงานและโครงการ มวตถประสงคเพอใหงานแลวเสรจตรง
ตามเวลา โดยใชงบประมาณและเกดผลงานตรงตามทก าหนดไว โดยมกจกรรมหรอขนตอนการบรหารทส าคญ 3 ขนตอน โดยไตรรตน โภคพลากรณ (2551, หนา 50-52) ไดกลาวถงสาระส าคญไวดงน
2.1) การวางแผนบรหารโครงการ ประกอบดวยกจกรรมส าคญคอ การแปลงสงทคดและวางแผนไวมาเปนกจกรรมหรอขนตอนการท างานโดยมการวางแผนปองกนขอผดพลาดทอาจเกดขนจากสถานการณทเปลยนแปลงไปอยางไมคาดฝน โดยน าเทคนคดานการวางแผนมาประยกตใชเปนเครองมอในการด าเนนงานและเปนหลกประกนความส าเรจของโครงการ เชน เทคนคการวเคราะหขายงาน เทคนคการทาแผนปฏบตการ โดยใชแผนภม Gatt Chart แผนภม PERT (Program Evaluation & Review Technique) แผนภม CPM (Critical Path Method) เปนตน ทงน การวางแผนบรหารแผนงานและโครงการ จะกอใหเกดประโยชนทส าคญตอการด าเนนโครงการคอ ชวยเพมประสทธภาพในการด าเนนงานใหสงขน และชวยขจดสงทอาจเปนอปสรรคหรอท าใหเกดความผดพลาด ความไมแนนอนตางๆ ใหลดเหลอนอยลง
2.2) การควบคมการบรหารแผนงานและโครงการ ประกอบดวยกจกรรมส าคญคอ (1) การควบคมเวลาเพอใหงานแลวเสรจภายในระยะเวลาทก าหนด (2) การควบคมคาใชจายทงท เปนคาใชจายของโครงการ และคาใชจายของบคคลหรอหนวยงานทเกดขนอนเนองมาจากการปฏบตใหเปนไปตามเปาหมายของโครงการ ซงคาใชจายดงกลาวอาจเปนคาใชจายทางตรงหรอทางออมกได และ (3) การควบคมงานหรอการควบคมผลการปฏบตงานของบคลากรเพอใหไดคณภาพและปรมาณตามทตองการ
2.3) การอ านวยการในการบรหารแผนงานและโครงการ โดยผบรหารโครงการจะตองใชความรความ สามารถในการบรหารอยางเหมาะสม เชน ภาวะผน า การจงใจ การสอสาร และการประสานงาน เปนตน จงจะสงผลใหบคลากรทไดรบมอบหมายสามารถปฏบตงานใหบรรลผลส าเรจอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และประหยด
5.2 สรปประเดนของการวางแผนกลยทธทใชในการวจยมดงน 5.2.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ เปนการประเมนสถานภาพขององคการ
เพอใหไดขอมลทเกยวของทงภายในและภายนอกองคการทเปนประโยชนตอการก าหนดกลยทธ ในการด าเนนงานใหสอดคลองกบสถานการณมากทสด ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) ความเชอมโยงกบกรอบนโยบาย (2) สะทอนถงปญหาและความตองการของประชาชนในพนทบรการ (3) ทมงานทมความเขาใจในประเดนการวเคราะห (4) ขอพจารณาในการวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ (5) กรอบของระยะเวลาในการวเคราะหสภาพแวดลอม
53
5.2.2 การจดท าหรอการก าหนดแผนกลยทธ เปนการวเคราะหความสมพนธระหวาง จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ตามแนวทางการวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ เพอน ามาสการก าหนดแผนกลยทธขององคการทเหมาะสมกบการด าเนนภารกจใหบรรลผลส าเรจ ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การก าหนดวตถประสงคทชดเจน (2) ก าหนดทางเลอกไวหลายทางเลอกเพอน าไปสการปฏบต (3) เงอนไขความส าเรจมความเหมาะสมกบเปาหมาย (4) ทรพยากรสนบสนนการด าเนนงาน และ (5) มความเปนไปไดในทางปฏบต
5.2.3 การน ากลยทธสการปฏบต เปนกระบวนการทส าคญทสดในแผนกลยทธ เนองจากเปนกระบวนการทแปลงกลยทธเปนแผนงาน โครงการ และกจกรรม เพอใหผรบผดชอบแตละสวนน าไปด าเนนการใหบรรลผลผลส าเรจตามกรอบเวลาและตามเงอนไขทก าหนดไว ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การจดท าแผนปฏบตการมความครอบคลม (2) แผนงาน/โครงการมตวชวดผลส าเรจทชดเจน (3) แผนงาน โครงการ และกจกรรมมขนตอนหลกในการปฏบตทชดเจน (4) มการน าเทคนคดานการวางแผนมาประยกตใชเปนเครองมอ (5) มแผนการควบคมแผนงานและโครงการ และ (6) มการอ านวยการในการบรหารงานตามแผนงานและโครงการ ทมขามสายงาน
1. แนวคดในการศกษาเกยวกบทมขามสายงาน การท างานเปนทมถอเปนแนวคดทมความส าคญตอการด าเนนภารกจทมความซบซอน
และภายใตสภาพสงคมทมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ดงนน องคการจงจ าเปนตองมศกยภาพสงในการแกไขปญหา โดยเฉพาะควรมการน าสมาชกทมความสามารถในแตละดานมาท างานรวมกน เพอใชจดแขง และความรความเชยวชาญมารวมมอกนท างานเปนทม ซงจะชวยใหเ กดผลงานทมประสทธภาพสงขนและส าหรบองคการต ารวจทมภารกจดานการปราบปรามอาชญากรรมในพนท จ าเปนอยางยงทจะตองบรหารจดการใหเจาหนาทต ารวจทมศกยภาพ ทหลากหลาย และอยตางสงกด/ฝายใหสามารถท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ ดงนน จงท าการศกษาในเรองการท างานเปนทมในลกษณะของทมขามสายงานเพอชวยพฒนาทมงานของเจาหนาทต ารวจใหมศกยภาพสงในการด าเนนภารกจดานการปราบปรามอาชญากรรมในอนาคต
2. ความหมายของทมขามสายงาน 2.1 ความหมายของทมขามสายงานตามแนวคดทางวชาการ
Mike Woodcock (1989, p.3) ไดใหความหมายวา ทมงาน หมายถง การทแตละบคคลมารวมกนท างานเพอน าไปสผลส าเรจทมากกวา การทพวกเขาจะท างานเพยงล าพง และยงท าใหเกดความกระตอรอรน เกดความพงพอใจและสนกสนานในการท างาน
54
D. Francis, and D. Young (1979, p.8) ไดกลาววา ทมงาน หมายถง กลมบคคลทมความผกพนและรบผดชอบทจะท างานใหบรรลวตถประสงครวมกน สมาชกในทมจงเปนผทสามารถรวมท างานดวยกนไดด และสามารถผลตผลงานไดมคณภาพสง
D.W. Johnson and R.T. Johnson (1991, p.436) ไดกลาวไววา ทมงาน หมายถง กลมบคคลทมความสมพนธกนมารวมตวกนเพอปฏบตงานใหบรรลเปาหมายทก าหนดไวรวมกน
John R. Schermerhorn ; James B. Hunt and Richard N. Osborn (1994, p.328) การสรางทมงาน หมายถง การวางแผนงานลวงหนาทจะเกบรวบรวมและการวเคราะหขอมลของการปฏบตงานของคณะบคคล เพมประสทธภาพในการท างานของคณะบคคล โดยเนนในเรองของการท างานรวมกน เพอหาวธการแกไขปญหา และเพมประสทธภาพในการท างานใหด
G.M. Parker (2003, p.6) ไดกลาววา ทมขามสายงาน หมายถง กลมบคคลทมความหลากหลายในหนาทหรอสาขาวชาชพในองคการ มเปาหมายทชดเจน และใชความพยายามทผสมผสานความแตกตางของสมาชกในทมใหเกดประโยชนตอการบรรลเปาหมายของทม
R.N. Lussier and C.F. Achua (2004, p.271) กลาววา ทมขามสายงานเปนทมทประกอบดวยสมาชกทมความเชยวชาญในตางหนาทกนภายในองคการ โดยมารวมกนท างานทส าคญในการสรางสรรคสงใหมและผลตภณฑหรอบรการทไมไดเปนสงทท าเปนกจวตรประจ าวน โดยทสมาชกของทมนนอาจรวมไปถงผทมความเหมาะสมจากภายนอกองคการ เชน ลกคา ผสนบสนน และผทเปนหนสวน
Stephen P. Robbins (2005, p.276) ไดใหความหมายวา ทมขามสายงาน หมายถง การใหบคลากรซงมต าแหนงงานอยในระดบเดยวกน แตมาจากฝายตางๆ ทตางกน หรอตางองคการมาแลกเปลยนขอมลขาวสาร เพอพฒนาแนวทางใหมในการแกปญหา และประสานงานในโครงการหรองานทมความซบซอน
A.J. Dubrin (2005, p.201) ไดกลาวถงทมงานขามสายงานไววา เปนกลมท างานทประกอบไปดวยบคลากรทมความเชยวชาญในดานทตางกน มต าแหนงในระดบเดยวกนในองคการมารวมกนท าใหงานหนงๆ ส าเรจ โดยเปาหมายของทมขามสายงานตองการใหบคลากรทเชยวชาญตางดานกนผสมผสานความสามารถพเศษทจ าเปนกบงาน และพบวา ทมขามสายงานถกน ามาใชมากในงานพฒนาผลตภณฑ งานพฒนาคณภาพ งานทเกยวกบการลดตนทน และงานทเกยวกบงานพฒนาระบบ
อาภาพร เผาวฒนา (2550, หนา 15-16) ไดกลาววา ทมขามสายงาน (Cross-Function Team) เปนอกรปแบบหนงของทมงานทมประสทธภาพทเปดโอกาสใหพนกงานจากแผนกตางๆ ภายในองคการ หรอแมแตระหวางองคการ มารวมตวกนเพอแลกเปลยนขอมล พฒนาความ คดสรางสรรค ประสานงาน และแกปญหาทมความซบซอนไดอยางคลองตว สมาชกของทมจะประกอบดวยพนกงานทปฏบตงานอยในระดบเดยวกนแตมาจากหนวยงานทตางกน การพฒนาทม
55
ขามสายงานจะใชเวลา เพอใหสมาชกเรยนรทจะท างานทมความหลากหลายเรยนรระหวางกน สรางความเชอใจ และจตวญญาณในการท างานเปนทม โดยเฉพาะอยางยงระหวางสมาชกทมาจากพนฐานทแตกตางกน มความร ทกษะ ประสบการณและการรบรทตางกน ผจดการทมหรอหวหนาทมจงตองท าหนาทผฝกสอน (Coach) โดยมสวนส าคญในการอ านวยความสะดวก กระตนความคดสรางสรรค และสรางความเชอใจใหเกดขนระหวางสมาชกของทม
2.2 ความหมายของทมขามสายงานจากงานวจยทเกยวของ ศยามล เอกะกลานนต (2550, หนา 7) ไดใหความหมายของทมขามสายงานวา
หมายถง กลมท างานทประกอบไปดวยบคคลตงแต 2 คนขนไป และเปนบคคลทมต าแหนงงานประจ าในแผนกหรอฝายหรอหนวยงานใดหนวยงานหนงในองคการ โดยทในทมนนจะตองประกอบไปดวยบคคลทมาจากแผนกหรอฝายหรอหนวยงานทแตกตางกนอยางนอย 2 แผนกหรอ 2 ฝาย หรอ 2 หนวยงาน รวมตวกนอยางเปนทางการเพอรวมกนท างานทไดรบมอบหมายจากองคการโดยมเปาหมายรวมกนอยางชดเจน ซงงานทไดรบมอบหมายเปนงานเฉพาะกจหรอโครงการทอยนอกเหนอจากหนาททรบผดชอบประจ าในแผนก ฝาย หรอสายงานของตน และเปนงานทมความเกยวของกบการพฒนาผลตภณฑขององคการ
สรปไดวา ทมงานขามสายงาน หมายถง กลมของการท างานทสมาชกมเปาหมายรวมกนอยางชดเจน โดยประกอบไปดวยสมาชกทมความเชยวชาญในดานทแตกตางกน และสมาชกจะใชความเชยวชาญเฉพาะของตนเขามารวมผสมผสานทงในดานความคดในทางสรางสรรค และเทคนคเฉพาะดานในการท างาน เพอใหเกดองคความรทสามารถน าไปสการพฒนาแนวทางใหมในการแกไขปญหาและด าเนนงานใหส าเรจลลวงตามเปาหมายขององคการ
3. ความส าคญของทมขามสายงาน แนวความคดในการท างานเปนทมมกถกน าไปใชเพราะองคการสมยใหมเพอให
องคการสามารถกาวขามวธการบรหารจดการแบบเกา ซงแบงเปนฝายๆ และท าเฉพาะหนาทของตนเองโดยขาดส านกในหนาทและความรบผดชอบทมตอบคลากรในฝายอน ซงอาจสงผลเสยหายโดยตรงตอองคการ เครอขาย และพนธมตรท เกยวของอกดวย การสรางทมงานใหประสบความส าเรจสามารถท าไดโดยการใหทกฝายในองคการเขามสวนรวมในการรบผด และรบชอบรวมกน มเปาหมายในการท างานรวมกน และเชอมโยงการท างานเปนทมจากภายในสภายนอกองคการ
การท างานในรปแบบของทมนนไดชวยตอบสนองตอภารกจขององคการในหลายประการ ไดแก (1) ทมงานจะชวยใหเกดความรวดเรว และยนระยะเวลาในการปฏบตงาน เนองจากทมงานจะสามารถท างานไดหลายอยางในเวลาเดยวกน (2) ทมงานเปนการรวบรวมสมาชกทมศกยภาพทหลากหลาย และมความเชยวชาญในหลายสาขาจงท าใหสามารถแกปญหาทซบซอนไดด เนองจากมขอคดเหนของสมาชกทมแตกตางกนไป ซงจะน าไปสการแกไขปญหาทสรางสรรค
56
(3) การท างานเปนทมจะชวยใหสมาชกเขาใจกระบวนการการท างานทงหมดทเกยวของไดตรงกน จงชวยลดความผดพลาดและความสญเสย รวมถงท าใหเกดผลงานทมคณภาพ (4) การท างานเปนทมจะชวยกระตนใหสมาชกเกดความคดสรางสรรคทเปนประโยชนตอองคการมากขน เนองจากสมาชกในทมจะมแนวทางการท างานทมาจากหลายสาขา (5) ทมงานจะเปนเสมอนแหลงการเรยนรขององคการ โดยสมาชกจะมการเรยนรทกษะตางๆ ของสมาชกคนอนๆ ในทม เพอท าความเขาใจในกระบวนการท างานทงหมดอยางเปนระบบ รวมถงเกดการปรบตวเพอเรยนรทจะท างานรวมกบสมาชกคนอนๆ ในทม และ (6) ทมงานจะเปนเสมอนจดรวมของการตดตอเพอใหเกดการตดตอสอสารในวงกวางทชวยใหสมาชกไดเรยนรกระบวนการท างานทงหมดของทม รวมถงชวยใหสามารถคนหาสาเหตของปญหาไดอยางตรงประเดน (G.M. Parker 2003, pp.12-36)
4. ลกษณะของทมขามสายงานทมประสทธผล D.R. Denison ; S.L. Hart and I. A. Kahn (1996, pp.1005-1023) ไดกลาวถงองคประกอบของ
ทมขามสายงานทมประสทธผลดงน 1. ความคดสรางสรรคดานขอมล (Information Creation) หมายถง การไดพฒนาแนวทาง
ใหมใหกบงานและใชวธการใหมๆ ในการแกปญหา ไดความรหรอขอมลใหมทไมเคยมกอนท ทมจะตงขน ผลลพธของทมเกดขนมากกวาเมอเทยบกบผลลพธจากสมาชกแตละคนรวมกน
2. การใชเวลา (Time Compression) หมายถง ใชเวลารวดเรวในการตดสนใจสามารถลดเวลาทใชเพอการบรรลเปาหมายของงานใหนอยลง
3. การแผขยายจนตนาการ (Image Expansion) หมายถง การมสวนรวมในทมท าใหสมาชกเกดการรบรไดถงความซบซอน ขอบเขตของงาน และความไมแนนอนทสมพนธกบงาน
4. การเรยนร (Learning) หมายถง สมาชกไดพฒนาทกษะใหมๆ จากการท างานกบสมาชกคนอนๆ ทมหนาทตางกน
5. ความพงพอใจในความกาวหนา (Growth Satisfaction) หมายถง สมาชกรสกพอใจกบความกาวหนาและการพฒนาของตน รสกประสบผลส าเรจ และรสกเปนอสระในการใชความคดและการกระท าเมอไดท างานกบทม
6. ประสทธผลโดยรวม (Overall Effectiveness) หมายถง ผลงานของทมมคณภาพและปรมาณตรงตามวตถประสงค และกระบวนการท างานของทมมประสทธภาพ
7. การพฒนาความสามารถ (Capability Development) หมายถง ความสามารถของสมาชกในทมไดรบการพฒนาเพมขน สมาชกไดเรยนรสงตางๆ มากมายจากทม มการแลกเปลยนความรและประสบการณซงกนและกน
Stephen P. Robbins (2005, pp.277-278) ไดเสนอปจจยทมอทธพลตอประสทธผล ของทมซงเกยวของกบการกอตงทมไวดงน
57
1. ความสามารถของสมาชก (Abilities of Members) โดยสมาชกแตละคนในทมจ าเปน ตองมทกษะทตางกน 3 ทกษะคอ (1) ความเชยวชาญดานเทคนค (2) ทกษะดานการตดสนใจและแกปญหา ไดแก สามารถระบปญหา คนหาแนวทาง ประเมนแนวทางและเลอกทางเลอก และ (3) ทกษะระหวางบคคล ไดแก การฟงทด การใหขอมลยอนกลบ การแกปญหาความขดแยง
2. บคลกภาพ (Personality) มความสมพนธกบประสทธผลของทม โดยสมาชกของทมทมระดบของการแสดงออกอยางเปดเผย ความเหนพองตองกน ความมสต และความมนคงทางอารมณ
3. การจดสรรบทบาท (Allocating Roles) ทมมความจ าเปนทจะตองเลอกสมาชกทเหมาะสมในหนาทและบทบาทตางๆ ทแตกตางกนไป โดยอยบนพนฐานของทกษะและความชอบของสมาชกแตละคน ซงจะท าใหสมาชกสามารถท างานรวมกนไดด
4. ความหลากหลาย (Diversity) ของสมาชกทมทกษะความรทแตกตางกนทงในดานบคลกภาพ เพศ อาย การศกษา ความเชยวชาญในหนาท และประสบการณ เปนตน ซงอาจท าใหเกดความขดแยงเพมมากขน แตกยงคงพบวาทมทสมาชกมความแตกตางกนนน ยอมท าใหเกดประสทธผลมากกวาทมทมสมาชกทมคณลกษณะเหมอนกน ทงน ความขดแยงทเกดขนตองอยในระดบทเหมาะสมตอการชวยกระตนใหเกดความคดสรางสรรคในการท างาน
5. ขนาดของทม (Size of Teams) โดยทมมสมาชกจ านวนมากเกนไปมกมความเหนยวแนนและความสามารถในความรบผดชอบลดลง และสมาชกมความสมพนธกนนอยลง ดงนนทมทมประสทธผลควรมจ านวนสมาชกต ากวา 10 คน
6. ความยดหยนหรอการปรบตวของสมาชก (Member Flexibility) โดยคณลกษณะดงกลาวจะชวยใหสมาชกเกดความสามารถในการปรบตวทน าไปสผลส าเรจในการปฏบตงานซงทมงานทสมาชกสามารถปรบตวไดจะสามารถเรยนรงานและท างานแทนสมาชกคนอนๆ ไดและน าไปสผลการท างานทมประสทธผลมากขน
7. ความชอบพอของสมาชก (Member Preferences) เพอท าใหเกดขวญก าลงใจและเกดความพงพอใจของสมาชกแตละคนในทมงาน
A.J. Dubrin (2005, pp.206-210) ไดกลาวถงคณลกษณะของทมงานทกอใหเกดประสทธผล 1. การออกแบบงานใหมคณคา (Enriched Job Design) ซงการออกแบบงานใหมคณคาจะ
ท าใหงานมความส าคญตอองคการ และท าใหสมาชกของทมมแรงจงใจในระดบสง 2. การมอบอ านาจ (Empowerment) จะชวยใหสมาชกของทมมความเปนอสระในการ
ท างาน มความเชอในตนเอง และชวยใหสมาชกสามารถแสดงศกยภาพในการท างานไดในระดบสง 3. การพงพาอาศยกนในงาน (Interdependence) จะชวยใหเกดลกษณะการพงพาอาศยกน
ในงานซงมความส าคญตอการเพมแรงจงใจและสนบสนนใหเกดความรสกรบผดชอบในการท างานของสมาชกในทม
58
4. การรบรความสามารถของทม (Team Efficacy) จะชวยสรางความเชอของทมงานในการประสบความส าเรจในงานทเฉพาะเจาะจง และมความสมพนธกบผลการท างานของทมงาน
5. ขนาดและการผสมผสานทเหมาะสม (Right Mix & Size) โดยขนาดของทมงานทเออตอความส าเรจในงานควรมขนาดใหญเพยงพอตอการด าเนนภารกจ แตไมควรมขนาดใหญมากเกนไป ซงทมขามสายงานควรจะมสมาชกทมประมาณ 7- 10 คน จงจะกอใหเกดความมผลตภาพมากทสด และในทมควรมสมาชกทมคณลกษณะทมความหลากหลายในดานประสบการณ ความร และการศกษา เพอสนบสนนใหเกดความคดสรางสรรคทแตกตางกน
6. ความฉลาดทางอารมณ (Emotional Intelligence) เปนสงทสนบสนนใหทมสามารถใชประโยชนจากสมาชก ซงความฉลาดทางอารมณจะชวยใหสมาชกมการสรางความสมพนธทดกบภายนอกและปรบตวเขากบสงแวดลอมไดด
7. การสนบสนนจากกลมงาน (Support for Work Group) เปนสงทชวยใหทมงานมประสทธผลในการท างาน โดยองคประกอบเหลาน ไดแก การใหขอมลขาวสารกลม การแนะน าชแนะสมาชกกลม การเตรยมเทคโนโลยทจ าเปน การไดรบการยอมรบ การไดรบรางวล และการฝกอบรม
8. กระบวนการกลมทมประสทธผล (Effective Group Processes) โดยกจกรรมตางๆ ทเกดขนภายในทมงาน เชน การแบงงาน การตดตอสอสาร และการมสวนรวมในทม เปนตน จะมอทธพลตอสมาชกและประสทธผลของทมงาน
9. ความเหนยวแนนในกลม (Group Cohesiveness) จะชวยดงใหสมาชกเขามาอยดวยกนได และเปนการสรางพลงไปสความส าเรจของงาน ทงน ขนาดของทมทเหมาะสมและการผสมผสานทลงตวจะท าใหเกดความเหนยวแนนมากขน
10. ความคนเคยในงาน (Familiarity with Job) โดยสมาชกทมความรและคนเคยในการท างานรวมกน และคนเคยในงานทท า รวมถงสภาพแวดลอมทอย ยอมชวยใหสมาชกของทมเกดประสบการณ เกดความเชยวชาญ และสงผลท าใหเกดประสทธผลในการท างานเปนทม
ศยามล เอกะกลานนต (2550, หนา 5-15) ไดพฒนากรอบคดในการวจยโดยแนวคดประสทธผลของทมของ J. R. Hackman (1987) ประสทธผลของทมของ V. U. Druskatand, S. B. Wolff (2001) ความส าเรจของทมขามสายงานของ G.M. Parker (2003) ประสทธผลของทมของ Robbins (2005) ประสทธผลของทมของ A.J. Dubrin (2005) ประสทธผลของทมของ S. L. Macshane and M. A. Von Glinow (2005) โดยน ามาจดกลมและตงชอกลมตวแปรใหม ประกอบไปดวย
1. สภาพแวดลอมภายในทม ไดแก ความหลากหลายของสถานภาพทม ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผน าทม ดงน
1.1 ความหลากหลายดานอายงานของสมาชก หมายถง ความแตกตางกนของระยะเวลาในการท างานของสมาชกในทม ตลอดระยะเวลาในชวงชวตของการเรมตนท างานจนกระทงถงปจจบน
59
1.2 ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผน าทม หมายถง ความสามารถทผน าทมพยายามทจะยกระดบแรงจงใจ ขวญ ความมงมน และการเหนคณคาในเปาหมายทงของตนและสมาชกทมคนอนๆ ใหสงขน โดยสนบสนนใหท าในสงทเกนความคาดหวง ใหค านงถงผลประโยชนขององคการมากกวาสนใจในผลประโยชนของทม ใหความใสใจในความตองการของสมาชกทม และพยายามทจะชวยสมาชกในทมใหไปถงความมศกยภาพอยางสมบรณทสดทจะท าได ซงภาวะผน าการเปลยนแปลงของผน าทมประกอบไปดวยองคประกอบ 5 ดาน ไดแก (1) การสรางความเชอถอ (2) การสรางอ านาจเชงอดมการณ (3) การสรางแรงดลใจ (4) การกระตนการใชปญญา และ (5) การมงใสใจเปนรายบคคล
2. สภาพแวดลอมภายนอก ไดแก การรบรการสนบสนนจากองคการ หมายถง การทสมาชกในทมมความเชอวาองคการจะใหสงอ านวยความสะดวก ดแลใสใจและใหความเปนอยทดกบทมและสมาชกในทม ซงการสนบสนนจากองคการประกอบดวยองคประกอบ 3 ดาน ไดแก
2.1 การรบรการสนบสนนดานรางวลตอบแทน หมายถง การทสมาชกในทมมความเชอวาองคการไดก าหนดวตถประสงคหรอเปาหมายงานของทมอยางชดเจน มนโยบายในการใหรางวลตอบเมอผลการปฏบตงานเปนไปตามวตถประสงคอยางมหลกการ ท าใหสมาชกในทมมความรสกและเชอวาผลจากการไดมาซงรางวลตอบแทนนนเปนสงทเกดจากการความสามารถและพฤตกรรมของทมโดยรวม ไมใชเกดจากสมาชกคนใดคนหนง
2.2 การรบรการสนบสนนดานการศกษา หมายถง การทสมาชกในทมมความเชอวาองคการไดมการสงเสรมใหทมและสมาชกในทมมความร และทกษะทจ าเปนตอการสรางความสมบรณของงานมากขน ซงอาจท าไดโดยใหการฝกอบรม หรอใหโอกาสในการลาศกษา ดงานเพมเตมโดยใหการสนบสนนในเรองของเวลาและคาใชจาย
2.3 การรบรการสนบสนนดานวทยาการ หมายถง การทสมาชกในทมมความเชอวาองคการไดจดหาทรพยากร ขอมล อปกรณ หรอเครองมอทมประสทธภาพ ทนสมย เพออ านวยความสะดวกใหกบทมในการท างานใหส าเรจตามเปาหมาย
3. กระบวนการทม ไดแก ความฉลาดทางอารมณของทม ความไววางใจในทมความเหนยวแนนในทม และการรบรความสามารถของทม ดงน
3.1 ความฉลาดทางอารมณของทม หมายถง ความสามารถของทมทจะท าใหเกดบรรทดฐานทางสงคมรวมกนในการบรหารกระบวนการทางอารมณแลวท าใหสมาชกทมสามารถอยรวมกนไดอยางราบรน ซงความฉลาดทางอารมณของทม ประกอบไปดวยองคประกอบ 6 ดาน ไดแก (1) การตระหนกรสมาชกทม (2) การควบคมสมาชกทม (3) การตระหนกรทม (4) การควบคมทม (5) การตระหนกทางสงคมของทม และ (6) ทกษะทางสงคมของทม
3.2 ความไววางใจในทม หมายถง ความเชอมน เชอถอ ยอมรบ คาดการณหรอคาดหวงระหวางสมาชกในทมวาสมาชกทมจะปฏบตในสงทตองการหรอเชอมนไวตอกน ซงความ
60
ไววางใจในทม ประกอบไปดวย 3 ดาน ไดแก (1) ความไววางใจดานศกยภาพ (2) ความไววางใจดานการสอสาร และ (3) ความไววางใจดานค ามนสญญา
3.3 ความเหนยวแนนในทม หมายถง ความสามารถของทมในการดงดดใจและเชอมประสานใหสมาชกในทมรสกมงใสใจกบทมและมแรงจงใจทจะรกษาความเปนสมาชกของทมไว รกษาความเปนหนงเดยว และจงใจใหสมาชกท างานรวมกนเพอเปาหมายและวตถประสงคของทม ซงความเหนยวแนนในทม ประกอบดวยองคประกอบ 2 ดาน ไดแก (1) ความเหนยวแนนดานสงคม และ (2) ความเหนยวแนนดานงาน
3.4 การรบรความสามารถของทม หมายถง การทสมาชกทมเชอมนวาสมาชกในทมสามารถใหเวลากบการประชมรวมกน สามารถสรางบรรยากาศใหเกดการแลกเปลยนขอมลขาวสารซงกนและกนระหวางการประชมทม สามารถพฒนาแนวความคดของทมรวมกน สามารถกระตนใหสมาชกในทมแสดงปฏกรยาโตตอบกนในความคดและขอมลขาวสารทถกเสนอระหวางประชม สามารถท าใหสมาชกแตละคนเขาใจสงทก าลงอภปรายกนระหวางการประชม
วศษฐ ผลดก (2554, หนา 130-135) ไดศกษาเพอการพฒนาทมสหวชาชพของ นกวชาชพสาขาตางๆ จากแตละหนวยงาน ทเคยมประสบการณปฏบตงานคมครองเดกทถกทารณกรรมในรปแบบทมสหวชาชพ ไดแก แพทย นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกพฒนาสงคม พนกงานอยการ พนกงานต ารวจ ทนายความ และคร ทท างานรวมกนดานการคมครองเดกทถกทารณกรรมในจงหวดอบลราชธาน โดยพบวาปจจยทท าใหการปฏบตงานคมครองเดกแบบทมสหวชาชพ มประสทธภาพ ประกอบดวย (1) ความชดเจนในนโยบายทสามารถน าไปปฏบตได (2) การประสานงานทด (3) ผปฏบตงานรวมทมมขดความสามารถทเหมาะสม (4) ขอมลขาวสารททนสมย และ (5) ระบบตดตามประเมนผลชดเจน
5. สรปประเดนของทมขามสายงานทใชในการวจย เหนไดวา ทมขามสายงานตามแนวคดทางวชาการขางตนมความสอดคลองกนในหลาย
ประเดน ซงทมขามสายงานทใชในการวจยมสาระส าคญในเชงวชาการดงน 5.1 ทกษะในการท างานของสมาชก หมายถง ความร ความสามารถของสมาชกใน
ทมงานในการน าเทคนค และวธการตางๆ ทเหมาะสมกบภารกจมาประยกตใชในการปฏบตงานใหประสบความส าเรจไดอยางมประสทธภาพ ซงทกษะในการท างานของสมาชกทน ามาใชเปนประเดนในการศกษาครงนประกอบดวย (1) การรบรความสามารถของทมทชวยสรางบรรยากาศใหเกดการแลกเปลยนขอมลขาวสารซงกนและกนระหวางการประชมทม (2) ความคดสรางสรรค ดานขอมลเพอพฒนาแนวทางใหมใหกบงานและใชวธการใหมๆ ในการแกปญหาใหแกทมงาน (3) ความยดหยนหรอการปรบตวของสมาชกทน าไปสผลส าเรจในการปฏบตงานไดอยางมประสทธผลมากขน และ (4) ความหลากหลายของสมาชกทชวยใหเกดมมมองทหลากหลายในการแกไขปญหา
61
5.2 บทบาทในทม หมายถง การรบร และเขาใจเกยวกบอ านาจ บทบาท หนาทของตน และสมาชกคนอนๆ ทมตอการท างานรวมกนเปนทม เพอชวยใหสมาชกสามารถท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ และบรรลผลส าเรจของงานอยางมประสทธผล ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) ภาวะผน าทม เพอสรางและยกระดบแรงจงใจ ขวญ ความมงมน และการเหนคณคาในการท างานแกสมาชกของทมงานใหสงขน (2) ความสามารถในการเลอกสมาชกทเหมาะสมในหนาทและบทบาทตางๆ ทแตกตางกนไป (3) การออกแบบงานใหมคณคาเพอใหสมาชกไดท างานทมความส าคญตอองคการ (4) การมอบอ านาจเพอชวยใหสมาชกของทมมความเปนอสระในการท างาน และแสดงศกยภาพไดในระดบสง และ (5) การมวตถประสงครวมกนในการท างานซงจะชวยใหการด าเนนภารกจบรรลเปาหมายไดอยางมคณภาพ
5.3 ระบบรหารงานของทม หมายถง การจดการเพอสรางและพฒนาระบบการบรหารงานของทมใหเหมาะสม และสอดคลองกบภารกจ เพออ านวยความสะดวกใหการด าเนนงานสามารถบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธผล ซงระบบบรหารงานของทมงานทน ามาใชเปนประเดนในการศกษาครงนประกอบดวย (1) การสนบสนนทมดานทรพยากร โดยองคการมการจดหาทรพยากร ขอมล อปกรณ หรอเครองมอทมประสทธภาพ ทนสมย เพออ านวยความสะดวกใหกบทมในการท างานใหประสบความส าเรจ (2) การสนบสนนดานการศกษา โดยองคการมการสงเสรมใหทมและสมาชกในทมมความร และทกษะทจ าเปนตอการท างานมากยงขน (3) การสนบสนนดานรางวลตอบแทน โดยองคการมการใหรางวลตอบเมอผลการปฏบตงานเปนไปตามวตถประสงคอยางมหลกการ (4) ขนาดของทมมสมาชกจ านวนไมมากเกน และ (5) เปาหมายทชดเจนในการท างานท าใหสามารถด าเนนภารกจรวมกนไดอยางถกตอง
5.4 ปฏสมพนธภายในทม หมายถง รปแบบความสมพนธในการท างานรวมกนของสมาชกในทมงาน ซงปฏสมพนธภายในทมงานควรมลกษณะในเชงบวก เพอชวยใหสมาชกสามารถท างานรวมกนไดอยางราบรน และเตมใจท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ ซงลกษณะของปฏสมพนธภายในทมงานทน ามาใชเปนประเดนในการศกษาครงนประกอบดวย (1) ความฉลาดทางอารมณของทมงานทท าใหสมาชกทมสามารถอยรวมกนไดอยางราบรน (2) ความไววางใจในทมเพอชวยใหเกดการท างานรวมกนไดอยางเชอมนตอกน และเกดความไววางใ จระหวางสมาชกของทมในระยะยาว (3) ความเหนยวแนนในทม เพอดงดดและเชอมประสานใหสมาชกในทมรสกเปนหนงเดยว และจงใจใหสมาชกท างาน (4) การสนบสนนจากทมงาน และการพงพาอาศยกนในงานเพอเพมแรงจงใจและสนบสนนใหเกดความรสกรบผดชอบในการท างานของสมาชก และ (5) การรกษาระดบความขดแยงระหวางสมาชกและสนบสนนใหเกดความขดแยงเชงสรางสรรค
62
การประเมนผล
1. แนวคดในการศกษาเกยวกบการประเมนผล การประเมนผลถอเปนวธการศกษาความจรงในดานคณคา หรอคาของขอเทจจรงในแง
ตางๆ ของสงทจะประเมน ดงนน การก าหนดประเดนการประเมนผลงานของภารกจทองคการก าหนดจงเปนสงส าคญทตองศกษาถง ซงศรชย กาญจนวาส (2547, หนา 10) ไดใหความเหนวา การประเมนผลเปนการศกษาทตงอยบนรากฐานส าคญ 2 หลกการ ไดแก หลกการสบเสาะแสวงหาความจรงทางสงคมทนาเชอถอ เพอตดสนคณคาของสงตางๆ ตามบรบทของสงคมนน และหลกความรบผดชอบตอสงคม เพอตตามก ากบ และพฒนาสงคม ดวยหลกการดงกลาวจงท าใหการประเมนผลจงเปนกระบวนการสรางสรรคสงคมทสอดคลองกบวถทางประชาธปไตยโดยมเปาหมายของการใชกระบวนการตดสนคณคาทโปรงใส ยตธรรมและใชสารสนเทศใหเกดประโยชนตอการปรบปรง เปลยนแปลง และพฒนาสเปาหมายทพงประสงค
2. ความหมายของการประเมนผล John K. Iglehart (1986, p.188) ไดนยามการประเมนผลนโยบายไววา การประเมนผล
นโยบายเปนการชวยใหผก าหนดนโยบายเลอกตดสนการกระท าในอนาคตอยางฉลาด William N. Dunn (1981, p.340) ไดกลาวไววา การประเมนนโยบาย หมายถง การ
ผลตขอมลเกยวกบคณคาของผลลพธ ผลลพธของนโยบายทมคณคา ซงหมายถงความสามารถของนโยบายในการสนองตอวตถประสงคและเปาหมาย เพอชวยใหปญหานโยบายไดรบการแกไข
James P. Lester and Joseph Jr. Stewart (2000, p.126) กลาววา การประเมนผลนโยบาย คอ การเรยนรเกยวกบผลทเกดขนของนโยบาย โดยการประเมนผลนโยบายจะอธบายถงผลกระทบของนโยบายและการตดสนความส าเรจหรอความลมเหลวของนโยบายโดยเปรยบเทยบกบเปาหมายทก าหนด
Peter Bridgman and Glyn Davis (2000, pp.126-127) ไดกลาวถงการประเมนผลวาเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลและจดการกบขอมลเกยวกบนโยบายหรอโครงการ ดงนนการประเมนผลจงเปนการชวยตดสนวา โครงการประสบความส าเรจตามวตถประสงคทตงไวหรอไม รวมถงชวยใหตดสนใจวาทรพยากรในการด าเนนโครงการควรจะอยในระดบเดม ลดลง หรอไมควรสนบสนนส าหรบโครงการนน
สรปไดวา การประเมนผล หมายถง การเปรยบเทยบระหวางผลการด าเนนกจกรรมตามภารกจกบเปาหมายทก าหนดไว โดยมหลกเกณฑท เปนมาตรฐานและยอมรบไดเปนเครองตดสนความส าเรจในการด าเนนภารกจ
3. ความส าคญของการประเมนผล จากการศกษาพบวาการประเมนผลมความส าคญตอการด าเนนภารกจในหลาย
63
ประการทงตอตวผด าเนนภารกจและผไดรบผลกระทบจากการด าเนนภารกจ โดยมนกวชาการทไดกลาวถงความส าคญของการประเมนผลดงน
Peter Bridgman and Glyn Davis (2000, p.126) ไดกลาววาการประเมนผลมความส าคญในการบรรลวตถประสงคในการด าเนนงาน 3 ประการคอ (1) การประเมนผลเปนการตงค าถามวานโยบายมการน าไปปฏบตอยางไร และสอดคลองกบวตถประสงคของนโยบายหรอไม (2) ความรบผดชอบของผน านโยบายไปปฏบตตอนโยบาย และ (3) การประเมนผลนโยบายมความส าคญตอการก าหนดนโยบายในอนาคต
William N. Dunn (1981,p.134) ไดอธบายถงความส าคญของการประเมนผลโดยกลาววา การประเมนผลมหนาทส าคญ 3 ประการคอ (1) การประเมนผลจะท าหนาทใหขอมลขาวสารทถกตอง เชอถอไดและเทยงตรงเกยวกบการน านโยบายไปปฏบต (2) การประเมนผลมบทบาทในการชวยก าหนดเปาหมายและวตถประสงคของนโยบาย โดยชวาวตถประสงคไดก าหนดขนอยางเหมาะสมกบเปาหมายหรอไม และ (3) การประเมนผลนโยบายจะชวยสนบสนนใหมการวเคราะหนโยบายในรปแบบตางๆ รวมทงมการก าหนดรปแบบและขอเสนอแนะในการแกไขปญหา ดงนน ขอมลทไดจากการประเมนผลจะน าไปสการจดท าขอเสนอแนะส าหรบการ น านโยบายไปปฏบตในครงตอไปตามวงจรการปรบปรงนโยบาย
Larry N. Gerston (1997, pp.120-121) ไดชใหเหนวาการประเมนมความส าคญตอการตดสนใจครงใหมในการก าหนดหรอด าเนนการขบเคลอนนโยบาย โดยเฉพาะเมอผลทเกดขนจากการด าเนนภารกจตามนโยบายทผานมาไมสามารถบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทก าหนดไว 4. แนวทางการประเมนผล
การประเมนผลมแนวทางทหลากหลายตามวตถประสงค และลกษณะของนโยบาย ดงนน การเลอกแนวทางการประเมนผลจงมความส าคญเพอชวยใหไดขอมลทถกตอง และสามารถน าไปสการก าหนดนโยบายหรอแนวทางการด าเนนภารกจในครงตอไปไดอยางเหมาะสม จากการศกษาพบวามนกวชาการทไดกลาวถงแนวทางในการประเมนผลดงน
Peter Bridgman and Glyn Davis (2000, pp.128-129) ไดกลาวถงประเภทของการประเมนไว 4 ประเภท ไดแก (1) การประเมนความเหมาะสม (Appropriateness Evaluation) เพอชวยใหผก าหนดนโยบายในการตดสนใจเพอรเรมโครงการใหม หรอตดสนใจวาโครงการทมอยควรจะด าเนนตอไปหรอไม (2) การประเมนประสทธภาพ (Efficiency Evaluation) เปนการประเมนปจจยน าเขา เชน งบประมาณ เจาหนาท วสดอปกรณ เทคโนโลยในการท างาน เปนตน มความเพยงพอและเหมาะสมตอการบรรลเปาหมายของนโยบายอยางมประสทธภาพหรอไม (3) การประเมนประสทธผล (Effectiveness Evaluation) เปนพจารณาวา ผลการด าเนนนโยบายทเกดขนกอใหเกดผลอยางไรตอเปาหมาย และเปนไปตามวตถประสงคหรอไม และ (4) การประเมนกระบวนการ (Meta-Evaluation) เพอน าไปสการปรบตวในกระบวนการปฏบตงานของหนวยงานท
64
น านโยบายไปปฏบต ซงจะชวยใหเกดความสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป และหนวยงานทน านโยบายไปปฏบตมากยงขน
Edward A. Suchman (1995, p.171) ไดแบงประเภทของการประเมนผลไว 5 ประเภทคอ (1) การประเมนความพยายาม (Effort Evaluation) เปนความพยายามในการวดปรมาณปจจยน าเขาทรฐบาลจดสรรใหกบโครงการ เชน จ านวนคน เงน วสด การขนสง การตดตอสอสาร เปนตน ซงสามารถค านวณเปนตนทนในรปตวเงนได การประเมนในลกษณะนเปนความพยายามสรางฐานขอมลเพอใชในการประเมนประสทธผลและคณภาพการใหบรการตอไป (2) การประเมนความสามารถ (Performance Evaluation) เปนการประเมนผลผลตของโครงการ โดยมจดประสงคเพอพจารณาวานโยบายหรอโครงการก าลงกอใหเกดผลผลตอะไรบาง เชน จ านวนผส าเรจการศกษาในโครงการทางการศกษา จ านวนผรบบรการคมก าเนดในโครงการวางแผนครอบครว เปนตน (3) การประเมนประสทธผล (Effectiveness Evaluation) เปนการประเมนความสามารถในการบรรลวตถประสงคทก าหนดไวมากนอยเพยงใด เชน โครงการทางการศกษา ผส าเรจการศกษาไดออกไปท าประโยชนใหกบสงคมตามทตองการมากนอยเพยงใด โครงการวางแผนครอบครวในทองทของโครงการนนอตราการเกดของประชากรลดลงเทาทคาดหวงไวหรอไม เปนตน (4) การประเมนประสทธภาพ (Efficiency Evaluation) เปนการประเมนตนทนกบผลผลตตามเปาหมายทก าหนดของโครงการ หรอเปนการดอตราสวนระหวางผลผลตและปจจยน าเขาวามความคมคาหรอไม และ (5) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) เปนการตรวจสอบประสทธภาพของวธการด าเนนการ รวมถงกระบวนการในการสงมอบบรการของโครงการ เพอใหทราบถงสาเหตทเกยวของกบความส าเรจหรอความลมเหลวของโครงการในดานตางๆ เพอปรบปรงการปฏบตงานใหเหมาะสมยงขน
ทศพร ศรสมพนธ (2539, หนา 155) ไดกลาวถง การประเมนผลนโยบายสาธารณะอาจท าไดหลายลกษณะขนอยกบวตถประสงควา ตองการทราบขอมลเกยวกบนโยบายในลกษณะใดซงลกษณะของการประเมนผลนโยบาย อาจแบงออกเปน 3 รปแบบใหญๆ ดงน
1. การก ากบตดตามนโยบาย (Policy Monitoring) เปนการประเมนผลในขณะทก าลงมการด าเนนงานหรอการปฏบตตามนโยบายอย การก ากบตดตามนโยบายน จะชวยใหผบรหารไดรบทราบขอมลเกยวกบการใชทรพยากรในการด าเนนงานตามเงอนไขของเวลา งบประมาณ ผลผลตทไดรบจากการด าเนนงานตลอดจนความกาวหนาและปญหาอปสรรคตางๆ ทอาจเกดขนในขณะทด าเนนงาน ซงจะเปนประโยชนอยางสงตอการบรหารนโยบายและการประเมนผลนโยบายโดยรวม กลาวคอ การก ากบตดตามนโยบายอาจครอบคลมถงประเดนตอไปน
1.1 การก ากบตดตามการใชประโยชนจากทรพยากร (Input Monitoring) เปนการตรวจสอบปจจยน าเขาหรอการน าเอาทรพยากรตางๆ เชน งบประมาณ วสดอปกรณ บคลากร เปนตน มาใชเปนประโยชนครบถวนตามแผนงาน โครงการหรอไม อยางไร มปญหาอปสรรคหรอไม
65
1.2 การก ากบตดตามการด า เนนกจกรรมหรอกระบวนการ (Activity/Process Monitoring) เปนการตรวจสอบการด าเนนกจกรรมวาเปนไปตามเงอนไขเวลาในแผนด าเนนงานหรอไม กจกรรมใดเกดความลาชาและแตกตางไปจากทก าหนดไวบาง
1.3 การก ากบตดตามผลผลต (Output Monitoring) เปนการตรวจสอบผลการด าเนนงานวา ไดรบผลผลตซงแสดงออกมาในรปของหนวยวดตางๆ วาตรงตามเปาหมายทก าหนดไวหรอไม มปญหาและอปสรรคอยางไร ซงโดยปกตอาจท าไดหลายวธดงน
1.3.1 ระบบการรายงาน โดยใหหนวยงานปฏบต กรอกขอมลตางๆ ตามตารางเอกสารหรอแบบฟอรมทก าหนด เชน แบบรายงานประจ าเดอนของหนวยงาน ซงมขอดคอ เสยคาใชจายต า สะดวก รวดเรวในการรายงานสรป แตวธนอาจมปญหาในแงความถกตองและความเชอถอไดของขอมลทรายงานขนมา
1.3.2 ระบบการตรวจงาน โดยการสงเจาหนาทผตรวจการออกไปตรวจงานภาคสนาม หรอพนทปฏบตการในประเดนตางๆ ทตองการ ซงมขอดในแงของการไดเหนผลการปฏบตจรง สามารถรบทราบขอมล รายละเอยดตางๆ ไดมาก ขอมลถกตอง แตขอจ ากด คอ สนเปลองคาใชจายคอนขางสง
2. การวดประสทธภาพ (Efficiency Measurement) เปนการประเมนผลทมงเนนการเปรยบเทยบตนทนหรอคาใชจายกบผลผลตทไดรบ โดยค านวณออกมาเปนสดสวนในรปตนทนตอหนวย เชน สมมตวา กรมทดนไดด าเนนการตามนโยบายเรงรดออกโฉนดทดนทวประเทศทผานมา รวมทงสน 50,000 แปลง คดเปนคาใชจายรวมทงสน 100,000,000 ลานบาท หมายความวา ตนทนตอหนวยในการออกโฉนดทดนคดเปน 2,000 บาท เปนตน ซงการประเมนประสทธภาพน การประเมนผลนโยบายของภาคราชการมกนยมใช โดยเฉพาะนโยบายทเกยวกบโครงสรางพนฐานหรอนโยบายอนทสามารถวดผลตอบแทนทเปนตวเงนได
3. การวดประสทธผล (Effectiveness Evaluation) เปนการตรวจสอบวา นโยบายทน าไปปฏบตแลว ไดกอใหเกดผลลพธตรงตามวตถประสงคทวางไวหรอไม เกดผลขางเคยงหรอผลกระทบทไมคาดหวงหรอไมอยางไร โดยปกตการวดประสทธผลของนโยบายมกจะท าเมอนโยบายนนสนสดลงโดยการประเมนภาพรวม หรอการประเมนชวงด าเนนงานผานไประยะหนงแลวและสรปผล ถาผลการประเมนเบยงเบนจากวตถประสงค กจะปรบปรงแกไขในชวงเวลาทเหลอตอไป
Jr. Samuel P.Hayes (1969, pp.20-21) ไดก าหนดขนตอนในการประเมนไว 4 ขนตอน ดงน 1. พจารณารายละเอยดและวตถประสงคในการประเมน 2. พจารณาขอมลทจะตองใชเพอวดวตถประสงคและวดผลกระทบตาง ๆ ของนโยบาย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. วเคราะหและแปลความหมายของขอมลทรวบรวมได
66
โดยขนตอนการประเมนนโยบายเรมจากการศกษารายละเอยดของนโยบายตางๆ ทจะท าการประเมน โดยตองทราบหรอมการก าหนดวตถประสงคในการประเมนดวย ตอมาจะท าการพจารณาวาจ าเปนตองจดเกบหรอจดหาขอมลอยางใดบางจงจะบรรลวตถประสงคของการประเมนนโยบาย กลาวคอ ตองสามารถวดไดวานโยบายนนมคณคาเพยงไร และมผลอยางไรบาง และจะท าการเกบรวบรวมขอมลเพอน าขอมลทเกบไดมาท าการวเคราะหและประเมนนโยบายตอไป
D. Nevo (1995, p.63) ไดกลาวถงกระบวนการประเมนโดยเนนถงกระบวนการประเมนทใชสถานศกษาเปนฐานวามองคประกอบ 6 ขนตอน ดงน
1. การท าความเขาใจกบสงทมงประเมน เพอท าความเขาใจเกยวกบปญหาการประเมนหรอสงทมงประเมนในประเดนตอไปน (1) วตถประสงคของการประเมนคออะไร (2) ใครเปนผมสวนไดสวนเสยของการประเมน (3) หนาทของการประเมนทคาดหวงคออะไร (4) ควรจะเกบรวบรวมขอมลประเภทใดบาง และ (5) เกณฑอะไรทควรน ามาใชเพอพจารณาความมคณภาพของสงทมงประเมน
2. การวางแผนการประเมน ประกอบดวย 5 กจกรรมดวยกนคอ (1) การแปลค าถามการประเมนไปสนยามปฏบตการ (2) การเลอกเครองมอวดและกระบวนการเกบรวบรวมขอมล (3) การสมกลมตวอยาง (4) การเลอกกระบวนการวเคราะหขอมล และ (5) การก าหนดเวลาในการปฏบตการประเมน
3. การเกบรวบรวมขอมล เพอน าขอมลทไดมาประมวลเปนสารสนเทศทเปนประโยชนตอการปรบปรงพฒนา ซงการเกบรวมรวมขอมลในการประเมนมขอพงระมดระวง 2 ขอ คอ (1) การเกบรวมรวมขอมลโดยผประเมนทขาดทกษะอาจท าใหไดขอมลทไมเหมาะสม ดงนน ตองฝกฝนผประเมนใหมเทคนคทจ าเปนส าหรบการเกบขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ และ (2) กลมตวอยางตองมอตราการตอบกลบแบบสอบถามทด ดงนน ผประเมนตองใชเทคนคทหลากหลายทจะไดการตอบกลบแบบสอบถามทมอตราการตอบกลบสงขนหรอวธการทใหไดขอมลทถกตอง ครอบคลมและเชอถอได
4. การวเคราะหขอมล ประกอบดวย (1) ดานเทคนคการวเคราะห โดยขอมลเชงปรมาณใชการวเคราะหเชงสถต และการจดท ารหสส าหรบการวเคราะหเชงคณภาพ (2) ดานการตความขอมล เพอหาความสมพนธกบการวเคราะหขอมล และความสอดคลองระหวางการวเคราะหขอมลแบบตางๆ ดงนน การท าความเขาใจความหมายของขอมลจงไมไดขนอยแตเพยงการท าความเขาใจในกระบวนการวเคราะหขอมลเทานน แตยงขนอยกบความคนเคยกบขอมลและบรบทในการเกบรวบรวมขอมลดวย เพอน าไปสความเขาใจในขอมลอยางชดเจนและเปนประโยชนตอการประเมน
5. การรายงานผลการประเมน เพอรายงานขอคนพบตามวตถประสงคของการประเมน และอาจมขอคนพบบางประการทอาจเกดขนอยางไมตงใจในระหวางการประเมนหรอเปนผลกระทบทเกดขน และเปนขอคนพบทนาสนใจและเปนประโยชน ซงผประเมนอาจน าเสนอโดย
67
แยกออกจากขอคนพบหลกตามวตถประสงคเพอเปนสวนหนงของการประเมน และการน าเสนอรายงานควรใชภาษาทเขาใจไดงาย หลกเลยงการน าเสนอทซบซอนเกยวกบระเบยบวธการวจยทไมจ าเปนและเขาใจยากรายงานจงควรเนนทขอคนพบและขอเสนอแนะมากกวาการบรรยายรายละเอยดเกยวกบวธการวจย
6. การใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงพฒนา เพอใหเกดการพฒนาในสวนทเกยวของกบผลการประเมน โดยไมควรผกมดวาผทเกยวของจะตองปฏบตตามขอเสนอนนทงหมด แตควรเสนอวาขอเสนอแนะใดบางทสามารถน ามาปรบปรงพฒนาและควรใหใครเปนผด าเนนการหรอใครเปนเปาหมายของการปรบปรงพฒนา
สชาต ประสทธรฐสนธ (2554, หนา 36-39)ไดกลาวถงกระบวนการประเมนผลโครงการวาสามารถออกเปน 3ขนตอน คอ
1. การพฒนาแผนการประเมนผล (Evaluation Plan) มกจกรรมทตองกระท าดงตอไปน 1.1 ศกษาทบทวนเปาหมาย และวตถประสงคของโครงการ 1.2 ระบผมสวนสวนไดสวนเสยของโครงการ และบทบาทของแตละกลม 1.3 ระบกจกรรมโครงการวามอะไรบาง และเกยวของกบวตถประสงคของโครงการ
อยางไร 1.4 ระบค าถามหลกๆ ทจะประเมน (ซงค าถามเหลานตองแสดงใหเหนความกาวหนา
และความส าเรจของโครงการ) 1.5 ระบตวชวด (ปจจยทวดได) ทสะทอนใหเหนผลส าเรจของแตละขนตอนของโครงการ 1.6 ระบเครองมอทใชวด เพอเกบขอมล ซงอาจเปนเครองมอทเปนทางการ ไดแก
การส ารวจ การประชมกลมเฉพาะ และเครองมอทไมเปนทางการ ไดแก การสงเกตในการประชม และบญชตรวจรายการ
1.7 ระบแหลงทจะเกบขอมล (ใคร/ทไหน) 2. การด าเนนการประเมนผล (Conduct Evaluation)
2.1 พฒนาระบบแกะรอยตดตามขอสนเทศ และการสงเกตทงหมด 2.2 พฒนาความสมพนธทดกบผมสวนไดสวนเสยกบโครงการ สอสารใหเหนถง
ความส าคญของการประเมนผลโครงการ และสงเสรมใหเขามามสวนรวมในการเกบขอมล 2.3 พฒนาเครองมอประเมนผลทวางแผนไว และน าไปใช
3. วเคราะหและท ารายงาน (Data Analysis & Reporting) 3.1 จดขอมลเขาโปรแกรมทจะใชในการวเคราะห (SPSS, SAS) 3.2 สรางตาราง และกราฟ เพอการเสนอผลการวเคราะห 3.3 ตความหมายขอคนพบ และเปรยบเทยบกบวตถประสงคของโครงการและ
ค าถามทใชประเมน
68
3.4 จดค าถามตอค าถามการประเมนทตงไว 3.5 ระบจดแขง จดออน บทเรยน และการเปลยนแปลงทจะตองน าไปปฏบต 3.6 เขยนรายงานการประเมนผล และอธบายวาจะน ารายงานไปใชอยางไร
5. ตวแบบการประเมนผล การประเมนผลมตวแบบใหเลอกใชในการศกษาจ านวนมาก เพอใหเกดความครอบคลม
และสอดคลองกบวตถประสงคของนโยบาย โดยการวจยครงนจะน าเสนอตวแบบการประเมนผลดงน
5.1 ตวแบบการประเมนผลเชงระบบ (Input Output Model หรอ System Approach Model) D. Katz and R. L. Kahn (1978, pp.20-27) ไดกลาวถงตวแบบการประเมนผลเชง
ระบบวา เปนตวแบบทมงเนนการประเมนผลดวยการวเคราะหปจจยน าเขา (Input) กระบวนการ (Process) และผลผลต (Outputs) ตลอดจนประเมนผลตอเปาหมาย (Outcomes) และผลกระทบ (Impacts) ทคาดวาจะเกดขนจากโครงการทงทางตรงและทางออม ในมตดานบวกและดานลบ ดงนน การประเมนผลโครงการในแนวคดและแบบจ าลอง (Input Output Model) เปนการตรวจสอบโครงการใน 2 ชวงเวลา คอ
1) การประเมนระหวางการด าเนนโครงการ (On-Going Evaluation) ซงเปนการมงประเมนประสทธภาพของการด าเนนโครงการ เพอตรวจสอบกระบวนการด าเนนโครงการวาไดด าเนนเปนไปตามแนวคดและหลกการบรหารจดการหรอไม และเพอตรวจสอบวดความกาวหนาของโครงการวาไดด าเนนเปนไปตามแผนปฏบตการทก าหนดมากนอยเพยงใด
2) การประเมนหลงเสรจสนการด าเนนโครงการ (Ex-Post Evaluation) จะมงเนนการประเมนประสทธผลของโครงการหรอตรวจสอบประเมนความส าเรจ และผลสมฤทธของโครงการวาบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายหรอไม รวมถงการประเมนผลตอเปาหมายหรอคณประโยชนทเกดขนจากโครงการ ตลอดจนผลกระทบทเกดขน ทงน การประเมนผลโครงการตามแนวทางดงกลาวจะท าใหเกดการรวบรวมและวเคราะหขอมล เพอใชในการตดสนใจแกผบรหารวาจะด าเนนการตอไปจะตองมการปรบปรงอะไรบาง หรอจะยตโครงการ
5.2 ตวแบบ CIPP Model D. L. Stufflebeam (2001, pp.183-209) ไดกลาววา ตวแบบนจะแบงแยกบทบาทของ
การท างานระหวางฝายประเมนกบฝายบรหารออกจากกนอยางเดนชด กลาวคอ ฝายประเมนมหนาทระบ จดหา และน าเสนอสารสนเทศใหกบฝายบรหาร เพอน าผลการประเมนไปใชประกอบการตดสนใจส าหรบการด าเนนกจกรรมทเกยวของตอไป ทงน ตวแบบ CIPP Model สามารถแสดงได ดงภาพ
69
ภาพประกอบท 11 ตวแบบ CIPP Model ทมา : http://www.wmich.edu/evalctr/pubs/CIPP-ModelOregon10-03.pdf.
CIPP Model มาจากอกษรยอ 4 ตว ดงน C ยอมาจากค าวา Context Evaluation หมายถงการประเมนสภาวะแวดลอม I ยอมาจากค าวา Input Evaluation หมายถงการประเมนปจจยน าเขา P ยอมาจากค าวา Process Evaluation หมายถงการประเมนกระบวนการ P ยอมาจากค าวา Product Evaluation หมายถงการประเมนผลผลต ทงน ฝายประเมนจะด าเนนการประเมนในประเดนตางๆ ดงน 1) การประเมนบรบทหรอสภาวะแวดลอม (Context Evaluation) เปนการประเมน
กอนทจะลงมอด าเนนการโครงการใดๆ มจดมงหมายเพอก าหนดหลกการและเหตผล รวมถ งเพอพจารณาความจ าเปนทจะตองจดท าโครงการดงกลาว การชประเดนปญหาตลอดจนการพจารณาความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ
2) การประเมนตวปอนเขา (Input Evaluation) เปนการประเมนเพอพจารณาถงความเหมาะสม ความเพยงพอของทรพยากรทจะใชในการด าเนนโครงการ ตลอดจนเทคโนโลยและแผนของการด าเนนงาน
3) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) เปนการประเมนเพอหาขอบกพรองของการด าเนนโครงการเพอ (1) ท าการแกไขใหสอดคลองกบขอบกพรองนนๆ (2) หาขอมลประกอบการตดสนใจทจะสงการเพอการพฒนางานตางๆ (3) บนทกภาวะของเหตการณตางๆ ทเกดขนไวเปนหลกฐาน
4) การประเมนผลผลตทเกดขน (Product Evaluation) เปนการประเมนเพอเปรยบเทยบผลทเกดขนจากการท าโครงการกบเปาหมายหรอวตถประสงคของโครงการทก าหนดไว รวมทงการพจารณาในประเดนของการยบ เลก ขยาย หรอปรบเปลยนโครงการ
70
ซงจากขอมลทไดในการประเมนในแตละประเดนนนจะน าไปสการตดสนใจของฝายบรหาร ดงน
1) การตดสนใจเพอการวางแผน เปนการตดสนใจทไดขอมลจากการประเมนบรบทหรอสภาวะแวดลอมของฝายประเมน เพอก าหนดวตถประสงคของโครงการใหสอดคลองกบแผน ในการด าเนนงาน
2) การตดสนใจเพอก าหนดโครงสรางของโครงการ เปนการตดสนใจทไดขอมลจากการประเมนตวปอนเขาของฝายประเมน เพอก าหนดโครงสรางของแผนงาน และขนตอนการท างานตางๆ ของโครงการ
3) การตดสนใจเพอน าโครงการไปปฏบต เปนการตดสนใจทไดขอมลจากการประเมนกระบวนการของฝายประเมน เพอก าหนดแนวทางการควบคมการท างานใหเปนไปตามแผนทก าหนด และเพอปรบปรงแกไขแนวทางการท างานใหไดผลดทสด
4) การตดสนใจเพอทบทวนโครงการ เปนการตดสนใจทไดขอมลจากการประเมนผลผลตทเกดขนของฝายประเมน เพอตดสนใจเกยวกบการยต ลมเลก หรอขยายโครงการในชวงเวลาตอไป
5.3 Provus’s Model of Evaluation Malcolm Provus (1973, pp.170-217) ไดกลาวถงการประเมนผลวาเปนการตรวจสอบ
วาการด าเนนงานตามโครงการไดผลตรงหรอคาดเคลอนไปจากมาตรฐานทก าหนดไวหรอไม โดย Provus’s Model of Evaluation เปนโมเดลการประเมนความไมสอดคลองกน (The Discrepancy Evaluation Model) โดยประเมนสงทก าลงด าเนนอย ซงแบงขนตอนในการประเมนผลออกเปน 5 ขนตอน คอ
ขนท 1 การส ารวจความจ าเปน ไดแก ความพยายามศกษาปญหาของโครงการคอ การพจารณาความแตกตางระหวางสงทควรจะเปนกบสงทเปนอยจรง ถาความแตกตางมากแสดงวาความจ าเปนมมากในทางตรงกนขามความจ าเปนจะมนอยถาหากสงทเปนอยหรอการปฏบตใกลเคยงกบจดมงหมายของโครงการ (สงทควรจะเปน) การตดสนใจขนนคอการเลอกปญหา (Problem Selection)
ขนท 2 การประเมนเพอการวางแผนคอ การรวบรวมขอมลเพอการเตรยมการแกปญหาทพบในขนท 1 การตดสนใจของขนนเนนเพอการวางแผนโครงการ (Program Selection)
ขนท 3 การประเมนการใชแผน เปนการประเมนทมงพจารณาวาน าแผนทวางไวในขนท 2 ไปใชไดผลเพยงไร เปนขนทเหมอนกบการประเมนกระบวนการในรปแบบ CIPP มากทสด การตดสนใจของขนนเปนการท าเพอการปรบแตงโครงการ (Program Modification)
ขนท 4 การประเมนความกาวหนา เปนขนทมงศกษาความส าเรจในสวนตางๆ ของโครงการวาไปสทศทางของการแกปญหาหรอไมโดยใชจดมงหมายของแผนตางๆ เปนเกณฑในการ
71
ประเมนการตดสนใจในขนนมลกษณะเชนเดยวกนกบขนท 3 คอ ท าเพอการปรบแตงโครงการ (Program Modification)
ขนท 5 การประเมนผลผลต ลกษณะของขนนเหมอนกบการประเมนผลผลตในรปแบบอนๆ คอเปนการพจารณาวาโครงการสามารถแกปญหาของขนท 1 ไดมากนอยเพยงไร ผประเมนผลผลตมความประสงคทจะเสนอขอมลตอผทมหนาทตดสนใจ เพอพจารณาวาควรจะเลอกปรบปรงคงไว เผยแพรหรอท าอยางไรตอไปกบโครงการการตดสนใจในขนนจง เปนแบบการใหประกาศนยบตรหรอการยอมรบ (Program Certification/Adoption)
Provus’s Model of Evaluation จงเปนการประเมนทกอยางโดยตองด าเนนไปโดยการหาขอมลใหม และท าการตดสนใจโดยใชมาตรฐานทวางเอาไวเปนเกณฑ นบเปนรปแบบทชวยใหขอมลยอนกลบ (Feedback) ในทกขนตอนของการประเมนดงขางตนและตลอดโครงการอยางตอเนอง ดงนน การประเมนในแตละขนตอน ถาหากพบขอบกพรองกแกไขปรบปรงในขนตอนนนๆ ดวยวธการแกปญหา (Problem Solving) ซงประกอบดวยการตงค า ถามเพอใหไดค าตอบวา ท าไมจงเกดขอบกพรองนนๆ มอะไรเปนสาเหตและมวธการใดทสามารถแกไขขอบกพรองทมาจากสาเหตนน เมอผประเมนท าการประเมนถงขนท 5 แลว ถาจะด าเนนงานหรอเรมวงจรใหมกตองท าการออกแบบใหม โดยปรบปรงใหสอดคลองกบผลการวเคราะหการลงทน ซงต งอยบนรากฐานของปจจยเบองตนใหม 6. สรปประเดนของการประเมนผลทใชในการวจย
เหนไดวา แนวทางและตวแบบการประเมนผลตามแนวคดทางวชาการขางตนมความสอดคลองกนในหลายประเดน โดยการประเมนผลสวนใหญจะมงเนนไปทวธการ กระบวนการ และผลส าเรจของนโยบาย ซงในการวจยครงนจะใชกระบวนการประเมนนโยบายเพอน ามาพจารณาถงผลส าเรจของนโยบายทก าหนดไวตามภารกจ โดยการประเมนผลทใชในการวจยมสาระส าคญในเชงวชาการดงน
6.1 การก าหนดแผนการประเมนผลโครงการ เปนการออกแบบกระบวนการประเมนผลส าเรจทเกดขนจากการด าเนนงานตามโครงการ เพอชวยใหการประเมนไดขอมลทครบถวนสมบรณ และสามารถน าไปใชประโยชนในการปรบปรงโครงการ และกจกรรมในครงตอไป ทงน ประเดน ในการศกษาจะประกอบดวย (1) ก าหนดประเดนการประเมนทสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการ (2) ความเกยวของระหวางผมสวนไดสวนเสยแตละกลมทกบโครงการ (3) ความเกยวของระหวางกจกรรมโครงการกบวตถประสงคของโครงการ (4) ก าหนดประเมนการประเมนเพอตรวจสอบความกาวหนา และความส าเรจของโครงการ (5) ก าหนดตวชวดทสะทอนใหเหนผลส าเรจของแตละขนตอนของโครงการ (6) ก าหนดเครองมอทใชวด และ (7) ก าหนดแหลงทจะเกบขอมล
6.2 การด าเนนการประเมนผล เปนการด าเนนกจกรรมเพอใหไดขอมลตามเปาหมายทตองการไดรบจากการประเมน ซงในการประเมนอาจตองมการใชวธการทหลากหลาย เพอใหได
72
ขอมลตามวตถประสงคการประเมน ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การพฒนารปแบบการประเมนใหเหมาะสมกบสถานการณ (2) การพฒนาความสมพนธทดกบผถกประเมนทมสวนไดสวนเสยกบโครงการ (3) การพฒนาเครองมอการประเมนใหมประสทธภาพสงขน (4) การเลอกวธการเกบรวบรวมขอมลทเหมาะสม (5) การก าหนดเวลาในการปฏบตการประเมน (6) การคดเลอกกลมตวอยางในการใหขอมล และ (7) ทกษะการเกบรวมรวมขอมลของผประเมน
6.3 การรายงานผลการประเมน เปนการเกบรวบรวมขอมลทไดจากการประเมนผลโครงการเพอน ามาจ าแนกแยกแยะ และจดกลมขอมลอยางเปนระบบ เพอน ามาสการวเคราะห และตความขอมล เพอใหไดขอสรป และขอเสนอแนะทเปนเหตเปนผล และมความนาเชอถอในทางวชาการ ซงจะน าไปสการปรบปรงโครงการใหมความสมบรณยงขนไปในอนาคต ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) มการจดระเบยบขอมลกอนน าไปวเคราะห (2) จดท าตารางขอมลเพอน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปแบบทเขาใจงาย (3) ตความขอมลเพอใหความหมายตามวตถประสงคของโครงการ (4) สรปผลการประเมนตามเปาหมายทตงไว (5) ก าหนดประเดนส าคญ ทคนพบ เชน จดแขง จดออน (6) ขอเสนอแนะเพอการเปลยนแปลง และ (7) จดท ารายงานการประเมนผล
ทรพยากรการบรหาร
1. แนวคดในการศกษาเกยวกบทรพยากรการบรหาร ในยคสมยแหงการเปลยนแปลงไดท าใหกระบวนการบรหารจดการของทกองคการ
จ าเปนทตองมการปรบเปลยนอยางเปนพลวตร รวมถงมการพฒนาสมรรถนะในดานตางๆ ใหสอดคลองกบสภาพการณอยางตอเนอง เพอน าไปสการบรรลวตถประสงค และการด ารงอยขององคการในอนาคต ซงการบรหารจดการของทกองคการตองใหความส าคญกบทรพยากรการบรหารในฐานะเปนพนฐานของการด าเนนงานใหประสบผลส าเรจ โดยก บทรพยากรการบรหารประกอบดวย บคลากร กระบวนการหรอวธการ วสดอปกรณ เครองมอเครองใช เทคโนโลย ตลอดจนขอมลสารสนเทศทเกยวของกบการด าเนนงานขององคการ ทงน จากการทบทวนแนวคดทางวชาการเพอสรางกรอบแนวคดในการวจยพบวา L. J. Gibson ; J. M. Ivancevich and J. H. Donnelly (1997, p.14) ไดใหความเหนวาทรพยากรทางการบรหาร เชน เทคโนโลยในการด าเนนงาน ประสทธผลเฉพาะบคคล ไดแก ทกษะ ความร เจตคต แรงจงใจ และความเครยด ถอเปนปจจยส าคญทชวยใหเกดประสทธผลขององคการ นอกจากนยงพบวา Richard. M. Steers (1977, p.104) ไดใหความเหนวา ลกษณะของพนกงาน รวมถงการบรหารจดการและการใชทรพยากรคอ ปจจยทเปนองคประกอบทกอใหเกดประสทธผลขององคการ ซงสอดคลองกบท Robert H. Jr. Waterman ; Thomas J. Peters and Julien R. Phillips (1980, pp.14-26) ไดกลาวถงบคลากรหรอ
73
สมาชกของทมงาน (Staff) และทกษะความเชยวชาญในงาน ( Skill) ซงเปนองคประกอบของ McKinsey 7S ไววา จะชวยใหองคการมศกยภาพเพมสงขนในการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทตงไว นอกจากนยงพบวา กองบญชาการต ารวจภธรภาค 2 (2557, หนา 26) ทไดกลาวการเจาหนาทต ารวจไววา เปนปจจยทสงผลตอความส าเรจในการด าเนนภารกจ โดยตองใหความส าคญตอการเจาหนาทต ารวจบคลากรทกระดบใหเปนต ารวจมออาชพ รวมถงมการใชองคความร และเทคโนโลยททนสมย มาสรางเครองมอและกลไกในการบรหารงานเพอวเคราะหอาชญากรรม และพฒนาศนยปฏบตการ (ศปก.) ในการขบเคลอนบรณาการและประสานกบทกองคการ
2. ความหมายของทรพยากรการบรหาร 2.1 ความหมายของทรพยากรการบรหารตามแนวคดทางวชาการ
จากการศกษาแนวคดเกยวกบทรพยากรการบรหารพบวามความสอดคลองกนซงจะมความแตกตางกนในชวงเวลาเทานน โดยมองคประกอบของทรพยากรการบรหารมสาระส าคญ ดงน
William T. Greenwood (1965, p.33) ไดกลาววา ทรพยากรทางการบรหารมความส าคญและจ าเปนตอการบรหารงานใหประสบส าเรจ และมคณภาพ โดยทรพยากรทางการบรหารมองคประกอบทส าคญ 7 ประการ คอ คน (Man) เงน (Money) วสดสงของ (Material) อ านาจหนาท (Authority) เวลา (Time) ก าลงใจในการท างาน (Will) และความสะดวกตางๆ (Facilities) Herbert A. Simon (1974, p.23) กลาวไววา ปจจยการบรหารเปนเครองมอทชวยสนบสนนใหงานบรรลวตถประสงค โดยมองคประกอบส าคญ 7 ประการคอ บคลากร (Man) เงน (Money) การบรหารทวไป (Management) การบรการประชาชน (Market) คณธรรม (Moral) ขอมลขาวสาร (Massage) การวดผล (Measurement)
R.J. Johnso ; F.E. Kast and J.E. Rosenzweing (1968, p.25) ไดกลาววา ปจจยการบรหารจะน ามาสกระบวนการบรหารใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดตงแตการบรหารกระบวนการ การบรหารคน การบรหารทมประสทธภาพ การบรหารทรพยากร และการบรหารกจกรรมใหบรรลเปาหมาย
วรช วรชนภาวรรณ (2551, หนา 47) ไดกลาววา การบรหารจดการเพอใหการปฏบตงานบรรลผลส าเรจจะเกยวของกบปจจยตางๆ 9 ประการ ไดแก (1) การบรหารคน (Man) (2) การบรหารเงน (Money) (3) การบรหารวสดอปกรณ (Material) (4) การบรหารงานทวไป (Management) (5) การบรหารการใหบรการประชาชน (Market) (6) การบรหารคณธรรม (Morality) (7) การบรหารขอมล (Message) (8) การบรหารเวลา (Minute) และ (9) และการบรหารการวดผล (Measurement)
74
หวน พนธพนธ. (2549, หนา 15) ไดกลาวถงทรพยากรวา เปนสงทเปนตวกลางทชวยในการด าเนนงานขององคการใหบรรลผลส าเรจ โดยทรพยากรในการบรหาร ทส าคญคอ 4 Ms ไดแก คน (Man) เงน (Money) วสดสงของ (Materials) และ การจดการ (Management)
สมคด บางโม (2545, หนา 61) ไดกลาววา ทรพยากรการบรหาร หมายถง วตถและเครองใชตางๆ เพอประกอบการด าเนนงานตามภารกจใหบรรลผลส าเรจ โดยทรพยากรการบรหาร ไดแก มนษย (Man) เงน (Money) วสดอปกรณ (Material) และความสามารถในการจดการ (Management) เครองจกร (Machine) และตลาด (Market)
จกรกฤษณ นรนตผดงการ (2541, หนา 1-3) ไดเสนอระบบปจจยการบรหารงาน (CHAKRITS 5M : Social Development Component) ไว 5 องคประกอบ เพอใหเกดผลส าเรจในการด าเนนงาน ไดแก การจดการองคกร (Mechanism) การเงน (Money) บคคล (Manpower) การจดหาและมไวซงเครองมอเครองใช วสดอปกรณส าหรบปฏบตงาน (Material & Buildings) และองคความรและขอมลขาวสารอน (Methodology & Information)
2.2 ความหมายของทรพยากรการบรหารจากงานวจยทเกยวของ จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 14-15) ไดกลาวถงทรพยากรการบรหารในการ
ด าเนนงานตามภารกจของหนวยงานต ารวจไววา ทรพยากรการบรหาร หมายถง การน าปจจยตางๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานมาใชในการก าหนดแนวทางการด าเนนงานใหบรรลผลสมฤทธตามวตถประสงคอยางมคณภาพ โดยเจาหนาทต ารวจถอเปนปจจยทส าคญทสด เนองจากกองบงคบการปราบปรามเปนหนวยใชก าลงในการปฏบตงาน และรองลงมาคอเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของเพอชวยใหเจาหนาทต ารวจสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพสงขน ดงนน กองบงคบการตองพฒนาเจาหนาทต ารวจทกระดบใหมศกยภาพสงขน และมทกษะทสอดคลองกบภารกจโดยเฉพาะเรองการใชเทคโนโลยในการท างานไดอยางมประสทธภาพ
เปรมชย สโรบล (2550, หนา 12) ไดศกษาเรองปจจยการบรหารทมอทธพลตอคณภาพการศกษาของโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โดยกลาวถงปจจยการบรหารวา หมายถง ทรพยากรพนฐานส าคญทองคการน ามาใชเปนปจจยในการด าเนนงานใหเปนไปไดดวยด และบรรลวตถประสงคทก าหนดไว โดยทรพยากรการบรหารทมความส าคญเรยงตามล าดบดงน (1) บคลากร (2) เทคโนโลยสารสนเทศ (3) กระบวนการบรหาร (4) วสดอปกรณ และ (5) งบประมาณ
จากแนวคดทางวชาการและงานวจยทเกยวของขางตนสรปไดวา ทรพยากรการบรหาร หมายถง การบรหารจดการเกยวกบปจจยตางๆ ทเกยวของกบการด าเนนงานตามภารกจมาใชรวมกนในการก าหนดแนวทางการวางแผน การจดการ และการควบคมก ากบดแล เพอชวยสนบสนนใหการด าเนนงานขององคการบรรลวตถประสงคทก าหนดไวอยางมประสทธภาพในระยะสน และเกดประสทธผลในระยะยาว
75
3. ความส าคญของทรพยากรการบรหาร การบรหารจดการปจจยตางๆ ภายในองคการถอเปนสงส าคญและจ าเปนตอการด าเนน
กจกรรมขององคการในทกระดบ เพอมงความส าเรจตามเปาหมายตามวตถประสงคโดยอาศยทรพยากรทางการบรหารจดการทส าคญ ไดแก บคลากร (Man) งบประมาณ (Money) วสดอปกรณ (Material) และการจดการ (Management) ซงถอเปนปจจยพนฐานในการบรหารองคการ เพราะการบรหารงานใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายจ าเปนตองอาศยบคลากรทมคณภาพ และมจ านวนมากเพยงพอในการด าเนนภารกจ โดยในการด าเนนงานใหมความคลองตวนนจะตองไดรบงบประมาณเพอสนบสนนการด าเนนงานอยางเพยงพอ เพอชวยใหมวสดอปกรณ และเครองมอเครองใชททนสมยและสอดคลองกบภารกจ เพอชวยใหการด าเนนภารกจส าเรจลลวงตามเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนองคการจ า เปนตองมการวางระบบบรหารจดการทมคณภาพ และสอดคลองกบการด าเนนภารกจ เพอสรางความคลองตวในการด าเนนงาน และสามารถจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหเกดประโยชนสงสดในการด าเนนภารกจ และเกดผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนด
4. สรปประเดนของทรพยากรการบรหารทใชในการวจย เหนไดวา ทรพยากรการบรหารตามแนวคดทางวชาการขางตนมความสอดคลองกนใน
หลายประเดน โดยทรพยากรการบรหารสวนใหญจะเกยวของใน 4 ประเดน ไดแก บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ และการจดการ ซงทรพยากรการบรหารทใชในการวจยมสาระส าคญในเชงวชาการดงน
4.1 บคลากร (Man) ในทนหมายถง เจาหนาทต ารวจของสถานต ารวจภธรในสงกดกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร โดยเจาหนาทต ารวจตองมศกยภาพสงในการด าเนนภารกจ และมทกษะในการท างานแบบมออาชพ เพอชวยใหการท างานประสบผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวอยางมคณภาพ ซงจากการทบทวนแนวคดทางวชาการพบวามแนวคดทสนบสนนดงน
Luther Gulick and L. Urwick (1939, p.13) ไดกลาววา การจดบคลากร (Staffing) หมายถง การบรหารงานบคคลขององคการ ตงแตการแสวงหา การบรรจ แตงตง การฝกอบรมและพฒนา การบ ารงขวญ การเลอนขน ลดขน ตลอดจนการพจารณาใหพนจากต าแหนงงาน รวมทงการบ ารงรกษาสภาพของการท างานทดใหมอยตลอดไป
P.M.Wright ; G. C. Mcmahan and A. McWilliam (1994, pp.303-305) ไดกลาววา การจดการทรพยากรมนษยมบทบาทส าคญตอพฤตกรรมของพนกงานเพอน าไปสความรวมมอกนปฏบตงานภายในองคการ ซงชวยใหผลการปฏบตงานขององคการมประสทธผล
Edgar. H. Schein (1999, pp.230-253) กลาววา การจดการทรพยากรมนษยเปนการด าเนนการดานบคลากรดวยกจกรรมตางๆ เพอใหพนกงานมความเชอ คานยม พฤตกรรมตามวฒนธรรมองคการ และพฤตกรรมของพนกงานมผลตอผลการปฏบตงานขององคการ
76
จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 64) ไดกลาววา การบรหารงานทรพยากรมนษย หมายถง การด าเนนการทเกยวของกบการบรหารงานบคคลของกองบงคบการปราบปรามในดานตางๆ เพอชวยใหการด าเนนงานตามภารกจบรรลวตถประสงคทตงไวไดอยางมประสทธภาพ โดยเจาหนาทต ารวจควรตองไดการพฒนาทกษะความสามารถในการท างานเพอสนบสนนใหเจาหนาทต ารวจท างานไดอยางมประสทธภาพ
สรปไดวา บคลากร เปนปจจยทมความส าคญทสดตอการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจ ดงนน การบรหารจดการในดานตางๆ ทเกยวกบบคลากรจงตองมความสอดคลองกบกลยทธการด าเนนงานขององคการ เพอชวยใหบคลากรมคณภาพในดานทกษะการท างาน และมทศนคตทด ตองานในระดบทสงขน ซงชวยใหการขบเคลอนภารกจท าไดอยางมประสทธภาพและบรรลผลส าเรจไดในระดบสง ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การพฒนาทกษะความสามารถของบคลากร (2) การสรางแรงจงใจในการท างาน (3) การสรางทศนคตทดตอการภารกจ และ (4) การสรางความผกพนตอองคการ
4.2 งบประมาณ (Money) ในทนหมายถง งบประมาณทงจากภายในและภายนอกองคการเพอน ามาเปนคาใชจายเพอสนบสนนการด าเนนภารกจใหเกดความคลองตว รวมถงสามารถขบเคลอนภารกจใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวอยางมคณภาพ ซงจากการทบทวนแนวคดทางวชาการพบวามแนวคดทสนบสนนดงน
Samual J. Burnstein and Patrick O’Hara (1979, p. 475) ไดกลาววา งบประมาณคอ เครองมอทจะท าใหแผนและนโยบายเปลยนเปนการกระท าหรอกจกรรม งบประมาณเปนทงเทคนค
Luther Gulick and L. Urwick (1939, p.13) ไดกลาววา การงบประมาณ (Budgeting) หมายถง การจดท างบประมาณการเงน การวางแผนหรอโครงการใชจายเงน การท าบญช และการควบคมดแลการใชจายเงนโดยรอบคอบและรดกม
Glenn A. Welsch (1957, pp.12-13) ไดอธบายไววา การบรหารงบประมาณเปนแผนทครอบคลมทกขนตอนและลกษณะของการปฏบตงานส าหรบชวงระยะเวลาหนงทก าหนดแนนอนลงไป ดงนน งบประมาณจงเปนการแสดงออกอยางเปนทางการถงนโยบาย แผนงาน วตถประสงค และเปาหมายทไดก าหนดไวแลวลวงหนา โดยผบรหารองคการจะใชเปนเครองมอส าหรบการปฏบตงาน
Eric L. Kohler (1956, p.70) ไดกลาววา งบประมาณ หมายถง แผนการคลงทจะน ามาใชในการควบคมการปฏบตงาน และจะตองมการประมาณตนทนอนาคต เปนระบบเพอตองการใหการใชก าลงคน วสด อปกรณและทรพยากรอนๆ ใหเกดอรรถประโยชน
จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 66) ไดกลาววา การบรหารงบประมาณ หมายถง การวางแผนลวงหนาของกองบงคบการปราบปรามส าหรบการใชจายเงนโดยมการก าหนดระยะเวลาการใชจายเงนลวงหนาทแนนอนไดอยางเพยงพอกบภารกจ รวมถงความสามารถในการ
77
เบกจายไดอยางรวดเรวทนตามก าหนดเวลา เพอชวยใหการท างานบรรลผลส าเรจไดอยางมประสทธภาพ
สรปไดวา งบประมาณเปนแผนการเงนส าหรบการปฏบตงานขององคการ เพอควบคมการปฏบตงานใหเกดประสทธภาพสงสด และสามารถบรรลถงเปาหมายไดอยางสอดคลองกบวตถประสงคของการด าเนนงานทก าหนดไว ดงนน การบรหารงบประมาณทเหมาะสมกบภารกจจงเปนสงทส าคญยงตอการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพ ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การวางแผนควบคมการใชจายเงนตามแผนทก าหนด (2) การบรหารจดการเพอเบกจายเงนไดทนตามก าหนด และ (3) การรายงานผลการด าเนนงานตามเปาหมายโครงการ
4.3 วสดอปกรณ (Material) ในทนหมายถง เครองมอ เครองใช และอปกรณตางๆ ทจ าเปนตอการด าเนนภารกจใหประสบผลส าเรจ เชน อาวธปน วทยสอสาร เสอเกราะกนกระสน น ามนเชอเพลง รถสายตรวจ คอมพวเตอร เปนตน ซงตองมการด าเนนการอยางเปนระบบตงแตการไดมา การจดสรร การบ ารงรกษา และการใชประโยชน เพอชวยใหการด าเนนภารกจบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวอยางมคณภาพ ซงจากการทบทวนแนวคดทางวชาการพบวามแนวคดทสนบสนนดงน
Frank Homer. Mossman and Newton Morton (1965, p.3) ไดกลาวถงการบรหารงานพสดวา หมายถง ปฏบตการทเกยวกบเวลา สถานทและอรรถประโยชนในการเคลอนยายสนคาและคนจากทหนงไปยงอกทหนง ซงจะครอบคลมไปถงการขนถายสนคาตงแตเปนวตถดบ จนกระทงเปนผลตภณฑส าเรจรป และจะตองสมพนธกบการขนสง การจดจ าหนาย การจดเกบรกษา การสงไปยงผขายปลกและอนๆ
ปรชา จ าปารตน และไพศาล ชยมงคล (2520, หนา 2) ไดใหความหมายเอาไววา การบรหารงานพสด หมายถง การน าเอาวทยาการหรอศลปะในการบรหารมาใชในการจดพสด เพอสนบสนนและสนองความตองการในการปฏบตงานของหนวยงานหรอโครงการใหด าเนนไปไดตามเปาหมาย กจกรรมดงกลาวมหลายระดบชน นบตงแตการวางแผน การก าหนดความตองการ การจดหา การควบคม การเกบรกษา การขนสง การบ ารงรกษา และการจ าหนายพสดออกจากบญช
กาญจนา กาญจนสนทร (2556, หนา 1) ไดกลาววา การจดการวสด หมายถง การจดการเกยวกบการจดหาจดเกบ การน าไปใชเพอการผลต และการกระจายวสดในระบบ โดยพจารณาถงก าลงคน และก าหนดการหรอแผนการใชวสด เพอรนระยะเวลา และลดตนทนในระบบใหนอยลง
จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 67) ไดกลาววา การบรหารวสดอปกรณ หมายถง การทกองบงคบการปราบปรามสามารถจดหาวสดอปกรณตามทตองใชในการท างานของเจาหนาทต ารวจไดเพยงพอและสอดคลองกบภารกจในแตละชวงปงบประมาณ รวมถงกองบงคบ
78
การปราบปรามมการจดสรรงบประมาณเพอการบ ารงรกษาใหวสดอปกรณอยในสภาพทพรอมใชงาน เพอชวยใหการท างานบรรลผลส าเรจไดอยางมประสทธภาพ
สรปไดวา วสดอปกรณเปนการด าเนนงานเพอบรหารจดการเครองมอ เครองใช และอปกรณตางๆ ทจ าเปนตอการด าเนนภารกจให เพยงพอและเหมาะสมตอการสนบสนนใหกจกรรมโครงการตางๆ ด าเนนไปตามเปาหมาย ทก าหนดไดอยางมประสทธภาพ ซงการบรหารจดการวสดอปกรณตองครอบคลมทกกระบวนการเพอใหด าเนนการไดอยางรวดเรว และถกตองตามระเบยบ รวมถงสามารถตรวจสอบไดอยางเปนระบบ ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) การจดหาวสดอปกรณใหเพยงพอตอการท างาน (2) การใชงานไดอยางถกวธ (3) การบ ารงรกษาใหอยในสภาพพรอมใชงาน (4) การจดท าบญชหรอทะเบยนเพอควบคมส าหรบการตรวจสอบ
4.4 การจดการ (Management) ในทนหมายถง แนวทาง วธการ และกระบวนการบรหารงานของสถานต ารวจภธรในสงกดกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร เพอสรางความคลองตวในการด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ รวมถงชวยใหการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหสามารถใชไดเกดประโยชนสงสดในการด าเนนภารกจทงในระยะสนและระยะยาว ซงการจดการทมคณภาพจะชวยใหการด าเนนภารกจบรรลผลส า เรจตามเปาหมายทก าหนดไวอยางมคณภาพ ซงจากการทบทวนแนวคดทางวชาการพบวามแนวคดทสนบสนนดงน
Ricky W. Griffin (1999, p. 4) ไดกลาวถงการบรหารจดการไววาเปนชดของหนาทตางๆ ทก าหนดทศทางในการใชทรพยากรทงหลายอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอใหบรรลถงเปาหมายขององคกร โดยการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ซงหมายถงการใชทรพยากรไดอยางเฉลยวฉลาดและคมคา รวมถงมการใชทรพยากรอยางมประสทธผลเพอชวยใหมการตดสนใจไดอยางถกตอง และมการปฏบตการส าเรจตามแผนทก าหนดไว ดงนน ผลส าเรจของการบรหารจดการจงจ าเปนตองมทงประสทธภาพและประสทธผลควบคกน
Samuel C. Certo (2000, p.555) กลาววา การบรหารจดการ หมายถง กระบวนการของการมงสเปาหมายขององคกรจากการท างานรวมกน โดยใชบคคลและทรพยากรอนๆ หรอเปนกระบวนการออกแบบและรกษาสภาพแวดลอมทบคคลท างานรวมกนในกลมใหบรรลเปาหมายทก าหนดไวอยางมประสทธภาพ
Timothy J. Clark (1999, p. 14) ไดใหความหมายของวธการบรหารงานไววาเปนล าดบขนของการปฏบตงานทองคการเลอกทจะกระท าเพอใหการปฏบตงานประสบผลส าเรจ
เกยรตศกด เศรษฐพนจ (2556, หนา 129) ไดกลาววา วธการบรหารงาน หมายถง กระบวนการบรหารจดการความสมพนธระหวางกลไกตางๆ ขององคการใหมประสทธภาพ ซงเปนการแปลงทรพยากรในการบรหารงานไปสผลส าเรจตามวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไว ทงน วธการบรหารงานทมประสทธภาพยงชวยใหองคการสามารถปรบเปลยนวธการบรหารงานให
79
สามารถปฏบตงานไดสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปไดตลอดเวลา ซงจะกอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด
จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 68) ไดกลาววา การบรหารจดการ หมายถง กระบวนการด าเนนงานอยางเปนระบบของกองบงคบการปราบปราม โดยมการวเคราะหอยางรอบคอบเพอน าปจจยตางๆ ทเกยวของกนในการด าเนนภารกจมาใชรวมกนอยางเพยงพอและเหมาะสม เพอชวยใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดไวไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล
สรปไดวา การจดการ หมายถง กระบวนการบรหารงานขององคการเพอน านโยบายทก าหนดไวไปปฏบตใหเกดผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนด โดยการจดการจะชวยเชอมโยงและชวยใหการด าเนนภารกจใหเปนไปตามแผนทก าหนดไว โดยมการสงการ ตดตาม สนบสนน และควบคมดแลเพอชวยใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพภายใตขอจ ากดทงในดานเวลา ทรพยากร และระเบยบขอบงคบในชวงเวลานน ทงน ประเดนในการศกษาจะประกอบดวย (1) วธการบรหารจดการทเหมาะสมกบลกษณะงาน (2) การใชทรพยากรทางการบรหารอยางคมคา (3) การด าเนนงานไดตามวตถประสงคทก าหนดไว และ (4) มการบรหารจดการทครอบคลมทงระบบ
ภาวะผน าต ารวจยคใหม
1. แนวคดในการศกษาเกยวกบภาวะผน าต ารวจยคใหม ผน าต ารวจถอเปนปจจยส าคญทชวยใหนโยบายของหนวยงานต ารวจบรรลผลส าเรจ
ตามเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล โดยองคการแบบต ารวจนนเจาหนาทต ารวจทกระดบชนไดใหความส าคญตอผบงคบบญชา และปฏบตตามค าสงอยางเครงครด แมวาภารกจ ทไดรบมอบหมายจะมความเสยงตอชวตและทรพยสนในระดบสงกตาม ดงนน ผน าต ารวจจงถอวาเปนผทมอ านาจและมอทธพลตอพฤตกรรมของเจาหนาทต ารวจทงในดานการท างานและสวนตว รวมถงผน าต ารวจคอ ผทสามารถจงใจใหเจาหนาทต ารวจเกดความกระตอรอรนในการปฏบตงานไดในระดบสง ทงน จากการทบทวนแนวคดทางวชาการเพอสรางกรอบแนวคดในการวจยพบวา Richard. M. Steers (1977, p.104) ไดใหความเหนวา ภาวะผน าและการตดสนใจคอ ปจจยทเปนองคประกอบทกอใหเกดประสทธผลขององคการ ซงสอดคลองกบท Robert H. Jr. Waterman; Thomas J. Peters and Julien R. Phillips (1980, pp.14-26) ไดกลาวถงรปแบบการบรหารจดการ (Style) หรอภาวะผน า ซงเปนองคประกอบของ McKinsey 7S ไววา จะชวยใหผบรหารสามารถก าหนดแบบแผนพฤตกรรมในการปฏบตงาน เพอกระตนใหสมาชกเกดความเชอ และคานยมทสอดคลองกบการด าเนนงานใหประสบความส าเรจ นอกจากนยงพบวา กองบญชาการต ารวจภธรภาค 2 (2557, หนา 26) ทไดกลาวถงภาวะผน าต ารวจไววา เปนปจจยทสงผลตอความส าเรจในการ
80
ด าเนนภารกจ โดยผบงคบบญชาตองเปนแบบอยางทด ซงผบงคบบญชาตองพรอมรบผดชอบตอความส าเรจ ความลมเหลว เปนแบบอยางทด และอยเคยงขางกบผใตบงคบบญชา 2. ความหมายของภาวะผน า
2.1 ความหมายของภาวะผน าตามแนวคดทางวชาการ Richard L. Daft (2005, p. 5) ใหความหมายวา ภาวะผน า หมายถง ความสมพนธทม
อทธพลระหวางผน า (Leaders) และผตาม (Followers) ซงท าใหเกดการเปลยนแปลง เพอใหบรรลเปาหมายรวมกน (Shared Purposes)
James M. Burns (2003, pp. 26-27) ใหนยามของภาวะผน าวา หมายถง การทผน าท าใหผตามสามารถบรรลจดมงหมายทแสดงออกถงคานยม แรงจงใจ ความตองการ ความจ าเปน และความคาดหวงทงของผน าและของผตาม โดยภาวะผน าเปนปฏสมพนธของบคคลทมความแตกตางกนในดานอ านาจ ระดบแรงจงใจ และทกษะเพอไปสจดมงหมายรวมกน
C. W. Evers and G. Lakomski (2000, p. 58) กลาววา ภาวะผน า หมายถง ความสามารถจงใจผอนและความสามารถในการสรางวสยทศน รวมถงสามารถตดสนใจไดอย างเหมาะสม เมอตองเผชญกบสถานการณทไมแนนอนเพอท าใหผตามท างานไดอยางมขวญและก าลงใจ
Gary. Yukl (2002, p. 26) ไดใหความหมายวา ภาวะผน า หมายถง กระบวนการของการมอทธพลตอผอนใหเขาใจและเหนดวยวามอะไรเปนสงทตองท า และจะท าสงเหลานนอยางไร และเปนกระบวนการของการสนบสนนความพยายามของบคคลหรอกลมคนใหบรรลเปาหมายทมรวมกน
Gregory Moorhead and Ricky W. Griffin (1995, p. 297) ไดกลาวา สภาวะผน าเปนกระบวนการใชอทธพลโนมนาวผลกดนใหบคคลหรอสมาชกของกลมท ากจกรรมตางๆ เพอใหเปาหมายขององคการส าเรจ
J. M. Ivancevich and M.T. Matteson (1990, p. 409) กลาววา ภาวะผน า หมายถง กระบวนการใชอทธพลเหนอผอนเพอใหวตถประสงคขององคการบรรลผล
Terence R. Mitchell and James R. Larson (1987, p. 435) กลาววาภาวะผน า เปนกระบวนการทบคคลใชอทธพลตอกลม เพอใหบรรลความตองการของกลม หรอจดมงหมายขององคการ
2.2 ความหมายของภาวะผน าจากงานวจยทเกยวของ จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 232) ไดกลาวถงภาวะผน าของต ารวจวาตองเปน
ภาวะผน าการเปลยนแปลงของต ารวจ โดยใหความเหนวา ภาวะผน าเปนพฤตกรรมการบรหารงานของผบงคบบญชาต ารวจทชวยใหเจาหนาทต ารวจเกดการเปลยนแปลงไปในทางทดขน โดยมการพฒนาตนเองเพอใหการท างานมประสทธภาพสงขนกวาเดม ทงน ผน าต ารวจทกระดบตองไดรบการถายทอดแนวคด และหลกการบรหารงานต ารวจสมยใหม เพอเปลยนแปลงวธการท างานใหม
81
หลกการและนาเชอถอมากยงขน รวมถงมการพจารณาถงศกยภาพสวนบคคลของเจาหนาทต ารวจกอนมอบหมายภารกจในลกษณะของ “การใชคนใหถกกบงาน”
ปรากรม วารณประภา (2555, หนา 55) ไดกลาวสรปวา ภาวะผน า หมายถง ผน าทมศกยภาพสงในการบรหารจดการแบบมออาชพเพอคลคลายวกฤตทเกดขนไดอยางรวดเรว และเหมาะสมกบสถานการณไดอยางมประสทธภาพ และเกดประสทธผลสงสด โดยเฉพาะผลประโยชนทเกดขนตอสวนรวมทงในระยะสนและระยะยาว
พรพงศ ร าพงจตต (2555, หนา 237) ไดกลาวถงภาวะผน าในอดมคตทสอดคลองกบภารกจดานการปองกนและปราบปรามยาเสพตดไววา ผน าตองมพฤตกรรมทมงมนใหเกดการท างานทเปนกระบวนการเพอชวยใหเจาหนาทไดมความพยายามใหเกดผลงานทสงขนกวาเดม รวมถงการพฒนาความสามารถและศกยภาพของเจาหนาทใหไปสระดบทสงขน ซงจะน าไปสผลประโยชนขององคการในอนาคต ดงนน ผน าตองเปนผทมวสยทศนในการน าพาองคการไปใหถงเปาหมายทก าหนดไว รวมถงตองเปนผทกลาคดกลาตดสนใจและกลารบผดชอบ
จากแนวคดทางวชาการและงานวจยท เกยวของขางตนสรปไดวา ภาวะผน าเปนกระบวนการทผน าใชอทธพล และอ านาจของตนตอผตาม เพอใหผตามเกดพฤตกรรมการปฏบตงานเปนไปในทศทางทผน าตองการ โดยผน าจะใชวธการทหลากหลายเพอจงใจและผลกดนใหภารกจขององคการบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวอยางมประสทธภาพ
3. ความส าคญของภาวะผน าต ารวจยคใหม กระแสโลกาภวฒนและการเปลยนแปลงทเกดขนอยางคาดเดาไมไดของสงคมโลกท
เกดขนอยางตอเนองตลอดเวลาไดสงผลกระทบตอประสทธภาพ และผลส าเรจในการด าเนนงานของทกองคการ จงท าใหทกองคการจ าเปนตองมการปรบเปลยนวธการบรหารงาน เพอใหองคการมความคลองตวและมศกยภาพในการปฏบตงานเพมมากขน ดงนน องคการจงจ าเปนตองมผบรหารมออาชพเพอใหการบรหารงานประสบความส าเรจ และบรรลเปาหมายขององคการ เหนไดวา ภาวะผน าจงเปนคณสมบตทจ าเปนส าหรบผบรหารทชวยใหการบรหารองคการบรรลเปาหมายตามพนธกจทก าหนดไวไดอยางมประสทธภาพ เนองจากผบรหารทมภาวะผน าทเหมาะสมและมประสทธภาพยอมชวยใหเกดความสามารถในการบรหารจดการทรพยากรขององคการทมอยอยางจ ากดใหใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพสงสดในการบรรลเปาหมายขององคการ รวมทงภาวะผน าจะชวยกระตนและจงใจใหสมาชกหรอเจาหนาทมความทมเทในการปฏบตงานอยางเตมท เตมความสามารถเพอความส าเรจขององคการ ภาวะผน าจงถอเปนสงทมความส าคญอยางยงในการบรหารงานใหบรรลผลสมฤทธ เพราะองคการทประสบความส าเรจยอมมความสมพนธกบความสามารถของผบรหาร ดงนน ภาวะผน าจงเปนสงทสะทอนใหเหนวา องคการนนสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลเพยงใด ผบรหารจงมบทบาทส าคญในการบรหารงานโดยใชประโยชนจากความสามารถผตามไดอยางมประสทธภาพ และตองสามารถเลอก
82
วธแกไขปญหาไดอยางถกตองเหมาะสม เพอใหการด าเนนงานเกดประสทธภาพสงสด และประสบความส าเรจตามเปาหมาย รวมถงการท าใหผตามเกดความพงพอใจ และใหความรวมมอในการปฏบตงานอยางเตมท ทงยงชวยใหเกดผลผลตขององคการสงเพมมากขน
4. ภาวะผน าต ารวจยคใหมทมอทธพลตอความมประสทธผลองคกร จากการทบทวนแนวคดภาวะผน าทสอดคลองกบภารกจดานการปองกนและ
ปราบปรามอาชญากรรมพบวามแนวคดทนาสนใจดงน Bernard M. Bass and Ronald E. Riggio (2006, pp. 21-25) ไดเสนอองคประกอบของ
ภาวะผน าการเปลยนแปลง โดยใชชอยอวา “4 I’s” ประกอบดวย 1. การมอทธพลอยางมอดมการณหรอการสรางบารม หรอภาวะผน าบารม ( Idealized
Influence or Charisma or Charisma Leadership) คอ การทผน าประพฤตตวเปนแบบอยางหรอเปนโมเดลส าหรบผตาม ผน าจะเปนทยกยอง เคารพ นบถอ ศรทธา ไววางใจและท าใหผตามเกดความภาคภมใจ เมอไดรวมงานกนผตามจะพยายามประพฤตปฏบตเหมอนกบผน าและตองการเลยนแบบผน าของเขา สงทผน าตองปฏบตเพอบรรลถงคณลกษณะนคอ ผน าจะตองมวสยทศนและสามารถถายทอดไปยงผตาม ผน าจะมพฤตกรรมทมความสม าเสมอมากกวาการเอาแตอารมณ สามารถควบคมอารมณไดในสถานการณวกฤต ผน าจะเปนผทมศลธรรมและมจรยธรรมสง ผน าจะหลกเลยงทจะใชอ านาจเพอผลประโยชนสวนตน แตจะประพฤตตนเพอใหเกดประโยชนแกผอนและเพอประโยชนของกลม ผน าจะแสดงใหเหนถงความเฉลยวฉลาด ความมสมรรถภาพ ความตงใจ การเชอมนในตนเอง ความแนวแนในอดมการณ ความเชอและคานยมของเขาผน าจะเสรมความภาคภมใจ ความจงรกภกด และความมนใจของผตาม และท าใหผตามมความเปนพวกเดยวกนกบผน า โดยอาศยวสยทศนและการมจดประสงครวมกน ผน าแสดงความมนใจชวยสรางความรสกเปนหนงเดยวกนเพอการบรรลเปาหมายทตองการ ผตามจะเลยนแบบผน าและพฤตกรรมของผน าจากการสรางความมนใจในตวเอง ประสทธภาพและเคารพในตนเอง ผน าการเปลยนแปลงจงรกษาอทธพลของตนในการบรรลเปาหมายและปฏบตภาระหนาทขององคการ
2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) คอ การทผน าจะประพฤตในการจงใจใหเกดแรงบนดาลใจกบผตาม โดยการสรางแรงบนดาลใจภายใน การใหความหมายและความทาทายในงานของผตาม ผน าจะกระตนจตวญญาณของทมใหมความกระตอรอรน โดยการสรางเจตคตทดและการคดในแงบวก ผน าจะแสดงการอทศตวหรอผกพนตอเปาหมายและวสยทศนรวมกน และแสดงความเชอมนและแสดงใหเหนความตงใจอยางแนวแนวาจะสามารถบรรลเปาหมายได ซงจะชวยใหผตามมองขามผลประโยชนของตน เพอวสยทศนและภารกจขององคการ ผน าจะชวยใหผตามพฒนาความผกพนของตนตอเปาหมายระยะยาว และบอยครงพบวา การสรางแรงบนดาลใจนเกดขนผานการค านงถงเปนปจเจกบคคลและกระตนใหพวกเขาสามารถจดการกบปญหาทตนเองเผชญได
83
3. การกระตนทางปญญา (Intellectual Stimulation) คอ การทผน ามการกระตนผตามใหตระหนกถงปญหาตางๆ ทเกดขนในหนวยงาน ท าใหผตามมความตองการหาแนวทางใหมๆ มาแกปญหาในหนวยงาน เพอหาขอสรปใหมทดกวาเดม เพอท าใหเกดสงใหมและสรางสรรคโดยมผน ามการคดและแกปญหาอยางเปนระบบ มความคดสรางสรรค มการตงสมมตฐาน การเปลยนกรอบ การมองปญหา และการเผชญกบสถานการณเกาๆ ดวยวถทางแบบใหมๆ มการจงใจและสนบสนนความคดรเรมใหมๆ ในการพจารณาปญหาและการหาค าตอบของปญหา มการใหก าลงใจผตามใหพยายามหาทางแกปญหาดวยวธใหมๆ ในการพจารณาปญหาและการหาค าตอบของปญหา มการใหก าลงใจผตามใหพยายามหาทางแกปญหาดวยวธใหมๆ ผน ามการกระตนใหผตามแสดงความคดและเหตผล และไมวจารณความคดของผตาม แมวามนจะแตกตางไปจากความคดของผน า ผน าท าใหผตามรสกวาปญหาทเกดขนเปนสงททาทายและเปนโอกาสทดทจะแกปญหารวมกน โดยผน าจะสรางความเชอมนใหผตามวาปญหาทกอยางมวธแกไข แมบางปญหาจะมอปสรรคมากมาย ผน าจะพสจนใหเหนวาสามารถเอาชนะอปสรรคทกอยางได จากความรวมมอในการแกปญหาของผตามทกคน รวมทงผตามไดรบการกระตนใหตงค าถามตอคานยมของตนเอง ความเชอ และประเพณ การกระตนทางปญญาเปนสวนส าคญของการพฒนาความสามารถของ ผตามในการทจะตระหนก เขาใจปญหาดวยตนเอง
4. การค านงถงความเปนเอกตถะบคคล (Individualized Consideration) คอ ผน าจะมความสมพนธเกยวของกบบคคลในฐานะเปนผน าใหการดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคล และท าใหผตามรสกมคณคาและมความส าคญผน าจะเปนทปรกษา เพอการพฒนาผตามโดยจะเอาใจใสในดานความตองการของปจเจกบคคล เพอความสมฤทธและเตบโตของแตละคน ผน าจะพฒนาศกยภาพของผตามและเพอนรวมงานใหสงขน และยงปฏบตตอผตามโดยใหโอกาสในการเรยนรสงใหมๆ สรางบรรยากาศของการใหการสนบสนน ค านงถงความแตกตางระหวางบคคลในดานความจ าเปนและความตองการ ผน ามการสงเสรมการสอสารสองทาง มการปฏสมพนธกบผตามเปนการสวนตว และใหความสนใจในความกงวลของผตาม รวมทงยงมองบคคลเปนบคคล มการเอาใจเขามาใสใจเรา เปดโอกาสใหผตามใชบารมและเรยนรสงใหมๆ ททาทายความสามารถ
สพศาล ภกดนฤนาถ (2556, หนา 228-229) ไดใหความเหนวา ผน าของหนวยงานต ารวจในสงคมไทยมความส าคญตอความเจรญกาวหนาหรอการลมสลายขององคการ เพราะคนในสงคมไทยมลกษณะ “เชอผน า” มากกวาทจะการคดวเคราะหเอง โดยเฉพาะในสงคมต ารวจทหารทผน ามอ านาจตดสนใจเดดขาด ท าใหผน าต ารวจตองมภาวะผน าในระดบสงเพอขบเคลอนภารกจทไดรบสงการใหบรรลผลส าเรจ ทงนภาวะผน าต ารวจในแตละระดบควรมคณลกษณะดงน
1. คณลกษณะภาวะผน าระดบสารวตร ประกอบดวย (1) มมนษยสมพนธอนดกบผบรหาร เพอนรวมงานในระดบเดยวกน และเจาหนาทต ารวจระดบผปฏบต โดยผน าระดบสารวตรตองมจตใจทเมตตา รจกใหอภย และมความเหนอกเหนใจลกนอง (2) สามารถประสานงานไดอยางคลองตว เพอ
84
แสวงหาเครอขายความรวมมอในการผลกดนภารกจใหบรรลผลส าเรจ และ (3) การประพฤตตนเปนแบบอยางทดใหแกทมงาน และเจาหนาทต ารวจระดบผปฏบต
2. คณลกษณะภาวะผน าระดบผก ากบการ ประกอบดวย (1) มความสามารถในการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพตอผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนด (2) มมนษยธรรม โดยมความเมตตา สงสอนในสงทดงาม และรจกใหอภยตอขอผดพลาดของลกนอง (3) มงผลสมฤทธของงานทงในเชงประมาณและเชงคณภาพตามตวชวดของหนวยงาน (4) เปนผมความรบผดชอบตอผลงานทเกดขน และผลกดนภารกจทไดรบมอบหมายใหบรรลผลส าเรจ (5) มศกยภาพในการประสานงาน และเชอมโยงเครอขายใหเขารวมภารกจ และ (6) มความสามารถในการมองภาพองครวมขององคการ เพอออกแบบและพฒนาระบบการบรหารจดการใหมประสทธภาพสง
3. คณลกษณะภาวะผน าระดบผบงคบการ ซงเปนผน าสงสดของกองบงคบการปราบปราม ควรมศกยภาพสงมากในหลายดานทงในหนาทการงาน และคณภาพชวตสวนตว อาจกลาวโดยสรปไดดงน (1) มศกยภาพสงในการก าหนดวสยทศนของหนวยงานใหเชอมโยงกบนโยบายของผบงคบบญชา รวมถงสามารถขบเคลอนใหวสยทศนเปนไปไดจรงในทางปฏบต (2) มศกยภาพสง ในการเชอมโยงนโยบายจากผบรหารลงมาสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม (3) มศกยภาพสงในการสอสารเพอท าความเขาใจใหเจาหนาทต ารวจระดบผปฏบตสามารถเขาใจได และเปนไปในทศทางเดยวกน และ (4) มศกยภาพสงในการสรางแรงบลดาลใจใหแกเจาหนาทต ารวจระดบผปฏบตกลาท าในสงทถกตอง และเกดประโยชนตอสวนรวม โดยผน าต องมการประพฤตปฏบตตนใหเปนแบบอยางทดทงในชวตการท างาน และการใชชวตสวนตว กลาวคอ ภาวะผน าระดบผบงคบการ ตองมวสยทศนในการท างาน สามารถเชอมโยงนโยบายไปสการปฏบตไดด มทกษะในการสอสาร และมพฤตกรรมทเปนแบบอยางทดแกเจาหนาทต ารวจ
ปรากรม วารณประภา (2555, หนา 55) ไดกลาวถงคณลกษณะพเศษเฉพาะตวของภาวะผน าในหลายมต ดงน
1. มความกลาหาญทจะตดสนใจไดอยางเดดขาดภายใตสภาวะกดดนไดอยางเหมาะสม โดยใชขอมลทเทยงตรงเปนปจจบน และยดถอผลประโยชนของสวนรวมเปนส าคญ ทงน ผน าตองมความยดหยนสง และสามารถปรบกลยทธในการด าเนนงานไดอยางรวดเรว และทนตอสถานการณทเกดขน
2. เปดใจกวางยอมรบฟงความคดเหนจากคนรอบขาง โดยเปดรบขอมลจากแหลงตางๆ รอบขาง ทงจากผบรหาร ผใตบงคบบญชา เพอนรวมงาน และจากเครอขายภายนอกในประเดนทเกยวของ เพอน าขอมลทไดมาแยกแยะ คดกรอง วเคราะห และเลอกประเดนส าคญทเหมาะสมกบการด าเนนภารกจในปจจบน ซงจะชวยใหน าไปปฏบตไดอยางเหมาะสม รวดเรว คลองตว และบรรลเปาหมายไดโดยงาย
85
3. มองคความรทดในเรองทรบผดชอบ หรอภารกจทไดรบมอบหมาย โดยผน าตองมองคความรในภาพกวางในเชงการบรหารเพอชวยใหการก าหนดทศทางการปฏบตงาน และมความรในเชงเทคนคเพอเลอกใชหลกการ เครองมอ หรอเทคนคทางวชาการไดอยางถกตองและเหมาะสมตามหลกวชาการและสถานการณ รวมถงชวยใหเกดการปฏบตทไดรบการยอมรบตามมาตรฐานสากล
4. สามารถควบคมสตและสะกดกนอารมณของตนเองในการเชญกบภาวะวกฤตไดด รวมถงเปนผทมบคลกการวางตนไดอยางนาเชอถอ เพอใหสามารถควบคมสถานการณและอารมณของเพอนรวมงาน/ลกนอง/ผท เกยวของในสถานการณได เมอเกดความสบสนอลหมานในสถานการณฉกเฉน
5. มความเชยวชาญหรอประสบการณทเกยวของกบเรองทรบผดชอบ หรอภารกจทไดรบมอบหมายในระดบสง รวมถงควรมผลงานทประสบความส าเรจมาแลวในระดบหนง เพอสรางความนาเชอถอ และเกดการยอมรบจากลกนอง เพอนรวมงาน ผบงคบบญชา และหนวยงานภายนอก รวมถงเครอขายอนๆ ทตองปฏบตงานรวมกนทงจากสงคมไทย และตางประเทศ ซงจะชวยใหเกดความรวมมอในการขบเคลอนภารกจใหเปนไปตามแนวทางทก าหนด
6. มความตนตวและกระตอรอรนในการแสวงหาความรใหมๆ ทเกยวของกบภารกจอยางตอเนอง เชน การใชเทคโนโลยใหมๆ ทจะชวยใหเกดการเชอมโยงขอมลทเกยวของไดอยางรวดเรวเพอการตดสนใจทถกตอง การเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมและสาเหตของปรากฏการณเพอน ามาใชในการก าหนดแนวทางการแกไขปญหาทถกตอง เปนตน ซงคณลกษณะดงกลาวจะชวยใหผน าไมตกยคตกสมย และสามารถสรางสรรคแนวทางการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ
7. มความพรอมทงในเรองของความร ขอมล มสภาพรางกายทแขงแรงและมจตใจทเขมแขง มงมน ในการรบมอตอสถานการณฉกเฉนทเกดขนไดอยางทนเหตการณ
8. มวสยทศนกวางไกลในการน าพาองคการไปสเปาหมายทตงไว ทงน ผน าจ าเปนตองรถงเปาหมายปลายทางของความส าเรจทเปนไปไดจรงและเหมาะสมกบลกษณะขององคการ รวมถงตองสามารถถายทอดหรอสอสารวสยทศนใหแกผทเกยวของไดอยางชดเจน และเขาใจถงแนวทางการบรรลเปาหมายตามวสยทศนไดโดยงาย เพอใหเกดความเชอถอ ยอมรบ เกดแรงจงใจเขารวมขบเคลอนและปฏบตใหวสยทศนเปนจรงภายใตระยะเวลาทก าหนด
9. ยอมรบและเขาใจถงการเปลยนแปลงของสถานการณทเกดขน เพอก าหนดแนวทางทเหมาะสมในการปรบตวขององคการทงในระดบปจเจกบคคล ระดบทม/กลมงาน และระดบนโยบาย ซงจะน าไปสการเตรยมความพรอมในเชงการบรหารจดการทสงผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพสงขนในยามปกต และยงคงปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมายในยามทเกดสถานการณเปลยนแปลง
10. มความสามารถในการสอสารในยามภาวะวกฤตไดอยางมประสทธภาพ โดยผน าตองใหขอมลทเปนขอเทจจรงในสถานการณทเกดขน และตองใหความรทถกตองในการปฏบตตนเพอ
86
ชวยใหเกดความเขาใจตอสถานการณทเกดขน ทงยงเปนวธการควบคมปฏกรยาทางสงคมของคนสวนใหญในสงคมไดอยางมประสทธภาพ
11. มความประพฤตทเปนแบบอยางทดในการปฏบตงานแกลกนอง รวมถงมการปรบปรงพฤตกรรมในแงของคณธรรมและจรยธรรมในการปฏบตงานใหสงขน เพอสรางความนาเชอถอ และศรทธาแกลกนองในการน าไปเปนแบบอยางในการปฏบตตน
12. ใหความส าคญกบการท างานแบบมสวนรวมจากผทเกยวของในทกภาคสวน และ ทกระดบ โดยเฉพาะในเรองของการสรางเครอขายความรวมมอ ซงผน าตองมความสามารถในการบรณาการความชวยเหลอ และแลกเปลยนความรวมมอระหวางหนวยงานไดเปนอยางด และ
13. มความสามารถในการสรางมาตรฐานและพฒนาระบบงานใหมประสทธภาพสงขน รวมถงมการสรางขวญและก าลงใจในการปฏบตงานใหแกลกนอง และสรางอดมการณในการท างานรวมกนควบคกนไป ซงผน าตองด าเนนการในทง 2 สวนคอ ระบบงานและเจาหนาทควบคกนไปพรอมๆ กน ซงจะชวยใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการปฏบตงานอยางยงยน
Thomas J. Sergiovanni (1982, pp. 331-339) ไดสรปถงคณลกษณะของผน าในการบรหารเชงสถานการณไวดงน
1. ใหแงคดวา “ไมมวธการแบบใดดทสด” จงไมมค าตอบส าเรจรปในการแกไขปญหาเรองเดยวกนในสถานการณทตางกน ดงนน ผน าจงตองเปนผทมศกยภาพในการวเคราะหสถานการณ และเลอกใชทรพยากรไดอยางเหมาะสมเพอแกไขปญหาทเกดขน
2. ท าใหเกดความเขาใจถงการเปลยนแปลงทเกดข นอยางตอเนองตลอดเวลา รวมถงผลกระทบทเกดขน ผน าจงตองตนตวตอสภาพความเปลยนแปลงทเกดขนอยเสมอ ดงนน ผน าจงตองเปนผทมศกยภาพในการท าความเขาใจกบการเปลยนแปลงทเกดขน และพรอมทจะเรยนรตลอดเวลา เพอน าไปสการเปลยนแปลงรปแบบและวธการบรหารจดการทเหมาะสมกบสถานการณ
3. สะทอนใหเหนถงความจรงทวา การบรหารมซบซอนและไมมทสนสด ดงนน ผน าจงตองเปนผทใฝเรยนรในประเดนทเกยวของอยเสมอ รวมถงการศกษาเพอคนหาความจรงทเกดขน เพอน าไปสการตดสนใจทถกตองตามสถานการณ
Danny Cox and John M. Hoover (2006, pp. 83 - 102) ไดกลาวถงคณลกษณะของภาวะผน าเชงวกฤตไวในหนงสอเรอง Leadership When The Heat’s on ดงน
1. การฟมฟกจรยธรรมสวนตวสขนสง หมายความวา คนทเปนผน านนจะตองมจรยธรรมทสอดคลองกบจรรยาวชาชพ มความรบผดชอบ การเตมใจทจะชวยเหลอผอนจะไมไดผลประโยชนโดยตรง นบแตอดตกาล วรบรษและวรสตรไดรบการยกยองเพราะการเสยสละเพอผดงจรยธรรมของตนเหนอคณสมบตใดๆ คณคาของเราในสายตาคนทวไปขนอยกบจรยธรรมสวนตว
2. ไฟแรง ผน าทยงใหญตองเปนคนไฟแรง ปญหาปลกยอยไมอาจท าใหไฟของพวกเขามอดลงได คนเหลานไมเพยงตดสนดชวไดถองแท พวกเขายงรจกแยกแยะระหวางสงทส าคญกบสงท
87
นาสนใจไวไดชดเจนดวยความสามารถทเกดจากประสบการณ 3. ท างานตามล าดบความส าคญ ผน าทแทจรงไมตองรจกก าหนดล าดบความส าคญของงาน
และท างานตามล าดบความส าคญใหส าเรจ ซงจ าเปนตอการสรางเสถยรภาพภายใตแรงกดดน แตนกแกปญหาทแทจรงจะตองสามารถท างานไดอยางสงบภายใตแรงกดดน
4. มความกลาหาญ ผน าตองเปนคนกลาหาญ กลาเสยงเพอใหงานส าเรจไมใชเสยงอนตรายโดยไรเหตผล ความกลาไดกลาเสยและรบผดชอบตอผลทเกดขนเปนคณสมบตทคณจะพบเหนไดเสมอในผน าทแทจรง
5. ท างานดวยความมงมนและทมเท ผน าตองเปนคนททมเทใหกบงานจะไมรสกวางานหนกเพราะเปนรกทจะท า มอดมคต มความสขกบการท างานไมตองค านงถงคาตอบแทน ผน าทประสบความส าเรจสวนใหญจะไมสนใจวาเขาจะไดคาตอบแทนแคไหน เขาท าในสงทเขารกและเงนกตามมาเอง
6. ท าในสงทคณอยากท า ผน าทแทจรงมกอยากจะรเรมในสงทแปลกกวาคนอนผน าทแทจรงจะเปนนกลองสงใหมๆ มสามญส านกทถกตองและมความรบผดชอบเตมท
7. มจดมงหมาย ผน าทยงใหญสามารถตดสนใจในเรองยากๆ ได เพราะความมจดมงหมาย ซงอาจมผลตอความส าเรจในชวต
8. กระตอรอรนตลอดเวลา ผน าทยงใหญจะมความกระตอรอรนสงพวกเขาเหมอนไฟสองน าทาง ความรสกนไดรบการสนบสนนจากความส าเรจในแตละวนทมงไปสเปาหมาย
9. ตดดน ผน าทแทจรงตองเปนคนตดดน สามารถจบขอเทจจรงไดอยางรวดเรว และสามารถจดการกบสถานการณทวนวายได มองสงตางๆ ตามความเปนจรง ไมใชตามทอยากจะเปน ไมตงรบปญหา จะรกเขาตปญหา การรอรบปญหาเปนการสรางปญญา การรกเขาตปญหาเปนการน าองคกรสเสนทางทดกวาเดม เมอมแรงกดดนจากทงภายนอกและภายใน ผน าทยอมรบความจรงจะสามารถจดระเบยบแกไขไดทนทคอ คณสมบตของผน าในการฟนฝาภาวะวกฤต
10. ชวยใหผอนกาวหนา ผน าทยงใหญทกคนตองชวยเหลอใหผอนมความเจรญกาวหนา เชน Dale Carnegie ประสบความส าเรจเปนมหาเศรษฐ เพราะสนบสนนใหผอนเปนมหาเศรษฐ ดงนน ผน าทแทจรงตองสรางความส าเรจ ตองพฒนาลกนองและองคการใหเจรญงอกงาม เปดโอกาสใหมการแสดงความคดโดยเสร จะท าใหเกดภาวะของการรวมมอรวมใจ
พงศพฒน ฉายาพฒน (2541,หนา 176-184) ไดกลาวถงหลกการเปนผน าต ารวจทมคณภาพทงระบบไววา ผน าต ารวจจะตองด าเนนการโดยใชสตปญญา ความร ความสามารถในการชกน าสมาชกในองคการต ารวจ และใหการสนบสนนผปฏบตโดยไมใชการบงคบ ดงนน การเปนผน าต ารวจทมคณภาพทงระบบ เปนการใชกระบวนการสรางแรงบนดาลใจ เพอชกจงสมาชกทกคนใหรวมกนคด รวมกนท าและรวมกนปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทกๆ สวน โดยค านงถงความไม
88
ผดพลาด และความสญเสยเพอใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ ตรงตามความตองการของประชาชนและของสงคม ซงคณลกษณะของผน าต ารวจทมคณภาพทงระบบมดงน
1. แกปญหา สมาชกในองคการต ารวจตองมสวนรวม ชวยกนตรวจหาสาเหตของปญหา วเคราะหปญหา ด าเนนการแกปญหา และประเมนผล ตองพจารณารวมกนวาไดแกไขปญหาไปโดยถกตองแลวหรอไม
2. ท างานเปนทม สมาชกทกคนในองคการต ารวจทงระดบสญญาบตรจนถงระดบพลต ารวจตางมภาระหนาทเกยวของเชอมโยงกน ตองพงพาอาศยซงกนและกน จงจ าเปนตองรวมแรงรวมใจท างานเปนทม
3. มการพจาณาดานประชาชนและชมชนเปนหลก ทงดานความรสกนกคด และมองเหนความตองการ เพอปรบแนวทางวธการด าเนนงานใหเหมาะสม
4. ใชขอมลทถกตองอยางเพยงพอในการตดสนใจด าเนนการ ไมใชอารมณหรอใชความรสกสวนตวทมอคตมาตดสนใจ
5. สอบถามสมาชกทกคนในองคการต ารวจ รบฟงความคดเหน และเปดโอกาสใหผปฏบตมสวนรวมด าเนนการ เปนลกษณะของการระดมความคดเหนชวยกนด าเนนการ
6. บทบาทของผบรหารคอ ผประคบประคอง ผแนะน าชกจง ใหความรและสอน ไมใชบทบาทของผบงคบ
7. สรางบรรยากาศใหเกดความคดสรางสรรคในการประชม ปรกษาหารอ หรอการปฏบต 8. จรงใจกบสมาชกทกคนในองคการต ารวจโดยใหโอกาสเขาท าตามความคดเหน
ประคบประคองเมอผดพลาด และพรอมทจะชวยแกไข 9. มองสมาชกทกคนในองคการต ารวจเปนมนษยทมความจรงใจ มความรสกนกคด และม
ศกยภาพ ใหความส าคญกบความเปนมนษย ตองไมมองผปฏบตเปนเครองจกรหรอมองวาส าคญนอยกวาเทคโนโลย
10. พจารณาแกไขขอผดพลาด เกยวกบขอบกพรองของระบบ และความไมปกตของกระบวนการ
11. ค านงอยเสมอวาองคการต ารวจเปนระบบเปด หมายความวาเปนระบบทไมแยกตวจากสภาพแวดลอม
กองบญชาการต ารวจภธรภาค 8 (2557, หนา 1-7) ไดกลาวถงสมรรถนะของหวหนาสถานต ารวจไวดงน
1. สมรรถนะหลก (Core Competency) เปนสมรรถนะทต ารวจทกนายตองม และแสดงออกไดอยางเตมทในการปฏบตหนาท ประกอบดวย (1) การท างานเปนทม (Teamwork) หมายถง ความตงใจทจะท างานรวมกบผอน และความสามารถในการสรางและการด ารงรกษาสมพนธภาพกบสมาชกในทมงาน (2) จรยธรรมต ารวจ (Integrity) หมายถง การครองตนและประพฤตปฏบตถกตอง
89
เหมาะสมทงตามหลกกฎหมายและคณธรรมจรยธรรมต ารวจ ตลอดจนเคารพสทธและศกดศรความเปนมนษยของผอน โดยมงประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน ทงนเพอธ ารงรกษาศกดศรแหงอาชพต ารวจ (3) มนษยสมพนธ (Human Relations) หมายถง พฤตกรรมการท างานทสามารถท างานรวมมอกบผอนได การยอมรบความคดเหนทแตกตาง และสามารถรบฟงและเขาใจทงความหมายตรงและความหมายแฝง ตลอดจนสภาวะอารมณของผใตบงคบบญชาและประชาชน (4) การมงผลสมฤทธ (Results Oriented) หมายถง ความมงมนในการท างานใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายของหนวยงาน โดยมการแสดงออกถงความรบผดชอบ (Responsibility) ผกพนตอหนาทการงาน ความตอเนองและความรอบคอบในการปฏบตหนาท และมความรบผดชอบพรอมส าหรบการตรวจสอบ (Accountability) ตลอดจนการปฏบตหนาท เพอใหเกดผลด หรอผลการปฏบตงานอยในระดบมาตรฐาน และ (5) การบรการทด (Service Mind) หมายถง ความตงใจและมงมนในการใหบรการเพอสนองตอบความตองการของผรบบรการ หรอประชาชน ตลอดจนผเกยวของดวยจตใจทด
2. สมรรถนะดานการบรหาร (Managerial Competency) เปนสมรรถนะทผบงคบบญชาต ารวจทกระดบตองม และแสดงออกไดอยางเตมทในการปฏบตหนาท ประกอบดวย (1) ภาวะผน า (Leadership) หมายถง ความสามารถในการปกครองบงคบบญชา การแกไขปญหาและการบรหารการเปลยนแปลง เปนนกกลยทธ นกวางแผนทด ก าหนดทศทางเปาหมายและวธการท างานใหผใตบงคบบญชาปฏบตงานไดตามแผนปฏบตการอยางมประสทธภาพและบรรลวตถประสงคของหนวยงาน ตลอดจนมความเสยสละ กลาหาญ กลารบผดชอบ และท าตวเปนแบบอยางทด แกผใตบงคบบญชา (2) การวเคราะหแกไขปญหา (Problem Solving) หมายถง ความรอบร ทนสมย ทนโลก ทนเหตการณ และการท าความเขาใจสถานการณทางสงคม เศรษฐกจและการเมองตลอดจนประเดนปญหาในหนาท ความรบผดชอบ แนวคด หลกทฤษฎฯลฯ ดวยความเปนมออาชพ สามารถวเคราะหสถานการณเปนขนตอนหรอจดหมวดหมปญหาหรอสถานการณอยางเปนระบบและมระเบยบ เพอน าไปสการตดสนใจแกปญหาเฉพาะหนาทถกตองและเหมาะสม (Effective Decisions) (3) ศลปะการสอสารจงใจ (Effective Communication & Consent) หมายถง ความสามารถในการสอสารดวยการเขยน พด หรอโดยใชสอตางๆ ตลอดจนการชกจง หวานลอม โนมนาวผใตบงคบบญชาหรอประชาชน และท าใหผอนรวมมอหรอสนบสนนในการปฏบตงาน และ (4) การควบคมสงการตามอ านาจหนาท (Supervision & Advice) หมายถง การก ากบดแลและสงการตามต าแหนงหนาท เพอใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามกฎหมาย กฎ หรอระเบยบทก าหนดไวดวยความรวดเรวทนสถานการณ ท าใหการบงคบใชกฎหมายและการอ านวยความยตธรรมเปนไปอยางถกตอง เหมาะสม และมประสทธภาพ โดยมงประโยชนของหนวยงานและประเทศชาตเปนส าคญ
3. สมรรถนะเฉพาะส าหรบหวหนาสถานต ารวจ (Functional Competency) เปนสมรรถนะ เฉพาะทผบงคบบญชาต ารวจทเปนหวหนาสถานต ารวจตองม และแสดงออกไดอยางเตมทในการปฏบต หนาท ประกอบดวย (1) การมองภาพองครวม (Strategic Thinking) หมายถง ความสามารถในการ
90
รวบรวมขอมลปญหาและสถานการณทงภายในและภายนอกหนวยงานมาวเคราะห จนไดขอยตเปนกรอบแนวความคด หรอแนวคดใหม สามารถน ามาใชในการบรหารงานหรอแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ (2) ความยดหยน (Flexibility) หมายถง การยอมรบและเปลยนแปลงแนวความคด หรอวธการท างานทแตกตางกนภายในกรอบของหลกการ กฎ หรอระเบยบ เพอใหการท างานเปนไปอยางมประสทธภาพและทกฝายพอใจหรอยอมรบ นอกจากนยงแสดงออกถงการมทศนคตเชงบวกหรอการเปดใจยอมรบเมอเผชญหนากบการเปลยนแปลง (3) ความคดรเรมสรางสรรค (Creativity & Talent) หมายถง ความสามารถทจะพฒนาหรอสรางสรรคนวตกรรมหรอสงใหม เปนความคดเรมแรกทไมซ าแบบใคร โดยอาศยประสบการณทมอยเดม และพฒนาขนเปนความคดใหมทตอเนองและมคณคา ท าใหแกปญหาตามสถานการณตางๆ ทเกดขนไดอยางเหมาะสม (4) การมงประโยชนและแสวงหาความรวมมอจากประชาชน (Community & Customer Focus) หมายถง การผกมตรและสรางความสมพนธทดกบประชาชนและหนวยงานอนๆ และสามารถท าใหประชาชนเขามาใหการสนบสนนการปฏบตหนาทของขาราชการต ารวจ และ (5) ความอดกลน (Resilience) หมายถง ความสามารถในการเผชญหนากบสถานการณตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนสามารถควบคมตวเองไดอยางเหมาะสมภายใตสถานการณคบขน
5. สรปประเดนของภาวะผน าต ารวจยคใหมทใชในการวจย เหนไดวา ภาวะผน าตามแนวคดทางวชาการขางตนมความสอดคลองกนในหลาย
ประเดน ซงภาวะผน าต ารวจยคใหมทใชในการวจยมสาระส าคญในเชงวชาการดงน 5.1 คณลกษณะสวนบคคล
5.1.1 คณธรรม จรยธรรมในวชาชพ โดยผน าตองมพฤตกรรมการปฏบตตนทเกยวของกบการท างาน เชน ไมท าผดกฎหมาย เคารพสทธและศกดศรความเปนมนษยของผอนปฏบตตนตามอดมการณของวชาชพ เปนตน นอกจากน ผน ายงตองเปนผทมความรบผดชอบตอผลงานทเกดขน รวมถงมความเมตตา สอนในเรองทดงาม และใหอภยตอขอผดพลาดของผปฏบต
5.1.2 ทกษะการสอสารจงใจ โดยผน าตองมทกษะในการสอสารเพอสรางความเขาใจใหผปฏบตเขาใจเกยวกบเปาหมายและแนวทางในการด าเนนภารกจใหเปนไปในทศทางเดยวกน รวมถงตองสามารถสอสารเพอหวานลอม จงใจ และโนมนาวใจใหทงผบรหาร เพอนรวมงานในระดบเดยวกน และผปฏบต ตลอดจน ภาคเครอขาย และประชาชนทมสวนเกยวของกบภารกจ เกดความเชอมนจนน าไปสการใหความรวมมอหรอสนบสนนการปฏบตงานในภารกจทตองด าเนนการ
5.1.3 การควบคมสงการตามอ านาจหนาท โดยผน าตองมความสามารถในการก ากบดแล และสงการตามต าแหนงหนาท เพอใหผปฏบตสามารถด าเนนการตามแนวทางทก าหนดไว ดวยความรวดเรว และไมขดตอกฎหมาย หรอระเบยบปฏบต ซ งจะชวยใหผปฏบตมความ พรอมในการท างาน สามารถก าหนดล าดบความส าคญของงานใหเปนไปอยางถกตอง เหมาะสม และม
91
ประสทธภาพ รวมถงเกดประโยชนตอองคการและสงคมสวนรวม 5.1.4 เขาใจการเปลยนแปลง โดยผน าตองมความสามารถในการท าความเขาใจ
เกยวกบการเปลยนแปลงทเกดขน รวมถงยอมรบและเปลยนแปลงแนวความคด หรอวธการท างานทแตกตางกนจากเดมภายในกรอบของหลกการ หรอระเบยบปฏบต เพอก าหนดแนวทางทเหมาะสมทชวยใหการท างานมความยดหยนในทางปฏบต และบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ
5.2 คณลกษณะในการท างานรวมกบผอน 5.2.1 ทกษะในการท างานเปนทม โดยผน าตองมความสามารถในการสรางทม และ
สามารถมอบหมายงานใหแกสมาชกไดอยางเหมาะสมกบศกยภาพของแตละคน รวมถงมการรกษาสมพนธภาพระหวางสมาชกในทมใหอยในทางบวกเพอใหเกดความรวมแรงรวมใจในการท างาน เปนทม
5.2.2 มมนษยสมพนธอนดกบผทเกยวของ โดยผน าตองมมนษยสมพนธอนดกบผบรหาร เพอนรวมงานในระดบเดยวกน และผปฏบต เพอใหสามารถท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ ดงนนผน าจงตองรบฟงท าความเขาใจและยอมรบตอความคดเหนทแตกตางจากตนเองได
5.2.3 การแสวงหาความรวมมอจากประชาชน โดยผน าตองสามารถผกมตรและสรางความสมพนธทดกบประชาชนและหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการด าเนนงานไดเปนอยางด โดยสามารถชกชวนใหผทเกยวของเหลานนเขามารวมใหการสนบสนน และรวมมอผลกดนภารกจใหบรรลผลส าเรจ ซงการเชอมโยงเครอขายใหเขารวมภารกจจะชวยใหเกดการท างานแบบมสวนรวมจากผทเกยวของในทกภาคสวนในระยะยาว
5.2.4 การใหค าปรกษาแบบพเลยง โดยผน าตองสามารถใหค าแนะน าเกยวกบการแกไขปญหาทเกดขนของผปฏบตไดเปนอยางด รวมถงตองมการสงเสรมใหเกดการแลกเปลยนเรยนรรวมกนในการท างานระหวางผปฏบต ซงจะท าใหเกดความตนตวและความกระตอรอรนในการแสวงหาความรใหมๆ ทเกยวของกบภารกจอยางตอเนอง
5.3 คณลกษณะในการท างานตอองคการ 5.3.1 การท างานโดยมงผลสมฤทธ โดยผน าตองมความมงมนในการท างานเพอให
บรรลผลส าเรจตามเปาหมายทงในเชงประมาณและเชงคณภาพตามตวชวดขององคการ ทงน ผน าตองมความรบผดชอบตอหนาทการงาน และพรอมรบการตรวจสอบ ตลอดจนมความสามารถในการสรางมาตรฐานและพฒนาระบบงานใหมประสทธภาพสงขน
5.3.2 การบรการทด โดยผน าตองมความตงใจและมงมนทจะใหบรการรวมถงมศกยภาพสงในการสรางแรงบลดาลใจใหแกผปฏบตใหกลาท าในสงทถกตองและเกดประโยชนตอสวนรวม เพอสนองตอบความตองการของผรบบรการ หรอประชาชน ตลอดจนผเกยวของดวยความ เตมใจ
92
5.3.3 มองคความรทด โดยผน าตองมความรในเรองทรบผดชอบหรอภารกจทไดรบมอบหมายเปนอยางด ทงน ผน าควรมความเชยวชาญหรอประสบการณทเกยวของกบเรองดงกลาว เพอชวยใหการมองภาพรวมของงาน การวางแผน การก าหนดแนวทางการปฏบต รวมถงการควบคมผลเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไว
5.3.4 กลยทธในการท างาน โดยผน าตองมความสามารถในการแกไขปญหาและการบรหารงานในลกษณะของนกกลยทธ เพอชวยใหการตดสนใจภายใตสถานการณทเปลยนแปลงไป และสภาวะความกดดนสามารถท าไดอยางมประสทธภาพ และเกดผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนด
5.3.5 การคดวเคราะหเพอแกไขปญหา โดยผน าตองมทกษะในการแสวงหาขอมลทเกยวของกบการท างาน ซงจะชวยใหเกดความรอบร และทนยค ทนเหตการณ ดงนน ผน าจงตองเปดใจกวางยอมรบฟงความคดเหนจากคนรอบขาง รวมถงสามารถท าความเขาใจตอสถานการณทเกดขนดวยความเปนมออาชพ สามารถวเคราะหสถานการณและจดหมวดหมของปญหาไดอยางเปนระบบ เพอน าไปสการตดสนใจแกไขปญหาเฉพาะหนาทถกตอง และสามารถเลอกใชทรพยากรเพอแกไขปญหาทเกดขนไดอยางเหมาะสม
5.3.6 มวสยทศน โดยผน าตองมทกษะในการมองภาพองครวมขององคการไดอยางครอบคลมทงระบบ เพอน ามาก าหนดวสยทศนขององคการใหเชอมโยงกบนโยบายรฐบาล และของผบงคบบญชาระดบนโยบาย รวมถงผน าตองสามารถรวบรวมขอมลทเกยวของทงภายในและภายนอกองคการเพอน ามาวเคราะห ออกแบบและพฒนาระบบการบรหารจดการใหมประสทธภาพสง และน าพาองคการไปสเปาหมายทตงไวไดอยางมประสทธภาพ
การปองกนและปราบปรามอาชญากรรม
1. ปญหาอาชญากรรมในสงคมไทย ปญหาอาชญากรรม เปนปญหาทสงคมสวนใหญมองวาเปนการกระท าผดทมอนตรายม
ความรนแรง และเปนการกระท าทควรมการด าเนนการใหเหมาะสม ซงผกระท าผดควรตองไดรบผลตอบแทนดวยการลงโทษจากสงคม ดงนน จงอาจกลาวโดยสรปไดวา อาชญากรรมคอ การกระท าความผดทางอาญาซงเปนปญหาของสงคมทมผลกระทบตอความปลอดภยในชวต และทรพยสน โดยการกระท าผดทางอาญา ไดแก การฆาผอน การท ารายรางกาย การขมขนกระท าช าเรา การลกทรพย วงราวทรพย ชงทรพย และการปลนทรพย เปนตน ดงนน ปญหาอาชญากรรมจงเปนปญหาทเกยวเนอง มาจากปญหาในสงคมและเศรษฐกจของประเทศ ซงเปนสงทมอนตรายตอชวต และทรพยสนของประชาชน รวมถงท าใหประชาชนเกดความหวาดกลว มผลกระทบตอการด าเนนชวตในประจ าวน และท าใหประชาชนไมกลาทจะเขารวมกจกรรมของสงคม โดยท าใหคนในสงคมมความไววางใจ
93
กนมนอยลง และในปจจบนปญหาอาชญากรรมไดเจรญเตบโตควบคไปกบความเจรญกาวหนาของสงคมและเทคโนโลย ดงนน การปองกนและปรามปรามอาชญากรรมจงตองอาศยความรวมมอจากเจาหนาทของบานเมองทกฝาย และจ าเปนตองไดรบความรวมมอจากประชาชนเปนอยางด เพอปองกนและปราบปรามอาชญากรรมไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล ซงจะน าไปสความสงบสขของประชาชนในสงคมไทยและปองกนความสญเสยทจะเกดขนทงในปจจบนและในอนาคต
ทงน สมนทพย จตสวาง (2555, หนา 2-3) ไดกลาวถงผลกระทบของปญหาอาชญากรรมวาไดสงผลกระทบตอสงคมไทยในหลายดาน ไดแก (1) ประชาชนขาดความปลอดภยในชวตและทรพยสน (2) ท าใหผคนในสงคมเกดความหวาดระแวง จนกระทงขาดความไวเนอเชอใจกน (3) เกดขาวสะเทอนขวญแกประชาชนทวไป (4) ท าใหสงคมเสอมโทรมซงเปนภยคกคามตอชวตและความเปนอยของประชาชน (5) ท าใหสนเปลองคาใชจาย เพอรกษาความปลอดภยในชวตประจ าวน (6) ท าใหเกดพฤตกรรมเลยนแบบคดอาชญากรรม (7) ท าใหเกดความแคน และอาจท าใหผเสยหายหรอผเกยวของเกดความแคนใจจนถงขนกอเหตอาชญากรรมขนอกเพอแกแคน (9) เกดความเสอมโทรมทางศลธรรม และมกมการกระท าความผดซ าซากและทวความรนแรงเพมมากขน และ (10) ท าใหผกระท าผดถกรงเกยจ และไมเปนทยอมรบจากคนรอบขาง จงท าใหมโอกาสกระท าผดในครงตอไป 2. แนวคดในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม
ชาญคณต กฤตยา สรยะมณ และอนษา เลศโตมรสกล (2553, หนา 10-12) ไดกลาวถงการปองกนอาชญากรรม และการปราบปรามอาชญากรรมไวดงน
การปองกนอาชญากรรม หมายถง การหาแนวทาง การวางแผน การกนไวเพอตานทานหรอคมครองไมใหเกดเหตอาชญากรรมขน โดยปกตแลวงานปองกนจะเปนหนาทของเจาหนาทต ารวจ หรอเจาหนาทรฐในสวนทเกยวของ ซงอาจจะมแนวทางในการด าเนนการดงน
1. เพมประสทธภาพการบรหารงานสายตรวจ ใหมขดความสามารถในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมอยางเหมาะสมกบสภาพอาชญากรรม สภาพพนท และสภาพเศรษฐกจตกต าในปจจบน ทงนการบรหารงานสายตรวจ จะตองจดการอยางเปนระบบทงในดานการเตรยมการ การควบคมการปฏบตงาน และการประเมนผลงาน โดยอยบนพนฐานของขอมลทองถนขอมลอาชญากรรมทถกตองและทนสมย
2. ก าหนดรปแบบและแผนการตรวจใหเหมาะสมกบ สถานภาพอาชญากรรมสภาพทองท โดยเนนการกระจายก าลงสายตรวจเขาไปตรวจตรา รกษาความสงบเรยบรอย และปองกนอาชญากรรมใหครอบคลมพนทอยางทวถง ปรบปรงและพฒนาขดความสามารถของสายตรวจ ใหเดนทางไปยงทเกดเหต ไดอยางรวดเรวทนตอเหตการณ โดยการปรบปรงพฒนาศนยวทย สราง
94
ความรความเขาใจในการแจงเหตของประชาชน และความรความเขาใจในการไปยงทเกดเหตและการปฏบต ณ จด เกดเหตของต ารวจสายตรวจ
3. เนนการจดสายตรวจเดนเทา ออกตรวจตราตามยานชมชนหนาแนนยานธรกจศนยการคา และสถานทลอแหลมตอการประกอบอาชญากรรม เพอตรวจตรารกษาความสงบเรยบรอยและสรางความอบอนใจใหแกประชาชนมากทสด
4. จดเจาหนาทต ารวจตามทางแยก หรอจดส าคญทมประชาชนสญจรไปมาเปนจ านวนมากเพอเปนจดใหบรการรบแจงและใหบรการตางๆ แกประชาชนอนเปนแนวทางในการเสรมสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน
5. การปองกนอาชญากรรมทกระท าตอ ธนาคาร รานคาทอง สถาบนการเงน รานคา และสถานบรการน ามนทเปดตลอด 24 ชวโมง โดยเฉพาะการประทษรายตอทรพย โดยจดสายตรวจและสมดตรวจประจ าจดใหสายตรวจ สายตรวจจราจร และสายสบผลดเปลยนหมนเวยนไปลงชอตรวจ ประสานใหมสญญาณเตอนภย ระบบโทรทศนวงจรปด และพนกงานรกษาความปลอดภยประจ าจดลอแหลมตอการเกดอาชญากรรมเหลาน
6. จดเจาหนาทสายตรวจก าหนดมาตรการรวมกบโรงเรยน สถาบนการศกษา และหนวยงานราชการทเกยวของในการควบคมความประพฤตของเดกและเยาวชน มใหเบยงเบนไปในทางทผดกฎหมายมวสมเกยวของกบยาเสพตดกอเหตทะเลาะววาทกอความเดอดรอนในรปแบบตางๆ ตอสงคมเพอเปนการปองกนมใหเดกและเยาวชน ประพฤตและปฏบตตนเสยหายอนเปนผลตออนาคตของตนเองและครอบครว
7. จดเจาหนาทต ารวจชมชนสมพนธ แสวงหาความรวมมอจากประชาชนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม และสรางความสมพนธอนดระหวางต ารวจกบประชาชน โดยเนนโครงการสมาชกแจงขาวอาชญากรรม เยาวชนสมพนธ เพอใหเดกและเยาวชนมสวนรวมในภารกจบางสวนของต ารวจ ซงอยในวสยทเดกและเยาวชนจะปฏบตได
8. ควบคม ตรวจสอบ และก ากบดแล สถานบรการ ใหปฏบตภายในกรอบของกฎหมาย ระเบยบ ค าสงนโยบายทเกยวของโดยเครงครด โดยเฉพาะอยางยงสถานบรการทปลอยปละละเลย ใหวยรนเขาไปมวสมเสพยาเสพตด
9. กวดขนปราบปรามจบกม แหลงอบายมขทผดกฎหมายทกประเภทอยางเดดขาด และตอเนอง โดยเฉพาะบอนการพนน ตมาไฟฟา ตเกม หวยปงปอง จบยกฯลฯ และสถานบรการทฝาฝนกฎหมาย รวมทงโชวลามกอนาจาร ส าหรบการปราบปรามอาชญากรรม หมายถง การยบยง เหตอาชญากรรมทเกดขนแลวมใหเกดซ าหรอเปนการท าใหอาชญากรรมทมอยสงบราบคาบไมสรางความเดอนรอนใหประชาชน หรอบคคลในสงคมซงการใชมาตรการในการปราบปรามอาชญากรรมดงน
1. ใชมาตรการเชงรกอยางเฉยบขาดในการปราบปรามอาชญากรรม โดยเฉพาะคดอกฉกรรจ
95
และสะเทอนขวญ และคดทกอใหเกดความเดอดรอนอยางรนแรงตอความสงบสขของประชาชน 2. ปราบปรามกลมบคคลทมพฤตการณเปนผมอทธพลและกลมมอปนรบจางตลอดจน
การกระท าความผดเกยวกบอาวธสงคราม วตถระเบด อาวธปนและอาวธรายแรงทกประเภท 3. ปราบปรามอาชญากรรมทเปนขบวนการ และการกระท าความผดของคนรายขามชาต
เพอหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย เขามาพกอาศยอยในหองพก เชน อพารทเมนต คอนโดมเนยมตางๆ ในพนทรบผดชอบ ซงบคคลเหลานนสวนหนงกออาชญากรรมรายแรงขน เชน การโจรกรรมธนาคาร รานคาทอง การบงคบลอลวงหญงเพอการคาประเวณ และเนนการปราบปรามอาชญากรรมทเกดจากการกระท าของแรงงานตางชาต ทงน การปองกนอาชญากรรมจงเปนการกระท าทเปนการลดหรอยบยงอาชญากรรมมใหเกดขนหรอมใหเกดซ าอก ดงนน การปองกนอาชญากรรมจงเปนการปองกนมใหมการละเมดตอกฎหมายทท าลายความปลอดภย ความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดงามในสงคม เพอใหประชาชน มความปลอดภยในชวตและทรพยสนและอยอยางมความสขในสงคมนนเอง ในอดตการปองกนและการแกไขการเกดปญหาอาชญากรรมของสงคมไทยไดมการผกโยงกระบวนการตางๆ ไวกบกฎหมายธรรมชาต ความเชอ จารตประเพณและอ านาจของสงเหนอธรรมชาต อาทเชน สงคมไทยสมยสโขทย และสมยกรงศรอยธยา ประชาชนมหนาทปองกนและจดการกบอาชญากรรมในหมบานของตนเอง ตอมาในสมยรชกาลท 3 แหงกรงรตนโกสนทรมการตรากฎหมายทเรยกวาโจรหาเสน เพอใหประชาชนชวยกนจบโจรไดในระยะหาเสน นอกจากนยงปรากฏวามการชดใชคาเสยหายเปนเบยแกกนอกดวย ตอมาเมอรฐชาตเจรญขนไดรวมอ านาจเขาสศนยกลางรวมทงการจดการความขดแยง การปองกน และแกไขปญหาอาชญากรรมผานทางกระบวนการยตธรรมกระแสหลก แตอยางไรกตาม ชมชนและประชาชนในเขตพนทตางจงหวดหรอในเขตพนทชนบทยงคงใชภมปญญาและพฒนาระบบการรกษาความปลอดภยของชมชนดวยตนเอง เชนการพฒนาการมสวนรวมสามารถจดการความขดแยงและอาชญากรรมประเภททไมมความซบซอนและไมเกยวของกบผมอทธพลหรอองคกรภาคราชการ การปองกนปญหาอาชญากรรมของประเทศไทยในปจจบนมรปแบบการด าเนนงานในลกษณะของกระบวนการยตธรรมกระแสหลก ทเนนการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจเปนส าคญ ซงววฒนาการของต ารวจในระยะเรมแรก เนนทการใชยทธวธต ารวจแบบจารตประเพณ ไดแก การตรวจทองท ตยาม การตงจดตรวจ การระดมก าลงออกปราบปรามอาชญากรรม การใชยทธวธต ารวจแบบจารตประเพณดงกลาวไดปรากฏวาการปองกนปราบปรามอาชญากรรมไมไดผลเทาทควร ประชาชนมความหวาดหวนทจะตกเปนเหยออาชญากรรม และไดพยายามชวยเหลอตวเองในเบองตน ดงจะพบเหนโดยทวไปวา บานตองมการสรางก าแพงสงๆ มเหลกดดใสหนาตางอยางไรกตาม ในปจจบนน การปองกนปญหาอาชญากรรมไดมววฒนาการอยางตอเนองโดยมรปแบบการด าเนนงาน ทพบ 3 รปแบบ ไดแก
96
1. กระบวนการต ารวจทเนนกลยทธ (Strategic Oriented Policing) (SOP) เปนยทธศาสตรการปองกนอาชญากรรมแบบดงเดมทหนวยงานต ารวจยงคงใชอย เชน การจดสายตรวจ การตงจดตรวจจดสกด การเขาถงทเกดเหตอยางรวดเรว แตมการปรบทรพยากรบคคล แผนการปฏบตทมอยใหสอดคลองเหมาะสมกบสภาพปญหาในพนท เปาหมายขององคประกอบน คอ การก าจดปจจยทกอใหเกดการกระท าผด หรอสงทท าใหชมชนไรระเบยบและสงเสรมใหชมชนไดมสวนรวมในการคดและลงมอปฏบตในสงทชมชนเหนวาสมควรด าเนนการ
2. กระบวนการต ารวจทมงเนนชมชน (Neighborhood Oriented Policing) (NOP) หมายถง กจกรรมโครงการตาง ๆ ทจะชวยใหมการสอสารระหวางเจาหนาทต ารวจและประชาชนในชมชน มมากขน เพอเปดโอกาสใหเจาหนาทต ารวจไดเขาใจความรสก ความตองการของประชาชนอยางแทจรง เชน โครงการสายตรวจประชาชน ต ารวจบาน เพอนบานเตอนภย เปนตน
3. กระบวนการต ารวจทมงเนนการแกปญหา (Problem Oriented Policing) (POP) เปนความพยายามรวมกนระหวางชมชนและเจาหนาทต ารวจในการชปญหา สาเหตของอาชญากรรม และความไรระเบยบตางๆ ทเกดขนในชมชน ก าหนดแนวทางในการแกปญหา ไปจนถงขนตอนการแกปญหา เชน การสรางชมชนเขมแขง เปนตน
อยางไรกตาม การปองกนและแกไขปญหาใหไดประสทธภาพสงสดนน ควรจะเปนการรวมมอกนทงระหวางภาครฐ ภาคเอกชนหรอภาคประชาชน เนองจากประชาชนจะทราบปญหาและเขาใจปญหาแทจรงทเกดขนในชมชนหรอในพนท ทอยอาศยของตนไดมากกวาหนวยงานของภาครฐ ดงนน กลยทธทถกสรางขนเพอตอบสนองการปองกนและแกปญหาอาชญากรรมโดยการใหประชาชนเขามาเปนสวนหนงของการแกปญหาดงกลาวคอ กลยทธต ารวจชมชนและมวลชนสมพนธ ของส านกงานต ารวจแหงชาตนนเอง (ชาญคณต กฤตยา สรยะมณ และอนษา เลศโตมรสกล, 2553, หนา 68-69)
กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร
1. ขอมลทวไป จงหวดชลบร ตงอยทางทศตะวนออกของประเทศไทย อยหางจากกรงเทพฯ 81
กโลเมตร มเนอทประมาณ 4,363 ตารางกโลเมตร หรอ 2,726,876 ไร โดยมอาณาเขตตดตอดงน
ทศ ตดตอกบ ทศเหนอ อ าเภอบางปะกง อ าเภอบานโพธ และอ าเภอแปลงยาว จงหวดฉะเชงเทรา ทศใต อ าเภอบานฉาง และอ าเภอปลวกแดง จงหวดระยอง ทศตะวนออก อ าเภอสนามชยเขต และอ าเภอทาตะเกยบ จงหวดฉะเชงเทรา ทศตะวนตก อาวไทย
97
ภาพประกอบท 12 แผนทจงหวดชลบร ทมา : กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร, 2557, หนา 3
สภาพภมประเทศ ดานพนทบรเวณชายฝงทะเล มประชากรอยหนาแนน โดยมชมชนเมองท
ส าคญเปนศนยกลางความเจรญ และพนทบรเวณรอบนอกของจงหวด เปนพนทก าลงพฒนามแนวโนมการขยายตวดานอตสาหกรรมอยางตอเนอง จงหวดชลบร มประชากรตามทะเบยนบาน จ านวนรวมทงสน 1,338,656 คน แบงเปนเพศชาย จ านวน 656,537 คน และเพศหญงจ านวน 682,119 คน โดยมประชากรแฝงเชน แรงงานตางดาว นกทองเทยว ประมาณ 910,000 คน (สถตศนยทะเบยนราษฎรจงหวดชลบร, 2557) จงหวดชลบร แบงเขตการปกครองเปน 11 อ าเภอ 92 ต าบล และ 687 หมบาน โดยมองคกรปกครองสวนทองถนประกอบดวย เทศบาลนคร 1 แหง เทศบาลเมอง 8 แหง เทศบาลต าบล 30 แหง องคการบรหารสวนต าบล 58 แหง และเขตปกครองพเศษเมองพทยา 1 แหง จงหวดชลบร มเสนทางคมนาคมท เปนถนนสายหลกประกอบดวย เสนทางสายบรพาวถ เสนทางสายบางนา -ตราด (ทางหลวงหมายเลข 34) เสนทางสายสขมวท (ทางหลวงหมายเลข 3) และเสนทางสายบางนา-ชลบร- แกลง-จนทบร-ตราด (ทางหลวงหมายเลข 344)
กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร (2557, หนา 1-20) ไดตงขนมาในชวงปลายรชกาลท 5 ถงตอนตนสมยรชกาลท 6 โดยมปรากฏหลกฐานบนทกรายนามผด ารงต าแหนงผก ากบการต ารวจภธรจงหวดชลบรคนแรกคอ รอยต ารวจเอกเฮง ทด ารงต าแหนงตงแตเดอนตลาคม พ.ศ.2451 จนถงเดอนพฤษภาคม พ.ศ.2452 กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรตงอยเลขท 27/14 ถนน
98
โรงพยาบาลเกา ต าบลบางปลาสรอย อ าเภอเมอง จงหวดชลบร มเนอท 29 ไร 2 งาน 77 ตารางวา ขนทะเบยนราชพสดแปลงหมายเลขท ชบ. 317
กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร มการแบงโครงสรางการบรหารงานออกเปน 4 สวน ประกอบดวย (1) ฝายอ านวยการ จ านวน 7 งาน (2) กองก ากบการสบสวน (3) กลมงานสอบสวน และ (4) สถานต ารวจภธรในสงกด จ านวน 23 สถาน โดยมก าลงพลจ านวนรวมทงสน 2,763 นาย ประกอบดวย (1) ขาราชการต ารวจชนสญญาบตร จ านวน 791 นาย และ (2) ขาราชการต ารวจชนประทวน จ านวน 1,484 นาย
ภาพประกอบท 13 โครงสรางการบรหารงานกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร ทมา : กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบร (2557, หนา 7) 2. ภารกจดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม
2.1 ภารกจตามแผนปฏบตราชการของส านกงานต ารวจแหงชาต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2557 (2557, หนา 4-8) ไดก าหนดแนวทางในการบรหารจดการใหมประสทธภาพของส านกงานต ารวจแหงชาตเพอขบเคลอนองคการไปสวสยทศน“เปนต ารวจมออาชพ เพอความผาสกของประชาชน” ดงน
99
2.1.1 ยทธศาสตรท 1 ยกระดบขดความสามารถในการปฏบตภารกจหลกเพอตอบสนองนโยบายรฐบาล
1) เปาประสงค 1.1 ภารกจทไดรบมอบหมายเกดผลสมฤทธ ประกอบดวย 1.1) กลยทธเพมขดความสามารถของหนวยงานทเกยวของในการตอบสนอง
ตอภารกจตามนโยบายรฐบาล โดยมงเนนภารกจส าคญ ดงน (1) ปกปอง เทดทน พทกษรกษาสถาบนพระมหากษตรย (2) ปองกนและปราบปรามยาเสพตด (3) แกไขปญหาความมนคงในจงหวดชายแดนภาคใต (4) รกษาความปลอดภยใหกบนกทองเทยว (5) ควบคมปราบปรามแรงงานตางดาว (6) ปองกนปราบปรามอาชญากรรมทมลกษณะเฉพาะทาง (7) ปฏบตการดานตางๆ ทกระทบตอความมนคง (8) เตรยมความพรอมขององคการเพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน และ (9) รกษาความสงบเรยบรอยเพอความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน
2) เปาประสงค 1.2 ลดความหวาดกลวภยอาชญากรรมของประชาชนประกอบดวย 2.1) กลยทธเพมประสทธภาพการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมท
สรางความเดอดรอนแกประชาชน ชมชนและทมผลกระทบตอสงคมในทกระดบ 3) เปาประสงค 1.3 มระบบและกระบวนงานทตอบสนองนโยบายรฐบาลทม
ประสทธภาพ ประกอบดวย 2 กลยทธคอ 3.1) ปรบปรง พฒนาระบบงาน และกระบวนงานของหนวยงานรบผดชอบ
ใหมประสทธภาพ 3.2) ประชาสมพนธกระบวนงานและมาตรการในการด าเนนงานใหแก
ประชาชนไดรบร 4) เปาประสงค 1.4 มเทคโนโลยอปกรณและเครองมอพเศษ รวมทงระบบ
สารสนเทศอจฉรยะ ประกอบดวย 4 กลยทธคอ 4.1) น าระบบเทคโนโลยททนสมยและเหมาะสมมาใชในการปฏบตงาน 4.2) พฒนาคณภาพของระบบฐานขอมลสารสนเทศใหครบถวนทนสมย
มการเชอมโยงระหวางหนวยงานทงภายในและภายนอก 4.3) ก าหนดกรอบอตราและจดหาอปกรณ เครองมอเค รองใชพเศษท
ทนสมยใหเพยงพอ และเหมาะสมตอการปฏบตงาน 4.4) พฒนาบคลากรใหมความพรอมในการใชอปกรณ เครองมอเครองใช
พเศษ 2.1.2 ยทธศาสตรท 2 การพฒนางานต ารวจใหโปรงใส มมาตรฐาน
1) เปาประสงค 2.1 สงคมและประชาชนเชอมนตอองคการต ารวจประกอบดวย 5 กลยทธคอ
100
1.1) พฒนาระบบการตดตามตรวจสอบการปฏบตงาน ทงจากภายในและภายนอกองคการ
1.2) น ามาตรการปองกนปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบมาบงคบใชกบขาราชการต ารวจทประพฤตมชอบอยางจรงจง
1.3) มงมนท างานเพอภาพลกษณของต ารวจใหเปนทยอมรบของสงคมและประชาชน
1.4) เสรมสรางวฒนธรรมองคการ โดยยดถอศกดศรจรยธรรมและหลกภาระหนาทความรบผดชอบทมตอสงคม
1.5) เสรมสรางและพฒนาคณธรรม จรยธรรมขาราชการต ารวจในทกระดบ
2) เปาประสงค 2.2 ผรบบรการมความพงพอใจตอการปฏบตงานของต ารวจ ไดแก การท าใหประชาชนมความพงพอใจตอการใหบรการและการปฏบตงานของต ารวจ และลดความหวาดกลวภยอาชญากรรมของประชาชน ประกอบดวย 5 กลยทธคอ
2.1) ใหความส าคญกบการใหบรการดวยความรวดเรว ถกตอง เปนธรรม โปรงใส สามารถตรวจสอบได
2.2) เพมขดความสามารถของสถานต ารวจในทกมต 2.3) ปรบทศนคตและวธการท างานทมงเนนผลสมฤทธ โดยยดประชาชน
และชมชนเปนศนยกลาง 2.4) น าประชาชนเขามามสวนรวมในกจการต ารวจ 2.5) ด าเนนกจกรรมทมงเนนการแกปญหาของชมชนและสงคม
3) เปาประสงค 2.3 มกระบวนงานทโปรงใส มมาตรฐาน ไดแก การท าใหมกระบวนงานทมาตรฐาน เปนทยอมรบของประชาชนและหนวยงานตางๆ และมการตรวจสอบการปฏบตงานทมประสทธภาพ ประกอบดวย 6 กลยทธคอ
3.1) ก าหนดกรอบมาตรฐาน และปรบปรงแกไขขนตอนกระบวนงานและระยะเวลาในการปฏบตงานของสถานต ารวจและงานบรการประชาชน
3.2) ปรบปรง พฒนาคมอการปฏบตงานของสถานต ารวจและงานบรการประชาชน
3.3) เผยแพรประชาสมพนธกรอบมาตรฐานขนตอนกระบวนงานและระยะเวลาในการปฏบตงานใหประชาชนรบรโดยใชสอตางๆ
3.4) พฒนาบคลากรใหมความรความเขาใจ ปฏบตตามหลกเกณฑและวธการตามมาตรฐานคมอการปฏบตงานทก าหนด
101
3.5) เสรมสรางและพฒนาขาราชการต ารวจใหมวนยและเครงครดตอคณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณของต ารวจ
3.6) พฒนางานตรวจสอบภายใน ใหเปนไปตามแนวทางประกนคณภาพการตรวจสอบภายในภาครฐ
4) เปาประสงค 2.4 บคลากรและหนวยงานมครภณฑ ยทโธปกรณ ยานพาหนะ เครองมอเครองใช เทคโนโลยสารสนเทศเพยงพอตามมาตรฐานการปฏบตงาน ประกอบดวย 3 กลยทธ คอ
4.1) ก าหนดกรอบอตราครภณฑ ยทโธปกรณ ยานพาหนะเครองมอเครองใช เทคโนโลยสารสนเทศททนสมย มความเหมาะสมตามมาตรฐานทก าหนด
4.2) จดหา ปรบเกลย และแจกจายครภณฑฯ ใหเพยงพอตอการปฏบต 4.3) พฒนาระบบฐานขอมลใหมความถกตอง ครบถวน ตรงตอการใชประโยชน
มความสะดวกงายตอการจดเกบขอมลและสามารถพฒนาใหเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภายในและภายนอก
2.1.3 ยทธศาสตรท 3 การมสวนรวมของประชาชนและเครอขายการปฏบตงานของต ารวจ 1) เปาประสงค 3.1 การมสวนรวมของประชาชน เครอขายภาครฐ และภาคเอกชน
ทเขามามสวนรวมในการ แกไขปญหาอาชญากรรมและใหบรการมความเขมแขง ประกอบดวย 1.1) กลยทธสงเสรมสนบสนนใหประชาชนเครอขายภาครฐ และภาคเอกชน
เขามามสวนรวมตามหลกเกณฑทก าหนด 2) เปาประสงค 3.2 การมสวนรวมของประชาชน เครอขายภาครฐและภาคเอกชน
ทเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาอาชญากรรมและใหบรการมความพงพอใจ ประกอบดวย 3 กลยทธคอ
2.1) สงเสรมยกยองเชดชเกยรตและ/หรอใหรางวลตอบแทนคณความดแกประชาชน เครอขายภาครฐและภาคเอกชน ทเขามามสวนรวมในกจการต ารวจ
2.2) สนบสนนเงนคาตอบแทนและสวสดการใหกบประชาชนและเครอขายภาครฐและภาคเอกชนตามความเหมาะสม
2.3) ปรบปรง พฒนารปแบบวธการปฏบตตลอดจนแนวทางการประเมนผลการเขามา มสวนรวมของประชาชน เครอขายภาครฐและภาคเอกชนใหมความชดเจนสามารถน าไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรมมความเหมาะสมกบสภาพปญหาและความตองการของประชาชนในพนท
3) เปาประสงค 3.3 กฎหมาย กฎ ระเบยบ ค าสง และขอบงคบตางๆ ทเกยวของ
เออตอการเขามามสวนรวมของประชาชน เครอขายภาครฐและภาคเอกชน ประกอบดวย 2 กลยทธคอ
102
3.1) บรณาการกลไกทเกยวของ ทงภายในและภายนอกองคการ ใหมการเชอมโยงการด าเนนงานการมสวนรวมของประชาชน เครอขายภาครฐและภาคเอกชนใหมเอกภาพ ลดความซ าซอนในการปฏบตงาน
3.2) ปรบปรงแกไขกฎหมาย กฎ ระเบยบ ค าสงและขอบงคบตางๆ ทเปนอปสรรคตอการเปดโอกาสใหประชาชน เครอขายภาครฐและภาคเอกชน
4) เปาประสงค 3.4 หนวยงานและบคลากรน าแนวคดการมสวนรวมของประชาชน เครอขายภาครฐ และภาคเอกชนมาใชในการแกไขปญหาอาชญากรรมและใหบ รการประชาชน ประกอบดวย 3 กลยทธคอ
4.1) ปรบเปลยนกระบวนทศนของขาราชการต ารวจและเปาหมายการท างานของหนวยงานทกระดบใหยดถอการมสวนรวมของประชาชนในการท างานตามแนวคด Community Policing
4.2) จดท าฐานขอมลในเรองการมสวนรวมของประชาชน ไดแก ทะเบยนอาสาสมคร เครอขายภาครฐและภาคเอกชน ประเภทและชนดของกจกรรมทด าเนนการและใหสามารถเชอมโยงระหวางหนวยงานในกระบวนการยตธรรมและหนวยงานอนๆ
4.3) ปรบโครงสรางหนวยงานและระบบต าแหนงใหสอดคลองกบการมสวนรวมของประชาชน
2.1.4 ยทธศาสตรท 4 การสรางความเขมแขงในการบรหาร 1) เปาประสงค 4.1 การบรหารโดยยดหลกการบรหารกจการบานเมองทด
ประกอบดวย 3 กลยทธคอ 1.1) การบรหารทมงเนนผลงานตามแผนยทธศาสตร 1.2) พฒนาระบบการจดท าแผนงานงบประมาณ ขบเคลอนตดตามและ
ประเมนผลการปฏบตงาน ทงในระดบองคการและระดบบคคลใหมประสทธภาพ 1.3) พฒนาองคการและโครงสรางองคการใหมความสอดคลองตอความ
เปลยนแปลง 2) เปาประสงค 4.2 ผมสวนเกยวของและประชาชนผรบบรการมความพงพอใจ
ตอการบรหารงานของส านกงานต ารวจแหงชาต ประกอบดวย 10 กลยทธคอ 2.1) สรางบรรยากาศแวดลอมใหจงใจตอการปฏบตงาน 2.2) สรางวฒนธรรมขององคการใหเออตอการปฏบตงาน 2.3) วางระบบการจดการดานสวสดการใหเหมาะสมและเพยงพอตอการ
ปฏบตงานทมประสทธภาพ 2.4) พฒนาระบบการบรหารงานบคคลใหมความเจรญกาวหนาในหนาทยด
หลกสมรรถนะ ความรความสามารถ ความโปรงใสและเปนธรรม
103
2.5) ปรบปรงเงนเดอนและคาตอบแทน ใหเหมาะสมกบวชาชพ สายงานและความเสยงภย เพอใหด ารงชวตในสงคมไดอยางมเกยรตและสมศกดศร
2.6) จดท าและพฒนาคมอการปฏบตงานภายในองคการ 2.7) พฒนาระบบการบรหารทรพยากรบคคลใหมขดความสามารถสง
เพอใหคนดและคนเกงไดรบการสงเสรมอยางตอเนอง 2.8) สงเสรมการพฒนาสมรรถภาพทางกายและจตใจ 2.9) สงเสรม แนะน า ฝกอบรม ใหความรทกษะทางดานวชาชพและการ
ด ารงชวต เพอเปนการเตรยมความพรอมใหแกบคลากรกอนเกษยณอายราชการ 2.10) สรางจตส านกของบคลากรใหทมเทและอทศตนในการท างาน โดย
ค านงถงความคมคาและตนทนในการท างาน เพอใหผลงานมมลคาเพมขน 3) เปาประสงค 4.3 กระบวนการบรหารจดการทมประสทธภาพ ประกอบดวย
3 กลยทธคอ 3.1) พฒนาระบบการบรหารจดการดานยทธศาสตรดานงบประมาณ ดาน
ทรพยากรมนษย ดานเทคโนโลยสารสนเทศและดานการตรวจราชการ 3.2) ก าหนดแผนการจดหาและทดแทนสถานทท าการ บานพก ยทโธปกรณ
อปกรณ เครองมอเครองใชยานพาหนะทจ าเปนและเพยงพอตอการปฏบตหนาท 3.3) สรางจตส านกของบคลากรในการใชงบประมาณ ทรพยสนและของหลวง
4) เปาประสงค 4.4 ขาราชการต ารวจมสมรรถนะสงในการปฏบตหนาทและน าระบบเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการ
4.1) พฒนาหลกสตรการศกษาและฝกอบรมทกระดบใหสอดคลองสนบสนนยทธศาสตรส านกงานต ารวจแหงชาต
4.2) พฒนารปแบบ วธการและวางระบบในการพฒนาบคลากรใหมความครอบคลมและตอเนองภายใตขอจ ากดดานงบประมาณ
4.3) สงเสรมการสรางความรวมมอทางวชาการกบสถาบนการศกษาและหนวยงานอนๆ ในกระบวนการยตธรรม
2.2 ภารกจตามแผนปฏบตราชการของกองบญชาการต ารวจภธรภาค 2 ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2557 (2557, หนา 3-9) ไดก าหนดแนวทางในการบรหารจดการดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม เพอรองรบการด าเนนงานตามแผนปฏบตราชการของส านกงานต ารวจแหงชาตไวดงน
2.2.1 การปองกนและปราบปรามอาชญากรรม 1) ใหความส าคญในการควบคมและลดความรนแรงของอาชญากรรมท
ประชาชนรสกวาเปนภยคกคามตอชวตและทรพยสน โดยเนนคดเกยวกบทรพยในทสาธารณะทกระทบกบความหวาดกลวภยอาชญากรรมของประชาชน เชน รานสะดวกซอ ธนาคาร รานทอง เปนตน
104
2) มงเนนการปองกนอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม โดยการจดระเบยบพนทเสยงตามอ านาจหนาท และแหลงมวสม เพอตดชองโอกาสและไมเปนแหลงบมเพาะอาชญากรรม
3) พฒนาระบบงานสายตรวจใหมความพรอม และมประสทธภาพในการระงบเหต และบรการประชาชนดวยความรวดเรว
4) พฒนาศนยรบแจงเหต 191 เพอเฝาระวงในการรบแจงเหตและบรหารสถานการณส าคญระดบจงหวด และ สถานต ารวจ เพอเพมชองทางในการเขาถงประชาชนและเปนศนยประสานงานกลางระหวางหนวยงานตางๆ
5) น าเทคโนโลยมาใชในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม และการสบสวน เชน ระบบโทรทศนวงจรปด (CCTV) ระบบบอกต าแหนงพกด (GPS) สอสงคมออนไลน (Social Media) การประยกตใชโปรแกรมใชงานบนโทรศพทมอถอ
6) พฒนาการเกบบนทกขอมลทเกดเหตใหเปนขอมลเชงพนท เพอน าไปสการวเคราะหอาชญากรรม
7) ด าเนนการวเคราะหอาชญากรรมในทกระดบ เพอใหทราบถงสถานการณ แนวโนม แผนประทษกรรม และน ามาใชในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม รวมทงการประชาสมพนธ เพอสรางความรวมมอจากประชาชนในเวบไซตและสอตางๆ อยางสม าเสมอ
8) จดระเบยบสงคมตามอ านาจหนาทและเขมงวดกวดขนในการปราบปรามอบายมขอยางจรงจง
9) เสรมสรางการมสวนรวมของประชาชน โดยบรณาการทกภาคสวนใหมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมและสรางจตส านกตามหลกการทวาประชาชนคอ ต ารวจคนแรก
10) ผลกดนใหมมาตรการทางกฎหมาย ระเบยบ ค าสง ขอบงคบทเอออ านวยตอการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมในชมชน สถานประกอบการทกประเภท สวนราชการและรฐวสาหกจ เขตชมชน และเขตทอยอาศยหนาแนน
2.2.2 การปองกนและปราบปรามยาเสพตด 1) เพมความเขมในการปองกนและปราบปรามยาเสพตดตามนโยบายรฐบาล
โดยยดกฎหมายและหลกนตธรรม 2) ระดมสรรพก าลงในการปราบปรามจบกมผผลต ผคา ผล าเลยงยาเสพตดใน
ทกระดบ โดยเนนผคารายยอยในชมชน เครอขายและขยายผลการจบกมทกราย รวมทงการสบสวน ตดตามจบกมผตองหาตามหมายจบคดยาเสพตด โดยเนนหมายจบคางเกา
3) ประสานความรวมมอ เพอด าเนนการปองกนปราบปรามยาเสพตดในเรอนจ าอยางจรงจง
105
4) พฒนาระบบการสบสวนตดตามเสนทางการเงนของเครอขายการคายาเสพตด ทงภายในประเทศและเชอมโยงระหวางประเทศ เพอด าเนนการตามขนตอนของกฎหมาย
5) ด าเนนมาตรการยดทรพยกบผเกยวของกบยาเสพตดตามกฎหมายโดยเครงครด
6) ใหความส าคญในการปองกนกลมเสยงและพนทเสยง โดยจดระเบยบสงคมตามอ านาจหนาทและเขมงวดกวดขนอบายมขในพนทอยางจรงจงไมใหเปนแหลงมวสม และแพรระบาดยาเสพตด
7) ประสานความรวมมอกบทกภาคสวน เพอด าเนนการปองกนการแพรระบาดยาเสพตดในชมชน สถานศกษา และสถานประกอบการ ทกประเภท รวมทงการพฒนาครต ารวจ D.A.R.E.
8) พฒนาชองทางในการแจงขาวสาร ขอรองเรยน หรอเบาะแส ผานทกชองทาง โดยเฉพาะสอเทคโนโลย และวางระบบการรกษาความปลอดภยของผแจงขอมล
9) เสรมสรางความรวมมอกบนานาประเทศในการปองกนและปราบปรามยาเสพตด 10) มการด าเนนการทางอาญา และวนยกบขาราชการต ารวจท เขาไปเกยวของ
กบยาเสพตดอยางเดดขาด 2.2.3 การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาตและอาชญากรรมเฉพาะทาง
1) อาชญากรรมขามชาต โดยมการเตรยมความพรอมในดานโครงสราง ระบบงานและบคลากรรองรบการปฏบตตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการมสวนรวมในองคกรอาชญากรรมขามชาต พ.ศ.2556 งานของทกหนวยในการปองกนปราบปรามและสบสวนสอบสวนคดความผดเกยวกบองคกรอาชญากรรมขามชาตประเภทตางๆ ใหมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน ทงระบบอยางมประสทธภาพ
2) การรกษาความปลอดภยแกนกทองเทยว 2.1) ปองกนอาชญากรรมทเกดขนกบนกทองเทยว โดยการจดท าฐานขอมล
ทเกยวของผกระท าความผดและผเสยหายดานการทองเทยวในพนทและปรบปรงใหเปนปจจบน 2.2) ปราบปรามอาชญากรรมทเกดขนกบนกทองเทยว ดวยการระดมกวาดลาง
อาชญากรรมตามหวงเวลาทเหมาะสม โดยเฉพาะในพนทยทธศาสตรดานการทองเทยว 2.3) เพมประสทธภาพในการใหบรการและรกษาความปลอดภยแกนกทองเทยว
ในทาอากาศยานนานาชาต แบบเบดเสรจ ณ จดเดยว โดยจดตง Airport Police อยใน ทาอากาศยานนานาชาต เรมด าเนนการแหงแรกททาอากาศยานสวรรณภม
2.4) เพมประสทธภาพการใหบรการนกทองเทยวในพนทดวยการเพมชองทางการตดตอสอสารส าหรบนกทองเทยว จดตงศนยใหบรการนกทองเทยวประจ าหนวยงาน จดตงชดปฏบตการชวยเหลอนกทองเทยว โดยเฉพาะในพนทยทธศาสตรดานการทองเทยว เพอปองกน
106
ไมใหนกทองเทยวถกเอารดเอาเปรยบ ไดรบความชวยเหลอและอ านวยความสะดวกอยางทวถง และทนเหตการณ
2.5) ก าหนดมาตรฐานการใหบรการและการปฏบตทเกยวกบนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางประเทศ
2.6) เตรยมความพรอมพนกงานสอบสวนทมความรดานภาษาดานงานสอบสวน เพอใหบรการและอ านวยความยตธรรมใหกบนกทองเทยว โดยเฉพาะในพนทยทธศาสตรดานการทองเทยว
3) การกอการราย 3.1) พฒนาและเชอมโยงระบบฐานขอมลลายพมพนวมอของส านกงาน
ตรวจคนเขาเมองและส านกงานพสจนหลกฐานต ารวจใหสามารถตรวจสอบขอมลลายน วมอและบคคลไดอยางมประสทธภาพ
3.2) สงเสรมความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของทงภายในและตางประเทศในการตอตานการกอการราย
3.3) จดระเบยบสงคมตามอ านาจหนาทและเขมงวดกวดขนในการปราบปรามอบายมขทกประเภท ไมใหเปนแหลงมวสมของชาวตางชาต รวมทงตรวจสอบการประกอบอาชพและการอยในราชอาณาจกรของชาวตางชาตใหเปนไปตามกฎหมายโดยเครงครด
4) อาชญากรรมทางเทคโนโลย 4.1) ศกษาและน าระบบการตรวจจบการกระท าความผดทางคอมพวเตอร
โดยใชเทคโนโลยมาเสรมการปราบปรามและใชมาตรการทางกฎหมายมาบงคบใชอยางจรงจง 4.2) พฒนาระบบการปองกน ปราบปรามอาชญากรรมทางคอมพวเตอร
(Cyber Crime) ภายใตกรอบทกฎหมายก าหนด โดยใหความส าคญเรองการเคารพสทธในการสอสารและเสรภาพ ในการแสดงความคดเหนตามรฐธรรมนญ
4.3) เพมประสทธภาพในการสบสวนสอบสวน ด าเนนคด การรวบรวมพยาน หลกฐานทางอเลกทรอนกส และนตวทยาศาสตรดานคอมพวเตอร โดยพฒนาองคความรใหแกบคลากรและจดหาเครองมออปกรณททนสมยใหเหมาะสมกบการปฏบตงาน
4.4) สรางเครอขายทกภาคสวนในการแลกเปลยนองคความร และเครองมออปกรณ เพอสนบสนนการปองกนและปราบปรามทางอาชญากรรมทางเทคโนโลย
5) อาชญากรรมตอเดก สตรและการคามนษย 5.1) เผยแพรประชาสมพนธ รณรงคใหประชาชนตระหนกถงปญหา และ
มสวนรวมในการปราบปรามการคามนษย 5.2) มงเนนการตรวจแรงงานในสถานประกอบการ กจการอตสาหกรรม รวมทง
สถานบรการทเปนกลมเปาหมายอยางจรงจงและตอเนอง
107
5.3) พฒนาระบบการรบแจงเหตของศนยรบแจงเหต (One Stop Crisis Center) เพอบรณาการชวยเหลอประชาชนในภาวะวกฤตตามนโยบายรฐบาล
5.4) เพมประสทธภาพในการสอบสวนด าเนนคดและยดทรพยกบผกระท าความผดเกยวกบการคามนษย ตลอดจนเจาหนาทของรฐทเกยวของกบการคามนษยอยางจรงจง รวมทงสอบสวนขยายผลไปยงกลมเครอขายของผอยเบองหลง กลมผมอทธพลตางๆ ทกกรณ
6) การบรหารจดการอาชญากรรมเฉพาะทาง 6.1) พฒนาระบบฐานขอมล เชอมโยงกบหนวยงานทเกยวของทงในและ
ตางประเทศ เพอใหสามารถวเคราะหอาชญากรรมและน าไปใชในการก าหนดนโยบายและควบคมสงการ
6.2) น าการวเคราะหอาชญากรรมและฐานขอมลไปใชประกอบการตดสนใจของผบงคบบญชา และใชเปนขอมลส าหรบหนวยปฏบต รวมทงประชาสมพนธใหประชาชนทวไปทางเวบไซตของทกหนวย
6.3) อ านวยการ ควบคม ก ากบดแล ตรวจสอบ และสงการ เพอใหมการปฏบตตอบสนองตอนโยบายรฐบาลเรงดวนอยางจรงจง
6.4) ใหความรกบเจาหนาทต ารวจเกยวกบอาชญากรรมใหมๆ หรออาชญากรรมเฉพาะทาง เพอใหเกดความรความเขาใจทจะปฏบตงานเกยวกบอาชญากรรมเหลานได
2.2.4 การพฒนางานสถานต ารวจและหนวยบรการประชาชน 1) ใหความส าคญแกสถานต ารวจ ซงถอเปนหวใจและยทธศาสตร (จดแตกหก)
ในการอ านวยความยตธรรม การใหบรการและชวยเหลอประชาชน 2) หวหนาสถานต ารวจจะตองศกษาท าความเขาใจและปฏบตตามหลกพนฐาน
ในการปฏบตงาน ทดของหวหนาสถานต ารวจ เพอพฒนาใหสถานต ารวจเปนทพงของประชาชนไดอยางแทจรง
3) ใหสถานต ารวจจดตงหนวยบรการประชาชนและหนวยบรการประชาชนเคลอนท เพอกระจายการบรการอยางทวถงตามสภาพพนทและตอบสนองความตองการของประชาชน
4) ขยายและเพมชองทางการใหบรการอยางทวถง เชน การช าระคาปรบคดจราจรการรบแจงเหตผานการสอสารสนเทศ จดรบแจงเหตเคลอนท ฯลฯ
5) พฒนาบคลากรของหนวยงานบรการประชาชนใหมจตส านกในการใหบรการประชาชน ดวยความเสมอภาค ใหเกยรต โดยยดประชาชนเปนศนยกลางและเปนทพงของประชาชนไดอยางแทจรง
6) ใหความส าคญกบการกระจายทรพยากรการบรหารไปยงสถานต ารวจและหนวยบรการ ประชาชน
7) ลดขนตอน และระยะเวลาการปฏบต ในลกษณะการบรการเบดเสรจ ณ จดเดยว
108
8) สรางเครอขายกบทกภาคสวนในการใหบรการและชวยเหลอประชาชน 9) เตรยมการและชวยเหลอประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากสาธารณภย
อยางตอเนองจนเขาสภาวะปกตและสนบสนนหนวยงานเกยวของในการบรรเทาสาธารณภย 10) พฒนางานของสถานต ารวจทกดาน เพอเตรยมความพรอมเขาสประชาคม
อาเซยน 2.2.5 การบงคบใชกฎหมายและการอ านวยความยตธรรม
1) บงคบใชกฎหมายและอ านวยความยตธรรมดวยความรวดเรวโปรงใส เสมอภาคและเปนธรรม
2) พฒนาระบบการใหบรการทมงใหเกดความเสมอภาค เปนธรรม ตลอดจนเรงพฒนากฎหมาย พนกงานสอบสวนในสถานต ารวจ และหนวยงานเฉพาะทางใหมความสอดคลองกบการบงคบใชกฎหมายและการอ านวยความยตธรรม
3) เนนการน าพยานหลกฐานทางนตวทยาศาสตร นตเวชศาสตรการทะเบยนประวตอาชญากร และเชอมโยงฐานขอมลเทคโนโลยสารสนเทศของศนยพสจนหลกฐานรวมทงเชอมโยงในสารระบบอนๆ เพอพสจนขอเทจจรงในการบงคบใชกฎหมายและปองกนปราบปรามอาชญากรรม
4) พฒนาระบบและบรณาการทมสบสวน สอบสวน ปราบปราม และงานนตวทยาศาสตรในทกระดบ
5) ศกษา และปรบปรงกระบวนงานของส านวนการสอบสวน เพอลดขนตอน ระยะเวลาปรมาณเอกสาร และน าเอกสารอเลกทรอนกสมาใชใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลง
6) ปรบปรงโครงสราง และอตราการจดพนกงานสอบสวนพรอมเจาหนาท ในทกระดบใหเหมาะสม โดยเฉพาะในระดบสถานต ารวจ
7) ปลกฝงคานยมทด และจรรยาบรรณของพนกงานสอบสวน ใหมจตส านก ในการอ านวยความยตธรรม และการใหบรการประชาชน
8) มงเนนน าสถตคดอาญาทเกดขนจรง ใหมการสอบสวนเพอน าไปสการแกไขปญหาอาชญากรรม การจดสรรงบประมาณและทรพยากรใหเหมาะสมในแตละพนทไดอยางถกตอง
9) เรงรดใหมกฎหมายเกยวกบการระงบขอพพาทคดอาญาในชนสอบสวน เพอลดการน าคดเขาสการพจารณาคดในชนศาล
10) บรณาการความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของในกระบวนการยตธรรม และน าเทคโนโลยมาใชในการปฏบต เชน การฝากขงออนไลนฯลฯ
2.2.6 การปฏบตงานดานความมนคง 1) ตองยดมนภายใตกรอบกฎหมายตามหลกสากลในการปฏบตหนาทรกษา
ความสงบเรยบรอยในการชมนมเรยกรอง
109
2) เพมประสทธภาพการบรหารเหตวกฤต รกษาความสงบเรยบรอยการชมนมเรยกรอง โดยปรบปรง พฒนาดานการจด บคลากร สงอปกรณ ยทโธปกรณ ยทธวธ และสวสดการใหมความพรอมในการปฏบต
3) จดเตรยมก าลงใหมความพรอมในทกดาน เพอปฏบตงานในการปองกนและรกษาสถานการณตามแนวชายแดนพนทปราสาทพระวหารหรอพนทอนๆ ตามนโยบายรฐบาล
4) พฒนาระบบการควบคมแรงงานตางดาว และปองกนปราบปรามการลกลอบ หลบหน เขาเมองอยางมประสทธภาพ โดยบรณาการกบหนวยงานทเกยวของในการแกไขปญหา ผหลบหนเขาเมองโดยเฉพาะชาวโรฮงญาตามกรอบของกฎหมายและหลกมนษยธรรม
5) ปรบปรงหองควบคมบคคลตางดาวหลบหนเขาเมองใหมความแขงแรงเหมาะสม สามารถรองรบภารกจในกรณจ าเปน เรงดวนในระยะยาว
6) บรณาการกบหนวยทเกยวของในการพฒนาระบบเครอขาย และความรวมมอการขาวดานความมนคง
7) พฒนาระบบการเฝาระวงพนท และเสนทางเชอมตอกบแนวชายแดน เพอควบคมการสญจรชายแดนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมขามชาต เพอไมใหเขามาใชประเทศไทยเปนแหลงพกพง ซองสม หลบซอนและกอเหต
8) เสรมสรางความสมพนธอนดกบประเทศเพอนบานทกระดบ เพอสนบสนนเกอกลในการปองกนและแกไขปญหาทมผลกระทบตอความมนคง
2.3 กองบญชาการต ารวจภธรภาค 2 (2557, หนา 44-50) ไดก าหนดแนวทางในการพฒนา ในระดบสถานต ารวจภธรดงน
2.3.1 การพฒนาบคลากร ประกอบดวย 1) จดครฝกประจ าสถานต ารวจภธร และมแผนการฝก 2) การประชมแถวทกวนเพอชแจงสถานการณและมอบภารกจ 3) การแตงกายและระเบยบวนยของขาราชการต ารวจ 4) เสรมสรางภาวะผน าหนวย 5) ฝกอบรมต ารวจในสถานต ารวจภธรตามสถานการณ/ความเหมาะสม 6) ฝกยทธวธต ารวจ/ศลปะการปองกนตว 7) ทดสอบสมรรถภาพทางรางกาย 8) ตรวจสขภาพประจ าป 9) เสรมสรางใหต ารวจมระเบยบวนยมขวญและก าลงใจทด
2.3.2 การพฒนาระบบ ประกอบดวย 1) จดหองปฏบตการ (ศปก.) 2) ใหมระบบฐานขอมลและทมงานวเคราะหอาชญากรรม
110
3) ปรบปรงระบบรบแจงเหต (Call Center) และรายงานผลการด าเนนการใหประชาชนรบทราบ
4) การบรหารงานใหมสายการบงคบบญชาและจดก าลงใหเปนชดปฏบตการ 5) บรณาการทมงานสอบสวนและสบสวน 6) การจดตรวจชมชนสมพนธเพอแสวงหาความรวมมอจากประชาชนและ
แกปญหาอาชญากรรมในชมชน 7) ระบบประชมทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนต 8) ระบบ One Stop Service 9) ระบบงานเปนเอกภาพอยรวมกนเพอการบรหารงานอยางมประสทธภาพ 10) จดทมงานประชาสมพนธ 11) ปกปอง เทดทนและพทกษรกษาไว ซงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย
และการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 12) การปฏบตงานของต ารวจใหยดประชาชนเปนศนยกลาง และเสรมสราง
การมสวนรวมของประชาชนโดยบรณาการทกภาคสวนใหมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม และสรางจตส านก ใหประชาชนทกคน มสวนรบผดชอบตามหลกการทวาประชาชน คอ ต ารวจคนแรก
13) ควบคมและลดความรนแรงของอาชญากรรมใหประชาชนเกดความเชอมนตอการปฏบตงานของต ารวจ โดยการควบคมสถานทเสยง การจดระเบยบสงคมตามอ านาจหนาทสถานทซงเปนแหลงเพาะเชออาชญากรรม เชน บอนการพนน สถานบรการ เปนตน
14) ปองกนและปราบปรามยาเสพตดอยางเขมขน ทงผผลต ผคา ผจ าหนายรายใหญ และรายยอยในชมชน ตลอดจนมาตรการยดทรพย หรอการสบสวนทางดานการเงน
15) มงเนนการรกษาความปลอดภยใหแกนกทองเทยว การปองกนปราบปรามอาชญากรรมขามชาต คนรายขามชาต อาชญากรรมทางเทคโนโลย การคมครอง สทธเดกและสตรและการปองกนปราบปรามการคามนษย ใหบงเกดผลอยางเปนรปธรรม
16) ปฏบตงานโดยยดหลกธรรมาภบาล โดยการบงคบใชกฎหมายและอ านวยความยตธรรมดวยระบบทเปนมาตรฐาน โปรงใส เสมอภาค เปนธรรม รวมทงพฒนางานนตวทยาศาสตรใหมมาตรฐาน เปนทยอมรบและเชอมนศรทธาของประชาชน
17) พฒนาสถานต ารวจใหมความพรอมในการรบแจงเหตใหบรการอยางรวดเรว โดยลดขนตอน และระยะการปฏบต ในลกษณะการบรการเบดเสรจ ณ จดเดยว เพอใหเปนทพงของ ประชาชนไดอยางแทจรง
18) พฒนาศนยรบแจงเหต 191 เพอเฝาระวงในการรบแจงเหตและการบรหาร สถานการณส าคญระดบจงหวดและสถานต ารวจ เพอเพมชองทางในการเขาถงประชาชนและเปน
111
ศนยประสานงานกลางระหวางหนวยงานตางๆ 19) แกปญหาการชมนมเรยกรองและเหตวกฤต การรกษาความสงบเรยบรอย
ตองถอปฏบตภายใตกรอบกฎหมายหลกสากลและใหมการเพมประสทธภาพในการปรบปรงพฒนาดานการจดบคลากร สงอปกรณ ยทโธปกรณ ยทธวธและสวสดการใหมความพรอมในการปฏบต
20) สรางความพรอมดานบคลากร ระบบงาน การเชอมโยงฐานขอมลอาชญากรรม อาคารสถานทยานพาหนะใหเปนมาตรฐานเพอรองรบเขาสประชาคมอาเซยนและความรวมมอระหวางประเทศ
21) เตรยมการชวยเหลอผประสบภย และนกทองเทยวทไดรบความเดอดรอนจากสาธารณภยอยางตอเนองจนเขาสภาวะปกต รวมถงสนบสนนหนวยงานเกยวของในการบรรเทาสาธารณภย 3. สรปประเดนของประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมทใชในการวจย
ประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม หมายถง การบรรลผลส าเรจในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม ตลอดจนสามารถใหความชวยเหลอในการขจดหรอบรรเทาปญหาสงคมอนๆ ทเกยวของกบการรกษาความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในพนทจงหวดชลบรตามเปาหมายของส านกงานต ารวจแหงชาตทง 6 ดาน ซงชวยใหเกดผลดตอการด าเนนภารกจในพนทจงหวดชลบรในระยะยาว ทงน ประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมตองชวยใหภารกจของกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรบรรลตามวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไวอยางมประสทธภาพ สามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดทงในดานผลผลต ประสทธภาพ คณภาพ และความพงพอใจในงาน
จากการทบทวนแนวคดเกยวกบการวดประสทธผลขององคการเพอน ามาพฒนารวมกบยทธศาสตรของส านกงานต ารวจแหงชาตทง 4 ดาน ท าใหประเดนในการศกษาประสทธผลการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ในการวจยครงนมดงน
3.1 การยกระดบความสามารถในการปฏบต หมายถง ความสามารถของสถานต ารวจภธรในสงกดกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรในการยกระดบความสามารถในการปฏบตงานเพอชวยใหบรรลผลส าเรจของงานดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ดงน
3.1.1 การสรางกจกรรมเพอลดความหวาดกลวภยอาชญากรรมของประชาชน 3.1.2 การเพมประสทธภาพของเจาหนาทต ารวจในการปองกนและปราบปราม
อาชญากรรม 3.1.3 การพฒนาระบบและกระบวนงานทมประสทธภาพ 3.1.4 การน าเทคโนโลย อปกรณ และเครองมอพเศษมาใชในการปฏบตงาน 3.1.5 การพฒนาคณภาพของระบบฐานขอมลสารสนเทศ 3.1.6 การเชอมโยงระหวางหนวยงานทงภายในและภายนอก
112
3.2 การพฒนางานต ารวจ หมายถง ความสามารถของสถานต ารวจภธรในสงกดกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรในการพฒนางานต ารวจ เพอชวยใหบรรลผลส าเรจของงานดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ดงน
3.2.1 การสรางความเชอมนตอประชาชนเพอภาพลกษณตอองคการต ารวจ 3.2.2 การปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบมาบงคบใชกบเจาหนาทต ารวจ 3.2.3 การท าใหผรบบรการมความพงพอใจตอการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจ 3.2.4 การปรบทศนคตและวธการท างานของเจาหนาทต ารวจใหมงเนนผลสมฤทธ 3.2.5 การพฒนากระบวนงานทโปรงใสมมาตรฐาน 3.2.6 การท าใหครภณฑ ยทโธปกรณ ยานพาหนะ เครองมอเครองใชมเพยงพอตาม
มาตรฐานการปฏบตงาน 3.3 การมสวนรวมของประชาชนและเครอขาย หมายถง ความสามารถของสถานต ารวจภธร
ในสงกดกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรในการยกระดบการมสวนรวมของประชาชนและเครอขายในการท างานรวมกน เพอชวยใหบรรลผลส าเรจของงานดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ดงน
3.3.1 สงเสรมใหประชาชน เครอขายภาคราชการ และภาคเอกชน เขามามสวนรวมตามหลกเกณฑทก าหนด
3.3.2 สงเสรมใหมการยกยอง เชดชเกยรต และใหรางวลตอบแทนคณความดผทเขามามสวนรวมในกจการต ารวจ
3.3.3 ปรบปรง และพฒนารปแบบ วธการปฏบต ตลอดจนแนวทางการประเมนผลการเขามามสวนรวมใหสามารถน าไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม
3.3.4 ปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบ ค าสง และขอบงคบตางๆ ทเกยวของใหเออตอการเขามามสวนรวม
3.3.5 สนบสนนกจกรรมการมสวนรวมทชวยแกไขปญหาอาชญากรรม 3.3.6 ปรบเปลยนกระบวนทศนของเจาหนาทต ารวจใหยดถอการมสวนรวมของ
ประชาชนในการท างาน 3.3.7 จดท าทะเบยนอาสาสมครเครอขายภาครฐ และภาคเอกชน
3.4 การสรางความเขมแขงในการบรหารงาน หมายถง ความสามารถของสถานต ารวจภธรในสงกดกองบงคบการต ารวจภธรจงหวดชลบรในการสรางและพฒนาระดบความเขมแขงในการบรหารงาน เพอชวยใหบรรลผลส าเรจของงานดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ดงน
3.4.1 การบรหารโดยมงเนนผลงานตามแผนยทธศาสตร 3.4.2 การจดท าแผนงานงบประมาณประจ าป 3.4.3 กจกรรมสรางความพงพอใจตอการบรหารงานของสถานต ารวจ
113
3.4.4 การพฒนาสมรรถภาพทางกายและจตใจใหแกเจาหนาทต ารวจ 3.4.5 การสงเสรมใหเจาหนาทต ารวจใหมสมรรถนะทสงขนในการปฏบตหนาท 3.4.6 การพฒนากระบวนการบรหารจดการทมประสทธภาพ 3.4.7 การสงเสรมความรวมมอทางวชาการกบสถาบนการศกษา และหนวยงานอนๆ
งานวจยทเกยวของ
1. ประสทธผลองคการ โกสนทร หนเธาวและคณะ (2554, หนา 1-7) ไดศกษาวจยเรองการศกษารปแบบและ
วธการน าพลงมวลชนรวมลดอาชญากรรม ระยะท 2 เพอพฒนาองคความรในการสรางการมสวนรวมของมวลชนในการลดอาชญากรรมโดยทดลองใชแบบจ าลองรปแบบและวธการน าพลงมวลชนรวมลดอาชญากรรม ดวยการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม และด าเนนกจกรรมทเกยวของตามรปแบบและวธการน าพลงมวลชนรวมลดอาชญากรรม 7 ขนตอนคอ (1) การรวมตรวจสอบปญหาอาชญากรรมในพนท (2) การรวมวเคราะหปญหาอาชญากรรม (3) การรวมพจารณาหาแนวทางแกไขปญหาอาชญากรรมในพนทใหตรงจด (4) การรวมวางแผนและจดท าแผนปฏบตการ (5) การรวมลงมอปฏบตการตามแผน (6) การรวมประเมนผลปฏบตการ และ (7) การรวมปรบปรงแผนปฏบตตามแผนใหมประสทธภาพและมประสทธผล ผลการวจยพบวา
1. มวลชนมศกยภาพและความรความสามารถทจะมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมกบต ารวจทองทไดมากกวาทก าหนด โดยมศกยภาพในการสบหาและใหขอมลอาชญากรรมทองถนทถกตองและครบถวน การเสนอแนะความคดเหนในการแกปญหาอาชญากรรม การสนบสนนเงนงบประมาณ วสดอปกรณ ยานพาหนะ หรอสงจ าเปนอนๆ ในการด าเนนงาน การชกชวนระดมก าลงมวลชนของผน าทองถนหรอผน ามวลชนตามธรรมชาต และการประชาสมพนธกระจายขาวสารใหมวลชนทราบและเขาใจ หรอใหความรวมมอในการด าเนนงานกบต ารวจ
2. ขอสรปทไดจากการน ารปแบบและวธการน าพลงมวลชนรวมลดอาชญากรรมตามแนวทางการวจยพบวา (1) เปนรปแบบและวธการทมความใกลเคยงกบรปแบบและวธการเดมทใชอยแลวเพยงแตมการปรบปรงเพมเตมการมสวนรวมของมวลชนและภาคเครอขายทงภาครฐและภาคประชาชนใหเพมมากขนในทกขนตอนของงานปองกนและปราบปรามอาชญากรรม (2) เปนรปแบบและวธการทมคณภาพด และสามารถใชเปนตนแบบของแนวทางการน าพลงมวลชนเขามามสวนรวมในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมเพอความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในเขตทองทรบผดชอบของสถานต ารวจในทกภาคสวนของประเทศได และ (3) เปนรปแบบและวธการททกฝายทเกยวของในการด าเนนโครงการ โดยมวลชนภาคเครอขายไดม
114
บทบาทมากกวาการเปนเพยงผชวยเจาพนกงานต ารวจทคอยปฏบตตามค าสงหรอค าแนะน าของต ารวจ แตสามารถมบทบาทในการมสวนรวมเพมมากขน
3. การปองกนและลดอาชญากรรมจะตองไมใชต ารวจเปนตวตง แตตองใหความส าคญกบการสรางความไววางใจและการเขาถงกลมผน า กลมผมสวนไดเสยหลกในพนท เพอสรางการมสวนรวมอยางแทจรง ท าใหเจาหนาทต ารวจตองปรบเปลยนวธคดและวธการดงน (1) วธคดในการท างานตองมงเนนเชงรกมากกวาเชงรบ โดยต ารวจจะตองลงส ารวจปญหาอาชญากรรมในพนท (2) ยอมรบความชวยเหลอและการสนบสนนการแกปญหาอาชญากรรมจากประชาชน (3) เพมตงใจในการท างานเพอสรางแรงบนดาลใจใหมวลชนเขามามสวนรวมอยางเขมแขง (4) ปรบจตใจใหออนนอมแตแขงแกรงเพอประสทธภาพในการท างานรวมกบมวลชนทมความแตกตางหลากหลาย และ (5) ปรบวธคดและการท างานปองกนและลดอาชญากรรมอยางเปนระบบโดยใชระบบขอมลทมประสทธภาพ
4. การจดการความรโดยการรวบรวมและจดระเบยบความรจากการด าเนนการของคณะกรรมการในแตละพนทเพอแลกเปลยนความรซงกนและกน
5. การจดตงทมแกนน าเพอท าหนาทเสมอนพเลยงในการแนะน า ชวยเหลอ และการอ านวยความสะดวกในการด าเนนการตางๆ เพอใหการด าเนนการสรางการมสวนรวมของมวลชนในการลดอาชญากรรมเปนไปอยางมประสทธภาพ
6. ภาวะผน าของผบรหารงานต ารวจทงในระดบสถานต ารวจ ระดบกองบงคบการ และระดบกองบญชาการมความส าคญอยางยงตอการก าหนดทศทางการปฏบตงานของต ารวจในการสรางการมสวนรวมของมวลชนทเขมแขง ทรงพล วธนะชย (2554, หนา 63-75) ไดศกษาวจยเรองแนวทางการบรหารงานสถานต ารวจนครบาลสองคกรแหงความเปนเลศ โดยผลการวจยพบวา ลกษณะการบรหารงานสถานต ารวจนครบาลในปจจบนมโครงสรางทเหมาะสมกบภารกจทง 5 ดานคอ งานสบสวน งานสอบสวน งานจราจร งานปองกนปราบปราม และงานอ านวยการ ทงน (1) การบรหารงานภายในโครงสรางงาน 5 ดานมความเหมาะสม โดยมผก ากบการเปนผบรหารสงสดในสถานต ารวจนครบาล มรองผก ากบการเปนผชวย และมสารวตรเปนหวหนางานในแตละสายงาน มรองสารวตรและขาราชการต ารวจชนประทวนเปนผปฏบตในดานการปฏบตงานของสถานต ารวจ (2) ลกษณะของการสงการแบบสายการบงคบบญชา (3) การด าเนนงานมงเนนการมสวนรวมของประชาชน การตรวจสอบจากสงคมและหลกธรรมาภบาล โดยยดถอประชาชนเปนศนยกลาง (4) สภาพแวดลอมการบรหารงานสถานต ารวจนครบาลท เปนปญหาในทกสถานคอ ปญหาทเกยวของกบงานอ านวยการ ปญหาดานการขาดแคลนก าลงพล และปญหาดานการประสานงานในหนวยงาน รวมถงความรวมมอและการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนตามล าดบ ส าหรบแนวทางการพฒนาการบรหารงานสถานต ารวจนครบาลสองคกรแหงความเปนเลศ ประกอบดวย (1) ผบรหารสถานต ารวจ
115
นครบาลตองมความเปนผน า โดยตองมวสยทศน มความรความสามารถ มภาวะผน า และน าองคกรไปสเปาหมายทก าหนด (2) สถานต ารวจนครบาลตองสงเสรม พฒนาบคลากรสองคกรแหงการเรยนร เพอเพมคณภาพและประสทธภาพในการปฏบตงานของสถานต ารวจ (3) สนบสนนขวญและก าลงใจของเจาหนาทต ารวจผปฏบตงาน ดานคาตอบแทนและสวสดการใหมประสทธภาพเหมาะสมตอสภาพเศรษฐกจและสงคมในปจจบน รวมถงการปรบเลอนขน เลอนต าแหนงหนาการงานอยางเปนธรรม และเปนทยอมรบ (4) สงเสรมการบรหารราชการแบบมสวนรวม การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการเขารวมก ากบ ควบคม ตรวจสอบการท างานของเจ าหนาทต ารวจใหมากขน เพอความโปรงใสและตรวจสอบได ตลอดจนแสวงหาความรวมมอจากประชาชนและจากทกภาคสวนทเกยวของ (5) ปรบปรงการบรหารทรพยากรขององคการ และกระบวนการบรหารภายในสถานทงดานบคลากร งบประมาณ อปกรณ ยานพาหนะทมอยอยางจ ากดใหมประสทธภาพในการปฏบตงาน (6) ประเมนผลการปฏบตงานโดยมการก าหนดเปาหมาย และตวชวดความส าเรจของงานแตละดาน และ (7) ยกระดบความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรการเพอใหประชาชนไดรบประโยชนสงสด
2. วฒนธรรมองคการ จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 248-249) ไดศกษาเรองผลสมฤทธการบรหารจดการ
ของกองบงคบการปราบปราม กองบญชาการต ารวจสอบสวนกลาง ส านกงานต ารวจแหงชาต โดยผลวจยทเกยวของกบวฒนธรรมองคการพบวา วฒนธรรมองคการของกองบงคบการปราบปรามในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก โดยมวฒนธรรมองคการแบบวฒนธรรมทมงานมคาเฉลยมากทสด รองลงมาตามล าดบคอ วฒนธรรมองคการแบบวฒนธรรมเชอผใหญ วฒนธรรมองคการแบบวฒนธรรมมออาชพ และวฒนธรรมองคการแบบวฒนธรรมราชการ มคาเฉลยนอยทสด ทงน ผลการวจยยงพบวา วฒนธรรมองคการของกองบงคบการปราบปราม หมายถง ความเชอ และคานยมทกอใหเกดอดมการณรวมของพฤตกรรมการปฏบตตวของเจาหนาทต ารวจทกระดบ ซงท าใหความรวมมอรวมใจในการด าเนนกจกรรมตางๆ อยางเตมความสามารถ และน าไปสการบรรลผลส าเรจตามภารกจไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล และสงผลต อการด ารงอยของกองบงคบการปราบปรามในระยะยาว โดยในปจจบนกองบงคบการปราบปรามเนนในเรองของการท างานเปนทม รวมถงมการสรางแรงจงใจ การสนบสนนการพฒนาทกษะใหแกเจาหนาทต ารวจในดานทเกยวของกบภารกจเพอชวยใหการท างาน มคณภาพสงขน และผลการศกษาไดชใหเหนวา ปญหาและอปสรรคในการสรางวฒนธรรมองคการของกองบงคบการปราบปรามใหมความเขมแขงคอ การเปลยนแปลงตวผบรหารทไมเขาใจวฒนธรรมองคการของกองบงคบการปราบปราม และการขาดความตอเนองในการสรางวฒนธรรมองคการ ซงเปนลกษณะของวฒนธรรมองคการแบบระบบราชการไทยทเนนระบบอปถมภ และด าเนนงานตามสงการใหจบภารกจ โดยไมใหความส าคญกบความตอเนองและผลกระทบในอนาคต ส าหรบปจจยส าคญทชวยใหวฒนธรรมองคการของกองบงคบการปราบปรามม
116
ความเขมแขง และขบเคลอนแนวทางการปฏบตไดอยางสอดคลองทวถงทงองคการคอ (1) ผบรหารทมวสยทศน (2) การสนบสนนใหเจาหนาทต ารวจเปนนกเรยนรตามแนวทางองคการแหงการเรยนร (3) การสรางทมงานตนแบบเพอเผยแพรวฒนธรรมองคการอยางตอเนอง และ (4) การสรางคานยมและอดมการณรวมอยางตอเนอง
ชนดา จตตรทธะ (2553, หนา 1572-1584) ไดศกษาวจยเรองความไมสอดคลองระหวางวฒนธรรมองคการและวฒนธรรมปจเจกบคคลการปะทะทางวฒนธรรมในองคการวชาชพ ผวจยไดเกบรวบรวมขอมลจากผปฏบตงานหลกของสภาทนายความแหงประเทศไทย ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมการรบรวฒนธรรมองคการตรงกบวฒนธรรมปจเจกบคคลในแบบแผนวฒนธรรมเนนงานมากทสด รองลงมามการรบรวฒนธรรมองคการตรงกบวฒนธรรมปจเจกบคคลในแบบแผนวฒนธรรมเนนบทบาท และมการรบรวฒนธรรมองคการตรงกบวฒนธรรมปจเจกบคคลในแบบแผนวฒนธรรมเนนตวตน นอกจากนนมการรบรวฒนธรรมองคการไมตรงกบวฒนธรรมปจเจกบคคล ดงน (1) รบรวฒนธรรมองคการเปนแบบสโมสรแตรบรวฒนธรรมปจเจกบคคลแบบเนนงาน (2) รบรวฒนธรรมองคการเปนแบบเนนงาน แตรบรวฒนธรรมปจเจกบคคลแบบเนนตวตน (3) รบรวฒนธรรมองคการเปนแบบเนนบทบาท แตรบรวฒนธรรมปจเจกบคคลแบบเนนงาน (4) รบรวฒนธรรมองคการเปนแบบเนนงาน แตรบรวฒนธรรมปจเจกบคคลแบบสโมสร และ (5) รบรวฒนธรรมองคการเปนแบบเนนตวตน แตรบรวฒนธรรมปจเจกบคคลแบบเนนงาน ผลวจยยงไดคนพบปจจยส าเรจทางวฒนธรรมและเงอนไขปจจยในดานขององคการ 6 ประการ ไดแก (1) ปจจยผน า มเงอนไขความส าเรจของปจจยคอ ผน าทมอ านาจจากวชาชพและสรางความแตกตาง (2) ปจจยการจดการ มเงอนไขความส าเรจของปจจยคอ ความมอสระทางวชาชพ และการจดการโดยอาศยความยนยอม (3) ปจจยแบบแผนงาน ม เงอนไขความส าเรจของปจจยคอ งานทมความส าคญ (4) ปจจยสมฤทธผลของงาน มเงอนไขความส าเรจของปจจยคอ การพจารณาผลงานทละชนหรอทละเรอง (5) ปจจยเกณฑวด มเงอนไขความส าเรจของปจจยคอ ผลงาน ความคดสรางสรรค การพฒนาหรอความกาวหนาทางวชาชพ นอกจากน หากปจจยจงใจไมเหมาะสมกบบคคลจะสงผลกระทบถงความสอดคลองทางวฒนธรรมและน าไปสความขดแยงระหวางองคการและปจเจกบคคล ความขดแยงในองคการเกดจากความไมสอดคลอง 3 ประการ ไดแก (1) การอยผดทของงาน แบบแผนของงานไมเหมาะกบวฒนธรรมองคการ (2) การอยผดทของวฒนธรรม วฒนธรรมไมเหมาะกบองคการ (3) การอยผดทของบคคลวฒนธรรมปจเจกบคคลไมเหมาะกบวฒนธรรมองคการ โดยผวจยไดมขอเสนอแนะคอ ทงองคการและปจเจกบคคลตองตระหนกและเขาใจในอตลกษณทางวฒนธรรมของตนและเลอกวฒนธรรมทเหมาะสมส าหรบทงสองฝาย
พชาย รตนดลก ณ ภเกต (2550) ไดศกษาวจยเรองวฒนธรรมองคการกบประสทธผลขององคการราชการ โดยกลมตวอยางคอขาราชการจากทกกระทรวง ผลการศกษาพบวา ตวแบบวฒนธรรม I AM READY ไดมการน าไปปฏบตในหนวยงานราชการควบคกบการมยทธศาสตรการ
117
ปฏรประบบราชการอนๆ ของรฐบาล สงผลใหขาราชการและหนวยงานราชการมการเปลยนแปลงวฒนธรรมในระดบหนง ซงเปนการเปลยนแปลงทมนยส าคญทางสถต คานยมทเปนองคประกอบของวฒนธรรม I AM REDY ทมการเปลยนแปลงในเชงบวกมากทสดคอ การท างานทมประสทธภาพซงสามารถวดและแสดงไวอยางชดเจน รองลงมาคอ การเรยนรและปรบตวใหทนโลกทนปญหาและสงทาทาย ขณะทคานยมทมการเปลยนแปลงนอยทสดคอ การมใจเปนธรรม มคณธรรมปฏบตราชการดวยใจบรสทธยตธรรม และการปฏบตงานอยางมศกดศรของขาราชการ อยางไรกตามหากพจาณาคาคะแนนในการยดถอและการใหความส าคญตอคานยมในภาพรวม ขาราชการยดถอและใหความส าคญตอ มตความรบผดชอบตองานและตอสาธารณะมากทสด รองลงมาคอมตการท างานทมประสทธภาพซงสามารถวดและแสดงไวอยางชดเจน ดานการยดถอและใหความส าคญตอมตวฒนธรรมของแตละกระทรวง พบวามความสอดคลองระหวางล าดบความส าคญของคานยมทกระทรวงนนยดถอและใหความส าคญกบภารกจหรอลกษณะงานภายในกระทรวง และยงพบวา วฒนธรรม I AM READY มความสมพนธกบประสทธผลของหนวยงานราชการ มตทมอทธพลตอประสทธผลของหนวยงานมากทสดคอการปฏบตงานเชงรกรองลงมาคอการปฏบตงานอยางมศกดศร อยางไรกตามมประเดนทนาสนใจคอ หนวยงานราชการกลบยดถอและใหความส าคญกบมตวฒนธรรมทงสองต าทสดเมอเทยบกบมตอนๆ ทงทมตทงสองมอทธพลตอประสทธผลขององคการมากทสด ปรากฏการเชนนอาจน าไปสปญหาเรองการบรรลประสทธผลของหนวยงานราชการในอนาคตได 3. การวางแผนกลยทธ
ชาญคณต กฤตยา สรยะมณ และอนษา เลศโตมรสกล. (2553, หนา 141-146) ไดศกษาวจยเรองการน ากลยทธแบบ Community Policing มาประยกตใชในการปองกนปญหาอาชญากรรมในเขตเมอง: กรณศกษาชมชนในเขตลาดพราว บางนา และบางพลด กรงเทพมหานครโดยพบวาในการท างานเพอปองกนปญหาอาชญากรรมของเจาหนาทต ารวจแนวทางของกลยทธต ารวจชมชนจะเกดขนอยางเปนรปธรรมจ าเปนตองอาศยการประสานความรวมมอจากหนวยงานตางๆ ในทางดานการวางแผน การวางนโยบาย การจดหางบประมาณด าเนนการ และบคลากรในการด าเนนงาน ทงจากภาคประชาชน ภาคเอกชน ภาครฐ โดยเฉพาะอยางยง ส านกงานต ารวจแหงชาต และหนวยงานการปกครองสวนทองถน เพอใหเกดกลไกของการด าเนนงานหรอการด าเนนกจกรรมต ารวจชมชนเปนไปอยางราบรน มประสทธภาพและเกดประสทธผลในการปองกนและแกปญหาอาชญากรรม หรอปญหาอนๆ ทเกดขนในชมชน ทงน ในสวนขอเสนอแนะส าหรบส านกงานต ารวจแหงชาตมประเดนทนาสนใจดงน (1) ส านกงานต ารวจแหงชาตควรมการปรบเปลยนโครงสราง อ านาจหนาท ความรบผดชอบ โดยการก าหนดสายงานต ารวจชมชนโดยเฉพาะ ซงจะท าใหเจาหนาทต ารวจในสายงานดงกลาวสามารถปฏบตหนาทไดอยางเตมท เพอรองรบการด าเนนงาน หรอกจกรรมตางๆ ทมความเกยวของกบงานต ารวจชมชนในรปแบบใหมน (2) ส านกงานต ารวจแหงชาตควรมการจดสรรงบประมาณในการด าเนนงานต ารวจชมชนอยางชดเจน ซงงบประมาณในสวนนจะเปนสวน
118
หนงของการสนบสนนการด าเนนงานและกจกรรมต ารวจชมชนทจดขนภายในชมชนตางๆ (3) ส านกงานต ารวจแหงชาตควรมการพฒนาศกยภาพบคลากร ใหมความรความเขาใจเฉพาะดานต ารวจชมชน อนเปนการเพมเตมทกษะในการปฏบตหนาท รวมกบชมชน เพอการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมอยางมประสทธภาพอยางสม าเสมอ (4) ส านกงานต ารวจแหงชาตควร มการจดสรรสวสดการใหกบเจาหนาทต ารวจผปฏบตหนาท เพอเปนการสรางแรงจงใจ ในการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจชมชน
4. ทมขามสายงาน ศยามล เอกะกลานนต (2550, หนา 1-8) ไดศกษาวจยเรองสภาพแวดลอมภายในและ
ภายนอกทม และกระบวนการทมทสงผลตอประสทธผลของทมขามสายงานในโรงงานผลตชนสวนยานยนต โดยผลวจยพบวามปจจยทเกยวของกบการสรางทมขามสายงานหลายประการดงน
1. ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผน าทมสงผลตอประสทธผลของทมขามสายงานมากทสด
2. สภาพแวดลอมภายในทม ไดแก ความหลากหลายของทม และภาวะผน าการเปลยนแปลงของผน าทมสงผลโดยออมตอประสทธผลของทมขามสายงาน
3. สภาพแวดลอมภายนอกทม ไดแก การรบรการสนบสนนจากองคการสงผลทางออมตอประสทธผลของทมขามสายงาน
4. กระบวนการทม ไดแก ความฉลาดทางอารมณของทม และความเหนยวแนนในทมสงผลโดยตรงตอประสทธผลของทมขามสายงาน โดยความฉลาดทางอารมณของทมสงผลโดยตรงตอประสทธผลของทมขามสายงานมากทสด นอกจากนความฉลาดทางอารมณของทม ความไววางใจในทม และการรบรความสามารถของทมยงสงผลโดยออมตอประสทธผลของทมขามสายงาน
5. รปแบบโครงสรางความสมพนธเชงเหตผลของประสทธผลของทมขามสายงานสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ มคาไค-สแควร และดชนความเหมาะสมเปนไปตามหลกเกณฑเพออธบายวา สภาพแวดลอมภายในและภายนอกทม และกระบวนการทมรวมกนอธบายประสทธผลของทมขามสายงานไดมากถงรอยละ 82
6. ขอเสนอแนะทไดจากการวจยสรปไดวา หนวยงานท เก ยวข องสามารถพฒนาประสทธผลของทมขามสายงานไดโดยการสงเสรมใหมการปฏสมพนธระหวางสมาชกภายในทมอยางมคณภาพเพอเกดความไววางใจ มการรบรในความสามารถของทม รวมทงสงเสรมใหผน าทมขามสายงานมภาวะผน าการเปลยนแปลงสงขนโดยการฝกอบรมทงทางดานทฤษฎและดานการปฏบต รวมไปถงการตระหนกและใหความส าคญกบกระบวนการสรรหาและคดเลอกผทจะมาเปนผน าทมใหมภาวะผน าการเปลยนแปลงอยในระดบสง 5. การประเมนผล
119
สณย กลยะจตร และคณะ (2555, หนา 116-178) ไดศกษาวจยตามโครงการประเมนระดบความส าเรจของการด าเนนงานจากการใชจายงบประมาณ (PART) ของส านกงานต ารวจแหงชาต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2555 เพอท าการประเมนผลตามตวชวดทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงครอบคลมทง 7 แผนงาน 9 ผลผลต และ 1 โครงการโดยประเมนจากขาราชการต ารวจและประชาชนทเกยวของในการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจ ผลการวจยพบวา ผรบบรการจากการปฏบตงาน/หนาทของหนวยงานเจาของผลผลต/โครงการ/กองทนเพอการสบสวนและสอบสวนคดอาญา ในสงกดส านกงานต ารวจแหงชาต ตามพระราชบญญตงบประมาณรายจาย ประจ า ปงบประมาณ พ.ศ. 2555 ครอบคลมทกพนททวประเทศซงสะทอนใหเหนถงภาพรวมของผลการวเคราะหคาคะแนนความพงพอใจของกลมเปาหมายหลกอยในระดบสง สวนประเดนทไมพงพอใจมากทสดของกลมเปาหมายหลก และขอเสนอแนะนน สามารถน ามาวเคราะห วางแผนและก าหนดนโยบาย แนวทางในการพฒนาศกยภาพของเจาหน าทต ารวจในหนวยงานเจาของผลผลตไดเปนอยางด และเมอพจารณารายดานในประเดนทเกยวของกบภารกจของกองบงคบการปราบปราบ สรปผลไดดงน
1. ผลการส ารวจความพงพอใจของประชาชนทวไปตอการด าเนนงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดของเจาหนาทต ารวจ พบวา (1) ดานการปองกนยาเสพตด ไดคะแนนเฉลยเทากบ 8.51 และ (2) ดานการปราบปราม ไดคะแนนเฉลยเทากบ 8.49 โดยประเดนทไดคะแนนความพงพอใจมากทสด คอ ดานการปราบปราม ประเดนการปดลอมตรวจคนพนททมการแพรระบาดยาเสพตด โดยไดคะแนนความพงพอใจ และประเดนทไดคะแนนความพงพอใจนอยทสด คอ ดานการปราบปราม ประเดนการก าหนดใหมการตงจดตรวจ/จดสกดเพอปราบปรามยาเสพตด
2. ผลการส ารวจความพงพอใจของและเชอมนของประชาชนทวไปตอการปฏบตงานดานการรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของเจาหนาทต ารวจ พบวา (1)ดานการปองกน ไดคะแนนเฉลยเทากบ 4.69 ดานการปราบปราม ไดคะแนนเฉลยเทากบ 6.25 ดานเจาหนาท/บคลากร ไดคะแนนเฉลยเทากบ 6.42 โดยประเดนทไดคะแนนความพงพอใจมากทสดคอ ดานการปองกน ประเดนเจาหนาทต ารวจมการตงจดตรวจเพอตรวจสอบบคคลและยานพาหนะในพนทอยางสม าเสมอ และประเดนทไดคะแนนความพงพอใจนอยทสดคอ ดานการปราบปราม ประเดนเจาหนาทใชอปกรณเทคโนโลยในการรบแจงเหตและตดตามจบกมคนราย เชน กลองวงจรปด สายดวน 191
3. ผลการส ารวจความพงพอใจของประชาชนทวไปในการไดรบความคมครองตามกฎหมายอยางเสมอภาคและเปนธรรมจากเจาหนาทต ารวจ พบวา (1) ดานสทธของผเสยหาย ไดคะแนนเฉลยเทากบ 7.25 (2) ดานการปฏบตงานอยางยตธรรม ไดคะแนนเฉลยเทากบ 7.51 โดยประเดนทไดคะแนนความพงพอใจมากทสด คอ ดานการปฏบตงานอยางยตธรรม ประเดนเจาหนาทต ารวจ มความรในระเบยบกฎหมายทเกยวของกบคดเปนอยางด และประเดนทไดคะแนน
120
ความพงพอใจนอยทสดคอ ดานสทธของผเสยหาย ประเดนเจาหนาทต ารวจมความกระตอรอรนและมทาทาง วาจาทสภาพเมอปฏบตหนาท
4. ผลการส ารวจความพงพอใจของเจาหนาทต ารวจทปฏบตงานสบสวนและสอบสวนตอการด าเนนงานของกองทนเพอการสบสวนและสอบสวนคดอาญา พบวา (1) ดานกระบวนการขนตอน การจดสรรเงนของหนวยงานของทาน ไดคะแนนเฉลยเทากบ 4.05 ดานสงอ านวยความสะดวก ไดคะแนนเฉลยเทากบ 3.98 ดานการใหบรการ ไดคะแนนเฉลยเทากบ 4.01 ดานการจดความเสยง ไดคะแนนเฉลยเทากบ 4.01 โดยประเดนทไดคะแนนความพงพอใจมากทสดคอ ดานกระบวนการขนตอนการจดสรรเงนของหนวยงานของทาน ซงม 2 ประเดน ประเดนท 1 คอการด าเนนงานของกองทนฯ มหลกฐานสามารถตรวจสอบได และประเดนท 2 คอ ระเบยบเงนกองทนเพอการสบสวนและสอบสวนคดอาญามความชดเจน เจาหนาททเกยวของของหนวยงานสามารถปฏบตงานไดสะดวก และประเดนทไดคะแนนความพงพอใจนอยทสด คอ ดานสงอ านวยความสะดวก ประเดนมระบบฐานขอมลทแสดงใหเหนยอดการจดสรรหรอยอดเงนคงเหลอทสามารถตรวจสอบไดโดยสะดวก
6. ภาวะผน าต ารวจยคใหม จรวฏฐ บญวฒนาภรณ (2556, หนา 250-251) ไดศกษาเรองผลสมฤทธการบรหาร
จดการของกองบงคบการปราบปราม กองบญชาการต ารวจสอบสวนกลาง ส านกงานต ารวจแหงชาต โดยผลวจยทเกยวของกบภาวะผน าพบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลง ในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก โดยมภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงปจเจกบคคลมคาเฉลยมากทสด รองลงมาตามล าดบคอ ดานการสรางแรงบนดาลใจ ดานการมอทธพลตออดมการณ และมภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนเชาวปญญามคาเฉลยนอยทสด นอกจากนยงพบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงของต ารวจ หมายถง พฤตกรรมการบรหารงานของผบงคบบญชาต ารวจทชวยใหเจาหนาทต ารวจเกดการเปลยนแปลงไปในทางทดขน โดยมการพฒนาตนเองเพอ ใหการท างานมประสทธภาพสงขนกวาเดม ทงน ผน าต ารวจทกระดบของกองบงคบการปราบปรามไดรบการถายทอดแนวคด และหลกการบรหารงานต ารวจสมยใหมในการประชม เพอเปลยนแปลงวธการท างานใหมหลกการและนาเชอถอมากยงขน รวมถงมการพจารณาถงศกยภาพสวนบคคลของเจาหนาทต ารวจกอนมอบหมายภารกจในลกษณะของ “การใชคนใหถกกบงาน” และผลการศกษาไดชใหเหนวา ปญหาและอปสรรคทเกยวของกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของต ารวจคอ เรองของการเปดกวางทางความคดทเจาหนาทต ารวจระดบผปฏบตขาดโอกาสทจะเสนอแนะแนวคดทเหมาะสมในการท างาน ซงเปนผลมาจากวฒนธรรมการท างานแบบต ารวจทเนนการสงการ ปฏบตตามค าสงโดยเครงครด และหามมใหเจาหนาทผปฏบตมประเดนขอโตแยง ทงน ผน าทดเพอสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนคอ ผบงคบบญชาตองรบฟงขอมลจากรอบดาน ทงจากเจาหนาทต ารวจระดบผปฏบต หนวยงานขางเคยง ผบงคบบญชาระดบนโยบาย และเครอขายภาคประชาชน เพอน า
121
ขอมลจากรอบดานมาใชประกอบการตดสนใจใหเหมาะสมกบสถานการณ และเปาหมาย ทก าหนดไวในภารกจ
สมชาย สเทศ (2554, หนา 333-340) ไดศกษาวจยเรองการบรหารการจดการภาครฐแนวใหมขององคการบรหารสวนต าบลในจงหวดนครปฐม โดยผลวจยทเกยวของกบภาวะผน าพบวา ภาวะผน าแบบโลกาภวตน ในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก โดยม (1) ผน ามการคดแบบโลกาภวตน มคาเฉลยมากทสด รองลงมาตามล าดบคอ (2) ผน ามการเลงเหนเรองความหลากหลายทางวฒนธรรม (3) ผน ามการพฒนาความช านาญทางดานเทคโนโลย (4) ผน ามการสรางการมสวนรวมในการเปนผน า และ (5) ผน ามการสรางคคาธรกจและพนธมตร มคาเฉลยนอยทสด นอกจากนยงพบวา วธการกระตนจงใจพนกงาน.ในการท างานไมมสตรส าเรจตายตวและใชไดดตลอดไป แตละวธการทน ามาใชจะไดผลดแคเพยงชวงเวลาหนงเทานน ส าหรบคณลกษณะส าคญทผบรหารตองมในการท างาน คอ ความมวสยทศน มการแสวงหาขอมลทเกยวของรอบดาน มการเตรยมพรอมเพอรองรบปญหาทอาจเกดขน มความเปนกนเองกบพนกงาน มการเปดโอกาสใหพนกงานมอสระทางความคด และความเปนนกกลยทธ
7. งานวจยตางประเทศทเกยวกบการบรหารงานต ารวจ David Weisburd and Peter Neyroud (2011, pp. 1-18) ไดท าการศกษาเรอง Police
Science: Toward a New Paradigm และไดใหขอเสนอแนะเกยวกบการเปลยนแปลงกระบวนทศนการท างานของต ารวจบนพนฐานทางวทยาศาสตร ดงน (1) ดานการศกษาและการฝกอบรม เจาหนาทต ารวจตองมการเชอมโยงความรทางวทยาศาสตรกบการปฏบตและมการพฒนาในวชาชพอยางตอเนอง (2) ดานภาวะผน า โดยผน าต ารวจจะตองเหนคณคา และใหความส าคญกบการใชหลกการทางวทยาศาสตรในการท างาน เพอชวยพฒนาใหเจาหนาทต ารวจท างานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล และเกดความชอบธรรมแกประชาชน (3) ดานสถาบนต ารวจ มหาวทยาลย/โรงเรยนต ารวจ จะตองมการผสมผสานการสอนและการวจยเขาดวยกนอยาง เขมแขง และมการแลกเปลยนบคลาการกบหนวยงานต ารวจในทองท (4) ดานการพฒนาหลกการปฏบต เจาหนาทต ารวจและหนวยงานตองมความมงมนรวมกนทจะวจยอยางตอเนองและเปนระบบ และการประเมนผลของการปฏบต และ (5) การลงทนในการวจยทางวทยาศาสตรเกยวก บการปฏบตงาน หนวยงานตองมการจดสรรงบประมาณเพอการวจยเพมมากขน ในการประเมนและพฒนาดานวทยาศาสตรและพนฐานการวจยตามกรอบยทธศาสตรของชาต เพอสรางองคความรในระยะกลางถงระยะยาว
David A. Licate (2010, pp. 132-137) ไดศกษาวจยเรองนวตกรรมและการเปลยนแปลงองคการในกรมต ารวจรฐ Ohio โดยศกษาจากปจจยนวตกรรมทมการนน าไปปฏบต 5 ดานคอ โครงสรางพนฐานทางสงคม การกระจาย กระบวนการแปล การสนบสนนโครงสรางพนฐานดานไอท และฐานขอมลอาชญากรรม ทมตอนวตกรรมในการด าเนนงานคอการจดตงหนวยวเคราะห
122
อาชญากรรม ผลวจยพบวา (1) การวเคราะหความผดทางอาญา การเปลยนแปลงองคการมความสมพนธกนในทางบวกอยางมนยส าคญกบปจจยนวตกรรมในการน าไปปฏบต โดยเรยงตามล าดบความส าคญ ไดแก โครงสรางพนฐานทางสงคม การกระจาย กระบวนการแปล ส าหรบปจจยการสนบสนนโครงสรางพนฐานดานไอท และฐานขอมลอาชญากรรมไมมความสมพนธกนอยางมนยส าคญ (2) การเปลยนแปลงองคการในการวเคราะหอาชญากรรมจะสงผลตอการด าเนนงานของกรมต ารวจรฐ Ohio ซงสอดคลองกบตวแบบการท านายทเกดจากโครงสรางพนฐานทางสงคม การกระจาย และกระบวนการแปล ทท านายการเปลยนแปลงขององคการทขบเคลอนดวยการวเคราะหความผดทางอาญาอยางมนยส าคญ และ (3) กรมต ารวจรฐ Ohio มแนวโนมทจะใหความส าคญกบหนวยวเคราะหอาชญากรรมโดยยกเปนหนวยงานพเศษ เชนเดยวกบหนวยปฏบตการพเศษ (SWAT, เกบกวตถระเบด) ซงหนวยวเคราะหอาชญากรรมจะมความส าคญส าหรบการสนบสนนการสบสวน ทงน แบบจ าลองการถดถอยไดแสดงใหเหนวา กรมต ารวจสวนใหญทความเชยวชาญระดบสงมแนวโนมทจะมการจดตงหนวยวเคราะหอาชญากรรม ซงชใหเหนวา หนวยวเคราะหอาชญากรรมมบทบาทสงตอการบรหารของกรมต ารวจรฐ Ohio
Dźemal Durić (2011, pp. 188-207) ไดศกษาวจยเรองรปแบบภาวะผน าของผบรหารใน Slovenian Police โดยมวตถประสงคเพอศกษารปแบบภาวะผน าของผบรหารทมความแตกตางกนของสถานต ารวจในแตละระดบใน Slovenian และศกษาความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน ากบตวชวดผลลพธการด าเนนงาน (ประสทธผล, ความพงพอใจ และความกระตอรอรน) งานวจยนเปนการศกษาเชงปรมาณโดยใชแบบทดสอบ FRLM กบ MLQ กลมตวอยางคอ เจาหนาทต ารวจทกระดบของ Slovenian ผลการศกษาพบวา รปแบบภาวะผน าของผบรหารสถานต ารวจ มภาวะผน าการเปลยนแปลงมคาเฉลยมากทสดโดยมดาน Intellectual Stimulation อยในระดบมาก ในล าดบถดมา คอ ภาวะผน าแบบแลกเปลยนโดยมดาน Contingent Reward อยในระดบมาก และภาวะผน าแบบเสร มคาเฉลยนอยทสด ส าหรบตวชวดผลลพธการด าเนนงานพบวาในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก โดยมความกระตอรอรนมคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอประสทธผล และความพงพอใจมคาเฉลยนอยทสด ซงชใหเหนวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงคอรปแบบพเศษทแสดงถงความเปนองคการชนสง และยงพบวาภาวะผน าการเปลยนแปลงมความสมพนธเชงบวกกบตวชวดผลลพธการด าเนนงานอยางเขมแขงมากกวาภาวะผน าแบบแลกเปลยน ส าหรบภาวะผน าแบบเสรมความสมพนธเชงลบกบตวชวดผลลพธการด าเนนงาน
Tamer Köksal (2009, pp. 159-165) ไดท าการศกษาเรองผลกระทบขององคการต ารวจ
จากอาชญากรรมคอมพวเตอร เพอด าเนนการส ารวจประสทธผลของการบงคบใชกฎหมายทองถนและระดบชาตในการจดการกบอาชญากรรมคอมพวเตอรของเจาหนาทต ารวจ ซงประสทธผลในการด าเนนงานของเจาหนาทต ารวจในการยบยงอาชญากรรมคอมพวเตอรพบวา เจาหนาทต ารวจจะ
123
สามารถจบกมอาชญากรรมคอมพวเตอรไดมากขนเนองจากมการพฒนาทกษะ รวมถงจ านวนอาชญากรรมคอมพวเตอรมแนวโนมเพมมากขนในปถดไป ซงเปนผลมาจากหนวยงานระดบสงทมหนาทการจดการกบอาชญากรรมคอมพวเตอรมเทคโนโลย และความรทางคอมพวเตอรทสงขน จงท าใหการตรวจพบและรายงานเกยวกบอาชญากรรมคอมพวเตอรเปนไปอยางรวดเรว นอกจากน ผลการวจยยงชใหเหนวา การมสวนรวมในกจกรรมออนไลนของประชาชนมความสมพนธทางบวกกบการเปนเหยอของอาชญากรรมคอมพวเตอร
