บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาคนควาแบบอสระน เปนการศกษาลกษณะมงอนาคตของนกศกษาญปนใน

มหาวทยาลยฟารสเทอรน จงหวดเชยงใหม ผวจยจงไดศกษาเอกสาร การศกษาทเกยวของ ตลอดจน

ไดเสนอแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทาง ดงน

1. การศกษาเกยวกบลกษณะมงอนาคต

1.1 ความหมายของลกษณะมงอนาคต

1.2 ความส าคญของลกษณะมงอนาคต

1.3 บคคลทมลกษณะมงอนาคต

1.4 การพฒนาลกษณะมงอนาคต

1.5 การจดกระบวนการเรยนรลกษณะมงอนาคตในสงคมศกษา

2. การศกษาเกยวกบประเทศญปน

2.1 บรบทของประเทศญปน

2.2 ความเสยหายทเกดขนในประเทศญปน

2.3 การพฒนาประเทศภายหลงความสญเสย

2.4 ทศนคตของประชาชนญปน

3. การจดการศกษาในระดบอดมศกษาของประเทศญปน

3.1 หลกสตร

3.2 จดประสงค

3.3 โครงสราง

3.4 การวดผลและประเมนผล

4. งานวจยทเกยวของ

4.1 งานวจยทเกยวของกบลกษณะมงอนาคตภายในประเทศ

4.2 งานวจยทเกยวของกบลกษณะมงอนาคตภายนอกประเทศ

7

การศกษาเกยวกบลกษณะมงอนาคต

ความหมายของลกษณะมงอนาคต

ลกษณะมงอนาคต (Future Orientation) เปนลกษณะนามธรรมทคลายกบการคดเชงอนาคต

ทสามารถพฒนาใหเกดแกผเรยนได เกยวกบเรองนมนกอนาคตศาสตรและนกการศกษาไดให

ความหมายไวหลายทาน ดงน

โรเบรต จงค (Robert Junk, 1969) ไดใหความหมายลกษณะมงอนาคตภายใตอทธพลของ

เทคโนโลยวา มนษยควรจะตองเรยนรเทาทนการเปลยนแปลงทเกดจากผลการใชเทคโนโลยลกษณะ

มงอนาคตในตนเองจะท าใหมนษยอยเหนอเทคโนโลย

จอหน แมดฮอลล (John McHale, 1972) กลาวถงลกษณะมงอนาคตวา การทมนษยมความร

ทวไปในดานสงคม วทยาศาสตร และเทคโนโลย ท าใหมนษยมศกยภาพมากขนทจะเลอกอนาคตของ

ตนทตองการ อนาคตจะเปนรปใดนนอยทมนษยเปนผกระท าทงสน ดวยเหตนมนษยจะตองเปนผม

ลกษณะมงอนาคตในตนเองดวยเชนกน

แคสเทนบวม (Kastenbaum, 1961) ไดใหความหมายของลกษณะมงอนาคตวา หมายถง

ความสามารถทจะมองการณไกลและวาดภาพอนาคตของตน เปนการค านงถงอนาคตและควบคม

พฤตกรรมไปสแนวทางนน ท าใหบคคลสามารถปรบวธการและเปาหมายใหสมพนธกน ถอวา

เปนกระบวนการปรบตวทมความส าคญสงสด

ฮโรซ นาโต (Hiroshi Nato, 2009) ใหความหมายลกษณะมงอนาคตของบคคลทจะท างาน

ในบรษทหรออตสาหกรรม หมายถง ผทมความสามารถเฉพาะดานเพอการท างาน แตสงส าคญทควร

เนนย า คอ ความสามารถในการท างานกบผอน ตองมมนษยสมพนธทด ชวยเหลอซงกนและกน

สามารถควบคมเหตการณทเกดจาดความคดแตกตางของผรวมงาน รวมทงทกษะ การแกปญหาตาง ๆ

ไดอยางมประสทธภาพ

ตะซโอะ คาวาซมะ (Tatsuo Kawashima, 2011) ใหความหมายลกษณะมงอนาคตของ

นกศกษาในมหาวทยาลยของประเทศญปนทตองเผชญกบสภาพสงคมปจจบนหมายถง ความ

พากเพยรทจะเรยนรองคความร พรอมทงฝกทกษะทวไปใหช านาญในดานประกอบอาชพ การท างาน

รวมกบผอนและทกษะเฉพาะดาน เพอการท างานในอนาคต

8

ดวงเดอน พนธมนาวน และคณะ (2520) ใหความหมายของลกษณะมงอนาคตวา หมายถง

ความสามารถในการควบคมตนเองของบคคลซงแสดงออกเปนพฤตกรรมของการอดไดรอไดใน

สถานการณตาง ๆ เชน การรอรบรางวลทใหญกวาในอนาคต แทนรางวลเลกนอย ซงจะไดรบในทนท

หรอการงดบ าบดความตองการในปจจบน เพอจดมงหมายทยงใหญในอนาคต ลกษณะมงอนาคตตรง

ขามกบลกษณะมงอนาคต ปจจบนและอาจถอไดวาเปนลกษณะบคลกภาพของบคคล

นาตยา ปลนธนานนท (2526) กลาววา ลกษณะมงอนาคตหมายถง พฤตกรรมทนกเรยน

แสดงออกโดยมการค านงถงผลของการกระท านน ๆ วาจะสงผลรายหรอผลดแกตนเองและสงคม

อยางไร ควรประพฤตหรอปฏบตอยางไร จงท าใหไมเกดผลรายทงในปจจบนและอนาคต

ดงนนลกษณะมงอนาคต หมายถง การวางแผนการเรยน การวางแผนเพอท างาน การวางแผน

ครอบครว และการวางแผนการเงนในอนาคต

ความส าคญของลกษณะมงอนาคต

ลกษณะมงอนาคตเปนคณสมบตทดของบคคลทวไปไมวาจะเปนคณสมบตทบคคลท าเพอ

ตนเอง หรอเพอสงคมกตาม ลกษณะมงอนาคตในตวบคคลจะสงผลออกมาในรปของการกระท าหรอ

พฤตกรรมทค านงถงอนาคต และยดถอเปนเปาหมายชวตของตน ดวยเหตนลกษณะมงอนาคตจงม

ความส าคญ ดงทนกอนาคตศาสตรและนกการศกษาไดแสดงความคดเหนไว

โรเบรต จงค (Robert Junk, 1969) ไดแสดงความคดเหนเกยวกบลกษณะมงอนาคตไวภายใต

ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยของโลกวา เทคโนโลยไมควรมอทธพลเหนอความเปนมนษย

การศกษาอนาคตเปนการเสรมลกษณะมงอนาคตอกทางหนง โดยไดใหขอเสนอแนะวา 1) การศกษา

อนาคตตองอาศยความรวมมอหลายฝาย และด าเนนการตามเปาหมายของสงคมทวางไว 2) การศกษา

อนาคตตองท าในแนวตางๆ ในทกหนวยของสงคมในระบบการศกษาและสถาบนอนๆ 3) ลกษณะ

มงอนาคต ควรจะเรมตนทโรงเรยนซงจะเปนการชวยใหสถาบนอนคดถงเรองอนาคตดวย

สรปลกษณะมงอนาคตในความคดเหนของ Junk ซงมองเหนวามอยแลวในตวมนษยทกคน

การศกษาอนาคตจะเปนการพฒนาลกษณะมงอนาคตในตวของมนษยมากขน Junk จงเสนอใหมการเรยน

การสอนวชาอนาคตศาสตร ซงจะชวยใหมนษยไดพฒนาความคดทเปนระบบ คดถงผลกระทบท

เกดขน เมอมนษยรจกวธการคดกจะมพฤตกรรมทถกตองในปจจบน กอนจะท าอะไรมการวางแผน

ทกครง

9

เรเนอร (Raynor, 1974) กลาววา ลกษณะมงอนาคตนนมพนฐานมาจากการรบรของบคคลตอ

พฤตกรรมในปจจบนวา เอออ านวยตอการประสบผลส าเรจในเปาหมายระยะยาวอยางไร ตวอยางเชน

ถาการสอบผานกระบวนวชาหนงเปนเปาหมายระยะสน และการส าเรจการศกษาเปนเปาหมายระยะ

ยาวของนกศกษา สองสงนจะรวมกนสงผลใหนกศกษาเรยนหนงสอหนก ตงใจท าการบานเพอให

สอบผานกระบวนวชานนๆ และเพอบรรลเปาหมายระยะยาว คอ การส าเรจการศกษา เปนตน ท าให ผ

ทมลกษณะมงอนาคตสงเปนผขยนขนแขงในการท างาน

เคโคะ คทาเดะ (Keiko Kitade, 2010) ไดกลาวถงความส าคญของลกษณะมงอนาคตไว

ภายใต

การเรยนรเกยวกบภาษาตางประเทศของนกศกษาญปนวา การเรยนรภาษาตางประเทศอยางเดยวนน

ยงไมเพยงพอ ในการเตรยมตนเองทจะเขาถงสงคมของชาวตางประเทศ สงส าคญ ตองเรยนร

วฒนธรรม สงคม วถชวต แนวคด และลกษณะ การท างานของชาวตางประเทศดวย เพราะชาวญปน

จะตองมความสมพนธ และท างานรวมกบชาวตางประเทศทวโลกทงปจจบนและอนาคต

โตซอาค มาเอดะ (Toshiaki Maeda, 2011) ใหความส าคญการศกษาอนาคตของนกศกษา

ญปน ภายใตการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายในประเทศและตางประเทศ โดยมงจดการศกษา

เกยวกบการเปลยนแปลงของธรรมชาต สงแวดลอม สงคม อนเกดจากการกระท าของมนษย การเรยนร

ควรสงเสรมพลงในการตอส และปรบตนเองใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทก าลงเกดขนใน

ปจจบน

สบตอถงอนาคตอนยาวไกล

นาตยา ปลนธนานนท (2526) ไดกลาวถง ประโยชนของการศกษาอนาคตศาสตรวา

1. ชวยในเรองกระบวนการตดสนใจ โดยจะมการจดเตรยมขอบเขตของเรองทตองตดสนใจ

พจารณาอนตรายและโอกาสตางๆ รวมทงขอเสนอแนะแนวทางทเปนไปไดเพอแกปญหา นอกจากนน

ยงชวยในการประเมนการปฏบต ท าใหมองเหนปจจบนไดชดขน เพมพนความสามารถในการเลอก

สงตางๆ อกทงชวยใหมการก าหนดเปาหมายและแยกแยะแนวทางเพอไปสเปาหมายนน

2. จดเตรยมใหคนเราสามารถด ารงชพอยในโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวไดโดยเปนการจดเตรยมประสบการณใหบคคลพรอมทเผชญกบเหตการณ เขาใจในเรองธรรมชาตของ การเปลยนแปลง เพอท าใหบคคลตนตวในการเผชญกบอนาคตมากขน

10

3. ท าใหเกดความคดเชงวทยาศาสตร และสงเสรมความคดสรางสรรค กระตนใหคนใฝหาความร เมอคนเราไดมเวลาคดถงเหตการณในอนาคตทไกลจากสภาพปญหาในปจจบนหรอเหตการณเฉพาะหนา กจะสามารถคดถงเหตการณหรอปญหานนไดหลายแงมมมากขน โดยทไมมเวลามาเปนขอจ ากดในการคด จงท าใหผลตผลของความคดมคณภาพดวย

บญรบ ศกดมณ (2532) ไดกลาวถงความส าคญของลกษณะมงอนาคตวา บคคลทมลกษณะ มงอนาคตสงจะสงผลใหบคคลนนท างานอยางแขงขนในปจจบน เพอรอรบผลดในอนาคตโดยลกษณะมงอนาคตมความสมพนธกบความส าเรจในการท างาน ซงความส าเรจในแตละขนจะเปนแรงจงใจใหคนพยายามท างานในขนตอไปใหส าเรจ ลกษณะมงอนาคตเปนการค านงถงอนาคตและควบคมพฤตกรรมไปสแนวทางการท างานใหส าเรจ ท าใหบคลสามารถปรบวธการและเปาหมายใหถกตอง และสมพนธกน

จนทนา นนทกร (2534) กลาววา บคคลทมเปาหมายหรอมการก าหนดสงทตองการไวลวงหนาชดเจน ยอมมความตงใจ และใชความพยายามอยางจรงจงในการกระท าพฤตกรรมเพอบรรลเปาหมายในอนาคตซงเปาหมายจะมหนาทส าคญ 2 ประการทเปนพนฐานของการจงใจมงตรงไปสพฤตกรรมนน 1. เปาหมายทก าหนดแนวทางการตดสนใจวา ควรจะใชความพยายามเทาใดในการท างานนน 2. เปาหมายทมอทธพลตอการเกดพฤตกรรมการท างาน โดยตระหนกถงความส าคญของงาน

ดวยเหตนความส าคญของลกษณะมงอนาคต หมายถง การจดการเรยนรทสงเสรมพลงในตวบคคลภายใตโลกาภวฒนทมการเปลยนแปลงทงธรรมชาต สงแวดลอม สงคมชาวโลก และความเจรญทางดานเทคโนโลยทสงผลกระทบตอทกคนทงไดรบประโยชนและเสยประโยชน การจดการศกษาอนาคตจะชวยใหบคคลเลอกและตดสนใจ ในการปรบตนเองใหเผชญกบการเปลยนแปลงทเกดขน อยางมสตและเขาใจ

บคคลทมลกษณะมงอนาคต เดอ จงเวนเนล (Bertrand de jouvenel, 1967) กลาววา ลกษณะมงอนาคตมความส าคญตออนาคตบคคล เพราะอนาคตเปนจดหมายการกระท า เพอน าไปสเปาหมายสงสดของชวต ขอเทจจรง ในอดตและปจจบนจะเปนขอมลส าหรบการคาดคะเนอนาคตของบคคลเทานน มเชล (Mischel, 1974) กลาววา ลกษณะมงอนาคตมความส าคญตอการพฒนาประเทศ เนองจากประเทศทก าลงพฒนาจะตองมการปรบเปลยนทางวฒนธรรม ระเบยบ ประเพณ ประชาชน ของประเทศทก าลงพฒนาจะตองเหนความส าคญของการวางแผน เพอประโยชนทจะไดรบในอนาคต นอกจากน Mischel และนกวจยอน ๆ พบวา ลกษณะมงอนาคตนยงมความสมพนธกบลกษณะอน ๆ

11

ของบคคลอกมาก เชน ความรบผดชอบทางสงคม แรงจงใจ ใฝสมฤทธ การปรบตว สตปญญา วฒนธรรม และครอบครว ลกษณะมงอนาคตนจะเพมมากขนตามอาย ไรท (Wright, 1979) กลาววา ผทมลกษณะมงอนาคตสง คอผทสามารถปฏบตตนไดอยางเหมาะสมกบกาลเทศะและไมฝาฝนกฎเกณฑของศาสนาและกฎหมาย ซงจะเหนไดวาผทมลกษณะ มงอนาคตจดวาเปนผทมจรยธรรมสงดวย และยงพบวายวอาชญากรมลกษณะมงอนาคตต ากวาใน เดกกรนเดยวกน อนคเลส และ สมธ (Inkeles & Smith, 1974) ไดสรปลกษณะทเกยวกบทศนคต คานยมและ วถปฏบตของบคคลทมลกษณะมงอนาคตไดแก 1. การเปดใจกวางยอมรบประสบการณทแปลกใหม ประสบการณนอาจรวมทงประสบการณ ทเกยวของกบผคนและวธการท าอะไรใหม ๆ ยกตวอยางเชน การพยายามควบคมอตราการเกด เปนตน 2. ความอยากเปนอสระ ไมพยายามพงพาอาศย หรออยภายใตอาณตของพอแมหรอ ปชนยบคคล เชน พระ นกบวช

3. ความเชอถอในประสทธภาพของวทยาศาสตรและการแพทยและมความเชออ านาจภายใน ตนสง เมอประสบปญหายงยากในชวต 4. มลกษณะมงอนาคตสง กลาวคอ การรคณคาของเวลา ตลอดจนมการวางแผนอยางรอบคอบไวลวงหนาในการท าธระตาง ๆ 5. ความทะเยอทะยาน อยากใหตนเองหรอบตรธดาประสบความส าเรจสงตามเปาหมายการศกษาและอาชพทวางไว 6. ความสนใจและการมสวนรวมอยางแขงขนในกจธระตาง ๆ ของราชการและชมชน ตลอดจนความสนใจเรองการเมองทองถน 7. ความกระตอรอรนในการตดตามขาวสาร ยาสโอะ สวะ (Yasuo Suwa, 2006) กลาวถง บคคลทมลกษณะมงอนาคตตองมลกษณะ เปนผทมงมน เพยรพยายามในการลบคนหาขอมล เพอพฒนาเอง มความคดรอบคอบ ลกซง กวางไกล คดวเคราะหถงสาเหตของปญหา ผลทจะไดรบและสามารถท างานรวมกบผอนไดอยางราบรน โอซาม โนเบะ (Oshamu Nobe, 2001) ไดกลาวถงลกษณะมงอนาคตของบคคลทจะเขาท างาน ควรมคณสมบตอนดบแรก คอ ความรทกวางขวางสามารถเชอมโยงกบองคความรตาง ๆ ไดและมความคดทสรางสรรค อนดบสองตองเปนผมทกษะในการจดการ การออกแบบ การลบคนขอมล

12

การเกบขอมล เพอการท างานรวมกน สดทาย ตองเปนผมทกษะเฉพาะในการท างานและทกษะทวไป ทสามารถใชในการท างานได ดวงเดอน พนธนาวน และ คณะ (2530) กลาวถง คณลกษณะของผทมลกษณะมงอนาคตนน

สามารถควบคมตนเองและปรบตวได ดงรายละเอยดตอไปน

1. สามารถคาดการณไกลเหนความส าคญของอนาคตและตดสนใจเลอกกระท าอยาง

เหมาะสม

2. หาแนวทางแกไขปญหาและวางแผนด าเนนการเพอเปาหมายในอนาคต

3. รจกปฏบตใหเกดการอดไดรอไดอยางเหมาะสม

4. สามารถใหรางวลและลงโทษตนเองเมอกระท าไมเหมาะสม

สรพงษ ชเดช (2534:4) กลาวถง คณสมบตของบคคลทมลกษณะมงอนาคต ดงน

1. เปนผทสามารถคาดการณไกล เลงเหนผลดและผลเสยทจะเกดขนในอนาคต

2. สามารถวางแผนปฏบตเพอรบผลด หรอปองกนผลเสยทจะเกดขนในอนาคต

3. มความสามารถทจะจดสภาพแวดลอมใหตน และสามารถท าพฤตกรรมตามทตนตงใจไว

ดงนนบคคลทมลกษณะมงอนาคตตองเปนผไดรบการอบรมความมระเบยบวนย มารยาท

ความรบผดชอบตอหนาทจากครอบครวเปนอยางด และไดรบการฝกฝนความคดอยางรอบคอบ

คดกวาง คดไกล คดถงสวนรวมมากกวาสวนตวจากสถานศกษาจนตกผลกเปนความตระหนกถงผล

ของการกระท าในปจจบนทจะสงผลกระทบในอนาคตอยเสมอ

การพฒนาลกษณะมงอนาคต

ลกษณะมงอนาคตเปนคณสมบตทดของบคคลทวไป ไมวาจะเปนคณสมบตทบคคลท าเพอ

ตนเองหรอเพอสงคมกตาม ลกษณะมงอนาคตในตวของบคคลจะสงผลออกมาในรปพฤตกรรมท

แสดงออกถงการกระท าทค านงถงอนาคต และยดถอเปนเปาหมายของชวตตนเอง

นอรม (Nurmi, 1991) กลาววา ลกษณะมงอนาคตเปนแนวคดพนฐานทพฒนามาจากจตวทยา

การรการคด (Cognitive Psychology) และทฤษฏปฏบตการ (Action Theory) ประกอบดวย 3 ขนตอน

1. แรงจงใจ ความสนใจ และเปาหมายในอนาคต (Future-Oriented Motivation, Interests and

Goals) เปนขนตอนทบคคลมการตงเปาหมายของตนโดยอาศยแรงจงใจ คานยม และความรทมอย

เกยวกบการพฒนาชวตในอนาคตทตองการใหเกดขน

13

2. การวางแผนเพอไปสอนาคต (Evaluation of future) หลงจากทบคคลมการตงเปาหมายใน

ขนตอนแรกแลว จ าเปนตองมกจกรรมในการวางแผน โดยอาศยความรทมในการคาดการณตอสงท

ตองการใหเกดขนในอนาคต เพอเปนหนทางน าไปสเปาหมายโดยมการตงเปาหมายยอยๆ ในกจกรรม

ทท า หากแผนการหรอวธการทตนวางไวไมเหมาะสมกบการบรรลเปาหมายกจะมการเปลยนแปลง

ใหม

3. การประเมนผลลพธในอนาคต (Evaluation of future) เปนการประเมนผลลพธทตองการ

และแผนการทตนปฏบต วาประสบความส าเรจเพยงใดผลตอบแทนทไดรบจากกระบวนการนจะ

สงผลตอการมลกษณะมงอนาคตของบคคล กลาวคอ หากสงทเกดขนกบบคคลเปนไปตามทคาดหวง

หรอตองการบคคลกจะมลกษณะมงอนาคตมากขนแตหาวาสงทคาดหวงไมเกดขนบคคลกจะขาด

ความเชอถอในอนาคต

เบนดรา (Bandura, 1986) กลาวถงการพฒนาลกษณะมงอนาคตในรปแบบของการวางแผน

เพออนาคตเปนกระบวนการทประกอบดวยขนตอนยอย 3 ขน ดงน

1. Future – Oriented Motives, Interests, and Goals ในขนนบคคลจะตองตงหลกชย เปาหมาย

หรอสงทตองการใหเกดใน อนาคตโดยการก าหนดดงกลาวจะตองเปนสงทมความเปนไปไดวา

สามารถท าไดส าเรจ ทงนเนองจากบคคลมความรเกยวกบสงทตองการใหเกดในอนาคตอยแลว

2. Future – Oriented Planning ในขนนบคคลจะตองวางแผนการปฏบตเพอไปสสงท ก าหนด

ไว โดยตดสนใจเลอกทางตาง ๆ ทคดวาเหมาะสม และถาตรวจสอบพบวาแผนทเลอกไวไมสามารถท า

ใหประสบผลส าเรจไดกท าการเปลยนแปลง

3. Evaluation of the Future ในขนนบคคลจะตองประเมนความเปนไปไดของสงทตนตองการ

ใหเกดขนรวมถงแผนการปฏบตทไดเลอกไว0แลว วาถาท าตามแผนแลวจะเกดผลอยางไร

เคนอจ โอเมเอะ (Kenichi Ohmae, 2006) ไกกลาวถงการพฒนาลกษณะมงอนาคตส าหรบ

ผเรยนวา ลกษณะมงอนาคตเปนการระดมความคดเหนของผเรยนทไมมค าตอบทถกเสมอไป เพราะ

เปนความคดเชงวเคราะหขอมล หลกฐาน ทผเรยนทงหองรวมกนเสนอ เปนแนวคดทผสมผสาน

เพอเปนแนวทางการอยรวมกนในอนาคตได

ทาคาโอะ มมระ (Takao Mimura, 2010) กลาวถงลกษณะมงอนาคตนกเรยนระดบ

มธยมศกษาตอนปลาย ควรจะตองพฒนาคณสมบตหรอทกษะทจ าเปนส าหรบนกเรยนทส าเรจ

14

การศกษาในยคทหางานทดท ายาก ตองศกษาสองประเดน เรมจากการสอนของครโดยครควรเสนอ

อาชพตาง ๆ ในสงคมทมรายไดด เพอเปนทางเลอกของนกเรยนในอนาคต อกประเดนหนงครตอง

ฝกอบรมทงดานความรทวไป ความรเฉพาะทาง การฝกทกษะในการท างานใหเขมแขงแกนกเรยน ซง

เปนการเตรยมความพรอมใหนกเรยนกอนทจะออกไปหางานท าและแขงขนกบผอนได

การพฒนาความสามารถนกเรยนในยคหางานท ายากควรด าเนนการดงน

1. พฒนาทกษะในการด าเนนชวต ทกษะในการท างานและสามารถเชอมโยงการเรยนร

ทงการด าเนนชวตกบการท างานใหมความสมดล

2. พฒนาทกษะการเรยนรตนเองและกระบวนการท างานจากการเรยนรกระบวนการกลม

ทนกเรยนไดท าหนาทหรอบทบาทสมมตในการเรยนการสอน

3. พฒนาทกษะการเรยนรการท างานจากประสบการณตรงทผสอนจดและฝกอบรม

4. พฒนาทกษะการจดการด าเนนงานหรอการบรหารกระบวนการกลมตามหนาทของ

สมาชกภายในกลม

5. พฒนาทกษะการแกปญหาในการด าเนนงาน ควรปรกษาผสอนหรอบคคลอนทเกยวของ

และสามารถชวยเหลอได

นาตยา ปลนธนานนท (2526) ไดเสนอการพฒนาลกษณะมงอนาคต ดงน

1. เรมตนดวยการใหผเรยนวาดมโนภาพของตนเองเกยวกบอนาคต

2. น าวชาตาง ๆ มาสมพนธกนกบอนาคตทผเรยนตองการ

3. จดหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการในอนาคตของผเรยน ใหยดหยนสอดคลอง

กบความสนใจ ความสามารถ และแผนการในอนาคตของผเรยน

4. น าความรปจจบนเขาผสมผสาน เนนใหผเรยนไดเขาใจความคลายคลงกนของสงมชวต

กบระบบสงคม

5. จดสภาพการเรยนรทสงเสรมความคดสรางสรรค สรางแรงจงใจใหแกผเรยนใหผเรยน

แสวงหาความสามารถของตนเอง

6. เนนทกษะอยเหนอความร ใหผเรยนเรยนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร การ

พยากรณ

และการค านงถงขอเทจจรง

15

นอกจากนนกจกรรมทอาจมอบหมายใหผเรยนปฏบตในการศกษาอนาคตศาสตรอาจ

ประกอบดวย

1. ใหผเรยนบรรยายโลกในอดมคตของตน

2. เขยนโครงการเกยวกบการวางแผนรปแบบชมชนแหงใดแหงหนง

3. เขยนเรองราวทเปนจนตนาการเกยวกบสถานทใดสถานทหนงในอนาคต

4. ประเมนผลกระทบจากเทคโนโลยบางอยาง

5. พยายามหาขอตกลงวาปญหาทเรงดวนทสดคออะไร และระดมสมองชวยกนคดหาทาง

แกปญหานน

พรรณ เกษกมล (2540) ไดกลาวถงการพฒนาลกษณะมงอนาคตส าหรบบคคลในเรอง

การควบคมตนเองมความส าคญทสด เพราะสามารถลดหรอขจดพฤตกรรมทไมเหมาะสมใหนอยลง

หรอหมดไปได การพฒนาจะตองผานกระบวนการฝกอบรม เนนดานความคด และใชเหตการณ

ปจจบนทเกดขนมผลมาจากการกระท าในอดต การกระท าของบคคลในสงคมจะสงผลใหเกดใน

อนาคตทงดานดหรอไมดยอมมาจากกระท าของตนในปจจบนทงสน

การพฒนาลกษณะมงอนาคตส าหรบผเรยนทกระดบตองผานกระบวนการฝกความคด

การจนตนาการ การศกษาขอมล หลกฐาน ขอเทจจรง ในปจจบน ทงการวางแผน การแกปญหา และ

การสรางสรรคทเปนผลมาจากความคดของผเรยนเพอเปนแนวทางในการคดแกปญหาอนาคตอนเกด

จากการกระท าของมนษยในปจจบน

ตามทกลาวมาลกษณะมงอนาคตนนสามารถพฒนาและสงเสรมใหเกดขนได ดงนนการ

เรยนการสอนในปจจบนจงควรสอนใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญของอนาคต ฝกการคาดการณ

การวางแผนในดานตาง ๆ เกยวกบอนาคตทงเรองการศกษาและการประกอบอาชพ เพอทจะสามารถ

ตดสนใจในการเดนทางทเหมาะสมใหกบตนเองในการด าเนนชวตตอไป เพราะอนาคตเปนจดหมาย

การกระท าของมนษยทใชอ านาจและความสามารถของเขา เพอท าในสงทเขาวาดมโนภาพไวเกดขน

ในอนาคต ขอเทจจรงในอดตจะเปนประโยชนในแงเปนวตถดบทเขามอย เพอคาดการณอนาคตของ

เขาไดอยางรทนกบการเปลยนแปลงของสงคมรอบตว

การจดกระบวนการเรยนรลกษณะมงอนาคตในสงคมศกษา

16

ปจจบนสาระการเรยนรสงคมศกษา ประกอบดวย วชาประวตศาสตร วชาภมศาสตร วชา

เศรษฐศาสตร วชาหนาทพลเมอง วชาศาสนาและวฒนธรรม การเรยนรทกสาระ (วชา) สามารถ

เชอมโยงหรอผสมผสานกบการเรยนรอนาคตศาสตรไดงายและรวดเรวกวา สาระการเรยนรวชาอน ๆ

เพราะสงคมศกษาเปนการศกษาเกยวกบมนษย สงคมและสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

การเปลยนแปลงทเกดขนไมไดหยดนง แตมการเคลอนไหวอยางตอเนอง และเกยวของกบสงคมศกษา

จนสามารถน ามาจดเปนกระบวนการเรยนการสอนสงคมศกษาสมพนธกบอนาคตศาสตร และลกษณะ

มงอนาคตได

ดราเปอร คฟฟแมน (Draper Kauffman, 1976) กลาวถงทกษะ 6 ประการในการเรยนการ

สอนอนาคตศาสตร ประกอบดวย

1. การแสวงหาความร จากการอาน การเขยน การสงเกต การทดลอง การใชหนงสออางอง

หองสมด ขอมลทไดจากเครองคอมพวเตอร จากหนงสอพมพ จากหนวยงานตาง ๆ การใฝหาความร

จากผเชยวชาญ การพจารณาความเชอถอไดของความร การจดเตรยมและการเลอกสรรขอมล

2. การคดใหกระจาง การคดเชงอปนย นรนย ตรรกวทยา ค าโฆษณาชวนเชอ คานยม

การแกปญหาเชงวเคราะห วธการทางวทยาศาสตร สถต โปรแกรมคอมพวเตอร การแกปญหาเชง

สรางสรรค การพยากรณ และการท านาย

3. การสอสารใหไดผลด การพดในทสาธารณชน การพดอยางไมเปนทางการ น าเสยง และ

ภาษาทใช การวาดภาพ การแสดงแผนภม ตาราง การเขยนดวยลายมอ การพมพ และการทองจ า

4. การเขาใจสภาพแวดลอม โดยศกษาภมศาสตร กายภาพ ชววทยา นเวศวทยา ววฒนาการ

และพลวตประชากร เทคโนโลยและเครองจกรกลไฟฟา

5. การเขาใจมนษยและสงคม โดยศกษาววฒนาการของมนษย ลกษณะทางกายภาพ ภาษา

มนษยวทยา วฒนธรรม (รวมทงประวตศาสตร และมนษยศาสตร) จตวทยาและจตวทยาสงคม

ชาตพนธวทยา กฎหมายและการปกครอง เศรษฐศาสตรและปรชญาเชงเศรษฐศาสตร การเปลยนแปลง

อาชพ การศกษาการจางท างาน ปญหาทเกยวของกบความอยรอดของมนษย

6. สมรรถนะสวนบคคล ศกษาความสงาของรางกาย และการประสานงานกนของอวยวะ

ตาง ๆ ของรางกาย การตอสกบตนเอง และการฝกเตรยมเพอความอยรอด ความปลอดภย สขภาพ

อนามย เพศศกษา บรโภคศกษา และการจดการดานการเงนของตนเอง ศลปะเชงสรางสรรค ทกษะการ

17

ตดตอสอสารกบบคคลอน กลมสมพนธ การบรหารและการจดการ ความรวมมอกนของประชาชน

ความรในรปแบบและยทธวธการเรยนรของแตละบคคล สอการเรยน การปอนกลบ การท าสมาธ

การควบคมอารมณและจตใจ แรงจงใจใฝสมฤทธ

เอลวน ทอฟฟเลอร (Alvin Toffler, 1970) เสนอแนวทางการสอนอนาคตศาสตร โปรแกรม

การศกษาทมงเนนอนาคตควรมลกษณะดงตอไปน

1. เรมตนดวยการใหผเรยนวาดมโนภาพของตนเองเกยวกนอนาคต

2. น าวชาตาง ๆ มาสมพนธกนอนาคตทผเรยนตองการ

3. จดหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการในอนาคตของผเรยนใหมความยดหยน

สอดคลองกบความสนใจ ความสามารถ และแผนการในอนาคตของผเรยน

4. น าความรปจจบนเขามาผสมผสาน เนนใหผเรยนไดเขาใจความคลายคลงกนของสงทม

ชวตกบระบบสงคม

5. จดสภาพการเรยนรทสงเสรมความคดสรางสรรค สรางแรงจงใจใหแกผเรยน ใหผเรยน

แสวงหาความสามารถของตนเอง

6. เนนทกษะอยเหนอความร ใหผเรยนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรการพยากรณ

และการค านงถงขอเทจจรง

ฮโระมช โยซทาเทะ (Hiromichi Yoshitake, 2006) ซงเปนรองอธการบดและกรรมการ

ผบรหารของมหาวทยาลยซคบะ ไดเสนอแนวทางการเรยนรลกษณะมงอนาคตนกศกษามหาวทยาลย

ภายใตก ากบของรฐบาลญปน ดานการเรยนรเกยวกบสภาพปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต

ของประเทศและโลก เพราะโลกของเราก าลงเผชญกบภยธรรมชาตทสรางความสญเสยทกดานอยาง

รนแรง การสอนตองมงเนนทผลกระทบและความสญเสยอนจะเกดขนกบทกคน ทกประเทศ ทก

โอกาส ตอง

ฝกใหผเรยนไดเผชญทงสถานการณจ าลองและประสบการณตรง ซงจะชวยใหผเรยนตระหนกถง

หนาทของตนตองเฝาระวงและอนรกษสงแวดลอมพรอม ๆ กน การเรยนรควรจะเปนโครงการหรอ

โครงงาน นอกจากสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทกมหาวทยาลยควรใหการเรยนรเกยวกบ

ชมชนเชอมโยงกบนโยบายของรฐบาล ดานการบรหาร การพฒนาเศรษฐกจ การศกษาและการพฒนา

อาชพของชมชน

โดยมมหาวทยาลยภายใตก ากบของรฐบาลเปนแกนน า เพอพฒนาชมชนลดชองวางระหวางคนจนกบ

18

คนรวยในประเทศ ทมแนวโนมเพมขน

ซาจโยะ อะดาช (Sachiyo Adachi, 2011) ไดเสนอแนวคดเกยวกบสภาพปญหาสงคมญปน

ในอนาคตทเกดจากปจจบน คนญปนเปนโสดเพมมากขนหรอแตงงานแลวไมมลก สงผลใหสงคม

ญปนมจ านวนคนรนใหมในวยท างานลดลง เมอเปรยบเทยบกบคนแกจะมจ านวนมากกวา ท าใหคน

รนใหมวยท างานตองเสยเงนคาประกนสงคมเพมมากขนดวย และปจจบนคนในวยท างานหางาน

ประจ าทดท ายาก พวกเขาตองท างานพเศษ (part time job) ทไมมความมนคงและเกดชองวางของ

รายไดระหวางคนจนกบคนรวยขยายกวางขนเรอย ๆ

การเรยนรลกษณะมงอนาคตส าหรบผเรยนทจะกาวเขาสสงคมญปนในวนขางหนา ควร

ฉายภาพอนาคตของประเทศญปนทสมบรณแบบ เพอสรางความมนใจใหเกดขนกบผเรยนไมตอง

กงวล สรางความหวง ความส าเรจและความยตธรรมทางสงคมใหกบผเรยนโดยใชเทคนคการสราง

ภาพอนาคต (Scenario Technique) และสอดแทรกการเปลยนแปลงทเกดขน เชน สงคมตองยอมรบ

การเปลยนแปลงทงระบบ มการเคลอนยายสถานทท างาน การสรางความสมพนธกบบคคลทวโลก

และยอมรบในสงทแตกตางจากสงคมญปน ขณะเดยวกนการเรยนรจะตองมงเนนการพฒนาชมชน

หรอทองถน โดยใชหลกความรวมมอกนทจะเสรมสรางชมชนหรอทองถนใหเขมแขงและมงานทด

ให

คนรนใหมไดท าดวย

พนดา สนสวรรณ (2531) ไดกลาวถงการจดกระบวนการเรยนรลกษณะมงอนาคตในวชา

สงคมศกษา เพราะลกษณะมงอนาคตมความสมพนธกบวชาสงคมศกษามาก เนองจากลกษณะ

มงอนาคตเปนนามธรรมในดานความรสก แลวใชทกษะดานความคดเปนพนฐานทส าคญ จน

กลายเปนรปของพฤตกรรมทสงคมตองการ ลกษณะเชนนคลายคลงกบลกษณะของคานยม ทศนคต

จรยธรรม เปนหลกการพจารณาจากขอมลดวยเหตผล ใหออกมาในรปของสงทมคณคาทบคคล

ตองการรบไวใชปฏบตจนเคยชนเปนนสย และยดมนตลอดไป การเรยนการสอนสงคมศกษาควรเนน

ผลกระทบทเกดจากการกระท าของมนษยในปจจบนทจะสงผลไปถงอนาคต โดยใชเทคนควงลอ

อนาคต (Future wheel) ซงจะชวยใหผเรยนเกดความส านก ตระหนกถงผลทพวกเขาจะไดรบในอนาคต

และไมอาจหลกเลยงได

ชรนทร มงคง (2552) ไดเสนอตวอยางกจกรรมการเรยนการสอนลกษณะมงอนาคตใน

19

สงคมศกษาทเรยกวา กจกรรมวนชนคนสขแหงอดต ความมงหมาย เพอชวยใหผเรยนรจกการ

พจารณา

และประเมนผลการเปลยนแปลงตาง ๆ ทมผลตอความเจรญกาวหนา และทกอใหเกดปญหาในสงคม

วธการใหผเรยนศกษาสภาพของสงคมไทยในระยะสมยรชกาลท 5 ใหพจารณาวา วนชนคนสข

เปนความหมายส าหรบใคร อะไรทไมเปนสข หรออะไรทไมดในสมยนน มอะไรบาง ทผเรยนเหนวา

ชวตคนไทยในปจจบนดกวาในสมยรชกาลท 5 อะไรบางทเลวกวาสมยนน เราจะมสงทดโดย

ปราศจาก

สงทไมดไดหรอไม คดหรอไมวาคนทจะมอาย 50 ปขางหนา จะยอนกลบมาดชวตในปจจบนนเปน

ชวตแหงวนชนคนสขในอดตหรอไม คนเราจะดอดตดวยความคดถงสงเกา ๆ ทเขาเคยคนเคยมากอน

เสมอไปหรอไม

การจดกระบวนการเรยนรลกษณะมงอนาคตส าหรบผเรยนทกระดบในวชาสงคมศกษา

ผสอนควรใชเทคนคการพยากรณอนาคตเปนกจกรรมการเรยนการสอน เพราะลกษณะมงอนาคตเปน

นามธรรม และสาระทางสงคมศกษากเปนสาระทบรรจองคความรมากมายไมมขอบเขตทชดเจน การ

ใชเทคนคการพยากรณอนาคตจะชวยใหผเรยนไดฝกกระบวนการคดทกวางไกล การจนตนาการ การ

สรางภาพในอนาคตทงของตนเอง ชมชนสงคม ประเทศและโลก เทคนคนชวยใหกระบวนการคดของ

ผเรยนเปนรปธรรมชดเจนขน สามารถเสรมสรางลกษณะมงอนาคตในตวผเรยนได

การศกษาเกยวกบประเทศญปน

บรบทของประเทศญปน

ภมประเทศของญปน มภเขาเปนองคประกอบทส าคญของประเทศ ครอบคลมพนทประมาณ

รอยละ 70 ของพนทประเทศ สวนมากแลวภเขาสงเหลานอยบนเกาะฮอนซ และมชอเสยงเปนพเศษคอ

เทอกเขาทเรยกวา เจแปนแอลป ณ ทนภเขาหลายๆลกสงกวาระดบน าทะเลเกน 3, 000 เมตร ภเขาหลาย

ลกเปนภเขาไฟ ดงนนบรเวณภเขาหลายแหงจงมบอน าธรรมชาต ญปนมแผนดนไหวเกดขนหลายครง

จงมการออกแบบอาคารทปองการการถกท าลายโดยแผนดนไหว ดวยการสรางรากฐานของอาคารให

แกวงไหวเลกนอย ดวยวธนและอกหลายวธ ชาวญปนเรยนรการอยรวมกบธรรมชาตอยางกลมกลน

ประชากรชาวญปนสบเชอสายมาจากการรวมกนของกลมชนกลมนอยในสมยโบราณ ชนชาตพนเมอง

ของหมเกาะญปนไดผสมผสานเขากบประชาชนจากแผนดนใหญของทวปเอเชย และหมเกาะในแปซฟก

ญปนเปนประเทศทมประชากรจ านวนมากแตมพนทอยอาศยคอนขางเลก ดงนนจงเปนประเทศทม

20

ประชากรหนาแนนโดยเฉลยมประชากร 322 คนตอพนท 1 ตารางกโลเมตร พนทสวนใหญของ

ประเทศ

เปนภเขาและล าบากตอการพฒนา ดงนนตามสภาพความเปนจรงประชากรจะอาศยอยในพนทเพยง

ไมถงรอยละ 10 ของพนทประเทศทงหมด

ประชากรชาวญปน

สบเชอสายมาจากการรวมกนของกลมชน กลมนอยในสมยโบราณ ชนชาตพนเมองของ

หมเกาะญปนไดผสมผสานเขากบประชาชนจากแผนดนใหญของทวปเอเชย และหมเกาะในแปซฟก

ประชากรจ านวนมากอาศยในพนทราบใกลมหาสมทรและโดยสวนมากเมองใหญ ๆ ของญปนตงอย

ในพนทราบเชนน ชาวญปนจ านวน 4 คน ในทก 5 คน อาศยอยในเมองใหญหรอเมองขนาดยอมลงมา

ในโตเกยว เปนเมองหลวงและเมองใหญทสดของประเทศญปนมประชากร 12 ลานคน เมองใหญ ๆ

ทมประชากรมากกวา 1 ลานคนไดแก ฟกโอกะ โกเบ เกยวโต โอซากา ซบโปโร และโยโกฮามา

ปจจบนประชากรชาวญปนทแตงงานโดยมากมบตรเพยง 1 หรอ 2 คน ซงในอดตป ยา ตา ยาย อาศยอย

กบลกและหลาน แตสมยนคนแกหรอคนสงอายตองอาศยอยล าพงคนเดยวมจ านวนมากขน และคน

สงอายยงมอายยนยาว ทรฐบาลตองใหการชวยเหลอและดแล ประชากรญปนในวยท างานนยมท างาน

บรษทขนาดใหญและมชอเสยง บางครงประชากรญปนทท างานกบบรษทใหญ เขาตองออกไปท างาน

ในตางประเทศทหางไกลจากบาน ภายในประเทศมบรษทขนาดเลกจ านวนมาก ประชากรญปนนยม

ท างาน

ในบรษทหรอท าธรกจมากกวาอาชพอน ๆ วฒนธรรมญปน

มววฒนาการมายาวนานตงแตวฒนธรรมยคโจมง ซงเปนวฒนธรรมดงเดมของประเทศ จนถง

วฒนะธรรมผสมผสานรวมสมยซงไดรบอทธพลมาจากเอเชย ยโรป และอเมรกาเหนอ ศลปะดงเดม

ของญปนมทงงานฝมอ เชน อเกะบะนะ (การจดดอกไม) โอะรงะม อกโยะ-เอะ ตกตา เครองเคลอบ

เครองปนดนเผา การแสดง เชน คะบก โน บนระก ระกโงะ และประเพณตาง ๆ เชน การละเลน

พธชงชา ศลปะการตอส สถาปตยกรรม การจดสวน ดาบ และอาหาร การผสมผสานระหวางภาพพมพ

กบศลปตะวนตก น าไปสการสรางสรรคมงงะ หรอหนงสอการตนของญปนทเปนทนยมทงในและ

นอกญปน แอนเมชนทไดรบอทธพลมาจากมงงะเรยกวา อะนเมะ วงการเกมคอนโซลของญปนเจรญ

รงเรองอยางมากตงแต พ.ศ. 2523

21

ระบบการศกษาในประเทศญปน

ระบบการศกษาแบงเปน 5 ระดบ คอ

1. ระดบอนบาล (อาย 3 - 6 ป)

2. ระดบประถมศกษา (อาย 6 - 12 ป)

3. ระดบมธยมศกษาตอนตน (อาย 12 - 15 ป)

4. ระดบมธยมศกษาตอนปลาย (อาย 15 - 18 ป)

5. ระดบวทยาลยหรอมหาวทยาลย

ชาวญปนทกคนตองเขาเรยนตงแตอายหกถงสบหาป เดกจ านวนไมนอยเรมเรยนเรวกวา

โดยเรมเรยนตงแตระดบอนบาลในวยสามหรอสขวบ เดกญปนเกอบทงหมดจะเรยนจนกระทงอาย

18 ป หลงจากนนประมาณสามสวนของจ านวนเดกจะกาวสการศกษาระดบสง เดกนกเรยนบางคนไม

เรยนในโรงเรยนมธยมปลายทอยใกลบาน เพราะมความรสกวาโรงเรยนบางโรงเรยน และมหาวทยาลย

บางแหงดกวาโรงเรยนหรอมหาวทยาลยอน พวกเขาเชอวา นกเรยนทเรยนในโรงเรยนมธยมศกษาทด

ซงท าใหการไดงานทดเปนเรองงายยงขน ดงนนจงมการแขงขนอยางหนกเพอเขาเรยนในโรงเรยน

บางแหง ทกโรงเรยนเลอกเดกนกเรยนตามผลของการเขาสอบ ซงแตละโรงเรยนเปนผออกขอสอบ

ของตนเอง ขอสอบของโรงเรยนทมชอเสยงมากกยากมากเชนกน ฉะนนนกเรยนจ านวนไมนอยจง

เรยนเสรมทโรงเรยนพเศษในตอนเยน และวนหยดสดสปดาหเพอชวยในการเตรยมตวส าหรบเขาสอบ

เศรษฐกจหลงสงครามโลกครงทสองในประเทศญปน

ประเทศญปนไดรบความบอบช าจากสงครามเปนอยางมาก แตกสามารถฟนตวไดอยาง

รวดเรวเพราะปจจยหลายอยาง เชนการแทรกแซงของรฐบาล แรงงานทถก และมคณภาพ อตราการ

การลงทนทสงในชวงระหวาง พ.ศ. 2500-2520 เปนชวงทเศรษฐกจญปนเตบโตอยางมาก อตราการ

เตบโตทางเศรษฐกจทแทจรงในชวง พ.ศ. 2500, 2510 และ 2520 เฉลยรอยละ 10, 5 และ 4 ตามล าดบ

ตงแตชวงตน พ.ศ. 2510 ญปนประสบปญหาคาเงนเยนแขงตวจนท าใหบรษทจ านวนมากยายฐาน

การผลตออกไปนอกประเทศ หลงจากเกดฟองสบแตกตนป พ.ศ. 2530 เศรษฐกจกเรมชะลอตว และ

สงผลตอเนองตลอด พ.ศ. 2530 รฐบาลพยายามกระตนเศรษฐกจดวยวธตาง ๆ แตไมประสบผลส าเรจ

และยงถกซ าเตมจากผลกระทบของเศรษฐกจชะลอตวใน พ.ศ. 2543 สภาพเศรษฐกจหลงจาก พ.ศ. 2548

22

ดเหมอนจะฟนตวขนจากตวเลขการขยายตวของจดพทสงขน แตญปนกกลบประสบปญหาอกครง

เมอเกดวกฤตทางการเงนทสงผลกระทบไปทวโลก แมวาธรกจภาคการเงนของญปนไดรบผลกระทบ

นอยมาก เมอเทยบกบประเทศอน ๆ เพราะทศวรรษแหงภาวะเศรษฐกจซบเซาทท าใหญปนระมดระวง

ใน

การลงทนมากขน แตการทญปนพงพาการสงออกรถยนตและสนคาอเลคโทรนกมากเกนไป กสงผล

กระทบรนแรงตอเศรษฐกจและท าใหเกดปญหาการวางงานเพมขนอยางรวดเรว ญปนมเศรษฐกจใหญ

เปนอนดบท 2 ของโลก รองจากสหรฐอเมรกา เมอวดดวยจดพกอนปรบอตราเงนเฟอ (ประมาณ 4.5

ลานลานดอลลารสหรฐ) และอนดบท 3 รองจากสหรฐอเมรกาและจน เมอวดดวยอ านาจการซอญปน

มก าลงการผลตทสงและเปนประเทศ ตนก าเนดของผผลตชนน าทกาวหนาทางเทคโนโลยใน

อตสาหกรรมตาง ๆ เชน รถยนต อปกรณอเลกทรอนกส เครองจกร เหลกกลา โลหะนอกกลมเหลก

เรอ สารเคม จากขอมลใน พ.ศ. 2548 แรงงานของประเทศญปนมจ านวน 66.7 ลานคน ญปนมอตรา

วางงานทต าคอ ประมาณรอยละ 4 คาจดพตอชวโมงการท างานอยในอนดบท 20 ของโลกในพ.ศ. 2548

เปนอนดบ 1 ของเอเชยบรษทใหญของญปนหลายแหงมชอเสยงไปทวโลก เชนโตโยตา โซน เอนทท

โดโคโม แคนนอน ฮอนดา ทาเคดา นนเทนโด นปปอน สตล และ เซเวน อเลฟเวน ญปนเปนตนก าเนด

ของธนาคารทใหญทสดหลายแหง ตลาดหลกทรพยโตเกยว ซงมกจะเปนทรจกเพราะดชนนเคอม

ขนาดใหญเปนอนดบ 2 ของโลก เมอวดดวยมลคาตลาดญปนมลกษณะเฉพาะในการท าธรกจหลาย

อยาง เชน เคเระส หรอระบบเครอขายบรษทจะมอทธพลในเชงธรกจ การจางงานตลอดชวตและการ

เลอนขนตามความอาวโส จะพบเหนไดทวไป บรษททมความสมพนธทางธรกจจะถอหนของกนและ

กน ผถอหน

มกจะไมมบทบาทกบการบรหารของบรษท แตในปจจบนญปนเรมมการเปลยนแปลงออกจากระบบ

เกา ๆ เหลาน ใน พ.ศ. 2548 พนททใชในการเกษตรกรรมมเพยงรอยละ 12.6 และมประชากรท

ประกอบ

การเกษตรเพยงรอยละ 6.6 เทานน ผลผลตทางการเกษตรทผลตไดมาก เมอเทยบกบประเทศอน ๆ

ไดแก ไหม กะหล าปล ขาว มน และชา เปนตน อยางไรกตาม ญปนตองพงพาการน าเขาอาหารถง

รอยละ60 จงเปนประเทศทมอตราการเลยงตนเองคอนขางต า ในระยะหลงกระแสความกงวลเรอง

ความปลอดภยของอาหารท าใหผลตภณฑทผลตในประเทศเปนทตองการมากขน

23

ภยธรรมชาต และความเสยหายทเกดขนในประเทศญปน

ประเทศญปนมขนาดทงหมด 0.28 % ของโลก แตเกดแผนดนไหวมากวา 6 รคเตอรใน

ประเทศญปน และ มภเขาไฟทยงคกรนทวโลกอก 7 % อยทประเทศญปน ประเทศญปนมคนท

เสยชวตจาก

ภเขาไฟ 0.3 % และสญเสยงบประมาณจากภยพบต 11.9 % ประเทศญปนมอตราภยพบตสงทสดในโลก

ความเสยหายทเกดขนในประเทศญปน จากเหตการณสนาม เมอวนท 11 มนาคม 2554 เกด

แผนดนไหวขนทจงหวดมยาก โอนากาวา มนามซนรค ฮาระอามะ อวาเตะ และ ฟคชมะไดรบความ

เสยหาย โดยจงหวดมยาง ไดพบศพเหยอสนามแลวทงสน 1,254 คน เขตโอนากาวามประชากรทงหมด

10,000 คน ประชากรมากกวา 5,000 คนไรทอยอาศย และเขาไปหลบภยในศาลาประชาคมฉกเฉนทม

อย 16 แหง สวนอกเกอบ 5,000 คนยงสญหาย เขตมนามซนรค ซงเปนเขตทไดรบความเสยหายหนก

ทสดไดพบศพผเสยชวตแลวประมาณ 1,000 คน ขณะทประชากรกวาครงหมนคนสญหายเขตอาราฮา

มะ ในเมองเซนได เมองหลวงของจงหวดมยาง พบศพเหยอผเสยชวตหลายรอยคน เจาหนาทกภย

สามารถชวยชวตผบาดเจบไดกวา 50 คนแลว จงหวดอวาเตะ มรายงานวา พบศพผเสยชวตแลว 675

คน ขณะทสภาพบานเรอนไดรบความเสยหายหนก สงกอสรางถกพดไปกบกระแสน าโดยในเขตรก

เซน-ทาคาตะ พบผเสยชวต 300 - 400 คน ขณะทเมองโอฟนาโต บานเรอนกวา 1 ใน 4 ของทงหมด

เสยหายอยางไมสามารถซอมแซมได จงหวดฟกชมา ขณะนศพผเสยชวตเพมขนเปน 492 คน และ

สภาพบานเรอนเสยหายอยางหนก ผสญหายในเขตอวาก และมนามโซมะจ านวนทงสนกวา 1,689 คน

สวนทเมอง

นามเอะ กมผสญหายกวา 900 คน

การพฒนาประเทศภายหลงความสญเสยในประเทศญปน

มการจดตงศนยฉกเฉนเพอประสานการตอบสนองของรฐบาล รฐบาลญปนไดจดทพกพรอม

อาหาร น าดม ผาหม และสงอ านวยความสะดวกใหผประสบภยทงกรณบานเรอนถกท าลายจากคลนยกษสนา

มและกรณตองอพยพเนองจากอยในพนทใกลเคยงโรงไฟฟานวเคลยรทเสยหาย โดยรฐบาลญปนได

ก าหนดใหพนทในรศม 20 กโลเมตรรอบโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรฟกชมะ ซงมประชากรประมาณ

177,500 คน เปนเขตอพยพ ซงประชากรสวนใหญไดอพยพแลว สวนผทยงอยในพนทดงกลาวไดรบ

ค าแนะน าใหอพยพหรออยในบานเพอหลกเลยงการสมผสสารกมมนตภาพรงสตอง

24

ยายออกจากบานและอาศยอยทอน รฐบาลไดจดงบประมาณเพอชดเชยตอผไดรบผลกระทบจาก

แผนดนไหวและคลนยกษสนามภายในเดอนเมษายน รวมทงจะมการทบทวนนโยบายดานพลงงาน

นวเคลยรรฐบาลญปนไดมค าสงให TEPCO จายเงนคาชดเชยใหกบครอบครวทตองอพยพทง

บานเรอน ในพนทรอบโรงไฟฟา ฟกชมะ ครอบครว ละ 1 ลานเยน หรอราว 360,000 บาท สวนถาเปน

รายบคคล

จะไดคนละ 750,000 เยน หรอราว 270,000 บาท

ทศนคตของประชาชนญปน

การศกษาเกยวกบทศนคตของประชาชนญปน ผศกษาจะรวมทศนคตเปน 2 ลกษณะคอ

1. ทศนคตของประชาชนโดยทวไปหรอโดยปกตประชาชนญปนจะยอมรบกบสถานการณ

ภยธรรมชาตทเกดขนกบพวกเขาอนเนองมาจากสภาพภมประเทศทมทะเลลอมรอบและไดรบ

ผลกระทบจากภยธรรมชาตเสมอ ทงรบรถงความสญเสยทพวกเขาจะไดรบ ทกครอบครวจะเตรยม

รบมอกบ

ภยธรรมชาตโดยการฝกซอม ทกปในวนท 1 กนยายน ทกโรงเรยนจะอบรมการเตรยมปองกนภยพบต

จากแผนดนไหว สวนการปองกนทกครอบครวจะเตรยมกระเปาใสอาหารแหง น า ไฟฉาย เสอผา วทย

ยา กระเปาใสเหรยญ ถงมอ ถงเทา กลองผาเยน ส าเนาบตรใบขบข หรอ ส าเนาบตรประกนสงคม และ

เฝาระวงอยางมสต แมวาพวกเขาไดรบผลกระทบหรอความสญเสยจากภยพบตธรรมชาต พวกเขากจะ

ยงยนหยดตอสกบชะตาชวตใหมอกครงอยางไมทอถอย เพราะสวนหนงพวกเขาไดรบการชวยเหลอ

จากรฐบาล และประชาชนชาวญปนทวประเทศ

2. ทศนคตของประชาชนญปนภายหลงภยพบตธรรมชาต มการเปลยนแปลงกอนเกดภย

พบตธรรมชาต คอนขางมาก จากผลการศกษาของบรษทประกนชวต อคซา (AXA) ท าการส ารวจ

ทศนคตของประชาชน อาย 20 ถง 59 ป จ านวน หนงหมนคน (10,000คน) เปนผชาย หาพนคน (5,000

คน) ผหญง หาพนคน (5,000 คน) พบวาทศนคตตอการท างานของชาวญปนทงชายและหญง

เปลยนแปลง เดมพวกเขาไมคอยสนใจทจะท างานใกลบาน ถามโอกาสไดงานท าทมรายไดมากแตไกล

บานพวกเขาจะเลอกไปท างานมากกวา และการท างานสามารถพฒนาตนเองใหมต าแหนง และเปนท

ยอมรบของบรษท แตภายหลงภยพบตธรรมชาตในวนท 11 มนาคม พ.ศ. 2554 ปรากฏวาทศนคตของ

25

กลมตวอยางตอการท างานไกลบาน และมรายไดสงเปลยนเปนพวกเขาตองการท างานใกลครอบครว

และใหความส าคญ

ตอครอบครวเพมขน แมวารายไดจะลดลง รวมทงการพฒนาตนเองใหมต าแหนงเปนทยอมรบของ

บรษทกลดลงดวย

นอกจากนผลการศกษาของบรษทฮาคโฮโดประกนชวตและความเปนอย ไดท าการศกษา

ทศนคตของประชาชนชาวญปน 3 พนท ไดแก โตเกยว โอซากา นาโงยา กลมตวอยางสมจาก

ประชาชนในเมองและนอกเมอง ท าการศกษาตงแต พ.ศ. 2549 ถง 2554 เครองมอทใชเกบขอมลมแบบ

สมภาษณและส ารวจ ผลการศกษาพบวา ทศนคตของประชาชนญปนเพมสงขนภายหลงภยพบต

ธรรมชาตไดแก

1. มความกงวลเกยวกบทกสงทเกดขนบนโลกใบน

2. มความอดทนเพมสงขนแมจะไมสะดวก

3. มจตอาสาตองการชวยเหลอสงคม

4. การเตรยมความพรอมกอนเกดภยพบต เชน อาหาร อปกรณการด ารงชวต

5. เครองเรอนทกชนดจดใหตดกบฝาผนง หรอ พนหอง

6. ผสงอายใชเครองคอมพวเตอร หรอ มอถอมากขน

ประเทศญปนเกดภยธรรมชาตบอย ๆ ชาวญปนจงมจตส านกปองกนภยพบตของตนเองสง

ตงแตในอดต ตอมาโรงเรยนหรอชมชมท าการฝกฝนปองกนภยพบตแกประชาชนเปนประจ า

ทกป แตวาการเกดภยพบตธรรมชาตในวนท 11 มนาคม พ.ศ.2554 ชาวญปนไมเคยประสบความ

สญเสยใหญขนาดน ทงบาน โรงงาน รถยนต เรอ ชวตคนสตวเลยง ถกท าลาย อยางรวดเรว ภายหลง

ภยพบตคานยมของชาวญปนเปลยนแปลงไปมาก รฐบาลปรบการด าเนนงานแกไข และชวยเหลอ

ประชาชนใหทนกบเหตการณเพมมากขน และประชาชนตระนกถงบทบาทของรฐบาล พวกเขาจงคด

ชวยเหลอตนเองและครอบครวใหปลอดภยไดมากทสด

การจดการศกษาในระดบอดมศกษาของประเทศญปน

การศกษาในระดบอดมศกษาทเรยกวา มหาวทยาลย ในประเทศญปนมสองลกษณะ คอ

มหาวทยาลยทก ากบโดยรฐบาล และมหาวทยาลยทก ากบโดยเอกชนซงมหาวทยาลยโทยามะ โคะคไซ

26

เปนมหาวทยาลยทก ากบโดยเอกชน และมหาวทยาลยนมโครงการแลกเปลยนนกศกษาตางชาตกบ

มหาวทยาลยฟารอสเทอรนประเทศไทยมาเปนระยะเวลาหลายปแลว มหาวทยาลยแหงนมการเปด

สอนกระบวนวชาตางๆ ทเกยวของกบสงคมศกษาในคณะสงคมสมยใหม เชน วชาเอกทองเทยว

วชาเอกการออกแบบสงแวดลอม และวชาเอกการบรหารระบบสารสนเทศ เปนตน เมอตรวจสอบด

รายละเอยดของหลกสตรแลวปรากฏวามเนอหาหลายอยางเกยวของกบการผลตบณฑตเพอสงคม

อนาคตทสามารถน ามาเชอมโยงกบประเดนการศกษาคนควาแบบอสระของผศกษา ดงนน ผศกษาจง

ตดสนใจเลอกขอมลของหลกสตรทเปดสอนในมหาวทยาลยดงกลาว เพอใชเปนฐานขอมลในการ

น ามาเปนแนวทางการศกษาและเปนองคความรการจดการศกษาของมหาวทยาลยโทยามะโคะคไซ

(TUINS) ประเทศญปน เรยงล าดบดงน

หลกสตร มหาวทยาลยโทยามะ โคะคไซ

จดประสงค เพอฝกอบรมและสรางประสบการณแสวงหาความรแตละดานของสงคมให

สมพนธกบมนษย มลกษณะเปนนานาชาต ทงดานการสอน การวเคราะห สถานการณทเกดขน

สามารถปรบตวอยในสงคมทเปลยนแปลงได

แนวคดของหลกสตร

1. ปลกฝงแนวคดพนฐานของมหาวทยาลย เพอใหบณฑตสามารถใชชวตรวมกบผอน

ไดอยางมประสทธภาพ

2. ฝกฝนใหบณฑตมความรพนฐานทจ าเปนอยางเตมทผานกระบวนวชาหลกตาง ๆ

3. ฝกฝนใหบณฑตคนหาสงทตนเองอยากเปนหรออยากท าในอนาคตผานกระบวนวชา

ฝกประสบการณชวต

4. บณฑตสามารถพฒนาภาษาสากลของโลก เพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงคม

โลก

5. ผลตบณฑตใหมคณลกษณะทพงประสงคของสงคมมนษย

นโยบายของคณะสงคมสมยใหม

1. เพอผลตบณฑตใหมสามญส านกของความเปนพลเมองชมชน ประเทศ และโลก

2. เพอผลตบณฑตใหมความรความสามารถอยางเตมท และสามารถปฏบตงานไดอยาง

แทจรง

27

3. เพอผลตบณฑตใหมทกษะในการด ารงชวตทสามารถท างานรวมกบผอนในสงคม และ

แกไขปญหาทเกดขน เพอจะไดด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมประสทธภาพ

4. เพอจดการเรยนการสอนทมประสทธภาพและเกดประโยชนอยางแทจรงจากกระบวนวชา

ตางๆ ทเรยนมา

โครงสรางของหลกสตร มหาวทยาลยโทยามะ โคะคไซ (TUINS) จ านวน หนวยกตตลอด

หลกสตร 124 หนวยกต หมวดวชาศกษาทวไป 22 หนวยกต หมวดวชาเอกเลอก 102 หนวยกต

การวดผลประเมนผล อกษรทมคาเปนแตมระดบคะแนน ประกอบดวยอกษรจ านวน 4 คา

ระดบ A = 80 -100, B = 70 – 79, C = 60 – 69, F = 0 - 59 ประกาศผลการศกษาภาคเรยนท 1 ชวงตน

เดอนเมษายน ภาคเรยนท 2 ชวงเดอนตนกนยายน

งานวจยทเกยวของ

งานวจยทเกยวของกบลกษณะมงอนาคตภายในประเทศ

ลดดา ทว (2540) ไดท าการศกษาเรอง ผลของการฝกอบรมเพอพฒนาลกษณะมงอนาคต

ทศนคตและพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายในนกเรยนชาวเขาระดบประถมศกษาไดขอมลดงน

1. นกเรยนทไดรบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตควบคกบการอภปราย และนกเรยนท

ไมไดรบการฝก มพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .05 และจากการศกษาเพมเตมโดยวธเปรยบเทยบเปนรายคของเชฟเฟ (Scheffe) พบวา นกเรยนท

รบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตมพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายแตกตางจาก

การศกษาพบวา ไมมความแตกตางของพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายระหวางนกเรยนทฝก

เพอพฒนาลกษณะมงอนาคต และนกเรยนทไมฝก เพอพฒนาลกษณะมงอนาคตควบคกบการอภปราย

2. นกเรยนทไดรบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตคอ นกเรยนทไดรบการฝกเพอพฒนา

ลกษณะมงอนาคตควบคกบการอภปราย และนกเรยนทไมไดรบการฝก มลกษณะมงอนาคตแตกตาง

กนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และจากการศกษาเพมเตมโดยวธเปรยบเทยบเปนรายคของ

เชฟเฟ (Scheffe) พบวา นกเรยนทไดรบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตมลกษณะมงอนาคต

แตกตางจากนกเรยนทรบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตควบคกบการอภปราย และนกเรยนทรบ

การฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตควบคกบการอภปราย มลกษณะมงอนาคตแตกตางจากกลมท

28

ไมไดรบการฝกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และจากการศกษาพบวา ไมมความแตกตางของ

ลกษณะมงอนาคตระหวางกลมทรบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคตและกลมทไมไดรบการฝก

3. นกเรยนทไดรบการฝกเพอพฒนาลกษณะมงอนาคต นกเรยนทไดรบการฝกเพอพฒนา

ลกษณะมงอนาคตควบคกบการอภปราย และนกเรยนทไมไดรบการฝกมทศนคตตอการรกษาความ

สะอาดรางกายไมแตกตางกน

4. ลกษณะมงอนาคตและทศนคตตอการรกษาความสะอาดรางกายสามารถรวมกนท านาย

พฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ส าหรบ อมพร วงศใหญ (2542) ไดท าการศกษาเรอง ความสมพนธเชงสาเหตระหวาง

ความทนสมยของพอแม การอบรมเลยงด ความเชออ านาจภายในตนดานสขภาพ และลกษณะมง

อนาคตทมตอพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายของนกเรยนชาวเขาเผาเยาในระดบประถมศกษาได

ขอมลดงน

1. ความทนสมยของพอแมมความสมพนธเชงสาเหตกบความเชออ านาจภายในตนดาน

สขภาพ และมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกายโดยสงอทธพลผานตวแปร

ความเชออ านาจภายในตนดานสขภาพ ทงนมความทนสมยมอทธพลทางตรงตอความเชออ านาจ

ภายในตนดานสขภาพ และความเชออ านาจภายในตนดานสขภาพมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรม

การรกษาความสะอาดรางกาย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2. วธการอบรมเลยงดแบบรกสนบสนนและใชเหตผลมความสมพนธเชงสาเหตกบลกษณะ

มงอนาคต และมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกาย โดยสงอทธพลผานตว

แปรลกษณะมงอนาคต ทงน วธการอบรมเลยงดแบบรกสนบสนนและใชเหตผลมอทธพลทางตรงตอ

ลกษณะมงอนาคต และลกษณะมงอนาคตมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการรกษาความสะอาด

รางกายอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3. ความเชออ านาจภายในตนดานสขภาพ และลกษณะมงอนาคต มความสมพนธเชงสาเหต

กบพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกาย โดยททงความเชออ านาจภายในตนดานสขภาพ และลกษณะ

มงอนาคตมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการรกษาความสะอาดรางกาย อยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .05

29

สวน ปองสข ศรชย (2545) ไดท าการศกษาเรอง ผลของโปรแกรมพฒนาทกษะสวนบคคลท

มตอลกษณะมงอนาคตและการปรบตวของนกเรยนชายชนมธยมศกษาปท 5 ไดขอมลดงน

1. นกเรยนชายภายหลงเขารวมโปรแกรมพฒนาทกษะสวนบคคลมลกษณะมงอนาคตและ

การปรบตวสงกวากอนเขารวมโปรแกรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2. นกเรยนชายภายหลงเขารวมโปรแกรมมลกษณะมงอนาคตและการปรบตวสงกวานกเรยน

ชายทไมไดเขารวมโปรแกรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3. นกเรยนชายภายหลงเขารวมโปรแกรมมลกษณะมงอนาคตและการปรบตวในระยะตดตาม

ผลสงกวาระยะหลงการทดลองอยางไมมนยส าคญทางสถต

4. นกเรยนชายภายหลงเขารวมโปรแกรมมลกษณะมงอนาคตและการปรบตวในระยะตดตาม

ผลสงกวากลมควบคมอยางไมมนยส าคญทางสถต

พรรณ สมศกด (2549) ไดท าการศกษาเรอง ลกษณะมงอนาคตของนกเรยนระดบชวงชนท 3

ทเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนศกษาสงเคราะหจนทบร

ไดขอมล ดงน

1. ขอมลดานสภาพโดยทวไปของนกเรยนพบวา นกเรยนสวนใหญเปนเพศหญงอาย

ระหวาง 14-15 ป มพหรอนอง 3 คน และอาศยอย กบบดามารดา

2. ลกษณะมงอนาคตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในระดบชวงชนท 3 ทเรยนกลม

สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม พบวา

2.1 นกเรยนมลกษณะมงอนาคตมากทสดดานการศกษาระดบสงคอ จะวางแผน

การศกษากอนตดสนใจศกษาตอโดยอยในระดบมาก และมลกษณะมงอนาคตโดยรวมในระดบมาก

2.2 นกเรยนมลกษณะมงอนาคตมากทสด ทางดานการน าความรไปประกอบอาชพนคอ

จะเลอกท าอาชพทชอบทสดโดยอยในระดบมาก และมลกษณะมงอนาคตโดยรวมในระดบมาก

2.3 นกเรยนมลกษณะมงอนาคตมากทสดดานการปฏบตตนในสงคมคอ จะปฏบตตน

เปนสมาชกทดของสงคม โดยอยในระดบมาก และมลกษณะมงอนาคตโดยรวมในระดบมาก

3. นกเรยนมลกษณะมงอนาคตมากทสด ดานการสรางครอบครวอย คอ ตองใหความส าคญ

แกครอบครว โดยอยในระดบมากทสด และมลกษณะมงอนาคตโดยรวมในระดบมากทสด

จฑารตน เปลวทอง (2551) ไดท าการศกษาเรอง ผลของโปรแกรมการฝกตามแนว Adler ทม

ตอความรสกเหนคณคาในตนเองและลกษณะมงอนาคตของเดกดอยโอกาส ไดขอมล ดงน

30

1. เดกดอยโอกาสทไดเขารวมโปรแกรมการฝกตามแนว Adler มความรสกเหนคณคาใน

ตนเองและลกษณะมงอนาคตในระยะหลงการทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .01

2. เดกดอยโอกาสทไดเขารวมโปรแกรมการฝกตามแนว Adler มความรสกเหนคณคาใน

ตนเองและลกษณะมงอนาคตในระยะหลงการทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .01

งานวจยทเกยวของกบลกษณะมงอนาคตตางประเทศ

ฮโรโคะ ซาซาคและโยโคะ อมาโนะ (Hiroko Sasaki & Yoko Imano, 2007) ไดท าการศกษา

เรอง ปญหาการศกษาปจจบนซงพจารณาจากแนวคดเชงอนาคตโดยเยาวชน ไดขอมล คอ ถาพจารณา

ความเปนจรงของนกเรยนทเกยวกบแนวคดเชงอนาคตโดยใชความคดจนตนาการเพอใหเขาใจได

ถกตอง และชดเจนจากแบบสอบถามของนกเรยนชนประถมศกษา จ านวน 1177 คน ชาย 528 คน

หญง 571 คน ไมระบเพศ 78 คน ไดขอมลศกษา ดงน 1. คาดหวงวา อนาคตอยากเปนผใหญแบบไหน ความคดเชงอนาคตของนกเรยนมากทสด

43.5% (512 คน) คอเปนคนส าคญของครอบครว อนดบทสอง 28% (330 คน) เปนคนทมประโยชน

ตอสงคม อนดบทสาม 24% (282 คน) เปนคนทสามารถใชงานอดเรกหรอความสามารถพเศษใหเปน

ประโยชนได

2. แรงจงใจในการเลอกมหาวทยาลยคออะไร ความคดเชงอนาคตของนกเรยนมากทสด

24.9% (293 คน) คออยากเรยนโดยตนเอง อนดบทสอง 22.9% (270 คน) สงทอยากเรยน และอนดบท

สาม 17.8% (210 คน) คาดวาจะหางานท าทดได

3. คาดหวงวาในอนาคตจะเลอกอาชพเปนอยางไร ความคดเชงอนาคตของนกเรยนมากทสด

37.8% (445 คน) คอจะเลอกอาชพทเหมาะสมกบตนเอง อนดบทสอง 26.7% (314 คน) จะเลอกอาชพ

ทมประโยชนตอสงคม และอนดบทสาม 15% (177 คน) จะเลอกอาชพทคาดวาท างานแลวมความสข

และสนกดวย

สรปโดยรวมแลวปรากฏวา เมอนกเรยนเรยนชนปทสงขน นกเรยนเหลานจะแสวงหาอาชพ

ทเหมาะสมกบตนเองมากขน เหตผลทผชายเลอกเรยนมหาวทยาลยในฝนของตนเองกเพอความจ าเปน

ดานเศรษฐกจ แตผหญงมองวาการคบคาสมาคมกบคนรอบขางเปนสงส าคญ ถามองโดยรวมแลว

อาจกลาวไดวาแนวโนมเกยวกบความคาดหวงในอนาคตจะเปลยนแปลงไปพรอม ๆ การเลอนชนเรยน

31

จากผลการศกษานพบวานกเรยนอยในสงแวดลอมทผใหญไดวางแผนไว การเลยนแบบผใหญถอวา

ไดรบการยอมรบจากผใหญวาเปนเดกทด เดกญปนมกยอมรบความเชอมนในตนเอง

โยซอาค อนโด (Yoshiaki Ando, 2007) ไดท าการศกษาเกยวกบการใชระบบเทคโนโลย

การสอสารและสารสนทเศ (Information and Communication Technology : ICT) ภายในหองเรยน

ของโรงเรยนญปนระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษาตอนตนจ านวน 9, 500 โรงเรยน ปญหา

ของการวจยครงน คอโรงเรยนทง 2 ระดบมการใชระบบ ICT ไมเทากน สวนใหญไมมการน าระบบ

ICT เขาไปใชในโรงเรยน หรอน าเขาไปใชแตไมมการพฒนาใหสงขน ผวจยท าการส ารวจโดยใช

แบบสอบถามกบผสอน 2 ค าถาม คอ ท าไมการใชระบบ ICT ในโรงเรยนไมพฒนาสงขน และปญหา

การสอนระบบ ICT ซงผลการวจยสรปไดวา

1. การใชระบบ ICT ในโรงเรยนไมพฒนา เพราะวาการเตรยมการสอนระบบนใชเวลามาก

เกนไป 82.2 % และเครองมอและอปกรณ การใชในระบบนมไมเพยงพอ 60.6 %

2. ปญหาการสอนระบบ ICT พบวาผสอนทมประสบการณในการสอนไมถง 3 ป 62.9 %

ผสอนวชาเทคโนโลยสารสนเทศเปนครหนมสาว 46.0 % และผสอนยงมบทบาทในการแกปญหา

เครองมอและอปกรณดวย

ขอเสนอแนะของผสอน คอ ตองเพมอปกรณระบบ ICT พรอมกบการจดสงแวดลอมท

สามารถใชไดทนท มการเตรยมงบประมาณของซอฟตแวร เพอการศกษา ตองการบคคลทชวยเหลอ

ผสอน และควรมระบบชวยเหลอภายในโรงเรยน

มลนธสถาบนศนยเยาวชนและมลนธสโมสรโตเกยว (2002) ไดท าการส ารวจความตองการ

เพอการศกษาตอในอนาคตของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ประเทศญปน ประเทศอเมรกา และ

ประเทศจนไดท าการศกษาเกยวกบสภาพชวตและการวางแผนในอนาคตของนกเรยนมธยมศกษาตอน

ปลาย โดยใชแบบสอบถาม ประเทศญปน มการส ารวจตงแตเดอนตลาคมถงเดอนธนวาคม พ.ศ.2544

กลมเปาหมาย คอ นกเรยนมธยมศกษาชนป 4 - 6 จาก 15 โรงเรยน มจ านวนนกเรยน 1,250 คน

ประเทศอเมรกามการส ารวจตงแตเดอนมกราคมถงเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2545 กลมเปาหมาย คอ

นกเรยนมธยมศกษาชนปท 4 - 6 จาก 10 โรงเรยนมจ านวนนกเรยน 942 คน และประเทศจนมการ

ส ารวจตงแตเดอนตลาคมถงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2544 กลมเปาหมาย คอ นกเรยนมธยมศกษาชนปท 4-

6 จาก 16 โรงเรยน มจ านวนนกเรยน 1,226 คน ขอมลทไดดงน

32

1. นกเรยนวางแผนศกษาตอระดบสงในอนาคตอยางไร ผลการศกษาพบวา นกเรยนวางแผน

การศกษาในระดบปรญญาตรทประเทศญปนและทอเมรกามากทสด โดยศกษาตอทญปน 36.4 % และ

อเมรกา 28.8 % สวนศกษาตอระดบปรญญาโทม 2.7 % เทานน ประเทศจน นกเรยนวางแผนการศกษา

ตอระดบปรญญาโทมากทสด 32.3 % และศกษาตอระดบปรญญาเอก 28.0 % และประเทศอเมรกา

นกเรยนวางแผนศกษาตอระดบปรญญาโท 21.2 %

2. นกเรยนวางแผนการเลอกมหาวทยาลยโดยมเปาหมายส าคญอยางไร ผลการศกษาพบวา

นกเรยนญปนเลอกตามวชาทตองการเรยน หรอชอบมากทสด 83.1 % รองลงมาคอ เลอกวชาทชวยให

หางานท าไดงาย นอกจากนนยงเลอกเรยนทมหาวทยาลยคาเทอมราคาไมแพงเกนไป นกเรยนอเมรกา

เลอกเรยนวชาทชวยใหหางานท าไดงายมากทสด 74.1 % รองลงมาเลอกวชาทชอบ 69.2 % และเลอก

มหาวทยาลยทมชอเสยงและเปนทยอมรบวาเปนมหาวทยาลยทด 40.4 % สวนนกเรยนจน เลอกตาม

วชาทตองการเรยนหรอชอบมากทสด 74.9 % รองลงมาเลอกมหาวทยาลยทมการเรยนการสอนระดบ

ขนสง

69.4 % และเลอกมหาวทยาลยทมชอเสยงและเปนทยอมรบวาเปนมหาวทยาลยทด 68.2 % 3. นกเรยนวางแผนการเลอกวชาทเรยน เพอประกอบอาชพในอนาคตโดยมเงอนไขทส าคญ

อยางไร ผลการศกษาพบวา นกเรยนญปนเลอกวชาทเรยนแลวไดงานท าทมนคงมากทสด 67.8 %

รองลงมาวชาทเรยนชวยใหสามารถท างานอดเรกไดดวย 64.6 % และวชาทเรยนชวยให การท างาน

มมนษยสมพนธกบผอนได 56.6 % นกเรยนอเมรกา เลอกวชาทเรยนแลวไดงานท าทมนคงมากทสด

71.9 % รองลงมาวชาทเรยนชวยสรางประสบการณในการท างาน 58.3 % และชวยใหสามารถท างาน

อดเรกไดดวย 55.2 % นกเรยนจนเลอกวชาทเรยนแลวชวยใหสามารถท างานอดเรกไดดวย 75.8 %

รองลงมาวชาทเรยนสามารถสรางงานท าทเปนอสระได 51.2 % และวชาทเรยนแลวไดงานท าทมนคง

46.2 %

โพเทนเชยลพารค (2011) ไดท าการวจยส ารวจในหวขอการประกาศจางงานผานระบบเครอขาย

เคลอนท : แนวโนมทเพมขนในหมผหางาน ผลจากการศกษาโดยส ารวจจากผตอบแบบสอบถาม

ออนไลนจ านวน 31,193 คนทมระดบการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตร นกเรยนนกศกษาและผท

เรมประกอบอาชพทวโลก ซงแยกออกเปนคนในยโรปจ านวน 18,993 คนไดท าการศกษาในเรองของ

การใชเทคโนโลยสมยใหมอยางเชน สมารทโฟน ทสามารถเขาอนเทอรเนตไดในทกทและยงสะดวก

ในการเขาถงขอมลอกดวย ดงนนในหมคนทตองการหางานจงมแนวโนมทจะใชโทรศพทมอถอท

33

เปนแบบสมารทโฟนคนหางานเปนจ านวนมากยงขนซงจะเหนไดจากแบบส ารวจในหวขอ การใช

อนเทอรเนตส าหรบผหางานดวยโทรศพทเคลอนท ผลปรากฏวา มการใชโทรศพทเพอการรบและ

สงจดหมายอเลกทรอนกมากทสดดวยจ านวน 68 % รองลงมาคอ การอานขาว เปนจ านวน 57 %

โซเชยลเนตเวรค 52 % ทองอนเทอรเนตไปเรอย ๆ 46 % การพดคยกน 39 % คนหาและดาวนโหลด

โปรแกรมทเปนประโยชน 35 % การวางแผน/การคนหาแผนท 34 % การหาขอมลทเกยวของกบ

การหางาน 19 % ดาวนโหลดเพลง 11 % และแชรไฟล 10 % ตามล าดบ นอกจากนนยงไดมการส ารวจ

เพมเตมในหวขอกจกรรมการรบสมครงานทเหลาผหางานอยากท า ผลปรากฏวา พวกเขาตองการ

คนหางานเปนจ านวน 57 % การไดรบการแจงเตอนขาวสารทเกยวกบงาน 51 % ตรวจสอบผลการ

สมครงานและอานกระบวนการในการสมครงาน 39 % คนหาค าแนะน าส าหรบการสงใบสมครงานท

ด 33 % สมครงานและปรบปรงขอมลสวนตว 30 % สงอเมลไปใหเพอน 16 % และ แบงปนขอมล

ใหแกเพอนหรอกลมในสงคมออนไลน 11 %

การศกษาความคดเหนเกยวกบเทคโนโลยทมใชอยในปจจบนขององคกรชนน าในประเทศ

อเมรกาทไมแสวงหาผลก าไร (2010) การศกษาครงนไดจากผลการส ารวจของงานวจยแหงชาตทได

ท าการเกบขอมลในหลาย ๆ มตของหองเรยนและบานเรอนทวประเทศอเมรกาซงองคกรชนน าได

ท าการศกษาเพมเตมจากงานวจยแหงชาตกบนกเรยน ครผสอนและระบบการศกษาโดยรวม ไดแบง

ผลการส ารวจออกเปน 3 สวนคอ social-based learning, un-tethered learning และ digitally-rich learning

พบวา การใชอปกรณมอถอในสวนของค าถามทวาเครองมออเลกทรอนกสใดทนกเรยนใชในการใช

งานหาขอมลของนกเรยน พบวา นกเรยนใช ไอพอด เปนจ านวนมากทสดถง 85 % รองลงมาใช

คอมพวเตอรสวนบคคลคดเปน 74 % นอกนนใชแลปทอป / แทบเบลตพซ / โนตบค คดเปน 70 %

สวนฟลบคาเมรา คดเปน 42 % สมารทโฟนทสามารถเขาอนเทอรเนตได 31 % และใชนอยทสด คอ

ดจตอลรดเดอร 6 %

ค าถามทวา ถาโรงเรยนอนญาตใหใชอปกรณสอสารเคลอนทไดในโรงเรยน นกเรยนจะเอา

มาใชท าอะไรเพอชวยการท างานของพวกเขาทโรงเรยน พบวา เพอหาขอมล 70 % มากทสด รองลงมา

การจดโนตหรอบนทกสงทครสอน 56% ชวยท าโปรเจครวมกบเพอน ๆ ในหอง 55% การอานหนงสอ

ออนไลน 48% การถายวดโอในการน าเสนองานหรอการทดลอง 37% และเลนเกมทางการศกษา 31%

34

นอกจากนความคดเหนของนกเรยนตามทเสนอแสดงใหเหนเครองมอสอสารเหลาน สงผล

กระทบทางดานศกยภาพโดยตรงตอการเรยน เรองสวนตวของนกเรยนออนไลนประโยชนดทสด คอ

อะไร เกยวกบเรองน สามารถท างานทครมอบหมายจากทบานได 51% สามารถไดรบหนวยกตจาก

วทยาลย 49% สามารถลงเรยนในรายวชาทไมมเปดสอนในโรงเรยนได 44% สามารถก าหนดตาราง

เรยนทเหมาะสมกบตนเองได 37% และนกเรยนไดรบความสนใจจากครเพมขน 19% นอกจากนน

ความคดเหนของนกเรยนเกยวกบคณคาของหองเรยนออนไลน เรยงล าดบดงน นกเรยนสามารถ

ควบคมบทเรยนไดดวยตวเอง 40% มากทสด ทกษะในดานเทคโนโลยจะพฒนาขน 31% สามารถ

ทบทวนบทเรยนทหลงได 29% สะดวกและงายตอการเรยน 28% สามารถซกถามไดสะดวกกวา 26%

เกดการกระตนใหมการเรยนร 24% และเกดการตดตอกบโรงเรยนอนเพมมากขน 20%