6. Krediler

BANKALARIN KULLANDIRDIĞI KREDİLER

2 İÇERİK

1

2

3

Bankaların varlıklarını,

Kredinin tanımı ve unsurlarını,

Kredi türlerini öğreneceğiz.

3 BANKALARIN VARLIKLARI

Aralık 2014 Sektör Bilançosuna göre Aktiflerin Yüzdesel Dağılımı Aktiflerin Türk Lirası / Yabancı Para Dağılımı

4 BANKALARIN VARLIKLARI

Bankaların varlıkları içerisinde en önemlisi bankaların kullandırdığı kredilerdir. Bankaların kredilerden sonra en fazla yatırım yaptıkları varlıklar menkul kıymetlerdir. Bankalar devletin ya da özel kesimin çıkarmış olduğu bono, tahvil gibi borçlanma araçlarına yatırım yaparak, bunların bir kısmını müşterilerine satarlar, bir kısmını ise vade sonuna kadar elde tutarak faiz geliri elde etmeye çalışırlar.

Bankalar, müşterilerin nakit taleplerini karşılamak amacıyla kasalarında ya da diğer bankalarda her an kullanılmaya hazır nakit değer de tutmak zorundadırlar. Üretim ve ticari işletmelerin aksine bankaların toplam varlıkları içinde duran varlıkların payı çok düşüktür.

5 KREDİLER

"Kredi", Latincede "inanma", "güven" anlamına gelen "credere" sözcüğünden gelir ve saygınlık anlamındadır. Kredi genel olarak, "belirli bir süre sonra geri alma kaydı ile bir satın alma gücünün sağlanması veya varolan satın alma gücünün başka bir kimseye devredilmesi" şeklinde tanımlanabilir. Satın alma gücünün yanı sıra bir kişi ya da kurum lehine kefalet ve garanti vermek de kredi tanımının içinde yer alır. Nakit krediler, banka bilançolarının aktifinde yer alan varlık kalemleridir ve bankaya faiz geliri yaratırlar. Gayrinakdi krediler (kefalet ve garantiler), banka bilançosunda yer almayıp, bilanço dışında Nazım Hesaplarda takip edilirler. Bankalar, gayrinakdi kredilerden verilen kefalet ve garanti tutarının belli bir oranı olacak şekilde komisyon geliri elde ederler.

6 KREDİLERİN TEMEL UNSURLARI

Zaman: Bankalar, nakit ya da gayrinakdi tüm kredileri belli bir süre için kullandırırlar. Zaman, bankacılıktaki adıyla vade, bir kredinin en önemli unsurlarından biridir. Vade uzadıkça, risk artmaktadır. Bunda geleceğin belirsizliği ve finansal piyasalar ile ekonomik konjonktürün hızlı değişimi, temel etkendir.

Güven: Kredi veren ile alan arasında kurulan ilişki, bir güven ilişkisidir. Eğer bu ilişki, kredi kullandırılmadan önce tam olarak tesis edilememiş ya da şüpheli durumlar içeriyorsa, kredi kullandırmak mümkün olmayacaktır.

7 KREDİLERİN TEMEL UNSURLARI

Risk: Bankacılıkta risk, ödünç verilen paraların tahsiline kadar meydana gelmesi muhtemel tehlikelerin toplamıdır. Kredinin geri ödenmesini tehlikeye sokabilecek çok sayıda risk unsuru olabilir. Firmanın ticarî riski, finansal yapısından kaynaklanan riskler, kötü yönetimden kaynaklanabilecek riskler, kredinin yanlış yapılandırılması ve kullandırımından kaynaklanan riskler, ekonomik gelişmelerden doğan riskler, vb.

8 KREDİLER İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELERMADDE 50 : Dâhil olunan risk grubu ve mensuplara kredi kullandırma koşulları

a) Yönetim kurulu üyelerine, genel müdüre, genel müdür yardımcılarına ve kredi açmaya yetkili mensuplarına; bunların eş ve velâyet altındaki çocuklarına; tek başlarına ya da birlikte sermayesinin yüzde yirmibeş veya fazlasına sahip oldukları ortaklıklara,

b) (a) bendinde sayılanlar dışında kalan mensupları ile bunların eş ve velâyeti altındaki çocuklarına,

c) Mensuplarının kurduğu veya bunlar için kurulan sandık, dernek, sendika veya vakıflara.

Her ne şekil ve surette olursa olsun nakdî ve gayrinakdî kredi veremez, tahvil ya da benzeri menkul kıymetlerini satın alamazlar.

9 KREDİLER İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER

MADDE 51: Kredi açma

Kredi açma yetkisi yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu; kredi açma, onay verme ve diğer idarî esaslara ilişkin politikaları oluşturmak, bunların uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak ve gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.


MADDE 52: Kredilerin izlenmesi

Bankalar, kredileri nedeniyle maruz kalınacak riskleri ölçmek, karşı tarafın malî gücünü düzenli olarak analiz etmek ve izlemek, gerekli bilgi ve belgeleri temin etmek ve bunlara ilişkin esasları belirlemek zorundadır. Kredi müşterileri bu çerçevede konsolide ve konsolide olmayan bazda istenilen bilgi ve belgeleri bankalara vermekle yükümlüdür.


MADDE 54: Kredi sınırları

Bankalarca bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna kullandırılabilecek kredilerin toplamı özkaynakların yüzde yirmibeşini aşamaz.

Bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna özkaynakların yüzde onu veya daha fazlası oranında kullandırılan krediler büyük kredi sayılır ve bunların toplamı özkaynakların sekiz katını aşamaz.

12 NİTELİK AÇISINDAN KREDİLER

•Nakdi krediler; faiz ya da komisyon karşılığında verilen ödünçlerdir. İskonto, iştira, senet karşılığı kredi ve benzeri bireysel ve kurumsal krediler bu tür kredilerdir.

•Gayrinakdi krediler; bankanın bir ücret ya da komisyon karşılığında bir malın teslimi, bir işin yapılması ya da bir borcun ödenmesi gibi konularla ilgili olarak bankanın taahhüt altına girmesidir. Bu tür kredilerde bankaca başlangıçta bir ödeme yapılmamakta, ancak borçlu yükümlülüğünü zamanında yerine getiremediğinde alacaklının uğradığı zarar tazmin edilmektedir.

13 VADE AÇISINDAN KREDİLER

• Kısa vadeli krediler; vadeleri bir yıla kadar olan kredilerdir.

• Orta vadeli krediler; vadeleri bir ile beş yıl arasında olan kredilerdir.

• Uzun vadeli krediler; vadeleri beş yıldan daha uzun olan kredilerdir.

14 TEMİNATLAR AÇISINDAN KREDİLER

• Teminatsız krediler; sadece kredi müşterisinin itibarına güvenilerek, teminat alınmaksızın verilen kredilerdir.

• Teminatlı krediler; kredi müşterisi dışında şahsı ya da maddi teminatların da alınarak verilen kredilerdir.

15 KAYNAKLAR AÇISINDAN KREDİLER

• Banka kaynaklı krediler; bankanın kendi kaynaklarından kullandırdığı kredilerdir.

• Banka kaynaklı olmayan krediler; bankaların TCMB, Eximbank ve diğer fonlardan kullandırdıkları kredilerdir.

16 VERİLİŞ AMACI AÇISINDAN KREDİLER

• Yatırım kredileri; işletmelerin uzun vadeli yatırımlarını finanse etmede kullandırılan kredilerdir.

• İşletme sermayesi kredileri; işletmelerin kısa sureli finansman ihtiyaçlarını karşılamak üzere verilen kredilerdir.

• İhtisas kredileri; Konut kredileri, KOBİ kredileri, İhracat Kredileri gibi bankaların belirli bir alana yönelik vermiş oldukları kredilerdir.

17 İŞ KONUSU AÇISINDAN KREDİLER

• Ticari krediler; bankaların gerek dönen varlıklarının gerekse duran varlıklarının finansmanı için işletmelere kullandırdıkları kredilerdir.

• Bireysel krediler; bankaların gerçek kişilere, ticari amaç dışında kullandırdıkları kredilerdir.

18 TİCARİ KREDİLER

Günümüzde bankalar işletmelere hem Türk Lirası hem de döviz karşılığı kredi kullandırmaktadırlar. Ticari kredileri nakit krediler ve gayrinakdi krediler olarak iki grupta toplamak mümkündür.

19 NAKİT KREDİLER

Nakit krediler bankalarca bilanço içi kaynaklar kullanılarak verilen kredilerdir.

Açık Kredi: Herhangi bir teminat alınmadan firmalara kullandırılan bir kredidir. Kredi değerliliği yüksek, mali yapısı güçlü, firmalara borçlu cari hesap şeklinde kullandırılır. Açık kredide faizler üçer aylık dönemlerde, nakit olarak tahsil edilir.

20 NAKİT KREDİLER

İskonto-İştira Kredisi: İşletmelerin vadesi gelmemiş senetleri bankaya teslim edilerek, faiz, komisyon ve KKDF ve BSMV gibi masraflar düşüldükten sonra bakiyenin alındığı, kısa süreli bir kredi türüdür. Uygulamada genellikle vade tarihine üç ay kalmış senetler işlem görmektedir. İskonto işleminde senedin mülkiyeti ve senet bedelinin tahsil hakkı bankaya geçmektedir. Bankanın, iskonto ya da iştira ederek aldığı senetler vadesinde ödenmezse müşterisinden ödemeyi talep etme hakkı bulunur.

Senet iskontosunda senet borçlusu ile senedin verildiği şube aynı belediye sınırları içinde ise iskonto kredisi adını almakta, değilse iştira kredisi olmaktadır.

21 NAKİT KREDİLER

Çek/Senet Karşılığı Krediler: İşletmelerin vadeli satışlar nedeniyle sahip oldukları senet ve çeklerinin rehnedilmesiyle kullandırılan ve borçlu cari hesap olarak çalıştırılan kredi türüdür. Teminat karşılığında açılan kredinin tutarı, verilen teminatın bir yüzdesi kadardır. Teminat olarak alınan çek ve senetlerin bedeli banka tarafından tahsil edilmektedir.

22 NAKİT KREDİLER

Emtia Karşılığı Krediler: Korunması, depolanması kolay olan, kolaylıkla bozulmayan gibi özelliklere sahip emtiaların bankaya rehni karşılığında kullandırılan kredilerdir. Bu kredi türünde de banka emtianın belirli bir tutarı kadar kredi vermektedir.

Mevduat Karşılığı Krediler: Bankada vadeli ya da vadesiz mevduat hesabı bulunan bir kurumun talebi üzerine, bu mevduatın rehnedilmesiyle açılan kredidir. Kredinin mevduat için belirlenen vadede kapatılması gerekir.

Döviz Kredileri: İhracatçı firmalarla, yatırım finansmanına yönelik faaliyetler ile döviz girdisi sağlayan firmalara kullandırılan kredilerdir. Bu tür kredilerde kredinin geri ödenmesi ihracat bedeliyle olmaktadır. Bu tür krediler en fazla bir yıl vadeli olup, sadece ihracat ve döviz kazandırıcı işlemler için kullandırıldığı için vergi, resim, harç ve Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu(KKDF) kesintisi de bulunmamaktadır.

23 NAKİT KREDİLER

Borçlu Cari Hesap Kredisi (Rotatif Kredi): Banka bir firmaya borçlu cari hesap kredi olanağı tanımlandığında firma kendisine tanımlanan kredi olanağı limitini istediği zaman kullanabilmektedir. Bu limit çerçevesinde hesabından istediği zaman para çekebilmekte istediği zaman para yatırabilmektedir. Yani vade ve limit dâhilinde firma bu krediyi serbest biçimde kullanabilmektedir. Bu kredilerden yararlanan firmalar geri ödeme yaptıkça tekrar banka tarafından belirlenmiş olan kredi limitine kadar borçlanma olanağına sahip olmaktadır. Söz konusu kredi türü gelecekte krediye gereksinimi olacağını tahmin eden fakat bunun tam olarak zamanını ve tutarını öngöremeyen firmalar açısından oldukça uygun bir kredi türüdür. Borçlu cari hesap kredisinin faizleri üçer aylık dönemler halinde hesap edilmektedir. Bu dönemler genel olarak 31 Mart, 30 Haziran, 30 Eylül, 31 Aralık tarihleridir. Değişken faizli bir kredi türüdür.

24 NAKİT KREDİLER

Spot Kredi: Kısa süreli nakit ihtiyacını karşılamaya yönelik bir kredi türüdür. Spot kredinin toplam tutarı vadesi ve faiz oranı kredinin kullandırıldığı tarihte belirlenir ve vade sonuna kadar sabittir ve kredinin tamamı bir defada kullandırılır. Faiz ve diğer masraflarla birlikte kredinin tahsili dönem sonunda yapılmaktadır. Spot krediler TL ya da yabancı para cinsinden olabilir. Faiz oranları yükseldiği zaman bile, vade sonuna kadar kredinin açıldığı tarihteki faiz oranı geçerli olacağı için firmayı faiz oranı dalgalanmalarından korumakta ve bu haliyle firma açısından nakit yönetiminde önemli bir kolaylık sağlamaktadır.

25 NAKİT KREDİLER

Taksitli Ticari Krediler: Ticari faaliyetle uğraşan gerçek ve tüzel kişiler bankalardan belli bir ödeme planına bağlı olarak taksitli kredi kullanabilmektedir. Bu krediler hem işletme sermayesi gereksinmelerinin karşılanması hem de yatırımların finansmanına yönelik olarak yani “bir firmanın, stoklarını finanse etmek ya da üretim kapasitesini artırmak için makine/ekipman alımında veya yenilenmesinde, hammadde alımlarında, teknolojik altyapı yatırımlarında veya yenilenmesinde finansman sağlamak amacıyla ve iş yerinde yapılacak her türlü tadilat ve değişikliği gerçekleştirmek amacıyla” kullandırılan kredi türüdür.

26 NAKİT KREDİLER

Ticari Kredili Mevduat Hesabı: Firmalar bankalarda vadesiz ticari mevduat hesabı açtırabilmektedirler. Bankalar ticari mevduat hesabı olan firmaya bir nakdi kredi limiti tanımlamakta ve aslında pozitif bakiyeli (alacak bakiye) çalışması gereken firmanın ticari mevduat hesabının negatif bakiyeye (borç bakiye) düşmesine izin verilerek firmanın kısa vadeli nakit gereksinimini karşılayabilmesine, örneğin çek ve senetlerini, fatura ve vergi ödemelerini gerçekleştirebilmesine imkân tanınmaktadır.

27 GAYRİNAKDİ KREDİLER

Gayrinakdi krediler; Bankaların müşterilerinin yükümlülüklerini veya borçlarını zamanında ödeneceği konusunda üçüncü kişilere karşı taahhüt altına girebilirler. Müşteri yükümlülüğünü yerine getiremediğinde banka gerekli ödemeyi yapacaktır. Banka yaptığı ödemeyi müşteriden tahsil edecektir. Gayrinakdi kredi olarak teminat mektupları, kabul kredileri ve müşteri adına verilen benzeri garanti ve güvenceler sayılabilir.

28 BİREYSEL KREDİLER

Bireysel krediler, gerçek kişilere ticari amaç dışında mal ve hizmet alımlarının finansmanına yönelik olarak sunulan kredilerdir. Batıda 1960’lı yıllarda yaygınlık kazanan bireysel kredilerin ülkemizde kullanımı 1980’li yılların sonlarına doğru başlamış, 1990’lı ve 2000’li yıllarda hızla yaygınlık göstermiştir. Bireysel krediler; 18 yaşını doldurmuş, medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip, kredinin anapara ve faiz ödemesini yapabilecek düzeyde geliri olan ücretliler ile serbest meslek sahibi olan gerçek kişilere verilebilmektedir.


Satın alınacak mal ya da hizmetler karşılığında kullandırılacak nakit krediler doğrudan müşteriye ödeneceği gibi satıcı firmaya da ödeme yapılabilir. Bankalara ve alınacak kredinin kullanım amacına, müşterinin ödeme gücüne ve bankaların uyguladıkları kredi politikasına bağlı olarak farklılık göstermektedir.

22.10.2014 tarihli ve 29153 sayılı Banka kartları ve kredi kartları hakkında yönetmelikte değişiklik yapılmasına ilişkin yönetmelik hükümlerine göre, mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dâhil olmak üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde taksitlendirme süresi dokuz ayı geçemez. Ayrıca bireysel kredilerde değişiklik yapan BDDK düzenlemesine göre elektrikli ve elektronik eşya, bilgisayar, araç kiralama, telekomünikasyon ve kuyumculukla ilgili işlemlerde taksit sayısı 6, beyaz eşya ve mobilya satışında ise 12 ayı geçemez. Gıda ve akaryakıt satışlarında ise taksitlendirme yapılamamaktadır. Konut kredileri hariç tüketici kredilerinin vadesi 36 ayı, taşıt kredilerinin vadesi ise 48 ayı geçemez.

30 BİREYSEL KREDİLER Bankalar

açısından:Kredi Riski

Verimlilik

Nakit Akışı

Çapraz Hizmet

Reklam

Yaygın plasman olanağı

Faiz ve komisyon gelirleri

Düzenli, daha düşük maliyetli kaynak tedariki

Çok sayıda ürünü pazarlama imkanı

Müşteri memnuniyeti


Müşteriler açısından:

Bireylerin hayatını kolaylaştıran hizmetler

Yoğun rekabet sonucu ucuz ve kaliteli hizmet elde edebilme


Bireysel Kredi Örnekleri


Taşıt Kredisi: Bankalarca gerçek ya da tüzel kişilere, yeni ya da ikinci el taşıt alımlarında kullanılmak üzere verilen kredilerdir. Genellikle kredi bedeli, krediyi talep edene değil satıcı firmaya ödenmektedir. Uygulamada değişiklikler olmakla birlikte yeni taşıtın KDV dahil fiyatı kadar kredi verilebilmektedir. İkinci el taşıtlar da ise sigorta şirketlerinin belirlemiş olduğu taşıt fiyatının %80’nine kadar kredilendirme yapılmaktadır.


Konut ve İşyeri Kredileri: Hazır konut ya da işyeri almayı düşünen gerçek kişilere finansman olanağı sağlayan bir kredidir. Bu tür kredi yeni tamamlanmış konut ya da işyeri için verileceği gibi kullanılmış konut ya da işyeri için de verilebilir. Kredi en az bir kişinin kefil olması ve krediye konu olan gayrimenkulün ipotek alınmasıyla kullandırılmaktadır.

6. Krediler

Documents

Transcript of 6. Krediler