ทฤษฎีการเรียนรู้

13

Click here to load reader

Transcript of ทฤษฎีการเรียนรู้

Page 1: ทฤษฎีการเรียนรู้

ทฤษฎี�การเร�ยนร� Leaning Theory

1 ทฤษฎี�การเร�ยนร� จาก การเก�บข้ อมู�ล (Retention Theory) ทฤษฎี�น��กล�าวว�า ความูสามูารถในการเร�ยนร� ข้��นอย��ก�บ ความูสามูารถท��จะ เก�บข้ อมู�ล และเร�ยกข้ อมู�ลท��เก�บเอาไว กล�บค#นมูา ท��งน��รวมูถ�ง ร�ปแบบข้องข้ อมู�ล ความูมูากน อยข้องข้ อมู�ล จากการเร�ยนร� ข้� �นต้ น แล วน'าไปปฏิ)บ�ต้)

2 ทฤษฎี�การเร�ยนร� โดยใช้ การโยกย ายปร�บเปล��ยนข้ อมู�ล (Transfer Theory) ทฤษฎี�น��กล�าวว�า การเร�ยนร� มูาจาก การใช้ ความูเช้#�อมูโยง ระหว�าง ความูเหมู#อน หร#อความูเก��ยวข้ องระหว�างข้ อมู�ลใหมู�ก�บข้ อมู�ลเก�า ทฤษฎี�น��ข้��นอย��ก�บ ข้ อมู�ลข้��นต้ นท��เก�บเอาไว ด วยเช้�นก�น

3 ทฤษฎี�ข้องความูกระต้#อร#อร น (Motivation Theory) ทฤษฎี�น��กล�าวว�า ความูสามูารถในการเร�ยนร� ข้��นอย��ก�บความูต้��งใจท��จะเร�ยนร� ท��งน��ข้��นอย��ก�บความูสนใจ ความูก�งวล การประสบความูส'าเร�จและผลท��จะได ร�บด วย เช้�น ถ าท'าอะไรแล วได ผลด� เด�กจะร� ส�กว�า ต้นเองประสบความูส'าเร�จ ก�จะมู�ความูกระต้#อร#อร น

4 ทฤษฎี�การเร�ยนร� แบบมู�ส�วนร�วมูอย�างจร)งจ�ง (Active Participation Theory)

ทฤษฎี�น��กล�าวว�า ความูสามูารถ ในการเร�ยนร� ข้��นอย��ก�บ ความูอยากจะเร�ยนร� และมู�ส�วนร�วมู ถ ามู�ความูอยากเร�ยนร� และอยากมู�ส�วนร�วมูมูาก ความูสามูารถในการเร�ยนร� ก�จะมู�มูากข้��น

5 ทฤษฎี�การเร�ยนร� จากการเก�บรวบรวมูและการด'าเน)นการจ�ดการก�บข้ อมู�ล (Information Processing Theory) ทฤษฎี�น�� ประกอบด วย 2 ส�วน ค#อ

ส�วน แรกพู�ดถ�ง ความูสามูารถในการจ'าระยะส��นข้องสมูอง ซึ่��งมู�ข้�ดจ'าก�ด สามูารถเก�บข้ อมู�ลเป1นกล2�มูก อน (Chunking) ได ประมูาณ 7 ข้ อมู�ล หร#อ 5-9 ค#อ 7 บวกลบ 2 ข้ อมู�ลก อนน��เป1นข้ อมู�ลท��มู�ความูหมูาย ซึ่��งอาจเป1นต้�วเลข้ หร#อค'าพู�ด หร#อต้'าแหน�งข้องต้�วหมูากร2ก หร#อใบหน าคน เป1นต้ น

ส�วน ท�� 2 พู�ดถ�ง TOTE มูาจาก Test-Operate-Test-Exit ทฤษฎี�น��น'าเสนอโดย มู)ลเลอร4 (Miller) และคณะ กล�าวว�า ต้ องมู�การประเมู)นว�า ได มู�การกระท'าท��บรรล2ว�ต้ถ2ประสงค4หร#อไมู� ถ าหาก บอกว�าไมู�บรรล2ว�ต้ถ2ประสงค4 ก�จะต้ องมู�การกระท'า หร#อปฏิ)บ�ต้)การใหมู�เพู#�อ ให บรรล2ว�ต้ถ2ประสงค4 ทฤษฎี�น��เป1นทฤษฎี�เก��ยวก�บการแก ไข้ป5ญหา

6 ทฤษฎี�การสร างองค4ความูร� ด วยต้นเอง หร#อ ทฤษฎี�คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู (Constructionism) เป1นทฤษฎี�การเร�ยนร� อ�กทฤษฎี�หน��ง ต้ามูความูเห�นข้อง อล�น ช้อว4 (Alan Shaw) กล�าวว�า เคยค)ดว�า ทฤษฎี�คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู เป1นทฤษฎี�เก��ยวก�บ การศึ�กษาเร�ยนร� แต้�ความูจร)ง มู�มูากกว�า การเร�ยนร� เพูราะสามูารถน'าไปใช้ ใน สภาวะการเร�ยนร� ในส�งคมู ได ด วย ช้อว4 ท'าการศึ�กษา เร#�องร�ปแบบ และ ทฤษฎี�การเร�ยนร� และพู�ฒนา เข้าเช้#�อว�า ในระบบการศึ�กษา มู�ความูส'าค�ญต้�อเน#�องไป ถ�ง ระบบโครงสร างข้องส�งคมู เด�กท��ได ร �บ

Page 2: ทฤษฎีการเรียนรู้

การสอนด วย ว)ธี�ให อย�างเด�ยว หร#อ แบบเด�ยว จะเส�ยโอกาส ในการพู�ฒนาด านอ#�น เช้�นเด�ยวก�บส�งคมู ถ าหากมู�ร�ปแบบ แบบเด�ยว ก�จะเส�ยโอกาส ท��จะมู�โครงสร าง หร#อพู�ฒนา ไปในด านอ#�น ๆ เช้�นก�น

ช้อว4 ได ให ความูหมูาย ข้องค'าว�า คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู ในร�ปแบบข้องพู�ฒนาการ ข้อง ส�งคมูและจ)ต้ว)ทยา ว�าเป1นแนวค)ด หร#อ ความูเข้ าใจ ท��เป1น คอนสต้ร�คท)ว)ซึ่��มู (Constructivism)

ค#อ ร�ปแบบท��ผ� เร �ยนเป1น ผ� สร างความูร� ไมู�ใช้�เป1น ผ� ร �บอย�างเด�ยว ด�งน��นผ� เร �ยน ก�ค#อ ผ� สอนน��นเอง แต้�ใน ระบบการศึ�กษาท2กว�นน�� ร�ปแบบโครงสร าง จะต้รงก�นข้ ามูก�บ ความูค)ดด�งกล�าว โดยคร�เป1น ผ� หย)บย#�นความูร� ให แล วก'าหนดให น�กเร�ยนเป1นผ� ร �บความูร� น� �น

อย�างไรก�ต้ามู คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู มู�แต้กต้�างจาก คอน-สต้ร�คท)ว)ซึ่��มู ต้รงท�� ทฤษฎี�คอนสต้ร�คท)ว)ซึ่��มู ค#อ ทฤษฎี�ท��กล�าวว�า ความูร� เก)ดข้��น สร างข้��นโดยผ� เร�ยน ไมู�ใช้�เป1นการให จากผ� สอนหร#อคร� ในข้ณะท�� คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู มู�ความูหมูาย กว างกว�าน�� ค#อ พู�ฒนาการข้องเด�ก ในการเร�ยนร� มู�มูากกว�า การกระท'า หร#อ ก)จกรรมู เท�าน��น แต้�รวมูถ�ง ปฏิ)ก)ร )ยาระหว�างความูร� ในต้�วเด�กเอง ประสบการณ4 และส)�งแวดล อมู ภายนอก หมูายความูว�า เด�กสามูารถเก�บข้ อมู�ล จากส)�งแวดล อมูภายนอก และเก�บเข้ าไป สร าง เป1นโครงสร าง ข้องความูร� ภายใน สมูองข้องต้�วเอง ข้ณะเด�ยวก�น ก�สามูารถเอา ความูร� ภายใน ท��เด�กมู�อย��แล ว แสดงออกมูา ให เข้ าก�บ ส)�งแวดล อมู ภายนอกได ซึ่��งจะเก)ดเป1น วงจรต้�อไป เร#�อย ๆ ค#อ เด�กจะเร�ยนร� เองจาก ประสบการณ4 ส)�งแวดล อมูภายนอก แล วน'าข้ อมู�ลเหล�าน�� กล�บเข้ าไปในสมูอง ผสมูผสานก�บความูร� ภายในท��มู�อย�� แล วแสดงความูร� ออกมูาส��ส)�งแวดล อมูภายนอกด�งน��น ทฤษฎี�คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู จ�งให ความูส'าค�ญ ก�บโอกาสและ ว�สด2ท��จะใช้ ใน การเร�ยนการสอน ท��เด�กสามูารถน'าไปสร างความูร� ให เก)ดข้��นภายใน ต้�วเด�ก เองได ไมู�ใช้�ซึ่��งไมู�ใช้�ว)ธี�ท��เก)ดประโยช้น4ก�บเด�ก คร�ต้ องเข้ าใจธีรรมูช้าต้) ข้องกระบวนการเร�ยนร� ท��เด�กก'าล�ง เร�ยนร� อย�� และช้�วยเสร)มูสร าง กระบวนการ เร�ยนร� น� �นให เป1นไปได ด�ข้��น ต้ามูธีรรมูช้าต้)ข้องเด�ก แต้�ละคน คร�ควรค)ดค น พู�ฒนาส)�งอ#�น ๆ ด วย เช้�น ค)ดค นว�าจะให โอกาสแก�ผ� เร �ยน อย�างไรจ�งจะให ผ� เร �ยนสามูารถ สร างความูร� ข้��นเองได ถ าเราให ความูสนใจเช้�นน�� เราก�จะหาทางพู�ฒนา และสร าง ว�สด2อ2ปกรณ4 ประกอบการเร�ยน การสอนใหมู� ๆ หร#อหาว)ธี�ท�� จะใช้ อ2ปกรณ4การเร�ยน การสอน ท��มู�อย��ให เป1น ประโยช้น4ด วย ว)ธี�การเร�ยนแบบใหมู� ค#อ การสร างให ผ� เร �ยน สร างโครงสร างข้อง ความูร� ข้��นเอง

ซึ่� มู�วร4 พูาร4เพู)ร4ท (Seymour Papert) และ ศึาสต้ราจารย4 มู)ทเช้ล เรสน)ก (Mitchel

Resnick) มู�ความูเห�นว�า ทฤษฎี� คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู ค#อ ทฤษฎี�การศึ�กษาการเร�ยนร� ท��มู�พู#�นฐานอย��บนกระบวนการการสร าง 2 กระบวนการด วยก�น

ส)�งแรก ค#อ ผ� เร �ยนเร�ยนร� ด วย การสร างความูร� ใหมู� ข้��นด วยต้�วเอง ไมู�ใช้�ร �บแต้�ข้ อมู�ล ท��หล��งไหลเข้ ามูา ในสมูองข้องผ� เร�ยน เท�าน��น โดยความูร� จะเก)ดข้��นจาก การแปลความูหมูาย ข้องประสบการณ4ท��ได ร �บ

Page 3: ทฤษฎีการเรียนรู้

ส)�งท��สอง ค#อ กระบวนการการเร�ยนร� จะมู�ประส)ทธี)ภาพูมูากท��ส2ด หากกระบวนการน��น มู�ความูหมูายก�บ ผ� เร �ยนคนน��นมู2�งการสอน การป=อนความูร� ให ค)ดค นแต้�ว)ธี�ท��จะสอนอย�างไรจ�งจะได ผล ซึ่��งไมู�ใช้� ว)ธี�ท��เก)ดประโยช้น4ก�บเด�ก คร�ต้ องเข้ าใจ ธีรรมูช้าต้) ข้อง กระบวนการเร�ยนร� ท��เด�กก'าล�ง เร�ยนร� อย�� และช้�วยเสร)มูสร างกระบวนการ เร�ยนร� น� �นให เป1นไปได ด�ข้��นต้ามูธีรรมูช้าต้)ข้องเด�กแต้�ละคนคร�ควรค)ดค นพู�ฒนาส)�งอ#�น ๆ ด วย เช้�น ค)ดค นว�า จะให โอกาสแก�ผ� เร �ยนอย�างไรจ�งจะให ผ� เร �ยนสามูารถสร างความูร� ข้��นเองได ถ าเราให ความูสนใจเช้�นน�� เราก�จะหาทางพู�ฒนาและสร างว�สด2อ2ปกรณ4ประกอบการเร�ยนการสอนใหมู� ๆ หร#อหาว)ธี�ท��จะใช้ อ2ปกรณ4 การเร�ยนการสอน ท��มู�อย��ให เป1นประโยช้น4ด วยว)ธี�การเร�ยนแบบใหมู� ค#อการสร างให ผ� เร �ยนสร างโครงสร าง ข้องความูร� ข้��นเอง

มู� ความูหมูายก�บผ� เร �ยนคนน��นทฤษฎี�คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู บอกว�า การจะให การศึ�กษาก�บเด�กข้��นอย��ก�บว�า เรามู�ความูเช้#�อว�า ความูร� เก)ดข้��น ได อย�างไร ถ าหากเราเช้#�อว�าความูร� เก)ดจากการท��เด�กพูยายามูจะสร างความูร� ข้��นเอง การให การศึ�กษาก�จะต้ อง ประกอบด วย การด�งเอา ความูร� น�� ออกมูาจากเด�ก ด วยการข้อให เด�กท'าก)จกรรมูต้�าง ๆ หร#อต้อบค'าถามู ท��จะใช้ ความูร� น� �น และให โอกาสเด�กมู�ส�วนร�วมู ในก)จกรรมู ท��จะท'าให เก)ดกระบวนการสร างความูร� ในทางต้รงข้ ามูถ าเราเช้#�อว�าความูร� เก)ดข้��นจากประสบการณ4ภายนอก การให การศึ�กษา ก�จะต้ อง ประกอบด วย การให ประสบการณ4ท��ถ�กต้ องก�บเด�ก แสดงให เด�กเห�นถ�งว)ธี�ท��ถ�กต้ องท��จะท'าก)จกรรมูต้�าง ๆ หร#อบอกค'าต้อบท��ถ�กต้ อง ให ก�บเด�ก ว)ธี�น��ค#อ การศึ�กษาในสมู�ยก�อนน��นเอง

ซึ่�มู�วร4 พูาร4เพู)ร4ท ได กล�าวว�า การศึ�กษาท��ด�ไมู�ได มูาจากการหาว)ธี�การสอนท��ด�ให คร�สอนเด�ก ต้�มูาจากการให โอกาสท��ด�ท��เด�ก จะได สร างความูร� การเร�ยนร� ท��ด�จะเก)ดข้��นได ถ าหากเด�กได มู�ส�วนในการสร างส)�งท��มู�ความูหมูาย ยกต้�วอย�างเช้�น การสร างประสาททราย การเข้�ยนบทกลอน การสร างเคร#�องจ�กร หร#อการแต้�งเร#�อง เป1นต้ น

ช้อง เป>ยเจต้4 (Jean Piaget) น�กจ)ต้ว)ทยาช้าวสว)สผ� มู�ช้#�อเส�ยงมูาก มู�ความูค)ดเห�นว�าเด�ก ๆ ไมู�ใช้�ท�อท��ว�างเปล�า ท��ผ� ใหญ�จะเทข้ อมู�ล และความูร� ต้�าง ๆ เข้ าไป เด�กค#อผ� สร างความูฉลาดและการเร�ยนร� ข้องเข้าเอง จะเห�นว�าเด�กเป1นผ� มู�ความูสามูารถ มู�พูรสวรรค4ท��จะเร�ยนร� ได ต้ลอดเวลา เด�กเร)�มูเร�ยนร� จากประสบการณ4ในโลกน�� ต้��งแต้�แรกคลอดและมู�ส)�งเหล�าน��มูาต้��งแต้�ก�อนเข้ าโรงเร�ยนด วยซึ่'�า ซึ่��งเร�ยกว)ธี�น��ว�า เป>ยเจต้4เล)ร 4นน)�ง (Piagetian Learning)

ค#อ การเร�ยนร� โดยไมู�ต้ องได ร�บการสอน เช้�น เด�กพู�ดได โดยไมู�ต้ องจ�บมูาน��งสอน หร#อเด�กสามูารถเร�ยนร� ร�ปทรงเรข้าคณ)ต้ต้�าง ๆ จากส)�งแวดล อมู หร#อเร�ยนร� ว)ธี�ต้�อรองก�บพู�อแมู�โดยไมู�ต้ องร�บการสอน เป1นต้ น

ทฤษฎี� ข้องว�ฒนธีรรมูและส�งคมู ผ� เช้��ยวช้าญ ช้#�อ เลฟ ว�กอต้สก� (Lev Vygotsky) ซึ่��งใช้ ทฤษฎี�น��กล�าวว�า ส�งคมูและว�ฒนธีรรมูเป1นส�วนหน��งท��จะส�งเสร)มูความูฉลาดและกระบวนการเร�ยนร� ใน พู�ฒนาการข้องเด�ก ว�กอต้สก� เช้#�อว�า ต้�วเรามู�ปฏิ)ก)ร )ยามู�ส#�อส�มูพู�นธี4ก�บส�งคมูและว�ฒนธีรรมู ซึ่��งจะท'าให เราเป1นมูน2ษย4ท��มู�ความูฉลาดและแต้กต้�างจากส�ต้ว4ว�กอต้สก� ได กล�าวว�า เด�กเร�ยนร� ส�ญล�กษณ4ต้�าง ๆ และค'าพู�ดเป1นคร��งแรกจากส�งคมู ซึ่��ง

Page 4: ทฤษฎีการเรียนรู้

ความูฉลาดความูสามูารถ ในการส#�อสารด านภาษาน��เองเป1นพู#�นฐานท��ท'าให เด�กแต้กต้�างจากส�ต้ว4

ว� กอต้สก� ได ยกต้�วอย�างข้องการเร�ยนร� การสร างความูร� ในต้�วเด�กจากส)�งแวดล อมูภายนอก เช้�น เร#�องข้องการช้�� การท��เด�กจะช้��ส)�งต้�าง ๆ ได จะเร)�มูต้ นด วยเด�กยกมู#อข้��นเพู#�อไปคว าข้องต้รงหน า แต้�ข้องน��นอาจจะอย��ไกลเก)นไป น)�วจ�งกางอย��กลางอากาศึ ต้รงน��จะท'าให เห�นข้��นต้อนค#อเร)�มูด วยการเคล#�อนไหวมู#อข้องเด�ก เมู#�อเด�กไมู�สามูารถคว าข้องได ก�จะเปล��ยนเป=าหมูายซึ่��งอาจเป1นค2ณแมู�ท��อย��ข้ าง ๆ ค#อ เปล��ยนจากว�ต้ถ2มูาหาบ2คคล โดยมู#อก�ย�งช้��ไปย�งส)�งข้องท��ต้นต้ องการ เหต้2การณ4น��จะช้�วยสอนเด�กให เข้ าใจว�าการเอ#�อมูมู#อไปคว าข้องหร#อช้��ไปท�� ข้อง จะเป1นการบอกความูต้ องการว�าต้ องการข้องช้)�นน�� เด�กได เร�ยนร� จากการกระท'าก�อน ค#อ เมู#�อเข้ากางมู#อหร#อช้��มู#อข้��นไปเพู#�อจะคว าข้อง หล�งจากน��นค2ณแมู�หร#อส)�งแวดล อมูภายนอกก�จะเสร)มูสร างให เด�กเร�ยนร� ว�า การช้��หร#อกางน)�วไปท��ว�ต้ถ2 ค#อ การช้�� ส�ญล�กษณ4ต้�าง ๆ เช้�นน�� จะมู�ความูหมูายเมู#�อเด�กคนน��นหร#อ ผ� เร �ยนก�บส)�งแวดล อมู พู�อแมู� คนเล��ยงมู�ความูเข้ าใจต้รงก�น ผ� ใหญ�เข้ าใจความูต้ องการข้องเด�ก เข้ าใจส�ญล�กษณ4ข้องน)�วท��กางออกว�าน��ค#อการช้��และสนองต้อบ เช้�นน��ก�จะท'าให เด�กร� จ�กการช้�� เป1นการเร�ยนร� ด วยต้นเองน��นเอง

แต้� ทฤษฎี�ข้อง ว�กอต้สก� ก�ถ�กน�กการศึ�กษาท�านหน��งว)พูากษ4ว)จารณ4ว�า การเร�ยนร� ภายในต้�วเด�กเอง เก)ดข้��นก�อนท��จะได ส�มูผ�สก�บส�งคมู ส)�งแวดล อมู และว�ฒนธีรรมูอย�างไรก�ต้ามู น�กการศึ�กษาท�านอ#�น เช้�น พูอล คอบบ4 (Paul Cobb) และ อล)ซึ่าเบ�ธี บอต้ต้4 (Alizabeth Bott) ก�ได สร2ปว�า ความูฉลาดและการเร�ยนร� ต้ องการท��ง ป5จจ�ยภายใน และ ป5จจ�ยภายนอก ค#อ ผ� เร �ยนจะต้ องได ข้ อมู�ล จาก ส)�งแวดล อมูภายนอก ในข้ณะเด�ยวก�น ก�จะต้ องน'า ข้ อมู�ลภายนอก เข้ ามูาผสมูผสานก�บ ความูร� หร#อ โครงสร าง ท��มู�อย��ในต้�วเอง และสร างเป1นความูร� ใหมู� ด�งน��นจ�งเก)ดสะพูานเช้#�อมูโยงระหว�างส)�งแวดล อมูหร#อป5จจ�ยภายนอก ส�งคมู ว�ฒนธีรรมู และการเร�ยนร� ท��เก)ดข้��นในต้�วข้องผ� เร�ยนเอง ซึ่��งคนเราไมู�ได ร�บความูค)ดมูาจากคนอ#�น แต้�เราสร างความูค)ดข้��นมูาเอง

หาก จะสร2ปต้ามูทฤษฎี�น�� สร2ปได ว�า ความูฉลาดข้องคนเรา ไมู�ใช้�ค2ณสมูบ�ต้)ข้องคนคนน��น และไมู�ได เก)ดจาก คนคนน��น คนเด�ยว แต้�เป1นปฏิ)ก)ร)ยาระหว�างคนคนน��นก�บส)�งแวดล อมูรอบข้ าง ซึ่��งรวมูถ�งบ2คคลรอบข้ างด วยทฤษฎี�ข้��นต้อนการ มู�ความูค)ดสร างสรรค4ในการแก ป5ญหา วอลล)ส (Wallis) ได แบ�ง ข้��นต้อนการมู� ความูค)ดสร างสรรค4 ในการแก ป5ญหา ออกเป1น 4 ข้��นต้อนด วยก�น ค#อ

ระยะแรก เป1นช้�วงเต้ร�ยมูพูร อมู (Preparation) เป1นช้�วงค นหาว�าป5ญหาค#ออะไร ข้��นต้อนน��ใช้ สมูองข้ างซึ่ ายท'างาน

ข้��น ต้อนต้�อไป เป1นช้�วงค)ดว)เคราะห4ป5ญหา (Incubation) เป1นช้�วงเวลาท��เราต้��งหล�กค)ดป5ญหาท��พูบในข้��นแรกว�าเป1นป5ญหาจร)งหร#อไมู� และจะแก ป5ญหาอย�างไร ข้��นต้อนน��อาจต้ องใช้ เวลานานน�บนาท� หร#อเป1นว�น หร#อเป1นส�ปดาห4 บางคร��งอาจเป1นป> ซึ่��งข้��นต้อนน�� ใช้ สมูองข้ างข้วาท'างาน

Page 5: ทฤษฎีการเรียนรู้

ข้��น ต้อนต้�อไป เป1นช้�วงเก)ดความูค)ดท��จะแก ป5ญหา (Illumination) ความูค)ดในการแก ป5ญหา จะเก)ดข้��นอย�างมูากมูายในช้�วงเวลาส��น ๆ อาจแค�ไมู�ก��นาท�หร#อไมู�ก��ช้� �วโมูง ข้��นต้อนน��ข้��นอย��ก�บสมูองข้ างข้วา

ข้��น ต้อนส2ดท าย ค#อ ปฏิ)บ�ต้)การแก ป5ญหา (Varification) เป1นช้�วงท��จะเก)ดผลปฏิ)บ�ต้) หร#อก)จกรรมูแก ป5ญหา ท��ต้�อเน#�องมูาจากการค)ดว)เคราะห4ป5ญหาแล ว และถอยหล�งไปต้��งหล�กค'าน�งถ�งป5ญหาและว)ธี�แก ไข้ ข้��นต้อนน��จะกล�บไปใช้ สมูองข้ างซึ่ าย

นอกจากน�� โรเจอร4 วอน โอช้4 (Roger von Oech) ได เสนอทฤษฎี�การเก)ดความูค)ดสร างสรรค4ในการแก ป5ญหา โดยแบ�งข้��นต้อนออกเป1น 7 ข้��นต้อนด วยก�น

เร)�มูจากข้��นแรกมู�ความูกระต้#อร#อร นท��จะแก ป5ญหา (Motivation)

ข้��นต้อนท�� 2 ค นหาข้ อมู�ลโดยมูองออกไปในวงกว างและหาข้ อมู�ลต้�าง ๆ เข้ ามูา ข้��น ต้อนท�� 3 เป1นการเก�บข้ อมู�ลมูาปร�บปร2งเปล��ยนแปลง (Manipulation) อาจมู�

การแก ไข้หร#อก'าจ�ดข้ อสมูมูต้)ฐานเก�า ๆ แล วสร างความูค)ดใหมู� ๆ ข้��นมูา ข้��น ต้อนท�� 4 เป1นช้�วงข้องการว)เคราะห4ป5ญหา (Incubation) เป1นช้�วงท��เด)นออก

มูาจากป5ญหา มูาต้��งหล�กค)ดว)เคราะห4ป5ญหาและมูองล�กไปหลาย ๆ ด าน การท��ไมู�แก ป5ญหาในท�นท�จะเป1นผลด� เพูราะจะได พู�ฒนาความูค)ดต้�าง ๆ สรรหาความูค)ดท��ด�กว�า

ข้��นต้อนท�� 5 เป1นระยะท��มู�ความูค)ดต้�าง ๆ ผ2ดข้��นมูามูากมูาย (Illumination) แล วพูยายามูเก�บข้ อมู�ลหร#อ ความูค)ดเหล�าน��เอาไว เพูราะฉะน��นเราไมู�ควรใช้ เวลาท'างานต้ลอดท��งว�น ควรจะมู�เวลาท��ใช้ ความูค)ดสร างสรรค4ด วย หล�งจากน��นเป1น ช้�วงท��มู�การปฏิ)บ�ต้)เพู#�อแก ไข้ป5ญหาแบบสร างสรรค4

ข้��นต้อนท�� 6 เป1นการต้ องต้�ดส)นใจว�าจะเล#อกแก ป5ญหาอย�างไร (Evaluation)

แมู ว�าความูค)ดท��เก)ดข้��นน��นจะไมู�สมูบ�รณ4แบบก�ต้ามู ข้��นต้อนส2ดท าย ค#อ การลงมู#อปฏิ)บ�ต้)ต้ามูท��ได ต้�ดส)นใจไว (Action)

ย�ง มู�ทฤษฎี�เก��ยวก�บการเร�ยนร� ต้�าง ๆ อ�ก อย�างเช้�น ทฤษฎี�ข้อง คาร4ล จ2ง (Carl Jung) ท��ว�า ต้ องมู�ว)ธี�การสอน ท��ท'าให คน แต้�ละคนไมู�ว�า จะมู�ความูสามูารถมูากน อยเพู�ยงใดมู�ความูแต้กต้�างก�นมูากน อยแค�ไหน สามูารถท'าส)�งต้�าง ๆ ได เต้�มูท�� เต้�มูความูสามูารถ เต้�มูศึ�กยภาพูข้องต้น

การเร�ยนร� โดยผ�านการเล�น

การเล�นเป1นพู#�นฐานข้องความูฉลาดช้น)ดสร างสรรค4 แต้�การเล�นจะต้ องมู�การพู�ฒนา เด�กท��มู�คนเล�นด วยจะร� จ�กเล�นเป1น แต้�เด�กท��ไมู�เคยมู�ใครเล�นด วยก�จะเล�นไมู�เป1นและอาจจะเป1นเด�กท��มู�ป5ญหาใน อนาคต้ได

น)ทานสร างสรรค4จ)นต้นาการพู#�นฐานข้องการเล�นร�ปแบบหน��ง ค#อ การเล�าน)ทาน เด�กช้อบให ผ� ใหญ�เล�าน)ทานให ฟ5งก�อนจะพู�ดได ด วยซึ่'�า ความูเข้ าใจไมู�ใช้�ส)�งท��ส'าค�ญ แต้�เส�ยงท��เล�าท'าให เด�กสนใจ ต้#�นเต้ น สะกดเด�กให

Page 6: ทฤษฎีการเรียนรู้

น��งน)�ง จ องมูองต้าโต้ อ าปากหวอ และสร างภาพูพูจน4ข้��นในสมูองเด�ก เด�กผ� หญ)งคนหน��งบอกว�าเธีอสนใจฟ5งว)ทย2มูากกว�าโทรท�ศึน4 เพูราะ ภาพูพูจน4ท��เก)ดข้��นจากการฟ5งว)ทย2สวยงามูกว�าในโทรท�ศึน4มูาก

ค'า พู�งเพูยข้องอ�ลเบ)ร4ต้ ไอสไต้น4 มู�อย��ว�า "ถ าต้ องการให เด�กฉลาดก�ต้ องเล�าน)ทานให เด�กฟ5ง แต้�ถ าต้ องการให ฉลาดมูากย)�งข้��น ก�ต้ องเล�าน)ทานมูากมูากมูากหลาย ๆ เร#�อง"

ใน น)ทานเร#�องล�กหมู� 3 ต้�ว พู�อหมู�จะแต้�งต้�ว ใส�เส#�อ ถ#อไมู เท า ซึ่��งจะเป1นส�ญล�กษณ4ข้องพู�อในจ)ต้ใจเด�ก ส�ญล�กษณ4น�� จะเป1น พู#�นฐานข้องความูค)ด ความูเข้ าใจ ในส)�งต้�าง ๆ ต้�อไป การท'างาน สร างส�ญล�กษณ4น�� จะต้ องใช้ สมูองส�วน ล)มูบ)กเบรน หร#อ สมูองส�วน ท��เก��ยวก�บ อารมูณ4ท'างาน ร�วมูก�บ สมูองส�วน น�โอคอร4เท�กซึ่4 ซึ่��งสมูองสองส�วนน�� จะท'าหน าท��ส'าค�ญ ในเร#�องข้อง ความูฝั5น และ การสร างจ)นต้นาการ ท'าให เก)ดการสร าง ภาพูพูจน4ข้องส�ญล�กษณ4ข้��น

เด�ก ว�ย 5 ข้วบข้��นไป จะเข้ าใจน)ทาน ท��ฟ5งได ด�ข้��นเร�วข้��น เพูราะเด�กมู�ความูสามูารถ ใน การสร างภาพูพูจน4 ได อย�างรวดเร�ว และใช้ พูล�งงาน น อยกว�าเด)มู เด�กควรได ฟ5งน)ทานมูาก ๆ เพูราะท2กคร��งท��ได ฟ5งน)ทานใหมู� ๆ จะเก)ดการสร างเคร#อข้�ายเส นใยประสาทใหมู� ๆ และเด�กควรได ฟ5ง น)ทานเร#�องเด)มู ซึ่'�าแล วซึ่'�าอ�ก ไมู�ใช้�เพู#�อ จะเร�ยนร� หร#อจดจ'า เพูราะเด�กฟ5งคร��งเด�ยว ก�จ'าได แล ว แต้�การเล�าน)ทานซึ่'�า ๆ จะท'าให เคร#อข้�ายเส นใยประสาท ท��จะสร าง ภาพูพูจน4 สร างไข้มู�นสมูองห2 มูรอบเส นใยประสาท

เพูราะฉะน��น การเล�าน)ทานหลาย ๆ เร#�องและเล�าซึ่'�า ๆ จะเป1น การสร าง เคร#อข้�ายเส นใยประสาท ให เพู)�มูมูากข้��นอย��คงท�� และ ท'างาน มูากข้��น ซึ่��งจะส�ง ผลด�ต้�อการเร�ยนร� ในอนาคต้ โดยเฉพูาะ ในเร#�องข้อง การสร างความูค)ด จ)นต้นาการ ความูสนใจ และความูต้��งใจ ในการเร�ยนร�

โรงเร�ยน บางแห�งในสหร�ฐอเมูร)กา ใช้ ว)ธี�เล�าน)ทานให เด�กฟ5ง บางคร��งเล�าน)ทาน เร#�องเด)มูซึ่'�าอย�� หลายว�น ก�อนจะเล�าเร#�องใหมู� หล�กข้องการเล�า น)ทานซึ่'�า ก�เพู#�อสร างให เก)ด เส นใยประสาท ท��มู� �นคงและเพู)�มูข้��น เมู#�อเคร#อข้�ายเส นใยประสาทเหล�าน��คงท��แล ว จะเก)ดกลไกต้รงก�นข้ ามู หมูายความูว�าเด�กสามูารถน'าข้ อมู�ลจาก ภาพูพูจน4หร#อจ)นต้นาการ ท��วาดไว มูาใช้ ต้อบสนองส)�งกระต้2 นภายนอก อย�างถ�กต้ อง ต้รงน��เป1นข้��นต้อนแรกข้องความูค)ดสร างสรรค4

ต้�วอย�างเช้�น เราเล�าน)ทานเร#�องล�กหมู� 3 ต้�วให เด�กฟ5งท2กว�น แล วอย��มูาว�นหน��งข้ณะท��เราน��งทานข้ าวอย��ท��โต้Bะ เด�กก�บอกว�า "ร อนจ�งเลย เราจะต้ องไปเด)นเล�นในปCาแล วละ" ผ� ใหญ�ควรเข้ าไปมู�ส�วนร�วมูในการเล�นข้องเด�กด วย ค#อล2กจากโต้Bะท'าเป1นเด)นในปCา เมู#�อถ�งต้อน หมูาปCาเกเร จะเข้ ามูาก)นล�กหมู� เด�กอาจร องว�า "เส�ยงเคาะประต้� โอ..มู�นเป1นหมูาปCาต้�วใหญ� เอ าว)�งไปหาท��ซึ่�อนก�นเร�ว" ผ� ใหญ�ก�ต้ องล2กข้��น ว)�งหน�ไปซึ่�อน ก�บเด�กด วย

อ�กต้�วอย�างหน��ง เมู#�อเด�ก 5 ข้วบคนหน��ง เห�นรถว)�งมูา ต้ามูถนน อย�างรวดเร�ว ก�เก�บข้ อมู�ลต้รงน��ไป สร างจ)นต้นาการ ไปหย)บหลอดด าย ข้องแมู�ท��ล)�นช้�ก มูาสมูมู2ต้)เป1น รถยนต้4 แล วเล�น

Page 7: ทฤษฎีการเรียนรู้

ไถไปไถมูา เป1นช้��วโมูง ส�งเส�ยงบร#�น ๆ เหมู#อนรถยนต้4 บ�งค�บหลอด ด ายให เล��ยวซึ่ ายเล��ยวข้วาส�งเกต้ได ว�า น)ทานส'าหร�บเด�กเล�ก ๆ มู�กประกอบด วยส�ต้ว4เป1นส�วนใหญ� ไมู�ว�าน)ทานข้องช้าต้)ใด จะต้ องมู�น)ทานท��จ)นต้นาการ ให ส�ต้ว4เป1น เหมู#อน คนหร#อเป1น ส�ญล�กษณ4แทนคน เช้�น น)ทานท��ให ส�ต้ว4เป1น พูระราช้าหร#อเป1นเจ าช้ายส2ดหล�อ เป1นต้ น ส�ญล�กษณ4เหล�าน��มู� ความูหมูายด วย อย�างเช้�น หมู�ท'าให น�กถ�งคนข้��อาย ข้��ข้ลาด ส)งโต้แทนคนท��มู�อ'านาจ นกฮู�กเป1นส�ญล�กษณ4ข้องความูฉลาด เป1นต้ น

การศึ�กษาว)จ�ยเก��ยวก�บ ความูฝั5นพูบว�า ส�วนใหญ�แล ว ความูฝั5นข้องเด�ก จะเป1นส�ต้ว4ท��เป1นส�ญล�กษณ4แทนคนเก#อบท��งส)�นเร#�องน��เราจะเห�นได จากต้�วการ4ต้�นข้องวอลซึ่4ด)สน�ย4 ซึ่��งได ร�บการออกแบบให เป1นส�ต้ว4เส�ยส�วนใหญ� และมู�กเป1นส�ต้ว4ท��มู�ห�วโต้หน าย)�มู การออกแบบให เป1นส�ต้ว4ห�วโต้เปร�ยบเสมู#อน เด�กซึ่��งมู�ส�ดส�วนระหว�างศึ�รษะก�บต้�วต้�างก�นมูากเมู#�อเท�ยบก�บผ� ใหญ�ส�ต้ว4ท��เป1นส�ญล�กษณ4แทนคนใน จ)นต้นาการ ข้องเด�กจะหายไปและถ�กแทนท��ด วย เร#�องราวข้องคนจร)ง ๆ เมู#�อเด�กอาย2ประมูาณ 7 ป> ต้อนน��ธีรรมูช้าต้) ท'าให พู�ฒนาการข้อง สมูองคนเราสมูบ�รณ4

การเล�นสมูมู2ต้)

เราจะส�งเกต้เห�นว�าใน ข้ณะท��เด�กเล�นสมูมู2ต้)เด�ก จะพู�ดค2ยต้ลอดเวลา ด�งท��เคยกล�าวมูาแล วว�า การเร�ยนร� ภาษาข้องเด�ก ในช้�วงแรกเร)�มู จะเร�ยนร� อย�างเป1น ร�ปธีรรมู ค#อ เมู#�อเด�กได ย)นค'าพู�ด เด�กก�จะสร างภาพูพูจน4หร#อ จ)นต้นาการ ข้��นมูา ในการเล�น ก�เช้�นก�นเด�ก จะสร างจ)นต้นาการ ข้��นมูาจากค'าพู�ดข้องต้�วเอง โดยใช้ โลกภายใน (Inner World) ค#อ สมูองข้องเด�ก การเล�นแบบสมูมู2ต้)น�� ส�วนท��เป1นจร)ง ก�ย�งเป1นจร)งอย�� เด�กร� ด�ว�า หลอดด ายไมู�ใช้�รถยนต้4จร)ง ๆ เหมู#อนก�บท��กว�เปร�ยบเท�ยบทะเลสาปด��ง พูลอยส�น'�าเง)นหร#อไพูล)น

การ เล�นสมูมู2ต้)ข้องเด�ก เมู#�ออาย2 7 ป>ข้��นไป เด�กจะเข้ าส��โลกแห�งความูเป1นจร)ง มูากข้��น ส�ต้ว4ในสายต้า ข้องเด�กว�ยน�� จะเปล��ยนจาก ส�ต้ว4ท��เป1นส�ญล�กษณ4 ใน จ)นต้นาการ กลายเป1นส�ต้ว4จร)ง ๆ เด�กต้ องการร� เร #�อง ความูส�มูพู�นธี4ระหว�าง ส�ต้ว4ก�บมูน2ษย4 มูากข้��น จะเร)�มูมูองหา แบบอย�าง หร#อ ต้�วอย�างเพู#�อ เล�ยนแบบ เช้�น เด�กอาย2 9 ป> จะไปหา หมูวกคาวบอย มูาใส� แล วเอาไมู กลมู ๆ มูาท'าเป1นปEน สมูมู2ต้)ว�า ต้�วเองเป1น คาวบอย เหมู#อนท��เห�นใน ภาพูยนต้ร4การเล�นแบบน�� จะค�อย ๆ เปล��ยนไปเมู#�ออาย2มูากข้��น จนกระท��งอาย2 11-12 ป> จ�งจะเล�นอย�างมู� กฎีเกณฑ์4มูากข้��น มู�การเถ�ยงก�นว�า "เธีอแพู ฉ�นไมู�แพู " หร#อ "ไมู�ย2ต้)ธีรรมู" ซึ่��งการเล�นอย�างมู� กฎีเกณฑ์4น�� จะค�อย ๆ เปล��ยนเด�กให มู� ความูค)ดใกล เค�ยงผ� ใหญ� โดยเปล��ยน จากเด�ก มูาเป1นว�ยร2 �น แล วมูาเป1นผ� ใหญ� ท��มู�ความูร�บผ)ดช้อบ ต้�อส�งคมู ร�บผ)ดช้อบ ในการท��จะเป1น ผ� ปกครองผ� อ#�น ซึ่��งเป1น ความูร�บผ)ดช้อบ ท��ต้ องการ การควบค2มูต้�วเองอ ย�างมูากส'าหร�บเด�กโต้ น)ทานอภ)น)หาร เร#�องเก��ยวก�บว�รบ2ร2ษหร#อประว�ต้)บ2คคลส'าค�ญต้�าง ๆ หร#อบ2คคลท��มู�ความูเส�ยสละ มู�ค2ณงามูความูด� มู�ความูกล าหาญ มู�ความูอดทนหมู��นเพู�ยร เป1นส)�งจ'าเป1นมูากต้�อพู�ฒนาการข้องเด�กว�ยน��

Page 8: ทฤษฎีการเรียนรู้

การเล�นในร�ปแบบอ#�นท��ส�งเสร)มูกระบวนการเร�ยนร�

เด�กในช้�วงอาย2ประมูาณ 7-11 ป> เป1นช้�วงท��เหมูาะสมูใน การสร างเสร)มูท�กษะต้�าง ๆ รวมูถ�งการร องเพูลงด วย การเร�ยนการสอน โดยใช้ เส�ยงเพูลง เส�ยงดนต้ร� การเคล#�อนไหวร�างกาย เป1นอ�กร�ปแบบหน��ง ข้อง การเล�นข้องเด�ก ซึ่��งมู�ประโยช้น4มูาก เน#�องจาก เป1นการเปGดสมูอง หร#อ สร างสรรค4สมูอง ให มู�โอกาสได เร�ยนร� มูากข้��น

การเล�น การร องร'าท'าเพูลง ท��แทรกเป1นส�วนหน��งใน ช้�ว)ต้ประจ'าว�น จะท'าให เด�กมู� จ)นต้นาการอย�างอ)สระ มู�การใช้ และเก)ด เคร#อข้�ายเส นใยประสาท ใหมู� ๆ ท'าให การเร�ยนร� เป1นไปโดยสมูบ�รณ4เช้�นเด�ยวก�น มูาร4กาเร�ต้ มู��ด (Margaret Mead) บอกว�า การเร�ยนร� จะไมู�สามูารถเก)ดข้��นได เลยถ าไมู�มู�เร#�องข้องศึ)ลปะมูาช้�วย ศึ)ลปะไมู�ใช้�ส)�งท��ต้ องสอนแต้�น'ามูาใช้ เป1นว)ธี�การสอนเร#�องต้�าง ๆ

พู�ฒนาการข้องกระบวนการค)ดในเด�ก

เด�กอาย2 11 ป>จะเร)�มูเร�ยนร� ท��จะเล#อกท'าส)�งต้�าง ๆ เร�ยนร� เร #�อง กฎีระเบ�ยบว)น�ย ซึ่��งเป1น การเร�ยนร� ในระด�บส�งย)�งข้��น และ ธีรรมูช้าต้) ได เต้ร�ยมูเด�ก ให มูาถ�ง ข้��นต้อนน�� โดยผ�าน การเล�นน��นเองช้อง เป>ยเจต้4 ได ให ข้ อส�งเกต้เก��ยวก�บ การเปล��ยนแปลงความูค)ด จาก ร�ปธีรรมู มูาเป1น นามูธีรรมู เพู#�อจะให เห�นว�าในเด�กเล�ก ๆ ก�มู� การสร างจ)นต้นาการภายในต้�วเอง (Inner

Image) จากส)�งกระต้2 นหร#อว�ต้ถ2ภายนอก อย�างเช้�น

เด�ก สมูมู2ต้)ว�า กล�องไมู ข้�ดเป1นเร#อ หร#อเป1น ว�ต้ถ2ต้�าง ๆ เป1นต้ น แต้�พูออาย2 7 ป>เด�กเร)�มูจะเปล��ยน ความูค)ดแบบร�ปธีรรมูมูาเป1น นามูธีรรมู สามูารถเอาว�ต้ถ 2หร#อ ส)�งแวดล อมู ท��เห�นเข้ ามูาเปล��ยนเป1น ความูค)ดในต้�วเองได ค#อ สร างความูค)ดข้��นมูาได ซึ่��ง เป>ยเจต้4 เร�ยกว�า กระบวนการค)ดแบบเป1นร�ปธีรรมู (Concrete Operational Thinking)

จากทฤษฎี�ข้องเป>ยเจต้4 ยกต้�วอย�างง�าย ๆ ว�า ถ าเอาแก วน'�า 2 ใบ ใบหน��งเป1นแก วทรงผอมูส�ง อ�กใบเป1นแก วทรงอ วนเต้��ย เมู#�อร)นน'�าปร)มูาณเท�า ๆ ก�นลงในแก วท��งสองใบ แน�นอนท��ส2ดแก วใบผอมูส�งจะมู�ระด�บน'�าส�งกว�าแก วทรงอ วนเต้��ย ถ าถามูเด�กเล�ก ๆ ซึ่��งอย��ในว�ยท��มู�ความูค)ด เป1นร�ปธีรรมู ว�าน'�าในแก วไหนมูากกว�าก�น เด�กจะบอกว�า แก วใบส�งมูากกว�า และถ�งแมู จะเทน'�าออกมูา ให เด�กด�ว�ามู�ปร)มูาณ เท�าก�น เด�กก�ย�งบอกว�า ย�งน อยกว�า หร#อ มูากกว�าก�นน)ดหน�อยอย��ด� ค#อเด�กย�งไมู�ยอมูร�บ ความูค)ดท��ว�า ปร)มูาณน'�าเท�าก�น แต้�เมู#�อเด�กอาย2 6-7 ป>ข้��นไป จะมู�การเปล��ยนแปลงไปส��ความูค)ดท��เป1นนามูธีรรมู ซึ่��งท'าให เด�ก สามูารถเข้ าใจได ว�า ปร)มูาณน'�าในแก วสองใบน��เท�าก�น

ช้�วงว�ยข้องโอกาสท��จะเร�ยนร� (Window Of Opportunity)

สมูองข้องคนเรามู�ช้�วงว�ยท��จะเร�ยนร� แต้�ละเร#�องแต้กต้�างก�นไป อย�างเช้�นในเร#�องข้องการเร�ยนร� ภาษา ช้�วงว�ยท��คนเราสามูารถเร�ยนร� แต้�ละส�วนข้องภาษาจะแต้กต้�างก�น เช้�น การสร าง

Page 9: ทฤษฎีการเรียนรู้

ประโยค เด�กจะมู�ความูสามูารถร�บร� เร �ยนร� ได จนถ�ง 5-6 ข้วบ หล�งจากน��นหากไมู�ได ร�บการสอนเลยจะเร�ยนร� การสร างประโยคได ยากข้��น แต้�ถ าเป1นการสร างค'าใหมู� ๆ จะไมู�มู�ข้อบเข้ต้จ'าก�ดว�ยข้องการเร�ยนร� ด�งท��เราจะเห�นว�าผ� ใหญ�สามูารถเร�ยนร� ค'าใหมู� ๆ ได ต้ลอดเวลา

ความู สามูารถในการเร�ยนภาษาท��สองนอกเหน#อจากภาษาแมู� จะเจร)ญส�งส2ดในช้�วงแรกเก)ดถ�งอาย2 6 ข้วบ หล�งจากน��นความูสามูารถจะลดลง ซึ่��งจะเห�นได ว�าในผ� ใหญ�จะเร�ยนภาษาอ#�นได ยากกว�าต้อนเป1นเด�ก แต้�ก�ย�งสามูารถเร�ยนได อย�� ซึ่��งต้ องใช้ ความูพูยายามูอย�างส�ง

จาก ข้ อมู�ลน��ท'าให เราพูบว�า เราสามูารถจะสอนเด�กให ร� ภาษาท��สองได ต้��งแต้�เด�กอย��ในว�ยประถมูศึ�กษาหร#อ ก�อนหน าน��น หร#อการให การศึ�กษาพู)เศึษก�บเด�กท��มู�ความูบกพูร�องในการเร�ยนร� ก�สามูารถจะ เร)�มูได ต้��งแต้�เด�กอาย2 3-4 ข้วบ แทนท��จะรอไปถ�ง 9-10 ป>น�กว)ทยาศึาสต้ร4มู�ความูเห�นพู องต้ องก�นว�า สมูองจะเจร)ญเต้)บโต้ส�งส2ดเมู#�อเด�กอาย2ประมูาณ 10-12 ป> จะเก)ดการเปล��ยนแปลงสมูด2ลระหว�างการสร างจ2ดเช้#�อมูต้�อใหมู�และการเส#�อมูสลาย ข้อง จ2ดเช้#�อมูต้�อเหล�าน�� ซึ่��งพูบว�าหล�งว�ยน��ไปแล วสมูองจะเร)�มูท'าลายหร#อก'าจ�ดจ2ดเช้#�อมูต้�อท��ไมู�มู� �น คง และเก�บจ2ดเช้#�อมูต้�อหร#อเส นใยประสาทท��มู� �นคงซึ่��งเป1นผลจากประสบการณ4ท�� ได ร �บเข้ าไปเอาไว

เด�ก อาย2 7-11 ป> เป1นช้�วงท��สามูารถร�บร� เร�ยนร� ในเร#�องข้องแบบอย�างความูค)ดโดยท��ไมู�มู�ข้อบเข้ต้จ'าก�ด โดยเฉพูาะในว�ยอาย2 11 ป>เป1นช้�วงท��จะยอมูร�บ ความูค)ดแบบอย�างต้�าง ๆ ได ด�ท��ส2ด ไมู�ว�าคร�หร#อผ� ใหญ�จะแนะน'าหร#อสอน ช้�วงน��จะเป1นช้�วงท��สมูองเร�ยนร� ได มูาก เพูราะเคร#อข้�ายเส นใยประสาทย�งใหมู�อย�� แต้�หล�งอาย2 14 ป> เป1นต้ นไป สมูอง จะมู�ข้อบเข้ต้จ'าก�ด จะเร�ยนร� ยอมูร�บ ความูค)ดหร#อแบบอย�างได น อยลง

ดร. ราค)ก (Dr.Rakic) จากมูหาว)ทยาล�ยเยล กล�าวไว ว�า ในว�ยร2 �นช้�วงปลาย ค#ออาย2ประมูาณ 18 ป> สมูองจะหย2ดย#ดหย2�น และมู�ประส)ทธี)ภาพูเพู)�มูข้��น ความูสามูารถพู)เศึษ หร#อแนวโน มูท��จะมู� ความูสามูารถพู)เศึษ ท��ได ร �บ การหล�อหลอมู มูาต้��งแต้�เล�ก ๆ จะเร)�มูเบ�งบาน เห�นผล ในช้�วงน�� ค#อ ประสบการณ4ท��จะกระต้2 น ให เก)ด กระแสไฟฟ=าใน เคร#อข้�ายเส นใยประสาท เร)�มูท'างาน เปร�ยบเสมู#อน ช้�างแกะสล�ก ท��ก'าล�งสล�กเสลาร�ป แกะสล�ก ให ออกมูา เป1นร�ปเป1นร�าง ท��สวยงามู สมูองในข้ณะน��ก�เช้�นก�น ก'าล�งพูยายามู ต้กแต้�งโครงสร าง ให ออกมูาเป1น แบบแผน ถ า เคร#อข้�ายเส นใยประสาท ส�วนใดไมู�ได ใช้ งาน ก�จะถ�กท'าลายไป ข้ณะท�� เคร#อข้�ายเส นใยประสาท ท��ใช้ งานมูาก ๆ จะอย��คงทน มู��นคงอย�างไรก�ต้ามู ในผ� ใหญ�เรา ก�ย�งสามูารถ ท��จะ อ�านหร#อ เร�ยนร� ส)�งใหมู� ๆ หร#อมู�ความูจ'าใหมู� ๆ เก)ดข้��นได ต้ลอดเวลา โดยย�งไมู�ทราบแน�ช้�ดว�า เก)ดจากการใช้ เคร#อข้�ายเส นใยประสาท ท��มู�อย��เด)มู หร#อสร างเพู)�มูเต้)มูข้��นมูาใหมู�

สร2ป

ทฤษฎี�การเร�ยนร� มู�หลากหลายทฤษฎี� แต้�ทฤษฎี�ท��ได ร �บความูสนใจมูากท��ส2ด ค#อ ทฤษฎี�คอนสต้ร�คช้��นน)สซึ่��มู ท��ว�า ความูร� ไมู�ใช้�การให หร#อ เทข้ อมู�ลเข้ าไปในสมูองเด�ก แต้�เด�กจะสร าง

Page 10: ทฤษฎีการเรียนรู้

ความูร� ข้��นในสมูอง ข้องเข้าเอง จาก ส)�งแวดล อมู ภายนอก ด�งน��นคร�จ�งไมู�ใช้�ผ� ใส�ความูร� ให เด�ก แต้�จะต้ องคอยเป1นผ� ช้�วยให เด�กสร างความูร� ข้��นจากต้�วข้องเด�กเองดร.เพู�ยร4ซึ่ อธี)บายถ�ง วงจรความูสามูารถในการเร�ยนร� ว�า มู� 3 ข้��นต้อน เร)�มูด วยข้��นต้อนพู#�นฐานเหมู#อนก�บ การหล�อป�นท��เร )�มูจากผ)วข้ร2ข้ระ (Roughing In) จากน��น จะเป1น ข้��นต้อนการ สร างความูส�มูพู�นธี4 ระหว�าง ข้ อมู�ลเด)มู และข้ อมู�ลใหมู� ท��เต้)มูเข้ าไป (Relating And

Filling In) และข้��นต้อนส2ดท าย ค#อ การฝัHกฝันและเร�ยนร� ถ�งความู แต้กต้�าง (Practice)

ถ าหากเด�กก'าล�งอย��ในข้��นต้อนข้องการเร�ยนร� ท��ย�งไมู�ครบวงจร เข้าจะไมู�สามูารถร�บข้ อมู�ลใหมู�เข้ าไปได การเล�น การเล�าน)ทาน ก�เป1นการเร�ยนร� อ�กแบบหน��งท��ท'าให เด�กเก)ดจ)นต้นาการ เอาข้ อมู�ลภายนอก เข้ าไปสร าง จ)นต้นาการ ในโลกภายใน แล วแสดงกล�บออกมูาส��โลกภายนอกอ�กคร��งหน��ง ซึ่��งเป1น พู#�นฐานข้อง การพู�ฒนาความูค)ดสร างสรรค4ต้�อไปช้�วงระยะเวลา ข้อง ความูสามูารถใน การเร�ยนร� (Window Of Opportunity) แต้�ละเร#�องจะเก)ดข้��นไมู�พูร อมูก�น เช้�น ภาษาร�ปธีรรมูเด�ก สามูารถเร�ยนร� ใน 6-7 ป>แรกข้องช้�ว)ต้ หล�งจากน��นจะเร)�มูเร�ยนร� ภาษาแบบนามูธีรรมู ในข้ณะท��ภาษาท��สองเด�กจะเร�ยนได ด�ในช้�วง 6

ป>แรก เป1นต้ น

กระบวนการเร�ยนร� ทฤษฎี�การเร�ยนร� กล2�มูพูฤต้)กรรมูน)ยมู (Behavioral Learning Theories)

ทฤษฎี�การวางเง#�อนไข้แบบคลาสส)ค (Classical Conditioning)

ทฤษฎี�การวางเง#�อนไข้แบบการกระท'า (Operant Conditioning)

ทฤษฎี�ความูส�มูพู�นธี4เช้#�อมูโยง (Connectionism)

ทฤษฎี�การเร�ยนร� กล2�มูพู2ทธี)น)ยมู (Cognitive Learning Theories)

ทฤษฎี�การเร�ยนร� ด วยการหย��งร� (Insight Learning)

ทฤษฎี�การเร�ยนร� โดยการประมูวลสารสนเทศึ (Information Processing Model of Learning)

ทฤษฎี�สร างความูร� ใหมู�โดยผ� เร�ยนเอง (Constructivism)

ศึ)ลปศึาสต้ร4แห�งการเป1นกระบวนกรร�ปแบบการค)ด (Cognitive Style) และ ร�ปแบบการเร�ยนร� (Learning Style) องค4กรเร�ยนร� Learning Organization การพู�ฒนาต้น Self Development พู�ฒนาต้นเอง การสร างโปรแกรมูพู�ฒนาต้นเองเทคน)คว)ธี�การพู�ฒนาต้นการประย2กต้4ใช้ เทคน)คในการพู�ฒนาต้นเฉพูาะเร#�องเทคน)คทางจ)ต้ว)ทยาท��ใช้ ในการพู�ฒนาต้น

Page 11: ทฤษฎีการเรียนรู้

องค4ประกอบด านสต้)ป5ญญา IQ (Intelligent Quotient) องค4ประกอบด านความูฉลาดทางจร)ยธีรรมู และศึ�ลธีรรมู (Moral Quotient : MQ) องค4ประกอบด านความูสามูารถในการฝั5นฝัCาป5ญหาอ2ปสรรค AQ (Adversity Quotient)