องคความร เรอง การจดท าฐานขอมลทองถนภาคเหนอและการใหบรการ

สนบสนนประเดนยทธศาสตรท 1 : พฒนาหองสมดใหเปน Learning Center

กลยทธท 4 : พฒนาบรการและสรางบรรยากาศในการเรยนร

ประเดนความรทสอดคลองกบประเดนยทธศาสตร :

การบรการและสงเสรมการใชทรพยากรสารสนเทศ

ผด าเนนการจดการความร :

ชมชนแนวปฏบตอนรกษภมปญญาลานนา

องคความร เรอง การจดท าฐานขอมลทองถนภาคเหนอและการใหบรการ เปนองคความรท

ไดรบจากการจดกจกรรมจดการความร 3 กจกรรม ไดแก

1. กจกรรมเตมเตมความรเรอง การจดเตรยมขอมลทองถนเพอการใหบรการ

2. กจกรรมเตมเตมความร เรอง การผลตสอประกอบขอมลทองถนเพอการใหบรการ

3. กจกรรมแลกเปลยนเรยนร เรอง เคลดลบการใหบรการขอมลทองถน

จากการจดกจกรรมทง 3 กจกรรม พบวา การจดท าฐานขอมลทองถนภาคเหนอและการ

ใหบรการ สามารถแบงกระบวนการท างานออกได 3 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การจดเตรยมขอมลทองถน

การจดเตรยมขอมลทองถน เพอการจดท าฐานขอมล เปนการรวบรวมและจดหาขอมลทองถน

เพอน ามาใชประโยชน โดยจากการท างานของศนยสนเทศภาคเหนอ สามารถแบงแหลงของขอมล

ทองถนเปน 2 ประเภท ไดแก

1. ทรพยากรสารสนเทศในหองสมด หมายถง การสบคนทรพยากรสารสนเทศประเภทหนงสอ

จากการปฏบตงาน จะรวบรวมหนงสอจากการสบคนโดยใชหวเรอง (Subject) เปนอนดบแรก ซง

ผปฏบตงานมแนวคดในการสบคนทรพยากรสารสนเทศโดยใชวธการทแตกตางไปอก คอ เรมจากการ

สบคนจากสารานกรม ซงสารานกรมทใหขอมลทองถนภาคเหนอทครบถวน คอ สารานกรมวฒนธรรม

ไทยภาคเหนอ จดพมพโดยมลนธสารานกรมวฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณชย โดยขอมลทไดจาก

สารานกรมจะมความกระชบ และเปนเนอหาทสรปใจความมาแลวโดยผรเฉพาะดาน ซงชอของผรจะ

ปรากฏในตอนทายของบทความ ในสวนนท าใหผปฏบตงานสามารถแนะน าทรพยากรสารสนเทศทผร

เฉพาะดานจดท าขน เพอขยายขอบเขตการสบคนมากขน

2

2. แหลงบคคล หมายถง ผทสามารถใหขอมลและเรองราวเกยวกบทองถนนนๆ ได ซงขอมลท

ไดจะไดมาจากการสมภาษณ สงเกต และบนทกความรทได ซงผทท าหนาทบนทกขอมลจะตองเปนผทม

ความรในเรองทท าการสบคนเปนพนฐานบางอยพอสมควร เพอจะไดซกถามขอสงสยเพมเตม เพอใหได

ขอมลทนาสนใจมากยงขน ซงบคคลเหลานอาจจะเปนผรหรอผเชยวชาญเฉพาะดานอาจจะเปนทง

บคคลในทองถน บคคลภายนอกทองถน ซงมหายถง บคคลทเขามาอาศยหรอท ามาหากนในทองถน

ท าใหมโอกาสไดรเหน สมผสความเปนมาเปนไปของความเปลยนแปลงเรองราวในทองถน รวมถง

บคคลทเปนนกส ารวจ นกวจย นกวชาการ ทเปนผสนใจเรองราวของทองถนซงไดท าการศกษา สงเกต

รวบรวม เรองราวทสนใจ ท าใหบคคลนนมความเขาใจในเรองราวของทองถนนนๆ อยางลกซง

ภาพตวอยางทรพยากรสารสนเทศในหองสมด

ภาพตวอยางการเกบขอมลจากแหลงบคคล

3

ขนตอนท 2 การบนทกขอมลทไดจากการจดเตรยมขอมล

ในการจดท าฐานขอมลทองถน งานศนยสนเทศภาคเหนอไดประยกตเทคโนโลยสารสนเทศมา

ใชเปนเครองมอในการเกบรวบรวมเนอหาทไดจากการจดเตรยม ดงนนการวางแผนเรองการจดเตรยม

ขอมลและการบนทกขอมลจะเปนมความสอดคลองกน วางขนตอนอยางเปนระบบ และสามารถ

ประยกตใชงานไดอยางเหมาะสม เทคโนโลยสารสนเทศในการจดการทรพยากรสารสนเทศทองถน จะ

ใชเพอการบนทกและถายทององคความรทไดจากการจดเตยมขอมล การประมวลผลขอมล การ

รายงานผลขอมล และการบรการสารสนเทศแกผใช ซงสามารถแบงประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศ

ในการจดการสารสนเทศทองถนมาใชได 3 ประเภท

1. เทคโนโลยในการจดเกบและบนทกขอมล โดยขนตอนนจะเรมตนจากการออกแบบแบบ

บนทกขอมลในฐานขอมล โดยออกแบบใหเปนแบบฟอรมใหสามารถเตมขอมลได และใหครอบคลม

เนอหาทตองการน าเสนอ

ตวอยางแบบฟอรมการบนทกขอมลฐานขอมลและเวบไซตอาหารพนบานลานนา

4

ตวอยางแบบฟอรมการบนทกขอมลฐานขอมลและเวบไซตภาพลานนาในอดต

ทงนการบนทกขอมลตางๆ ในฐานขอมล จะตองมมาตรฐานการลงรายการทเปนสากล เพอให

เครองมอของ Search Engine สามารถสบคนเนอหาในเวบไซตได สงผลใหการสบคนของผรบบรการ

งาย สะดวกมากยงขน โดยไมตองจ า URL ของเวบไซต แตสามารถหาขอมลผาน Search Engine ไดเลย

ตวอยางการบนทกขอมลในฐานขอมลและเวบไซตภาพลานนาในอดต ดวยมาตราฐานการลงรายการ Dublin Core

2. เทคโนโลยในการแสดงผลขอมล โดยขนตอนนจะเรมตนจากการออกแบบหนาตาของ

ฐานขอมลโดยใหรปแบบของการน าเสนอขอมลจะตองงายตอผใชงาน รวมถงมรปแบบ การออกแบบ

ตกแตงใหเหมาะสมกบเนอหาทน าเสนอในเวบไซต

3. เทคโนโลยการปองกนลขสทธของเอกสาร ในขนตอนนถอวาเปนขนตอนทส าคญมากในการ

เผยแพรขอมลบนเวบไซต งานศนยสนเทศภาคเหนอเลอกทจะน าเสนอขอมลสวนมากดวยรปภาพ ซง

การปองกนลขสทธของภาพเหลานจะท าไดโดยการลงลายน าในภาพ โดยโปรแกรม Adobe Photoshop

ซงมขนตอนดงน

5

3.1 เปดภาพทตองการลงลายน า

3.2 เปด Action Palette ขนมา โดยใชคยลด Alt+F9 จากนนเลอก New Action

3.3 จากนนจะขนแบบฟอรมดงภาพดานลางขนมาใหกรอก จะเปนการตงชอ Action ซง

สามารถตงชอไดตามความเหมาะสม ในทนจะตงชอวา Signature จากนน กด Record

6

3.4 จากนนใหจดพมพขอความของลขสทธทตองการใหปรากฏเปนลายน าอยบนภาพ

ในทนจะใช CHIANG MAI UNIVERSITY ปรบขนาด เลอกสตามความเหมาะสม เสรจแลวใหก าหนด

ต าแหนงของขอความตามความเหมาะสม และไมใหเปนการรบกวนสายตาของผรบบรการ

3.5 หลงจากนนใหเพม Effect ใหกบตวหนงสอโดยการ Add a Layer Style แลวเลอก

Bevel and Emboss เลอกปรบตามความเหมาะสม

7

3.6 ปรบ Opacity ใหตวหนงสอบางลง โดยปรบใหอยท 50

3.7 กด Ctrl+E เพอรวมเลเยอร

3.8 เลอกทเมน File > Save As… หรอกด Shift+Ctrl+S

3.9 สราง folder เพอบนทกภาพทลงลายน าแลว จากนนกด Save

3.10 จากนนใหกด Stop ทหนาตางของ Action

8

3.11 ในขนตอนทส าคญทสด คอการ Batch หมายถง การน าเอาขนตอนทจะน า Action

ทไดท าการ Record เอาไว เพอมาใชลงลายน ารปอนๆ โดยกดทเมน Flie > Automate > Batch

9

3.12 ปรากฏหนาจอขนมา โดยใสรายละเอยดดงน

◊ เลอก Action ทเราเพงท าไว ในทนคอ Signature

◊ เลอก choose ในแถบ Source เพอเลอกภาพทจะใสลายน า

◊ เลอก choose ในแถบ Destination เพอเลอก folder ทเราจะใชเกบภาพ

ทลงลายน าแลว จากนนกด OK รอการประมวลผล แลวจะไดภาพท

ลง ลายน าเรยบรอยตามทตองการ

10

ขนตอนท 3 การบรการขอมลทองถน

ในขนตอนนเปนการบรการเพออ านวยความสะดวกใหแกผใชไดเขาถงและใชทรพยากร

สารสนเทศทงททางส านกหอสมดจดหามา และฐานขอมลและเวบไซตทไดจดท าขน เพอสงเสรมความร

การศกษาคนควาวจย การประกอบอาชพ และการพฒนาสงคม

ส านกหอสมด โดยงานศนยสนเทศภาคเหนอไดเลอกเอาวธการบรการสารสนเทศดจทลมาใช

ในการเผยแพรสารสนเทศเกยวกบอาหาร ภาพ เพลง และวฒนธรรม ในรปแบบสารสนเทศดจทล

เนองจากสามารถน าเสนอไดอยางกวางขวาง มรปแบบทสวยงาน หลากหลายรปแบบ ทงในรแขอความ

ภาพประกอบทงภาพนงและภาพเคลอนไหว มความนาสนใจ และประหยดคาใชจาย โดยไมจ าเปนตอง

มสถานทใหบรการ ทงนในการน าเสนอสารสนเทศประเภทน จ าเปนทจะตองมการปรบปรงเนอหา และ

ตองมการประเมนการใชงานของเวบไซตดวย เพอน าผลประเมนและขอเสนอแนะทไดมาปรบปรง

บรการตอไป

ภาพตวอยางแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบความพงพอใจในการใชเวบไซต