üRolojik taş hastalıkları(fazlası için )

ÜROLOJİK TAŞ HASTALIKLARI

DR FIRAT ZANTUR

KEAH. ACİL TIP A.D

DR.FIRAT ZANTUR - KEAH ACİL TIP - 13.9.2011 1

Plan

Epidemioloji

Patofizyoloji

Kimyasal yapısına göre taşlar

Klinik

Tanı

Tedavi


Epidemioloji

İnsidansı %12 den fazla

Erkeklerde 3 kat daha sık

3-5 .dekat hastalığı

Genetik yatkınlık

Dağda tropikal bölgede yaşama

Sedanter yaşam

Beslenme

İndinavir sülfat ,diüretik gibi bazı ilaçlar


Epidemioloji

16 yaş altı çocuklar %7 görülür(K/E:1/1). Bu yaş grubunda en sık sebepler

%50 metabolik anomaliler

%20 ürolojik anomaliler

%15 enfeksiyon

%5 immobilizasyon sendromu

%10 idiopatik

Böbrek taşı hikayesi olanların 1/3 den fazlası ilk bir yılda,%50 si beş yıl içinde tekrar eder.


Patofizyoloji

Üriner süpersaturasyon

Kristallerin büyümesini engelleyen idrar

proteinlerinin azalması (sitrat,Mg,Zn )

Üriner staz(fiziksel anomali,nörojenik

mesane, kateter takılması,yabancı cisim

varlığı gibi)

Genetik geçiş


Kimyasal yapısına göre taşlar

İnorganik taşlar:(kalsiyum içeren) Kalsiyum oksalat taşları

Kalsiyum fosfat taşları

Kalsiyum oksalat ve fosfat karışımı

Organik taşlar:(kalsiyum içermeyen)

Magnezyum-amonyum fosfat (struvit) taşları

Urik asit taşları

Sistin taşları

Ksantin taşlar


Radyoopasitesine Göre Taşlar Nonopak taşlar

Urik asit taşları

Ksantin taşları

Semiopak taşlar

Sistin taşları

Struvit taşları

Opak taşlar

• Kalsiyum oksalat taşları

• Kalsiyum fosfat taşları


Kalsiyum oksalat kristalleri Kalsiyum fosfat kristalle

Sistin kristalleri Ürik asit kristalleri


1.Kalsiyum içeren taşlar

Tüm taşların % 75-80 i

Çoğunlukla mikst yapıda

Risk faktörleri;

Hipositratüri,

Hiperoksalüri

Hipomagnezüri,

Hiperkalsiüri,

Hiperkalsemi


Hiperkalsemi

1. Primer hiperparatiroidi

2. immobilizasyon

3. Süt-alkali sendromu

4. D-hipervitaminozu

5. Hipertiroidi


Hiperkalsiüri

1.Absorbtif

2.Renal

3.Resorbtif

4.İdiopatik


Hiperoksalüri

1 .İnflamayuar barsak hastalıkları

2 .İnce barsak rezeksiyonu

3 .Jejunoileal bypass

4 .Primer genetik bozukluk

5 .Kronik diyare


2.Kalsiyum içermeyen taşlar

Enfeksiyon taşları

Ürik asit taşları

Sistin taşları

Ksantin taşları

Diğer taşlar


Enfeksiyon taşları (struvit)

Üriner sistem taşlarının %10 u

Mağnezyum amonyum fosfat içerirler

Üre parçalayan bakteri enfeksiyonları tarafından oluşturulur

Stoghorn taşlarının en sık nedeni

Antibiotiklerin bu taşlara penetrasyonu az


Ürik asit taşları

Üriner sistem taslarının %5-10’unu olusturur

İdrar ph’ı asidik olmalı

Ürik asit ety

İdiopatik

Kronik dehidratasyon

Hiperürisemi ile birlikte olan durumlar

Hiperürikoziküri ile birlikte olan durumlar


hiperürisemi olan durumlar Gut hastalıgı,

Myeloproliferatif hastalıklar,

Lesch-nyhan Sendromu


hiperürikozürik durumlar

Diyetle aşırı protein alımı,

Tubuler emilim bozuklugu,

Ürikozürik ilaçlar


Sistin taşları

Üriner sistem taşlarının %1-3 ü

Etyolojisinden sistinüri sorumlu

Sistinüri, barsak epiteli ve böbrek

tübülüsünden aminoasitlerin (sistin, lizin,

ornitin, ve arginin) transpotunun bozulmasıyla

karekterize otozomal resesif bir hastalık


Ksantin taşları

Böbrek taşlarının nadir bir sebebi

Ksantin oksidaz noksanlıgı ile karekterize,

Otosomal resesif kalıtım gösteren

doğumsal bir metabolizma hastalıgı..


KLİNİK

Kısmi obst. yapıncaya kadar asemptomatik

Akut şiddetli ağrı;

ağrı yanlardan başlar,abdomenin anteroinferiorundan testisler veya labium majuslara ilerler.

Bulantı, kusma, terleme eşlik edebilir.

Hasta semptomlardan rahatlayacağı pozisyon arayışı içindedir.


KLİNİK

Taş üreterin ortasını geçinceye kadar ağrı yanlarda ve abdomende

Mesanede ;sık idrara çıkma idrar yaparken ağrı

Üriner traktın darlıklarından geçerken ağrıda belirgin artış

renal kaliks

üreteropelvik junction

üreterovezikal junction

üriner traktın en dar yerleridir. DR.FIRAT ZANTUR - KEAH ACİL TIP - 13.9.2011 21

KLİNİK

Taşın spontan geçişini taşın

büyüklüğü,şekli, lokalizasyonu,üreter

darlık derecesi belirler.

4mm den küçük %90

4-6mm %50

6mm den büyük %10 spontan

Sipiküllü ve düzensiz şekilliler,keskin

kenarlılar daha az spontan düşerler.


KLİNİK

Komplet obst. yapan parsiyele göre daha

az spontan düşer

Yerleşimlerine göre

Proksimaller %20

Middle %50

Distal %70 spontal düşer.


KLİNİK

Taş darlığı geçtikten sonra hasta rahatlar

Çocuklarda semptomlar nonspesifik

İnfantlarda renal kolik nadirdir, intestinal kolik ile karışır.%20-30 ağrısız hematüri şeklinde görülür.


TANI

FM

LAB

GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

HELİKAL CT

USG

IVP

SİNTİGRAFİ


Fizik muayene

Şiddetli ağrıya bağlı HT, Taşikardi

Taşın bulunduğu yerde hafif hassasiyet


Laboratuar

İdrar Analizi :

Hematüri

Lökosit esteraz,nitrit- enfeksiyon

Oxalat ürat kristalleri- taşın cinsi

Artmış idrar pH üre parçalayan m.o varlığında

Gebelik analizi

CBC :anemi ,enfeksiyon abdominal aort anevrizması düşünülüyorsa


Laboratuar

Üre,kreatinin:

Yaşlı,

Renal yetmezlikli,

DM li,

Radyokontraslı görüntüleme

planlananlarda

Glukoz:DMli olanlar ağrıya bağlı

hiperglisemi, bulantı,kusmaya bağlı

hipoglisemiye girebilirler. DR.FIRAT ZANTUR - KEAH ACİL TIP - 13.9.2011 28

Görüntüleme yöntemleri

Helikal CT

USG

IVP

Sintigrafi

Düz karın grafisi



Üretral taşın varlığını doğrular

Diğer tanıları dışlar

Komplikasyonları belirler

Taşın lokalizasyonunu belirler

Taş kendiliğinden düşemiyorsa tedaviyi belirlemeye yardım eder.


Helikal CT görüntülemede altın

standarttır.



Tanı kesin değilse

Kadınlarda görüntüleme GİS ve jinekolojik

patolojileri dışlama amaçlı

Yaşlılarda renal karsinoma,akut

apandisit,abdominal aort anevrizması gibi

hastalıkların dışlanmasında


Tablo 96-3


CT

Sensitif ve spesifik

Taşı görüntüler

Sekonder bulgular:üretral

dilatasyon,perinefrik yağ dokusunun

incelmesi,idrar toplama kanallarında

dilatasyon,böbrekte büyüme

Böbrek fonksiyonunu değerlendirmez


IVP

Renal fonksiyonu ve anatomiyi değerlendirme

Düz filmi takiben kontras sonrası 5,10,20 dakikalarda film alınır.

Nefrogramda gecikme,üreterin tam olarak görülmesi,üreterde kontrastın bir anda gecikmesi obstrüksiyon bulguları

Renal büyüme,toplayıcı sistemde dilatasyon,kontrastın extravazasyonu gözlenebilir.

Kontras nefrotoksiktir ,zaman alıcı bir yöntem


USG

CT ve IVP yapılamayanlarda kullanılır.

5 mm den büyük taşlarda yardımcı

Proksimal ve distal üreter taşlarında kullanışlı ancak orta üreter taşlarında sensitif değildir.

Hidronefroz tanısında %98 sensitiftir.


Düz abdominal grafi

Üriner sistem taşlarının %90 ı radyopaktır.

Taşlar yumuşak doku ve kemikle

süperpoze olduklarından düz filmin renal

kolik tanısında değeri azdır.


Ayırıcı tanı

Abdominal aort anevrizması:

& Fokal abdominal hassasiyet

& Abdominal distansiyon

& Pulsatil kitle

& Hemodinamik instabilite


Ayırıcı tanı

Pyelonefrit :

& Prodromal dönem daha az aktif

& Ağrı renal kolikteki kadar şiddetli değil

& Ateş

& Bakteriüri ,pyüri


Ayırıcı tanı

Papiller nekroz:

& Sicklecell anemi

& DM

& NSAİD sık kullanımında

& Enfeksiyonlarda

& Hematüri, pyüri


Ayırıcı tanı

Renal infarct:

& Akut yan ağrısı,

& Hematüri

& Hipertansiyon

& CT anomaliyi göstermez

Tanı için IVP,renal dopler,renal

anjiografi gerekir.


Ayırıcı tanı

Renal ven trombozu:

& Böbrek büyüklüğü artar

& Böbrek fonksiyonları azalır

& Proteinüri

& Mikroskopik hematüri


Üroloji konsültasyonu kimlere

istenmeli ABY

Komorbidite

IVP de extravazasyon,

Tam obstrüksiyon

Renal kolikle sık başvuru

Taş > 5 mm ise

Renal papilla nekrozu varsa

İrregüler proksimal yerleşimli taşlar


Yatış endikasyonları

Ostrüksiyola birlikte enfeksiyon varlığı

Tek böbrek veya renal transta

obstrüksiyon

Kontrol edilemeyen ağrı

İnatçı kusma


Tedavi

Medikal tedavi

Profilaktik tedavi

Açık cerrahi

Endoürolojik yöntemler

Perkütan yöntem

ESWL


TEDAVİ

Amaç ağrı kontrolü

Antiemetik ;opiat kullanımına bağlı bulantı, kusmalarda

Hipovolemi ve kusması olanlarda IV hidrasyon

Enfeksiyon varsa antibiotik


Medikal tedavi

Opiat veya NSAİD

Ca kanal blokörü (nifedipin), ve steroid

Taş düşme oranını arttırır,

İş gücü kaybını ,

Acil ziyaret sıklığını ,

Cerrahi girişimleri azaltır

Sistin ve ürik asit taşlarında kemoliz

Metaflaksi


Öneriler

Ateş, kusma,kontrol edilemeyen ağrı

olduğunda tekrar gelmesi

7 gün içinde üroloji polikliniği

Bol hidrasyon


Mesane Taşları

Üriner sistem taşlarının %5 ini oluşurur

Disüri ,terminal hematüri

Miksiyon sonunda taşın mesane boynuna

vurması sonucu ciddi ağrı

İdrarın aniden kesilmesi, sıkışma hissi

Penis ve skrotumda ağrı


Predispozan faktörler

Mesane çıkış darlığı

Enfeksiyonlar

Mesanede yabancı,cisim

AYIRICI TANI

Yabancı Cisim

Karsinoma

Nörojenik Mesane

Mesane Divertikülü

Mesane Fistülü


Komplikasyonları

Kronik mesane irritasyonu,Ca

Fistül

Üretral obstrüksiyon

Kroniklerde perisistit ve buna bağlı karın

duvarına yapışıklık

Mesane perforasyonu


Tedavi

Enfeksiyon ve üriner obstrüksiyon

varlığında acil tedavi

Çok distaldekiler forsepsle çıkarılır

Proksimaldekiler üroloji konsültasyonu

gerektirir.


Teşekkürler.


üRolojik taş hastalıkları(fazlası için )

Documents

Transcript of üRolojik taş hastalıkları(fazlası için )