SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ......

32
SỐ 3 - THÁNG 4/2015 SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN 2016 Hoạt động Hội VinaLAB - Một năm nhìn lại

Transcript of SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ......

Page 1: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

SỐ 3 - THÁNG 4/2015

SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN 2016

Hoạt động Hội VinaLAB - Một năm nhìn lại

Page 2: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

, Thanh Hải, Nam Dương

Giấy phép xuất bản số 12/GP-XBBT cấp ngày 12/01/2016

4

12

23

21(21) JAPFA COMFEED – Thương hiệu của chất lượng

----------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------

Trong tay Bạn là Bản tin Hội các Phòng Thue nghiệm Việt Nam số 12. Để phục vụ Hội viên và Bạn đọc được tốt hơn, Bản tin rất mong muốn Hội viên và Bạn đọc cho ý kiến và gửi tin, bài về hoạt động thử nghiệm.Mọi ý tưởng, ý kiến đóng góp và sự hỗ trợ của Tổ chức, Doanh nghiệp và Cá nhân đều được trân trọng ghi nhận và nghiên cứu áp dụng để nội dung, hình thức của Bản tin được liên tục cải tiến.Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, tin tưởng của quý vị. Rất mong Bản tin này sẽ trở thành người bạn thân thiết, có ý nghĩa đối với Hội viên và Bạn đọc.

Bản tin Hội các Phòng Thử nghiệm Việt Nam

(4) Hoạt động Hội VinaLAB – 1 năm nhìn lại(6) Thử nghiệm Việt Nam – Đôi điều trước hội nhập(8) Tản mạn Xuân Bính Thân 2016(9) EDC – HCM: Chương trình đào tạo năm 2016

(12) Kỳ 12: ISO/IEC 17025 “Yêu cầu chung về năng lực phòng thử nghiệm và hiệu chuẩn” – Các yêu cầu kỹ thuật: Thiết bị. (Kèm Phụ lục)(17) Phân tích vi sinh sử dụng môi trường Chromogenic và Fluorogenic(19) Các xét nghiệm chẩn đoán mới: Phục vụ chăm sóc sức khỏe

(23) Bảo vệ chống sét và phát kiến mới của hệ thống chống sét (Kỳ 3)(26) Câu đối Tết Bính thân 2016(27) Chia sẻ về máy khối phổ so sánh tỉ lệ đồng vị (IRMS)(29) Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn phòng thử nghiệm

(Bìa 3+4): Chương trình Thử nghiệm thành thạo - VinaLAB PT - Tổng hợp (Quý 1)

Page 3: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

3SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

THƯ CHÚC TẾTNhân dịp Xuân mới 2016 và Tết Cổ truyền Bính Thân, Hội các Phòng thử nghiệm Việt Nam

(VinaLAB) xin kính chúc Quý Hội viên, Bạn đọc và gia đình một năm mới Hạnh phúc, An khang, Thịnh vượng.

Trải qua hơn 12 năm hoạt động, Hội các Phòng thử nghiệm Việt Nam đã từng bước khẳng định vị trí của mình trong cộng đồng các phòng thử nghiệm và các tổ chức cá nhân quan tâm đến hoạt động thử nghiệm tại Việt Nam.

Bản tin của Hội các Phòng thử nghiệm Việt Nam được xây dựng trên cơ sở đóng góp trí tuệ của các Hội viên và mong được trở thành tiếng nói chung của Hội.

Bản tin cung cấp cho Hội viên và Bạn đọc các thông tin hữu ích, bao gồm cả thông tin từ Hiệp hội Công nhận Phòng thí nghiệm Quốc tế (ILAC); Hiệp hội Công nhận Phòng thí nghiệm Châu Á - Thái Bình Dương (APLAC); Tạp chí Quản lý Thử nghiệm (labmanager); Các hướng dẫn của Hiệp hội các nhà hóa phân tích chính thống (AOAC)…v.v. Có nhiều thông tin được dịch từ những tài liệu có bản quyền và khi đó sẽ được nhận diện bằng cụm từ “bản quyền thuộc về VINALAB”. Các thông tin này rất hữu ích và mang lại cho các Hội viên nhiều điều mới mẻ, phục vụ đắc lực cho hoạt động chuyên môn của mình.

“Bản tin Hội các Phòng Thử nghiệm Việt Nam” xin chân thành cảm ơn sự tin tưởng và ủng hộ từ Quý Hội viên và Bạn đọc và đây cũng chính là động lực để Bản tin tiếp tục phát triển, cung cấp ngày càng nhiều những thông tin bổ ích. Bản tin rất mong nhận được nhiều tin bài chia sẻ hơn nữa từ các Hội viên và Bạn đọc quan tâm đến hoạt động thử nghiệm.

Một lần nữa, Hội VinaLAB xin được gửi tới Quý Hội viên, Bạn đọc lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất. Chúc Quý vị đón Xuân Bính Thân tràn ngập niềm vui, hạnh phúc và may mắn.

VinaLAB

Page 4: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

4

Hoạt động Hội VinaLABmột năm nhìn lại

Năm 2015, Hội các Phòng thử nghiệm Việt Nam (VinaLAB) đã làm tốt vai trò và nhiệm vụ của mình trong việc liên kết và tập hợp các phòng thử nghiệm trong nước, phát huy năng lực các phòng thử nghiệm phục vụ cho công tác nghiên cứu, đào tạo, sản xuất, kinh doanh, quản lý, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, phát triển thương mại, thúc đẩy tiến bộ khoa học – công nghệ…

Cán bộ VinaLAB luôn nhiệt tình và có ý thức tổ chức

kỷ luật trong công việc, quan tâm đến hoạt động của Hội và liên hệ mật thiết với Hội viên trong toàn quốc; đồng thời duy trì và giữ vững mối quan hệ hợp tác với Hội Đo lường Việt Nam; Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Vụ các Tổ chức Phi chính phủ - Bộ Nội vụ.

Xác định chất lượng hoạt động của Hội viên là nền tảng để Hội phát triển bền vững, Hội VinaLAB đã ban hành Quy chế hội viên nhằm nâng cao hơn nữa vai trò, quyền lợi và nghĩa vụ của Hội viên khi tham gia, đóng góp vì sự phát triển hoạt động của Hội.

Khuyến khích Hội viên

tham gia viết bài nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm cho bản tin Thử nghiệm và Đời sống - Bản tin xuất bản hàng tháng, là diễn đàn để Hội viên trao đổi, tìm kiếm kiến thức và thông tin hữu ích liên quan đến thử nghiệm.

Cùng việc thành lập Văn phòng phía Nam tại địa chỉ 25 Bis, Nguyễn Văn Thủ, phường Đa Kao, Quận 1,

Tp. HCM, ngày 06/3/2015, Chủ tịch Hội VinaLAB đã ra Quyết định số 01/QĐ-VILA3 về Quy định cung cấp dịch vụ thử nghiệm thành thạo dưới sự bảo trợ của Hội. 02 tổ chức đáp ứng đủ điều kiện được lựa chọn là Công ty Cổ phần Công nhận Việt Nam (AoV) - Được công nhận ISO/IEC 17043 và Trung tâm Đào tạo và Phát triển Sắc ký (EDC).

Theo Chương trình thử nghiệm TĂCN 2015, Cục Chăn nuôi đã chỉ định VinaLAB tổ chức thực hiện chương trình thử nghiệm thành thạo mẫu thức ăn chăn nuôi năm 2015 (Công văn số 353/CN-TĂCN ngày 08/4/2015). Thông tin các chương trình/dịch vụ thử nghiệm thành thạo (VinaLAB PT 2015), thông tin về khoa học thử nghiệm

trong, ngoài nước được đăng tải kịp thời tại địa chỉ http://www.vinalab.org.vn và gửi đến email của toàn thể Hội viên. Trong đó có thông tin về 35 chương trình thử nghiệm thành thạo của AoV và EDC tổ chức.

Chất lượng hoạt động của các tổ chức/ đoàn thể: Chi bộ Đảng, tổ chức Công đoàn…cũng được nâng cao, tạo môi trường làm việc thuận lợi, phát huy trí tuệ, năng lực và đảm bảo quyền, nghĩa vụ của các thành viên.

Thông qua tham dự các hội nghị của tổ chức cấp trên: Hội nghị Hội đồng Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam lần thứ 7 (Khóa VI); Hội nghị tổng kết công tác kiểm tra của LHH Việt Nam - Khóa VI, nhiệm kỳ 2010-2015… do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức, Ban Thường vụ Hội đã kịp thời lĩnh hội chủ trương của cấp trên, từ đó định hướng cho hoạt động của Hội viên.

Nhằm nâng cao nhận thức cho các cán bộ đảm bảo phòng thử nghiệm, cán bộ muốn tìm hiểu về thử nghiệm thành thạo và đảm bảo chất lượng trong thử nghiệm, Hội đã phối hợp với Hội Hóa học

Page 5: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

5SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

TIN TỨC VÀ SỰ KIỆN NỔI BẬT

Tp. HCM tổ chức khoá đào tạo “Ước lượng không đảm bảo đo các phương pháp phân tích hóa học”; Phối hợp với Văn phòng Công nhận năng lực đánh giá sự phù hợp về tiêu chuẩn chất lượng (AOSC) mời Giám đốc kỹ thuật của Tổ chức Công nhận Na Uy- Anne Graendsen thực hiện 03 khóa đào tạo “Thử nghiệm thành thạo cơ bản và nâng cao và ISO/IEC 17043:2010”, “Đào tạo ISO 17011” và “Phê duyệt phương pháp và ước lượng độ không đảm bảo đo”; Phối hợp với Hội các phòng thí nghiệm Tp. HCM, Hội Hóa học và Hội các nhà sản xuất thiết bị phân tích Nhật Bản tổ chức “Hội thảo An toàn thực phẩm sự quan tâm toàn cầu - Xu thế về kiểm tra chất lượng thực phẩm” thu hút sự quan tâm đặc biệt từ các tổ chức/ cá nhân trong và ngoài nước.

Cũng trong năm 2015, Hội VinaLAB có một đề tài “Ứng dụng phương pháp LEAN trong phòng thử ng-hiệm” được LHH Việt Nam phê duyệt, thực hiện từ năm 2015 đến hết năm 2016.

Hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế cũng gặt hái nhiều thành công, điển hình như: Hợp tác với Analytica của Liên bang Đức tổ chức thành công tại Tp. HCM “Hội chợ công nghệ thí nghiệm phân tích, công nghệ sinh học và chẩn

đoán”. Gian trưng bày kết hợp quảng bá logo của 50 Hội viên cùng tài liệu của 6 đơn vị gửi tới đã tạo được ấn tượng đặc biệt với khách tham quan và các đơn vị tham gia sự kiện.

Tại Analytica Vietnam 2015, Hội viên được tham gia các sự kiện song hành mang tính chuyên môn cao. Hội thảo do những Giáo sư đầu ngành cùng các diễn giả, chuyên gia nổi tiếng trong nước, quốc tế về thực phẩm, dược phẩm, môi trường,... thực hiện. Dịp này, cơ quan thương mại BUSINESS-FRANCE thuộc Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam- đơn vị tổ chức gian hàng quốc gia Pháp đã mời đại diện Hội VinaLAB tham gia buổi gặp gỡ, trao đổi chuyên môn với 03 doanh nghiệp Pháp: TEM PARTNERS, TRIONYX và JACOMEX.

Để Hội viên kịp thời nắm bắt, tiếp cận các sản phẩm thiết bị phân tích/ thiết bị khoa học do Nhật Bản và các nước phát triển nghiên cứu sản xuất, tháng 9 năm 2015, Hội đã tổ chức thành công đoàn Việt Nam tham dự Triển lãm JASIS 2015 tại Makuhari Messe, Chiba, Nhật Bản; Tổ chức Đoàn tham dự Triển lãm và Hội thảo thương mại quốc tế về công nghệ và thiết bị khoa học, phòng thí nghiệm lần thứ 5 – Thailand LAB 2015. Đây là các triển lãm trưng bày thiết bị, công nghệ phòng thí nghiệm/ phân tích

mới nhất cho lĩnh vực khoa học đời sống, công nghệ sinh học, khoa học y tế, phòng thí nghiệm lâm sàng, đo lường…

Năm 2015 khép lại ghi dấu bước phát triển và đóng góp quan trọng của Hội các phòng Thử nghiệm Việt Nam vào công cuộc công nghiệp hoá – hiện đại hoá của đất nước. Kết quả hoạt động của Hội góp phần tích cực trong việc tập hợp đội ngũ trí thức nhằm trao đổi thông tin, kinh nghiệm về chuyên môn, nghiệp vụ giữa các phòng thử nghiệm; giúp đỡ nhau nâng cao trình độ; xây dựng, áp dụng và cải tiến các giải pháp về khoa học công nghệ thử nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng và tạo uy tín của sản phẩm hàng hoá Việt Nam trên thị trường thế giới.

Sự phát triển của VinaLAB khẳng định tầm nhìn lãnh đạo, định hướng và bước đi vững chắc của Hội trong năm 2016 theo tinh thần 8 chữ mà Viện sỹ, Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Vũ Minh – Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tặng: “Đoàn kết- Trí tuệ- Đổi mới- Phát triển”.

VinaLAB

Page 6: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

6

Năm 2007, đánh dấu một mốc quan trong khi Việt Nam trở thành thành viên chính

thức của tổ chức thương mại thế giới WTO. Năm 2015, lại đánh dấu một mốc quan

trọng khác với nền kinh tế nước nhà là cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) sẽ chính thức được thành lập. Mặt khác, từ 01/01/2015, Việt Nam áp dụng thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt theo các Hiệp định thương mại tự do giai đoạn 2015-2018 và cũng trong năm nay, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Hải quan Nga- Belarus cũng có cơ hội được ký kết…

Khi trở thành thành viên của một tổ chức kinh tế nào đó có nghĩa là, hàng hóa của các quốc gia trong tổ chức đó được giao lưu tự do và được hưởng quy chế thuế xuất nhập khẩu đặc biệt. Có thể tới mức 0%. So với năm 2007, hội nhập chưa tác động trực tiếp nhiều vào giao lưu hàng hóa thì đến nay, các Hiệp định được ký kết chắc chắn sẽ tác động ngay vào thị trường tiêu dùng trong nước. Người tiêu dùng có nhiều cơ hội được sử dụng các sản phẩm/dịch vụ có giá trị hơn, văn minh hơn nhưng ngược lại cũng có thể sẽ phải sử dụng những sản phẩm/ dịch vụ không tương xứng với đồng tiền mà người tiêu dùng bỏ ra. Hơn thế nữa, các nhà sản xuất trong nước nếu không chuẩn bị sẵn sàng thì sẽ thua ngay trên sân nhà.

Bài viết này không đề cập đến chuyện sản xuất kinh doanh trong thời kỳ hội nhập mà đề cập đến khía cạnh khác- Dịch vụ thử nghiệm

Thử nghiệm có ý nghĩa rất lớn đến công tác quản lý nhà nước về chất lượng hàng hóa. Quản lý nhà nước không chỉ yêu cầu kết quả thử nghiệm chính xác mà còn đòi hỏi phải nhanh, kịp thời. Khách hàng của thử nghiệm

không chỉ là người gửi mẫu mà còn có trách nhiệm rất lớn lao với xã hội và công đồng. Người làm thử nghiệm phải có cái tâm trong sáng. Các phòng thử nghiệm phải luôn luôn vận động để bắt kịp sự phát triển của xã hội, sự phát triển của khoa học kỹ thuật và cả những mặt trái của cuộc sống.

Khi hội nhập kinh tế quốc tế thì mọi hàng rào thuế quan bị gỡ bỏ và điều duy nhất còn tồn tại là hàng rào kỹ thuật. Công cụ để vận hành hàng rào kỹ thuật có hiệu quả nhất lại là hoạt động thử nghiệm. Đơn cử, khi một lô hàng nhập khẩu vào Việt Nam, nếu cơ quan chức năng Việt Nam muốn kiểm tra chất lượng lô hàng đó có đúng với công bố hay không? Hoặc có đúng với các quy định của Việt Nam hay không thì thử nghiệm lại là lực lượng chính để đảm nhận nhiệm vụ này. Khi đã hội nhập, các phòng thử nghiệm không thể cứ khăng khăng “Kết quả của tôi đúng”; “Kết quả của tôi là chính xác nhất” mà phải tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế. Thử tự hỏi? có bao nhiêu phòng thử nghiệm của Việt Nam hiện nay đủ bản lĩnh “chiến đấu” với các phòng thử nghiệm nước ngoài về “độ chính xác”, “độ tin cậy” của phép thử do mình cung cấp. Dù cho các phòng thử nghiệm này đều đã được công nhận ISO/IEC 17025 thì liệu họ có đủ tự tin để tham chiến hay không?

Cần lưu ý, các phòng thử nghiệm nước ngoài khi được công nhận ISO/IEC 17025 đều phải sử dụng chất chuẩn/ chủng chuẩn được công nhận ISO/IEC Guide 34 và hằng năm đều phải tham gia các chương trình thử nghiệm thành thạo được công nhận ISO/IEC 17043 một cách dày đặc để đảm bảo kết quả thử nghiệm của các phòng thử nghiệm này mới có đủ độ tin cậy. Nếu chỉ xét trên hai điểm này thì hầu hết các phòng thử nghiệm của chúng ta đều “run tay” trước khi “tham chiến”. Như vậy, nếu các phòng thử nghiệm của chúng ta đều “run tay” thì khi cung cấp kết quả thử nghiệm để “phán” chất lượng một lô hàng cũng sẽ “run

Page 7: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

7SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

tay” và như vậy, vô hình chung các phòng thử đã gián tiếp triệt hạ nền sản xuất trong nước.

Mặt khác, năng lực thử nghiệm của mỗi quốc gia cũng ảnh hưởng rất lớn đến giao lưu thương mại. Ví dụ: Việt Nam và Thái Lan cùng không cho phép salbutamol trong thức ăn chăn nuôi, nhưng khả năng phát hiện định lượng của Việt Nam là 10 ppb, trong khi giới hạn phát hiện định lượng của Thái Lan là 50 ppb, như vật nếu 1 sản phẩm chưa 40 ppb salbutamol thì Việt Nam cho là không đạt còn Thái Lan thì lại đạt yêu cầu. Như vậy cùng quy định không đạt nhưng khả năng phát hiện khác nhau thì dẫn tới cách hành xử khác nhau đối với cùng một đối tượng.

Theo kết quả điều tra năng lực 50 phòng thử nghiệm là Hội viên của Hội các Phòng thử nghiệm Việt Nam trong khuôn khổ đề tài “Ứng dụng phương pháp Lean trong các phòng thử nghiệm” cho thấy, năng lực thiết bị thử nghiệm của Việt Nam khá đầy đủ. Các thiết bị hiện đại đều có đủ kế cả các thiết bị giải trình tự GEN đời mới nhất. Tuy nhiên, đa số các phòng thử nghiệm lại không phát huy hết năng lực thiết bị do các phòng thử nghiệm này thiếu chủ động. Nguồn tài chính để duy trì phụ thuộc nhiều từ ngân sách và chính sách sử dụng lai động theo quy định của nhà nước nên không thể thu hút được nguồn nhân lực có trình độ cao hoạt động trong lĩnh vực này.

Những năm gần đây, một số phòng thử nghiệm tư nhân đã ra đời và hoạt động ngày một hiệu quả. Hiệu quả nhất của các phòng thử nghiệm tư nhân là tính năng động. Các phòng thử nghiệm này có chế độ đãi ngộ tốt, thu hút và giữ được lao động có trình độ, yêu nghề. Đảm bảo các nhân viên thử nghiệm sống được bằng nghề của mình, đây là yếu tố sống còn của một phòng thử nghiệm vì dù có thiết bị tối tân, hiện đại đến đâu khi con người không toàn tâm với công việc thì kết quả thử nghiệm không thể đảm bảo được.

Mặt hạn chế của các phòng thử nghiệm tư nhân không phải ở chỗ được đầu tư thấp mà là ở chỗ chưa được đối xử công bằng với các phòng thử nghiệm công lập. Vì các phòng thử nghiệm tư nhân đều được đầu tư đúng, đủ và hiệu quả nhưng cơ quan quản lý lại đánh giá năng lực của phòng thử nghiệm không bằng năng lực đúng của nó mà lại dựa trên một văn bản hành chính. Chưa có một phòng thử nghiệm tư nhân nào được chỉ định là phòng thử nghiệm trọng tài mà phòng thử nghiệm trọng tài lại dựa vào sự chỉ định của cơ quan quản lý nhà nước trong một Thông tư nào đó. Thiết nghĩ, muốn là chủ cuộc chơi hội nhập, các phòng thử nghiệm phải đảm bảo tính năng động, nhạy bén với xu hướng phát triển và các vấn đề nảy sinh hằng ngày trong nước cũng như trên Thế giới. Đồng thời, các phòng thử nghiệm này phải xây dựng, áp dụng duy trì và cải tiến liên tục các hệ thống quản lý chất lượng đúng với chuẩn mực quốc tế. Các phòng thử nghiệm cần có sự liên kết, trao đổi thông tin chặt chẽ để tiết kiệm, tận dụng các nguồn lực sẵn có, giảm đầu tư gây lãng phí xã hội. Các cơ quan quản lý nhà nước đảm bảo sân chơi công bằng cho các phòng thử nghiệm, không phân biệt sở hữu và tạo điều kiện cho các dịch vụ hỗ trợ đảm bảo kết quả thử nghiệm như: dịch vụ hiệu chuẩn, dịch vụ thử nghiệm thành thạo, cung cấp chất chuẩn…. đạt chuẩn mực quốc tế hoạt động được thuận lợi. Có như vậy, các phòng thử nghiệm của Việt Nam mới có cơ hội cạnh tranh trên thị trường quốc tế góp phần trợ giúp các doanh nghiệp sản xuất trong nước có khả năng cạnh tranh khi hội nhập.

TIN TỨC VÀ SỰ KIỆN NỔI BẬT

Page 8: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

Tản Mạn Xuân Bính Thân 2016

Thời gian trôi qua nhanh quá đỗi, chợt giật mình tự nhủ lại một mùa xuân mới sắp về.

Mùa xuân thật đẹp, đẹp về thiên nhiên, thời tiết, khí hậu, con người, mơ ước, hy vọng,… Đông lạnh qua, xuân ấm đến, đó là quy luật tự nhiên của đất trời. Mùa xuân là mùa của sự sống, cây cối nảy lộc, đơm bông, thể hiện tính trẻ trung và đổi mới. Mùa xuân còn là dịp đoàn tụ, yêu thương, tha thứ, cùng tận hưởng và chia sẻ niềm hạnh phúc. Gặp nhau, ai cũng tay bắt mặt mừng và trao nhau những lời chúc tốt đẹp nhất. Năm cũ qua, năm mới tới. Người ta có lệ “tống cựu, nghinh tân”. Bỏ cái cũ nếu nó xấu, còn nếu tốt thì giữ lại. Không phải cứ cái gì cũ cũng bỏ hết, bỏ tất tần tật. Năm nào cũng vậy thôi, có thành công và thất bại, có niềm vui và nỗi buồn, có nụ cười và nước mắt,… Năm mới khởi đầu, và những cái khởi sự mới cũng đang cần được bắt đầu: Canh tân, sám hối, chấn chỉnh, quyết tâm, tha thứ,…

Mỗi mùa trong năm đều có một nét đẹp riêng, nhưng có thể khẳng định một điều rằng, Xuân là mùa dường như được đất trời dành cho nhiều ưu ái nhất. Xuân ẩn bên trong mình nó những khô cằn, gai góc, khẳng khiu của muôn loài cỏ cây hoa lá… Chỉ sau một đêm ngủ dậy, cũng cành cây ấy mới hôm qua thôi, nhìn vào thấy toàn gai góc thì nay đã biến thành những chồi non, lộc biếc, sắc hoa rực rỡ, phơi phới nao lòng, ngạt ngào đưa hương xuân lan tỏa khắp đất trời…Dẫu cho “mỗi năm một tuổi, cái tuổi đuổi xuân đi” thế nhưng con người vẫn luôn trân trọng và luyến tiếc mùa xuân.

Mỗi khi nhắc đến “Xuân”, đến “Tết” con người ta lại bồi hồi, xao xuyến, rạo rực, xốn xang. Có thể nói, mùa Xuân gói Tết trong lòng, hay là Tết nở ra mùa Xuân? Tết và Xuân có ở trong nhau, bao bọc nhau, đẹp đẽ đến lạ kỳ.

Ngày Tết, các gia đình lập bàn thờ cúng tổ tiên, khói nhang nghi ngút. Người ta thường đặt trên bàn thờ mâm ngũ quả gồm các loại trái cây như: Mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài,..; theo phát âm tiếng Nam bộ là “cầu vừa đủ xài”. Người Việt có tục lệ tốt đẹp:

Xuân về, mồng Một tết ChaMồng Hai tết Chú, mồng Ba tết ThầyTết nhau không hẳn là món quà cáp bằng

vật chất, có “khả năng” tết nhau một chút lễ vật thì cũng tốt, nhưng đừng câu nệ “quà cáp” mà “biến chất”, quan trọng nhất là cởi mở gặp gỡ nhau với cả tấm lòng, tết nhau bằng những ước muốn tốt đẹp, những lời cầu chúc chân thành.

Đặc biệt là trong giây phút thiêng liêng, giây phút chuyển giao giữa năm cũ và năm mới: Giao thừa là giây phút đẹp nhất cho một năm khởi đầu. Ngày xưa, đêm giao thừa còn được gọi là đêm trừ tịch – khoảng thời gian thiêng liêng nhất trong năm, khi các gia đình sum họp, chuẩn bị đón năm mới với những điều tốt lành sẽ đến và tiễn trừ năm cũ với những muộn phiền đã qua.

Mùa xuân đang về trên quê hương. Đó là mùa yêu thương, mà yêu thương thì phải chia sẻ, chia sẻ cả vật chất lẫn tinh thần. Hãy chân thành tặng nhau một mùa xuân tươi đẹp nhất, rộn rã và trọn vẹn nhất.

VinaLAB

Mùa xuân, mùa của sự sinh sôi, nảy nở, mùa mang tặng thiên nhiên, trời đất và con người sức sống. Dù đó là quy luật muôn thưở của thời gian, nhưng mỗi khi mùa xuân đến trong ta không tránh khỏi những xao xuyến bồi hồi.

8

Page 9: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

EDC – HCM: CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NĂM 2016

Thời gian Tên khóa đào tạo Số

ngày Giảng viên chínhHọc phí (triệu)/

hv

THÁNG 1

Ước lượng độ không đảm bảo đo các phương pháp phân tích 4 ThS. Nguyễn Văn Tâm 2,5

Tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2005 – Nhận thức về các yêu cầu quản lý và kỹ thuật; Đào tạo đánh giá viên nội bộ 3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

THÁNG 3

Xác nhận giá trị sử dụng phương pháp thử trong phân tích vi sinh 3 ThS. Huỳnh Ngọc Trưởng 2,0

Phân tích các chỉ tiêu hóa lý đánh giá chất lượng nước mặt và nước thải 5

ThS. Nguyễn Thành VinhThS. Nguyễn Văn Tâm

3,5

Tiêu chuẩn ISO 15189:2012 – Phòng xét nghiệm y tế: các yêu cầu về chất lượng và năng lực 3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

Hiệu chuẩn phương tiện đo dung tích thí nghiệm và hiệu chuẩn cân trong phòng thí nghiệm 4 ThS. Nguyễn Đăng Huy 3,0

Quản lý và kỹ thuật an toàn phòng thí nghiệm hóa học và vi sinh 3

GS. Chu Phạm Ngọc SơnTS. Nguyễn Ngọc Vinh

2,5

THÁNG 4

Quang phổ hấp thu phân tử (UV-VIS) – Áp dụng trong phân tích thực phẩm, môi trường và phân bón 5 ThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Kỹ thuật phân tích vi sinh trong thực phẩm, nước và nước thải 5 ThS. Huỳnh Ngọc Trưởng 3,5

Phương pháp đánh giá cảm quan thực phẩm 3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

Kỹ thuật sắc ký lỏng (HPLC) - Ứng dụng một số kỹ thuật tiến bộ mới của HPLC trong phân tích thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm và môi trường

5GS. Chu Phạm Ngọc SơnTS. Phạm Thị Ánh

3,5

THÁNG

5

Hiệu chuẩn phương tiện đo nhiệt độ và nhiệt kế thủy tinh chất lỏng 4 ThS. Nguyễn Đăng Huy 3,0

Hướng dẫn vận hành và quản lý hệ thống xử lý nước thải 3 TS. Tô Văn Hưng 2,5

Ứng dụng phương pháp thống kê vào việc đánh giá, xử lý số liệu và kiểm soát kết quả trong phân tích định lượng.

4TS. Nguyễn Văn ĐôngThS. Nguyễn Văn Tâm

2,5

Kỹ thuật lấy mẫu trong phân tích môi trường không khí, nước và đất 3

ThS. Nguyễn Thành VinhKS. Trần Lê Quốc Phong

2,5

Quang phổ hấp thu nguyên tử (AAS) - Ứng dụng phân tích kim loại trong thực phẩm, dược phẩm, sản phẩm công nghiệp và môi trường

5TS. Nguyễn Văn ĐôngThS. Nguyễn Văn Tâm

3,5

9

TIN TỨC VÀ SỰ KIỆN NỔI BẬT

SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Page 10: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

THÁNG

6

An toàn hóa chất trong kinh doanh, sản xuất và sử dụng trong phòng thí nghiệm 2 GS. Chu Phạm Ngọc Sơn

TS. Nguyễn Ngọc Vinh 1,8

Xác nhận giá trị sử dụng phương pháp thử trong phân tích hóa học 4 ThS. Nguyễn Văn Tâm 2,5

Kỹ thuật sắc ký khí ghép khối phổ (GC/MS) – Áp dụng trong định danh và định lượng 5 GS. Chu Phạm Ngọc Sơn

TS. Phạm Thị Ánh 3,5

Kiểm nghiệm viên phòng thí nghiệm 5 TS. Diệp Ngọc SươngThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Ước lượng độ không đảm bảo đo trong hiệu chuẩn các thiết bị đo lường phòng thí nghiệm 4 ThS. Nguyễn Đăng Huy 2,5

THÁNG

7

Kỹ thuật ELISA - Ứng dụng trong kiểm tra chất lượng nông sản, thủy hải sản, thực phẩm chế biến 3 CN. Trần Thanh Bình 2,5

Hiệu chuẩn các tủ nhiệt trong phòng thí nghiệm (tủ đông, tủ lạnh, tủ ấm, lò nung, bể nhiệt và bếp nhiệt) 4 ThS. Nguyễn Đăng Huy 3,0

Phân tích các thành phần chất lượng ngũ cốc, thực phẩm và thức ăn chăn nuôi 5 TS. Diệp Ngọc Sương

ThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2005 – Nhận thức về các yêu cầu quản lý và kỹ thuật; Đào tạo đánh giá viên nội bộ

3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

THÁNG

8

Ước lượng độ không đảm bảo đo các phương pháp phân tích 4 ThS. Nguyễn Văn Tâm 2,5

Phân tích các chỉ tiêu hóa lý đánh giá chất lượng nước mặt và nước thải 5 ThS. Nguyễn Thành Vinh

ThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Kỹ thuật phân tích vi sinh trong nông sản, thực phẩm và thủy hải sản 5 ThS. Huỳnh Ngọc Trưởng 3,5

Phân tích chất lượng phân bón và đất 5 ThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Phương pháp đánh giá cảm quan thực phẩm 3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

THÁNG

9

Hiệu chuẩn nhiệt ẩm kế 3 ThS. Nguyễn Đăng Huy 2,5

Quang phổ hấp thu phân tử (UV-VIS) – Áp dụng trong phân tích thực phẩm, môi trường và phân bón

5 ThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Kỹ thuật sắc ký lỏng (HPLC) - Ứng dụng một số kỹ thuật tiến bộ mới của HPLC trong phân tích thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm và môi trường

5GS. Chu Phạm Ngọc SơnTS. Phạm Thị Ánh

3,5

Tiêu chuẩn ISO 15189:2012 – Phòng xét nghiệm y tế: các yêu cầu về chất lượng và năng lực

3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

10

Page 11: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

THÁNG 10

Ứng dụng phương pháp thống kê vào việc đánh giá, xử lý số liệu và kiểm soát kết quả trong phân tích định lượng.

4 TS. Nguyễn Văn ĐôngThS. Nguyễn Văn Tâm 2,5

Quản lý và kỹ thuật an toàn phòng thí nghiệm hóa học và vi sinh 3 GS. Chu Phạm Ngọc Sơn

TS. Nguyễn Ngọc Vinh 2,5

Quang phổ hấp thu nguyên tử (AAS) - Ứng dụng phân tích kim loại trong thực phẩm, dược phẩm, sản phẩm công nghiệp và môi trường

5 TS. Nguyễn Văn ĐôngThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Kỹ thuật sắc ký khí (GC) với các đầu dò FID, ECD, NPD và MS. Ứng dụng trong phân tích thực phẩm, môi trường và thuốc BVTV

5 GS. Chu Phạm Ngọc SơnTS. Phạm Thị Ánh 3,5

THÁNG 11

Hiệu chuẩn phương tiện đo pH, nồng độ oxy hòa tan, độ dẫn điện, độ đục, tổng chất rắn hòa tan trong nước 5 ThS. Nguyễn Đăng Huy 3,5

Kỹ thuật phân tích vi sinh trong thực phẩm, nước và nước thải 5 ThS. Huỳnh Ngọc Trưởng 3,5

Đảm bảo kết quả thử nghiệm lĩnh vực hóa học và vi sinh 4 ThS. Nguyễn Văn Tâm

ThS. Huỳnh Ngọc Trưởng 2,5

Kỹ thuật sắc ký lỏng ghép khối phổ (LC/MS, LC/MS/MS). Ứng dụng vào phân tích thủy hải sản, thực phẩm, dược phẩm và môi trường

5 GS. Chu Phạm Ngọc SơnTS. Phạm Thị Ánh 3,5

THÁNG

12

Phân tích các thành phần chất lượng ngũ cốc, thực phẩm và thức ăn chăn nuôi 5 TS. Diệp Ngọc Sương

ThS. Nguyễn Văn Tâm 3,5

Kỹ thuật lấy mẫu trong phân tích môi trường không khí, nước và đất 3 ThS. Nguyễn Thành Vinh

KS. Trần Lê Quốc Phong 2,5

Xác nhận giá trị sử dụng phương pháp thử trong phân tích hóa học 4 ThS. Nguyễn Văn Tâm 2,5

Tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2005 – Nhận thức về các yêu cầu quản lý và kỹ thuật; Đào tạo đánh giá viên nội bộ

3 KS. Lý Văn Đàn 2,0

11

TIN TỨC VÀ SỰ KIỆN NỔI BẬT

Page 12: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

12

Kỳ 12: ISO/IEC 17025 “Yêu cầu chung về năng lực phòng thử nghiệm và hiệu chuẩn” – Các yêu cầu kỹ thuật: Thiết bị

1. PTN phải được trang bị đầy đủ mọi thiết bị để lấy mẫu, đo và thử nghiệm cần thiết để thực hiện chính xác công việc thử nghiệm và/hoặc hiệu chuẩn (bao gồm lấy mẫu, chuẩn bị các mẫu thử hoặc hiệu chuẩn, xử lý và phân tích dữ liệu thử nghiệm và/hoặc hiệu chuẩn). Trong những trường hợp PTN cần sử dụng thiết bị nằm ngoài phạm vi kiểm soát thường xuyên, PTN phải đảm bảo những yêu cầu của tiêu chuẩn này vẫn được đáp ứng. 2. Thiết bị và phần mềm của thiết bị được sử dụng để thử nghiệm, hiệu chuẩn và lấy mẫu phải có khả năng đạt được độ chính xác cần thiết và phải phù hợp với qui định kỹ thuật liên quan đến thử nghiệm và/hoặc hiệu chuẩn tương ứng. Chương trình hiệu chuẩn phải được thiết lập cho các đại lượng hoặc giá trị chính của thiết bị khi các đặc tính này có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả. Trước khi đưa vào sử dụng, thiết bị (bao gồm cả thiết bị dùng để lấy mẫu)

phải được hiệu chuẩn hoặc kiểm tra để khẳng định rằng thiết bị đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo qui định của PTN và tuân thủ theo các qui định kỹ thuật của tiêu chuẩn tương ứng. Thiết bị phải được kiểm tra và/hoặc được hiệu chuẩn trước khi sử dụng (xem kỳ 13).

PTN phải có sẵn một chương trình hiện hành bằng văn bản về hiệu chuẩn và kiểm tra từng thiết bị theo yêu cầu tại Phụ lục A. PTN cũng phải có một chương trình bằng văn bản cho việc duy trì thường xuyên (bao gồm làm sạch, khử trùng, nếu cần thiết) thiết bị theo mỗi đề nghị của nhà sản xuất hoặc theo mỗi quy trình điều hành chuẩn (SOP) của PTN và một thủ tục bằng văn bản để ghi lại tất cả những hiệu chuẩn, xác minh và bảo trì đã thực hiện.

Phụ lục A cung cấp yêu cầu chi tiết để đạt được sự thống nhất với tài liệu này.3. Chỉ những người được phép mới có quyền sử dụng

thiết bị. PTN phải luôn sẵn có hướng dẫn về sử dụng và bảo trì trang thiết bị đã cập nhật (bao gồm tài liệu hướng dẫn sử dụng thiết bị do nhà sản xuất cung cấp) cho nhân viên thích hợp của PTN sử dụng. 4. Mọi hạng mục thiết bị và phần mềm thiết bị sử dụng để thử nghiệm hoặc hiệu chuẩn có ý nghĩa quan trọng đối với kết quả phải được nhận biết rõ ràng khi thích hợp.5. PTN phải duy trì hồ sơ cho mỗi hạng mục thiết bị và phần mềm có ý nghĩa quan trọng đối với phép thử hoặc hiệu chuẩn thực hiện. Hồ sơ phải bao gồm tối thiểu các thông tin sau:

(a) Việc nhận biết hạng mục thiết bị và phần mềm của thiết bị đó;

(b) Tên của nhà sản xuất, số seri hoặc sự phân định rõ ràng khác;

(c) Việc kiểm tra thiết bị phù hợp với qui định kỹ thuật (xem mục 2);

(d) Vị trí hiện tại của thiết bị, khi thích hợp;

Page 13: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

13SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

(e) Hướng dẫn của nhà sản xuất (nếu có) hoặc viện dẫn nơi có thể tìm được tài liệu hướng dẫn của nhà sản xuất;

(f) Ngày, kết quả và bản sao của biên bản hoặc giấy chứng nhận của tất cả các lần hiệu chuẩn và hiệu chỉnh, chuẩn mực chấp nhận, ngày tháng hiệu chuẩn lần tới;

(g) Kế hoạch bảo trì nếu thích hợp và việc bảo trì đã được thực hiện theo kế hoạch;

(h) Mọi hư hỏng, sự cố, sửa chữa, thay đổi đối với thiết bị. 6. PTN phải có các thủ tục về bảo quản, vận chuyển, lưu giữ, sử dụng an toàn và bảo trì theo kế hoạch các thiết bị đo để đảm bảo cho thiết bị hoạt động tốt và nhằm để ngăn ngừa sự nhiễm bẩn hoặc tránh xuống cấp.7. Không được sử dụng thiết bị quá tải, quản lý kém hoặc cho những kết quả nghi ngờ, hoặc đã cho thấy có khuyết tật hoặc kết quả nằm ngoài giới hạn qui định cho phép. Thiết bị đó phải được để riêng hoặc được dán nhãn rõ ràng hay đánh dấu là không được sử dụng nhằm tránh việc sử dụng nhầm cho tới khi thiết bị được sửa chữa chính xác thể hiện qua việc thử nghiệm và hiệu chuẩn. PTN phải kiểm tra, xem xét ảnh hưởng của các khuyết tật hoặc sai lệch so với giới hạn đã qui định của các thử nghiệm và/hoặc hiệu chuẩn trước đó và

PTN phải áp dụng thủ tục “kiểm soát công việc không phù hợp” (xem Kiểm soát việc thử nghiệm và/hoặc hiệu chuẩn không phù hợp-Kỳ 6)8. Khi có thể, tất cả thiết bị đặt dưới sự kiểm soát của PTN và thiết bị yêu cầu hiệu chuẩn phải được dán nhãn, hoặc được thay mã hóa hay có cách nhận biết khác nhau để chỉ ra tình trạng hiệu chuẩn, kể cả ngày tháng đã hiệu chuẩn lần cuối và thời gian hoặc thời hạn yêu cầu hiệu chuẩn lại.9. Khi vì một lý do nào đó, thiết bị nằm ngoài tầm kiểm soát trực tiếp của PTN thì PTN phải đảm bảo chức năng và tình trạng hiệu chuẩn của thiết bị được kiểm tra và đạt yêu cầu trước khi thiết bị này được sử dụng lại. 10. Khi việc kiểm tra giữa kì hiệu chuẩn là cần thiết để duy trì mức độ tin cậy về tình trạng hiệu chuẩn của thiết bị, việc kiểm tra giữa kì này phải được thực hiện theo một thủ tục đã qui định. 11. Nếu việc hiệu chuẩn chỉ ra các yếu tố cần hiệu chỉnh, PTN phải có các thủ tục đảm bảo sao cho các phiên bản (ví dụ: trong phần mềm máy tính) được cập nhật chính xác.12. Thiết bị thử nghiệm và hiệu chuẩn bao gồm cả phần cứng và phần mềm phải được bảo vệ để tránh việc điều chỉnh có thể làm mất tính đúng đắn của các kết quả thử nghiệm và/hoặc hiệu chuẩn.

Phụ lục A: Thiết bịBảng 1. Hiệu chuẩn và xác nhận thiết bị

Thiết bị Chỉ số Tần suất tối thiểu

Nồi hấp Độ chính xác của hệ thống cảm biến nhiệt độ, tính đồng nhất và tính ổn định của nhiệt độ

Khi lắp đặt (hoặc lần sử dụng đầu), hàng năm

Máy đếm khuẩn lạc tự động Đếm thủ công để xác nhận Hàng năm

Dụng cụ và phương pháp tự động sở hữu

Tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất thiết bị

Theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc quy trình của PTN

CânĐo lường khối lượng Hằng ngày cùng với hiệu chuẩn nội bộ

hoặc trọng lượng chuẩnQuả cân chuẩn đã được hiệu chuẩn Hàng năm

Page 14: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

14

Dụng cụ pha chế, máy đổ đầy ống Đo lường khối lượng/thể tích Khi lắp đặt và hàng ngày theo thể tích

Máy đông khô, lò chân không

Khả năng đạt và giữ chân không, máy đo được hiệu chuẩn hoặc xác nhận Hàng năm

Tủ đôngĐộ chính xác của hệ thống nhiệt độ, thống nhất

và ổn định nhiệt độKhi lắp đặt (hoặc sử dụng lần đầu),

hàng năm

Nhiệt độ Hàng ngày

Tỷ trọng kế, chuẩn Hiệu chuẩn tại một điểm sử dụng chuẩn của một trọng lực xác định 2 năm 1 lần

Tỷ trọng kế công tác Hiệu chuẩn tại một điểm với tỷ trọng kế chuẩn Hàng năm

Tủ ấmĐộ chính xác của hệ thống nhiệt độ, thống nhất

và ổn định nhiệt độKhi lắp đặt (hoặc sử dụng lần đầu),

hàng nămNhiệt độ Hàng ngày sáng và chiều

Kính hiển vi Hiệu chuẩn vi kế Khi cài đặt

Lò và lò nung Độ chính xác của hệ thống nhiệt độ, thống nhất và ổn định nhiệt độ

Khi lắp đặt (hoặc sử dụng ban đầu), hàng năm

Nhiệt độ Hàng ngàyĐĩa Petri c Diệt khuẩn Kiểm tra mỗi lô

Thiết bị đo pH, chọn ion và những thiết bị

dẫn liên quanĐo pH với đềm chuẩn hay dung dịch thích hợp Xác định khoảng sử dụng dự kiến,

trước khi sử dụng trong khoảng dự kiến

Pipetc Độ sạch sẽ, vô trùng (để sử dụng vi sinh), đo lường khối lượng/thể tích Tất cả các chỉ số mỗi lô

Tủ mátĐộ chính xác của hệ thống nhiệt độ, thống nhất

và ổn định nhiệt độKhi lắp đặt (hoặc sử dụng ban đầu),

hàng năm

Nhiệt độ Hàng ngày

Tủ an toàn và tủ lưu khí dạng lớp (nếu sử dụng cho nuôi cấy và

diệt khuẩn)

Kiểm soát môi trường mở (kiểm tra diệt khuẩn, kiểm tra máy đo độ chênh lệch áp suất), lưu khí Khi cài đặt; hàng quý

Quang phổ kếĐo trên mẫu trắng Hàng ngày

Bước sóng Khi lắp đặt bởi nhà sản xuất

Máy cất, máy DI và RO Độ dẫn điện Hàng tuần

Nhiệt kế, chuẩnTại nhiệt độ sôi và đóng băng của nước (hoặc những mức khác biểu thị khoảng hoạt động

tiêu biểuHàng năm

Nhiệt kế công tác Hiệu chuẩn với nhiệt kế chuẩn Hàng năm

Thiết bị đo nhiệt chuẩn được thừa nhận quốc gia hay

quốc tế

Những điểm quan trọng trên thước Hàng năm

Page 15: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

15SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Thiết bị đo nhiệt công tác

Các điểm cụ thể so với thiết bị đo nhiệt được thừa nhận quốc gia hoặc quốc tế Hàng năm

Đồng hồ bấm giờ Tiêu chuẩn thời gian quốc gia Hàng năm

Thiết bị đo dung tích truyền , pipet và

buret cơ khí

Độ chính xác và chuẩn xác bằng khối lượng nước hoặc bằng phương pháp đo quan phổ 6 tháng 1 lần

Thiết bị thủy tinh để đo dung tích không thuộc lớp A – Pipet,

buret và bình đo dung tích

Độ chính xác và chuẩn xác bằng khối lượng nước hoặc bằng phương pháp đo quang phổ

Khi nhận được: Chứng chỉ của nhà sản xuất về độ chính xác được chứng nhận

cho Lớp A có thể được chấp nhận

Máy đo hoạt độ nước Hoạt độ nước của các dung dịch đã biết Hàng ngày a

Bể điều nhiệtĐộ chính xác của hệ thống nhiệt độ, thống nhất

và ổn định nhiệt độKhi lắp đặt (hoặc sử dụng ban đầu)

hàng năm

Nhiệt độ Hàng ngày

Quả cân chuẩn Tái hiệu chuẩn cho chính xác theo những đơn vị hiệu chuẩn được công nhận quốc gia hay quốc tế 5 năm 1 lần

Quả cân công tác Xác nhận với quả cân chuẩn Hàng năm

Lưu ý: Tất cả quả cân sẽ được hiệu chuẩn nối chuẩn với các đơn vị hiệu chuẩn được thừa nhận quốc gia hay quốc tế (ví dụ: Viện Quốc gia về Tiêu chuẩn và Công nghệ (NIST), Văn phòng Cân đo quốc tế (BIPM), Tổ chức Quốc tế về Đo lường (OIML) hoặc các loại quả cân được nối chuẩn tương đương

Chú ý: Đối với nồi hấp, tủ ấm, lò và bể điều nhiệt tuần hoàn bé, tính đồng dạng là không cần thiết. Trong trường hợp này PTN phải giải thích và lưu hồ sơ về lý do cho quyết định này.

Chú ý: Tùy theo kích thước, mục đích sử dụng hay thiết kế, có thể không cần hiệu chuẩn nhiệt và độ ổn định cũng như không cần chứng minh về tính đồng đều và ổn định nhiệt độ một số tủ ướp và tủ lạnh hàng năm. Trong những trường hợp này, PTN phải giải thích và lưu hồ sơ về lý do cho quyết định thay đổi chu kỳ hiệu chuẩn hay không chứng minh độ đồng đều và ổn định.

Chú ý: Khi nồng độ pH và hoạt độ nước được sử dụng để đưa ra kết quả cho khách hàng, yêu cầu về liên kết chuẩn có tính quan trọng then chốt; do đó, vật liệu chuẩn (đệm) phải có độ không đảm bảo đo sẵn có trên chứng nhận hiệu chuẩn. Bên cạnh đó, việc hiệu chuẩn phải được thực hiện theo một phương thức định sẵn để tính đến độ không đảm bảo đo.

a) Hàng ngày chỉ sự đo đạc khi sử dụng hoặc sẵn có hàng ngàyb) PTN có thể cân nhắc sử dụng nhiệt kế đo liên tục để có thể xác định được thời

điểm xảy ra hư hỏng và những môi trường nuôi cấy quan trọng có thể được phục hồi.c) Chứng nhận vô trùng và/hoặc tình trạng sạch sẽ có thể thỏa mãn yêu cầu nàyd) Máy DI và RO: Máy khử ion và thẩm thấu ngượce) Tất cả nhiệt kế phải được hiệu chuẩn nối chuẩn với các đơn vị được thừa nhận quốc

gia hay quốc tế (ví dụ NIST, BIPM, OIML hoặc những nhiệt kế nối chuẩn tương đương)

Page 16: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

16

Bảng 2. Bảo dưỡng thiết bị (Hiệu chuẩn và xác nhận thiết bị)

Thiết bị Yêu cầu Tần suất tối thiểuTủ ấm Tẩy sạch, vệ sinh Theo lịch của PTN

Tủ mát Tẩy sạch, vệ sinh Theo lịch của PTN

Tủ đông Tẩy sạch, vệ sinh Theo lịch của PTN

Lò Tẩy sạch, vệ sinh Theo lịch của PTNBể điều nhiệt Tẩy sạch, vệ sinh Theo lịch của PTN

Máy ly tâm Bảo dưỡng, làm sạch và vệ sinh

Theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc theo quy trình của PTN

Tủ an toàn Bảo dưỡng, làm sạch và vệ sinh Hàng năm; mỗi lần sử dụng

Mũ lưu khí dạng lớp Bảo dưỡng, làm sạch và vệ sinh Hàng năm; mỗi lần sử dụng

Kính hiển vi Bảo dưỡng và làm sạch ống kính Hàng năm; mỗi lần sử dụng

Máy đo độ pH Làm sạch điện cực Mỗi lần sử dụng

Cân Bảo dưỡng và làm sạch Hàng năm, mỗi lần sử dụng

Máy làm đầy ống Làm sạch Theo lịch của PTN

Nồi hấp Bảo dưỡng và kiểm tra bằng mắt

6 tháng một lần hoặc theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc theo quy trình PTN; mỗi lần sử dụng

Hệ thống khử ion/thẩm thấu ngược Thay ống Theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc theo quy

trình của PTN

Máy cất Làm sạch Theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc theo quy trình của PTN

Quang phổ kế Làm sạch Theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc theo quy trình của PTN

Dụng cụ nuôi cấy đặc biệt Làm sạch và vệ sinh Mỗi lần sử dụng

Dụng cụ và phương pháp tự động sở hữu

Xem hướng dẫn của nhà sản xuất thiết bị

Theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc theo quy trình của PTN

Lưu ý: Các yêu cầu về vệ sinh và vô trùng có áp dụng cho các phòng thử nghiệm vi sinh. Các yêu cầu có thể không áp dụng cho thử nghiệm hóa học, ví dụ, các phương pháp kiểm tra dư lượng thuốc trừ sâu. Nếu các yêu cầu không liên quan đến một phương pháp, phòng thử nghiệm phải lưu hồ sơ lời giải thích.

Nguồn : AOAC(Bản quyền thuộc về VinaLAB)

Kỳ sau: ISO/IEC 17025 “Yêu cầu chung về năng lực phòng thử nghiệm và hiệu chuẩn” – Các yêu cầu kỹ thuật: Liên kết chuẩn đo lường.

Page 17: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

17SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Phân tích vi sinh sử dụng môi trường Chromogenic và Fluorogenic

Điểm chính• Được phát triển ban đầu cho ứng dụng lâm sàng, môi trường chromogenic hiện nay đã có cho các mẫu thực phẩm, nước và môi trường.• Chúng có thể cho phép đếm, phát hiện, xác định giả định và đôi khi xác định hoàn toàn từ nuôi cấy phân lập.

Môi trường chromogenic/fluorogenic là gì?Môi trường chromogenic và fluorogenic là

môi trường phát triển vi sinh chứa chất nền enzyme liên kết với chromogen (phản ứng màu), fluorogen (phản ứng ánh sáng) hoặc một sự kết hợp cả hai.

Các chất nền enzyme như ONPG, CPRG (Chlorophenol red-β-D-galactopyranoside) và MUG (4-Methylumbelliferyl β-D-Galactopyranoside) là cơ chất đặc hiệu hoặc không, vi sinh vật mục tiêu được chọn bằng cách ức chế cạnh tranh vi khuẩn có lợi (microflora).

Quần thể mục tiêu có đặc điểm là các hệ thống enzyme chuyển hóa chất nền để giải phóng chromogen/fluorogen. Điều này dẫn đến sự thay đổi màu sắc trong môi trường và/hoặc phát huỳnh quang dưới ánh sáng tia cực tím bước sóng dài.

Sửa đổi chế độ ủ có thể bổ sung tính chọn lọc của môi trường và trong một số trường hợp các vi sinh vật mục tiêu được xác định mà không cần thử nghiệm thêm. Các sản phẩm khác đưa ra những lợi thế rõ ràng để hỗ trợ việc khôi phục các tế bào sub-lethally bị hư hại.Chúng thể hiện như thế nào?

Môi trường nuôi cấy sinh màu (chromogenic) có sẵn chủ yếu ở dạng bột đã khử nước hoặc

ở dạng hạt. Chúng cũng có sẵn để sử dụng dưới dạng gói “tiện lợi”. Các sản phẩm tiện lợi này là hỗn hợp vô trùng trong vỉ được thêm trực tiếp vào mẫu nước trước khi ủ. Chúng có thể được sử dụng để kiểm tra sự có mặt/không có mặt, hoặc được định lượng bằng cách cấy trực tiếp vào môi trường nuôi cấy hoặc bằng cách sử dụng một sản phẩm bổ sung cho kỹ thuật đếm số có xác suất lớn nhất-MPN (Most Probable Number).Bao gồm những ứng dụng nào?Mẫu lâm sàng

Môi trường chromogenic đang ngày càng được sử dụng phổ biến trong các trường hợp lâm sàng đối với sàng lọc sơ bộ các mẫu.Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là một bệnh khá phổ biến, phát hiện nhiễm trùng có thể được đánh giá tại trung tâm y tế địa phương sử dụng kĩ thuật chromogenic UTI dipslide mặc dù các kết quả có thể không rõ ràng nếu việc đào tạo không hiệu quả. Mầm bệnh UTI thông thường được phát hiện sử dụng môi trường phủ chromogenic (E. coli, Klebsiella spp và Enterobacter spp) trong phòng thử nghiệm lâm sàng.

Môi trường chromogenic đang ngày càng được sử dụng nhiều để sàng lọc nhiễm khuẩn bệnh viện (HAI) như MRSA/ORSA và Clostridum dificile. Điều quan trọng là HAI được nghiên cứu nhanh nhất và đơn giản nhất có thể.

Các nhiễm khuẩn khác có thể được sàng lọc bằng môi trường chromogenic bao gồm: Candida, Streptococcus; Coliforms, E. coli; Enterococci cũng như môi trường cho các phạm vi cụ thể: Extended Spectrum ß-Lact-amase-producing Enterobacteriaceae (ESBL);

Page 18: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

18

Khuẩn cầu ruột kháng Vancomycin (VRE) và Bệnh liên cầu khuẩn nhóm B ở trẻ sơ sinh.Thử nghiệm thực phẩm

Tất cả mầm bệnh thực phẩm chủ yếu có thể được sàng lọc bằng cách sử dụng môi trường chromogenic/fuorogenic trong một loạt các mẫu thực phẩm: Salmonella, Campylobacter, Listeria, Listeria monocytogenes, Staphulococcus/S. aureus, Coliforms, E. coli cũng như các sịnh vật mục tiêu cụ thể, ví dụ E. Coli 0157.

Phương pháp chính xác có thể thay đổi tùy theo ma trận mẫu và thường bao gồm tiền tăng sinh cho 24 giờ hoặc hơn. Điều này bảo đảm rằng tác nhân gây bệnh được cho thời gian để hồi phục và đạt đủ số lượng để đảm bảo các sinh vật được chuyển vào môi trường chromogenic khi một mẫu phụ được đưa ra đĩa. Cũng có môi trường có sẵn cho các phạm vi ứng dụng cụ thể, ví dụ Enterobacter sakazakii trong công thức cho trẻ sơ sinh, nấm men và nấm mốc, Bacillus cereus, Vibrio parahaemonlyticus.Thử nghiệm nước

Có các khung quy định mạnh mẽ bao trùm thử nghiệm nước với các phương pháp khác nhau cho các loại mẫu như nước uống, nước bề mặt, nước giải trí (recreational water) và nước thải. Nhìn chung các sinh vật mục tiêu là như nhau, ví dụ coliforms/E. coli, enterococci và các vi khuẩn dị dưỡng (heterotroph). Ý kiến bất đồng về các sinh vật chỉ thị tốt nhất cho từng loại mẫu, ví dụ E. coli cho nước uống và Enterococci cho nước tắm giải trí/nước bể bơi.

Một số sản phẩm sẵn sàng tuân thủ yêu cầu của các phương pháp thử được phê duyệt ban hành bởi cơ quan quản lý như US EPA. Các sản phẩm khác được công nhận phương pháp thử nghiệm thay thế như trong hàng loạt EN. Độ nhạy theo thứ tự 1 tế bào cho mỗi 100ml mẫu nước có thể đạt được bằng cách sử dụng phương pháp lọc.Lợi ích là gì?

• Thời gian ra kết quả ngắn hơn so với các phương pháp truyền thống. Một số môi trường cho ra kết quả được xác nhận trong vòng 24 giờ.

• Các định dạng sẵn sàng để sử dụng đưa ra thêm lợi ích về việc loại bỏ thời gian chuẩn bị cần thiết.

• Việc giải thích kết quả là trên hình ảnh và trong đa số trường hợp không cần thử nghiệm thêm.• Có các sản phẩm mang lại thời gian ủ giảm thiểu để cho phép các mẫu đến muộn được thực

hiện và vẫn có kết quả vào ngày hôm sau.Theo www.rapidmicrobiology.com

Page 19: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

19SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Các xét nghiệm chân đoán mơi: Phục vụ chăm sóc sức khỏe

Những thử nghiệm lâm sàng chăm sóc sức khoe mới được phát triển đang trơ nên ngày càng nhanh hơn, hiệu quả hơn và mang đến những bước tiến lớn.

Hai phương pháp xét nghiệm tiểu đườngPhương pháp xét nghiệm đầu tiên được

phát triển bởi 1 nhóm những nhà nghiên cứu, dẫn đầu là Sridevi Devaraj – Trưởng khoa hóa học lâm sàng tại bệnh viện Nhi Texas. Tiểu đường thai kỳ có thể xuất hiện ở phụ nữ mang thai ba tháng cuối và nó đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Tuy nhiên, xét nghiệm theo tiêu chuẩn hiện hành đo các cấp độ của dấu hiệu sinh học thông qua xét nghiệm glycated hemoglobin (HbA1c) được chứng minh không đủ để theo dõi tiểu đường thai kỳ bởi vì nó chỉ đo lượng đường glucose trung bình trong máu người bệnh trong khoảng thời gian 3 tháng. Phương pháp này không thể được áp dụng để xác định lượng đường huyết của bệnh nhân trên cơ sở hàng ngày hay hàng tuần, tạo ra những khó khăn trong việc áp dụng cho phụ nữ mang thai tuần thứ 11.

Sau khi xét nghiệm những mẫu máu được lấy từ 124 phụ nữ mang thai, Devaraj và các đồng nghiệp đã đo các cấp độ của 3 loại protein riêng biệt. Họ đã thấy rằng các cấp độ của protein 1,5-Anhydroglucitol (1,5-AG) là rất khác nhau giữa những người phụ nữ được xét nghiệm phát hiện tiểu đường trong giai đoạn mang thai và những người khác. Các nhà nghiên cứu cũng đã thiết lập một cấp độ cụ thể mà tại đó sự tập trung của 1,5-AG đã trở thành một yếu tố dự báo đáng tin cậy đối với phụ nữ mắc bệnh tiểu đường.

Các nhà nghiên cứu tham gia vào phương pháp xét nghiệm tiểu đường thứ 2 không chú trọng vào việc phát hiện tiểu đường thông qua xét nghiệm máu mà họ tin rằng những mẫu móng tay sẽ có thể giúp ích trong quá trình chẩn đoán và theo dõi sự phát triển của bệnh.

Được dẫn dắt bởi Tiến sĩ Dược học Joris Delanghe tới từ Đại học Ghent (Bỉ), một nhóm các nhà nghiên cứu đã thu thập những mẫu móng tay từ 25 bệnh nhân tiểu đường và 25 người không mắc bệnh. Sau khi nghiền vụn thành bột, nhóm nghiên cứu sử dụng một quang phổ kế để xác định lượng protein đã gắn kết với các phân tử đường có trong mẫu phẩm lấy từ những bệnh nhân tiểu đường, một quá trình được gọi là glycation.

Delanghe cho biết “Chúng tôi nhận ra những khác biệt rất lớn giữa những mẫu phẩm của 2 nhóm tham gia thí nghiệm. Phát hiện này rất có thể sẽ đưa việc xét nghiệm mẫu móng tay trở thành một công cụ hữu ích trong việc chẩn đoán tiểu đường”.Xét nghiệm bệnh lây qua đường tình dục (STD) ngay trên smartphone

Chlamydia là bệnh lây truyền qua đường tình dục và không hề có bất cứ một triệu chứng mắc bệnh nào. Tuy nhiên, nếu như không điều trị kịp thời thì nó hoàn toàn có thể gây ra những tác động không nhỏ tới khả năng sinh sản của phụ nữ. Ngoài ra, bệnh cũng có thể trở thành nguyên nhân gây viêm vùng chậu đối với 30% số phụ nữ mang bệnh. Chính vì thế, việc phát hiện và điều trị bệnh Chlamydia càng sớm càng tốt.

Hiện nay, tiêu chuẩn để xét nghiệm Chlamydia dựa trên một phương pháp có độ nhạy cao gọi là xét nghiệm khuếch đại nucleic acid (NAAT). Trong khi phương pháp

Page 20: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

20

này là chính xác, nó thường quá phức tạp để thực hiện ở những cơ sở khám chữa bệnh nhỏ lẻ như: phòng khám tư, phòng y tế trường học, các trung tâm dịch vụ sức khỏe hay trung tâm tư vấn sức khỏe tình dục khác. Phương pháp này cũng yêu cầu một mức chi phí xét nghiệm khá cao.

Đó là lý do vì sao Jef Tza-Huei-Wang, Giáo sư phòng thử nghiệm BioMEMS tại Đại học John Hopkins, đã phát triển ứng dụng Mobilab – nền tảng NAAT chi phí thấp đầu tiên có thể chẩn đoán chlamydia tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe. Phần mềm này tích hợp sự chuẩn bị mẫu, sự khuếch đại ADN và xử lý dữ liệu vào một thiết bị có kích thước chỉ bằng cái cốc.

Thiết bị chạy bằng pin này sẽ được trang bị một cuộn kênh dẫn vi lưu nhằm mục đích phát hiện ADN của vi khuẩn chlamydia. Chính mẫu ADN này sẽ được đồng bộ hóa với một chiếc smartphone (điện thoại thông minh) cho phép người sử dụng kiểm soát nền tảng và xử lý dữ liệu thông qua một ứng dụng được tích hợp sẵn.

Các nhà nghiên cứu nhận định rằng chương trình mobiLab có thể được sử dụng tại các cơ sở xét nghiệm đạt tiêu chuẩn NAATs. Xét nghiệm y tế thông thường

Tại AACC 2015, các nhà nghiên cứu tới từ DiaSys Diagnostics India (Mumbai, Ân Độ) đã cho ra mắt QDx InstaLab – một thiết bị xét nghiệm tại chỗ có thể thực hiện tất cả các thử nghiệm lâm sàng mà phòng thử nghiệm cần cho việc kiểm tra sức khỏe hằng năm để đánh giá chức năng nội tạng và kiểm tra các bệnh như tiểu đường, suy gan, suy thận. Hệ thống QDx InstaLab thậm chí còn có thể kiểm tra nồng độ cholestetol để phát hiện các bệnh tim mạch và sàng lọc các vấn đề về máu trong trường hợp máu đông gây chết người.

Thiết bị này có thể hoạt động với một vài giọt máu lấy từ đầu ngón tay. Cùng với đó, nó cũng chỉ sử dụng một bộ cuốn dẫn

lưu tiết kiệm chi phí với công nghệ nguyên liệu nano, thân thiện với môi trường. Các kết quả sẽ có sau khoảng từ 3 đến 10 phút.Xét nghiệm virut Ebola nhanh chóng

Dựa trên những nghiên cứu của AACC và một số hội nghị khác trong năm nay, công nghệ lấy máu đầu ngón tay (finger-prick technolo-gy) đang trở nên ngày càng thông dụng. Điều hấp dẫn là công nghệ cho phép thử nghiệm nhanh hơn gấp 3 lần, không lan tràn và kim tiêm nhỏ dẫn đến tiết kiệm chi phí xét nghiệm.

Tại AACC, các nhà nghiên cứu tới từ Viral Hemorrhagic Fever Consortium đã thảo luận về phương pháp phát hiện virut Ebola đầu tiên và duy nhất được chấp thuận bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có tên là ReEBOV Antigen Rapid Test Kit. Phương pháp này sử dụng vài giọt máu và công nghệ tương tự đã được tìm thấy trong các phương pháp thử thai tại nhà để đưa ra kết quả trong vòng 15 phút. Trong khi đó, phương pháp qRT-PCR là xét nghiệm tiêu chuẩn vàng hiện nay đang được sử dụng để phát hiện Ebola lại cần đến 1 ngày mới cho ra kết quả.

Nghiên cứu của WHO đã được tiến hành tại Cộng Hòa Sierra Leone về việc so sánh tương quan giữa phương pháp ReE-BOV và phương pháp qRT-PCR. Bằng việc thử nghiệm 292 mẫu bệnh phẩm, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng xác suất phát hiện bệnh của ReE-BOV là 84.6%, trong khi của qRT-PCR là 91.8%.

Ông Matt Boisen, Giám đốc phát triển tại Viện nghiên cứu sốt xuất huyết cho biết: “Điều này thực sự đã đem đến một phương pháp xét nghiệm nhanh chóng có thể sử dụng trong trường hợp khẩn cấp để đưa ra các kết quả mà có thể được khẳng định lại bằng PCR. Đây là một bước đột phá trong việc phát hiện virut Ebola tại thời điểm hiện tại và trước sự bùng phát trở lại của căn bệnh này trong tương lai”.

Theo www.digital.laboratoryequipment.com

Page 21: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

21SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

TRANG HỘI VIÊN

Là doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Indonesia với tổng vốn ban đầu hơn 20 triệu USD, Công ty TNHH JAPFA COMFEED Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực sản xuất TĂCN, tổ chức mạng lưới gia công chăn nuôi gia súc, gia cầm, chế biến sản phẩm chăn nuôi. Với tầm nhìn chiến lược cùng những sản phẩm có chất lượng, hiệu quả vượt trội của mình, JAPFA COMFEED đã khẳng định được vị thế trên thị trường TĂCN tại Việt Nam.

Năm 1996 Tập đoàn Japfa đầu tư vào Việt Nam dưới hình thức liên doanh sản

xuất TĂCN với Tổng công ty Chăn nuôi Việt Nam và lấy tên Công ty Gia cầm và Nông sản Japfa Vina. Từ tháng 6/2007 đến tháng 10/2013, Công ty hoạt động theo hình thức công ty cổ phần và đổi tên thành Công ty CP Japfa Comfeed Việt Nam, hoạt động trên 03 lĩnh vực chính: sản xuất, kinh doanh TĂCN, sản xuất con giống; chăn nuôi và kinh doanh gà thịt, lợn thịt; chế biến, giết mổ và kinh doanh gà sạch.

Trong lĩnh vực sản xuất TĂCN, Công ty không ngừng phát triển quy mô và năng lực sản xuất của các nhà máy TĂCN tại miền Bắc, gồm: nhà máy Japfa tại Vĩnh Phúc và Hòa Bình với các thương hiệu chính: Complete feed (thức ăn hoàn chỉnh), Profit feed (thức ăn đem lại lợi nhuận), Core feed (cốt lõi cho thành công).

Trong lĩnh vực kinh doanh con giống/ chăn nuôi và kinh doanh gà thịt, lợn thịt, Công ty liên doanh với Công ty Hypor của

Hà Lan để sản xuất lợn giống siêu nạc Expor. Hợp tác với nông dân chăn nuôi gia công gà thịt Japfa 202; thuê trang trại để chăn nuôi gà thịt và lợn thịt siêu nạc Expor.

Là 1 trong 3 công ty hàng đầu tại Việt Nam hoạt động trong ngành công nghiệp thực phẩm, nông nghiệp và chăn nuôi, Japfa Comfeed Việt Nam hiện có 5 nhà máy thức ăn chăn nuôi; cùng với hệ thống các trang trại lợn và gà tại nhiều tỉnh trên cả nước, theo mô hình sản xuất, kinh doanh gia cầm khép kín. Từ mô hình trại giống ông bà → trại giống bố mẹ → nhà máy ấp trứng → con giống → chăn nuôi gia công → chế biến giết mổ và tiêu thụ gia cầm sạch.

Riêng tại Vĩnh Phúc, Japfa Comfeed đã có Nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi cám công nghiệp công suất 15.000 tấn/tháng, 3 trại gà bố mẹ tại Tam Dương và Tam Đảo; 1 trại lợn bố mẹ tại Tam Dương và 1 nhà máy ấp trứng gia cầm tại Vĩnh Tường; 1 nhà máy giết mổ gia cầm Hợp Châu - Tam Đảo. Mỗi năm sản xuất và cung ứng trên 200.000 tấn thức ăn chăn nuôi và cung ứng cho trên 600 trang trại khoảng 15 triệu con gà thịt, 2 triệu con gà đẻ, 150.000 con lợn giống thịt. Doanh thu năm 2013 gần 3.000 tỷ đồng, quý 1/2014 trên 700 tỷ đồng.

Với mô hình nhà máy, trang trại độc lập, áp dụng công nghệ cao trong chăn nuôi, việc bảo đảm an toàn sinh học và an toàn tài sản luôn được Công ty đặt lên hàng đầu. Từ khâu sản xuất TĂCN, nguyên liệu cấp protein nhập từ Brazil, Argentina, Ân Độ, Mỹ; nguyên liệu cung cấp năng lượng như ngô và sắn được mua tại

JAPFA COMFEED THƯƠNG HIỆU CỦA CHẤT LƯỢNG

Page 22: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

22

TRANG HỘI VIÊN

các tỉnh Tuyên Quang, Yên Bái, Hòa Bình, Sơn La...

Để đảm bảo chất lượng sản phẩm TĂCN khi xuất xưởng, tất cả các xe nguyên liệu đều được lấy mẫu phân tích chất lượng trước khi phân lô và lưu kho. Tất cả các mẻ sản xuất đều được gửi đến phòng thử nghiệm để phân tích các thành phần dinh dưỡng.

Phòng thử nghiệm Công ty JAPFA COMFEED Việt Nam đã xây dựng một quy trình kiểm tra chất lượng rất chặt chẽ, chia thành hai nội dung: kiểm tra chất lượng nội bộ và kiểm tra chất lượng bên ngoài. Trong năm 2015, Phòng thử nghiệm đã thực hiện tổng số 87.617 phép thử tại 3 phòng thử nghiệm của 3 nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi khu vực phía Bắc.

Đối với kiểm tra chất lượng nội bộ, các phòng thử nghiệm sử dụng mẫu chuẩn để phân tích từ giai đoạn đầu cho đến khi kết thúc. Qua đó, phát hiện được sai số và loại sai số là ngẫu nhiên hay hệ thống; Tìm ra nguyên nhân gây sai số để đề xuất hành động khắc phục phù hợp nhằm tránh lỗi hệ thống có thể xảy ra.

Các phòng thử nghiệm còn thực hiện việc theo dõi điều kiện môi trường, sử dụng hóa chất, thuốc thử cũng như giám sát việc bảo dưỡng, bảo trì và hiệu chuẩn thiết bị định kỳ; Đánh giá độ tin cậy của kết quả thử nghiệm; Đánh giá thiết bị, hóa chất, thuốc thử và tay nghề của thử nghiệm viên.

Việc kiểm tra chất lượng bên ngoài giúp Công ty so sánh kết quả phân tích giữa các phòng thử nghiệm tham gia và giữa các nhóm phương pháp với nhau. Qua đó, chứng minh độ tin cậy của kết quả thử nghiệm cho khách hàng.

Nhằm không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm TĂCN, từ năm 2010 đến nay, Phòng thử nghiệm của công ty JAPFA đã đăng ký tham gia các chương trình thử nghiệm thành thạo trong lĩnh vực TĂCN do VinaLab tổ chức.

Tất cả các chỉ tiêu tham gia thử nghiệm thành thạo đều có kết quả nằm trong độ giao động cho phép.

Tổng vốn đầu tư hiện nay của Công ty Japfa Comfeed Việt Nam đã đạt trên 60 triệu USD, lượng công việc sản xuất kinh doanh của Công ty góp phần giải quyết việc làm thường xuyên cho 3.000 lao động, thu nhập bình quân hơn 4 triệu đồng/người/tháng.

Từ khi đầu tư và hoạt động tại Việt Nam đến nay, Công ty có nhiều hướng đi mới trong lao động sản xuất, cung ứng sản phẩm đảm bảo chất lượng ra thị trường, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi. Năm 2013, Japfa Comfeed Việt Nam đứng thứ 424 trong Top 1.000 doanh nghiệp nộp thuế thu nhập nhiều nhất Việt Nam; Đứng thứ 139 trong Top 500 doanh nghiệp lón nhất Việt Nam và được cấp Chứng chỉ ISO 22.000:2005 & HACCP. Hệ thống QLCL của công ty được đảm bảo duy trì theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008.

Hiện tại, Công ty đang thuê chuyên gia hàng đầu lĩnh vực dinh dưỡng (như Dr Li, Canada) để xây dựng quy trình đánh giá, tuyển chọn và bảo quản nguyên liệu cùng công thức tối ưu về dinh dưỡng cho vật nuôi; Đồng thời, áp dụng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000:2005 & HACCP.

Công ty đang sử dụng dây chuyền sản xuất cám tiên tiến, trang trại chăn nuôi được đầu tư khép kín đảm bảo an toàn dịch bệnh, nhà máy giết mổ chuyên dụng, tập trung đảm bảo vệ sinh thú y. Đáp ứng đòi hỏi của người tiêu dùng là sử dụng thực phẩm sạch có nguồn gốc động vật.

Thời gian tới, Công ty tiếp tục đầu tư và cải tiến dây chuyền sản xuất cám công nghiệp, sản xuất con giống và chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học khép kín nhằm đưa ra thị trường những con giống chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Japfa Comfeed

Page 23: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

TRAO ĐỔI KINH NGHIỆM

Bảo vệ chống sét và phát kiến mới của hệ thống chống sét

Kỳ 3A-Bảo vệ chống sét

TS. Vũ Đăng QuangỦy viên Ban Chấp hành Hội VinaLAB

Nguyên Trưởng phòng Đo lường Điện - Viện Đo lường Việt Nam

23SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Page 24: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

24

9 - Xung tĩnh điệnBầu khí quyển tức thời hay xung tĩnh điện

là kết quả trực tiếp của sự thay đổi trường tĩnh điện cùng song hành xảy ra ở một cơn dông điện. Bất cứ dây dẫn nào lơ lửng trên mặt đất đều bị bao phủ trong giới hạn phạm vi của trường tĩnh điện và sẽ được tích nạp điện với điện thế tương xứng với độ lớn của nó (tức là đỉnh thời gian và mức độ khoẻ của trường) trên mức sở tại. Ví dụ: một trạm phân phối hay một đường dây điện thoại nằm lơ lửng cách mặt đất khoảng trung bình 10 mét và nằm trong một trường tĩnh điện, khi cơn sấm sét xảy ra, sẽ xuất hiện điện thế từ 100kV đến 300kV áp lên đất. Trong quá trình phóng điện (cơn sấm sét) xảy ra thì sự tích nạp điện phải truyền xuống bên dưới đường dây để tìm đường xuống đất. Bất cứ một thiết bị nào kết nối với đường dây đó đều có phần liên quan với đất, trừ phi phần đó được bảo vệ một cách thích đáng, nó sẽ bị huỷ hoại trong quá trình trung hoà diễn ra. Hiện tượng này được biết như là sự cảm biến tức thời của bầu khí quyển. Sự thăng, giáng của điện áp tĩnh điện cũng được quy vào xung tĩnh điện (xem hình 6).

Theo lý thuyết về điện trường, quá trình tích nạp tĩnh điện diễn ra trên bề mặt của mọi vật thể trên mặt đất. Mật độ tích nạp điện tỷ lệ với độ

lớn của trường tĩnh điện. Mật độ tích nạp điện càng lớn thì mối nguy hiểm càng cao ở đầu ra cuối của bước dẫn đầu hướng xuống dưới.

Một vật thể kim loại thẳng đứng được bao phủ trong trường tĩnh điện và đặc biệt là nếu có mũi nhọn, thì nó có điện thế lớn đáng kể so với đất. Và nếu vật thể đó không được nối đất, nó có thể phát ra tia lửa gây nguy hiểm trong một vài tình huống, như làm cháy hoặc gây rối loạn độ nhạy của các thiết bị điện tử.10 - Dòng điện tiếp đất

Dòng điện tiếp đất tức thời là kết quả trực tiếp của quá trình trung hoà theo sau cơn sấm sét. Quá trình trung hoà được kết thúc bởi tác động của sự tích nạp điện dọc theo hoặc gần mặt đất tại nơi mà sự tích nạp điện diễn ra trong cơn sấm sét. Bất cứ vật dẫn nào được chôn vùi dưới đất trong phạm vi hoặc ở gần nơi tích nạp điện sẽ được cung ứng với nhiều phần dẫn hơn từ nơi nó được thiết lập đến điểm gần nhất của cơn sấm sét cuối cùng. Sự diễn biến đó tạo ra điện thế trên vật dẫn liên quan đến sự tích nạp điện, mà trong vòng quay có liên quan gần với cơn sấm sét cuối cùng.

Điện áp cảm ứng đó gọi là “dòng điện tiếp đất tức thời”. Nó xuất hiện trên dây dẫn, ống dẫn hay một dạng khác của vật dẫn. Nếu dây dẫn được bọc kim chống nhiễu, thì dây dẫn bên trong sẽ vượt qua được phát sinh đầu tiên của tấm chắn dòng điện. Vì quá trình phóng điện diễn ra rất nhanh (20 μs) và tỷ lệ gia tăng đến đỉnh cũng không nhỏ cỡ 50 μs, điện áp cảm ứng sẽ rất cao (xem hình 7).

Sự kết thúc của một cơn sấm sét vãn hồi trên mặt đất có thể gây ra những hiệu ứng như sau:

1- Nó có thể tạo ra hồ quang giữa đất ở ngay sát bên với đường ống dẫn khí hoặc hệ thống tiếp đất (một cú đánh thủng 50kV/m thường được giả định. Ví dụ, điện trở tiếp đất của một cột điện là 10 Ohm, dòng điện của cú sét vãn hồi là 200A và khoảng ngăn cách nhỏ nhất là 40 mét).

2- Dòng điện dâng cao kết hợp với đất tác

Page 25: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

25SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

động vào hệ thống tiếp đất kiểu điện tử, có thể gây ra sự không đồng đều ở chức năng gia tăng điện áp tiếp đất phân bố trong hệ thống tiếp đất. Ví dụ: hai dây tiếp đất dài 10 mét được chôn dưới đất cách nhau 5 mét, có điện trở tiếp đất là 31,8 Ohm. Giá như có dòng điện 75 A được cấp vào một đầu cọc tiếp đất, thì đầu cọc kia sẽ có điện áp nâng lên đến khoảng 188V.

11 - Sự gia tăng đột biến giới hạn tích nạp điệnCháy, nổ là sự cố thường xuyên xảy ra liên quan đến sản phẩm dầu khí khi bị sét đánh, đây là hiện

tượng được coi như là “sự gia tăng đột biến giới hạn tích nạp điện và sự hình thành hồ quang thứ cấp” .Để hiểu được hiện tượng này thì cần phải hiểu được quá trình hình thành sự gia tăng

đột biến giới hạn tích nạp điện và hồ quang thứ cấp xảy ra như thế nào trong vụ cháy. Cơn sấm sét sẽ tạo ra sự tích nạp điện trên mọi vật thể bị bao trùm bên dưới nó. Sự tích nạp điện (Ampe-giây) liên quan đến sự tích nạp điện trong mỗi cơn sấm sét. Vì các sản phẩm dầu khí thường được chứa trong các bồn bằng kim loại, bồn chứa và mọi thứ trong đó đều chịu tác động của sự tích nạp điện và nhiễm điện thế của vùng đất tại đó, vì mức độ tích nạp điện chậm và quá trình này đều diễn ra ở các sản phẩm cũng như bồn thùng chứa.

Mặt đất thường là âm bản tương ứng với tầng điện ly, khi cơn sấm sét xảy ra giữa tầng điện ly và mặt đất sẽ tạo ra quá trình tích nạp điện tích dương thay cho quá trình tích nạp điện tích âm như thường lệ vẫn xảy ra nhưng với mức độ cao hơn nhiều. Bồn chứa (hay thùng chứa) nhiễm điện thế của đất, nó cũng tương tự như bị vây quanh trường điện tích dương trước trận sét đánh, nhưng ngay tức khắc trở lại điện tích âm sau trận sét.

Hồ quang thứ cấp được hình thành do sự thay đổi bất ngờ trong quá trình tích nạp điện (20 μs) của tường thành thùng chứa và trạng thái không thay đổi của sản phẩm bên trong thùng có tích nạp điện.

Sự tiếp đất không có ảnh hưởng đáng kể lên hiện tượng điện áp. Bảo vệ chống sét theo lối thông lệ cổ truyền không thể loại trừ được sự gia tăng đột biến giới hạn tích nạp điện và hồ quang thứ cấp vì không có sẵn kênh để phóng điện.

Kỳ sau: A- Bảo vệ chống sét: Hệ số rủi ro, nguy hiểm, Các giải pháp lựa chọn cho hệ thống ngăn ngừa, Hệ thống dàn trải mạng tiêu sét.

Page 26: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

CÂU ĐỐI TẾT BÍNH THÂN 2016Câu đối tết là một trong những truyền thống tốt đẹp của cha ông ta để lại. Từ trong thơ ca tục ngữ đã nhắc nhiều đến câu đối là một

trong những vật báo hiệu và không thể thiếu trong mùa xuân.

Những câu đối tết bính thân 2016 hay và ý nghĩa nhất:

26

Page 27: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

27SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Chia sẻ về máy khối phổ so sánh tỉ lệ đồng vị (IRMS)

Tiến sĩ Paula Rose - một nhà nghiên cứu khoa học tại Khoa Khoa học môi trường và Vật lý, Đại học Texase A&M – Corpus Christi. Bà điều hành Phòng thử nghiệm đồng vị nòng cốt (ICL), một phòng thử nghiệm mới, đặt tại Trung tâm Tài nguyên Thiên nhiên của trường Đại học. ICL hiện đang hỗ trợ nghiên cứu cho một vài phòng thử nghiệm khác trong khuôn viên trường. Tiến sĩ Rose nhận bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ về khoa học biển tại Trường Khoa học hải dương và Khí quyển thuộc Đại học Stony Brook (New York) và từng là một Nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia với Phòng thử nghiệm Nghiên cứu Hải quân ơ Washington, D.C trước khi bà đến Texas A&M-Corpus Christi.

Hoi: Phòng thử nghiệm (PTN) của bà hiện đang làm gì? Bà dùng khối phổ để làm gì trong nghiên cứu của mình?Đáp: Chúng tôi chuẩn bị và phân tích các mẫu sinh vật và môi trường cho việc phân tích đồng vị ổn định bằng cách sử dụng máy khối phổ so sánh tỉ lệ đồng vị (Isotope ratio mass spectrometer - IRMS). Tôi đã bắt đầu sự nghiệp nghiên cứu của mình trên đồng vị phóng xạ sử dụng khối phổ tia gamma khoảng 15 năm trước và mở rộng thêm đồng vị ổn định và IRMS khoảng 6 năm trước.

Page 28: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

28

Hoi: PTN của bà khá là mới, vừa kỷ niệm một năm thành lập. Bà có thể cho biết thêm một chút về PTN của bà không?Đáp: Chúng tôi đã hoàn tất việc lắp đặt máy phân tích nguyên tố, máy sắc ký khí và gas bench cần thiết cho IRMS vào năm ngoái. Trong năm qua, chúng tôi đã phân tích hàng nghìn mẫu. Hầu hết các mẫu là mẫu sinh vật – thường quan sát các động lực lưới thức ăn.Hoi: Tính năng nào là quan trọng nhất cần có trong hệ thống khối phổ dùng cho nghiên cứu cùa bà?Đáp: Sẽ rất tốt nếu có thể tập trung nguồn vào dễ dàng hơn. Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng với một máy khối phổ so sánh tỷ lệ đồng vị.Hoi: Những thách thức chính nào mà bà phải đối mặt?Đáp: Một số thách thức chính mà tôi phải đối mặt là sự chuẩn bị và đưa mẫu vào thích hợp cũng như độ ổn định của thiết bị.Hoi: Bà đã xử lý những thách thức này như thế nào?Đáp: Thành thực mà nói, với sự kiên trì, phải mất thời gian để tìm ra vấn đề thực sự là gì và sau đó cần nhiều thời gian hơn để giải quyết vấn đề.Hoi: Vấn đề cụ thể nào trong việc chuẩn bị mẫu mà là thách thức?Đáp: Đó là cả về thời gian và việc đảm bảo chuẩn bị mẫu chính xác. Ví dụ, đưa mẫu vào máy phân tích nguyên tố có giao tiếp với máy khối phổ so sánh tỷ lệ đồng vị yêu cầu mẫu được chuẩn bị rất tốt để chúng không bị mắc kẹt trong máy lấy mẫu tự động. Nghĩa là đảm bảo mẫu không bị dính dị vật nhỏ và mẫu đúng hình dạng, kích thước. Mẫu có thể rất nhỏ nên việc xử lý mẫu cũng rất khó khăn.Hoi: Theo bà, những xu hướng nào là quan trọng về khối phổ trong tương lai?Đáp: Phát triển phương pháp đối với phân tích đồng vị ổn định cho hợp chất cụ thể là điều mà tôi thấy PTN đang hướng đến. Điều này cho phép chúng tôi mở rộng khả năng phân tích tại trường đại học cũng như mở rộng cơ sở của khách hàng. Chúng tôi hiện đang làm việc với các trường đại học nhưng chúng tôi cũng có thể mở rộng để hợp tác, không chỉ với các trường đại học khác mà còn với ngành công nghiệp.Hoi: Điều gì bà thích nhất khi làm việc với máy khối phổ so sánh tỷ lệ đồng vị?Đáp: Trên thực tế, khi các dụng cụ sản xuất dữ liệu tốt, độ chính xác của các thiết bị này khá đáng kể và vì thế mang lại cho tôi, một nhà hóa học, niềm vui lớn.Hoi: Với tất cả những gì PTN của bà đã đạt được trong năm qua, điều gì làm bà tự hào nhất?Đáp: Có hai điều khiến tôi tự hào nhất là về số lượng mẫu chúng tôi đã phân tích trong năm qua và chất lượng của dữ liệu được đưa ra bởi PTN.

Theo www.labmanager.com

Page 29: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

29SỐ 12 - XUÂN BÍNH THÂN

Hai kế hoạch để nâng cao các giao thức an toàn phòng thử nghiệm từ giới học giả và chính phủ Hoa Kỳ đã được đề ra giữa bối cảnh các sự kiện quan trọng gần đây.

An toàn là điều hết sức quan trọng trong bất kì phòng

thử nghiệm (PTN) nào, nhưng các tin tức gần đây đã làm giới truyền thông gợi ra câu hỏi là, chính xác các PTN đã làm như thế nào để giữ an toàn cho nhân viên và cộng đồng.

Năm ngoái, một nhà khoa học trong một PTN của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã nhiễm một chủng cúm gia cầm tương đối vô hại so với phiên bản gây tử vong nhiều. Ngay sau đó, một PTN khác của CDC đã phát hiện ra có 75 nhân viên tiếp xúc với vi khuẩn bệnh than nguy hiểm. Trong khi đó, một nhà khoa học của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) đã tìm thấy nhiều lọ đựng cũ nhiều thập kỉ chứa bệnh đậu mùa và các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm khác trong tủ chứa.

Năm nay, Lầu năm góc đã vô tình vận chuyển mẫu bệnh than tới nhiều tiểu bang của Hoa Kỳ, cũng như căn

cứ quân sự ở Hàn Quốc. Và mới chỉ vài tháng trước, tờ USA Today đã đưa ra một báo cáo điều tra mà họ gọi là “Bí mật các phòng thử nghiệm vi sinh của Mỹ” vạch ra hàng trăm tai nạn, vi phạm an toàn và gần như đã đặt cộng đồng dưới rủi ro. Các sự cố như thế này kêu gọi sự chú ý đến an toàn PTN, đặc biệt tại cấp độ giáo dục, nơi mà văn hóa an toàn được truyền đạt tới các nhà khoa học tương lai.

Tuy nhiên, các nhà khoa học ngày nay đang đối mặt với các thách thức mà 20 hay 30 năm trước không có. Những tiến bộ công nghệ và sự đổi mới của thế kỉ 21 thật sự là thành tựu. Những sáng kiến biến đổi và đột phá có các tác động sâu rộng từ sức khỏe con người đến sự bền vững của môi trường. Tuy nhiên, khi được phát triển trong PTN, các công nghệ này mang theo hậu quả không lường – một tập hợp mới chưa được giải quyết và không được kiểm soát về rủi ro an toàn.

Mary Tolikas, Giám đốc điều hành tại Viện Wyss trả lời tờ Laboratory Equipment: “Do nghiên cứu và công nghệ đang phát triển với tốc độ ánh sáng nên có nhiều khả năng

những công nghệ mới này sẽ bỏ qua yếu tố an toàn hay giám sát quản lý”. Đó là lý do tại sao Viện Cross-disciplinary tại Đại học Harvard đã phát triển một quá trình an toàn sinh học chủ động để xem xét tất cả các nghiên cứu công nghệ sinh học được đề xuất và ưu tiên quản lý rủi ro tiềm tàng. Được dự định sử dụng bây giờ hoặc trong tương lai, mô hình nghiên cứu này có phạm vi đủ rộng để chuẩn bị cho các công nghệ mới trong tương lai.

“Mục đích của mô hình này là để phối hợp giữa chuyên gia an toàn, ủy ban hành chính và giám sát, các nhà nghiên cứu để đảm bảo chúng ta tích cực xem xét, suy nghĩ thông suốt và hiểu biết khái quát về tác động tiềm tàng của công nghệ mới nổi”, Tolikas cho biết.Mô hình

Mô hình an toàn sinh học của Viện Wyss vạch ra quá trình tổng quát liên quan trong quản lý rủi ro, cung cấp kế hoạch như thế nào rủi ro có thể được xác định, kiểm soát trước và trong quá trình thí nghiệm. Mô hình này đại diện cho tất cả các thí nghiệm nghiên cứu, bao gồm cả những nghiên cứu có rủi ro cao hoặc nghiên cứu sử dụng kép – một tập hợp

Kế hoạch quản lý rủi ro đối với an toàn phòng thử nghiệm

Page 30: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

30

nghiên cứu cụ thể được đề cập trong bài này.Là một dự án mới xuất hiện, bước đầu tiên

là xem xét – các giảng viên Viện Wyss, cán bộ nghiên cứu chuyên dụng, các điều tra viên, các chuyên gia bên ngoài trong lĩnh vực và chuyên gia an toàn đã thảo luận nghiên cứu được đề xuất. Từ đó, Kế hoạch Quản lý Rủi ro theo dự án cụ thể và thích hợp đã được phát triển.Mẫu cho Kế hoạch Quản lý Rủi ro như sau:

• Sửa đổi về thiết kế hoặc cách tiến hành nghiên cứu – nếu có thể, các tác nhân và vật liệu thay thế ít rủi ro hơn sẽ được đề nghị.

• Ứng dụng của các biện pháp an toàn sinh học, môi trường cụ thể hoặc được nâng cao - nếu không thể thay thế, cơ chế ngăn chặn mở rộng đối với các tác nhân/vật liệu/sinh vật nói trên sẽ được thực hiện.

• Thường xuyên xem xét các phát hiện nghiên cứu mới – quá trình này được lặp đi lặp lại và có thể liên quan đến cả đánh giá nội bộ và đánh giá tại trường đại học dựa vào xem xét nhiều lần.

• Xác định địa điểm và phương thức giao tiếp để truyền đạt nghiên cứu có trách nhiệm – với các dự án rủi ro cao và sử dụng kép, một kế hoạch giao tiếp sẽ được phát triển để vạch ra con đường đến sự công bố, chia sẻ thông tin công khai và phân phối thông tin.

Tolikas cho biết “Nhiều PTN, học viện và trường đại học đang gặp khó khăn với việc làm thế nào để nghiên cứu an toàn với các công cụ và kỹ thuật mới. Cùng lúc đó, có những cảm xúc tiềm ẩn trong công chúng về những bí mật của những gì chúng tôi đang làm trong PTN. Việc chia sẻ những tài liệu này cho phép những người khác sử dụng và có thể được hưởng lợi từ việc thiết lập quá trình quản lý rủi ro, trong khi cũng cung cấp một hệ thống quản lý rủi ro minh bạch để chia sẻ những gì chúng tôi đang làm với công chúng”.

Mối quan tâm về nghiên cứu sử dụng kép (DURC)

DURC là một tập hợp con của nghiên cứu sử dụng kép và kiểm soát thể chế của nó là chủ thể của chính sách an toàn mới của chính phủ Hoa Kỳ có hiệu lực từ 25 tháng 09 năm 2015. Chính sách này được giới hạn trong một tập hợp con của nghiên cứu khoa học đời sống có liên quan đến 15 tác nhân và các độc tố, 7 loại thí nghiệm. Theo chính sách mới, các cơ quan liên bang và viện nghiên cứu mà liên bang tài trợ được yêu cầu thiết lập cơ sở hạ tầng và đào tạo để đảm bảo nghiên cứu rủi ro được xác định và các nguy cơ được giảm thiểu.

Chính sách đặt hầu hết trách nhiệm lên các cơ sở nghiên cứu được tài trợ, “sự giám sát thể chế của DURC là một phần quan trọng của hệ thống giám sát toàn diện bởi vì các tổ chức quen thuộc nhất với khoa học nghiên cứu đời sống được tiến hành trong cơ sở của họ và ở vị trí tốt nhất để thúc đẩy và tăng cường thực hiện trách nhiệm và giao tiếp của DURC”. Tránh nhiệm bổ sung rơi vào các cơ quan tài trợ và chính phủ.

Trong khi kế hoạc DURC nghiêm ngặt là một bước đi đúng hướng, Hoa Kỳ không có một tiêu chuẩn công nghiệp, chính phủ hay học thuật nào cho việc thực hành an toàn PTN.

Tolikas cho biết “Một tiêu chuẩn quốc gia cho an toàn PTN là một ý kiến tuyệt vời nhưng với bất kỳ tiêu chuẩn nào, điều này cần phải được xem xét rất kĩ và phải liên quan đến nhiều bên, không chỉ các chuyên gia an toàn và các nhà quản lý. Có được sự đồng thuận giữa các nhà nghiên cứu nên được xem là rất quan trọng với sự phát triển của tiêu chuẩn. Sự đồng thuận giữa các nhà nghiên cứu cũng nên tham gia vào nhiều mức độ trong cấu trúc PTN. Nhà điều tra phải tham gia vào thảo luận, nhưng thậm chí những nhân viên ít kinh nghiệm nhất trong PTN cũng có thể đưa ra thông tin có giá trị về hoạt động và quy trình tạo nên một tiêu chuẩn quốc gia”.

Theo www.digital.laboratoryequipment.com

Page 31: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

TT Mã số Tên chương trình Chỉ tiêu Loại chương trình

Thời gian dự kiến

Phí tham dự

CHƯƠNG TRÌNH QUÝ 1Lĩnh vực hóa học

1 VPT.1.5.16.01Phân tích các chỉ tiêu đánh giá chất lượng nước uống

Màu sắc, Độ đục, pH, Độ kiềm tổng, Độ cứng tổng, Độ

cứng Ca, TDS, TSS

Định lượng Tháng 1 2,500,000

2 VPT.1.5.16.02Phân tích các

anion trong mẫu nước

N_NO3-, N_NO2-, Cl-, SO4

2-, F-, P_PO43-

Định lượng Tháng 1 2,500,000

3 VPT.1.5.16.03Phân tích kim loại

trong nước và nước thải

Fe, Cu, Zn, Mn, Cr, Ni, Na, K Định lượng Tháng 1 2,500,000

4 VPT.1.5.16.04Phân tích kim loại nặng trong nước

và nước thảiCd, Pb, Hg, As Định lượng Tháng 1 2,500,000

5 VPT.1.5.16.05Phân tích 3 –

MCPD trong nước tương

3 – MCPD Định lượng Tháng 1 2,000,000

6 VPT.1.5.16.06Phân tích các chỉ tiêu trong trà, chè

xanh

Độ ẩmHàm lượng chất tanHàm lượng tro tổngHàm lượng TanninHàm lượng Cafein

Định lượng Tháng 1 2,500,000

7 VPT.1.5.16.07 Phân tích các chỉ tiêu trong Muối Iot

Độ ẩm, Hàm lượng NaCl, Tạp chất, Hàm lượng Iot

Định lượng Tháng 1 2,500,000

8 VPT.1.5.16.09Phân tích các

anion trong mẫu nước

N_NO3-, N_NO2

-, Cl-, SO4

2-, F-, P_PO43- Định lượng Tháng 3 2,500,000

9 VPT.1.5.16.10Phân tích các chỉ tiêu đánh giá độ ô nhiễm nước thải

COD, BOD5, N_NH4

+, Tổng N, Tổng P, TSS

Định lượng Tháng 3 2,500,000

Page 32: SỐ 3 - THÁNG 4/2015 - vinalab.org.vn · Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, ... Kế hoạch quản lý rủi ro cho an toàn ... tình và có ý thức tổ chức

32SỐ 12 - TẾT BÍNH THÂN 2016

10 VPT.1.5.16.11Phân tích các chỉ

tiêu trong thực phẩm và thủy sản

pH, Hàm lượng acid, N tổng, Tro

tổng, N_NH3, TVB_N, Ca, P

Định lượng Tháng 3 2,500,000

11 VPT.1.5.16.12 Phân tích Histamin trong nước mắm Histamin Định lượng Tháng 3 2,500,000

12 VPT.1.5.16.13Phân tích Aflatoxin trong bắp, thức ăn

chăn nuôiAflatoxin Định lượng Tháng 3 2,000,000

13 VPT.1.5.16.14Phân tích Vitamin A, Vitamin E trong

sữa

Vitamin A, Vitamin E Định lượng Tháng 3 2,000,000

14 VPT.1.5.16.15

Phân tích Vitamin B1, Vitamin B2, Vitamin C trong

sữa

Vitamin B1Vitamin B2Vitamin C

Định lượng Tháng 3 2,500,000

15 VPT.1.5.16.16Phân tích các chỉ tiêu đánh giá chất

lượng ngũ cốc

Đạm, Đường, Tinh bột, Tro tổng số Định lượng Tháng 3 2,500,000

16 VPT.1.5.16.17 Phân tích kim loại nặng trong đất

Cd, Pb, Hg, As, Fe, Cu, Zn Định lượng Tháng 3 2,000,000

17 VPT.2.5.16.18Chỉ tiêu chất lượng

trong sữa thanh trùng

Hàm lượng chất khô

Hàm lượng chất béo

Hàm lượng proteinĐộ axit

Định lượng Tháng 3 3,500,000

Lĩnh vực sinh học

18 VPT.1.6.16.08Phân tích Vi sinh trong nước giải

khát

Coliforms tổng số, E.coli tổng số,

Pseudomonas aeruginosa, Sulfite reducing clostridia, Fecal streptococci

Định lượng Tháng 1 3,000,000

19 VPT.1.6.16.18Vi sinh trong nước giếng, nước máy,

nước sản xuất

Tổng số VSVHKFecal Coliforms

ColiformsE.coli

Định lượng Tháng 3 3,000,000

20 VPT.1.6.16.19 Phân tích Vi sinh trong nước uống

Coliforms tổng số, E.coli tổng số,

Pseudomonas aeruginosa, Sulfite reducing clostridia, Fecal streptococci

Định lượng Tháng 3 3,000,000

21 VPT.2.6.16.25 Vi sinh vật trong sữa bột L.monocytogen Định tính Tháng 3 3,000,000