Milo ivkovi 173/11Nikola Margeti 245/11

Uvod u PACSPrimena medicinskih slika u dijagnostike svrhe neprestano je u porastu. Koliina podataka koja se na ovaj nain prikupi o pacijentima je svakim danom sve vea, tako da postoji velika potreba za postojanjem odgovarajuih velikih baza podataka koje bi olakale arhiviranje i pretraivanje informacija i medicinskih slika, nezavisno od metoda za akviziciju medicinskih slika

Vrste snimanja rendgenska snimanja, rendgenska kompjuterizovana tomografija (CT), magnetna rezonanca (MR), magnetno rezonantna spektroskopija (MRS), jednofotonska emisiona kompjuterizovana tomografija (SPECT), pozitronsko emisiona tomografija (PET), elektroimpedansna tomografija (EIT), ultrazvuk...

Najnoviji ureaji za akviziciju medicinskih slika koji se mogu nabaviti poseduju integrisane sisteme za digitalizaciju slike i obezbeuju digitalni zapis slike bez korienja fizikih medija. Kupovinom nove, moderne opreme ostaje i dalje otvoren problem starih medicinskih snimaka koji su arhivirani na fizikim medijima. U ovom nedostatku novih ureaja prepoznat je prostor za inovaciju.Vrste snimanja

DICOM orijentisan PACS, kod koga se komunikacija izmeu servera i korisnika odvija po DICOM protokolu preko TCP/IP i potrebna je dodatna instalacija programa na strani korisnika. Web orjentisan PACS, potpuno na osnovama web standarda. Pod web PACS-om podrazumevamo PACS kojem se moe pristupiti i manipulisati direktno sa web browser-a bez dodatne instalacije programa.

WEB tehnologije u medicini

PACS predstavlja savremenu, raunarsku alternativnu za papirno i filmovano arhiviranje. To je integrisani sistem koji se sastoji od ureaja za medicinsku dijagnostiku, servera, radnih stanica za pristup podacima, raunarske mree koja povezuje komponente sistema, baze podataka i interfejsa ka drugim sistemima kao sto su HIS (bolniki informacioni sistem) i RIS (radioloki informacioni sistem).Baziranje ovakvog sistema omoguava da se podacima moe pristupati sa razliitih lokacija u okviru medicinske ustanove, kao i sa udaljenih lokacija van same institucije.Tako sistem u sebi objedinjuje funkcije teleradiolokih servisa i sitema za arhiviranje, pretraivanje i pregled medicinskih snimaka i podataka pacijenata.PACS Tehnologija

Vecina PACS sistema radi sa slikama iz raznih medicinskih ureaja, kao to su: ultrazvuk (US), magnetna rezonanca (MR), pozitronska emisiona tomografija (PET), kompjuterizovana tomografija (CT), endoskopija (ES), mamografija (MG), digitalna radiografija (DR), kompjuterizovana radiografija (CR), oftalmologija itd. Novi formati slika se stalno dodaju.PACS TehnologijaSlika arhivirana u PACS-uSlika nakon podeavanja kontrasta, izotravanja i dodavanja mernih oznaka od strane sistema

PACS se sastoji od vie ureaja. Prvi korak u tipinom PACS sistemu je modalitet. Modaliteti su obino kompjuterizovana tomografija (CT), ultrazvuk, nuklearna medicina, pozitronska emisiona tomografija (PET) i magnetna rezonanca (MR). Vecina modaliteta se alje radnoj stanici za kontrolu kvaliteta (PACS gateway). Arhitektura PACS-aRadna stanica za kontrolu kvaliteta je kontrolni punkt gde se proverava da li je demografija pacijenata ispravna, kao i druge vane informacije vezane za pregled. Ako su informacije tane, slike se prenose u arhivu za skladitenje.

Sledeci korak u PACS-u ine radne stanice za itanje snimaka. Ove radne stanice se koriste za izuavanje istorije bolesti pacijenata na osnovu koje se vri dijagnoza. Pored svega navedenog, postoji i softver za narezivanje CD/DVD diskova sa podacima i izvestajima koji se dalje prosleuju pacijentima ili lekarima na dalju analizu.Arhitektura PACS-aSvaki raunar u PACS mrei se identifikuje po svojoj mrenoj adresi, komunikacionom portu (TCP/IP), i po imenu. Da bi prikaz snimaka bio to kvalitetniji, potrebno je obezbediti hard diskove sa vecim kapacitetom i najsavremenije monitore.

PACS mree prosta mreaAkvizicijski ureaji ree komuniciraju, i mogu da koriste 10 Mb/s prenos. Radne stanice i server rade sa 100 Mb/s. Za vei broj raunara moe gigabitni Ethernet (1000 Mb/s) da zameni 100 Mb/s, ali to nee suvie da pobolja rad. Potrebna je pametnija arhitektura.

PACS mree Sloena mreaSloen sistem sadri veliki broj ureaja: 50 ili vie akvizicijskih ureaja, 50 ili vie dijagnostikih stanica, veliki broj raunara, a postoji i vei broj udaljenih korisnika. Potrebna je brza i pouzdana mrea.

DICOM StandardDICOM je skup pravila, koji omoguava da se medicinski snimci i informacije razmenjuju izmeu kompjutera i bolnica. Standard uspostavlja zajedniki jezik, koji omoguava da se medicinski snimci i informacije, koji su nainjeni na jednoj vrsti opreme proizvoaa, koriste na digitalnim sistemima drugih proizvoaa. Ovaj standard je prvi put objavljen 1985. godine. DICOM verzija 3.0 obezbeuje osnovne mrene osobine: prenos i obradu slika, tampanje na mrenim tampaima, podrku RIS/HIS veze (interfejsa).Osnovni zadaci DICOM standardakomunikacija i razmena digitalnih medicinskih slika koja ne zavisi od proizvoaa,omoguava da PACS postane deo HIS/RIS-aomoguava da baze podataka medicinskih slika postanu dostupne bez obzira na udaljenost pretraivaa.

Razvoj PACS-a u Srbiji1999. Prvi teleradioloki PACS kod nas na osnovu iskustava iz telepatologije Web-baziran Linux/MySQL sa JPEG kompresijomJanuar 2000. FastEthernet LAN na radiologiji u VMA dpPACS instaliran na Internet serveru u Centru za telemedicinu na VMA dpPACS podrava i Interanet i Internet klijente Jun 2000. UgraenDICOM 3.0 Web-baziran DICOM 3.0 uz dpPACS MS platforma (Win2K, SQL Server)2001. Integracija radiologije i patologije preko PACS-a na VMA Kompjuterizovan Medicinski karton na VMAJun 2001. Instalacija dpPACS na Klinikom centru Srbije (KCS) Prenos MRI slika preko akademske mree2002. Zaetak teleradioloke mree Integracija dpPACS instalacije na VMA i na KCS sa dpPACS serverom na ETF-u u Beogradu

ZAKLJUAKSavremena medicina ne moe se zamisliti bez primene informacionih tehnologija. Kljunu ulogu u razvoju medicine imaju standardi, jer oni omoguavaju interoperabilnost izmeu razliitih proizvoaa medicinske opreme.Danas najznaajniji standardi u medicini su DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine) i HL7 (Health Level Seven). DICOM standard zajedno sa PACS (Picture Archiving and Communication Systems) sistemima predstavlja jedinstveni informacioni sistem za skladitenje medicinskih slika, a HL7 standard definie jedinstven protokol za komunikaciju izmeu razliitih medicinskih informacionih sistema.Poznavanjem i primenom ovih standarda doprinosi se znaajnom smanjenju trokova u zdravstvenim ustanovama, kao i donoenja kvalitetnijih medicinskih odluka.

**************