Notkun upplýsinga- og samskiptatækni í háskólanámi og –kennslu

eða Hvers konar einstaklinga viljum við fá úr háskólanámi?http://namust.khi.is

Malþing Framtíðarskipulag Kennaraháskóla Íslands

11.-12. ágúst 2005

Allyson Macdonald verkefnastjóri f.h. hópsins

allyson@khi.is

Tækni í aldanna rás

Tækni í aldanna rás

Nemendur eru núorðið gersamlega háðir kaupstaðarbleki. Þeir hafa enga kunnáttu til að búa til sitt eigið blek. En ef nú blekið þrýtur verða þeir ófærir að pára stafkrók eða einfaldar tölur þangað til þeir eiga næst leið í kaupstað. Það er leitt að þurfa að hafa orð á þessu einkenni nútímamenntunar.

  Úr The Rural American Teacher 1928

NámUST verkefni

Samstarfsverkefni 2002-2005 17 umsækjendur Undirverkefni

Leikskólarannsóknir (sjá veggspjáld)Grunnskólarannsóknir (sjá veggspjáld)FramhaldsskólarannsóknirHáskólarannsóknirSameiginlegar þættir

Helstu rannsakendur í háskólahópnum

Anna Ólafsdóttir HA – könnun, meistararitgerð, skýrslur og greinar

Ásrún Matthíasdóttir HR – könnun, skýrslurHildur Svavarsdóttir KHÍ - skýrslurKristín Guðmundsdóttir KHÍ – meistararitgerð, greinM. Allyson Macdonald KHÍ – leiðbeinandi og verkefnastjóriManfred Lemke KHÍ – meistaranám og skýrslaSólveig Jakobsdóttir KHÍ – leiðbeinandi, grein Þuríður Jóhannsdóttir KHÍ – doktorsnám og greinar

Rannsóknarspurningar

Hvað hefur notkun UST í för með sér fyrir háskólanemendur og fyrir háskólanám?  

Hvað hefur notkun UST í för með sér fyrir háskólakennara og fyrir háskólakennslu?  

Hvað hefur notkun UST í för með sér fyrir háskólar sem stofnanir?

Gagnasöfnun - megindlegar

Reynslu- og viðhorfskönnun (Anna Ólafsdóttir og Ásrún Matthíasdóttir)

Háskólanum á Akureyri Háskólanum í Reykjavík Kennaraháskóla Íslands

Svörun nema 46%; svörun kennara 59% Færniskönnun (Manfred Lemke)

Kennaraháskólia Íslands

Gagnasöfnun - eigindlegar

Viðtalsrannsókn (Kristín Guðmundsdóttir) Sex fjarnemar við KHÍ

Viðtal- og vettvangsrannsókn (Þuríður Jóhannsdóttir) Fjarnemar við KHÍ á Vestfjörðum fyrr og nú

Viðtalsrannsókn (Anna Ólafsdóttir) Fjarnemahópar við HA Stjórnendur við HA

Reynslusögur kennara við KHÍ (Sólveig Jakobsdóttir og Þuríður Jóhannsdóttir)

Greining á kennsluvefjum við KHÍ (Þuríður Jóhannsdóttir)

Kennsluaðferðir

HÁSKÓLAUMHVERFI HÆFIR EINSTAKLINGAR

Kennarar og Háskólanám

nemendur

Vinnureglur Samfélag Verkaskipting

Nám-sem-athafnir

Upphafs-ástandnemenda

Nám-sem-árangur

InnihaldNámskrá

Kennsla-sem-athafnir

Námsmat

Kennslulíkan – sjö ramma aðferð

Upphafsástand nemenda

53% nemenda eru eldri um 30 ára

18% eru í framhaldsnámi 59% eru í fjarnámi og 10%

í háskólanámi með vinnu Eru heima að sinna námi,

starfi og fjölskyldu Áhugi og seigla einkenna

nemendur

Nemar eru eldri en gengur og gerist í háskólanámi, langar í meiri menntun

Búa yfir reynslu, vilja nýta námið í daglegu lífi og starfi, í sinni heimabyggð

UST gerir nemendum kleift að stunda nám í heimabyggð (líka á höfuðborgarsvæðinu) á stað og tíma sem þeim hentar.

Innihald og námskrá

Um 56% kennara setur upp námskeið í vefkerfi

Um 53% kennara notar aldrei rafræn tímarit

Um 22-29% notar aldrei eða sjaldan leitarvélar og aðrar vefsíður í undir-búningi fyrir kennslu

Hvernig hentar vefkerfin einkennum ólikra fræðigreina?

Kennarar skipuleggja upplýsingar - í vefkerfi, ritvinnslu og glærum - hvaða skilaboð felur skipulagið í sér um eðli námsefnis?

Fer tími kennara í að endursegja efni sem er til í bókum?

Kennsluathafnir

Um 84% kennara notar glærur sem námsefni alltaf eða oftast

Um 59% kennara finnst notkun UST auka fjölbreytni í námi

Um 88% kennara finnst gagnlegt að nota Netið í kennslu

Hvað segir þetta okkur um eðli upplýsinganna sem fluttar eru á milli kennara og nemenda?

Hvernig lýsir fjölbreytnin sér?

Á hvern hátt er Netið notað til gagns í kennslu?

Nám-sem-athafnir

86% nemenda líkar vel eða mjög vel við fyrirlestra með glærum

 93% nemenda notar ritvinnsluforrit vikulega eða oftar

81-87%% notar sjaldan eða aldrei vefsíðugerðarforrit eða vinnur við eigin vef í námi.

Fjarnemendur kjósa oft að læra einir heima hjá sér en þurfa á samskiptum við samnemendur og kennara að halda

Verkefni í tímum sem nemendum líkar vel við einkennast af því að taka við upplýsingum

Nemendur eru sveigjanlegir og geta lært undir mismunandi kringumstæðum ef skólinn býður upp á

vefkerfi geta nemendur aðlagað sig að því kerfi;

ef skólinn býður upp á myndfundi geta nemendur einnig aðlagað sig að þeim

Nám-sem-athafnir frh.

80% notar vef til upplýsinga-leitar vikulega eða oftar

67% sækir sjaldan eða aldrei upplýsingar í erlenda gagnagrunna

60% sækir sjaldan eða aldrei upplýsingar í íslenska gagnagrunna

Ekki virðast gerðar miklar kröfur til nemenda um að leita að upplýsingum – kemur mest allt fram sem „þörf er á að vita“ í upplýsingum frá kennurum?

Gagnasöfnun undir heitinu dreifrannsóknir er námsathöfn sem hefur gefið góða raun bæði í grunnnámi og í framhaldsnámi.

Námsmat

Um 80% kennara notar einstaklingsverkefni alltaf eða oftast sem hluta af námsmati og reynist þetta 84% nemenda mjög vel

Um 50% kennara segir að próf sé stór hluti af námsmatinu (60-80% af einkunnum)

Námsmat í háskólum virðist vera í föstum skorðum og hefur tilkoma UST ekki breytt matsleiðum mikið

Mest er lagt upp úr því að nemendur skili beint til kennara einstaklings-verkefni eða ritgerð (unnið í ritvinnslu)

Námsmat frh.

62-68% nemenda hefur ekki reynslu af sjálfsmati, mati byggðu á dagbókum eða leiðar-bókum eða jafningmati

53-58% þeirra sem er með reynslu af slíku líkar það vel

Um 52% nemenda hefur ekki reynslu af heimaprófi, en 80% af þeim sem hefur reynslu líkar þau

Próf eru ennþá vinsælust sem námsmat en heimapróf (sem oftast er þá ekki þekkingarpróf) eru ekki vinsæl sem valkostur

Háskóli sem stofnun

Náms- og kennsluaðfðerðir og námsframboð Fjarnám við KHÍ, þróun fjarnáms við HA, nám

með vinnu í HR Nemendur gera kröfur um að fá efni fyrirfram, á

glærum og nota glærur sem námsefni Nemendur eru jafnhliða þátttakendur í námi, í

starfi og í daglegu lífi Tengsl nema við starfsvettvang oft meiri en

hefðbundinna háskólanema

Computer Practice Framework (CPF)

Sem stuðningur (e. support) sama innihald og vinnuferli gæti verið skilvirkari aðferð til náms en breytir ekki

innihaldi námsins.Til útvíkkunar (e. extension)

öðruvísi innihald og vinnuferli ekki nauðsynlegt að nota tölvur.

Til umbreytingar (e. transformation) öðruvísi innihald eða vinnuferli en nauðsynlegt að nota

tölvur innihald eða vinnuferli breytast til muna vegna

tölvunotkunar.Twining 2002

Yfirfærslusýn

  Þekking er ákveðið safn

upplýsinga sem skal yfirfæra frá texta eða kennara til nemanda.

Tæknin er hlutlaust verkfæri til að flytja þekkingu

Félagsleg- og menningarbundin sýn á

nám

Þekking þróast við túlkun sem byggist upp á einhvers konar ‘samræðu’ svo sem samræðu nemenda og kennara, nemenda sín á milli, en getur líka verið samræða nemanda og texta.

Mikil áhersla á að nýta verkfæri, vitsmunaleg og áþreifanleg, sem aðgengileg eru til að efla nám. Það liggur ákveðin þekking í verk-færunum

Yfirfærslusýn

Litið er á texta og kennara sem valdhafa og handhafa sannleika.

Kennarar stjórna námi með því að leggja til upplýsingar og samhæfa viðfangsefni og verkefni.

Félagsleg- og menningarbundin sýn á

nám

Allir hafa einhverja þekkingu fram að færa en nauðsynlegt er að vísa til gagna og vanda röksemdafærslu.

Kennarar og nemendur bera sameiginlega ábyrgð á náminu.

Grundvallarspurningarnar eru svo.......

Hvers konar einstaklinga viljum við fá úr háskólanámi?

Hvernig getum við beitt tækni til að ná settum markmiðum?

Gerum við ráð fyrir hvernig tækni breytir athöfnum okkar og gildum?

Tækni í aldanna rás - próf

Um hvaða tækni er rætt hér? Og hvenær?

[........] munu marka endalok menntunar í landi okkar. Nemendur brúka þessi ...tól og henda þeim svo í ruslið. ...... ráðdeildar- og hófsemisgildunum er kastað fyrir róða. Viðskiptalíf og fjármálastofnanir munu aldrei leyfa svo dýran lúxus.

Tækni í aldanna rás

Kúlupennar munu marka endalok menntunar í landi okkar. Nemendur brúka þessi rittól og henda þeim svo í ruslið. Bandarísku ráðdeildar- og hófsemis-gildunum er kastað fyrir róða. Viðskiptalíf og fjármálastofnanir munu aldrei leyfa svo dýran lúxus.

 Úr Federal Teachers 1950

Takk fyrir!