Nhà lãnh đạo và vai diễn trên dây (Phần 1)Hoà Khánh (Dịch từ Leader to Leader)

Vinh quang và cay đắng củaCEO trong cuộc sống vàcông việc là cả một quá trìnhcân bằng liên tục. Giốngnhư những diễn viên xiếcđung đưa trên chiếc dây caotrong không trung, trước conmắt chăm chú dõi theo củahàng ngàn khán giả, họ nhắmthẳng đến mục tiêu của mình,nhưng đồng thời cũng ý thứcrất rõ những nguy cơ tiềm ẩn.

Business Wolrd Portal xin giới thiệu với bạn phần I trong loạtbài viết của hai tác giả Rob Gofffee và Gareth Jones trên tạpchí Leader to Leader về chủ đề này.

Đằng sau ánh hào quang của báo giới và công chúng dành chocác CEO tài năng, ít người biết rằng, bên cạnh những vấn đề vềkiến thức, năng lực, nhà lãnh đạo còn phải nuôi dưỡng, dunghoà rất nhiều mối quan hệ phức tạp. Một CEO biết cách xâydựng những mối quan hệ, xử lý khéo léo chúng trong nhữnghoàn cảnh khác nhau, sẽ thành công trên con đường dẫn dắt tổchức của mình thực hiện thắng lợi những mục tiêu đã đề ra.Chỉ cần bất kỳ một sai lầm hoặc sự chệch hướng trong mạnglưới quan hệ phức tạp này, tổn thất xảy đến với CEO và tổchức của họ là rất to lớn.

Tỉ lệ sa thải, từ chức cao của hàng loạt các CEO trong nhữngnăm gần đây cho thấy cái giá phải trả của những nhà lãnh đạo.

Martin Sorrel

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

Kỹ năng cân bằng, đó là yêu cầu bắt buộc của một diễn viênxiếc đi trên dây. Còn với CEO, họ buộc phải cân bằng bản thânmình trong sáu vấn đề then chốt sau:

- Biết mình biết ta, thể hiện một cách chừng mực;

- Đối mặt với những rủi ro cá nhân;

- Nắm bắt hoàn cảnh;

- Gần gũi có khoảng cách;

- Tuân thủ nguyên tắc;

- Giao tiếp cẩn trọng.

Biết mình biết ta, thể hiện một cách chừng mực

CEO cần phải có cá tính mạnh. Bạn sẽ khó có thể truyền cảmhứng, khích lệ, động viên cấp dưới trừ khi bạn chứng tỏ đượcbản thân, bạn đại diện cho ai và cho điều gì, bạn có thể hoặckhông thể làm được gì.

Thử bàn đến tài năng lãnh đạo của ông Martin Sorrel, CEO củaWPP, công ty dịch vụ truyền thông lớn nhất thế giới hiện nay.Sorrel nắm trong tay những công ty với những nhân viên toànlà các “nhân tài”. Mà ai cũng biết rằng, để quản lý, lãnh đạođược những bộ óc thông minh và sáng tạo này không phải làđiều dễ dàng. Thế mà WPP lại gặt hái được rất nhiều thànhcông.

Trong hai mươi năm làm việc tại WPP, Sorrel như một ngọnđuốc cháy hết mình, tràn trề sinh lực. Mọi người trong công ty

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

nói về ông như một người quyết đoán, thẳng thắn và thôngminh; biết sử dụng cá tính đa dạng của cá nhân để điều hànhnhững nhân tài; là người đã đem lại vị trí số một và sức mạnhghê gớm của WPP ngày nay. Nếu bạn hỏi những nhân viên,đồng nghiệp xung quanh Correl, bức tranh của CEO này sẽ dầndần rõ ràng.

Trước hết, người ta sẽ nói cho bạn nghe về thói quen trả lời e-mail rất nhanh, mọi lúc mọi nơi của ông. 15.000 nhân viên,đồng nghiệp của ông trong WPP luôn tìm được con đường tiếpcận vị giám đốc rất dễ dàng. Correl có thể đang ở Mỹ một tuần,nhưng không vì thế mà công việc của ông tại Anh bị bỏ dở.Thông điệp của vị giám đốc rất rõ ràng: “Tôi luôn sẵng sàng!Với tôi, các bạn luôn là người quan trọng”. Vấn đề tôn ti, trậttự, ai “tầm cỡ” hơn ai, đối với Correl không là vấn đề. Correlnhận thức rõ: “Không có gì làm người khác thất vọng, chánnản hơn việc e-mail không được trả lời”.

Correl thừa nhận: “Mọi người nói về tôi như một viên kế toánnhàm chán, làm việc quá mê mải, một nhà lãnh đạo “tinh vi”trong từng vấn đề nhỏ”. Nhưng ông lại xem đó là những lờikhen ngợi về mình hơn là phàn nàn, bởi vì “say mê công việclà điều rất quan trọng và ai cũng cần phải nhận thức được đầyđủ về công việc mình làm”. Nếu bạn được mời đến thăm WPP,bạn nên chuẩn bị tinh thần để trả lời cho những câu hỏi cặn kẽvề cách nhìn nhận của bạn với công ty này.

Người ta cũng sẽ nói cho bạn nghe về “lòng tham” của vị giámđốc. Ông không bao giờ hài lòng với vị thế hiện tại của côngty. Đương nhiên, Correl biết cách bày tỏ lòng tự hào chínhđáng về những gì mà WPP đang có, nhưng ông cũng khôngquên nhắc nhở mọi người, “con đường phía trước còn dài… dễsợ”. Trong tâm trí của CEO này luôn nhận thức rõ phần thưởng

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

vinh quang, và cái giá của công việc lãnh đạo.

Có thể nói, ba tính cách quý báu của nhà lãnh đạo này: tính dễgần, làm việc tỉ mỉ và không mệt mỏi, được xem là tấm lá chắnvững chắc cho ba vấn đề có thể tấn công hoạt động của WPP:sự phân biệt vị trí cao thấp, tính tự mãn và tình trạng không thểkiểm soát các sáng tạo, ý tưởng của những nhân tài trong tổchức mình. Tinh thần biết mình biết ta, cách thể hiện “cái tôi”CEO trong môi trường chỉ toàn những nhân tài là vậy!

Đối mặt với những rủi ro cá nhân

Xung quanh nhà lãnh đạo luôn tiềm ẩn những rủi ro có thể xảyđến với cá nhân họ. Môi trường xung quanh nhà lãnh đạokhông phải bao giờ cũng mang yêu tố “thực”, đủ tin cậy, bởivậy CEO phải biết cách “ép mình”, thích nghi trong mọi hoàncảnh như những con tắc kè hoa liên tục chuyển màu da trongtừng môi trường sống của nó. Đó cũng chính là cái giá rất lớnmà nhà lãnh đạo phải trả cho những thành công trong sựnghiệp của họ.

Charles de Gaulle, khi nhìn những người ham muốn được nắmquyền lãnh đạo trong tay, chua xót nói: “Cái giá đắt mà họ sẽphải trả cho quyền lực chính là việc phải liên tục kiềm chế cảmxúc, luôn phải đối mặt với đầy rẫy những nguy hiểm cá nhân,sự giằng xé nội tâm… tất cả đều ẩn chứa đằng sau tấm áo bàovinh quang của nhà lãnh đạo”.

CEO cần phải tuân thủ những mục tiêu, tôn chỉ trong tổ chứccủa mình, bởi vậy những nhà lãnh đạo thành đạt đều biết cáchthể hiện con người của họ rất đúng mực: họ quan tâm đến điềugì, tại sao lại phải quan tâm đến vấn đề đó, họ phải luôn tintưởng vào tổ chức của mình để thực hiện thành công những

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

mục tiêu đã đặt ra. Chỉ có niềm tin, tính độc lập mới giúp chonhững nhà lãnh đạo kiểm soát, điều chỉnh được bản thân mìnhvà hạn chế những rủi ro cá nhân.

Việc nhà lãnh đạo thể hiện điểm yếu như thế nào cũng khôngphải là chuyện đơn giản. Họ phải nhận thức được điểm yếu đểtiết chế và điều chỉnh hành vi lãnh đạo của mình. Nếu CEO thểhiện không đúng lúc, đúng cách các điểm yếu, họ sẽ trở thànhtiêu điểm tấn công của một số phần tử khác.(Phần 2)

Vinh quang và cay đắng củaCEO trong cuộc sống vàcông việc là cả một quá trìnhcân bằng liên tục. Giống nhưnhững diễn viên xiếc đungđưa trên chiếc dây cao trongkhông trung, trước con mắtchăm chú dõi theo của hàngngàn khán giả, họ nhắmthẳng đến mục tiêu của mình,nhưng đồng thời cũng ý thứcrất rõ những nguy cơ tiềm ẩn.

Nhạy cảm và nắm bắt hoàn cảnh

Nếu bạn để ý đến những diễn viên xiếc đi trên dây kỹ lưỡngmột chút, bạn sẽ nhận thấy đằng sau nụ cười tươi tắn trên môi,là ánh mắt căng thẳng thể hiện sự tập trung cao độ để giữ bìnhtĩnh, thả lỏng người và đoán biết hướng gió. Nếu không nhạycảm với môi trường xung quanh, e rằng tiết mục của nhữngdiễn viên tài ba này khó có thể thành công. Một nhà lãnh đạođích thực cũng phải rất sự nhạy cảm trước tình thế, hoàn cảnhvà môi trường xung quanh mình.

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

Để có thể làm được điều này, họ cần đến ba yếu tố, có vẻ nhưchúng tách biệt nhau nhưng thực tế lại gắn bó rất khăng khít.Trước hết là kỹ năng quan sát vấn đề và sử dụng kinh nghiệmcá nhân của lãnh đạo. CEO thường quan sát và cảm nhậnnhững gì đang diễn ra bên trong tổ chức của mình, sau đó dùngkinh nghiệm cá nhân để có thể “phiên dịch” những điều mà họthấy và cảm nhận được.

Do đó mà họ biết được lúc nào tinh thần tập thể đang “có vấnđề” hoặc một nhân vật tài năng nào đó đang có xu hướng tựmãn, để kịp thời có biện pháp răn đe. Bằng cách tổng hợpthông tin thông qua khả năng nhìn nhận, nghe ngóng của mình,nhà lãnh đạo sẽ nhận biết được tình thế, hoàn cảnh quanh họđang trong trạng thái như thế nào, tại một thời điểm nhất định.

Thứ hai là những kỹ năng thích nghi với hoàn cảnh. Sau khi đãquan sát và nắm được hoàn cảnh, nhà lãnh đạo cần phải quyếtđịnh cách hành động, ứng xử của mình như thế nào. Nhưngđiều quan trọng là mặc dù phải thích nghi, nhưng không đượcphép đánh mất bản thân mình. Do đó, người ta mới nói rằng,tắc kè hoa, dù có đổi màu nhiều đến mấy đi nữa, vẫn chỉ là tắckè hoa.

Những kỹ năng này sẽ giúp cho nhà lãnh đạo củng cố thêm sứcmạnh: tạo nên bầu không khí dễ gần mà không mất đi khoảngcách cần thiết. Họ vừa phô trương sức mạnh bản thân và hé lộđiểm yếu ở mức vừa phải, nhanh nhẹn, bận bịu mà vẫn luônlàm chủ được thời gian.

Chẳng hạn như đúng lúc công ty đang phải đối mặt với cuộckhủng hoảng trầm trọng nhất từ trước đến nay, một số CEOtránh tiếp xúc với nhân viên của mình, tất cả các cuộc họp đềukín như bưng. Nhưng một số nhà lãnh đạo khác không hànhđộng như vậy, họ nhận ra rằng, vào lúc này chỉ cần sự xuất

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

hiện hay một lời phát ngôn chính thức của nhà lãnh đạo, thì sựtác động đến tâm lý của các nhân viên là rất to lớn, nhờ đó màhọ thu phục được niềm tin và lòng trung thành của các nhânviên.

Yếu tố cuối cùng để nhà lãnh đạo có thể nắm bắt được tình thế,chính là việc họ dùng kỹ năng lãnh đạo để thay đối tình thế rasao. CEO không thể là những người chỉ tiếp nhận tình thế mộtcách bị động. Trái lại, dưới con mắt cấp dưới, họ phải đưa ranhững viễn cảnh, những khả năng có thể thay đổi thực tế, hoàncảnh xung quanh họ. Đó chính là điểm khác nhau cơ bản giữanhững người chỉ đơn thuần phản ứng lại tình thế, với nhữngngười có khả năng xoay chuyển chúng.

Kỹ năng để nhận biết và nắm bắt tình thế rất quan trọng đối vớicác CEO. Chính “chiếc áo khoác” lãnh đạo nhiều khi đã làmcho thông tin đến với họ có thể sẽ ngày càng ít tính chân thực.Nhận thức được điều này, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cácCEO lại càng phải để tâm hơn đến sự nhạy cảm của bản thân.

Gần gũi có khoảng cách

Những nhà lãnh đạo thành đạt có khả năng rất đặc biệt màkhông phải ai cũng có được. Họ có thể kêu gọi sự ủng hộ, thuphục cảm tình, niềm tin của đông đảo mọi người. Để trở thànhmột CEO thành công, các nhà lãnh đạo cần phải tạo dựng đượcsợi dây kết nối với đồng nghiệp và nhân viên của mình, tuynhiên, không nhất thiết phải nắm rõ họ như lòng bàn tay.

Do đó, kỹ năng quản lý các mối quan hệ, khoảng cách xã hội làrất quan trọng với CEO. Họ cần phải cân bằng được hai yếu tốkhá trái ngược nhau: làm thế nào để vừa gần gũi với nhân viên,đồng nghiệp, mà vẫn đảm bảo khoảng cách, trật tự nhất định.

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

Nhà lãnh đạo cần có khoảng cách để thể đưa ra những viễncảnh, nhìn thấy được những điều lớn lao có thể làm nên tươnglai sáng lạng cho tổ chức mình. Đồng thời, họ cũng cần đếnthái độ gần gũi, để biết được những gì đang thực sự diễn ra bêntrong tổ chức của mình.

Sự gần gũi mang đến cho CEO hai lợi ích. Thứ nhất, nó giúpcho nhà lãnh đạo hiểu được những người xung quanh mình, đóchính là điều kiện tiên quyết cho sự thành công của họ. Và bêncạnh đó, thái độ gần gũi cũng giúp cho cấp dưới hiểu nhà lãnhđạo và rút ngắn khoảng cách trong công việc nhiều hơn. Nhìnchung, thái độ gần gũi sẽ giúp CEO thể hiện được bản thântrước nhân viên. Nhưng để làm được điều này, họ phải biếtcách bộc lộ bản thân một cách chừng mực, trên cả mặt mạnhcũng như mặt yếu.

Khoảng cách mà nhà lãnh đạo tạo ra cũng có những lợi íchriêng. Về mặt công việc, nó chứng minh cho các nhân viên cấpdưới thấy rằng CEO luôn có cách nhìn nhận vấn đề bao quáthơn so với họ.

CEO sẽ thiết lập được khoảng cách đúng mực với các đồngnghiệp và cấp dưới của mình khi họ cùng nhau chia sẻ nhữngtầm nhìn, mục tiêu chung của tổ chức.

(Phần cuối))

Vinh quang và cay đắng của CEO trong cuộc sống và côngviệc là cả một quá trình cân bằng liên tục. Giống như nhữngdiễn viên xiếc đung đưa trên chiếc dây cao trong không trung,trước con mắt chăm chú dõi theo của hàng ngàn khán giả, họnhắm thẳng đến mục tiêu của mình, nhưng đồng thời cũng ýthức rất rõ những nguy cơ tiềm ẩn. Trân trọng giới thiệu đến

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

các bạn phần cuối trong loạt bài viết của hai tác giả RobGofffee và Gareth Jones trên tạp chí Leader to Leader.

Tuân thủ nguyên tắc

Trên con đường chinh phục những miền đất mới, AlexanderĐại đế luôn thích nghi rất nhanh với những phong tục, truyềnthống ở mỗi nơi. Chính vì vậy, vị vua này đã dễ dàng thu phụcđược lòng dân tại các vùng đất mà ông ta xâm chiếm. Tương tựnhư vậy, những nhà cầm quân của La Mã cổ đại đã tự nguyệntuân theo những phong tục địa phương nơi họ chiếm đóng đểdễ bề lãnh đạo dân chúng. Nhưng cái giá phải trả cho sự tuânthủ cũng không phải là nhỏ.

Những nhà lãnh đạo thành công là những người hiểu biết sâusắc về văn hoá tổ chức và biết cách tuân thủ nó. Họ coi mình làmột phần của văn hóa tổ chức, hay chính là một người trongcuộc. Điều quan trọng nhất trong cách tuân thủ những nguyêntắc mang màu sắc văn hóa doanh nghiệp ở những nhà lãnh đạonày là sự kết hợp hài hòa thái độ tôn trọng những gì đã có vàbản chất lãnh đạo đích thực của mình. Họ thường thích nghibản thân mình với những nguyên tắc và văn hoá tổ chức bằngcách thể hiện thái độ tôn trọng, đồng thời thu hút sự chú ý củanhững người xung quanh vào tính chuyên nghiệp trong cáchlãnh đạo của mình.

Song cũng có nhiều CEO đã rất thành công trong việc thay đổinền văn hoá của cả một tổ chức. Điều đó có nghĩa là họ đã phảithách thức, đương đầu với những nguyên tắc cũ. Tuy nhiên,hiếm có CEO nào lại thực thi tiến trình cải cách bằng nhữngthay đổi đột ngột hoặc thành công một cách nhanh chóng. Họkhó có thể thực hiện sự cải tổ trong bất kỳ một lĩnh vực nào,nếu chưa có hiểu biết sâu sắc về văn hoá của tổ chức đó.

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

Thực tế cho thấy, những vị giám đốc “tồn tại” được sau cuộccải tổ phải trải qua những nỗ lực ghê gớm. Họ đã biết cáchkhéo léo thích nghi với những mối quan hệ chằng chịt trong tổchức của mình. Sự thành công của họ cho thấy, ít nhất họ cũngđã được chấp nhận như là một thành viên của tổ chức. Khi mộtkhi nền văn hoá khước từ nhà lãnh đạo mới, có nghĩa là CEOnày đã không tìm ra được phương thức lãnh đạo thích ứng vàphù hợp.

Ngược lại, một nhà lãnh đạo nhất nhất tuân thủ những nguyêntắc của nền văn hoá cũ, cũng sẽ gặp nhiều nguy hiểm. Họ rấtdễ đánh mất tính chất đặc trưng trong phong cách lãnh đạo củamình. Vậy nếu là một nhà lãnh đạo, bạn cần làm gì để thànhcông trong vai diễn cân bằng đầy khó khăn này?

Một mặt, bạn cần tiếp tục duy trì được tố chất cá nhân trongphong cách lãnh đạo của mình và biết thể hiện con người thựccủa mình một cách khéo léo: bạn là ai, bạn từ đâu đến, điều gìđã làm nên thành công của bạn ngày hôm nay? Ai sinh ra cũngđều có cội nguồn. Cuộc sống thì không ngừng nảy sinh nhữngtình huống mới, môi trường mới phức tạp và cũng nhiều thửthách. Nhưng điều quan trọng là bạn đừng đánh mất nguồn gốccủa mình, “ép mình” một cách khuôn mẫu vào môi trườngmới, văn hoá mới, bạn sẽ thất bại.

Bên cạnh việc tiếp tục duy trì “cái tôi” trong lãnh đạo, bạn cầnphải có những hành động, dù là nhỏ nhất để thể hiện sự tôntrọng những nguyên tắc, văn hoá vốn có của tổ chức. Đó chínhlà cách mà những nhà lãnh đạo thành công chinh phục môitrường làm việc mới và .

Giao tiếp cẩn trọng

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

Mọi người đều cho rằng các CEO là những người có khả nănggiao tiếp cuốn hút. Đúng như vậy, nhưng sự cuốn hút của cácCEO rất đa dạng. Nhà lãnh đạo phải biết chọn cho mình phongcách giao tiếp phù hợp trong từng hoàn cảnh. Điều đó có nghĩalà họ phải nhận thức rất sâu sắc và có khả năng cân bằngnhững thông điệp, phát ngôn mà họ muốn truyền tải; phải hiểunhững nhân vật mà họ muốn tiếp xúc; biết điểm mạnh và điểmyếu của cá nhân mình.

Giao tiếp đã trở thành một yếu tố rất quan trọng đối với cácCEO. Nhiều nhà lãnh đạo đã quan niệm sai lầm rằng, điều hấpdẫn người nghe nhất chính là việc thẳng thắn nhìn nhận vấn đề,khẳng định điều cần nói và phân tích chúng một cách thuyếtphục. Tuy nhiên, cách này lại ít gây hứng thú cho người nghe.

Những CEO thành công là những người biết cách xây dựngđiều mình muốn nói dưới dạng một bài trần thuật. Những minhchứng sống động, kinh nghiệm bổ ích, phép loại suy kết hợpcùng nhiều mẩu chuyện thú vị sẽ giúp họ truyền tải vấn đề hấpdẫn và thuyết phục hơn. Tại sao vậy? Thứ nhất, trong mỗi mộtcâu chuyện đều đặt ra một vấn đề để mọi người cùng cảm nhậnvà suy nghĩ. Vấn đề trong câu chuyện đó sẽ được giải quyếtmột cách hiệu quả khi người nghe cảm thấy như được hóa thânvào các nhân vật trong chuyện. Thứ hai là, những kinh nghiệmcá nhân của nhà lãnh đạo sẽ góp phần xây dựng hình ảnh củahọ trong tâm trí người nghe. Khoảng cách quan hệ, cấp bậcgiữa nhà lãnh đạo – nhân viên sẽ được rút ngắn thông qua sựđồng cảm và sự chia sẻ những kinh nghiệm đó.

Buổi nói chuyện mang đậm màu sắc cá nhân thông qua nhữnggiai thoại, phép loại suy, chuyện hài hước, dí dỏm… sẽ giúpCEO bộc lộ tính cách và con người thật của mình trước mắtngười nghe. Khéo léo thể hiện cảm xúc cá nhân trong giao tiếpsẽ giúp cho CEO có khả năng lôi kéo tình cảm của người nghe

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net

nhiều hơn. Đây là cách mà Jack Welch, cựu CEO trứ danh củaGeneral Motor thường sử dụng trong giao tiếp. Những hồi ứccá nhân từ thuở ấu thơ đến những năm tháng thành công đãgiúp ông truyền tải một cách sinh động những thông điệp màmình định gửi gắm trong đó.

Nhà lãnh đạo phải cân bằng giữa nội dung, phong cách giaotiếp với thời gian, nhịp điệu của nó. Nhịp điệu là yếu tố rấtquan trọng trong giao tiếp. Cũng giống như trong nghệ thuật,không phải bao giờ âm nhạc cũng thể hiện ở những nốt nhạc.Một nghệ sĩ nhạc Zazz bày tỏ: “Hãy lắng nghe những nốt nhạcmà tôi không thể hiện ra ngoài”. Nhịp điệu nhiều khi sẽ giúpnhà lãnh đạo thể hiện những điều mà họ không cần nói ra.

(Hết)

Về các tác giả:

Rob Goffee hiện đang là giáo sư của Học viện Kinh doanhLuân Đôn. Ông là một chuyên gia tư vấn nổi tiếng về các vấnđề liên quan đến hoạt động cải tổ trong tổ chức, đã từng làmviệc với nhiều tập đoàn lớn trên thế giới. Hiện Rob là tác giảcủa trên 10 cuốn sách đã được xuất bản.

Gareth Jones hiện là nghiên cứu sinh của Trung tâm phát triểnquản lý của Học viện Kinh doanh Luân Đôn. Ông từng giữchức vụ Giám đốc nhân sự và truyền thông nội địa của Tổ hợptruyền thông BBC.

Copy from bwportal Bai viet gui boi phamthao_91 tai http://ecvin.net