MMO13-1

ผลของการสนสะเทอนทงรางกายตอการสมานแผลกดทบในหนเมาส Effects of Whole Body Vibration on the Healing of Pressure Ulcers in Mice

ณฐญา วาโน (Nattaya Wano)* ดร.จไรพร สมบญวงค (Dr.Juraiporn Somboonwong)**

ดร.สมพล สงวนรงศรกล (Dr.Sompol Sanguanrungsirikul)**

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการสนสะเทอนท งรางกายตอการสมานแผลกดทบในหนเมาส เหนยวน าใหเกดแผลกดทบดวยแผนแมเหลกขนาด 10x3 มม. สองแผนประกบทผวหนงดานหลงของหนนาน 16 ชวโมงและปลอยออกนาน 8ชวโมง ท าซ าสองรอบ แบงหนทเหนยวน าใหเกดแผลกดทบเปน 2 กลมๆละ 6 ตวคอ กลมควบคม และกลมทไดรบการสนดวยความถ 45 เฮรต 0.4 จ ครงละ 30 นาทตอวน ตอเนองกน 5 วน เปนเวลา 2 สปดาห เมอสนสดการทดลอง ศกษาอตราการสมานแผล การสะสมของคอลลาเจนทแผล และศกษาทางจลพยาธวทยาของแผล ผลการทดลองพบวา หนกลมทไดรบการสนมอตราการสมานแผลและการสะสมของคอลลาเจนบรเวณแผลสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต รวมทงมปรมาณเซลลอกเสบนอยกวากลมควบคมจากผลทางพยาธวทยา สรปไดวาการสนสะเทอนทงรางกายสามารถเรงการสมานแผล เพมระดบคอลลาเจน และลดการอกเสบของแผลในโมเดลแผลกดทบ

ABSTRACT

The objective of this study was to examine the effects of whole body vibration (WBV) on the healing of PrUs in mice. PrUs were induced by magnet plates. Male ICR mice were randomly divided into two groups (n=6 each): untreated control and WBV-treated groups. WBV was performed using frequency 45 Hz, peak acceleration 0.4 g, 30 min/day, 5 consecutive days/ week for 2 weeks. At the end of the study, wound closure rate (WCR), collagen deposition (CD), and histopathology of the wound tissues were determined. The results showed that WBV-treated group had significantly increased WCR and CD, and a decrease in neutrophil infiltration compared to the untreated controls. In conclusion, WBV facilitates the healing, increases collagen deposition, and decreases wound inflammation in mice model of PrUs.

ค าส าคญ: การบาดเจบแบบขาดเลอดและไหลกลบของเลอด แผลกดทบ การสนสะเทอนทงรางกาย Keywords: Ischemia-reperfusion injury, Pressure ulcer, Whole body vibration

* นกศกษา หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาสรรวทยา คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ** รองศาสตราจารย สาขาสรรวทยา คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

- 699 -

MMO13-2

บทน า ปจจบนประชากรโลกมปญหาสขภาพ อน

เนองมาจากการด าเนนชวตทขาดการเคลอนไหว มกอาศยความสะดวกสบายจากการพฒนาเทคโนโลย รวมถงการบรโภคอาหารขยะ (junk food) ทมไขมน และน าตาลสง สงตางๆเหลานลวนเปนตนเหตใหเกดการเปลยนแปลงของรางกาย และพฒนาเปนโรคตางๆ ทมความรนแรง เชน โรคหลอดเลอดสมอง ซงผปวยเหลานสวนใหญรางกายจะขาดความสามารถในการเคลอนไหว ขาดการรบความรสกตางๆในสวนของรางกายทถกสงงานจากสมองสวนทมพยาธสภาพ ดงน นมโอกาสสงในการเกดภาวะแทรกซอนขณะทนอนตดเตยงเปนระยะเวลานาน โดยเฉพาะการน าไปสการเกดแผลกดทบ (pressure ulcer หรอ bed sore) จากอบตการณพบวาในประเทศไทยผปวยทมแผลกดทบสวนใหญพบในผปวยกลมโรคหลอดเลอดสมองตบแต กตน ห ร อ Stroke ส งต ง แ ต ร อ ยล ะ 1.7-47.6 (วสวฒน และคณะ, 2553; สทธพงษ, 2555) และพบวาในผปวยทมอายมากกวา 80 ป มโอกาสเปนแผลกดทบไดมากกวาผทอายนอยในขณะทประเทศสหรฐอเมรกาพบการเกดแผลกดทบในหอผปวย ICU รอยละ 8.8-12.1 (VanGilder et al., 2009) แ ล ะพ บ แผ ลกดท บหลงจากผ ป วยกลบมาพกฟน ทบาน รอยละ 2-28 (Smith, 1995) แผลกดทบเปนแผลเรอรงหากไมไดรบการปองกนและดแลรกษา แผลจะลกลามเปนแผลระยะรนแรงมากขน ซงท าใหตองมคาใชจายในการรกษาจ านวนมาก และมความเสยงตอการตดเชอทแผล และมโอกาสตดเชอในกระแสเลอด ซงน าไปสการเสยชวตไดสง ดงนนควรปองกนไมใหเกดแผลกดทบ หากเกดขนแลวควรปองกนและรกษาไมใหเพมระดบความรนแรงมากยงขน

แผลกดทบเปนภาวะบาดเจบของผวหนง เกดจากการทบของผวหนงบรเวณเหนอปมกระดกในขณะนอน หรอนงเปนระยะเวลานาน รวมถงเกดแรงเสยดสระหวางผวหนงกบพนผวสมผสซงเกดขนในขณะทผปวยถกเคลอนยายรางกายบนเตยง ความรนแรงของ

แผลกดทบแบงเปน 4 ระดบ ไดแก ระดบท 1 คอ ผวหนงไมมการฉกขาด แตมรอยแดงบรเวณทถกกดทบ ซงรอยแดงจะไมหายไปเมอใชมอกด ระดบท 2 คอ ผวหนงเรมมการหลดลอกบางสวน เกดเปนแผลตนๆ สแดง มการบวมและมตมน าใสๆเกดขน ระดบท 3 ผ วห น ง ถ ก ท าล าย ล ก ถ งช น ไขมน ใตผ วห น ง (subcutaneous fat layer) และระดบ ท 4 ผวหนงถกท าลายลกถงกลามเนอ เอน และกระดก (Bass, Phillips, 2007) ซงการเกดแผลกดทบเปนการบาดเจบของผวหนงทเกดจาก ischemia-reperfusion injury ท าใหมการสรางสารอนมลอสระ (free radical) ซงมฤท ธท าลายเนอเยอ รวมท งสารทกอใหเกดการอกเสบ ( inflammatory mediators) (Li, Jackson, 2002; Smith et al., 2013) ท าใหมการเกาะตดของ inflammatory cell ตามผนงหลอดเลอด จากการศกษาพยาธวทยาเนอเยอแผลกดทบพบวามการอดตนของหลอดเลอดจลภาค (microvascular occlusion) จากเมด เลอดแดง เกลดเลอด และไฟบรน ภายในหลอดเลอด (McCord, 1985) สงผลใหการไหลเวยนเลอดบรเวณแผลลดลง การสมานแผลกหายชากวาปกตจากการกดทบซ าๆของผ ปวยเอง ในขณะทการเกดแผลกดทบระดบ ท 1 สามารถหายไดเองในระยะเวลา 5-10 วนหากไดรบการรกษาและปองกน (Vande, Rudolph, 1995) แตแผลกดทบในระดบท 2 พบวาผปวยมความเสยงในการตดเชอและพฒนาเปนแผลระยะทมความรนแรงมากขนไดงาย เนองจากมการท าลายของผวหนงและหลอดเลอดขนาดเลก การปองกนและรกษาแผลกดทบทวไป คอ การท าความสะอาดแผล (dressing) หากมหนองหรอสารคดหลงกตองท าการเอาออก และใสยาฆาเชอ เปลยนทาทางการนอน (Arashi et al., 2010) เปนตน ซงการรกษาตามมาตรฐานปกตนนไมสามารถลดสารทกอใหเกดการอกเสบ และไมสามารถเพมการไหลเวยนเลอดบรเวณแผลกดทบไดซงเปนปจจยส าคญในการสมานแผล

- 700 -

MMO13-3

จากทกลาวมาขางตนคณะผวจยจงสนใจหาวธการทสามารถชวยเพมประสทธภาพในการปองกนและรกษาแผลกดทบ ซงจากการศกษาทผานมา พบวาการสนสะเทอนทงรางกายแบบ single bout ดวยเครองสนสะเทอน พบวาสามารถชวยเพมการไหลเวยนเลอดทผวหนงและกลามเนอได จากการศกษาในปค.ศ. 2005 Stewart และคณะพบวาการสนสะเทอนบรเวณฝาเทาในหญงวยหมดประจ าเดอนแบบ single bout ดวยความถ 45 ครงตอวนาท ความเรง 0.2 จ สน 15 นาท ท าการวดผลหลงจากสน 30 นาท สามารถเพมการไหลเวยนเลอดบรเวณนอง เชงกราน และทรวงอก (Stewart et al., 2005) และในปค.ศ. 2007 Lohman และคณะ พบวาการสนสะเทอนบรเวณนองในอาสามครทมสขภาพด ดวยความถ 30 ครงตอวนาท แอมพลจด 5-6 มลลเมตร ความเรง 7 จ สน 1 นาท ท าท งหมด 3 รอบ สามารถเพมการไหลเวยนเลอดทผวหนงสวนนอง เมอวดทนทหลงจากสนสดการสนและยงคงเพมเมอเวลาผานไป 10 นาท (Lohman et al., 2007) และในปค.ศ. 2008 Maloncy-Hinds แ ล ะคณ ะท าก าร ศ ก ษ าในอาสามครทมสขภาพด พบวาการสนสะเทอนทแขนแบบ single bout ดวยความถการสน 30 และ 50 ครงตอวนาท นาน 5 นาท สามารถเพมการไหลเวยนเลอดบรเวณแขนได เมอวดในนาทท 4 และยงคงเพมเมอเวลาผานไป 9 นาท (Maloney-Hinds et al., 2008)

น อ ก จ าก น ย ง ม ง าน ว จ ย ท พ บ ว าก ารสนสะเทอนทงรางกายระดบเบาดวยเครองสนสามารถชวยเพมการสมานแผลในผปวยแผลกดทบระดบทหนงและในแผล excision wound ของหนเบาหวานได กลาวคอ ในปค.ศ. 2010 Arashi และคณะท าการศกษาในผสงอาย (มากกวา 65 ป) ทเปนแผลกดทบระดบท 1 พบวาการสนสะเทอนดวยความถ 47 ครงตอวนาท ความเรง 1.78 เมตรตอวนาท 2 นานครงละ 15 นาท จ านวน 3 ครงตอวน ท าทกวนจนกระทงแผลหายไมปรากฏรอยแดง มสผวเหมอนกบสผวปกต พบวากลมทไดรบการสนมจ านวนแผลทหายเปนปกตมากกวากลมทไมไดรบการสนเมอเปรยบเทยบในวนท 7 นบ

จากวนแรกของการสน (Arashi et al., 2010) และในปค.ศ. 2014 Weinheimer-Haus และคณะท าการศกษาในหนเบาหวานทเหนยวน าใหเกดแผล full excision ทหลง พบวาการสนสะเทอนท งรางกายระดบเบาดวยความถ 45 ครงตอวนาท ทความเรงสงสด 0.4 จ หรอประมาณ 30 ไมโครเมตรตอเนองวนละ 30 นาท และสน 5 วนตอสปดาห เปนระยะเวลาท งหมด 2 สปดาห ท าการศกษาผลในสปดาหท 1 และสปดาหท 2 พบวาสามารถ เรงการสมานแผลไดท งสองชวง เวลา นอกจากนจากการประเมนในสปดาหท 1 ยงพบวาสามารถกระต นสารกอใหเกดการเจรญเตบโตของเน อ เยอ (pro-healing; IGF-1 levels) ในแผล สาร ทกอใหเกดการสรางหลอดเลอดใหม (pro-angiogenic; VEGF levels)ในแผล และยบย งสารกอให เกดการอ ก เ ส บ ( inflammatory cytokine; TNF mRNA expression) ได (Weinheimer-Haus et al., 2014)

จากการศกษาทผานมาพบวาการสนสะเทอนระดบเบาเฉพาะทสามารถชวยเพมการไหลเวยนเลอดทผวหนงและกลามเนอ ชวยลดระดบความรนแรงของแผลกดทบระดบท 1 นอกจากนการสนสะเทอนท งรางกายระดบ เบาสามารถชวยเรงการสมานแผล กระตนการหลงสารสรางหลอดเลอดใหม และลดสารทกอใหเกดการอกเสบในแผล full excision ของหนเบาหวานได แตย งไมมการศกษาเกยวกบผลการสนสะเทอนตอแผลกดทบในกลไกระดบเซลลและโมเลกล จงเปนท นาสนใจวาการสนสะเทอนท งรางกายในระดบเบาจะสามารถชวยเรงการสมานแผล โดยเพมการสรางคอลลาเจนในโมเดลแผลกดทบของหนเมาสไดหรอไม วตถประสงคการวจย

ศกษาผลของการสนสะเทอนท งรางกายตอการสมานแผล และผลตอการสรางคอลลาเจนในโมเดลแผลกดทบในหนเมาส

- 701 -

MMO13-4

บทน าวธการวจย สตวทดลองและการเตรยมสตวส าหรบการทดลอง

สตวทดลองทใชในการทดลองน คอ หนเมาสเพศผ สายพนธ ICR (imprinting control region) อาย 8-12 สปดาห น าหนก 35-40 กรม จ านวน 6 ตวตอกลม จากศนยสตวทดลองแหงชาต มหาวทยาลยมหดล ต.ศาลายา อ.พทธมณฑล จ.นครปฐม น ามาเลยงในกรง พลาสตก ทอณหภมหองท 222 องศาเซลเซยส โดยควบคมใหมแสงสวางวนละ 12 ชวโมงตอวน ใหอาหารเมดส าเรจรปและน า reverse osmosis ทผสมคลอรนความเขมขน 5-6 ppm. อยางไมจ ากด และหนทกตวมการปรบตวใหเหมาะสมตอสภาพการเลยงใหมเปนเวลา 1 สปดาห กอนท าการทดลอง การเหนยวน าใหเกดแผลกดทบ

การศกษาในสตวทดลองทเหนยวน าใหเกดแผลกดทบสวนใหญนยมท าในหม ซงมโครงสรางผวหนงใกลเคยงกบมนษย สวนสตวขนาดเลกนยมในห น แ รท แ ล ะห น เม า ส ด ว ยห ลก ก าร ischemia-reperfusion injury โมเดลการเหนยวน าใหเกดแผลกดทบทผานมานยมใชวธการผาตดใสแผนเหลกใตตอผวหนงสตวทดลอง และน าแผนเหลกอกชนกดทบบนผวหนง แตในปจจบนมการเหนยวน าใหเกดแผลกดทบดวยใชวธดงผวหนงหนขนแลวน าแผนแมเหลกกลมหนบระหวางผวหนง โดยไมจ าเปนตองท าการผาตดหน ซงมความเสยงตอการตดเชอไดงาย ส าหรบโมเดลทน ามาใชในการทดลองครงนเปนการเหนยวน าตามวธทประยกตจาก Assis de Brito และคณะ (2014) โดยหนถกท าใหสลบโดย isoflurane 5% ดมนาน 3-5 นาท หลงจากหนสลบ ท าการโกนขนบรเวณหลงและเชดแอลกอฮอลเขมขน 70% จากนนดงผวหนงสวนหลงของหนขนทง 3 ชนไดแก ชนอพเดอมส (epidermis) เดอมส (dermis) และไฮโปเดอมส (hypodermis) ใชปากการะบต าแหนงการตดแผนแมแหลกหางจากขอบกระดกศรษะสวนทาย (occipital bone) ประมาณ 2 เซนตเมตร เพ อท าการ ตดแผนแมเหลก (magnet disks) สองแผนประกบผวหนงของ

หนโดยมระยะหางระหวางขอบแมเหลกท งสอง 5 มลลเมตร และเกดแรงกดบนผวหนงระหวางแมเหลก 50 มลลเมตรปรอท ดงรปท 1 โดยแผนแมเหลกคมเสนผาศนยกลาง 10 มลลเมตร ความหนา 3 มลลเมตร น าหนก 1.7 กรม แรงแมเหลก 300 จ(G) หนจะถกตดแมเหลกไวทหลง 16 ชวโมง และน าแมเหลกออกเปนเวลา 8 ชวโมง เหนยวน าท งหมด 2 รอบ หนจะเกดแผลกดทบระดบ 2 จ านวน 2 วงหลงจากน าแมเหลกออกในรอบ ท 2 ทน ท (Assis de Brito et al., 2014; Peirce, Skalak, 2000; Rodeheaver et al., 2004)

ดงรปท 1 หลงจากทเกดแผลแลวจะใหการดแลแผลตามมาตรฐานดวย normal saline และบนทกขอมลปรมาณการกนอาหาร และน าหนกของหนทกตวตลอดระยะเวลาการทดลอง

รปท 1 แสดงรปการเหนยวน าใหเกดแผลกดทบ

- 702 -

MMO13-5

โปรแกรมการสนสะเทอนทงรางกาย โปรแกรมการสนสะเทอนทงรางกายส าหรบ

กลมทไดรบการสนสะเทอนทงรางกายจะเรมหลงจากการเหนยวน าใหเกดแผลกดทบ โดยน าหนวางบนเครองก าเนดการสน(vibrating plate) ซงเปนการสนในแนว vertical แลวครอบหนดวยฝาพลาสตกทเจาะรระบายอากาศเพอปองกนหนหนออกจาก vibrating plate ดงรปท 7 ต งคาเค รองดวยความถ 45 ครงตอวน าท ท ความ เรงสงสด 0.4 จ ห รอประมาณ 30 ไมโครเมตร ซงคาพารามเตอรทท าการต งสามารถทดสอบดวยอปกรณตรวจวดการสน ดงรปท 2 ซงสามารถแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอร การสนในแนว vertical ดวยความเรงดงกลาวสามารถชวยลดแรงกระแทกทจะน าไปสการบาดเจบของหน โดยใหโปรแกรมสน 5 วนตอสปดาห วนละ 30 นาท นาน 2 สปดาห ตามโปรแกรมของ Weinheimer- Haus และคณะ (2014) กอนน าหนเขาโปรแกรมการสนจะท าการ calibrate vibrator กอนทกครง

รปท 2 แสดงรปเครองการสนสะเทอนทงรางกาย การหาอตราการปดของแผลกดทบ

ท าการวดขนาดแผลท งสองวงท งกอนและหลงการทดลองวนท 14 น ามาถายรปขนาดแผลท งสองขางคกบสเกลตวเลขในเวลาทใกลเคยงกนของแตละวน จากนนน าภาพทไดไปหาขนาดพนทแผลดวยโป ร แ ก รม Image-J (National Institutes of Health) แลวน าขนาดพนทแผลท งสองขางมาหาคาเฉลย และค านวณหาอตราการปดของแผล ดงน

อตราการปดของแผล = (ขนาดพนทแผลกอน-หลงการทดลอง) x 100%

ขนาดพนทแผลกอนการทดลอง การหาพยาธวทยาเนอเยอแผล

แบงเนอเยอทตดจากแผลดานขวาของหนทกตวขนาดใหญกวาแผลโดยรอบ 2 มลล เมตร ลกประมาณ 3 มลลเมตร น ามาผานกระบวนการตรง(fix)ใน 10% formalin buffer solution ใน 0.1 M PBS ท อณหภมหองทงไวขามคน แลวจงน ามาท าการ embed ใน paraffin จากน นน ามาตดทความหนา 4 ไมโครเมตร(Somchaichana et al., 2012) ท าการยอม hematoxylin-eosin (H&E) เพ อ ศ ก ษ าพ ย า ธ ว ท ย าเนอเยอบรเวณแผลกดทบ บทน าการหาปรมาณคอลลาเจนจากเนอเยอแผล

ท าการวดปรมาณคอลลาเจนในเนอเยอแผลดานขวาโดยน า paraffin embedded section มายอมดวยวธ Masson’s trichrome staining ซงคอลลาเจนจะตดสฟา ท าการวเคราะหปรมาณคอลลาเจนทตดสฟาดวยซอฟแวร Image analysis (Carl Zeiss) และค านวณเปอรเซนคอลลาเจนเทยบกบพนทแผลทงหมด การวเคราะหขอมล

เปรยบเทยบคาเฉลยของพารามเตอรภายในกลมและระหวางกลมเพอวเคราะหปรมาณคอลลาเจนจากเนอเยอแผล และวเคราะหอตราการปดของแผล โดยใชวธการวเคราะหความแปรปรวนดวย ANOVA (analysis of variance) แ ล ะ Mann-Whitney U test ระดบความเชอมน 95% (P<0.05) ดวยโปรแกรม SPSS เพอวเคราะหหาความแตกตางของผลการทดลอง

เป รยบ เท ยบ เช งพ รรณ น าเพ อ อ ธบ ายการศกษาพยาธวทยาในแผลกดทบ

- 703 -

MMO13-6

ผลการวจย สตวทดลองในแตละกลมไมมความแตกตาง

อยางมนยส าคญทางสถตขนาดแผลกดทบเรมตนกอนเขาการทดลองในวนท 14 (P=0.15) ดงรปท 3

รปท 3 แสดงขนาดของแผลกดทบเรมตนกอนเขาการ

ทดลอง ในวนท 14 กลมทไดรบการสนสะเทอนทง

รางกาย (P=0.04) มอตราการปดของแผลสงกวาอยางมนยส าคญทางสถตเมอเทยบกบกลมทไมไดรบการสน ดงรปท 4

รปท 4 แสดงอตราการปดของแผล ในวนท 14 กลมทไดรบการสนสะเทอนทง

รางกาย (P=0.04) มเปอรเซนคอลลาเจนในแผลสงกวาอยางมนยส าคญทางสถตเมอเทยบกบกลมทไมไดรบการสน ดงรปท 5

รปท 5 แสดงเปอรเซนคอลลาเจนทยอมตดสฟาในแผล ผลการศกษาพยาธวทยาของผวหนงบรเวณ

แผลกดทบพบวา กลมทไมไดรบการสนวนท 14 พบวาบรเวณปากแผลเกด Epithelialization แผลมขนาดเลกลง มจ านวนของ polymorphonuclear cell ในแผลลดลง พบกลามเนอทฝอลบ และหลอดเลอดลดลง แตยงคงม exudate ของแผล ปรมาณไฟโบรบลาสต และคอลลาเจนมความหนาแนนมากขน ในกลมทไดรบการสน พบวามลกษณะทางพยาธวทยาทใกลเคยงกบในกลมทไมไดรบการสนแตมระดบความรนแรงนอยกวา อภปรายและสรปผลการวจย

ผลจากการวจยนพบวา การสนสะเทอนท งรางกายดวยความ ถ 45 เฮ รต ความเรง 0.4 จ ดวยระยะเวลา 30 นาท ตอเนองกน 5 วน นาน 2 สปดาห สามารถชวยเรงการสมานแผล และเพมการสะสมของคอลลาเจนในแผลในวนท 14 หลงจากชกน าใหหนเกดแผลกดทบระดบท 2

ผลการศกษาพยาธวทยาของแผลกดทบสนบสนนการศกษาขางตน ซงพบจ านวนเซลลอกเสบลดลง การสะสมของคอลลาเจนมมากขน รวมถงม Epithelialization ดขน

กระบวนการสมานแผลปกตของรางกาย เรมจากระยะ inflammation เปนชวงทเกดภาวะปวด บวม แดง รอน จากการเปลยนแปลงของหลอดเลอดทถกท าลาย และการหลงสารทกอใหเกดการอกเสบตางๆ ซงใชระยะเวลาหลงไดรบการบาดเจบ 3-5 วน ตอมา

*

*

- 704 -

MMO13-7

เขาสระยะ proliferation ประมาณ 5-7 วน ไฟโบรบลาสตมการสรางเสนใยคอลลาเจนเพอทดแทนคอลลาเจนทถกท าลายจากภาวะการบาดเจบ จากน นเขาสระยะ remodeling เปนสปดาห หรอเปนปตามขนาดของการไดรบบาดเจบ ชวงนคอลลาเจนทถกสรางขนจะถกปรบใหสมดลโดยเอนไซมใหแผลเกดความแขงแรง งานวจย น ศกษาผลในวน ท 14 ซ งตรงกบระยะ remodeling พบวาในกลมทไดรบการสนมคอลลาเจนในแผลเพมขน

จาการศกษาทผานมาของ Weinheimer- Haus et al. (2014) ถงผลการสนสะเทอนท งรางกายตอการสมานแผลในหนเบาหวาน พบวาสามารถเรงการสมานแ ผ ล แ บ บ excisional wound ใน วน ท 7 แ ล ะ 15 หลงจากสนเปนระยะเวลา 1 และ 2 สปดาหตามล าดบ นอกจากนพบวาการสนสะเทอนทงรางกายยงสามารถเพมความหนาของ granulation tissue ซงสามารถบงบอกถงการเพมขนของคอลลาเจนในแผล ถงแมวาการวดปรมาณคอลลาเจนในแผลโดยตรงไมพบความแตกตางระหวางกลม ซงงานวจยนไดใชโปรแกรมการสนเหมอนกบ Weinheimer- Haus et al. (2014) พบวาสามารถชวยเพมคอลลาเจนในแผลของหนในกลมทไดรบการสน อยางไรกตามการผลคอลลาเจนทไมมก าร เป ล ยนแปลงใน งาน Weinheimer-Haus et al. (2014) เ น อ ง ด ว ย ผ ว จ ย ใ ช ห น เบ าห ว าน ซ ง มความสามารถในการสรางคอลลาเจนทต ากวาเมอเทยบในงานวจยนซงใชหนปกต นอกจากนหนเบาหวานทใชในการทดลองถกชกน าใหเกดแผลทมความลกมากกวาในงานวจยซงชกน าใหเกดแผลกดทบระดบ 2 กลไกการสนสะเทอนทงรางกายตอการชวยการสมานแผล และเพมคอลลาเจนในแผล ผวจยมสมมตฐานวาเกดจาก 1.ผานกลไกการกระตนการเพมระดบ growth hormone หรอ GH ในกระแสเลอด ฮอรโมนนถกเปลยนเปน Insulin growth factor 1 หรอ IGF-1 ดวยกระบวนการในตบ ซ ง IGF-1ส งผลให เก ดการสงเคราะหคอลลาเจนในแผล (Doessing et al., 2010a; Hansen et al., 2013) ร า ย ง า น ก า ร ว จ ย ผ ล ก า ร

สนสะเทอนทงรางกายยงพบวา สามารถเพม GH และ IGF-1 (Bosco et al., 2000; Weinheimer- Haus et al., 2014) ในกระแสเลอด 2.ผานกลไกการกระต นผนง endothelial cell จากแรงเฉอนขณะสน ท าใหเกดการสรางไนตรกออกไซด (NO) บรเวณหลอดเลอด สงผลใหหลอดเลอดขยายตว (vasodilation) ท าให blood flow เพม ขน (Ichioka et al., 2011) เลอดสามารถไปบรเวณแผลไดด จงเกดการสมานแผลไดเรว 3.ผานกลไกการกระต น การเพ มระดบ VEGF ในแผล (Weinheimer- Haus et al., 2014) ส งผล ให เก ด ก ารสรางหลอดเลอดใหมในแผล ซงเพมการไหลเวยนเลอดบรเวณแผล และ VEGF ชวยกระต นการเกด epithelialization บรเวณปากแผล สงผลใหแผลสมานเรว 4.ผานกลไกการลดระดบสารกอใหเกดการอกเสบ TNF-α (Weinheimer- Haus et al., 2014) แ ล ะ neutrophil infiltration ในแผล เมอการอกเสบลดลง แผลจะสามารถสมานไดเรว

ผลการสนสะเทอนท งรางกายในงานวจยน ศกษาการสมานแผล จากปจจยการสะสมของคอลลาเจน ซงกระบวนการสมานแผลยงมปจจยอนๆ ทสงผลตอการสมานแผล เชน การศกษาการไหลเวยนของเลอด(blood flow) บรเวณแผล ความหนาแนนของหลอดเลอด การศกษาระดบสารกอใหเกดการอกเสบ สาร growth factor ตางๆ ทมผลตอการสมานแผล เชน VEGF IGF-1 เปนตน ดงนนผลของการสนสะเทอนทงรางกายตอการสมานแผลกดทบจงจ าเปนตองศกษาตอไปในอนาคต

การสนสะเทอนท งรางกายสามารถเรงการสมานแผลกดทบระดบ 2 จากการเพมระดบคอลลาเจนในแผล ดงนนในกลมผปวยทเปนแผลกดทบในระยะเรมตนสามารถน าการสนสะเทอนท งรางกายมาประยกตใชเพอเรงการสมานแผล หรอลดระดบความรนแรงของแผลกดทบทอาจพฒนาเปนระดบทมความรนแรงมากกวา ซงผปวยมโอกาสเสยชวตสงจากการตดเชอขณะทมแผลกดทบ นอกจากนการสนสะเทอนท งรางกายสามารถใชในผ ปวยทนอนตดเตยง ไม

- 705 -

MMO13-8

สามารถเคลอนไหวรางกายได เชน ผ ปวยกลมโรคหลอดเลอดสมอง เนองจากการสนสะเทอนทงรางกายอาศยกลไกการสนผานเครอง ซงผปวยไมจ าเปนตองเคลอนไหวรางกายขณะสน

กตตกรรมประกาศ

การวจยนไดรบการทนสนบสนนจากทนวจยรชดาภเษกสมโภช คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ป 2558

ขอขอบคณทนอดหนนการศกษาระดบบณ ฑ ต ศกษ าจากบณ ฑ ตวท ยาลย จฬ าลงกรณมหาวทยาลย เพอเฉลมฉลองวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชทรงเจรญพระชนมายครบ 72 พรรษา เอกสารอางอง Assis de Brito TL, Monte-Alto-Costa A, Romana-

Souza B. Propranolol impairs the closure of pressure ulcers in mice. Life Sc 2014; 100: 138-46.

Arashi M, Sugama J, Sanada H, Konya C, Okuwa M, Nakagami G. Vibration therapy accelerates healing of Stage I pressure ulcers in older adult patients. Adv Skin Wound Care 2010; 23: 321-7. Bass MJ, Phillips LG. Pressure sores. Curr Probl Surg

2007; 44: 101-43. Bosco C, Iacovelli M, Tsarpela O, Cardinale M,

Bonifazi M, Tihanyi J, Viru M, De Lorenzo A, Viru A. Hormonal responses to whole-body vibration in men. Eur J Appl Physiol 2000; 81(6): 449-54.

Doessing S, Heinemeier KM, Holm L, Mackey AL, Schjerling P, Rennie M, Smith K, Reitelseder S, Kappelgaard AM, Rasmussen MH, Flyvbjerg A, Kjaer M. Growth hormone stimulates the collagen synthesis in human tendon and skeletal muscle without affecting myofibrillar protein synthesis. J Physiol 2010a; 588 (2): 341-351.

Hansen M, Boesen A, Holm L, Flyvbjerg A, Langberg H, Kjaer M. Local administration of insulin-like growth factor-I (IGF-I) stimulates tendon collagen synthesis in humans. Scand J Med Sci Sports 2013; 23: 614-619.

Ichioka S, Yokogawa H, Nakagami G, Sekiya N, Sanada H. In vivo analysis of skin microcirculation and the role of nitric oxide during vibration. Ostomy Wound Manage 2011; 57: 40-7.

Kitisomprayoonkul W, Sungkapo P, Taveemanoon S, Chaiwanichsiri D. Medical complications during inpatient stroke rehabilitation in Thailand: a prospective study. J Med Assoc Thai 2010; 93: 594-600.

Li C, Jackson RM. Reactive species mechanisms of cellular hypoxia-reoxygenation injury. Am J Physiol Cell Physiol 2002; 282: C227-41.

Lohman EB, 3rd, Petrofsky JS, Maloney-Hinds C, Betts-Schwab H, Thorpe D. The effect of whole body vibration on lower extremity skin blood flow in normal subjects. Med Sci Monit 2007; 13: Cr71-6.

- 706 -

MMO13-9

Maloney-Hinds C, Petrofsky JS, Zimmerman G. The effect of 30 Hz vs. 50 Hz passive vibration and duration of vibration on skin blood flow in the arm. Med Sci Monit 2008; 14: Cr112-6.

McCord JM. Oxygen-derived free radicals in postischemic tissue injury. N Engl J Med 1985; 312: 159-63.

Peirce SM, Skalak TC, Rodeheaver GT. Ischemia-reperfusion injury in chronic pressure ulcer formation: a skin model in the rat. Wound Repair Regen 2000;8:68-76.

Smith ME, Totten A, Hickam DH, Fu R, Wasson N, Rahman B. Pressure ulcer treatment strategies: a systematic comparative effectiveness review. Ann Intern Med 2013; 159: 39-50.

Suttipong C, Sindhu S. Predicting factors of pressure ulcers in older Thai stroke patients living in urban communities. J Clin Nurs 2012; 21: 372-9.

Smith DM. Pressure ulcers in the nursing home. Ann Intern Med 1995; 123: 433-42.

Somchaichana J, Bunaprasert T, Patumraj S. Acanthus ebracteatus Vahl. ethanol extract enhancement of the efficacy of the collagen scaffold in wound closure: a study in a full-thickness-wound mouse model. J Biomed Biotechnol 2012; 2012: 754527.

Stewart JM, Karman C, Montgomery LD, McLeod KJ. Plantar vibration improves leg fluid flow in perimenopausal women. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 2005; 288: R623-9.

Vande Berg JS, Rudolph R. Pressure (decubitus) ulcer: variation in histopathology--a light and electron microscope study. Hum Pathol 1995; 26: 195-200.

VanGilder C, Amlung S, Harrison P, Meyer S. Results of the 2008-2009 International Pressure Ulcer Prevalence Survey and a 3-year, acute care, unit-specific analysis. Ostomy Wound Manage 2009; 55: 39-45.

Weinheimer-Haus EM, Judex S, Ennis WJ, Koh TJ. Low-intensity vibration improves angiogenesis and wound healing in diabetic mice. Plos One 2014; 9: e91355.

- 707 -