Khóa Luận Tốt Nghiệp - Bản Chính Thức - Phân Tích Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân...

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH

KHOA TOÁN THỐNG KÊ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

“Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu (ACB)

- Sử dụng mô hình : Value at Risk, Conditional Value at Risk

và các mô hình mở rộng”

Thành phố Hồ Chí Minh

Năm 2013

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Trần Gia Tùng

Sinh viên thực hiện : Hoàng Như Thịnh

Lớp sinh viên : Toán Tài Chính I

Mã số sinh viên : 31091021500

Niên khóa : 2009 - 2013

SVTH: Hoàng Như Thịnh 2

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

----------------------

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang gặp nhiều khó khăn như hiện nay, thị

trường tài chính của mỗi quốc gia cũng đang đối diện với nhiều bất ổn và tiềm ẩn

nhiều rủi ro. Theo đó, các vấn đề về mặt định lượng đặc biệt trong việc quản trị rủi ro

tài chính đang là “điểm nóng” mà mỗi quốc gia, doanh nghiệp hay cá nhân quan tâm.

Sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, những ảnh hưởng của nó vẫn còn,

biểu hiện là số lượng các doanh nghiệp vỡ nợ và phá sản đang tăng rất nhanh trong

những năm gần đây. Vì vậy việc đo lường rủi ro tín dụng là một phương pháp cần

thiết trong việc nhận diện, đánh giá và dự báo tình hình tài chính của mỗi doanh

nghiệp.

Việc đo lường rủi ro tín dụng không phải là vấn đề xa lạ ở Việt Nam, đặc biệt

trong bộ phận các định chế tài chính - ngân hàng. Phương pháp Value at Risk (VaR)

được đại bộ phận các doanh nghiệp sử dụng để tính toán và đưa ra những ngưỡng mà

các doanh nghiệp có thể chấp nhận được và dựa vào nó để điều hành, quản trị công ty.

Tuy nhiên, như đã nói bên trên, VaR chỉ cho chúng ta các ngưỡng và dựa vào nó lập

ra các quy tắc, các mức độ mang tính hệ thống để làm tiêu chuẩn khi đánh giá tình

hình hoạt động, tài chính của doanh nghiệp trong những kỳ tiếp theo nhưng lại không

cho biết được những biến động của những giá trị vượt ngưỡng chấp nhận đó như thế

nào. Conditional Value at Risk (còn gọi là Expected Shortfall) ra đời giúp cho việc đo

lường rủi ro hiệu quả hơn, nó là một thước đo rủi ro chặt chẽ với các thuộc tính như

tính đơn điệu, tính lồi là những đặc điểm rất được quan tâm hiện nay. Không những

thế CVaR còn xác định được tổn thất có thể gặp phải trong phần đuôi phân phối của

dữ liệu hay lượng hóa được rủi ro tín dụng cực biên, đặc điểm mà VaR không hề làm

được.

Do đó việc kết hợp VaR và CVaR sẽ giúp cho các nhà quản trị, nhà kinh tế có thể

quản trị rủi ro được hiệu quả hơn. Đó chính là lý do tôi chọn đề tài: “Phân tích rủi ro

tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu (ACB) - Sử dụng mô hình : Value at Risk,

Conditional Value at Risk và các mô hình mở rộng”.


LỜI MỞ ĐẦU

----------------------

Bài khóa luận này phát triển từ các bài luận về quản trị rủi ro danh mục cho vay

hay chấm điểm tín dụng khách hàng … Kế thừa những kết quả từ các bài luận đó, bài

luận này dùng để phân tích một cách tổng quát không đi sâu vào những vấn đề cụ thể

như quản trị rủi ro danh mục, đánh giá khách hàng … chỉ phần nào giúp cho người sử

dụng số liệu có một cái nhìn toàn cảnh tình hình quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng

Á Châu.

Bên cạnh đó khai thác những đặc điểm giúp nâng cao các tiêu chuẩn Ngân

hàng Châu Á - Basel II là Hiệp ước quốc tế về tiêu chuẩn an toàn vốn, tăng cường

quản trị toàn cầu hóa tài chính cũng như việc khai thác tối đa tiềm năng lợi nhuận và

hạn chế rủi ro. Hiệp ước đã được Joel Bessis phân tích có chiều sâu và giúp cho người

đọc có thể hiểu được trong cuốn “Quản trị rủi ro trong Ngân Hàng”. Kết hợp những

tài liệu như thế này có thể giúp những nhà kinh tế, những nhà quản trị có thể hiểu và

nắm bắt những kỹ thuật tân tiến hiện nay.

* * * LỜI CẢM ƠN * * * -----------------------

Lời đầu tiên, em xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến ba mẹ em, người

đã sinh ra, nuôi dạy và dành hết tình thương cho đứa con này.

Em xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô ở Trường Đại Học Kinh Tế Thành

Phố Hồ Chí Minh đã trang bị cho em những kiến thức, kỹ năng quý báu giúp em có

thể vững bước trên con đường sự nghiệp sau này.

Em xin chân thành cảm ơn ThS. Trần Gia Tùng, là người thầy đã tận tình chỉ

bảo cho em trong suốt bốn năm đại học, là giáo viên hướng dẫn đã giúp đỡ em trong

quá trình nghiên cứu và viết báo cáo này.

Em xin chân thành cảm ơn bạn bè mình, và cả những đối thủ cạnh tranh nữa.

Bốn năm đại học của tôi sẽ tẻ nhạt lắm và những danh hiệu, những thành tích mà tôi

đạt được sẽ khó mà có được nếu không có các bạn.

Lời cuối cùng, cho phép em gửi lời cảm ơn chân thành tới các anh, chị trong

phòng Khách hàng Doanh nghiệp nói riêng và trong Chi Nhánh Lê Văn Sĩ của Ngân

Hàng Á Châu nói chung đã giúp đỡ em trong giai đoạn thực tập vừa qua.


GIỚI THIỆU CHUNG

----------------------

Tên đề tài nghiên cứu.

“Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu (ACB) - Sử dụng mô hình :

Value at Risk, Conditional Value at Risk và các mô hình mở rộng”

Vấn đề nghiên cứu.

Ứng dụng các mô hình định lượng vào việc phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân

Hàng Á Châu.

Phạm vi nghiên cứu.

Từ Quý IV của Năm 2009 đến Quý III của Năm 2012

Cấu trúc đề tài. Gồm 7 chương.

“ Chương 1: Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu.

Chương 2: Tình hình hoạt động và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của

NHTM Việt Nam trong những năm gần đây.

Chương 3: Phân tích hiệu quả hoạt động tại Ngân Hàng Á Châu.

Chương 4: Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu.

Chương 5: Giảm thiểu rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II

Chương 6: Kiến nghị một số giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng

tại các NHTM Việt Nam nói chung và Ngân Hàng Á Châu nói riêng.

Chương 7: Kết luận. ”


MỤC LỤC

----------------------

Chương 1. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ....................................... 10

1.1 Phương pháp luận ........................................................................................... 10

1.1.1 Ngân hàng thương mại (NHTM). ............................................................ 10

1.1.2 Những rủi ro mà NHTM gặp phải. ........................................................... 11

1.1.3 Đôi nét rủi ro tín dụng trong NHTM. ....................................................... 11

1.1.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động và đo lường rủi ro tín dụng. ... 16

1.2 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 18

1.2.1 Các mục tiêu cụ thể - các câu hỏi nghiên cứu. ......................................... 18

1.2.2 Cơ sở khoa học của nghiên cứu. .............................................................. 18

1.2.3 Phạm vi nghiên cứu và thu thập dữ liệu. .................................................. 25

Chương 2. Tình hình hoạt động và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của NHTM

Việt Nam trong những năm gần đây ............................................................................ 26

2.1 Tình hình hoạt động của các NHTM Việt Nam trong những năm gần đây. .. 26

2.1.1 Lịch sử phát triển ngành ngân hàng ở Việt Nam ..................................... 26

2.1.2 Mạng lưới hoạt động ................................................................................ 26

2.1.3 Quy mô vốn điều lệ .................................................................................. 27

2.1.4 Hệ số an toàn vốn ..................................................................................... 28

2.1.5 Môi trường hoạt động............................................................................... 28

2.2 Thực trạng hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại các NHTM Việt Nam. ..... 30

2.2.1 Tầm quan trọng của hoạt động cho vay đối với NHTM Việt Nam ......... 30

2.2.2 Thực trạng hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại các NHTM Việt Nam

31

2.2.3 Những hạn chế trong hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại NHTM Việt

Nam 36

Chương 3. Phân tích hiệu quả hoạt động tại Ngân Hàng Á Châu ............................. 39

3.1 Đôi nét về Ngân Hàng Á Châu. ...................................................................... 39

3.1.1 Bối cảnh thành lập. ................................................................................... 39

3.1.2 Lĩnh vực hoạt động. ................................................................................. 39

3.1.3 Tầm nhìn. ................................................................................................. 39

3.1.4 Chiến lược. ............................................................................................... 39


3.1.5 Quá trình phát triển. ................................................................................. 41

3.1.6 Định hướng phát triển .............................................................................. 43

3.2 Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Ngân Hàng Á Châu. .................................. 44

Chương 4. Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu ..................................... 45

4.1 Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu. ........................................... 45

4.2 Đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu trong thời gian

gần đây ...................................................................................................................... 52

4.3 Các chính sách về quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu ................. 57

4.3.1 Đo lường rủi ro tín dụng xác định tổn thất và lập dự phòng .................... 57

4.3.2 Các chính sách kiểm soát và giảm thiểu rủi ro tín dụng .......................... 58

4.3.3 Tổng mức tối đa có rủi ro tín dụng chưa tính đến tài sản thế chấp hoặc

các biện pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng ............................................................... 59

Chương 5. Giảm thiểu rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II................................... 61

5.1 Giảm rủi ro tín dụng: đảm bảo và phái sinh tín dụng ..................................... 61

5.2 Giảm rủi ro tín dụng: xử lý thế chấp ............................................................... 61

5.3 Thế chấp: tính toán haircut ............................................................................. 64

Chương 6. Kiến nghị một số giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng tại các

NHTM Việt Nam nói chung và Ngân Hàng Á Châu nói riêng .................................... 65

Chương 7. Kết luận .................................................................................................... 67


PHỤ LỤC BẢNG

Bảng 1: So sánh ưu, nhược điểm một số phương pháp tính VaR

Bảng 2: Số lượng chi nhánh và phòng giao dịch của một số NHTM đến cuối năm

2010

Bảng 3: Quy mô vốn của các NHTM một số quốc gia trong khu vực ASEAN

Bảng 4: Tỷ lệ thu nhập lãi trên tổng thu nhập của các ngân hàng

Bảng 5: Bảng xếp hạng tín nhiệm khách hàng

Bảng 6: Phâm loại nhóm nợ.

Bảng 7: Thành tựu đạt được của Ngân hàng Á Châu

Bảng 8: Bảng kết quả các phương pháp VaR

Bảng 9: Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu

Bảng 10: Bảng tống hợp các chỉ tiêu DNNH/TDN, DNTH/TDN, và DNDH/TDN

Bảng 11, 12: Trích từ BCTC Năm 2011- Ngân Hàng Á Châu

-------------------------

PHỤ LỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1: Nợ xấu tại Ngân Hàng Á Châu từ Quý 4 Năm 2009 - Quý 3 Năm 2012

Biểu đồ 2: Tổng cho vay (tổng nợ) tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 3: Thu nhập lãi thuần và nợ xấu tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 4: Nợ có khả năng mất vốn tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 5: Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 6: Tình hình cho vay ngắn hạn tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 7: Tình hình cho vay trung hạn tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 8: Tình hình cho vay dài hạn tại Ngân Hàng Á Châu


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

Chương 1 - Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu.


Chương 1. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu.

1.1 Phương pháp luận.

1.1.1 Ngân hàng thương mại (NHTM).

1.1.1.1 Ngân hàng thương mại là gì ?

Ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp đặc biệt, hoạt động kinh doanh tiền

tệ, với nghiệp vụ thường xuyên là nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ liên

quan đến lĩnh vực tài chính - ngân hàng nhằm mục tiêu lợi nhuận.

1.1.1.2 Đặc điểm của NHTM.

Hoạt động trong lĩnh vực tài chính tiền tệ.

Sản phẩm mang tính dịch vụ, gắn liền với phân phối và sử dụng vốn, tư vấn tài

chính.

Hoạt động phụ thuộc nhiều vào lòng tin & tín nhiệm của khách hàng.

Hoạt động kinh doanh có nhiều rủi ro tiềm ẩn.

Hoạt động kinh doanh mang tính hệ thống, chịu ảnh hưởng dây chuyền lẫn

nhau.

1.1.1.3 Vai trò của NHTM trong nền kinh tế.

Đối với bất kỳ một quốc gia nào, để có sự phát triển toàn diện và bền vững thì

không thể thiếu sự có mặt của Ngân hàng thương mại. Ngân hàng thương mại có 3

chức năng chính. Đó là: Trung gian tín dụng; Tạo bút tệ và Trung gian thanh toán.

Chức năng trung gian tín dụng: Trung gian tín dụng được xem là chức năng

quan trọng nhất của NHTM. Khi thực hiện chức năng trung gian tín dụng, NHTM

đóng vai trò là cầu nối giữa người thừa vốn và người có nhu cầu về vốn.

Chức năng trung gian thanh toán: Ở đây NHTM đóng vai trò là thủ quỹ cho

các doanh nghiệp và cá nhân, thực hiện các thanh toán theo yêu cầu của khách hàng

như trích tiền từ tài khoản tiền gửi của họ để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ hoặc

nhập vào tài khoản tiền gửi của khách hàng tiền thu bán hàng và các khoản thu khác

theo lệnh của họ. Chức năng này vô hình chung đã thúc đẩy lưu thông hàng hóa, đẩy

nhanh tốc độ thanh toán, tốc độ lưu chuyển vốn, từ đó góp phần phát triển kinh tế.

Chức năng tạo bút tệ (còn được gọi là “Chức năng tạo tiền”): Tạo bút tệ cũng

là một chức năng quan trọng, phản ánh rõ bản chất của ngân NHTM. Với mục tiêu là

tìm kiếm lợi nhuận như là một yêu cầu chính cho sự tồn tại và phát triển của mình,

các NHTM với nghiệp vụ kinh doanh mang tính đặc thù của mình đã vô hình chung

thực hiện chức năng tạo tiền cho nền kinh tế. Chức năng tạo bút tệ được thực thi trên

cơ sở hai chức năng khác của NHTM là chức năng tín dụng và chức năng thanh toán.

Với chức năng này, hệ thống NHTM đã làm tăng tổng phương tiện thanh toán trong

nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của xã hội.



1.1.2 Những rủi ro mà NHTM gặp phải.

Những rủi ro mà NHTM gặp phải có thể chia thành 4 loại chính bao gồm: Rủi ro

thị trường; Rủi ro tín dụng; Rủi ro thanh khoản; Rủi ro vận hành.

Rủi ro thị trường (Market risk) : ví dụ rủi ro về lãi suất, ngoại hối, chứng

khoán.

Ta cần lưu ý đây là rủi ro thị trường trong những lĩnh vực ngân hàng tham gia

kinh doanh và phân biệt nó với một loại rủi ro thị trường khác: rủi ro thị trường trong

những lĩnh vực khách hàng của ngân hàng tham gia kinh doanh dẫn đến khách hàng

không trả được nợ.

Rủi ro tín dụng (Credit risk) : là rủi ro khi người vay vốn vỡ nợ hay các sự cố

tín dụng, kết quả của nó là khoản nợ khó đòi (nợ xấu).

Rủi ro thanh khoản (Liquidity risk): là rủi ro khi ngân hàng không đáp ứng

được cam kết khi đến hạn do thiếu tiền, một trong những lý do thiếu tiền thường gặp

là người gửi tiền rút tiền ồ ạt.

Rủi ro vận hành (Operational risk) : là rủi ro do các lý do công nghệ (hacker

đánh sập hệ thống tin học), nhân viên (lừa đảo, cố tình làm trái, phạm sai sót do mệt

mỏi: nhiều ngân hàng nước ngoài có những quy định bắt buộc nhân viên phải nghỉ

phép đủ số ngày quy định để đảm bảo sự minh mẫn trong xử lý công việc đồng thời

nhân viên làm việc thay nhân viên nghỉ phép có thể phát hiện ra những sai sót của

nhân viên nghỉ phép), tài sản vốn, các lý do bên ngoài (chiến tranh, thị trường sụp

đổ…)

1.1.3 Đôi nét rủi ro tín dụng trong NHTM.

Trước khi đề cập đến rủi ro tín dụng trong NHTM, ta nên điểm qua lại đôi nét về

khái niệm.

Tín dụng Ngân hàng (TDNH) là gì ? Đó là quan hệ chuyển nhượng quyền sử

dụng vốn tín dụng từ Ngân hàng (NH) sang Khách hàng (KH) với cam kết khách hàng

phải trả nợ gốc và lãi đúng hạn thỏa thuận.

Đặc điểm TDNH: Chuyển giao quyền sử dụng vốn; Vốn TDNH đa dạng: tiền

tệ, tài sản thực, chữ ký; TDNH có tính hoàn trả, tính thời hạn và có chi phí; Rủi ro

mang tính tất yếu.

Quy trình tín dụng (QTTD) : Đó là quá trình tố chức thực hiện cấp TD một

cách khoa học và hợp lý phù hợp với năng lực và khả năng quản trị rủi ro TD nhằm

tạo điều kiện thuận lợi cho NH thu hồi nợ đúng hạn.



Đối với mỗi NHTM khác nhau sẽ có QTTD khác nhau, tuy nhiên trên lý thuyết

QTTD sẽ bao gồm các bước như sau:

Hướng dẫn khách hàng và tiếp nhận hồ sơ.

Thẩm định tín dụng.

Ra quyết định tín dụng.

Thực hiện thủ tục ký hợp đồng tín dụng.

Tổ chức giải ngân.

, , , Kiểm tra, thu nợ, tất toán và xử lý

Trong quan hệ tín dụng có hai đối tượng tham gia là ngân hàng cho vay và người

đi vay. Nhưng người đi vay sử dụng tiền vay trong một thời gian, không gian cụ thể,

tuân theo sự chi phối của những điều kiện cụ thể nhất định mà ta gọi là môi trường

kinh doanh, và đây là đối tượng thứ ba có mặt trong quan hệ tín dụng.

Rủi ro tín dụng xuất phát từ môi trường kinh doanh gọi là rủi ro do nguyên nhân

khách quan. Rủi ro xuất phát từ người vay và ngân hàng cho vay gọi là rủi ro do

nguyên nhân chủ quan.

1.1.3.1 Rủi ro tín dụng do nguyên nhân khách quan.

1.1.3.1.1 Rủi ro do môi trường kinh tế không ổn định.

1.1.3.1.1.1 Sự biến động quá nhanh và không dự đoán được của thị

trường thế giới.

Nền kinh tế VN vẫn còn lệ thuộc quá nhiều vào sản xuất nông nghiệp và công

nghiệp phục vụ nông nghiệp (nuôi trồng, chế biến thực phẩm và nguyên liệu), dầu thô,

may gia công, … vốn rất nhạy cảm với rủi ro thời tiết và giá cả thế giới, nên dễ bị tổn

thương khi thị trường thế giới biến động xấu.

Không chỉ xuất khẩu, các mặt hàng nhập khẩu cũng dễ bị tổn thương không kém.

Mặt hàng sắt thép cũng bị ảnh hưởng lớn của giá thép thế giới. Việc tăng giá phôi thép

làm cho một số doanh nghiệp sản xuất thép trong nước phải ngưng sản xuất do chi phí

giá thành rất cao trong khi không tiêu thụ được sản phẩm.

1.1.3.1.1.2 Rủi ro tất yếu của quá trình tự do hóa tài chính, hội nhập

quốc tế.

Quá trình tự do hoá tài chính và hội nhập quốc tế có thể làm cho nợ xấu gia tăng

khi tạo ra một môi trường cạnh tranh gay gắt, khiến hầu hết các doanh nghiệp, những

khách hàng thường xuyên của ngân hàng phải đối mặt với nguy cơ thua lỗ và quy luật

chọn lọc khắc nghiệt của thị trường. Bên cạnh đó, bản thân sự cạnh tranh của các ngân

hàng thương mại trong nước và quốc tế trong môi trường hội nhập kinh tế cũng khiến

cho các ngân hàng trong nước với hệ thống quản lý yếu kém gặp phải nguy cơ rủi ro

nợ xấu tăng lên bởi hầu hết các khách hàng có tiềm lực tài chính lớn sẽ bị các ngân

hàng nước ngoài thu hút.



1.1.3.1.1.3 Sự tấn công của hàng nhập lậu.

Với hàng trăm km biên giới trên bộ và trên biển cùng địa hình địa lý phức tạp và

tình hình đời sống nghèo khó của dân cư vùng biên giới, cuộc chiến đấu với hàng lậu

đã kéo dài dai dẳng từ rất nhiều năm nay mà kết quả là hàng lậu vẫn tràn lan tại các

thành phố lớn, làm điêu đứng các doanh nghiệp trong nước và các ngân hàng đầu tư

vốn cho các doanh nghiệp này. Các mặt hàng kim khí điện máy, gạch men, đường cát,

vải vóc, quần áo, mỹ phẩm,… là những ví dụ tiêu biểu cho tình hình hàng lậu ở nước

ta.

1.1.3.1.1.4 Thiếu sự quy hoạch, phân bổ đầu tư một cách hợp lý đã dẫn

đến khủng hoảng thừa về đầu tư trong một số ngành.

“Nền kinh tế thị trường thị trường tất yếu sẽ dẫn đến cạnh tranh”, các nhà kinh

doanh sẽ tìm kiếm ngành nào có lợi nhất để đầu tư và sẽ rời bỏ những ngành không

đem lại lợi nhuận cho họ và do đó có sự chuyển dịch vốn từ ngành này qua ngành

khác và đây cũng là một hiện tượng khách quan. Tuy nhiên ở nước ta thời gian qua, sự

cạnh tranh đã phát triển một cách tự phát, hoàn toàn không đi kèm với sự quy hoạch

hợp lý, hợp tác, phân công lao động, chuyên môn hoá lao động, sự bất lực trong vai

trò của các hiệp hội nghề nghiệp và sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước. Điều này dẫn

đến “sự gia tăng quá đáng vốn đầu tư vào một số ngành”, dẫn đến khủng hoảng

thừa, lãng phí tài nguyên quốc gia.

1.1.3.1.2 Rủi ro do môi trường pháp lý chưa thuận lợi.

1.1.3.1.2.1 Sự kém hiệu quả của cơ quan pháp luật cấp địa phương.

Trong những năm gần đây, Quốc hội, Ủy ban thường vụ quốc hội, Chính phủ,

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các cơ quan liên quan đã ban hành nhiều luật,văn

bản dưới luật hướng dẫn thi hành luật liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng.

Tuy nhiên, luật và các văn bản đã có song việc triển khai vào hoạt động ngân hàng thì

lại hết sức chậm chạp và còn gặp phải nhiều vướng mắc bất cập như một số văn bản

về việc cưỡng chế thu hồi nợ.

Những văn bản này đều có quy định: “Trong những hợp khách hàng không trả

được nợ, NHTM có quyền xử lý tài sản đảm bảo nợ vay”. Trên thực tế, các NHTM

không làm được điều này vì ngân hàng là một tổ chức kinh tế, không phải là cơ quan

quyền lực nhà nước, không có chức năng cưỡng chế buộc khách hàng bàn giao tài sản

đảm bảo cho ngân hàng để xử lý hoặc việc chuyển tài sản đảm bảo nợ vay để Tòa án

xử lý qua con đường tố tụng… cùng nhiều các quy định khác dẫn đến tình trạng

NHTM không thể giải quyết được nợ tồn đọng, tài sản tồn đọng.



1.1.3.1.2.2 Sự thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa hiệu quả của NHNN

Nội dung và phương pháp thanh tra, giám sát lạc hậu, chậm đựơc đổi mới. Vai trò

kiểm toán chưa đựơc phát huy và hệ thống thông tin chưa được tổ chức một cách hữu

hiệu. Thanh tra tại chỗ vẫn là phương pháp chủ yếu, khả năng kiểm soát toàn bộ thị

trường tiền tệ và giám sát rủi ro còn yếu. Thanh tra ngân hàng còn hoạt động một

cách thụ động theo kiểu xử lý vụ việc đã phát sinh, ít có khả năng ngăn chặn và

phòng ngừa rủi ro và vi phạm. Mô hình tổ chức của thanh tra ngân hàng còn nhiều

bất cập. Do vậy mà có những sai phạm của các NHTM không được thanh tra NHNN

cảnh báo, có biện pháp ngăn chặn từ đầu, để đến khi hậu quả nặng nề đã xảy ra rồi

mới can thiệp.

1.1.3.1.2.3 Hệ thống thông tin quản lý còn bất cập

Hiện nay ở VN chưa có một cơ chế công bố thông tin đầy đủ về doanh nghiệp và

ngân hàng. Trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng (CIC) của NHNN hoạt động đã

quá một thập niên và đã đạt được những kết quả bước đầu rất đáng khích lệ trong việc

cung cấp thông tin kịp thời về tình hình hoạt động tín dụng nhưng chưa phải là “cơ

quan định mức tín nhiệm doanh nghiệp” một cách độc lập và hiệu quả, thông tin

cung cấp còn đơn điệu, thiếu cập nhật và ngoài ra việc kết nối thông tin với trang Web

- CIC qua đường X25 của Chi cục tin học ngân hàng còn nhiều trục trặc, chưa đáp

ứng được đầy đủ yêu cầu tra cứu thông tin tại TP.HCM.

1.1.3.2 Rủi ro tín dụng do nguyên nhân chủ quan.

1.1.3.2.1 Rủi ro do các nguyên nhân từ phía khách hàng vay.

1.1.3.2.1.1 Sử dụng vốn sai mục đích, không có thiện chí trong việc trả

nợ vay.

Đa số các doanh nghiệp khi vay vốn ngân hàng đều có các phương án kinh doanh

cụ thể, khả thi. Số lượng các doanh nghiệp sử dụng vốn sai mục đích, cố ý lừa đảo

ngân hàng để chiếm đoạt tài sản không nhiều. Tuy nhiên những vụ việc phát sinh lại

hết sức nặng nề, liên quan đến uy tín của các cán bộ, làm ảnh hưởng xấu đến các

doanh nghiệp khác.

1.1.3.2.1.2 Khả năng quản lý kinh doanh kém

Khi các doanh nghiệp vay tiền ngân hàng để mở rộng quy mô kinh doanh, đa phần

là tập trung vốn đầu tư vào tài sản vật chất chứ ít doanh nghiệp nào mạnh dạn đổi mới

cung cách quản lý, đầu tư cho bộ máy giám sát kinh doanh, tài chính, kế toán theo

đúng chuẩn mực. Quy mô kinh doanh phình ra quá to so với tư duy quản lý là nguyên

nhân dẫn đến sự phá sản của các phương án kinh doanh đầy khả thi mà lẽ ra nó phải

thành công trên thực tế.



1.1.3.2.1.3 Tình hình tài chính doanh nghiệp yếu kém, thiếu minh bạch.

Quy mô tài sản, nguồn vốn nhỏ bé, tỷ lệ nợ so với vốn tự có cao là đặc điểm

chung của hầu hết các doanh nghiệp VN. Ngoài ra, thói quen ghi chép đầy đủ, chính

xác, rõ ràng các sổ sách kế toán vẫn chưa được các doanh nghiệp tuân thủ nghiêm

chỉnh và trung thực. Do vậy, sổ sách kế toán mà các doanh nghiệp cung cấp cho ngân

hàng nhiều khi chỉ mang tính chất hình thức hơn là thực chất. Khi cán bộ ngân hàng

lập các bản phân tích tài chính của doanh nghiệp dựa trên số liệu do các doanh nghiệp

cung cấp, thường thiếu tính thực tế và xác thực.

“Đây cũng là nguyên nhân vì sao ngân hàng vẫn luôn xem nặng phần tài sản

thế chấp như là chỗ dựa cuối cùng để phòng chống rủi ro tín dụng.”

1.1.3.2.2 Rủi ro do các nguyên nhân từ phía ngân hàng cho vay.

1.1.3.2.2.1 Lỏng lẻo trong công tác kiểm tra nội bộ các ngân hàng.

Kiểm tra nội bộ có điểm mạnh hơn thanh tra NHNN ở tính thời gian vì nó nhanh

chóng, kịp thời ngay khi vừa phát sinh vấn đề và tính sâu sát của người kiểm tra viên,

do việc kiểm tra được thực hiện thường xuyên cùng với công việc kinh doanh. Nhưng

trong thời gian trước đây, “công việc kiểm tra nội bộ của các ngân hàng hầu như

chỉ tồn tại trên hình thức”. Kiểm tra nội bộ cần phải được xem như hệ thống “thắng”

của cỗ xe tín dụng. Cỗ xe càng lao đi với vận tốc lớn thì hệ thống này càng phải an

toàn, hiệu quả thì mới tránh cho cỗ xe khỏi đi vào những ngã rẽ rủi ro vốn luôn luôn

tồn tại thường trực trên con đường đi tới.

1.1.3.2.2.2 Bố trí cán bộ thiếu đạo đức và trình độ chuyên môn nghiệp

vụ

Một số vụ án kinh tế lớn trong thời gian vừa qua có liên quan đến cán bộ NHTM

đều có sự tiếp tay của một số cán bộ ngân hàng cùng với khách hàng làm giả hồ sơ

vay, hay nâng giá tài sản thế chấp, cầm cố lên quá cao so với thực tế để rút tiền ngân

hàng.

Đạo đức của cán bộ là một trong các yếu tố quan trọng để giải quyết vấn đề hạn

chế rủi ro tín dụng. Một cán bộ kém về năng lực có thể bồi dưỡng thêm, nhưng “một

cán bộ tha hóa về đạo đức mà lại giỏi về mặt nghiệp vụ thì thật vô cùng nguy hiểm”

khi được bố trí trong công tác tín dụng.

1.1.3.2.2.3 Thiếu giám sát và quản lý sau khi cho vay

Các ngân hàng thường có thói quen tập trung nhiều công sức cho việc thẩm định

trước khi cho vay mà lơi lỏng quá trình kiểm tra, kiểm soát đồng vốn sau khi cho vay.

Khi ngân hàng cho vay thì khoản cho vay cần phải được quản lý một cách chủ động

để đảm bảo sẽ đựơc hoàn trả. Theo dõi nợ là một trong những trách nhiệm quan

trọng nhất của cán bộ tín dụng nói riêng và của ngân hàng nói chung. Việc theo



dõi hoạt động của khách hàng vay nhằm tuân thủ các điều khoản đề ra trong hợp đồng

tín dụng giữa khách hàng và ngân hàng nhằm tìm ra những cơ hội kinh doanh mới và

mở rộng cơ hội kinh doanh. Tuy nhiên trong thời gian qua các NHTM chưa thực hiện

tốt công tác này. Điều này một phần do yếu tố tâm lý ngại gây phiền hà cho khách

hàng của cán bộ ngân hàng, một phần do hệ thống thông tin quản lý phục vụ kinh

doanh tại các doanh nghiệp quá lạc hậu, không cung cấp được kịp thời, đầy đủ các

thông tin mà NHTM yêu cầu.

Trong tình hình cạnh tranh giữa các NHTM ngày càng gay gắt như hiện nay, vai

trò của CIC là rất quan trọng trong việc cung cấp thông tin kịp thời, chính xác để các

ngân hàng có các quyết định cho vay hợp lý. Đáng tiếc là hiện nay ngân hàng dữ liệu

của CIC chưa đầy đủ và thông tin còn quá đơn điệu, chưa được cập nhật và xử lý kịp

thời.

Tóm lại, rủi ro tín dụng có thể phát sinh do rất nhiều nguyên nhân chủ

quan hoặc khách quan. Các biện pháp phòng chống rủi ro có thể nằm trong tầm tay

của các NHTM nhưng cũng có những biện pháp vượt ngoài khả năng của riêng từng

ngân hàng, liên quan đến vấn đề nội tại của bản thân nền kinh tế đang chuyển đổi,

đang định hướng mô hình phát triển ở VN. Biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng sâu

sắc nhất vẫn là các biện pháp liên quan đến việc đào tạo, bố trí cán bộ và cơ chế kiểm

tra, giám sát hành vi của cán bộ trong quá trình xử lý công việc. Thực hiện tốt các

biện pháp này có thể cho rằng con đường quản lý rủi ro tín dụng của ngành ngân

hàng coi như đã đi được hơn một nửa.

1.1.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động và đo lường rủi ro tín dụng.

Tín dụng là nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu của NHTM. Do đó, đo lường chất

lượng tín dụng là một nội dụng quan trọng trong việc phân tích hiệu quả hoạt động

kinh doanh của NHTM. Tuỳ theo mục đích phân tích mà người ta đưa ra nhiều chỉ

tiêu khác nhau, tuy mỗi chỉ tiêu có nội dung khác nhau nhưng giữa chúng có mối liên

hệ mật thiết với nhau.

Trong phạm vi bảng báo cáo tổng hợp kết quả hoạt động kinh doanh, ta có thể áp

dụng các chỉ tiêu sau để đánh giá tình hình chất lượng tín dụng của ngân hàng.

1.1.4.1 Các chỉ tiêu định lượng.

Chỉ tiêu sử dụng vốn.

Đây là chỉ tiêu hiệu quả phản ánh chất lượng tín dụng, cho phép đánh giá tính

hiệu quả trong hoạt động tín dụng của một ngân hàng. Chỉ tiêu này càng lớn thì càng

chứng tỏ ngân hàng đã sử dụng một cách hiệu quả nguồn vốn huy động được.

Chỉ tiêu dư nợ.



Đây là một chỉ tiêu định lượng, xác định cơ cấu tín dụng trong trường hợp dư nợ

được phân theo thời hạn cho vay (ngắn, trung, dài hạn). Chỉ tiêu này còn cho thấy biến

động của tỷ trọng giữa các loại dư nợ tín dụng của một ngân hàng qua các thời kỳ

khác nhau. Tỷ lệ này càng cao chứng tỏ mức độ phát triển của nghiệp vụ tín dụng

càng lớn, mối quan hệ với khách hàng càng có uy tín.

Chỉ tiêu nợ quá hạn.

Chỉ tiêu nợ quá hạn là một chỉ số quan trọng để đo lường chất lượng nghiệp vụ tín

dụng. Các ngân hàng có chỉ số này thấp đã chứng minh được chất lượng tín dụng cao

của mình và ngược lại.

Thông thường thì tỷ lệ nợ quá hạn tốt nhất là ở mức ≤ 5%. Tuy nhiên, chỉ tiêu này

đôi khi cũng chưa phản ánh hết chất lượng tín dụng của một ngân hàng. Bởi vì bên

cạnh những ngân hàng có được tỷ lệ nợ quá hạn hợp lý do đã thực hiện tốt các khâu

trong qui trình tín dụng, còn có những ngân hàng có được tỷ lệ nợ quá hạn thấp thông

qua việc cho vay đảo nợ, không chuyển nợ quá hạn theo đúng qui định,…

Chỉ tiêu về tốc độ chu chuyển vốn tín dụng (Vòng quay vốn tín dụng).

Chỉ tiêu này phản ánh một đồng vốn của ngân hàng được sử dụng cho vay mất lần

trong một năm. Chỉ tiêu này càng lớn càng tốt, nó chứng tỏ nguồn vốn của ngân hàng

đã luân chuyển nhanh, tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh.

Chỉ tiêu lãi treo. Đó là khoản lãi tính trên nợ quá hạn mà ngân hàng chưa thu

được và như vậy chỉ số này càng thấp càng tốt.

Ngoài việc sử dụng các chỉ tiêu định lượng trên, hiện nay nhiều ngân hàng cũng

đã sử dụng các chỉ tiêu định tính để đánh giá chất lượng tín dụng như việc tuân thủ

các quy chế, chế độ thể lệ tín dụng, lập hồ sơ cho vay, phương án sản xuất kinh doanh

có hiệu quả,…



1.1.4.2 Các chỉ tiêu định tính.

Mức độ phân bố các khoản tín dụng giữa các khách hàng thuộc các nhóm khác

nhau.

Sự tuân thủ các quy định và các chính sách tín dụng của NHNN và của chính

Ngân hàng.

Sự đáp ứng các yêu cầu của khách hàng về chất lượng dịch vụ cung cấp cho

khách hàng.

1.2 Phương pháp nghiên cứu.

1.2.1 Các mục tiêu cụ thể - các câu hỏi nghiên cứu.

Mục tiêu nghiên cứu của bài luận này:

Kết hợp kiến thức kinh tế và sử dụng các mô hình, phần mềm hỗ trợ để phân tích

rủi ro tín dụng trong Ngân hàng, đồng thời kiến nghị một số giải pháp nhằm giảm

thiểu rủi ro tín dụng cho các nhà quản lý.

Các câu hỏi nghiên cứu đặt ra:

Mức rủi ro tín dụng tối đa tại mức ý nghĩa 5% là bao nhiêu ? - Hay ngưỡng mà

Ngân hàng có thể chấp nhận được là bao nhiêu ?

Mức rủi ro tín dụng vượt mức tối đa có giá trị trung bình bao nhiêu ? (CVaR)

…

1.2.2 Cơ sở khoa học của nghiên cứu.

1.2.2.1 Các lý thuyết, mô hình sử dụng trong đề tài.

Phương pháp Value at Risk là phương pháp vô cùng phổ biến dùng để đo lường

tổn thất trong các lĩnh vực khoa học, tự nhiên và kỹ thuật. Với một bài nghiên cứu gói

gọn trong khuôn khổ một bài luận văn, phương pháp Value at Risk được chọn kết hợp

với các phương pháp có liên quan như CVaR (Conditional Value at Risk), …

Phương pháp thống kê mô tả để phân tích các yếu tố bên ngoài như tình hình hoạt

động, chi phí bỏ ra bao nhiêu …

1.2.2.1.1 Tổng quan về Value at Risk

Độ bất ổn (Volatility) là một khái niệm hoàn toàn không xa lạ đối với các nhà kinh

tế nói chung và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực rủi ro nói riêng.

Bên cạnh phương pháp độ bất ổn, VaR cũng được xem là một phương pháp phổ

biến.

Value at Risk (VaR) được xem là độ đo rủi ro phần dư bên trái của chuỗi dữ liệu.

Giá trị này chính là lượng mất mát tối đa có thể xảy ra được cho bởi trục hoành với

một mức độ tin cậy cho trước.



Thí dụ: Mức lỗ tối đa trong một ngày của công ty A vào khoảng 47 triệu $ tại mức

độ tin cậy là 95%.

F: Hàm phân phối tích lũy sao cho ( )F VaR .

Với α là xác suất tương ứng với mức độ tin cậy đã xác định. Nghĩa là với độ tin

cậy 95% tương ứng với mức α = 0.05.

f : F-1

tương ứng với ( )VaR

f x dx

.

Tính toán VaR cần trải qua 3 bước. Đầu tiên, xác xuất của việc gia tăng mức thua

lỗ VaR cần được chỉ định rõ ràng; thông thường mức xác suất được chỉ định là p=1%.

Trên lý thuyết, nó cung cấp một vài hướng dẫn về việc lựa chọn p. Phần lớn nó được

xác định bằng cách mà các nhà nghiên cứu và sử dụng hệ thống quản trị rủi ro mong

muốn giải thích con số VaR. Phải chăng nó là một mức lỗ to lớn mà xảy ra với xác

suất là 1% hay 5% hay thậm chí chỉ 0.1%. Và mức xác suất p được chọn để thực hành

là khoảng từ 1% - 5%. Lưu ý một điều đó là xác suất này không thể là 1 con số hơi

cao. (Thí dụ: 10% chẳng hạn)

Bước thứ hai là tính toán VaR phải được xác định trong 1 khoảng thời gian nhất

định. (Thí dụ là khoảng thời gian mà có thể xảy ra thua lỗ). Thường thì có thể là 1

ngày nhưng cũng tùy trường hợp cụ thể để xác định. Trong bài luận này, thời gian sẽ

được sử dụng là theo quý.

Bước thứ ba cũng là bước cuối cùng chính là xác định xem phân phối xác suất của

mức lời và lỗ của danh mục. Đây là một vấn đề khó và quan trọng nhất trong mô hình

quản trị rủi ro. Phương pháp thực hành chuẩn là ước lượng xem phân bổ là như thế

này từ các quan sát trong quá khứ và một mô hình thống kê nào đó.

VaR có nhiều cách tiếp cận để tính toán. Đó là historical - phương pháp lịch sử,

modified - phương pháp đã được điều chỉnh, gaussian - phương pháp Gauss và

phương pháp Kernel, RistMetric, Monte Carlo … Các phần mềm hỗ trợ việc tính toán

như Eview, Excel hay R …

Phương pháp lịch sử (Historical Method)

Phương pháp đơn giản này đưa ra giả thuyết rằng sự phân bố tỷ suất sinh lợi trong

quá khứ có thể tái diễn trong tương lai. Nói cụ thể, VaR được xác định như sau :

Tính giá trị hiện tại của danh mục đầu tư

Tổng hợp tất cả các tỷ suất sinh lợi quá khứ của danh mục đầu tư này theo từng

hệ số rủi ro (giá trị cổ phiếu, tỷ giá hối đoái, tỷ lệ lãi suất, …)

Xếp các tỷ suất sinh lợi theo thứ tự từ thấp nhất đến cao nhất

Tính VaR theo độ tin cậy và số liệu tỷ suất sinh lợi quá khứ.



Ví dụ: Nếu ta có một danh sách bao gồm 1400 dữ liệu quá khứ (Historical Data)

và với độ tin cậy là 95%, thì VaR là giá trị thứ 70 trong danh sách này = (1 − 0.95) ×

1400. Nếu độ tin cậy là 99% thì VaR là giá trị thứ 14. (Đã được sắp xếp theo thứ tự ở

bước 3)

Phương sai - Hiệp phương sai (Variance - Covariance Method)

Phương pháp này đưa ra giả thuyết rằng các tỷ suất sinh lợi và rủi ro tuân theo

phân bố chuẩn. Đường cong màu xanh dương ở Hình 1 dưới đây là phân bố chuẩn của

những dữ liệu trên :

Hình 1

VaR được tính cụ thể như sau :

Tính giá trị hiện tại V0 của danh mục đầu tư

Từ những dữ liệu quá khứ, tính tỷ suất sinh lợi kỳ vọng m và độ lệch chuẩn

suất sinh lợi σ của danh mục đầu tư

VaR được xác định theo biểu thức sau đây : 0 ( ( ) )VaR V x m z

Với ( )z bằng 1.65 nếu mức độ tin cậy là 95% và bằng 2.33 nếu độ tin cậy là

99%.

Khi biết giá trị của độ lệch chuẩn σ là khoảng 2.64, và đồng thời tỷ suất sinh lợi

trung bình xấp xỉ là 0 (phân phối chuẩn), vậy thì với mức tin cậy 95% ta có thể tin

rằng khoản lỗ tối đa sẽ không vượt quá 1.65×2.64 = 4.36%, và với mức tin cậy 99%,

khoản lỗ tối đa sẽ không lớn hơn 2.33×2.64 = 6.16%

Phương pháp RiskMetrics

Nguyên tắc tính VaR của phương pháp RiskMetrics tương tự với nguyên tắc tính

VaR của phương pháp Phưong sai - hiệp phương sai, nhưng thay vì tính độ lệch chuẩn



σ cho tất cả các tỷ suất sinh lợi, ta tính σ theo những suất sinh lợi mới nhất. Phương

pháp này cho ta phản ứng nhanh chóng khi thị trường thay đổi đột ngột và đồng thời

cho ta quan tâm đến những sự kiện cực kỳ quan trọng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực

đến giá trị của danh mục đầu tư. Nói cụ thể, thuật toán tính VaR là như sau :

Tính độ lệch chuẩn quá khứ 0 (Historical Volatility) của danh mục đầu tư

Dùng các tỷ suất sinh lợi xếp theo thứ tự thời gian, tính độ lệch chuẩn bằng công

thức sau đây : 2 2 2

1 1(1 )n n nr

với 1n là độ lệch chuẩn, 1nr là tỷ suất sinh lợi ở thời điểm n-1 hằng số được cố

định là 0.94.

Dùng giá trị ước tính mới nhất của độ lệch chuẩn n , tính VaR theo biểu thức của

phương pháp Phương sai - Hiệp phương sai.

Phương pháp Monte Carlo

Sau đây là cách tiếp cận toàn cầu để tính VaR :

Mô phỏng một số lượng rất lớn N bước lặp, ví dụ N > 10.000.

Cho mỗi bước lặp i, i < N.

+ Tạo ngẫu nhiên một kịch bản được căn cứ trên một phân bố xác suất về

những hệ số rủi ro (giá trị cổ phiếu, tỷ giá hối đoái, tỷ suất, …) mà ta nghĩ rằng chúng

mô tả những dữ liệu quá khứ (Historical Data). Ví dụ ta giả sử mỗi hệ số rủi ro được

phân bố chuẩn với kỳ vọng là giá trị của hệ số rủi ro ngày hôm nay. Và từ một tập hợp

số liệu thị trường mới nhất và từ mô hình xác suất trên ta có thể tính mức biến động

của mỗi hệ số rủi ro và mối tương quan giữa các hệ số rủi ro.

+ Tái đánh giá danh mục đầu tư Vi trong kịch bản thị trường trên.

+ Ước tính tỷ suất sinh lợi (khoản lời/lỗ) 1 i i ir V V (giá trị danh mục đầu

tư ở bước i - 1).

Xếp các tỷ suất sinh lợi ri theo thứ tự giá trị từ thấp nhất đến cao nhất.

Tính VaR theo độ tin cậy và tỷ lệ phần trăm (Percentile) số liệu ri. Ví dụ: nếu ta mô

phỏng 5000 giá trị và nếu độ tin cậy là 95%, thì VaR là giá trị thứ 250. Nếu độ tin cậy

là 99%, VaR là giá trị thứ 50.

Đồng thời tính sai số tương ứng cho mỗi VaR, nếu số lượng N càng cao thì sai số

càng nhỏ.

Trên đây là một vài phương pháp để tính toán Value at Risk. Để hiểu rõ thêm

phần nào hãy xem xét ưu, nhược điểm của 1 vài phương pháp đó.



Bảng 1 - So sánh ưu, nhược điểm một số phương pháp tính VaR

Phương pháp Ưu điểm Nhược điểm

Quá khứ Thiết kế và áp dụng dễ dàng

Không cần giả thuyết về

quy luật phân bố

Đòi hỏi một số liệu cực lớn

Tương lai có thể không

giống quá khứ

Phương sai - Hiệp

phương sai

Thiết kế và áp dụng dễ dàng

Áp dụng cho danh mục đầu

tư bao gồm chứng khoán

tuyến tính (như cổ phiếu)

Tính VaR không tốt cho

những chứng khoán phi

tuyến (quyền chọn)

Ít quan tâm đến trường hợp

xấu nhất và như vậy không

chứng minh được giả thuyết

về phân bố chuẩn của các

dữ liệu

Monte Carlo

Có khả năng tính VaR rất

chính xác

Áp dụng cho danh mục đầu

tư bao gồm chứng khoán

phi tuyến (quyền chọn)

Không dễ chọn một phân bố

xác suất

Chi phí tính toán rất cao

(thời gian thực thi, bộ nhớ

máy vi tính mạnh, …)

1.2.2.1.2 Các giả thiết của mô hình VaR

Thông thường giá trị rủi ro (VaR) phụ thuộc vào các giả định sau đây (trừ một số

phương pháp tiếp cận VaR phi tham số có những điểm khác):

Tính dừng: Trong mô hình hồi quy cổ điển chúng ta đã giả thiết rằng các yếu tố

ngẫu nhiên có kỳ vọng bằng không, phương sai không đổi và chúng không có tương

quan với nhau. Nếu chúng ta tiến hành ước lượng một mô hình với chuỗi thời gian,

khi đó giả thiết của OLS bị vi phạm. Một chuỗi được gọi là dừng nếu kỳ vọng,

phương sai và hiệp phương sai không thay đổi theo thời gian. Điều này cũng có nghĩa

là phân bố xác suất của chuỗi là không thay đổi theo thời gian.

Bước ngẫu nhiên: Một biên Yt được định nghĩa là một bước ngẫu nhiên nếu

1t t tY Y u mà trong đó ut là nhiễu trắng (nghĩa là có trung bình = 0, phương sai

không đổi và hiệp phương sai bằng 0)

o Khi đó 1 1( ) ( ) ( ) ( )t t t tE Y E Y E u E Y

o Điều này có nghĩa là kỳ vọng của Yt không đổi.



Thời gian cố định: Giả thiết này cho rằng, điều gì đúng trong một khoảng thời

gian cũng đúng cho nhiều khoảng thời gian. Thí dụ, khoảng thời gian một tuần cũng

có thể mở rộng cho một năm.

Phân phối chuẩn: Trong đa phần các phương pháp tính VaR, thì giả thiết dữ

liệu phân tích mang quy luật phân phối chuẩn, trừ một vài phương pháp tiếp cận khác

như Monte Carlo chẳng hạn - phi tham số.

1.2.2.1.3 Khái niệm về Conditional Value at Risk (CVaR)

Kỹ năng đánh giá rủi ro thường được sử dụng để giảm thiểu xác suất mà 1 danh

mục sẽ gánh chịu mức lỗ lớn. Và nó sẽ được thực hiện bằng các đánh giá khả năng

xảy ra (mức độ tin cậy) mà một mức lỗ cụ thể sẽ vượt quá VaR. Theo lời lẽ toán học

thì CVaR được bắt nguồn từ việc lấy giá trị trung bình có trọng số giữa VaR và những

mức lỗ vượt quá giá trị VaR này.

CVaR cũng còn được nhắc đến với nhiều cái tên như Expected Shortfall (ES)

(Lưu ý: ES = CVaR+) hay Average Value at Risk (AvaR), Expected Tail Loss (ETL).

Nói chung CVaR cao cấp hơn VaR bởi tính thỏa mãn các yêu cầu đặt ra cho một

phương pháp đo lường rủi ro có tính gắn kết trong khi VaR còn những hạn chế trên cả

phương diện lý thuyết lẫn thực tiễn.

Nói một cách không chính xác, CVaR là giá trị trung bình của tổn thất biết rằng

tổn thất đó vượt qua VaR (về giá trị tuyệt đối).

Cũng như VaR thì ES cũng có nhiều cách tiếp cận bằng các phương pháp tham số

hoặc phi tham số.

Phương pháp tham số dựa trên giả định về phân phối lợi suất r: chẳng hạn phân

phối chuẩn, t-student, Pareto, … Sau đó từ số liệu quá khứ của r, sử dụng các phương

pháp ước lượng trong thống kê, kinh tế lượng để ước lượng các tham số đặc trưng của

phân phối và suy ra các ước lượng của VaR.

Phương pháp phi tham số không đưa ra giả định về phân phối lợi suất r mà chỉ

dùng các phương pháp ước lượng thực nghiệm, mô phỏng và bootstraps cùng các kỹ

thuật tính toán xấp xỉ thí dụ Mô hình mạng Notron nhân tạo để ước lượng

Sau đây là 1 công thức tính:

ES ( )

( )VaR p

VaRxf x dx

2( )

22

1 1 1exp

22

VaR p xx dx

p

( )2 2

22

1 1exp

22

VaR p

x

p



Với

21( ) exp

22

xx

ta thu được

2 ( ( ))x VaR pES

p

Bên cạnh đó cũng có 1 công thức tính toán ES bằng thực nghiệm. Công thức ước

lượng ES như sau: Cho mức ý nghĩa (0,1) , thông thường mức chọn là 1% hoặc

5%. Lập mẫu kích thước n: 1 2( , ,..., )nX X X . Ký hiệu

:i nX là thống kê thứ tự thứ I của

mẫu, tức là: 1: 2: : :... ...n n i n n nX X X X . Gọi k là phần nguyên của n , đặt

p n k . Nếu n là số nguyên thì p = 0. Ta tính thống kê trung bình mẫu của các

thống kê thứ tự từ 1 đến k:

1: 2: ::

...n n k nk n

X X XX

k

Ta có các công thức ước lượng thực nghiệm cho VaR và ES

:( ) k nVaR X

: 1:( ) (1 ) k n k nES p X pX nếu n không nguyên và :( ) k nES X nếu n

nguyên.

Cách tính toán được hầu hết người sử dụng phương pháp CVaR dùng đó là trung

bình cộng có trọng số của VaR và CVaR+.

(1 )CVaR VaR CVaR

( ( ) ) / (1 )VaR và ( )VaR là xác suất để khoảng lỗ không vượt qua

hoặc bằng giá trị VaR.

Để hiểu rõ phần nào những khái niệm, ý nghĩa cơ bản hãy xem hình dưới đây:

Hình 2



Như đã đề cập ở trên thì: “CVaR chính là trung bình của những giá trị vượt quá

giá trị VaR.”

1.2.2.2 Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu.

Với bất kỳ doanh nghiệp nào thì khủng hoảng kinh tế toàn cầu, và bất ổn vĩ mô

trong nước đã ít nhiều khiến các doanh nghiệp trở nên “bối rối”. Song chính sự non

yếu về chiến lược, kỹ năng và kinh nghiệm quản trị rủi ro là một trong những “chân

trong” hậu thuẫn cho những điều kiện bất lợi bên ngoài xâm lấn doanh nghiệp.

“Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhận định, các khuyết điểm trong quản trị rủi ro

là nguyên nhân khiến nhiều Doanh nghiệp không đo lường được mức độ ảnh hưởng

của môi trường hoạt động đến hiệu quả kinh doanh, dẫn đến những hậu quả tiêu cực

như suy giảm lợi nhuận, mất khả năng thanh toán...”

Với đối tượng đang xét đến ở đây là ngân hàng cũng vậy, “nếu các nhà quản lý,

điều hành và quản trị rủi ro không đo lường được mức độ ảnh hưởng của các yếu

tố bên ngoài tác động vào thì sẽ dẫn đến nguy cơ làm các ngân hàng điêu đứng”.

Và trên thực tế, sẽ có nhiều cách để đo lường rủi ro, và cách sử dụng trong bài

luận này không quá xa lạ đối với các nhà kinh tế hiện nay, nhưng phần nào nó cũng có

thể cho chúng ta biết được khả năng và mức thua lỗ mà các ngân hàng có thể nhìn

nhận để đánh giá và phân bổ nguồn vốn cho hợp lý, …

1.2.3 Phạm vi nghiên cứu và thu thập dữ liệu.

1.2.3.1 Phạm vi nghiên cứu.

Phạm vi nghiên cứu trong khuôn khổ bài luận này là chỉ riêng cho Ngân Hàng Á

Châu nói riêng và các Ngân hàng trong nước Việt Nam nói chung.

1.2.3.2 Nguồn dữ liệu.

Dữ liệu được lấy để đem ra nghiên cứu là các chỉ số tài chính, các chỉ số về các

loại nợ theo nhiều cách phân loại, chỉ số doanh thu, chi phí dự phòng …

1.2.3.3 Phương pháp thu thập số liệu.

Các số liệu được thu thập từ các Báo cáo thường niên theo Quý, theo Năm của

Ngân Hàng Á Châu (ACB) từ Quý IV năm 2009 đến Quý III năm 2012 tại website

chính thức của Ngân Hàng Á Châu: “www.acb.com.vn”

Chương 2 - Tình hình hoạt động và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của



Chương 2. Tình hình hoạt động và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của


2.1 Tình hình hoạt động của các NHTM Việt Nam trong những năm gần đây.

2.1.1 Lịch sử phát triển ngành ngân hàng ở Việt Nam.

Ngày 6/5/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 15/SL thành lập Ngân

hàng Quốc gia Việt Nam - Ngân hàng của Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở

Đông Nam Châu Á. Sự kiện này đã đánh dấu một bước ngoặc lịch sử trong hoạt động

ngân hàng tại Việt Nam. Sau khi hai Pháp lệnh ngân hàng ra đời, hệ thống ngân hàng

chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình hai cấp; theo đó, lần đầu tiên đối

tượng, nhiệm vụ và mục tiêu hoạt động của mỗi cấp được luật pháp phân biệt rạch ròi:

“Ngân hàng nhà nước thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về hoạt động kinh

doanh tiền tệ, tín dụng, thanh toán, ngoại hối và ngân hàng; thực thi nhiệm vụ của

một và là ngân hàng của các ngân hàng. Ngân hàng nhà nước là cơ quan tổ chức việc

điều hành chính sách tiền tệ, lấy nhiệm vụ giữ ổn định giá trị đồng tiền làm mục tiêu

chủ yếu và chi phối căn bản các chính sách điều hành cụ thể đối với hệ thống các

ngân hàng cấp hai. Ngân hàng nhà nước là ngân hàng duy nhất được phát hành

tiền.”

2.1.2 Mạng lưới hoạt động.

Mạng lưới ngân hàng thương mại có bước phát triển rộng khắp tất cả các tỉnh

thành trên cả nước kể cả ở những vùng nông thôn xa xôi. Hiện nay với số lượng là

2300 chi nhánh (CN) và phòng giao dịch (PGD) trên cả nước (theo thống kê năm

2009), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam (Agribank) đang

dẫn đầu hệ thống ngân hàng thương mại về độ phủ sóng của mạng lưới chi nhánh và

phòng giao dịch.

Bảng 2: Số lượng CN và PGD của một số NHTM đến cuối năm 2010

Ngân hàng Số lượng CN và PGD Ngân hàng Số lượng CN và PGD

ABBank 85 MB 111

ACB 285 Sacombank 284

Agribank 2300 Techcombank 188

BIDV 603 Vietinbank 944

Eximbank 151 Vietcombank 328

Nguồn: Website của các NHTM




2.1.3 Quy mô vốn điều lệ.

Quy mô vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại không ngừng được nâng cao.

Tuy nhiên khi so sánh quy mô vốn của các ngân hàng thương mại trong nước với các

nước trong khu vực thì vẫn ở mức thấp. Tính đến cuối năm 2010 thì có 4 ngân hàng

thương mại có mức vốn điều lệ trên 10.000 tỷ đồng (khoảng trên 500 triệu USD với tỷ

giá thời điểm đó), 15 ngân hàng trên 3000 tỷ (khoảng 160 triệu USD), số còn lại ớ

mức dưới 3.000 tỷ đồng, thấp nhất là 1.000 tỷ.

Bảng 3: Quy mô vốn của các NHTM một số quốc gia trong khu vực ASEAN

Đơn vị: Triệu dollar

Quốc gia Vốn Quốc gia Vốn

INDONESIA MALAYSIA

Bank Mandiri 2.122 Maybank 4.102

Bank BNI 1.499 Public bank (PBB) 2.382

Bank central Asia 1.304 Commerce Asset 1.695

bank Rakyat Indonesia 1.070 AMMB Holding 1.476

Bank Danamon Indonesia 807 RHB Bank Berhad 1.179

Panin Bank 363 Hong Leong Bank 1.128

VIETNAM THAILAND

Vietinbank 577 Bangkok Bank 3.178

BIDV 724 Siam Commercial Bank 2.189

Vietcombank 621 Kasikornbank 1.996

Agribank 1.062 Krung Thai Bank 1.837

Sacombank 344 Siam City Bank 853

ACB 401 Thai Military Bank 802

Techcombank 355 Bank of Ayudhya 771

PHILIPINES SINGAPORE

Bank of Philippine Islands 975 DBS Bank 9.623

Metropolitan Bank 704 United overseas Bank 6.297

Equitable PCI Bank 464 Oversea – Chinese Banking

Corporation 5.589

Nguồn: www.thebanker.com




Những số liệu này cho thấy có sở để xem xét lời nhận định là số lượng ngân hàng

thương mại tại Việt Nam hiện nay quá nhiều nhưng quy mô của từng ngân hàng lại

quá nhỏ, trong mối tương quan với quy mô trung bình của các ngân hàng thương mại

tại các nền kinh tế trong khu vực ASEAN.

Chính phủ cũng đã ban hành nghị định 141/2006/NĐ-CP yêu cầu tăng vốn điều lệ

lên tối thiểu 3.000 tỷ đồng vào cuối năm 2010 và dự tính sẽ ớ mức 5.000 tỷ đồng

cuối năm 2012 ở mức 10.000 tỳ đồng và cuối năm 2015 nhằm đảm bảo cho các ngân

hàng đủ vốn hoạt động, nâng cao sức cạnh tranh của hệ thống ngân hàng và đảm bảo

trên thị trường không có những ngân hàng nhỏ hoạt động không hiệu quả vì quy mô

vốn thấp.

“Chính vì thế có thể nhận thấy rằng cơ quan quản lý nhà nước cũng đã có những

bước nỗ lực để rút dần khoản cách về quy mô vốn của hệ thống ngân hàng thương

mại Việt Nam với các nước trong khu vực. Đây là dấu hiệu tích cực thúc đầy sự phát

triển của hệ thống trong tương lai.”

2.1.4 Hệ số an toàn vốn.

Hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đang hướng đến mục tiêu an toàn và

lành mạnh hơn, với sự tăng cường hoạt động giám sát từ phía các cơ quan quản lý nhà

nước và sự tự nguyện giảm bớt các mục tiêu lợi nhuận để dành ưu tiên cho các mục

tiêu an toàn từ phía chủ sở hữu các ngân hàng. Nhiều động thái của cơ quan quản lý

nhà nước nhằm xác lập tính an toàn cho hệ thống ngân hàng như ban hành thông tư 13

yêu cầu tỷ lệ vốn trên tài sản có rủi ro (hệ số CAR) phải đạt tối thiểu là 9%, nhằm mục

tiêu hướng tới các chuẩn mực quản trị ngân hàng quốc tế và nhất là đáp ứng được các

yêu cầu của Basel.

“Hệ số an toàn vốn là một chỉ tiêu quan trọng phản ánh năng lực tài chính

của các ngân hàng.” Chỉ tiêu này được dùng để xác định khả năng chịu đựng không

những rủi ro tín dụng mà còn rủi ro thị trường, rủi ro vận hành của các ngân hàng. Hệ

số an toàn vốn của các ngân hàng thương mại Việt Nam nhìn chung có sự cải thiện

trong những năm qua đặc biệt một số ngân hàng có hệ số CAR cao nhiều so với mức

quy định của Ủy ban Basel.

Tuy nhiên do các chuẩn mực kế toán của Việt Nam hiện nay vẫn chưa tiếp cận

hoàn toàn với các chuẩn mực kế toán quốc tế do đó các chỉ số này một phần nào đó

vẫn chưa phản ánh chính xác mức độ an toàn vốn thật sự của các ngân hàng.

2.1.5 Môi trường hoạt động.

Môi trường hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong những năm

gần đây liên tiếp chịu tác động bất lợi từ những điều kiện kinh tế vĩ mô. Cuộc khủng

hoảng kinh tế toàn cầu ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các ngân hàng




thương mại trong nước. Bên cạnh đó nền kinh tế Việt Nam trải qua gian đoạn lạm

phát cao ở mức 2 con số là 12.36%, 22.97%, 11.75%, 18.15% lần lượt ở các năm

2007, 2008, 2010, 2011. Chính sách tiền tệ trong thời kỳ lạm phát được thắt chặt, lãi

suất huy động và cho vay ở mức cao và tình hình thanh khoản của các ngân hàng cũng

gặp khó khăn.

Cuối năm 2010 và những tháng đầu năm 2011, dấu hiệu thắt chặt tiền tệ của ngân

hàng nhà nước đã biểu hiện rõ thông qua việc nâng lãi suất tái cấp vốn và giảm mức

tăng trưởng tín dụng. Chính vì thế ngân hàng thương mại ở Việt Nam sẽ gặp khó khăn

trong việc đạt được các mức lợi nhuận đề ra trong bối cảnh thắt chặt tiền tệ nhất là khi

nền kinh tế vừa vượt qua những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới.

Yếu tố tỷ giá trong thời gian gần đây cũng là một nhân tố ảnh hưởng không nhỏ

đến hoạt động ngân hàng. Chỉ trong vòng năm 2010, ngân hàng nhà nước đã hai lần

điều chỉnh tỷ giá VND/USD liên ngân hàng lần lượt ở mức tăng 3% và 2.1%, và trong

vòng quý 1 năm 2011 đã điều chỉnh tăng thêm 9.3%. Sau những lần điều chỉnh tỷ giá,

công thêm tình hình nhập siêu, lạm phát ở mức hai con số, giá vàng có xu hướng

tăng…làm thị trường ngoại hối có dấu hiệu căng thẳng. Chênh lệch giữa tỷ giá thị

trường tự do và niêm yết có lúc lên tới gần 2000 VND/USD gây khó khăn không nhỏ

cho hoạt động mua bán ngoại tệ của các ngân hàng.

Hoạt động kinh doanh vàng trong thời gian qua cũng chịu sự quản lý chặt chẽ từ

phía ngân hàng nhà nước, nhiều văn bản pháp luật được ra đời siết chặt hoạt động huy

động, cho vay và kinh doanh vàng miếng như thông tư 01/2010/TT- NHNN,

10/2010/TT-NHNN, 22/2010/TT-NHNN. Bên cạnh đó thị trường bất động sản và

chứng khoán là hai lĩnh vực có thể nói là chiếm tỷ trọng khá lớn trong danh mục cho

vay của ngân hàng đặc biệt trong những năm 2007, 2008 cũng bị những hạn chế cho

vay từ cơ quan quản lý nhà nước cụ thể như ở thông tư 13/2010/TT- NHNN áp đặt hệ

số rủi ro cho các khoản vay bất động sản, chứng khoán tới 250%, chị thị 03 về cho

vay kinh doanh chứng khoán, nghị quyết số 11/NQ-CP yêu cầu giảm dư nợ cho vay

bất động sản.

Như vậy có thể thấy rằng hoạt động kinh doanh của các ngân hàng đang đối

mặt với những biến động không thuận lợi từ tình hình kinh tế vĩ mô trong khoản 4 năm

trở lại đây và nhiều quy định từ phía Ngân hàng nhà nước cho thấy rõ xu hướng thắt

chặt quản lý nhằm nâng cao tính an toàn của hệ thống ngân hàng thương mại, nhất là

sau những bài học kinh nghiệm từ sự đỗ vỡ của hàng loạt ngân hàng tại Mỹ trong

cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu vừa qua.




2.3 Thực trạng hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại các NHTM Việt Nam.

2.3.1 Tầm quan trọng của hoạt động cho vay đối với NHTM Việt Nam.

Tại quốc gia có thị trường tài chính phát triển nhu cầu vốn của doanh nghiệp được

đáp ứng bởi nhiều kênh khác nhau của thị trường tài chính. Nhu cầu vốn trung dài hạn

thông thường được huy động từ thị trường chứng khoán thông qua phát hành các công

cụ nợ. “Nguồn vốn ngắn hạn cụ thể là nhu cầu vốn lưu động thiếu hụt thường

được đáp ứng thông qua các ngân hàng.”

Tại Việt Nam, thị trường tài chính đang ở giai đoạn phát triển thấp. Thị trường

chứng khoán Việt Nam được thành lập cách đây khoảng 12 năm, tuy nhiên hoạt động

trên thị trường này chỉ mới diễn ra sôi nổi trong khoản thời gian vài năm trở lại đây và

hiện tại cũng đang trong giai đoạn khó khăn do đó doanh nghiệp Việt Nam khó có thể

huy động vốn qua kênh này một cách dễ dàng. Ngân hàng vẫn là nơi cung cấp vốn chủ

yếu cho các doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Thu nhập của các ngân hàng Việt Nam có từ nhiều nguồn khác nhau. Căn cứ theo

bảng báo cáo kết quả kinh doanh của các ngân hàng thì thu nhập chủ yếu đến từ các

nguồn sau đây: thu nhập từ lãi, thu nhập từ dịch vụ, thu nhập từ hoạt động kinh doanh

ngoại tệ và vàng, thu nhập từ mua bán chứng khoán và thu nhập từ đầu tư góp vốn liên

kết, liên doanh. Theo số liệu thống kê từ khoảng 10 ngân hàng Việt Nam có thể thấy

rằng tại các ngân hàng lớn nhất Việt Nam hiện nay thu nhập từ lãi vẫn chiếm tỷ trọng

cao nhất trong tổng thu nhập. Mức phổ biến trong các ngân hàng được khảo sát là

trong khoảng từ 60% cho đến 75%, cá biệt một số ngân hàng trên 80% thu nhập

đến từ hoạt động tín dụng.

Thông thường tại các ngân hàng của các quốc gia phát triển trên thế giới có xu

hướng giảm dần thu nhập từ hoạt động cho vay, tăng dần thu nhập từ dịch vụ và hoạt

động đầu tư. Tuy nhiên các ngân hàng tại Việt Nam hiện nay vẫn lệ thuộc rất lớn vào

hoạt động cho vay đặc biệt tại các ngân hàng nhỏ không đủ điều kiện đa dạng hóa các

loại hình dịch vụ do đó lợi nhuận vẫn phải trong chờ từ hoạt động cho vay mang lại.

Cho vay là hoạt động sinh lời nhưng tiềm ẩn rủi ro rất cao. Một danh mục tài sản với

tỷ trọng các khoản cho vay lớn càng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho ngân hàng.




Bảng 4: Tỷ lệ thu nhập lãi trên tổng thu nhập của các ngân hàng

STT Ngân hàng

Tỷ lệ thu nhập lãi trên tổng thu

nhập (Đ/v: %)

2008 2009 2010

1 ABBank 80.04 82.27 89.07

2 ACB 62.05 60.93 75.84

3 Agribank 73.90 67.08 -

4 BIDV 68.53 70.27 -

5 DongA Bank 57.08 66.53 63.10

6 Eximbank 69.76 76.65 79.32

7 MB 86.73 69.26 81.46

8 Sacombank 46.72 56.19 76.94

9 Vietcombank 67.68 73.05 73.15

10 Vietinbank 81.87 83.95 82.00

Nguồn: Báo cáo Tài Chính của các Ngân Hàng

Một danh mục sử dụng vốn với hơn phân nữa là cho vay và hơn 60% thu nhập từ

lãi có thể thấy rằng đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam thì hoạt động cho vay

vẫn là hoạt động quan trọng bậc nhất. Chính vì thế đòi hỏi áp dụng những kỹ thuật

quản trị rủi ro hiện đại cho hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro này là yêu cầu tất yếu đối

với các ngân hàng thương mại Việt Nam.

2.3.2 Thực trạng hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại các NHTM Việt Nam.

Quản trị rủi ro luôn là hoạt động trung tâm trong các ngân hàng. Trong thực tiễn,

nội dung của các hoạt động quản trị rủi ro phụ thuộc vào một số yếu tố cơ bản như:

trình độ phát triển của thị trường tài chính tiền tệ, các nguồn lực mà đặc biệt ở đây

là nguồn lực tài chính và nguồn lực con người.

So với các nước đã có thị trường tài chính phát triển hàng trăm năm thì rõ ràng

trình độ phát triển của “thị trường tài chính Việt Nam” mới đang ở “trình độ thấp”.




Nghèo nàn về sản phẩm và dịch vụ tài chính, nhỏ bé về quy mô và nguồn vốn kinh

doanh, phạm vi hoạt động của thị trường chủ yếu ở trong nước, trình độ quản lí tài

chính hiện đại còn yếu kém và hệ thống tài chính hoạt động chưa minh bạch, cởi mở

là những hạn chế chung của thị trường tài chính - tiền tệ tại Việt Nam.

Ngân hàng là một bộ phận của hệ thống tài chính. Hệ thống ngân hàng thương

mại tại Việt Nam đã hình thành và phát triển hơn 20 năm, nhưng so với lịch sử ngân

hàng trên thế giới thì đây vẫn là một hệ thống non trẻ. Hoạt động quản trị rủi ro nói

chung và hoạt động quản trị rủi ro tín dụng nói riêng tại các ngân hàng còn lạc hậu,

chưa tiếp cận sâu sắc với các chuẩn mực quốc tế.

Trong quy trình quản trị rủi ro tín dụng thì đo lường rủi ro là một bước quan trọng

và ngày càng trở nên quan trọng hơn trong quản trị rủi ro hiện đại. Không chỉ dừng lại

ở mức độ nhận biết, đo lường rủi ro giúp nhà quản trị định lượng một cách chính xác

rủi ro mà ngân hàng gặp phải trong hoạt động cấp tín dụng Trong khi trên thế giới, các

ngân hàng đã nỗ lực nghiên cứu cách thức lượng hóa rủi ro từ rất lâu thì tại Việt Nam

hoạt động này mới chập chững tiến hành.

2.3.2.1 Thực trạng đo lường rủi ro tín dụng.

Rủi ro tín dụng là điều không thể tránh khỏi trong hoạt động cho vay bởi nó thuộc

về bản chất của chất của hoạt động này. Rủi ro tín dụng có thể được phân chia thành

hai phần là rủi ro danh mục và rủi ro giao dịch. Nhìn chung công tác quản trị rủi ro

tín dụng cũng giống như quản trị các loại rủi ro khác là cũng phải trải qua 4 giai đoạn

là nhận biết, đo lường, kiểm soát và tài trợ rủi ro. Tuy nhiên, vì một số nguyên

nhân nào đó, hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại các ngân hàng hiện nay vẫn chưa

được quan tâm đúng mức. Một số phương pháp đo lường rủi ro tín dụng được các

ngân hàng thương mại Việt Nam đang áp dụng có thể kể đến đó là phương pháp

phán đoán, phương pháp xếp hạng tín nhiệm, phương pháp điểm số.

Phương pháp phán đoán

Trong phương pháp phán đoán, ngân hàng sẽ phân tích các thông tin định tính và

định lượng của khách hàng để ra quyết định cấp tín dụng. Quá trình đánh giá này này

phụ thuộc vào ý chí chủ quan của cán bộ tín dụng trong việc lựa chọn các yếu tố để

phân tích, mức độ quan trọng của từng yếu tố. Như vậy thông qua phân tích các thông

tin từ khách hàng, cán bộ tín dụng sẽ đánh giá được mức độ rủi ro của từng khách

hàng từ đó xem xét từ chối hoặc chấp nhận khoản vay.

Nhìn chung phương pháp này tận dụng được kinh nghiệm của từng nhân viên

tín dụng nhưng chất lượng đánh giá không rõ ràng vì nặng tính chủ quan. Nó

thường được được áp dụng trong trường hợp xem xét những khoản vay có tính chất

đặc thù riêng biệt mà các phương pháp đo lường khác tỏ ra không hiệu quả. Một mô

hình phán đoán mà được các ngân hàng áp dụng phổ biến nhất hiện nay là mô hình




“5C”. Trong mô hình này ngân hàng sẽ phân tích năm yếu tố sau đây để đánh giá rủi

ro của khách hàng từ đó tiến tới quyết định cấp tín dụng:

o Character: Thể hiện danh tiếng, thiện chí trả nợ và lịch sử trả nợ của khách

hàng. Đây là một yếu tố vô hình rất khó phán đoán, đánh giá và nó đòi hỏi kinh

nghiệm trong nhìn nhận khách hàng của người phân tích

o Capital: Thể hiện năng lực tài chính của khách hàng. Phân tích tình hình tài

chính trong quá khứ như lợi nhuận hàng năm, khả năng tạo tiền cũng là một dự báo

đáng chú ý cho tình hình tài chính trong tương lai của khách hàng.

o Capacity: Thể hiện tư cách đi vay (tư cách pháp lý), khả năng trả nợ của khách

hàng

o Collateral: Đây là nguồn trả nợ thứ hai trong trường hợp khách hàng không trả

được nợ. Tài sản đảm bảo tốt phải thỏa mãn 3 điều kiện: pháp lý rõ ràng, dễ định

giá và có thị trường giao dịch.

o Cycle Condition: Thể hiện dự đoán về điều kiện kinh tế vĩ mô, xu hướng ngành

nghề mà người đi vay hoạt động ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của người đi vay

như thế nào.

Thông qua phân tích “ 5C ” trên ngân hàng đánh giá mức độ rủi ro của từng khách

hàng qua đó đưa ra mức lãi suất tương ứng với từng cấp độ rủi ro và những biện pháp

quản lý đi kèm.

Phương pháp cho điểm

Mô hình điểm số được thiết lập từ các chỉ tiêu tài chính quan trọng được phản ánh

từ các số liệu thống kê trong lịch sử. Tầm quan trọng của từng chỉ tiêu được thể hiện

bằng trọng số của chúng trong mô hình. Khi điểm số của khách hàng trong mô hình

lớn hơn một mức nào đó thì được chấp nhận cho vay, còn nhỏ hơn một mức điểm nào

đó thì không đủ điều kiện để được chấp nhận khoản vay.

Một mô hình điểm số khá nổi tiếng là mô hình điểm số Z của Alman ra đời năm

1968. Dựa theo số liệu thống kê của các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất ông đã

cho ra đời một mô hình điểm số sau:

Z = 1.2X1 + 1.4X2 + 3.3X3 + 0.6X4 + 1.0X5

Với X1: Tài sản lưu động thuần/Tổng tài sản

X2: Lãi chưa phân phối/Tổng tài sản

X3: Lợi nhuận trước thuế và lãi/Tổng tài sản

X4: Giá trị thị trường của vốn chủ sở hữu/Giá trị bút toán của tổng số nợ

X5: Doanh thu/Tổng tài sản

Nếu doanh nghiệp có điểm số Z lớn hơn 2.99 thì có tình hình tài chính tốt, nhỏ

hơn 1.81 là có tình hình tài chính không tốt, từ 1.81 đến 2.99 thì thuộc vùng không

xác định được tốt hay không.




Mô hình điểm số Z chỉ là một trong những mô hình tiêu biểu cho phương pháp

chấm điềm. Trong quá trình sử dụng người ta nhận thấy rằng nó dự đoán khá chính

xác tới 97% khả năng vỡ nợ trước khi nó xảy ra khoảng 1 tới 2 năm. Tuy nhiên với

nền kinh tế ngày càng phức tạp và cạnh tranh nhiều hơn, một mô hình đơn giản như

mô hình điểm số Z dư báo càng kém hiệu quả. Do đó ngày nay người ta đã nỗ lực đưa

ra nhiều mô hình phức tạp hơn để cố gắng lượng hóa được rủi ro của khách hàng.

Phương pháp xếp hạng

Ở phương pháp xếp hạng, ngân hàng xếp khách hàng vào các hạng tín dụng khác

nhau. Mỗi hạng tín dụng thể hiện xác suất vỡ nợ khác nhau của khách hàng từ đó có

những yêu cầu về tỷ lệ cho vay, mức dự phòng tương ứng. Căn cứ đề ngân hàng xếp

hạng khách hàng là dựa vào kết quả chấm điểm các thông tin tài chính và phi tài chính

do khách hàng cung cấp và ngân hàng thu thập được. Tầm quan trọng của từng chỉ

tiêu đươc thể hiện bằng trọng số của nó khi tính toán ra điểm số cuối cùng của khách

hàng. Điểm số của từng chỉ tiêu được ngân hàng xây dựng từ dữ liệu thống kê trong

lịch sử. Sau khi tổng hợp điểm số có trọng số của các chỉ tiêu riêng lẻ, mô hình sẽ đưa

ra điểm số cuối cùng của khách hàng và một vị trí trong bảng xếp hạng sẽ được gán

ghép tương ứng với mức điểm đó. Dưới đây là ví dụ về bảng xếp hạng tại ngân hàng.

Bảng 5: Bảng xếp hạng tín nhiệm khách hàng

Hạng tín dụng Số điểm Độ rủi ro Quyết định

cấp tín dụng

AAA > 400 Thấp Tối đa

AA 351 - 400 Thấp Tối đa

A 301 - 350 Thấp Tối đa

BBB 251 - 300 Thấp Tùy thuộc tài sản

đảm bảo BB 201 - 250 Trung bình

B 151 - 200 Trung bình Không cấp thêm

CCC 101 - 150

Cao Không cấp tín dụng CC 51 - 100

C 0 - 50

D < 0

Nguồn: Giáo trình xếp hạng tín nhiệm - TS. Lê Thị Hiệp Thương.




Phương pháp xếp hạng tín nhiệm tỏ ra khách quan trong việc lượng hóa rủi ro của

khách hàng. Cách tiếp cận này được Ủy ban Basel khuyến khích xây dựng và áp dụng

tại các ngân hàng.

2.3.2.2 Thực trạng hoạt động trích lập dự phòng rủi ro tín dụng của NHTM

Việt Nam.

Hiện nay các ngân hàng thương mại Việt Nam trích lập dự phòng rủi ro tín dụng

theo quyết định 493/2005/QĐ-NHNN. Theo nội dung của quyết định này các ngân

hàng phải trích lập dự phòng rủi ro tín dụng cho từng khoản vay riêng lẻ và dự phòng

chung cho tổng các khoản vay. Cụ thể các khoản vay sẽ được phân loại một cách định

kỳ vào một trong năm nhóm nợ từ nhóm 1 đến nhóm 5 theo mức rủi ro tăng dần.

Tỷ lệ trích lập dự phòng tín dụng tăng dần theo mức độ rủi ro của từng nhóm nợ

theo quyết định 493/2005/QĐ-NHNN, cụ thể như sau:

Bảng 6: Phâm loại nhóm nợ.

Tỷ lệ dự phòng

Nợ nhóm I Nợ đủ tiêu chuẩn 0%

Nợ nhóm II Nợ cần chú ý 5%

Nợ nhóm III Nợ dưới tiêu chuẩn 20%

Nợ nhóm IV Nợ nghi ngờ 50%

Nợ nhóm V Nợ có khả năng mất vốn 100%

Bên cạnh việc trích lập dự phòng cụ thể cho từng khoản nợ ngân hàng còn phải

trích lập dự phòng chung ở mức 0.75% dư nợ. Theo định nghĩa tại khoản 2 điều 2 thì

“Dự phòng chung khoản tiền được trích lập để dự phòng cho những tổn thất chưa

xác định trong quá trình phân loại nợ và trích lập dự phòng cụ thể và trong các

trường hợp khó khăn về tài chính của tổ chức tín dụng khi chất lượng các khoản

nợ suy giảm”. Như vậy có thể hiểu rằng các khoản dự phòng cụ thể nêu trên chỉ được

dùng để bù đắp những tổn thất dự tính còn dự phòng chung dùng để bù đắp tổn thất

ngoài dự tính. Hay nói cách khác dự phòng chung như là hàng phòng thủ thứ hai giúp

hoạt động ngân hàng an toàn hơn.

Căn cứ vào quy định tại quyết định 493 thì ngân hàng có thể phân lọai nợ theo

tiêu chuẩn định lượng (điều 6) và định lượng (điều 7). Hiện nay thì phần lớn các ngân

hàng thương mại Việt Nam đang áp dụng điều 6 để phân loại nợ, chỉ có một số ít ngân

hàng thương mại xây dựng cho mình hệ thống đánh giá nội bộ để có thế áp dụng các

tiêu chuẩn tại điều 7. Tính đến cuối năm 2011, thì có ba ngân hàng thương mại là

Ngân hàng BIDV, Ngân hàng MB và Ngân hàng Vietcombank đã hoàn thành và




đưa vào sử dụng hệ thống phân loại nợ nội bộ. Nhìn chung, khi chuyển đổi sang

cách thức phân loại nợ mới tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng thương mại trên đều tăng

vọt, tiêu biểu là ngân hàng BIDV với tỷ lệ nợ xấu lên đến 31% khi ngân hàng này áp

dụng hệ thống trên vào cuối năm 2008.

Ngày 1/10/2010 thông tư 13/2010/TT-NHNN quy định về tỷ lệ đảm bảo an toàn

của tố chức tín dụng bắt đầu có hiệu lực. Nội dung chính của thông tư này chính là tỷ

lệ an toàn vốn phải được duy trì tối thiểu 9% giữa vốn tự có và tài sản có quy đổi theo

mức rủi ro.

Mức rủi ro được quy định từ 0% đến 250% tùy vào mức rủi ro khác nhau của từng

loại tài sản có của ngân hàng. Tỷ lệ vốn kinh tế bằng 9% của tài sản có rủi ro như là

hàng phòng thủ của ngân hàng để đối phó không chỉ là rủi ro tín dụng mà còn rủi ro

thị trường và rủi ro vận hành. Do ngân hàng không thể xác định được mức tổn thất

không lường trước được cho nên không thể trích lập dự phòng mà phải dùng vốn kinh

tế để chống đỡ.

2.3.3 Những hạn chế trong hoạt động đo lường rủi ro tín dụng tại NHTM Việt

Nam.

Sau khi phân tích thực trạng hoạt động đo lường rủi ro tín dụng và trích lập dự

phòng rủi ro tín dụng có thể thấy rằng vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định trong

hoạt động này tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay như sau:

2.3.3.1 Chưa đo lường rủi ro tín dụng dưới góc độ danh mục cho vay

Như đã trình bày tại các phần trên rủi ro tín dụng bao gồm rủi ro giao dịch và rủi

ro danh mục. Các phương pháp đo lường rủi ro tín dụng mà các ngân hàng thương mại

đang áp dụng phổ biến hiện nay như phương pháp chuyên gia, phương pháp cho điểm,

phương pháp xếp hạng đều tập trung đo lường rủi ro tín dụng của từng khoản vay

riêng lẻ hay nói cách khác là tập trung đo lường một khía cạnh của rủi ro tín dụng là

rủi ro giao dịch. Các ngân hàng thương mại vẫn còn thiếu hụt một phương pháp

hay mô hình đo lường rủi ro tín dụng dưới góc độ danh mục cho vay.

Rủi ro danh mục bao gồm rủi ro nội tại và rủi ro tập trung. Danh mục cho vay của

các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2006 - 2007 tập trung rất lớn vào

vào các lĩnh vực “ nóng ” như bất động sản và chứng khoán. “Giai đoạn 2006 - 2007

là năm mà thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản phát triển mạnh mẽ,

các ngân hàng thương mại Việt Nam tập trung kinh doanh vào hai thị trường này

không những cho vay mà còn tham gia đầu tư chứng khoán, bất động sản. Chính vì

thế danh mục cho vay của các ngân hàng bị mất cân đối nghiêm trọng.”

Quản trị rủi ro danh mục cần có cái nhìn lợi nhuận và rủi ro ở gốc độ toàn danh

mục chứ không phải từng khoản tín dụng riêng lẻ. Có thể trong danh mục có những

khoản cho vay rủi ro cao nhưng cũng cho những khoản cho vay rủi ro thấp. Điều quan




trọng ở đây là mức sinh lời của danh mục có đủ để bù đắp rủi ro và đạt được mức lợi

nhuận mong muốn hay không. Chính vì thế rất cần một mô hình đo lường rủi ro của

tổng thể danh mục cho vay.

2.3.3.2 Chưa sử dụng mô hình nội bộ rộng rãi để phân loại nợ và trích lập dự

phòng rủi ro

Mục tiêu của đo lường rủi ro tín dụng chính là tạo cơ sở cho việc thiết lập dự

phòng để bù đắp cho tổn thất kỳ vọng và tính vốn kinh tế cần thiết cho tổn thất không

kỳ vọng. Chính vì cần thiết phải xem xét hoạt động trích lập dự phòng rủi ro tín dụng

hiện tại mà ngân hàng đang áp dụng có phù hợp với kỳ vọng tổn thất của các khoản

vay hay không. Đứng dưới góc độ danh mục cho vay, hầu như các yếu tố đầu vào của

các mô hình đo lường rủi ro danh mục cũng cần các số liệu về mức xếp hạng tín

nhiệm các khoản vay do đó muốn có một kết quả đo lường đáng tin cậy thì nhất thiết

phải có các yếu tố đầu vào chính xác.

Ủy ban Basel khuyến khích các ngân hàng xây dựng cho mình mô hình nội bộ để

đánh giá rủi ro theo hướng các ngân hàng tạo cho mình một “khẩu vị rủi ro” riêng

biệt. Trong khi phân loại theo điều 6 mà các ngân hàng đang áp dụng giống như một

chiếc áo mà cùng mặc cho mọi kích cỡ người. Như vậy có thể thấy rằng hoạt động

phân loại nợ và trích lập dự phòng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hướng tới

các chuẩn mực quốc tế còn chuyển biến chập chạp và chưa đồng bộ giữa các ngân

hàng.

Tỷ lệ trich lập dự phòng rủi ro theo quyết định 493 ở mức 0%, 5%, 20%, 50%,

100% tương ứng với các nhóm nợ từ 1 đến 5, và dự phòng chung 0.75% mức dư nợ

như hiện nay là quá cứng nhắc. Tổn thất ước tính của từng khoản vay là khác nhau

thậm chí các khoản vay trong cùng một nhóm nợ cũng có tổn thất ước tính không

giống nhau. Do đó ấn định một mức trích lập dự phòng rủi ro chung cho các khoản

vay sẽ dẫn đến tình trạng có khoản vay dự phòng cao hơn, có khoản vay dự phòng

thấp hơn tổn thất ước tính thật sự. Theo tinh thần của Basel II các ngân hàng sẽ sử

dụng các mô hình dựa trên hệ thống dữ liệu nội bộ để xác định khả năng tổn thất tín

dụng. Các ngân hàng sẽ xác định các biến số như PD (Probability of Default) : xác

suất khách hàng không trả được nợ; LGD (Loss Given Default): tỷ trọng tổn thất ước

tính; EAD (Exposure at Default): tổng dư nợ của khách hàng tại thời điểm khách hàng

không trả được nợ. Thông qua các biến số trên, ngân hàng sẽ xác định được EL

(Expected Loss) tổn thất có thể ước tính. Với mỗi kỳ hạn xác định, tổn thất có thể ước

tính được tính toán dựa trên công thức sau:

EL = PD x LGD x EAD




Khuyến khích các ngân hàng sử dụng cách tiếp cận nội bộ để đo lường rủi ro

Basel II mong muốn tạo được “ khẩu vị rủi ro ” cho từng ngân hàng.

Tóm lại, điểm hạn chế chính yếu nhất trong việc phân loại nợ tại các ngân hàng

thương mại Việt Nam chính là phương pháp phân loại lạc hậu, thiếu mô hình đo lường

rủi ro nội bộ để tiếp cận với các chuẩn mực quản lý rủi ro hiện tại mà thế giới đang áp

dụng.

2.3.3.3 Chưa tính đến hiệu quả đa dạng hóa của danh mục cho vay và tương

tác giữa các khoản vay trên danh mục

Hiệp ước Basel I đưa ra yêu cầu vốn tối thiểu là 8% trên tài sản có rủi ro, tuy

nhiên thiếu sót lớn nhất của Basel I là ở chỗ một khoản vay riêng lẻ được tính yêu cầu

vốn bằng với một danh mục cho vay được đa dạng hóa với cùng một giá trị hay nói

cách khác là không tính đền lợi ích của việc đa dạng hóa tài sản nắm giữ. Những

khuyết điểm này đã được khắc phục trong hiệp ước Basel II. Các mô hình đo lường

rủi ro hiện đại đã chỉ ra tương quan giữa rủi ro tín dụng danh mục cho vay với tương

quan vỡ nợ của các khoản cho vay trên danh mục. Nhìn chung tương quan vỡ nợ của

danh mục cho vay càng giảm khi mức độ đa dạng hóa của danh mục càng cao. Bên

cạnh đó tương quan giữa các khoản vay càng cao thì mức vốn kinh tế yêu cầu càng

cao và ngược lại.

Chương 3 - Phân tích hiệu quả hoạt động tại Ngân Hàng Á Châu.


Chương 3. Phân tích hiệu quả hoạt động tại Ngân Hàng Á Châu.

3.1 Đôi nét về Ngân Hàng Á Châu.

3.1.1 Bối cảnh thành lập.

Pháp lệnh về Ngân hàng nhà nước và Pháp lệnh về ngân hàng thương mại, hợp tác

xã tín dụng và công ty tài chính được ban hành vào tháng 5 năm 1990 đã tạo dựng một

khung pháp lý cho hoạt động ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Trong bối cảnh đó,

Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB) đã được thành lập theo Giấy phép số

0032/NH-GP do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp ngày 24/04/1993, GIấy phép số

553/GP-UB do Ủy ban Nhân dân TP. Hồ Chí Minh cấp ngày 13/05/1993. Ngày

04/06/1993, ACB chính thức đi vào hoạt động.

3.1.2 Lĩnh vực hoạt động.

Các hoạt động chính của ACB và các công ty con (Ngân hàng và các công ty con

gọi chung là Tập đoàn) là huy động vốn ngắn, trung và dài hạn theo các hình thức tiền

gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán, chứng chỉ tiền gửi; tiếp nhận vốn ủy thác đầu tư;

nhận vốn từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước; cho vay ngắn, trung và dài hạn;

chiết khấu thương phiếu, công trái và giấy tờ có giá; đầu tư vào chứng khoán và các tổ

chức kinh tế; làm dịch vụ thanh toán giữa các khách hàng; kinh doanh ngoại tệ, vàng

bạc; thanh toán quốc tế, bao thanh toán, môi giới và tư vấn đầu tư chứng khoán; lưu

ký, tư vấn tài chính doanh nghiệp và bảo lãnh phát hành; cung cấp các dịch vụ về đầu

tư, quản lý nợ và khai thác tài sản, cho thuê tài chính và các dịch vụ ngân hàng khác.

3.1.3 Tầm nhìn.

Ngay từ ngày đầu hoạt động, ACB đã xác định tầm nhìn là trở thành ngân hàng

thương mại cổ phần bán lẻ hàng đầu Việt Nam. Trong bối cảnh kinh tế xã hội Việt

Nam vào thời điểm đó “Ngân hàng bán lẻ với khách hàng mục tiêu là cá nhân, doanh

nghiệp vừa và nhỏ” là một định hướng rất mới đối với ngân hàng Việt Nam, nhất là

một ngân hàng mới thành lập như ACB.

3.1.4 Chiến lược.

Cơ Sở Cho Việc Xây Dựng Chiến Lược Hoạt Động Qua Các Năm Là:



Tăng trưởng cao bằng cách tạo nên sự khác biệt trên cơ sở hiểu biết nhu cầu

khách hàng và hướng tới khách hàng. Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro đồng bộ, hiệu

quả và chuyên nghiệp để đảm bảo cho sự tăng trưởng được bền vững. Duy trì tình

trạng tài chính ở mức độ an toàn cao, tối ưu hóa việc sử dụng vốn cổ đông (ROE mục

tiêu là 30%) để xây dựng ACB trở thành một định chế tài chính vững mạnh, có khả

năng vượt qua mọi thách thức trong môi trường kinh doanh còn chưa hoàn hảo của

ngành ngân hàng Việt Nam.

Có chiến lược chuẩn bị nguồn nhân lực và đào tạo lực lượng nhân viên chuyên

nghiệp nhằm đảm bảo quá trình vận hành của hệ thống liên tục, thông suốt và hiệu

quả. Xây dựng “Văn hóa ACB” trở thành yếu tố tinh thần gắn kết toàn hệ thống một

cách xuyên suốt. ACB đang từng bước thực hiện chiến lược tăng trưởng ngang và đa

dạng hóa.

Chiến Lược Tăng Trưởng Ngang: Thể Hiện 3 Hình Thức.

o Tăng trưởng thông qua mở rộng hoạt động: Hiện nay trên phạm vi toàn

quốc, ACB đang tích cực phát triển mạng lưới kênh phân phối tại thị trường

mục tiêu, khu vực thành thị Việt Nam, đồng thời nghiên cứu và phát triển các

sản phẩm dịch vụ ngân hàng mới để cung cấp cho thị trường đang có và thị

trường mới trong tình hình yêu cầu của khách hàng ngày càng tinh tế và phức

tạp. Ngoài ra, khi điều kiện cho phép, ACB sẽ mở văn phòng đại diện tại Hoa

Kỳ.

o Tăng trưởng thông qua hợp tác, liên minh với các đối tác chiến lược:

Hiện nay, ACB đã xây dựng được mối quan hệ với các định chế tài chính khác,

ví dụ như các tổ chức thẻ quốc tế (Visa, Master Card), các công ty bảo hiểm

(Prudential, AIA, Bảo Việt, Bảo Long), chuyển tiền Western Union, các ngân

hàng bạn (Banknet), các đại lý chấp nhận thẻ, đại lý chi trả kiều hối, v.v… ACB

đang nỗ lực tham khảo kinh nghiệm, kỹ năng chuyên môn cũng như công nghệ

của các đối tác để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình cho quá trình hội

nhập.

o Tăng trưởng thông qua hợp nhất và sáp nhập: ACB ý thức là cần phải

xây dựng năng lực tiếp nhận đối với loại tăng trưởng không cơ học này và thực

hiện chiến lược hợp nhất và sáp nhập khi điều kiện cho phép.

Chiến Lược Đa Dạng Hóa

Đa dạng hóa là một chiến lược tăng trưởng khác mà ACB quan tâm thực hiện,

ACB đã có Công ty chứng khoán (ACBS), Công ty Quản lý nợ và khai thác tài sản

(ACBA), đang chuẩn bị thành lập Công ty Cho thuê tài chính và Công ty Quản lý quỹ.

Với vị thế cạnh tranh đã được thiết lập khá vững chắc trên thị trường, trong thời gian

sắp tới, ACB có thể xem xét thực hiện chiến lược đa dạng hóa tập trung để từng bước

trở thành nhà cung cấp dịch vụ tài chính toàn diện thông qua các hoạt động sau đây:



o Cung cấp và tăng cường quan hệ hợp tác với các công ty bảo hiểm để

phối hợp cung cấp các giải pháp tài chính cho khách hàng.

o Nghiên cứu thành lập công ty thẻ (phát triển từ trung tâm thẻ hiện nay),

công ty tài trợ mua xe

o Nghiên cứu khả năng thực hiện hoạt động dịch vụ ngân hàng đầu tư.

Từ năm 2005, ACB đã bắt đầu cùng các cổ đông chiến lược xây dựng lại chiến

lược mới. Đó là chương trình Chiến lược 5 năm (2006-2011) và tầm nhìn 2015.

3.1.5 Quá trình phát triển.

Giai đoạn 1993 - 1995: Đây là giai đoạn hình thành ACB. Những người sáng

lập ACB có năng lực tài chính, học thức và kinh nghiệm thương trường, cùng chia sẻ

một nguyên tắc kinh doanh là “quản lý sự phát triển của doanh nghiệp an toàn, hiệu

quả” và đó là chất kết dính tạo sự đoàn kết bấy lâu nay.

Giai đoạn 1996 - 2000: Năm 1997, ACB bắt đầu tiếp cận nghiệp vụ ngân hàng

hiện đại theo một chương trình đào tạo toàn diện kéo dài hai năm, do các giảng viên

nước ngoài trong lĩnh vực ngân hàng thực hiện. Cuối năm 2001, ACB chính thức vận

hành hệ thống công nghệ ngân hàng lõi là TCBS (The Complete Banking Solution:

Giải pháp ngân hàng toàn diện), cho phép tất cả chi nhánh và phòng giao dịch nối

mạng với nhau, giao dịch tức thời, dùng chung cơ sở dữ liệu tập trung.

Giai đoạn 2001 - 2005: Năm 2003, ACB xây dựng hệ thống quản lý chất lượng

theo tiêu chuẩn ISO 9001:2000. Năm 2005, ACB và Ngân hàng Standard Charterd

(SCB) ký kết thỏa thuận hỗ trợ kỹ thuật toàn diện; và SCB trở thành cổ đông chiến

lược của ACB

Giai đoạn 2006 - 2010: ACB niêm yết tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán

Hà Nội vào tháng 10/2006. Trong giai đoạn này, ACB đẩy nhanh việc mở rộng mạng

lưới hoạt động, đã thành lập mới và đưa vào hoạt động cả thảy 223 chi nhánh và

phòng giao dịch, tăng từ 58 đơn vị vào cuối năm 2005 lên 281 đơn vị vào cuối năm

2010; số lượng chi nhánh và phòng giao dịch tăng thêm lần lượt là 19 (2006), 23

(2007), 75 (2008), 51 (2009), và 45 (2010).



Bảng 7: Thành tựu đạt được của Ngân hàng Á Châu

Năm Thành tựu đạt được Bên cấp

2006

Huân chương lao động hạng ba Chủ tịch nước

Ngân hàng bán lẻ xuất sắc nhất Việt Nam The Asian Banker

Ngân hàng tốt nhất Việt Nam Euromoney

2007

Thành tựu về lãnh đạo trong ngành ngân

hàng Việt Nam The Asian Banker

Doanh nghiệp ASEAN xuất sắc trong lĩnh

vực đội ngũ lao động

Hội đồng Tư vấn Doanh

nghiệp (BAC)

2008 Huân chương lao động hạng nhì Chủ tịch nước

Ngân hàng tốt nhất Việt Nam Euromoney

2009 Ngân hàng tốt nhất Việt Nam1

FinanceAsia, Asiamoney,

Global Finance, Euromoney,

The Banker và The Asset

2010 Ngân hàng tốt nhất Việt Nam

FinanceAsia, Global Finance,

Asiamoney, và The Asset

Ngân hàng vững mạnh nhất Việt Nam2 The Asian Banker

Nguồn: Ngân Hàng Á Châu

Năm 2011, Tháng Giêng, Định hướng Chiến lược phát triển của ACB giai đoạn

2011- 2015 và tầm nhìn 2020 được ban hành. Trong đó nhấn mạnh đến chương trình

chuyển đổi hệ thống quản trị điều hành phù hợp với các quy định pháp luật Việt Nam

và hướng đến áp dụng các thông lệ quốc tế tốt nhất. Các nội dung lớn của chương

trình này gồm có: Phân định rõ vai trò và trách nhiệm, cơ chế ra quyết định

của các cơ quan lãnh đạo của ACB; Tăng cường năng lực chỉ đạo của Hội

đồng quản trị; Tăng cường trách nhiệm và thẩm quyền điều hành hoạt động

kinh doanh của Tổng giám đốc; Tăng cường vai trò độc lập của Ban kiểm

soát, nâng cao năng lực Ban kiểm toán nội bộ, và xây dựng khung quản lý rủi ro

tích hợp.

1 - Sự kiện diễn ra lần đầu tiên đối với ngân hàng tại Việt Nam từ trước đến nay.

2 - Giải thưởng ba năm một lần.



3.1.6 Định hướng phát triển.

Năm 2011 là năm đầu tiên ACB bắt đầu thực hiện Định hướng Chiến lược phát

triển giai đoạn 2011 - 2015. Định hướng này có hai nội dung nền tảng:

3.1.6.1 Tầm nhìn và sứ mệnh.

ACB cần tận dụng các thời cơ trong giai đoạn phát triển mới của Việt Nam để tiếp

tục củng cố, nâng cao vị thế và xây dựng ACB trở thành một định chế tài chính ngân

hàng hàng đầu ở Việt Nam, thực hiện thành công sứ mệnh là “Ngân hàng của mọi

nhà”, là địa chỉ đầu tư hiệu quả của các cổ đông, là ngân hàng tận tụy phục vụ khách

hàng, cung cấp cho khách hàng sản phẩm dịch vụ chất lượng hàng đầu, là nơi thuận

lợi phát triển sự nghiệp và cuộc sống của tập thể cán bộ nhân viên, là đối tác đáng tin

cậy trong cộng đồng tài chính ngân hàng, và là thành viên có nhiều đóng góp cho cộng

đồng xã hội.

3.1.6.2 Tham vọng và mục tiêu.

i. Với phương châm hành động “Tăng trưởng nhanh - Quản lý tốt - Hiệu

quả cao”, ACB quyết tâm và nỗ lực phấn đấu để đến năm 2015 trở thành một

trong bốn ngân hàng có quy mô lớn nhất, hoạt động an toàn và hiệu quả ở Việt

Nam.

ii. Để đảm bảo năng lực quản lý vận hành hiệu quả một ngân hàng lớn mà

ACB có tham vọng đạt tới, ACB sẵn sàng chấp nhận các thay đổi cần thiết để có

thể sớm đưa các chuẩn mực và thông lệ quốc tế tốt nhất vào áp dụng trong quản

trị, điều hành ngân hàng, phù hợp với các điều kiện cụ thể của ACB và thị trường

Việt Nam.

Trong năm 2011, về kinh doanh có năm sáng kiến chiến lược của hai khối kinh

doanh đã kết thúc giai đoạn dự án và bắt đầu áp dụng trong toàn hệ thống từ đầu năm

2012. Về chuyển đổi hệ thống kênh phân phối, đã kết thúc giai đoạn chuẩn bị và từ

năm 2012 sẽ bắt đầu sắp xếp lại hệ thống chi nhánh và phòng giao dịch, chuyển đổi

mạng lưới kênh phân phối hiện nay thành hệ thống hai cấp. Về công nghệ thông tin,

cùng với việc tiếp tục thực hiện các dự án công nghệ hiện nay, với sự tư vấn của Công

ty Kiểm toán PricewaterhouseCoopers, ACB đã xây dựng kế hoạch tổng thể và lộ

trình phát triển công nghệ thông tin giai đoạn 2011 - 2015 và bắt đầu thực hiện từ

2012. Về quản trị điều hành, ACB thực hiện mục tiêu chuyển đổi hệ thống quản trị

điều hành hướng theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế, phù hợp với pháp luật Việt Nam

và thực tiễn của ACB.

Năm 2011, ACB đã rà soát, điều chỉnh cơ cấu tổ chức và hoạt động của Hội đồng

quản trị, thành lập mới và điều chỉnh tổ chức, hoạt động một số ủy ban của Hội đồng

quản trị.



Năm 2012, ACB sẽ tiếp tục thực hiện các chương tr.nh nhằm nâng cao hiệu quả

hoạt động của Hội đồng quản trị, đồng thời thực hiện kế hoạch chuyển đổi hệ thống

điều hành ACB sang mô hình hội đồng điều hành và chế độ thủ trưởng ở các cấp trong

hệ thống điều hành. Với sự tham gia tích cực của các nhân sự biệt phái từ Ngân hàng

Standard Chartered, bắt đầu từ năm 2011 và trong các năm tiếp theo, ACB đang xây

dựng mới và nâng cao năng lực quản trị điều hành trong các lĩnh vực đặc biệt quan

trọng là quản trị rủi ro, quản trị tài chính và quản trị nguồn nhân lực.

3.2 Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Ngân Hàng Á Châu.

Cơ cấu tổ chức của Ngân Hàng Á Châu bao gồm các bộ phận sau: Đại hội đồng

cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Các hội đồng : Nhân sự, ALCO, Đầu tư

và Tín dụng.

Đại hội đồng cổ đông Là cơ quan có thẩm quyền cao nhất của Ngân hàng.

Hội đồng quản trị do ĐHĐCĐ bầu ra, là cơ quan quản trị Ngân hàng, có toàn

quyền nhân danh Ngân hàng để quyết định mọi vấn đề liên quan đến mục đích, quyền

lợi của Ngân hàng, trừ những vấn đề thuộc thẩm quyền của ĐHĐCĐ.

Ban kiểm soát do ĐHĐCĐ bầu ra, có nhiệm vụ kiểm tra hoạt động tài chính

của Ngân hàng; giám sát việc chấp hành chế độ hạch toán, kế toán; hoạt động của hệ

thống kiểm tra và kiểm toán nội bộ của Ngân hàng; thẩm định báo cáo tài chính hàng

năm; báo cáo cho ĐHĐCĐ tính chính xác, trung thực, hợp pháp về báo cáo tài chính

của Ngân hàng.

Các Hội đồng do HĐQT thành lập, làm tham mưu cho HĐQT trong việc quản

trị ngân hàng, thực hiện chiến lược, kế hoạch kinh doanh; đảm bảo sự phát triển hiệu

quả, an toàn và đúng mục tiêu đề ra.

Hiện nay, Ngân hàng có 4 Hội đồng, bao gồm:

o Hội đồng Nhân sự: có chức năng tư vấn cho Ngân hàng các vấn đề về chiến

lược quản lý và phát triển nguồn nhân lực để phát huy cao nhất sức mạnh của nguồn

nhân lực, phục vụ hiệu quả cho nhu cầu phát triển của Ngân hàng.

o Hội đồng ALCO: có chức năng quản lý cấu trúc bảng tổng kết tài sản của Ngân

hàng, xây dựng và giám sát các chỉ tiêu tài chính, tín dụng phù hợp với chiến lược

kinh doanh của Ngân hàng.

o Hội đồng Đầu tư: có chức năng thẩm định các dự án đầu tư và đề xuất ý kiến

cho cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư.

o Hội đồng Tín dụng: quyết định về chính sách tín dụng và quản lý rủi ro tín

dụng trên toàn hệ thống Ngân hàng, xét cấp tín dụng của Ngân hàng, phê duyệt hạn

mức tiền gửi của Ngân hàng tại các tổ chức tín dụng khác, phê duyệt việc áp dụng

biện pháp xử lý nợ và miễn giảm lãi theo Quy chế xét miễn giảm lãi.

Chương 4 - Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu.


Chương 4. Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu.

4.1 Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu.

Đầu tiên, ta sử dụng số liệu về Nợ xấu tại Ngân Hàng Á Châu để phân tích rủi ro.

Biểu đồ 1: Nợ xấu tại Ngân Hàng Á Châu từ Quý IV - 2009 đến Quý III - 2012

Với số liệu giới hạn trong khoảng gần 4 năm, dữ liệu “mức lỗ” theo quý, ta kết

hợp sử dụng Excel và Add-in Crystal Ball để tính toán Value at Risk và thử áp đặt bộ

dữ liệu này theo phân phối chuẩn - Normal Distribution.

Sử dụng Crystal Ball mô phỏng dữ liệu theo phân phối chuẩn chạy vòng lặp 1000

lần thử ra được kết quả ở Hình 3 dưới đây.

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000

2009Q4

2010Q1

2010Q2

2010Q3

2010Q4

2011Q1

2011Q2

2011Q3

2011Q4

2012Q1

2012Q2

2012Q3



Hình 3

Với kết quả trên ta thấy dữ liệu phù hợp nhất với phân phối Beta. Tuy nhiên khi

xem xét dữ liệu theo phân phối chuẩn cũng có thể chấp nhận được.

Hình 4

Theo kết quả từ mô hình này, giá trị VaR tại mức ý nghĩa anpha = 5% là

1.854.048,25 triệu đồng và tại mức ý nghĩa anpha = 1% là 2.240.280,20 triệu đồng.



Hình 5

Bên cạnh đó ta còn thu được một vài kết quả khác. Đó là mức nợ xấu được dự báo

trong 1000 lần thử này được xác định trong khoảng từ -1.332.776,65 triệu đồng đến

2.643.926,28 triệu đồng.

Hình 6

Dựa vào kết quả dữ liệu chạy ngẫu nhiên phù hợp nhất với phân phối Beta, ta thử

chạy lại mô hình với giá trị từ -1.332.776,65 triệu đồng đến 2.643.926,28 triệu đồng

(từ kết quả ở trên) cùng với anpha = 2, beta = 5.



Trước khi nhìn xem kết quả, ta hãy xem hình sau:

Hình 7

Trên đây là đồ thị biểu diễn phân phối Beta với mỗi đường biểu thị cho một sự kết

hợp anpha và beta khác nhau.

Sau đây là kết quả từ phần mềm Crystal Ball chạy 1000 lần thử với dữ liệu được

áp đặt tuân theo phân phối Beta.

Hình 8



Hình 9

Kết quả ta thu được VaR (anpha = 5%) = 933.471,47 triệu đồng và VaR (anpha =

1%) = 1.560.728,55 triệu đồng.

Với bộ dữ liệu 1000 số đạt được này phù hợp với phân phối Beta chúng ta đã áp

đặt ban đầu.

Hình 10



Như đã đề cập ở những phần trên, VaR có rất nhiều hướng tiếp cận để tính toán

nó. Đơn giản nhất phải kể đến Phương pháp lịch sử (Historical Method). Nhưng

phương pháp này muốn có độ chính xác cao thì đòi hỏi số liệu cực lớn. Trong trường

hợp này số mẫu quan sát n = 12. Giả sử bỏ qua yêu cầu đó ta có thể tính toán ra được

mức lỗ tối đa hay nói cách khác trong trường hợp này là mức nợ xấu tối đa mà ACB

có thể gặp phải ở mức ý nghĩa anpha = 5% chẳng hạn là 1.839.586 triệu đồng.

11 0.4 ( 12 11)

1620049 0.4 (2168892 1620049) 1839586

VaR obs x obs obs

x

Còn với mức ý nghĩa anpha = 1% thì VaR (1%) = 1.685.910 triệu đồng

Với cách tiếp cận bằng Phương pháp Gauss

Ta thống kê được các giá trị kỳ vọng =798601,4 và độ lệch chuẩn 633161.6

ta sử dụng công thức tính ra VaR:

Với độ tin cậy 95% mức ý nghĩa anpha = 5% ta có VaR(5%) = 1,96*633.161,6

= 1.240.997 triệu đồng

Với độ tin cậy 99% mức ý nghĩa anpha = 1% ta có VaR(1%) = 2,33*633.161,6

= 1.475.267 triệu đồng

Với cách tiếp cận bằng Phương sai - Hiệp phương sai (Variance - Covariance

method) thì ta sử dụng thống kê mô tả để xác định các giá trị kỳ vọng =798601,4 và

độ lệch chuẩn 633161.6 ta sử dụng công thức tính ra VaR:

0 ( ( ) )VaR V x m z .

Lưu ý do dữ liệu đang xét là dữ liệu về nợ xấu cho nên trước khi tính ta thêm

trước các giá trị dấu (-).

Tính ra được VaR (anpha = 5%) = 1.843.318 (triệu đồng).

VaR (anpha = 1%) = 2.273.868 (triệu đồng).

Phương pháp RiskMetrics và Monte Carlo không thể sử dụng trong trường hợp

này bởi vì 2 phương pháp này đều cần phải biết những giá trị thống kê ở hiện tại, hầu

hết phù hợp cho việc tính toán rủi ro của các danh mục chứng khoán …



Ta có bảng kết quả sau đây:

Bảng 8 - Bảng kết quả các phương pháp VaR

Phương

pháp

Crystal Ball Historical Gauss

Variance -

Covariance Normal Beta

VaR (5%) 1.923.046,54 933.471,47 1.839.586 1.240.997 1.843.318

VaR (1%) 2.240.280,20 1.560.728,55 1.685.910 1.475.267 2.273.868

Chúng ta cũng biết rằng những hạn chế của VaR là việc chúng không đưa ra

được ước lượng của tổn thất (lớn hơn VaR về giá trị tuyệt đối) khi xảy ra. CVaR đã

khắc phục nhưng yếu điểm đó, và cũng đã có đề cập ở phần cơ sở khoa học 1.2.2

Bình thường thì giá trị CVaR không khác nhiều so với VaR, tuy nhiên trong một

số trường hợp đặc biệt như giá trị quan sát có phân bố rời rạc chẳng hạn, giá trị CVaR

có thể sẽ rất khác so với VaR.

Kết hợp dữ liệu sử dụng gói Performance Analytics trong R-project ta tính toán

các giá trị VaR và ES.

Với phương pháp Historical cùng độ tin cậy 95% tính ra được VaR = 186 triệu

đồng và ES = 2.168 triệu đồng.

Giá trị ES này có nghĩa là trường hợp xấu nhất nếu mức lỗ vượt quá giá trị VaR

thì giá trị được dự báo sẽ chính là con số ES tính được. Tuy nhiên trong trường hợp

này số liệu VaR và ES tính được bằng cách sử dụng phần mềm tích hợp sẵn đã đưa ra

các giá trị lệch quá nhiều so với các phương pháp bên trên. Nguyên nhân chính gây

nên điều này là do mẫu dữ liệu khá nhỏ.

Với một lượng mẫu như thế này thì khó mà có thể dự báo chính xác bằng các

phần mềm tích hợp sẵn hay các phương pháp tiếp cận đến nó.



4.2 Đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu trong thời

gian gần đây.

Biểu đồ 2: Tổng cho vay (tổng nợ) tại Ngân Hàng Á Châu

Qua biểu đồ trên, nhận xét tổng lượng cho vay tại ACB giai đoạn cuối năm 2009

đến đầu năm 2010 giảm mạnh. Cụ thể giảm từ 62.357.978 triệu đồng chỉ còn

58.436.400 triệu đồng. Giai đoạn tiếp theo đến giữa năm 2011, tổng lượng cho vay

tăng rất nhanh và đạt mức cao nhất trong những năm trở lại đây 102.422.423 triệu

đồng. Trên đà tăng trưởng cao như vậy giai đoạn cuối năm 2011 đến đầu 2012 tăng

thêm chút nữa và giữ số lượng cho vay xoay quanh mức 103.000.000 triệu đồng.

Nhìn chung sau giai đoạn kinh tế suy thoái cuối năm 2007 - đầu năm 2008 thì

kinh tế thế giới dần phục hồi và ngân hàng trên đà phục hồi và phát triển.

Và ta cũng biết cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới đó bắt nguồn từ khủng hoảng

tín dụng và nhà đất tại Mỹ. Cho vay dưới chuẩn tăng mạnh là khởi điểm cho quả bong

bóng tại thị trường nhà đất. Các ngân hàng cho vay cầm cố bất động sản mà không

quan tâm tới khả năng chi trả của khách hàng.

Ta có thể xem qua biểu đồ về thu nhập lãi thuần kết hợp nợ xấu tại Ngân hàng Á

Châu dưới đây :

0

20000000

40000000

60000000

80000000

100000000

120000000

Tổng Nợ



Biểu đồ 3: Thu nhập lãi thuần và nợ xấu tại Ngân Hàng Á Châu

Ta thấy thu nhập lãi thuần có sự tương quan với tổng lượng cho vay. Cũng giống

như những gì đã nhận xét ở trên, thì thu nhập lãi thuần tại Ngân hàng Á Châu trong 4

năm trở lại đây trải qua giai đoạn đầu tăng trưởng và dần ổn định. Cụ thể thu nhập lãi

thuần của ACB vào Quý III Năm 2012 vừa rồi đạt mức 1.604.740 triệu đồng.

Nếu xét về tổng lượng cho vay tại ACB Quý III đó là 102.855.419 triệu đồng

nhưng thu nhập lãi thuần của ACB chỉ đạt 1.604.740 triệu đồng mà thôi. Tình hình

kinh tế thế giới nói chung hay Việt Nam nói riêng đều như vậy. Cá nhân hay các

doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn để thực hiện các công trình, dự án rất nhiều. Tuy

nhiên số lượng trả đúng cả nợ lẫn gốc đúng hạn không nhiều, chưa kể đến tình trạng

mà các Ngân hàng hiện nay phải chuyển một lượng vốn đã cho vay sang Nợ loại V -

Nợ có khả năng mất vốn.

0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

3000000

3500000

4000000

Nợ xấu

Thu nhập lãi thuần



Biểu đồ 4: Nợ có khả năng mất vốn tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ trên cho ta thấy con số nợ có khả năng mất vốn tăng rất nhanh và với tốc

độ cao trong năm 2012. Cụ thể con số tính đến Quý III - Năm 2012 là 829.141 triệu

đồng trong khi Quý IV Năm 2009 chỉ là 141.402 triệu đồng, Quý I - Năm 2012 là

421.150 triệu đồng và Quý II - Năm 2012 là 607.077 triệu đồng.

Với tình hình kinh tế đang giai đoạn phục hồi như vậy, cùng với khả năng mất vốn

như hiện tại, Ngân Hàng Á Châu đã tốn một lượng chi phí cũng không nhỏ trong việc

dự phòng rủi ro tín dụng.

Bảng 9: Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu

Đơn vị: Triệu đồng

Chi phí dự phòng

rủi ro tín dụng 2011Q2 137.214

2010Q1 17.059 2011Q3 91.767

2010Q2 90.894 2011Q4 (10.190)

2010Q3 74.795 2012Q1 119.466

2010Q4 44.655 2012Q2 183.835

2011Q1 76.004 2012Q3 274.103

Để có thể hình dung một cách rõ ràng những con số trên, hãy xem biểu đồ sau đây

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

Nợ có khả năng

mất vốn



Biểu đồ 5: Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu

Từ cuối năm 2011 đến Quý III Năm 2012, chi phí dự phòng cho rủi ro tín dụng

tăng rất nhanh, dựa vào biểu đồ có thể thấy độ dốc rất cao và hình biểu diễn của nó

như 1 đường thẳng hướng lên.

Để hiểu rõ hơn phần nào các khoản cho vay tại Ngân Hàng Á Châu, hãy theo dõi

nhưng biểu đồ tình hình cho vay phân loại theo khoảng thời gian: ngắn hạn, trung hạn

và dài hạn.

Biểu đồ 6: Tình hình cho vay ngắn hạn tại Ngân Hàng Á Châu

-50000

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

Chi phí dự phòng

rủi ro tín dụng

0 20000000 40000000 60000000

2009Q4

2010Q1

2010Q2

2010Q3

2010Q4

2011Q1

2011Q2

2011Q3

2011Q4

2012Q1

2012Q2

2012Q3

Cho vay ngắn hạn



Biểu đồ 7: Tình hình cho vay trung hạn tại Ngân Hàng Á Châu

Biểu đồ 8: Tình hình cho vay dài hạn tại Ngân Hàng Á Châu

Nhìn vào 3 biểu đồ về những con số cho vay: ngắn hạn, trung hạn và dài hạn ta có

thể thấy rằng để dự phòng rủi ro tín dụng, ACB đã giảm mức cho vay trung và dài hạn

xuống và cho vay ngắn hạn đang giữ ở mức tầm trung. Nhìn chung, tình hình về hoạt

động cho vay tín dụng có thể xem như đang trong giai đoạn ổn định.

0 10000000 20000000 30000000

2009Q4

2010Q1

2010Q2

2010Q3

2010Q4

2011Q1

2011Q2

2011Q3

2011Q4

2012Q1

2012Q2

2012Q3

Cho vay trung hạn

0 10000000 20000000 30000000

2009Q4

2010Q1

2010Q2

2010Q3

2010Q4

2011Q1

2011Q2

2011Q3

2011Q4

2012Q1

2012Q2

2012Q3

Cho vay dài hạn



Để xác minh rõ ràng, cụ thể hơn hãy xem bảng tổng hợp về tỉ lệ Dư nợ ngắn hạn,

Dư nợ trung hạn và Dư nợ dài hạn / Tổng dư nợ dưới đây.

Bảng 10: Bảng tống hợp các chỉ tiêu DNNH/TDN, DNTH/TDN, và DNDH/TDN

Thời gian Dư nợ ngắn hạn

/ Tổng dư nợ

Dư nợ trung hạn

/ Tổng dư nợ

Dư nợ dài hạn

/ Tổng dư nợ

2009Q4 0.57 0.17 0.26

2010Q1 0.50 0.22 0.28

2010Q2 0.53 0.22 0.25

2010Q3 0.53 0.22 0.26

2010Q4 0.50 0.23 0.27

2011Q1 0.50 0.22 0.28

2011Q2 0.48 0.25 0.27

2011Q3 0.50 0.22 0.28

2011Q4 0.52 0.27 0.21

2012Q1 0.52 0.21 0.27

2012Q2 0.52 0.21 0.27

2012Q3 0.51 0.22 0.28

4.3 Các chính sách về quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu.

Bên cạnh số liệu về những con số như dư nợ, nợ xấu, lợi nhuận …hãy xem các

chính sách và một vài thống kê cuối năm 2011 như thế nào.

Ngân Hàng Á Châu xác định “Rủi ro tín dụng là rủi ro lớn nhất cho hoạt động

kinh doanh của Ngân hàng; do đó Ban lãnh đạo quản lý rủi ro tín dụng cho Ngân hàng

một cách rất cẩn trọng. Việc quản lý và kiểm soát rủi ro tín dụng được tập trung vào

một bộ phận quản lý rủi ro tín dụng chịu trách nhiệm báo cáo thường xuyên cho Ban

Tổng Giám Đốc và người đứng đầu mỗi đơn vị kinh doanh.” - Trích BCTC Năm

2011.

4.3.1 Đo lường rủi ro tín dụng xác định tổn thất và lập dự phòng.

4.3.1.1 Cho vay và bão lãnh.

Việc đo lường rủi ro tín dụng được thực hiện trước và trong thời gian cho vay,

Ngân hàng đã xây dựng các mô hình hỗ trợ việc định lượng rủi ro tín dụng. Các mô

hình xếp hạng và chấm điểm này được sử dụng cho mọi danh mục tín dụng trọng yếu

và hình thành cơ sở cho việc đo lường các rủi ro vi phạm thanh toán trước và trong khi



cho vay. Dựa trên việc đo lường trên, Ngân hàng phân loại các khoản vay và trích lập

dự phòng theo Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22 tháng 04 năm 2005 và

Quyết định 18/2007/QĐ-NHNN ngày 25 tháng 04 năm 2007 của Ngân hàng nhà nước

để đo lường và phân loại các khoản cho vay và bảo lãnh như đã trình bày trong Thuyết

minh 2.7 và 2.8 ở BCTC Năm 2011.

4.3.1.2 Chứng khoán nợ.

Các khoản đầu tư của Ngân hàng vào chứng khoán nợ là các công cụ nợ do Chính

phủ và các tổ chức tín dụng và kinh tế có uy tín phát hành. Rủi ro tín dụng được ước

tính theo từng khoản nợ cụ thể khi Ngân hàng đánh giá có sự thay đổi về rủi ro tín

dụng của bên đối tác. Các khoản đầu tư vào các chứng khoán này được xem là cách để

đảm bảo hoạch định chất lượng tín dụng tốt hơn và đồng thời duy trì nguồn tín dụng

sẵn sàng để đáp ứng yêu cầu cấp vốn.

4.3.2 Các chính sách kiểm soát và giảm thiểu rủi ro tín dụng.

Ngân hàng kiểm soát rủi ro tín dụng bằng việc áp dụng các hạn mức đối với các

rủi ro (cho cả rủi ro nội bảng và rủi ro ngoại bảng) liên quan đến từng khách hàng vay

vốn, hoặc nhóm khách hàng vay vốn theo đúng các quy định của Ngân hàng Nhà nước

Việt Nam. Thêm vào đó, rủi ro tín dụng cũng được kiểm soát thông qua việc rà soát

định kỳ các nhóm tài sản thế chấp và phân tích khả năng trả nợ lãi và vốn của các

khách hàng vay vốn và các khách hàng tiềm năng.

Ngân hàng có một số các chính sách và cách thức thực hành để giảm thiểu rủi ro

tín dụng. Cách thức truyền thống nhất là nắm giữ các tài sản đảm bảo cho các khoản

tạm ứng vốn, một cách thức phổ biến. Các loại tài sản đảm bảo cho các khoản cho vay

và ứng trước gồm có:

Thế chấp đối với các bất động sản là nhà ở;

Quyền đối với các tài sản hoạt động như trụ sở, máy móc thiết bị, hàng tồn

kho, các khoản phải thu;

Quyền đối với các công cụ tài chính như chứng khoán nợ và chứng khoán vốn.

Đối với các khoản cho vay có đảm bảo, tài sản thế chấp được định giá một cách

độc lập bởi Ngân hàng với việc áp dụng các tỷ lệ chiết khấu cụ thể để xác định giá trị

có thể cho vay tối đa. Tỷ lệ chiết khấu cho mỗi loại tài sản thế chấp được hướng dẫn

trong Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22 tháng 4 năm 2005 và Quyết định

18/2007/QĐ-NHNN ngày 25 tháng 4 năm 2007 của Ngân hàng Nhà nước và được

Ngân hàng điều chỉnh cho từng trường hợp cụ thể. Khi giá trị hợp lý của các tài sản

thế chấp bị giảm, Ngân hàng sẽ yêu cầu khách hàng vay vốn phải thế chấp thêm tài

sản để duy trì mức độ an toàn đối với rủi ro của khoản cho vay.

Rủi ro tín dụng đối với các cam kết chủ yếu bao gồm thư tín dụng và các hợp

đồng bảo lãnh tài chính có tính chất tương tự như rủi ro tín dụng đối với các khoản



cho vay. Thư tín dụng kèm chứng từ và thư tín dụng thương mại - là các cam kết bằng

văn bản của Ngân hàng thay mặt cho khách hàng thanh toán cho bên thứ ba lên đến số

tiền quy định theo các điều khoản và điều kiện cụ thể - được đảm bảo bằng chính hàng

hóa liên quan và do đó rủi ro thấp hơn so với các khoản cho vay trực tiếp. Việc phát

hành thư tín dụng và các hợp đồng bảo lãnh tài chính được thực hiện theo các quy

trình đánh giá và phê duyệt tín dụng như đối với các khoản cho vay và tạm ứng cho

khách hàng trừ khi khách hàng ký quỹ 100% cho các cam kết có liên quan.

4.3.3 Tổng mức tối đa có rủi ro tín dụng chưa tính đến tài sản thế chấp hoặc các

biện pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng.

Tổng mức tối đa

31.12.2011 31.12.2010

Triệu đồng Triệu đồng

Rủi ro tín dụng liên quan đến các tài sản nội bảng

Tiền gửi tại các tổ chức tín dụng khác và cho vay các tổ

chức tín dụng khác 81.835.412 34.159.584

Cho vay khách hàng 101.897.633 86.647.964

Các công cụ tài chính phái sinh 1.016.447 78.172

Chứng khoán đầu tư

- Chứng khoán nợ - sẵn sàng để bán 269.036 1.912.176

- Chứng khoán nợ - giữ đến ngày đáo hạn 25.795.128 46.169.161

Tài sản tài chính khác 47.320.427 14.463.761

Rủi ro tín dụng liên quan đến các tài sản ngoại bảng

Nợ tiềm tàng và các cam kết tín dụng 5.961.594 4.062.887

Bảng 11

(Trích từ BCTC Năm 2011 - Ngân Hàng Á Châu)



31.12.2011

Các khoản

cho vay và

ứng trước

khách hàng

(*)

Tiền gửi

tại các tổ

chức tín

dụng và

cho vay

các tổ chức

tín dụng

khác

Các công

cụ tài

chính phái

sinh

Chứng

khoán đầu

tư

Tài sản tài

chính khác

Triệu đồng Triệu đồng Triệu đồng Triệu đồng Triệu đồng

Nợ đủ tiêu chuẩn và

không phải lập dự

phòng cụ thể

99.704.397 81.644.712 1.016.447 25.838.314 47.320.427

Nợ không đủ tiêu

chuẩn nhưng không

phải lập dự phòng cụ

thể

230.020 190.700 - 225.850 -

Các khoản phải lập dự

phòng cụ thể 1.963.216 - - - -

Giá trị gộp 101.897.633 81.835.412 1.016.447 26.064.164 47.320.427

Trừ: Dự phòng rủi ro (967.760) (9.639) - - -

Giá trị ròng 100.929.873 81.825.773 1.016.447 26.064.164 47.320.427

Dự phòng rủi ro

Dự phòng cụ thể (224.399) - - - -

Dự phòng chung (743.361) (9.639) - - -

(967.760) (9.639) - - -

Bảng 12

(Trích từ BCTC Năm 2011 - Ngân Hàng Á Châu)

Chương 5 - Giảm thiểu rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II.


Chương 5. Giảm thiểu rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II.

Các quy định giảm thiểu rủi ro tín dụng giống nhau với mọi cách tiếp cận và bao

gồm một số lựa chọn. Các công cụ giảm thiểu rủi ro tín dụng được gọi là CRM theo

thuật ngữ Basel II. CRM nói về những đặc điểm của từng giao dịch có thể làm giảm

rủi ro tín dụng của giao dịch đó.

Những đảm bảo hợp lệ bao gồm:

Thế chấp hợp lệ: tiền mặt, cổ phiếu

Đảm bảo của bên thứ ba

Phái sinh tín dụng

Các cách tiếp cận khác nhau:

Tiêu chuẩn: trọng số rủi ro tiêu chuẩn

Cơ sở: tỷ lệ phục hồi tiêu chuẩn là 55% với nợ cao cấp và 25% với nợ cấp thấp

Cao cấp: tỷ lệ hồi phục được ngân hàng quyết định

Các quy định áp đặt những tiêu chuẩn hoạt động tối thiểu bởi vì quản lý yếu kém

những rủi ro hoạt động bao gồm rủi ro pháp lý có thể làm giảm độ tin cậy của những

công cụ giảm rủi ro đó. Để việc giảm thiểu rủi ro được công nhận cần phải đáp ứng

một số tiêu chuẩn: giao dịch phải được ghi chép đầy đủ, các đảm bảo và phái sinh tín

dụng phải mang tính ràng buộc và có thể thi hành pháp lý. Hơn nữa, các ngân hàng

phải nắm giữ tài sản để đối phó với những rủi ro do sự chênh lệch giữa phòng hộ rủi

ro tín dụng và nguy cơ tương ứng. Đó có thể là chênh lệch trong giá trị, kỳ hạn hay

tiền tệ giữa nguy cơ và công cụ phòng hộ.

5.1 Giảm rủi ro tín dụng: đảm bảo và phái sinh tín dụng.

Để một ngân hàng có thể được cứu trợ bằng phái sinh tín dụng hay đảm bảo,

phòng hộ tín dụng phải trực tiếp, rõ ràng, không thể hủy bỏ và vô điều kiện.

Cách tiếp cận thay thế trong Hiệp Ước 1988 áp dụng với đảm bảo và phái sinh tín

dụng nhưng có một sàn vốn . Nếu công nhận hoàn toàn khả năng thưc thi của đảm

bảo, cách tiếp cận này thay thế rủi ro của người đi vay bằng thay thế của người đảm

bảo.

Hiệp Ước mới công nhận rằng các ngân hàng chỉ chịu thua lỗ trong các giao dịch

được đảm bảo khi cả người đi vay và người đảm bảo đều vỡ nợ. Cách tiếp cận “vỡ nợ

kép” này làm giảm rủi ro tín dụng nếu sự tương quan giữa xác suất vỡ nợ của người

mang nợ và người đảm bảo là thấp.

5.2 Giảm rủi ro tín dụng: xử lý thế chấp.

Những quy định CRM đối với thế chấp phức tạp hơn đối với đảm bảo bên thứ ba

bởi vì một nguy cơ được chia thành phần có thế chấp và phần còn lại. Hơn nữa, cự

phân tách này phụ thuộc vào “haircuts” để đo lường số lượng được thế chấp quá cao.



Phép tính haircuts bị chi phối bởi một số quy tắc. Cuối cùng, trọng số rủi ro và LGD

cho phần có thế chấp khác với cho phần không có thế chấp.

Sau đây là những nguyên tắc chung cho thế chấp CRM

Hội đồng đã áp dụng một định nghĩa thế chấp hợp lệ rộng hơn so với Hiệp Ước

năm 1988 trong cách tiếp cận tiêu chuẩn của Basel II. Ngân hàng có thể công nhận

những tài sản sau là thế chấp:

Tiền mặt.

Những cổ phiếu nợ nhất định được phát hành bởi quốc gia, những tổ chức

trong khu vực công, ngân hàng, công ty chứng khoán và doanh nghiệp.

Những cổ phiếu nhất định được trao đổi trên các sàn được công nhận.

Những cổ phần trong quỹ tương hỗ.

Vàng.

Có một sàn vốn ký hiệu là , bởi vì giao dịch có thế chấp không bao giờ không

có rủi ro. Giá trị thông thường của là 0,15.

Basel II công nhận thế chấp chỉ nếu giá trị của nó không phụ thuộc vào uy tín tín

dụng của đối tượng. “Chất lượng tín dụng của người đi vay và giá trị của vật thế

chấp không thể có tương quan dương.”. Ví dụ: cổ phiếu phát hành bởi chính người

đi vay sẽ tạo ra rất ít sự bảo hộ và không hợp lệ.

Trong vay mượn cổ phiếu, người cho vay tiền mặt nắm giữ cổ phiếu làm thế chấp,

giá trị của cổ phiếu có thể làm giảm xuống dưới khoản tiền cho vay ngay cả nếu bao

đầu, giao dịch có thế chấp quá cao.

Những luật giám sát cho phép bù trừ nguy cơ với giá trị vật thế chấp, chịu chi

phối bởi haircuts. Haircuts là phần trăm giá trị do những thay đổi thời gian của nguy

cơ và thế chấp và do chênh lệch kỳ hạn và tiền tệ giữa nguy cơ và thế chấp. Có hai

loại haircuts: haircuts giám sát tiêu chuẩn và những ước lượng của các ngân hàng về

độ biến động của vật thế chấp.

Như một quy luật chung, phần được đảm bảo bởi giá trị điều chỉnh theo haircut

của vật thế chấp có trọng số rủi ro ứng với công cụ thế chấp. Trọng số rủi ro này có

sàn 20% trừ trong một số trường hợp nhất định, ví dụ khi thế chấp là tiền mặt hay khi

nó là khoản vay của một quốc gia hay cổ phiếu PSE (tổ chức khu vực công), khi đó

trọng số rủi ro là 0%.

Phần còn lại của khoản nợ không có đảm bảo và được chỉ định trọng số rủi ro của

đối tượng đó. Khi có nhiều thế chấp, nguy cơ được chia thành nhiều phần, mỗi phần

được chỉ định một loại CRM.

Giảm thiểu rủi ro tín dụng bị điều phối bởi hai cách tiếp cận: “đơn giản” và “toàn

diện”. Theo cách tiếp cận đơn giản, ngân hàng thay thế trọng số rủi ro của vật thế chấp

bằng trong số rủi ro của đối tượng, đối với phần có thế chấp của nguy cơ (với sàn

20%). Điều này tương tự như Hiệp Ước 1988.



Cách tiếp cận toàn diện cho phét bù trừ nguy cơ bằng thế chấp. Các ngân hàng có

thể giảm nguy cơ bằng giá trị của thế chấp. Họ có thể dùng một trong hai cách tiếp

cận trên trong sổ ngân hàng, những sổ giao dịch thì chỉ dùng cách tiếp cận toàn diện.

Thế chấp một phần cũng được công nhận. Chỉ có cách tiếp cận toàn diện cho phép

chênh lệch lỳ hạn giữa nguy cơ cơ sở và vật thế chấp.

Để đảm bảo độ thận trọng, các quy định cực đại hóa chênh lệch giữa giá trị nguy

cơ và giá trị thế chấp để đề phòng những biến động thị trường tiêu cực, sử dụng nhiều

haircuts kết hợp ứng với những thay đổi giá trị có thể xảy ra.

Giá trị của một cổ phiếu tùy vào độ biến động thị trường, độ nhạy với các biến

động thị trường và độ dài của khoảng thời gian trước khi vật thế chấp có thể được điều

chỉnh. Basel II đòi hỏi các giá trị phải được điều chỉnh theo độ biến động thông qua

haircuts.

Sử dụng haircut, các ngân hàng phải điều chỉnh cả lượng nguy cơ lẫn giá trị của

vật thế chấp phòng hộ cho những giao động giá trị tương lai của cả hai. Trừ với tiền

mặt, lượng tiền điều chỉnh theo độ biến động sẽ cao hơn nguy cơ và với vật tín dụng,

nó sẽ thấp hơn. Những haircuts bổ sung là cần thiết để đề phòng rủi ro còn lại từ

chênh lệch tiền tệ và kỳ hạn giữa vật thế chấp và nguy cơ. Độ chênh lệch dương giữa

nguy cơ và giá trị thế chấp điều chỉnh theo độ biến động được chỉ định trọng số rủi ro

của đối tác.

Công thức chung để tính nguy cơ thực mang trọng số rủi ro của bên đối tác là:

* max{0,[ (1 ) (1 )]}e c fxE E H C H H

Với *E : giá trị nguy cơ sau khi giảm thiểu rủi ro.

E : giá trị hiện tại của nguy cơ.

eH : haircut thích hợp với nguy cơ.

C : giá trị hiện tại của khoản thế chấp đã nhận.

cH : haircut phù hợp với vật thế chấp.

fxH : haircut phù hợp với chênh lệch tiền tệ giữa vật thế chấp và nguy cơ.

Công thức trên có thể được viết là:

* max{0,[( ) ]}e c fxE E C EH CH CH

Công thức cho thấy nguy cơ phải chịu chi phí vốn là độ chênh lệch giữa giá trị

nguy cơ và giá trị thế chấp. Một phần bổ sung sẽ áp dụng với giá trị thế chấp. Phần bổ

sung tổng hợp những haircut khác nhau. Nó giả định là giá trị nguy cơ sẽ tăng cùng

một lượng với haircut và giá trị thế chấp có thể giảm cùng lượng với haircut. Hệ quả

kết hợp là cực đại hóa khoảng cách giữa giá trị nguy cơ và vật thế chấp.



Các ngân hàng phải tiếp tục tính EAD3 mà không tính tới vật thế chấp trừ khi

được chỉ định khác. Do đó, nguy cơ luôn được ghi chép đầy đủ trong hệ thống và

không được phép chỉ lưu lại nguy cơ thực sau khi tính tới vật thế chấp.

5.3 Thế chấp: tính toán haircut.

Thế chấp chịu ảnh hưởng bởi một yêu cầu tăng đặt cọc - nghĩa vụ phải tăng thêm

vật thế chấp khi nó thấp hơn yêu cầu. Sự thay đổi trong giá trị vật thế chấp tùy thuộc

vào thời gian vật thế chấp được cho phép dao động trước khi có lệnh tăng đặt cọc.

Những người giám sát cho phép ngân hàng tính toán haircut sử dụng ước lượng

độ biến động giá thị trường và tỷ giá của họ.

Haircut là độ chênh lệch giữa giá trị hiện tại của nguy cơ và cận dưới của vật thế

chấp. Cận dưới được xác lập bởi mức độ tin cậy 99%. Nói cách khác, xác suất giá trị

thế chấp thấp hơn cận dưới này là ít hơn 1%. Theo định nghĩa VaR và một số giả định

đơn giản, độ lệch từ giá trị hiện tại xuống cận dưới là một bối số của độ biến động. Độ

biến động cao hơn trong những khoảng thời gian dài hơn. Nếu độ biến động hằng

ngày là 1 thì độ biến động cho t ngày sẽ là 1 t . Nếu haircut là bội số của độ biến

động, chúng cũng sẽ tuân theo quy tắc căn bậc hai thời gian.

3 - EAD: Nguy cơ khi vỡ nợ đo lường lượng tiền tối đa có thể bị mất khi vỡ nợ.

Chương 6 - Kiến nghị một số giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng tại các

NHTM Việt Nam nói chung và Ngân Hàng Á Châu nói riêng.


Chương 6. Kiến nghị một số giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng tại các


Trước khi kiến nghị những giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng tại các

NHTM Việt Nam, ta cần nhìn lại quy trình tín dụng chung tại các Ngân hàng.

QTTD sẽ bao gồm các bước như sau:

Hướng dẫn khách hàng và tiếp nhận hồ sơ.

Thẩm định tín dụng.

Ra quyết định tín dụng.

Thực hiện thủ tục ký hợp đồng tín dụng.

Tổ chức giải ngân.

, , , Kiểm tra, thu nợ, tất toán và xử lý

Bước 2 và 3 là hai bước cực kỳ quan trọng. Tại sao các khách hàng, doanh nghiệp

lại không thể trả được nợ cho Ngân hàng ? Tại sao số lượng nợ xấu lại tăng lên mỗi

quý, mỗi năm với số gia cao như vậy ? “Nguyên nhân chính cũng là do quy trình

thẩm định có vấn đề.”

Đơn giản chỉ cần suy nghĩ như thế này, nếu các bộ phận thẩm định và ra quyết

định chỉ do một bộ phận nắm giữ thì khi đó sẽ mất tính khách quan và còn dễ dàng

mắc phải rủi ro nếu nhân viên trong các bộ phận này “thiếu đạo đức nghề nghiệp”.

Đó là điều cực kỳ quan trọng.

Vậy nên kiến nghị các Ngân hàng thương mại Việt Nam nên tách biệt các bộ phận

tiếp nhận, thẩm định và ra quyết định thành các phòng ban khác nhau. Bên cạnh đó

tuyển dụng thật kỹ càng các nhân viên trong các bộ phận này. Điều này có thể tốn

thêm một lượng chi phí nhưng bù lại giảm thiểu rủi ro rất nhiều. Vấn đề này tưởng

chừng như đơn giản nhưng nó lại làm nhiều vị CFO của các Ngân hàng đau đầu vì

những việc này. Thêm vào đó vấn đề bức xúc hiện nay là việc nhận vào làm với lý do

quen biết đã làm mất đi tính khách quan khi tuyển dụng. Và dường dư hầu hết tất cả

các doanh nghiệp bao gồm cả Ngân hàng tại Việt Nam đang gặp phải điều này.

Kết hợp với những kết quả đã được ghi nhận từ những bài báo cáo, bài luận văn

cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ về những vấn đề quản trị rủi ro danh mục cho vay, chấm điểm

khách hàng để đưa ra một vài kiến nghị cho các nhà quản lý hiện nay là “Hãy sử dụng

các phần mềm, các mô hình một cách đúng đắn, đừng lạm dụng và tin vào nó hoàn

toàn.” Dù sao đi nữa nó vẫn chỉ là công cụ dự báo, cho chúng ta cái nhìn toàn cảnh

những vấn đề về rủi ro tín dụng nói riêng và các vấn đề kinh tế nan giải hiện nay nói

chung.

Bên cạnh đó, bộ phận kiểm tra trong suốt quá trình giải ngân và thu nợ cũng cần

phải được xem trọng. Không những phải cần một lượng nhân viên đầy tính trách

nhiệm, có đạo đức nghề nghiệp mà còn phải là những người biết chịu tránh nhiệm

trước những gì mình đã làm.

Chương 6 - Kiến nghị một số giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng tại các



Một kiến nghị có chút ngoài lề nhưng có thể sẽ giúp cho các nhà lãnh đạo Ngân

hàng tránh tình trạng nhân viên do chạy theo cái lợi trước mắt của bản thân mà ảnh

hưởng xấu đến toàn thể công ty. Đó là hãy đưa ra các mức thưởng cho các nhân viên ở

các bộ phân phân tích, ra quyết định … nếu có một quá trình làm việc hiệu quả giúp

cho Ngân hàng tránh được tình trạng vỡ nợ của khách hàng.

“Chất lượng tín dụng của người đi vay và giá trị của vật thế chấp không thể có

tương quan dương.” - Trích một khía cạnh trong Hiệp Ước Basel II.

Hầu hết các nhân viên tín dụng tại các Ngân hàng ở Việt Nam hiện nay quan điểm

rằng những người có uy tín trong những khoản vay trước kia hoặc sử dụng uy tín trên

thương trường của họ có thể sẽ không cần thế chấp tài sản đảm bảo hoặc chỉ thế chấp

một phần nhỏ trong giá trị khoản vay. Điều nay cực kỳ nguy hiểm nếu giả sử đồng

loạt các người đi vay tín chấp vỡ nợ hàng loạt. Lúc đó các Ngân hàng sẽ không thể

nào điều tiết được thị trường cũng như đảm bảo an toàn cho chính bản thân Ngân

hàng. Vậy nên một lần nữa kiến nghị các nhà quản trị, quản lý rủi ro, các nhân viên

phân tích tín dụng và những người có liên quan nên nhìn nhận đúng vấn đề và liên tục

cập nhật những tin tức, tình hình tài chính cũng như những quan điểm mới, những

nhận định khách quan từ các nhà nghiên cứu trên thế giới.

Chương 7 - Kết luận.


Chương 7. Kết luận.

Bài luận này đưa ra nhiều vấn đề nan giải hiện nay, để quản trị rủi ro một cách

tổng quát không phải đơn giản. Với quy mô số liệu nhỏ cùng với khả năng có hạn nên

chỉ phân tích được một phần nhỏ trong tổng thể rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Á Châu.

Bên cạnh đó những dữ liệu mang tính nội bộ rất khó để thu thập được cho nên bài

phân tích này chỉ mở ra những hướng phân tích, tiếp cận những vấn đề cho những nhà

quản trị, quản lý rủi ro. Những nhà kinh tế này nên sử dụng kết hợp nhiều phương

pháp từ thống kê mô tả, hồi quy đơn giản cho đến các phương pháp tân tiến hơn như

VaR, CVaR hay các mô hình Notron Network để phân tích và có một cái nhìn tổng

quan nhất về các yếu tố rủi ro tác động đến mảng tín dụng của Ngân hàng nói riêng và

các ngành kinh tế nói chung.

Hạn chế lớn nhất trong bài luận này là những con số tính toán được sẽ khó có thể

làm các nhà quản trị, các nhà kinh tế sử dụng số liệu đó mà những con số này chỉ có

thể dùng để tham khảo.

Dùng để dự báo những con số có thể “xuất hiện” trong tương lai thì bất kỳ

phương pháp nào, phương tiện nào đi chăng nữa đều không thể chắc chắn được. Nó

chỉ cho chúng ta một ngưỡng có thể chấp nhận được.

Trong khi vấn đề đáng quan tâm hiện nay là mức nợ xấu của Ngân hàng sẽ là con

số nào, và điều này phụ thuộc rất lớn tới khả năng trả nợ của khách hàng. Vì vậy một

lần nữa, kiến nghị các Ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay nên tách biệt một bộ

phận kiểm định khách hàng riêng, có thể thường xuyên tốn một lượng chi phí để thuê

các công ty phân tích tài chính độc lập để kiểm định khách hàng, doanh nghiệp muốn

được vay tín dụng tại Ngân hàng. Thêm vào đó hãy chọn lựa thật kỹ những người ở

những vị trí phân tích này bởi vì đây là điểm mấu chốt, lý do chính mà nợ xấu tăng lên

khi rủi ro xảy ra khách hàng, doanh nghiệp không thể trả được khoản vay lúc đầu của

mình.


---------------

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phần 1: Tài liệu Tiếng Việt

1. Th.S Lê Đức Thọ (2011), Lý thuyết cực trị và ứng dụng trong đo lường rủi ro

tài chính.

2. Nhóm Tác Giả: Huỳnh Thanh Điền, Trần Nguyễn Nguyên Trinh, Trần Thị Bảo

Lộc (2012), Ứng dụng mô hình Value At Risk vào quản trị rủi ro tín dụng cho

hệ thống ngân hàng thương mại ở Việt Nam.

3. Trần Mạnh Hà (2010), “ Ứng dụng Value at Risk trong việc cảnh báo và giám

sát rủi ro tín dụng đối với hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam “, khoa

Ngân Hàng - Học Viện Ngân Hàng.

4. Th.S Trần Gia Tùng (2009), Giáo trình: Lý thuyết Xác suất và Thống kê toán

học.

5. PGS. TS. Trầm Thị Xuân Hương, ThS. Hoàng Thị Minh Ngọc (2012), Giáo

trình Nghiệp vụ Ngân Hàng Thương Mại.

6. Nhóm dịch giả: Trần Hoàng Ngân, Đinh Thế Hiển, Nguyễn Thanh Huyền

(2012), Quản trị rủi ro trong Ngân Hàng.

Phần 2: Tài liệu Tiếng Anh

1. Acerbi, Nordio, Sirtori (2001), Expected Shortfall as a Tool for Financial Risk

Management, AbaxBank - Working Paper.

2. Joel Bessis (2002), Risk Management in Banking, 2nd Edition.

3. Paul Wilmott (2007), Introduces Quantitative Finance 2nd Edition.

4. Jon Danielsson (2011), Financial Risk Forecasting.

5. Edited By Greg N. Gregoriou, The VAR Implementation Handbook.

Các website tham khảo

1. www.wikipedia.com.vn

2. www.thebanker.com

3. www.acb.com.vn, vneconomy.vn, cafef.vn và một vài website tương tự.

Khóa Luận Tốt Nghiệp - Bản Chính Thức - Phân Tích Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân...

Economy & Finance

Transcript of Khóa Luận Tốt Nghiệp - Bản Chính Thức - Phân Tích Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân...