Karadul_Bulmacalari

8/14/2019 Karadul_Bulmacalari

1/159


2/159

1990, Isaac AsimovKesim Telif Haklar Ajans

aracl ile Trkiye'deki yayn hakk:1998, nklp Kitabevi Yayn

Sanayi ve Tic. A..

Bu kitabn her trlyayn haklar Fikir ve SanatEserleri Yasas gereince

nklp Kitabevi Yayn Sanayi veTicaret A..'ye aittir.

Dizgi:Giriim

Dzelti:

Murat Varl

Kapak:Cem Gnbek

Bask:Teknografik

Matbaaclar Sit. No.: 38Baclar- stanbul

ISBN 975-10-1391-798-34-Y-0051-0238

98 99 00 01 02 03 9 8 7 6 5 4 3 2 1

NKILPKitabevi Yayn San. ve Tic. A..

Ankara Cad. No.: 95Sirkeci 34410 STANBUL

Tel.: (0 212) 514 06 10 (Pbx)Fax:(0 212)514 06 12

Web sayfas

: http://www.inkilap.come-posta:[email protected]
http://www.inkilap.com/mailto:[email protected]:[email protected]://www.inkilap.com/


3/159

ISAAC ASIMOV

KARADUL

BULMACALARIPUZZLES OF THE BLACK WIDOWERS

eviren:

Suzan Mhladz

NKILP


4/159

Mario Gonzalo ve James Drake'e ilham kayna olan Linwood V. Carter (1930-88)ve John D. ("Doc") Clark'n (1907-88) ansna.


5/159

NDEKLER

GR ............................................................................................................................ 6

DRDNC SESTE ................................................................................................. 8ETSZLK GRECELDR.................................................................................... 20ANS PARASI........................................................................................................... 34L EYTAN......................................................................................................... 48SUYUN STNDE GNBATIMI ........................................................................... 61ADAM NEREDE?...................................................................................................... 74ESK ANTA............................................................................................................. 88SESSZ YER............................................................................................................. 100DRT YAPRAKLI YONCA ................................................................................... 112ZARF ........................................................................................................................ 124TANIK...................................................................................................................... 136

YEMEK TARF ...................................................................................................... 148


6/159

GR

lk Karadul hikyem "Agzl Kkrdama" 1971 ylnda yazlm ve Ocak 1972'deEllery Queen'in Gizemli Hikyeler Dergisi'nde yaynlanmt. Karadullar tek birhikye olarak yazmtm, ancak Ellery Queen'in iki yazarndan biri olan FredericDannay bunun ok gzel bir seri olacan belirtince ben de yazmaya devam ettim.Yazdm altm civarndaki Karadul hikyelerini on ikier hikyelik kitaplar olarakbeeninize sunduk. Karadul Bulmacalar ismindeki bu kitabm Karadul serisininbeinci kitab.

Ancak ilk Karadul hikyem ile altmncs arasnda on yedi yllk bir zamandilimi bulunduu iin, bu arada birok deiiklikler oldu. rnein geen on yedi ylzarfnda drt yl yalandm hissetmem iflah olmaz ktmserliimin biryansmasyd. Daha byk bir deiimse Fred Dannay'n 1982 ylndaki vefatyd; bu,

polisiye roman yazarl iin ok byk bir kayp oldu.Bu seriyi oluturan kulpte de baz deiiklikler oldu. Size serinin daha nceki

kitaplarnda, Karadullara ok benzeyen ve varln krk yldan daha fazla bir sredirsrdren Bodrum rmcekleri isminde gerek bir topluluktan sz etmitim. Aslndaen ufak bir utan duygusu hissetmeden Karadullar onlardan uyarlamtm.

O rmceklerden alt tanesini rasgele seip kendilerinden izin aldktan sonraKaradul yeleri olarak kullandm. Onlar sadece karakterlerimin fizikselgrnmlerine ve Emmanuel Rubin'in dik kafal, Thomas Trumbull'un asabiyeti,Geoffrey Avalon'un detaylar zerindeki bilgilii gibi zelliklerine model olarakaldm.

Karadullarn arkasnda bulunan gerek kiilerin listesi:Lester del Rey - Emmanuel Rubin

L. Sprague de Camp - Geoffrey Avalon

Don Bensen - Roger Halsted

Lin Carter - Mario Gonzalo

Gilbert Cant - Thomas Trumbull

John D. Clark - James Drake

Bodrum rmcekleri on yedi yl sonra bile varlklarn srdryor. Baz yeleri

deimi olsa bile kulp hl gcnden pek birey kaybetmedi. Doal olarak birkayal ye vefat ederken, baz adaylar yeni ye olarak kulbe dahil edildi.

ok sayg duyduum ve Karadullara model olarak kullandm kii ne yazk kigkyzndeki o sonsuz ziyafete arldlar. 1982'de vefat eden Gilbert Cant ve 1988ylnda aramzdan ayrlan Lin Carter ile John D. Clark' ok zlyoruz.

En azndan bir paralar Karadullar iinde yaamaya devam ediyor ve ben yal bedenim iin bir megale peinde kotuum srece de yaamaya devam edecekler.


7/159

Hi biri yalanmayacak, hastalanmayacak, ya da yataa dmeyecek. Karadulhikyeleri iinde zaman varolmad iin bulmacalar sonsuza kadar varlklarnsrdrecek.

Henry iin hi kimseyi model olarak almadm bir kez daha yinelemekistiyorum. Onu ben yarattm (Geri birka kii onu RG. Wodehouse'n "jeeves"inden

esinlenip esinlenmediimi merak edip bunu bana sordu. Kimbilir, belki bir PGWhayran olduum iin ondan esinlenmi olabilirim.) Henry de yalanmayacak veiiniz rahat olsun, ben yaadm srece nne gelen her bulmacay baarylazmeye devam edecek.


8/159

DRDNC SESTE

"Seste szckler" dedi, Nicholas Brant. Kendisi o ay Thomas Trumbull'unevsahipliini stlendii geleneksel Karadullar yemeinin konuuydu. Olduka uzun boylu ve gen grnen yana kyasla gzlerinin altndaki torbacklar oldukabelirgindi. Uzun ince yznde hi kl yoktu ve kahverengi salarna da henz hi akdmemiti. "Seste szckler" diye tekrar etti.

"Ne?" Mario Gonzalo hibirey anlamamt.

"Ayn telaffuza sahip szcklerden sz ediyorum. Onlara dilbilgisinde sestedenir."

"yle mi?" dedi, Gonzalo. "Peki nasl yazlyor?"

Brant, harf harf tekrarlad.

Emmanuel Rubin kaln gzlklerinin ardndan, Brant'a bayku gibi bir bak att."Mario'nun kusuruna bakmayn Bay Brant, elbet bir gn dilimizi renecek."

Gonzalo, ceketinin kollarndaki toz zerreciklerini silkeledi. "Mannykskanlndan byle konuuyor. Bir kelime oyunu kefetmemi hl iinesindiremedi. Kelimeleri bilmesine ramen, beyninde hibir yaratclk kvlcmolumad iin kahroluyor."

"Bay Rubin'in yaratclna herhangi bir sz syleyemezsiniz," dedi Brant. "Bazkitaplarn okudum."

"O zaman ne sylesem bo," dedi Gonzalo. "Her neyse, oyunumun adna, ayn

telaffuz yerine, seste demeyi kabul ediyorum. Oyunun amac bir durumu ayntelaffuza sahip iki kelimeyle aklayacak bir olay tarif etmek. Size bir rnek vereyim:Eer gkyz masmavi ise, kra gidip piknik yapmaya karar vermek kolay olur. Eer bardaktan boanrcasna yamur yayorsa, piknie gitmemeye karar vermekkolaydr. Peki, ama ya gkyz paral bulutlu ise, baz yerler havann gzelleeceiintiban verirken, baz yerlerde yamur bulutlar grdnz iin piknie gidipgitmeme konusunda kararszsanz, buna ne dersiniz?"

"Aptalca bir hikye," dedi Trumbull. Dalga getii her halinden belli oluyordu.

"Oh, yapma. Oyuna bir ans tan," dedi Gonzalo. "Yant, seste iki kelimeolacak." Uzun sren sessizlii yine Gonzalo bozdu. "Yant, belirsiz hava (Whether

weather) olur. Hava belirsiz olduu iin, piknie gidip gitmeme konusunda karars

zkalrsnz. Belirsiz hava. Hl anlamadnz m?"

James Drake sigarasn kl tablasna bastrd. "Anladk anlamasna da, naslgeitireceiz diye dnyoruz."

Roger Halsted her zamanki ses tonuyla sze girdi. "Sen ona bakma Mario, asl ndagzel bir kelime oyunu, ancak pek fazla seenek kacan sanmyorum."


9/159

Geoffrey Avalon, bir doksanlk boyunun avantajn kullanarak herkesi tepedenszyordu. "Aslnda sandndan ok daha fazla var. Farz edelim gzel havalardaneeli ve kt havalarda mutsuz olan idi edilmi bir koa sahibiz. Hava belirsizolunca bu koun nasl bir ruh halinde olduunu merak edebilirsiniz. O zaman buhava, 'Belirsiz, idi edilmi ko havas' olur. (Whether wether weather)

Herkes ayn anda konutu. "Ne?"Avalon her zamanki tavryla aklad. "lk szck, yle ya da byle veya belirsiz

anlamna gelen, w-h-e-t-h-e-r, sonuncu kelime meterolojik hava anlamna gelen, w-e-a-t-h-e-r, ortadaki kelime ise, idi edilmi ko anlamna gelen, w-e-t-h-e-r. Eerinanmyorsanz szle bakn."

"Gerek yok," dedi Rubin. "Doru sylyor."

"Tekrar ediyorum," diye homurdand, Trumbull. "Bu aptalca bir oyun."

"Aslnda sadece oyun saylmaz," dedi Brant. "Avukatlar dilin yaratt bu tipilgin durumlar sk sk yaarlar. Ve, seste szckler bazen sorun yaratabilir."

Karadullar'n vazgeilmez garsonu Henry'nin nazik sesi duyulunca, herkes sustu.

"Beyler" dedi. "Byle bir scak sohbeti blmek istemezdim, ancak yemek servisehazr."

Ttslenmi alabalk servisi yaplrken, Gonzalo sze girdi. "Bir tane daha buldum. Birisi btn rakamlar kada yazm ve bir tanesi hari hepsinin zerineinsan suratlar yerletirmi. Onu izleyen bir ocuk, bu insan suratlarm ok beenmi,ama yaplmam olan rakama da surat izmesini istemi. ocuk ne der?"

Alabalnn zerine, Henry'nin zel turp sosundan sren, Halsted yantlad."Bunu ikiye de yap, der. (Do that to two, too)"

Gonzalo bu doru yant karsnda bozulmutu. "Yoksa daha nce duymumuydun?"

"Hayr," dedi Halsted. "Ancak, bunun matematiksel bir soru olduunu unutma.Hi kimse, 'Two' zerinde tretilmi esprilere yant vermeden ortaokulda matematikhocal yapamaz."

Gonzalo kalarn att. "Aklnca komiklik yapyorsun, yle deil mi Roger?"

"Kim? Ben mi?"

Trumbull araya girdi. "Ev sahibi olarak konuyu artk deitirmeyi neriyorum."

Kimse onu dikkate almad. "Seste szckler genelde dil tarihinde meydana gelen

baz kazalardan tremitir," dedi Avalon. "rnein, gece anlamna gelen, 'Night',Almanca 'Nacht' kelimesinden tremitir. Ancak, valye anlamnda kullanlan veayn ekilde telaffuz edilen, 'Knight', Almanca Knecht kelimesine dayanr.ngilizce'de sesli harfler deiip, 'kn' sylenirken, bataki 'K' harfi sylenmedii iiniki kelime farkl yazlyor olsa da aynekilde telaffuz ediliyor."

"Aslnda kkeni olduu kelimede K harfi de telaffuza katlyor," dedi Rubin."ngilizce tarafndan daha yeterince sindirilememi baz kelimeler de var. Yahudi birarkadam, ok iyi huylu, Musevi olmayan bir gen bayanla evlenmiti. Gen gelin,


10/159

kocasn mutlu etmek iin alverie km ve onun yresine zg baz yiyecekleralmt. Neler aldn anlatrken 'Bir de sana "nish" (argoda mnasip yer) aldmdeyince arkadam kahkahalara boulmu ve kadn akn akn kocasnabakakalmt."

"Birey anlamadm," dedi Drake.

Rubin fkesini iine atarak ksaca aklad. "Knish" demek istemiti ancak buszckte bataki K zellikle vurgulanr (Ke-ni), Yahudilerin geleneksel patatesli yada kymal hamur iine denir. Bunu bilmeyen New Yorkluyum demesin."

Trumbull derin bir i ekti, "Madem ki bu konuyu kapatmayacaksnz, bir soru da ben soraym. Bana birbirleriyle seste olan drt kelime syleyebilir misiniz? Hepsifarkl yazl p, farkl anlam tayacak ancak telaffuzlar ayn olacak. Size dnmekiin be dakika sre veriyorum, bu sre boyunca biraz enenizi kapatn da yemeinkeyfini kartalm."

Be dakika boyunca krlan stakoz kabuu sesleri oday doldurdu ve nihayetTrumbull konutu, "Size kelimelerden birini syleyeceim. 'Right' solun zttanlamna gelen 'sa' demektir. Dier ne?"

Halsted stakozun kskalar ile cebelleiyordu. "Yazmak anlamna gelen 'write've dinsel ayin anlamnda 'rite' var ancak bir drdncs olduunu sanmyorum."

"Evet var" dedi Avalon. "Bir de imal eden, reten anlamna gelen 'wright' var."

"Ama o artk kullanlmayan bir szck" diye kar kt Gonzalo.

"Hi olur mu? Tiyatro oyunu yazan, yani reten kiilere hl 'playwright'diyoruz."

Brant sze girdi, "Arkadam Tom, 'right' kelimesini sa yn olarak kullandancak ayn kelime hem doru, hem de dik anlamna da geliyor. Bunlar beinci vealtnc sesteler olarak grebilir miyiz?"

"Hayr," dedi Gonzalo, "Kelimelerin seste olmas iin yazmlarnn farkl olmasgerekir, en azndan benim oyunumun kural bu."

Avalon sze girdi, "Bu her zaman geerli deil, Mario. ki szck ayn ekildeyazlsa bile, eer farkl etimolojik kkenden geliyorsa seste saylr. rnein 'bear'hem ay, hem de tamak, dayanmak anlamna gelse de farkl kkenlerden geldikleriiin seste saylrlar, buna nc seste olarak plak anlamna gelen 'bare'szcn de ekleyebiliriz. Ancak 'right hand (sa el), right answer' (doru yant) ve'right angle' (dik a) szcklerinde 'right' kelimesi farkl anlamlar tasa bilekkenleri tek bir kelimeye dayand iin seste saylmazlar."

On be dakika kadar sonra Trumbull konumay kesme vaktinin geldiinidnerek, ka ile su kadehini tngrdatnca herkes sustu.

"Hibir Karadul yemeinde sohbeti sona erdirmek iin bu kadar istekliolmamtm" dedi. "Eer yemein evsahibi olarak mutlak bir gce sahip olsaydmbunu balatt iin Mario'ya be dolar ceza verirdim."

"Sen de bize katldn, Tom" dedi Gonzalo.


11/159

"Srf konuyu ksa kesmek iin birka yorumda bulundum... artk bu konuyukapatalm." dedi Trumbull. "Konuum Nicholas Brant' artk tandnz saylr. Jeff,sen herkesten ok daha fazla sestelemi olmana ramen, konuu sktrma erefinisana veriyorum."

Avalon'un gr kalar atld "Sestelemi kelimesinin pek dilimize uyduunu

sanmyorum, Tom." Sonra konua dnd, "Bay Brant, varlnzn amacn naslaklyorsunuz?"

Brant muzr bir ifade ile glmsedi "Avukat olduum iin aslnda var olmay hakettiimi syleyemem. Belki de avukatlar hakkndaki u fkray duymusunuzdur.Tanr bir gn eytana ok kzm ve seni dava edeceim demi. eytan da onuyantlam; 'Nasl yapacaksn? Btn avukatlar bende!' Geri ben dava kazanmak iinyarg ve jri nnde her trl aklabanl yapabilen avukatlardan deilim. Geneldeofisimde oturup, belgelere yazlmas gereken eylerin doru olarak yazlpyazlmadn kontrol ediyorum."

Avalon sze girdi "Ben de bir avukat olduum iin ltfen bu soruyu kt niyetle

sorduumu dnmeyin. Hi yazdnz belgede bilinli olarak anlam kaymasyaptrmaya altnz m? Szcklerle oynayarak kar taraf keye sktrmayaaltnz oldu mu?"

"Doal olarak, yazdm belgelerin mvekkillerime mmkn olduunca genihareket sahas vermeye alrken, kar tarafn da elini kolunu balamak iinurarm. Ancak kar tarafn avukat da ayneyi kendi mvekkili yararna yapmayaalt iin genelde ortaya olduka tarafsz ve iki taraf da balayan belgelerkyor."

Avalon bir sre tereddt ettikten sonra, kafasna taklan soruyu sormaya kararverdi. "Yemekten nce sohbet ederken, seste kelimelerin bazen sorun yaratabildiim

sylemitiniz. Yoksa profesyonel yaam

n

zda kar

lat

n

z bir seste, beklenmediksorunlar yaamanza m neden oldu?"

Brant iki kolunu da havaya kaldrd. "Yo yo, hayr. yle birey olmad. O szlerisylerken kafamdan geenlerin u andaki konumuzla hibir ilgisi yok."

Avalon parman su kadehinin kenarnda dolatryordu. "Burada sorguyaekilmiyorsunuz, Bay Brant. Ortada tartlan herhangi belirli bir konu olmad gibi,hibirey ilgisiz olarak nitelendirilemez. Sorumu tekrar ediyorum."

Brant bir sre sessiz kaldktan sonra konutu, "Bu yirmi yl kadar nce olmu birolayd ve o zamandan beri arada srada aklma gelir. Bay Gonzalo'nun sesteszckler oyunu onu hatrlamama neden oldu, ama gerekten... nemli birey deil.

Herhangi bir hukuki sorun ya da yanl anlalma yaratm deil. Sadece birbulmaca... zlmesi imknsz olduu iin tartmaya bile demeyecek birey."

"Acaba gizli kalmas gereken bir olay m?" dedi Gonzalo. "nk eer yleyse..."

"Hibir gizli sakl yn yok," dedi Brant. "Ne gizli, ne de hassas bir konu. Oyzden ilgin de deil."

Gonzalo sze girdi, "zmsz her bulmaca ilgimizi eker, yle deil mi,Henry?"


12/159

Henry boalan brendi bardaklarn dolduruyordu, "En azndan zerinde tahminyrtlebilecek bir bulmaca olduu srece ilgimi eker. Bay Gonzalo."

"ey, bu durumda bence..."

Avalon, Gonzalo'nun szn kesti, "Mario, devam etmeme izin verir misinltfen... Bay Brant, acaba bize bu zmsz bulmacnzn detaylarn anlatabilirmisiniz? Bu tip konular hepimizin ilgisini eker."

"Hayal krklna urarsnz."

"Bu riski gze alyoruz."

"yleyse biraz o gnleri dnmeme izin verirseniz..."

Elini akana dayayp, uzun uzun dnrken, Henry her zamanki yerini ald vealt Karadul da ses karmadan bekledi.

Brant sze girdi. "nce Alfred Hunzinger'i anlataym. O fakir bir gmenailesinin oluydu ve kayda deer bir eitim almamt. Liseyi bile bitirmediinden

eminim. On drt yalar

nda al

maya balam

t

. Birinci Dnya Sava

'ndan ncekidnemde eitim bir hak olmad gibi ii snf iin ok gerekli bir ey olarak dagrlmyordu.

"Hunzinger sradan bir ii deildi. Olaanst zeki ve giriimci bir insand. Zekve eitim her zaman birlikte olamyor"

Rubin araya girdi. "Bu konuda haklsnz. Ben de birok niversite mezunu salaktandm."

"Hunzinger bunlarn tersiydi," dedi Brant. "O hi eitim almam, dhi bir iadamyd. Dokunduu her eyi paraya eviren sihirli bir denei vard sanki. Eliniatt herey verimli bir yatrma dnt iin ldnde arkasnda muhteem bir

imparatorluk brakt.""Ancak bu onun iin yeterli deildi. Eitim alamam olmann ezikliini hep

iinde hissettii iin evde almaya balad. Geri ii her zaman nce geldiindendzenli vakit ayramyordu. Nadiren kitap okumaya frsat bulduu iin kendinieitme konusunda pek yol alamamt. Onunla sohbet ettiinizde kyllk ve saflmgizlemekte pek baarl olmadn grebiliyordunuz."

"Anladm kadaryla onu ahsen tanyorsunuz," dedi Avalon.

"Pek saylmaz. ok yakn deildik. Birka i iin onun avukatlm stlendim vevasiyetini dzenledim. Eer bu iler hakkyla yapldnda birok karmak irketipaylatrmak gerekiyorsa ok fazla zaman alr ve ortaya uzun bir belge kar. Zaman

zaman bu belge deitirilmeli ya da sahibinin arzusuna gre eitli eklemeleryaplmal, deien vergi yasalar yznden baz maddelerin yazmlardeitirilmelidir. nann bana, neredeyse btn vaktimi bu ie adamtm ve saatlerceonunla toplant yapmak zorunda kalyordum. Ancak, aramzdaki iliki bununlasnrlyd. hayatn en ince detayna kadar renmi olmama ramen, insan olarakonu ancak yzeysel olarak tanyordum."

"Hi ocuu var myd?" diye sordu, Halsted.


13/159

"Evet, vard," dedi Brant. "ok ge evlendi. Eer yanl hatrlamyorsam krk ikiyandayd. Ei ondan ok daha genti ve ideal bir evlilikleri olmasa da baarlsaylrd. Herhangi bir boanma giriiminde bulunmadlar. Ve, bayan Hunzinger beyl kadar nce vefat etti. Drt ocuklar olmutu. olan ve bir kz. Kz, iyi birevlilik yapt ve hl hayatta. yi bir aile dzeni var ve herhangi bir sknt

ekmiyorlar. Mirasta ismi ok az geiyordu. Hunzinger baz

yat

r

mlar

n

dahahayatta iken onun zerine geirmiti.

"leri eit paraya blnp, olu arasnda paylatrlmt. Onlarn isimleriise Frank, Mark ve Luke idi."

"Ya srasna gre mi sylediniz?" diye sordu, Drake.

"Evet en byk olann kimliinde, B. Franklin Hunzinger yazyordu. Ortancaolann gerek ad, Mark David Hunzinger ve en kn ad da Luke LynnHunzinger idi. Doal olarak iini eit para olarak oullar arasnda pay etmesininilerde ok byk sorunlar douracan belirttim. Gelir eit olarak blnebilirdi,ancak ynetme gc ve karar verme yetkisi tek bir kiide olmalyd.

"Bu konuda ok srarlyd. Oullarn Roma dneminin ahlki idealleri ileyetitirdiini ve oullarnn babalarnn sznden ldkten sonra bile darkmayarak, bu birliktelii gtreceklerini iddia etti."

"Haddimi a p, oullarnn kendisi hayatta iken ideal bir kiiliksergileyebileceklerini ve onun ynetimi altndayken herhangi bir sorun kmasa bilelmnden sonra aralarnda rekabetin ba gsterebileceini vurguladm. Asla bylebirey olmaz, diye beni yantlad. Bir an iin acaba ok mu saf diye dnmtm. hayatnda bu kadar baarl olan ve dnyevi ilerde bu kadar gereki hareket edenbiri, ailesi sz konusu olunca bu kadar hayalci olabilir miydi?"

"Kznn ad neydi?" diye sordu Drake.

"Claudia Jane," dedi Brant. "Evlendikten sonraki soyadn u andahatrlamyorum. Niin sordunuz?"

"Sadece merak ettim. Onun da bu konuda ihtiraslar olabilirdi, yle deil mi?"

"Hi sanmyorum. En azndan i konular ile pek ilgili deildi. irketlerdenherhangi bir pay beklemediini ve istemediini aka ifade etmiti. Kocas kkl biraileden gelen, konumu ve serveti olduka iyi dzeyde olan bir adamd. Hayatndaistedii en son eyin bir spermarket ynetmek olduunu sk sk dile getirmiti."

"ey, bunu anlayabiliyorum,'' dedi Drake.

"tiraf etmeliyim ki, aile olduka uyumlu bir birliktelik sergiledi," dedi Brant.

"Oullar ile eitli zamanlarda grme frsat buldum. de, birbirlerini okseven, uyumlu ve babalarnn sznden kmayan zeki ocuklard. Bir gn, yaladamn sekseninci yagnnn kutlanaca bir parti iin davetiye aldm. O partideHunzinger, kalp krizi geirerek br dnyaya gt. Yllardr kalbi ile sorunlarolduu iin bu pek beklenmedik birey olmasa da, yagnne rastlamas byk birtalihsizlikti.


14/159

"Tabii partiye hemen son verildi. Onu bir kanepeye yatrp, doktor ardlar. Oarada oluan sessiz kargaada onun yanna varabildim. Size ok ters gelebilir, ama bunun grevim olduuna inanyordum. Hl olundan birini bakan olarakatamamt. Yazl bir belge hazrlamak iin ok ge olsa da syleyecei birey aileiinde kabul grebilirdi.

"Kafamdan neler getiini bilmeyen oullan doal olarak oradayd. Ufak birokgeiren anneleri hemen yatak odasna gtrlmt. Kimse o anda ne yaptnnfarknda deildi. Yal adamn kulana eildim ve 'Oullarnzdan hangisi bakanolarak atyorsunuz, Bay Hunzinger?' diye sordum.

"ok ge kalmtm. Gzleri kapal, nefesi dzensizdi. Acaba beni duydu mu diyemerak ederken, doktorun bize doru yaklatn grnce bunun son ansm olduunudnerek ona tekrar sordum. Bu sefer adam gzlerini krptrd ve sanki bireylersylemeye alrm gibi dudaklar oynad. Ancak tek bir szck duyabildim. Banasanki, 'To' diyormu gibi geldi. Baka hibir ey duyamadm. Bir saat kadardayanmasna ramen, bir daha tek bir kelime bile etmedi ve o yatrld kanepeninzerinde vefat etti... Hepsi bu kadar."

"Peki, ilerine ne oldu?" diye sordu Gonzalo.

"Hibir ey," dedi Brant. "Yal adam hakl kt. olan uyum iinde ileriynetiyor. Gerekten ei olmayan bir durum. Karar verilmesi gerektiinde hemen biraraya gelip tek bir kiiymi gibi davranyorlar. Gerekten inanlmaz birey. Eer budurum bulac olsayd, avukatlar alktan lrd."

"yleyse yal adamn ne dedii hibir nem arz etmiyor." dedi Gonzalo.

"Hem de hi. Yalnz bir sre iin ilgimi ekmiti. Acaba ne sylemeye almt?Tabii, koullarn ok zor olduunu anlamsnzdr."

"Elbette," dedi Drake. Bir taraftan da kk gri b

y

klar

ile oynuyordu. "Tek birszckle pek birey anlatlamaz."

"Bundan daha da kt," dedi Brant. "Hangi seste? 't-o' mu, t-o-o mu, yoksa t-w-omu, demiti? ngilizce'de tane 'tu' diye okunan szck vardr. lk 'tu', to olarakyazlr ve '-a' eki olarak kullanlr. kinci 'tu', too olarak yazlp, '-a da' eki anlamnagelir. nc 'tu' ise, two olarak yazlr ve iki anlamna gelir.

"Sonuta hangi 'tu'yu kullanm olduunu bilsem bile bir iime yaramazd."

"Tek bir kelime bile olmayabilir, Nick," dedi Trumbull. "Daha uzun birszcnn bir hecesini duymu olabilirsin."

"Olabilir," dedi Brant. "yle olmadn ispat edemem, ancak o zamanlar bunun

tek bir kelime olduuna inanyordum. Sanrm dudaklarn okumak iin ok byk biraba harcyordum ve bana, 'Bakanl bilmem kime ver' (headship to so-and so)derken, sadece 'to'yu duyduumu sanyorum. Tabii sonuta hibirey elde edememioldum. Yani dediim gibi bu zaten nemli deil. Olanlar ok iyi anlayor, ama yinede..."

Brant ban sallad. "Bir avukat olarak, her eyi en ince detayna kadarhazrlamken, byle bir belirsizliin olmas canm skmt. Hi kimseyi sememi


15/159

olsa bile, 'Hi kimseye brakmyorum' (Not to anyone) demi olsa bile, bu onun sonarzusu olacakt ve belgeleri arzu ettii ekilde dzenleyebileceksin. O yzden bir srebu olay zerinde dndm. imdi tekrar bunu kafama taktnza gre bir sre dahadnmeye devam edeceim... Sonuta varlacak bir nokta olmad iindndmle kalacam."

Masaya ken sessizlii Gonzalo bozdu. "En azndan seste szckler oyunuhakknda iyi bir hikye renmi olduk. Peki hangi sesteti?"

"Ne fark eder ki?" dedi Trumbull. " szckten hangisi olursa olsun, adamnsyledii eye herhangi bir anlam katmyor."

"Size sylemitim," dedi Brant. "Bu zm olmayan bir bulmaca. Ortadazmek iin yeterli bilgi yok."

"Onu zmek zorunda deiliz ki," dedi Halsted. Ortada bu bulmacannzlmesini zorunlu klan bir kriz yok. Tek yapmamz gereken, sizin dncelerinizirahatlatmak iin mantkl bir olaslk nermek. rnein, farzedelim, 'Two' (iki)demiti."

"Bu bize ne salyor?" diye sordu Avalon.

"O zaman 'iki numaral oluma verin' demi olabilir."

Brant ban sallad. "Duyduum, 'tu'nun, sylemeye alteyin ortasnda yeraldn dnyorum. Dudaklar 'tu' szcnden nce ve sonra da oynamt."

"Bunun birey ifade edeceini sanmyorum," dedi Rubin.

"Dudaklarnn kontrol altnda olduunu sanmyorum. Siz konumaya altndnrken, onun dudaklar sadece titriyor olabilirdi."

"Bu da durumu daha da zora sokuyor." dedi Brant.

"Bir saniye," dedi Halsted. "Benim dncem bu durumda bile bir ie yaryor.Kelime cmlenin ortasnda kullanlm olsa bile, 'Liderlik ikinci olumda' demiolabilir."

Trumbull homurdand. "Charlie Chan byle konuabilir. Ancak, Hunzinger'inoullarna numara ile hitap ettiini hi sanmyorum."

"Ben de yle konutuunu hi duymadm." dedi Brant.

"yleyse lm deinde iken niin yle konumu olabilir ki?" diye sorduTrumbull.

"Aklma birey geldi," dedi Rubin. "kinci olunun ad Mark, bu ayn zamanda

kinci Gospel'in yazarnn ad. nc olunun ad ise, nc Gospel'in yazar olanLuke. Bahse girerim, eer drdnc bir olu olsayd, ona John adn verirdi."

"Byle bir iddiaya girmenin ne anlam var ki?" dedi Gonzalo. "Bir sonucaulamas imkansz."

"yleyse ilk olunun ad niin Matthew deil?" diye sordu Avalon.

"Belki yal adam bunu ilk ocuu doduktan ok soma akl etti. Belki deMatthew adndan holanmyordu. Her neyse, eer szck Two ise ift anlaml bir


16/159

szck olurdu. Hem ikinci olunu, hem de kinci Gospel'i iaret eder, ve her ikidurumda da Mark' kastetmi olurdu." dedi Rubin.

Trumbull sze girdi. "ki szcnn Mark' iaret ettiini ne srebileceimizyzlerce neden olabilir. Ancak hepsi bir araya gelse bile sonuta Halsted'invarsaymamdan pek farkl bir sonu kmyor. Eer Mark' kastediyor ise niin sadece

Mark demedi?""Sonuta Mark'a (To Mark) demi olabilir. Ve ben de sadece 'to'yu duymu

olabilirim," dedi Brant.

Avalon sze girdi. "Bay Brant, acaba Bay Hunzinger'in herhangi bir zamandaoullarndan birine daha fazla deer verdiini, i hayatnda onun fikirlerine daha oknem verdiini grdnz m?"

Brant tekrar elini akana dayay p bir sre dndkten sonra yant verdi. "Neyazk ki hayr. Byle bir olay olmu olsa bile ben hatrlamyorum. Tabii daha ncebelirttiim gibi, ben yakn bir aile dostu deilim. likimiz sadece bir i ilikisindenibaretti. Yal adam, ancak vasiyeti ile ilgili baz durumlarda bana ailesinden sz etti,hepsi bu."

Gonzalo sze girdi. "Srekli oullarndan sz ediyoruz. Adamn kzna daha okdeer vermediini nereden biliyoruz? lerini oluna eit olarak paylatrm olsa bile kritik kararlar kznn vermesini istemi olabilir. Kz, irketlerle ilgilenmekistemese de, babas en iyi ticari zeknn onda olduunu farketmi olabilir."

"Bu fikre nereden kapldn, Mario?" diye sordu, Avalon.

"Farzedelim szck, 'too' idi, belki de 'kzm da iin iinde olmal' (My Daughter,too, should be involved) gibi birey dedi."

"Hi sanmyorum," dedi Brant. "Bay Hunzinger ileri ile ilgili olarak kzndan hi

sz etmedi. Hem deer yarglarnn kadnlarn oy bile kullanamad Birinci DnyaSava ncesi dneme ait olduunu da unutmayn. Hibir ekilde kadn erkekeitliine inandn sanmyorum. Kars, kesinlikle bir ev kadnyd ve adam da yleolmasn tercih ediyordu. Kznn zengin bir adamla evlenmesine zen gsterdi veonun iin baka birey yapma gerei duymad. En azndan vasiyet zerine yaptmzbaz tartmalar sonucunda, onun byle dnce yapsna sahip olduunainanyorum."

Masaya tekrar bir sessizlik kt. Ve bu sessizlii derin bir i eken Avalonbozdu. "Ne kadar yaratc ve zeki bir tez ne srsek bile, bunun dier tezlerden dahamantkl olmas mmkn deil. Ne dersek diyelim boa krek ekmi olacaz.Korkarm bu sefer konuumuza hak verip bu bulmacann zmsz olduunu kabuledeceiz."

"Henry'e sormadan olmaz," dedi Gonzalo.

"Henry mi?" Brant okarmt. Fsldayarak konutu. "Yani, garsona m?"

"Fsldamana gerek yok, Nick. O da kulbmzn bir yesi," dedi Trumbull.

"yleyse soralm." dedi, Gonzalo. "Henry, sen bu konuda ne dnyorsun?"


17/159

Henry her zamanki nezaketi ile glmseyip sze girdi. "Ben en byk olann nadnn ne olduunu merak ettiimi itiraf etmeliyim, Bay Gonzalo."

"Frank olduunu unuttun mu?" diye sordu Gonzalo.

"zr dilerim, Bay Gonzalo, ama anmsadm kadar ile en byk olann ismiB. Franklin Hunzinger idi. Ben, B'nin neyin ba harfi olduunu merak ettim."

Btn gzler Brant'a dnd. "Babasnn vasiyeti dahil btn yasal ilemlerde adB. Franklin olarak geiyor. Geri ben onun hep Benjamin'i ifade ettiini dndm."

"Bu ok normal, B. Franklin adndaki her Amerikal, Benjamin Franklin olarakvarsaylr. Ama ailesinden birinin, ya da herhangi birinin ona Benjamin veya Bendiye hitap ettiini duydunuz mu?"

Brant yavaa ban sallad. "Byle bir olay anmsamyorum, ama olay yirmi ylnceydi ve ben aile iinde pek bulunmadm."

"Peki ya merhum Hunzinger'in vefatndan sonra?"

"O zamandan beri onlarla hi grmedim say

l

r. Yasal ilemleri bile kendiavukatlarna havale etmilerdi."

"Nereye varmaya alyorsun, Henry?"

"Aslnda 'tu' szcnn drdnc bir sestei olduunu dndm de."

Avalon akn bir ifade ile sordu. "Drt m? Yani 'bear' rneinde olduu gibiaynekilde yazlsa bile farkl kkenden gelen drdnc bir seste mi var?"

"Hayr, Bay Avalon. Farkl bir ekilde yazlan drdnc bir sesteten szediyorum."

Avalon bir sre dnd. "Bu mmkn deil Henry. Manny sen 'to', 'too' ve 'two'

dnda drdnc bir seste biliyor musun?""Hayr" dedi Rubin. "Drdnc bir seste yok."

Henry yantlad. "Bir ihtimal olabilir. Hepsi B. Franklin'in isminin ne olduunabal."

"Henry, ok gizemli davranyorsun ve hepimizin kafasn kartrdn. imdiaklar msn, ltfen" dedi Drake.

"Elbette, Doktor Drake. Bay Brant, merhum Hunzinger'in kendi kendiniyetitirmi birisi olduunu ve Roma Tarihine ilgi duyduunu sylemiti. ocuklarn,Roma ideallerine gre yetitirmi ve onlara geleneksel Roma isimleri vermiti.Kznn ad Claudia; oullarndan biri Mark, yani Marcus; dieri ise Luke. YaniLucius.

"Hatta ocuklarnn asl isimlerinin, Marcus ve Lucius olma ihtimali byk.Genler, Mark ve Luke isimlerini amza daha uygun bulmu olabilirler. imdi,eer en byk olunun da bir Roma dnemi ismi olsa ve bu ismin ngilizce'de birkarl olmasa, gen adam onu hi kullanmadan Franklin adm benimsemi olabilir.Bu sonra genel kabul gren, Frank'e dnm olabilir.


18/159

"B ile balayan ve ngilizce'de bir benzeri bulunmayan Roma dnemi adlarndanbir tanesi Brutus'tur."

"Aha!" dedi, Rubin.

"Evet, Bay Rubin," dedi Henry. "Eer merhum Bay Hunzinger, biraz Latincekapm ise, Jl Sezar'n son szleri, dnyann en nl latince deyimi, ona hi yabancolmazd. Bu deyim, 'Tu' kelimesini ieriyor ve bizim dilimizde, 'Sen' anlamnageliyor. (Sen de mi, Brutus? - Et tu Brute?) Bu szck eitim almngilizce konuaninsanlar arasnda ok iyi bilindii iin, rahatlkla drdnc seste olarak grlebilir."

"Siz ona hangi olunun baa gemesini istediini sorduunuzda, oluna verdiiasl ismi dnm olabilir. Ve, 'Btn oullarm paylasn ve sen de Brutus lider ol'demi olabilir. Son blmn sylerken, o nl Latince deyimi 'Et tu Brute' (tamTrke karl: Ve sen, Brutus...) derken, sadece 'tu' duyulmu olabilir.

"Aman Tanrm!" diye mrldand Brant. "Kimin aklna byle birey gelir ki?"

"Ama dhice olduu kesin," dedi Avalon.

"Umarm haklsndr, Henry. Byle bir mantn boa gitmesini istemem. AcabaHunzinger'i arayp bize ilk adn sylemesini istesek mi?"

Gonzalo heyecanla sze girdi. "Bir saniye, Jeff. nl AmerikallarAnsiklopedisinde genelde i adamlarna da yer verilir."

"smini sadece B. Franklin Hunzinger olarak gemi olabilirler," dedi Avalon."Tabii bazen kullanlmayan ismi parantez iinde ekleyerek varolduunu ancakkullanlmadn belirtirler."

"Bir bakalm," dedi Gonzalo. Raftan ansiklopedinin ilk cildini indirdi ve birkadakika sayfalar evirdi. Birden heyecanla bard. "Brutus Franklin Hunzinger B'densonra ki 'rutus'u parantez iine almlar."

Brant kafasn ellerinin arasna ald. "Yirmi yldr bu olay kafam kurcalad veeer nl Amerikallar Ansiklopedisi'ne baksaymm bulacakmm... ama, durupdururken niin byle bir ey yapacaktm ki?" Ban sallad. "Onlara sylemeliyim.Bunu bilmeliler."

Henry kar kt. "Bence bu hi de akllca olmaz, Bay Brant! u anda aralarndaherhangi bir sorun yok ve ok iyi anlayorlar. Eer babalarnn aralarndan birinilider olarak setiini renirlerse... ki, bu durumdan u anda bile hi kimse eminolamaz. ... kt duygular tohum verebilir. Hi kimse bozulmam bir eyi tamiretmeye kalkmamal."


19/159

AIKLAMA

Baz Karadul hikyelerim ngilizce dilinin garipliklerine dayanr. Bu dile byk birilgi ve hayranlk duyduum iin, bu elimde olan birey deil.

tiraf etmeliyim ki, bir hikye bu kadar okngilizceye dayannca, evirmenlerinok zor anlar yaayacan ve hatta hikyemin yabanc dillere evrilmesinin imknszbile olacann farkndaym. Olay yabanc dildeki basklarn iyi para getirmesi deil.(Karakterimin paraya ilgi duymayacak kadar asil ve sekin olduunu herkes bilir.)Ancak, bu yabanc basklarn beni, aksi halde okuyamayacak kitlelere ulatrdn dayadsyamam. Sonuta yaygn olarak okunmak benim ilgi alanma giriyor.

Ancak, dilin bu kadar u bir yn ilgimi ektii zaman, bunu bir hikyeyedntrmeden geemiyorum. Siz de az nce bunlardan birini okudunuz.

Bu hikye ilk kez Ellery Queen'nin Gizemli Hikyeler Dergisi'nin Mart 1985saysnda yaymland.


20/159

ETSZLK GRECELDR

Emmanuel Rubin yzndeki glmsemenin iten olduunu kabul etmektense lmeyiyelerdi. Ancak ne kadar abalarsa abalasn, ses tonuna yansyan gururu, ya dagzlerindeki lty saklayamyordu.

"Sevgili Dullar, artk Tom Trumbull bile terif ettiine gre, size bu akamkikonuumuzu tantraym," dedi. "Bu benim yeenim Horace Rubin. Kkkardeimin en byk olu ve yeni neslin l l parlayan yldzlarndan biri."

Horace hafife glmsedi. Amcasndan biraz daha irice ve olduka uzunboyluydu. Koyu renkli kvrck salar, belirgin kemerli burnu ve geni bir az vard.Kesinlikle yakkl saylmazd ve Karadullarn ressam olan Mario Gonzalokarakalem iziminin hatlarn abartmamak iin byk bir sava veriyordu.Karikatrn yapmak yerine, olan yanstmak yeterli olacakt. Ancak gen adamngzlerindeki zek prltsn farketmek iin ressam olmaya gerek yoktu.

"Yeenim Columbia niversitesi'nde Kimya Doktoras yapyor! Ve bunu imdiyapyor Jim, senin gibi yzyln banda deil." dedi Rubin.

James Drake, doktorasn resmi olarak tamamlam tek Karadul (geri kulpkurallarna gre hepsine doktor diye hitap edilebiliyordu) cevap verdi, "Onun adnasevindim... Ben doktoram savatan nce almtm; Tabii ikinci Dnya Sava." Birbaca gibi tten sigarasnn dumanlarnn ardndan glmsedi.

Thomas Trumbull her zamanki gibi ge geldii iin iki bardan hzlatketiyordu.."Niin byle davranyorsun, Manny? Bu tip detaylar yemekten sonraki

s

k

t

rma seans

nda konumam

z gerekmiyor mu? Niin bu kadar acelecisin?" Buarada Drake'in sigarasndan rahatsz oldu ve eliyle dumanlar kovalayarak uzaklat.

"Yemek sonras sohbet iin temel hazrlyorum," dedi Rubin gururla. "Horace'iyaknda girecei doktora snav hakknda sktrmanz bekliyorum. Karadullarnarada srada bireyler renmesinde fayda var."

"Yeeninin laboratuvarda ne yaptn anladn iddia edip bizi gldrmek miistiyorsun, Manny?" dedi Gonzalo.

Rubin'in yz fkeden al al oldu. "Ben kimya hakknda sandndan ok dahafazlasn bilirim."

"Bundan hi kukum yok, nk bence hibirey bilmiyorsun." Gonzalo, Roger

Halsted'e dnd. "Manny'nin master'n ak retimde Babil mlekleri zerineyaptn biliyorsun deil mi?"

"Bu doru deil," dedi Rubin. "Hem yle olsa bile senin master'ndan bin kat dahaiyidir." Kapmay ilgisizce izleyen Geoffrey Avalon gen doktora rencisine dnd."Ka yandasnz Bay Rubin?"


21/159

"Bana, Horace diye hitap ederseniz iyi olur," dedi gen adam, beklenmeyecekkadar gr kan sesiyle. "Yoksa, Manny Amca her sorduunuz soruya cevap verir veben de araya tek kelime bile sktramam."

Avalon glmsedi. "Ona izin verdiimiz srece sohbeti tekelinde tutmaya herzaman meyilli olmutur. Ka yandasn, Horace?"

"Yirmi iki efendim."

"Bir doktor aday iin olduka gen deil misin? Yoksa daha yeni mi baladn?"

"Hayr, yaknda tezime balayacam ve alt ay sonra snava gireceim. Evet,biraz gen saylabilirim, ancak Robert Woodward kimya doktorasn aldnda yirmiyandayd. Tabii on yedi yanda iken az kalsn okuldan atlyordu."

"Yirmi iki de fena saylmaz."

"Gelecek ay yirmi olacam. Eer bu yata doktoram alamazsam, bir daha aslaalamam." Birden morali bozulmutu.

Karadul yemeklerinin vazgeilmez garsonu Henry'nin yumuak sesi sohbetiyarda kesti. "Beyler, yemek servise hazr. Krili kuzu kapama yiyeceiz ve korkarmefimiz kriyi ok sevdii iin herkesin sevmesi gerektiini dnyor. O yzden,eer daha sade bir yemek tercih etmek isteyen varsa hemen aada bir eylerhazrlayabilirim."

"Eer, krili kuzu yerine yumurta yemek isteyen bir zevksiz karsa, ltfen onunpayna deni de bana getir, ziyan olmasn," dedi Halsted.

"Sonra imanladn iin bizi sulayacaksn, yle deil mi Roger?" diyehomurdand Trumbull. "Buna izin veremeyiz. Hepimiz kri yeriz, Henry. Yanndadier soslar getirmeyi de unutma. Bugn rejimime ara vereceim."

"O zaman masaya karbonat da getirsen iyi olur, Henry," dedi Gonzalo. "Tom'unniyeti bozuk ama midesi oktan iflas etmi durumda."

Henry, brendi servisi yaparken, Rubin kan su bardana vurarak sze girdi."imize bakalm, beyler. Grdm kadaryla yeenim olduka itahl biriymi.imdi yediklerinin karln verme zaman geldi... Jim, sen de kimyager sayldniin sktrmac olarak seni atamam gerekirdi. Ancak, istemiyorum. Roger sen birmatematiki olduuna gre bu i iin ok daha uygun saylrsn. Bu erefi kabulediyor musun?"

"Seve seve," dedi Halsted. ki bardandan bir yudum aldktan sonra sze girdi."Gen Rubin... ya da Horace... varlnn amacn nasl aklyorsun?"

Horace sze girdi. "Doktoram alp iyi bir faklteye kabul edilirsem, varlma biryol izmek iin elimden geleni yapacamdan eminim. Aksi halde ..." Ban needi.

"Biraz kukulu gibisin delikanl. Yoksa i bulmakta zorlanacan mdnyorsun?"


22/159

"Bu konuda kimse kesin konuamaz efendim, ama ben birka mlakata katldmve grne baklrsa her ey yolunda gittii srece arzu ettiim bir yeregirebileceim."

"Herey yolunda gittii srece dedin, yoksa aratrmanda bir sorun mu var?"

"Hayr, kesinlikle yok. Gvenli bir konu seecek kadar kafam alyor. Evet,hayr, ya da belki sonularndan herhangi biri doktoram iin yeterli olur. Neyse kivardm sonu evet ve bu da gz boyamak iin en uygun sonu. O yzden bu konudabir sorun kacan sanmyorum."

Drake araya girdi. "Senin hocan kim, Horace?"

"Doktor Kendall efendim."

"Kinetiki mi?"

"Evet, efendim. DNA kopyalamasnn kinetii zerinde tez hazrlayacam.Fiziksel kimya teknikleri daha nce bu konu ile birlikte pek kullanlmad. u andaben, bu sreci bilgisayar grafikleri olarak gsterebilecek durumdaym."

Halsted araya girdi. "O konuya sonra tekrar dneriz, Horace. Ben u anda senincann skan eyin ne olduunu bulmaya alyorum. olanaklarn parlak grnyor,aratrmanda bir sorun yok, peki ya okuldaki durumun?"

"Orada hi sorun yok. Yalnz..."

Halsted gen adamn szn bitirmesini bekledi. Ancak cmle yarm kalncasteledi. "Yalnz ne?"

"Laboratuvar derslerinde o kadar baarl deildim. zellikle de organiklaboratuvarnda. Ben daha ok bir teorisyen saylrm."

"Yoksa zayf m aldn?"

"Hayr, tabii ki byle birey olmad. Sadece en yksek notu alamadm, hepsi bu."

"yleyse seni rahatsz eden ey nedir? Yemekten nce Jeff'e doktoran ya yirmi yanda alacan, aksi halde asla alamayacan sylediini duydum. Niin aslaalamayabilirsin? Bu olaslk nereden kaynaklanyor?"

Gen adam duraksad. "Aslnda buras bu tip eyleri tartmann yeri deil..."

fkelendii her halinden belli olan Rubin kalarn att. "Horace, bana hisorunun olduundan sz etmemitin!"

Horace, kaabilecei bir delik aryordu. "ey, Manny Amca, sen bir sorununolduunda gelip benden yardm filan istemiyorsun. Ben de bu sava kendimvereceim."

"Ne sava?" diye grledi Rubin, ses tonu giderek ykseliyordu.

"Buras yeri deil," diye tekrar etti Horace.

Rubin iyice fkelenmiti. "Bir, burada syleyecein herey tamamen gizli kain.ki, sorulan her soruya geerli bir yant vermek zorunda olduunu sana daha nce


23/159

hatrlatmtm. , eer oyun oynamaya devam edersen, boyuna posuna bakmadantokad patlatrm."

Horace, derin bir i ekti. "Peki, Manny Amca... Bilginiz olsun diye sylyorum,amcam beni iki yamdan beri byle tehdit eder, ama imdiye kadar tek bir fiske bilevurmamtr. Hem zaten yle bir durumda annem onu paralar."

"Hereyin bir ilki vardr ve annen beni korkutmuyor. Ben onu idare ederim," dediRubin.

"Tabii, Manny Amca, ne demezsin... Neyse, benim sorunum Profesr RichardYoungerlea."

"Eyvah!" dedi Drake.

"Onu tanyor musunuz, Doktor Drake?"

"Evet."

"Sizin dostunuz mu?"

"Hayr. yi bir kimyagerdir, ama dorusunu sylemek gerekirse ondan nefretediyorum."

Horace'in skntl yz birden ldad. "yleyse rahat konuabilir miyim?"

"Zaten konuabilirdin," dedi, Drake.

"yleyse anlataym," dedi Horace. "Youngerlea'nn tezimi sunacam kurulda yeralacandan eminim. Byle bir frsat asla karmaz ve kurul zerindeki arl kankarar etkileyecek dzeyde biri."

Avalon sze girdi. "Anladm kadaryla ondan pek holanmyorsun, Horace."

"Hem de hi holanmyorum."

"Onun da senden holanmadn tahmin ediyorum."

"Korkarm yle. Organik laboratuvar hocamd ve daha nce belirttiim gibi pekbaarl olamadm."

"Her rencinin son derece baarl olmas mmkn deil. Btn vasatrencilerinden nefret mi ediyor?" diye sordu Avalon.

"ey, pek sevmiyor diyelim."

"Anladm kadaryla onun kurula girip doktoran zora sokacan dnyorsun.Parlak bir laboratuvar rencisi olmayan herkese byle mi davranyor?"

"ey, laboratuvar

n kimyan

n anas

olduunu savunuyor olsa da, s

rf parlak birrenci olmadm iin byle bireye yeltenmez."

Halsted tekrar sktrmac grevini zerine ald. "Anlalan sorununayaklayoruz. Ben de bir ortaokul retmeniyim ve kibirli buldu... bu neredenkaynaklanyor?"

Horace'in kalar atld. "Ben kibirli deilim. Asl, Youngerlea yle saylr. Otam bir kabaday. Baz retmenler bulunduklar konumdan g alarak rencilerine


24/159

ok kt davranr. Onlar szle dvp, herkesin iinde kk drrler. rencilerkt not alma korkusu ile kendilerini savunamaz bile. Youngerlea eer C yerine Fverirse, onunla kim tartabilir ki? Kurulda belirli bir rencinin iyi bir kimyagerolacak nitelie sahip olmadm belirtince, niversitedeki arln gze alarak hibirkurul yesi ona kar kamaz."

"Yoksa seni kk m drrd?" diye sordu Halsted."O herkesi kk drrd. Bir tane ngiltere'den gelen renci vard ve Friedel

Crafts reaksiyonunda katalizr olarak kullanlan alminyum kloritten sz ederken,Amerikallarn dedii gibi 'aluminum' demeyip, son heceyi, 'yum' olarak sylemiti.Sonuta ngilizler hep yle telaffuz eder. Ancak, Youngerlea onu i i yedi. Onunifadesi ile sylemek gerekirse, bir kimyasal terimin gerektiinden daha uzun birekilde telaffuz edilmesi ve adna fazladan bir harf katlmas kadar iren bir eyolamazd. Bu, incir ekirdeini bile doldurmayacak kadar kk bir sorundu, ancakzavall ocuu herkesin nnde aalad. ocuk kendini savunmak iin azn bileaamad. Tabii snftaki btn psikopatlar da bu durumla elendi."

"Peki seni dierlerinden farkl klan nedir?"Horace biraz utand, ancak yantlarken ses tonundaki gurur kendini belli ediyordu.

"Ben karlk veriyorum. zerime geldii zaman bam ne eip olaykabullenmiyorum. Hatta bu alminyum-alminum olaynda da devreye girdim. Ve,yksek sesle, 'Bir maddenin ismi sadece insanlarn terimidir Profesr, doa yasasdeil.' dedim. Bu sefer de beni hedef ald. 'Ah... Rubin, son zamanlarda ka tane testtp krdn?' dedi."

"Ve, snf kahkahaya bouldu herhalde." dedi Halsted.

"Elbette gldler. Geri zekllar. Btn yl boyunca sadece bir tane test tpkrdm. Bir tanecik. Ve, o zaman da birisi koluma arpt iin elimden dmt. ...

Ve sonra, bir keresinde Youngerlea'y kimya ktphanesinde Beilstein'da bir bileikararken grdm..."

"Beilstein nedir?" diye sordu, Gonzalo.

"Yetmi be ciltlik bir referans kitabdr. Bu ciltlerde binlerce organik bileik, belirli bir mantk iersinde, ok karmak sistemle listelenmi ve her biri hakkndadetayl bilgi sunulmutur. Youngerlea'nin masasnda birka tane cilt vard ve ilerinde bir bileik aryordu. Merak edip hangi bileii aradn sordum. Bana syleyinceiimi bir heyecan kaplad, nk bileii yanl ciltlerde aryordu. Sessizce Beilsteinciltlerinin yer ald raflara yneldim, bir cildi elime al p, Youngerlea'nin bulmayaalt bileii otuz saniyede buldum ve masasna gidip elimdeki cildi doru sayfas

ak olarak nne koydum.""Herhalde sana teekkr etmedi." dedi Drake.

"Hayr, etmedi," dedi Horace. "Geri o anda pis pis srtyor olmasaydm, belkiederdi. Ancak o anda doktoramdan ok o keyfi yaamak istiyordum... ve sonundaherhalde o keyifle yetinmek zorunda kalacam."

"Ben zaten seni hibir zaman dnyann en nazik insan olarak grmedim,Horace." dedi Rubin.


25/159

"Deilim, Manny Amca. Annem sana ektiimi sylyor. Geri bunu bile banasadece ok kzd zamanlar syler."

Bu yant karsnda Avalon bile katla katla glerken Rubin, aznn iinde bireyler mrldand.

Gonzalo tekrar konuya dnd. "Peki sana ne yapabilir ki? Eer notlarn iyi ise,tezinde bir sorun yoksa ve snavda iyi performans gsterirsen seni geirmekzorundalar."

"O kadar kolay deil, efendim," dedi Horace. "ncelikle bu snav szl yaplacaiin zerimizde ok youn bir bask olacak. Youngerlea gibi bir adam bu baskyartrma konusunda bir uzmandr. Beni orada paralara ayrabilir, ya da beni iyicekzdrp ii karlkl kfrlemeye kadar trmandrabilir. ki durumda da benim iyi birkimyager olmak iin gerekli psikolojik olgunlua sahip olmadm iddia edebilir.Blmde sz geen bir hoca olduu iin de kuruldan istedii karar karmaolanana sahip. Eer ona ramen snav seip doktoram alsam bile, kimyaevrelerinde olan arl sayesinde arzu ettiim grevleri almam engelleyebilir."

Masaya sessizlik kt.

"Peki ne yapacaksn?" dedi Drake.

"ey,... onunla bar yapmaya altm. Bunun zerinde uzun uzun dndktensonra kendisi ile grebilmek iin bir randevu al p, aramzdaki srtmeyinoktalamak istedim. Ona yl boyunca srekli srtmemize ramen benim kt birkimyager olacam dnmemesini umduumu syledim... Kimya gerekten benimhayatmn bir paras. Herhalde ne demek istediimi anladnz."

Drake bayla onaylad. "Peki, o ne dedi?"

"Bu durumun keyfini kard. Beni istedii kvama getirmiti ve srndrmek iin

de elinden geleni yapt. Bana akll bir ocuk olmama ramen sinirlerime hkimolamadm ve bunun kariyerim iin bir eksi puan olduunu syledi. Sonra bunungibi birka ey daha syleyerek beni sinirlendirmeye alt. Bu sefer kendime hkimoldum ve sakin bir ses tonuyla yantladm. 'Herkesin kendine zg kiiliiolabileceini, ancak bunun onun kt bir kimyager olaca anlamn tamadnsyledim.

"Ve, o dedi ki, 'Bakalm gerekten sylediin kadar iyi bir kimyager misin? Eiolmayan bir kimyasal elementin adn dnyorum. Bana o elementin hangisiolduunu, niin esiz olduunu ve niin onu dndm sylersen iyi bir kimyagerolacan kabul edeceim.'

'Bunun benim iyi bir kimyager olmamla ne ilgisi var?' diye sordum.'Bunu anlamaman bile senin iin eksi bir puan. Bu soruyu mant nla

zebilmelisin ve mantk, her kimyagerin en byk silahdr. Senin gibi teoriye nemveren, o yzden de laboratuvar derslerine burun kvran birisi byle bir eye karkmamal. Mantn kullan ve hangi elementi dndm bul. Sana bir hafta sretanyorum. Gelecek Pazartesi akam saat bee kadar sren var. kinci bir ansnolmayacak. Eer bana verdiin element ismi yanl karsa itiraz etme hakknolmayacak.' dedi.


26/159

"Profesr Youngerlea yzden fazla element var, bana hi ipucu vermeyecekmisiniz?" diye sordum.

"Verdim bile," dedi. 'Sana esiz olduunu syledim. Bundan baka bir ipucualamazsn.' Yznde tpk Beilstein olaynda benim yzmde beliren trde birglmseme vard.

"Peki, Pazartesi gn gelip atnca ne oldu? Problemi zdn m?" diye sorduAvalon.

"Daha srem bitmedi, efendim. Gelecek Pazartesi doluyor, ama ben taklpkaldm. Yant bulmann hibir yolu yok. Yzde biransm var ve elimdeki tek ipucuda elementin esiz olduu."

Trumbull sze girdi. "Peki, adam drst biri mi? rencilerini aalayan birkabaday olarak eer dnd elementi sylesen bile bunu doru yant olarak kabuledeceine ihtimal veriyor musun? Ne cevap verirsen ver, yanldn syleyip bunusana kar kullanmay dnm olamaz m?"

Horace yzn buruturdu. "ey, aklndan geenleri bilemem, ama gerek bir bilim adam olduu kesin. Aslnda ok iyi bir kimyager ve bildiim kadaryla iahlk konusunda ok duyarl. Ayrca, kada geirdii aratrmalar son derece ak,net ve konuya hkim. Asla argo kullanmaz ve eer daha ksa bir kelime varsakesinlikle uzununu tercih etmez. Daha basit bir cmle varken, asla daha karmak bircmle yazmaya yeltenmez. Bu konuda ona hayran olmamak elde deil. O yzdenbilimsel bir soru sorduunda drst olacana eminim."

"Hibir zm bulamyor musun?" diye sordu Halsted. "Hibir ey kmyormu?"

"Tam tersi, ok fazla ey buluyorum, ama ok seenek de hi bulmamak kadar

kt. rnein, akl

ma gelen ilk element hidrojen oldu. O, en basit ve en hafifatomdur. Atomik numaras bir. ekirdeinde tek bir parack olan tek atom... Sadece bir proton var. ekirdeinde hi ntron olmayan tek atom olarak rahatlkla esizolduunu syleyebiliriz."

"Ama sen hidrojen-1'den sz ediyorsun," dedi Drake.

"Haklsnz." dedi Horace. "Hidrojen doada ayr eitte ya da izotopta bulunur. Hidrojen 1, Hidrojen 2 ve Hidrojen 3. Hidrojen 1 'in ekirdei tek bir proton'dan oluur. Ancak hidrojen 2'nin ekirdeinde bir proton bir ntron vehidrojen 3'linkinde ise, bir proton iki ntron bulunur. Tabii, hidrojen atomlarnnneredeyse tamam hidrojen 1 'dir. Fakat, Youngerlea bir izotop deil, element sordu.Ve eer ben bu esiz elementin hidrojen olduunu nk ekirdeinde hi ntronolmayan tek element olduunu sylersem yanlrm. Beni tefe koyar."

"Hl en basit ve en hafif element olur," dedi Drake.

"Evet, ama bu ok basit bir cevap. Ayrca, baka olaslklar da var. ki numaralelement olan Helyum, en az reaksiyona giren elementtir. En dk kaynamanoktasna sahiptir ve mmkn olan en dks olan -273'te bile donmaz. ok dkslarda Helyum 2'ye dnr ve bu elementin zelliklerini kainattaki baka hibirelementte bulamazsnz."


27/159

"Peki, onun ayr eitleri var m?" diye sordu, Gonzalo.

"Doada bulunan iki izotop'u var. Helyum 3 ve Helyum 4. Ancak bu ei olmayanzellikler ikisini de kapsyor."

"Unutma," dedi Drake. "Helyum dnyadan nce uzayda kefedilen tekelementtir."

"Biliyorum, efendim. Gnete kefedilmiti. Helyumda birok ynden eiolmayan bir element saylabilir. Fakat bu da ok basit bir yant olur. Youngerlea'ninbu kadar basit bireyi dndn hi sanmyorum."

Drake sigarasnn dumanndan halkalar yapt ve onlar keyifle izledi. "Herhaldeinsan eer yeterince dnrse her element hakknda ayr bir zellik bulabilir."

"ok doru," dedi Horace. "Ve sanrm ben hepsini yaptm. rnein, 3 numaralelement olan Lityum, younluu en az olan metaldir. 55 numaral element Sezyumise en aktif olandr. 9 numaral Flor, en aktif non-metal'dir. 6 numaral elementKarbon, yaayan dokular dahil olmak zere btn organik molekllerinin temelini

oluturur. Byle bir rol stlenebilecek baka bir atom bulunamaz. O yzden yaamnei olmayan elementi saylabilir."

"Bana sorarsanz, yaam iin ei olmayan bir element yeterince esiz saylr," dediAvalon.

"Hayr," dedi Horace. "Bu doru olma ihtimali en dk olan yantYoungerlea'nin uzmanlk dal organik kimya olduu iin, sadece karbon bileikleri ileilgilenir. Bu kadar bariz bir elementi seeceine ihtimal vermiyorum. Sonra 80numaral element Civa var..."

"Btn elementleri numaras ile biliyor musun?" dedi Gonzalo.

"Geen Pazartesine kadar bilmiyordum. O gnden beri her anm element listesiile geiriyorum. Bakn." Ceketinin i cebinden bir kat kard. "Bu elementlerinperiyodik tablosu. Neredeyse hepsini ezberledim."

"Anladm kadaryla bir iine yaramad," dedi Trumbull.

"Ne yazk ki yle. Nerede kalmtm? 80 numaral element olan Civa, metallerarasnda en dk erime noktasna sahip olan elementtir. O yzden oda scaklndasv bir metal olarak bir ei yoktur.

"Olayn estetik ynne bakmak istiyorsanz, Altn en gzel ve en deerlielementtir," dedi Rubin.

"Altn 79 numaral element," dedi Horace. "En gzel ya da en deerli madde

olduu tartlabilir. Birok insan iyi kesilmi bir elmasn daha gzel olduunudnebilir. Ve arlna oranla ok daha deerli olaca da kesin. Elmas ise sonutasaf Karbon'dur.

"Younluu en yksek olan metal, 76 numaral Osmiyum ve 77 numaralridyumise en az aktif olan metal. Erime noktas en yksek olan metal olan Tungsten, 74numaral element. Ve, en manyetik metal ise, 26 numaral Demir. 43 numaralTeknetyum, kararl bir izotop'u bulunmayan en hafif element; Btn izotoplar


28/159

radyoaktif ve laboratuvarda retilmi ilk element. 92 numaral element Uranyum,dnya yzeyinde bulunan en karmak yapl Atom. 53 numaral yot, insan hayatiin gerekli olan elementler arasnda en karmak olan. Bu arada Bizmut, 83 numaralelement, kararl bir izotop'u bulunan en karmak element. Ve Doktor Drake'in dediigibi listeyi istediiniz kadar uzatabilirsiniz. zerinde kafa patlattnz srece, her

elemente esiz bir zellik katabilirsiniz. Ancak, Yourgerlea'n

n hangi elementidndn ortaya karacak hibir ey yok. Onun hangi esizlii dndnbulamyorum ve eer doru yant veremezsem, benim yeterli dnme kapasitesinesahip olmadm iddia edecektir."

"Eer hepimiz kafa kafaya verirsek..."

Trumbull, Drake'in szn kesti. "Bu doru olur mu? Eer delikanl yant birbakasndan alrsa acaba bu..."

"Oyunun kurallar nedir, Horace?" diye sordu Avalon. "Profesr Youngerlea sanabir bakasna danamazsn, dedi mi?"

Horace ban sallad. "Bu konuda herhangi bir ey sylemedi. Bu periyodiktabloyu kullanyorum. Ansiklopedileri kartryorum. Bu durumda bakalarnadanmamda da bir saknca olamaz. Sonuta kitaplar da insanlarn azndan kanszcklerin yazya dklmesinden oluuyor. Ayrca, siz ne nerir-seniz nerin,nerinin ne iyi ne de kt olduuna karar verecek olan kii benim. Sonuta o riski benstleneceim... Peki ama bana yardm edebilecek misiniz?"

"Edebiliriz," dedi Drake. "Eer, Youngerlea drst bir bilim adam ise, sanazme ulamann imkansz olaca bir soru sormu olamaz. Mantk yrterek birzm yolu mutlaka bulunmal. Sonuta, eer sen zemezsen ondan doru yanttalep edebilirsin. Eer sana bir yant veremezse, ya da sama sapan bir mantkyrtrse, bunu ikayet konusu yapma hakkna sahip olursun. Bu da onun itibarm

sarsar.""yleyse ben denemeye hazrm. Acaba masada Doktor Drake dnda kimyager

olan var m?"

"Elementler hakknda biraz bilgi sahibi olmak iin doktora seviyesinde kimyaokumaya gerek yok," dedi Rubin.

"Pekl, Manny Amca, yleyse doru yant nedir?"

"Ben ahsen Karbon'a taklm durumdaym. Sonuta hayatn varolmasnsalayan element ve elmas formunda ise ok daha farkl zellikleri var. Bunun gibibirbirinden ok farkl zelliklere sahip baka element var m?"

"Onlara alotrop denir amcacm.""Bana ukalalk taslama. Elmas gibi farkl alotropa sahip baka bir element var

m?"

"Yok. Ayrca, gzellii de deerini bir yana brakrsak, elmas doal artlar altndaen sert madde olarak bilinir."

"yleyse sorun nedir?"


29/159

"Bir organik kimya hocasnn, Karbon elementini dnmesi ok bariz bir zmolur."

"Elbette," dedi Rubin. "Bu nedenden tr onu semeyeceini bildii iin belkide onu semitir."

"Bir polisiye roman yazarndan baka bir ey beklenemezdi," diye mrldandTrumbull.

"Bir ey farketmez. Bu zm kabul etmiyorum." dedi, Horace. "Her biriniz bana neride bulunabilirsiniz, ancak sonuta karar ben vereceim. Baka fikri olanvar m?"

Masaya derin bir sessizlik kt.

"Size baka bir dncemi syleyeyim. Youngerlea bana ei olmayan birelementin adn dnyorum demiti. Elementi deil, elementin adn dndnsylemek istemi olabilir."

"Doru hatrladndan emin misin?" dedi Avalon. "Herhalde o konumay banda

kaydetmedin. nsan hafzas bazen oyun oynayabilir."

"Hayr, hayr, ok iyi hatrlyorum. Bu konuda en ufak bir kukum yok. O yzdendn nemli olan eyin elementlerin fiziksel ya da kimyasal zellikleri olmadndnmeye baladm. O sadece iin kandrmacasyd. Asl nemli olan elementinad."

"Peki, esiz bir isim buldun mu?" diye sordu, Halsted.

"Ne yazk ki, isimler de tpk zellikler gibi insana pek ok seenek sunuyor. Eerelementleri alfabetik sraya dizerseniz, 89 numaral element Aktinyum listedeki ilkelement olurken, 40 numaral Zirkonyum sonuncu oluyor 66 numaral Disprosyum Dile balayan tek element. 36 numaral Kripton K ile balayan tek isim. Aynekilde,Uranyum, Vanadyum ve Zenon(Xenon) U, V ya da X ile balayan tek elementler. Bubei arasnda nasl bir seim yapacam? Aralarnda tek sesli harf, U. Ancak, bununda doru sonu olduunu sanmyorum."

"Peki, bir harfle balamayan herhangi bir element var m?" diye sordu Gonzalo.

" tane var. J,Q, ya da W, ile balayan hi element yok... Ama bunun ne nemlivar ki? Bir elementin varolmad iin esiz olduunu iddia edemezsiniz. Hatta, varolmayan sonsuz sayda element olduunu tartabiliriz."

"Civa'nn baka bir ad daha var. 'Quicksilver' ve bu, Q ile balyor," dedi Drake.

"Biliyorum, ama onun da doru yant olmas ok dk bir olaslk," dedi Horace.

"Almanca'da I, ve J, baskda birbirine ok benzer. yot'un kimyasal sembol, I'dr.Ancak, baz Alman kitaplarnda sembol olarak J'nin kullanldn grdm. Ama,bunun doru yant olmas daha da dk bir olaslk."

Sz sembollerden almken, 13 elementin tek harfli sembol olduunusyleyebilirim. Hemen hemen her zaman elementin ba harfi sembol olarak kullanlr.Bylece Karbon'un (carbon) sembol, C; Oksijeninki O, Nitrojen'inki, N, Fosfor'unki,


30/159

(phosphorus) P ve Kkrt'nk (slfr) S'dir. Ancak, Potasyum elementinin sembolise, K'dr."

"Neden?" diye sordu Gonzalo.

"nk, Almancas olan Kalyum'un ilk harfini almtr. Eer bu durum tekolsayd zerinde ciddi olarak durabilirdim. Ancak Tungsten'in sembol ise W,Almancas olan Wolfram'dan geliyor. Sonuta ikisi de esiz deil. Strontiyum sessiz harfle balayan bir element. Ama, Klor (chlorine) ve Krom, (chromium) daayn durumda. yot, (iodine) iki sesli harfle balyor, ama Ayntaynyum,(einsteinium) ve Evropiyum (europium) da yle. Hi durmadan duvara tosluyorum."

Gonzalo sze girdi. "Peki, elementlerin ounda ayn olan bir harf grubu var m?"

"Hemen hemen tm, num ile bitiyor."

"Sahi mi?" dedi Gonzalo. "Peki, ngiltere'de farkl telaffuz edilen elementlere nedemeli? Onlar Alminyum derken, biz Alminyum diyoruz. Hatta profesrn buyzden bir ocuu aaladndan sz etmitin. Belki de aluminum esizdir."

"yi bir fikir," dedi Horace. "Ancak, Lantanyum, Molibdenyum ve Platin(platinium) da ayn kategoriye girer. Ayrca, n, En ve On ile biten elementler de var.Ancak hepsinden ok sayda var. Hi biri esiz deil. Hi biri!"

"Fakat, yine de birey olmal," dedi Avalon.

"yleyse ne olduunu syleyin. Renyum doada kefedilen en sonuncu kararlelementtir; Prometyum tek radyoaktif ar metaldir; Gadolinyum, bir insann ansnaadlandrlm tek kararl elementtir. Hi biri ie yaramyor. Hi biri ikna edici deil "

Horace aresizlik iinde ban sallad. "Yine de bu olay dnyann sonu saylmaz.Youngerlea'ye gidip en iyi tahminimi syleyeceim. Ve, eer doru deilse elindengeleni ardna koymasn. Eer ok baarl bir tez hazrlarsam Youngerlea'ye ramensnav geebilirim. Eer, Youngerlea, M.I.T'ye, ya da Cal Tech'e girmemi engellersebaka bir yerde ie balar ve kendimi ispat ede ede ykselirim. Onun hayatmmahvetmesine izin veremem.

"te doru dnce tarz bu," dedi Drake.

Henry seslendi. "Bay Rubin?"

Rubin, Henry'ye dnd. "Efendim, Henry."

"zr dilerim, efendim, ama ben yeeninize, gen bay Rubin'e seslenmitim."

Horace ban kaldrd. "Ne var, garson? Yoksa hesab benden mi talepedeceksin?"

"Hayr, efendim. Acaba bu esiz element hakknda bir de benim nerimi dinlemekister misiniz diye merak etmitim."

Horace'in kalar atld. "Yoksa sen kimyager misin?"

Gonzalo araya girdi. "Bir kimyager deil, ama o Henry'dir. Ve, ona kulak vermenineririm. O bu odadaki herkesten ok daha zekidir."

"Bay Gonzalo!" derken Henry hafife kzarmt.


31/159

"Bu yalan deil, Henry," diye steledi Gonzalo. "Haydi konu, nerinibekliyoruz."

"Yant olmayan bir soruyu dnrken, soruyu soran kiinin karakterini elealmak bize yardmc olabilir. Belki de Profesr Youngerlea'nin bir taknts, onadierleri iin nemsiz gelebilecek bir ayrntnn, onun iin esiz bir zellik

tamasnn nedeni olabilir.""Yani, esizlik greceli bir kavramdr m demek istiyorsun?"

"Kesinlikle," dedi Henry.

"Sonuta insann sz konusu olduu her yerde grecelik kavram vardr. Eer,Profesr Youngerlea'nin durumunu gz nne alrsak, ngilizceyi ok sade vedikkatli kullandn syleyebiliriz. Daha basit bir cmle varken, asla karmak bircmle kullanmyor ve daha ksa bir kelime kullanabilecekse uzun olann tercihetmezmi. Ayrca, bir rencisini srf Alminuma, tamamen doru bir telaffuz ekliolan, Alminyum diyerek fazladan bir harf ekledii iin herkesin nnde halamt.Buraya kadar bir hatam var m, Bay Rubin?"

"Hayr. Bunlarn hepsini ben syledim," dedi Horace.

"Ktphanedeki ansiklopedilerden birinde btn elementleri ieren bir liste buldum. Ve hepsinin yannda nasl telaffuz edildiklerini de not dmlerdi. Siztartrken kafama taklan bir hususu kontrol etme frsat buldum."

"Ee?"

"Bana sorarsanz, 59 numaral element olan Praseodimiyum, ProfesrYoungerlea'nin takntsna dokunacak kadar esiz bir element. Praseodimiyum, altheceden oluan tek element ad. Dier btn isimler, be ya da daha az heceye sahip.Byle bir elementin, Profesr Youngerlea iin ne kadar ekilmez olduunu bir

dnn. Ve bu adan bakldnda bir ei benzeri de yok. Eer, ii gerei o elementikullanma zorunda kalsayd, bu durumu ikayet etmek iin mutlaka srekli gndemegetirirdi. Acaba byle birikayette bulunduuna hi ahit oldunuz mu?"

Horace'in gzleri l l parlyordu. "Hayr, ama bir organik kimya hocas olarako elementle hibir ilgisi olmazd. O yzden de bu konu hakknda imdiye kadar biryorum getirmemi olmas ok doal fakat hakkn var Henry, o elementin varl bileonu srekli rahatsz ediyordur. Bu neriyi kabul ediyorum ve Pazartesi gn ona buelementin adn vereceim. Eer yanlsa yanltr, ama... "Bir anda iyiceheyecanlanmt."... ama, doru olduuna bahse girerim. Buna kellemi koyarm."

"Eer yanl karsa yine de daha nce belirttiiniz gibi ok alarak arzu

ettiiniz konuma gelebileceksiniz, yle deil mi?" dedi Henry."Merak etme. Bu konuda bir kukun olmasn. Ancak, Praseodimiyum'un doru

yant olduundan eminim... Keke onu kendim dnp bulmu olsaydm, Henry.Ama sen buldun."

"Bu durumu ltfen abartmayn, efendim," dedi Henry. "Siz de doru yoldailerleyip esizliin ismin kendisinde olduuna kanaat getirmitiniz.Praseodimiyum'un fark, mutlaka ksa bir sre iinde gznze arpacakt. Siz beni


32/159

doru yola sokup, dier ihtimalleri de elimine edince, bana sadece ortada kalanbelirtmek kald."


33/159

AIKLAMA

"Esizlik Grecelidir", ve bir sonraki hikyem "ans Paras", talep zerine sadece butip hikyeler yaynlayacak olan bir dergi iin yazlmt. ki hikye iin bonkrce

deme yaptlar ancak, bazen yaynclk dnyasnda olduu gibi, bireyler ters gitti vedergi hi yaynlanmad.

Ben de bir sre sonra "Esizlik Grecelidir" hikyemi, hem bilimkurguhikyelerimin hem de bilimsel yazlarmn bir arada yaynlanaca kitabma kattm.(Bylece okuyucularm, eer sadece bir tarzdaki yapmlarm okuyorsa, dierlerineaina olup lgnca onlar da satn almaya balayacaklard) "Esizlik Grecelidir",1985 ylnda Tor yaynlar tarafndan yaymlanan, Yarnn Snr isimli kitabmda yeralan, daha nce yaymlanmam tek eserim oldu.

Ska yaptm gibi bu hikyenin temelini olutururken kendi yaammdankesitler kattm. Ben niversiteye devam ederken, Profesr Youngerlea'ye ok

benzeyen bir hocam vard ve ben de tpk, Horace Rubin gibi tepki veriyordum.Hikyede tarif edilen Beilstein olay benim bamdan geti. Zamannda, geleceimitehlikeye atarak o profesr kk drmek iin hibir frsat karmadm. O keyfiyaamak iin geleceimi feda etmeye oktan razydm.


34/159

ANS PARASI

"Bay Silverstein," dedi Thomas Trumbull. "Varlnzn amacn naslaklyorsunuz?"

Albert Silverstein, o ayki Karadullar yemeine James Drake'nin konuu olarakkatlmt. Olduka ince yapl, kafasndaki kele kadar esmer tenli ve yzndentebessm eksik olmayan bir insand.

Soruya yant vermeden nce glmsemesi iyice yayld. "Birok insann kendisinigvende hissetmesini saladm syleyebilirim."

"Sahi mi?" dedi, Trumbull. Ve esmer alnnda krklklar olutu. "Peki bunu naslbaaryorsunuz?"

"ey," dedi Silverstein. "Hediyelik eya ve aka dkknlar zincirim var. Hepsi

olduka masum akalardr. Ama tahmin edebileceiniz gibi bazlar her insannhouna gitmeyebilir."

Mario Gonzalo izgili ceketinin yakasn dzelttikten sonra hafif alayc bir sestonuyla araya girdi. "Kpeinizle ziyaretine gittiiniz arkadanzn salonundaki enpahal halnn zerine braktnz kilden yaplma kpek dksakas gibi mi?"

Silverstein gld. "Hayr. Byle bir paramz olmad. Ancak babamn dnemindeok popler olan eyalardan biri kauuktan yaplm mrekkep hokkas ile mrekkeplekesi izi idi. Bunu arkadanzn yemek masasndaki ipek rtye koyabiliyordunuz.Ancak, tkenmez kalem icat edilince hokkalar kullanmdan kalkt ve bu sznettiim aka da anlamn yitirdi. Bu sektrde teknolojik gelimeleri srekli takip

etmek zorundasnz-""Peki bu gven duygusu nereden kaynaklanyor?" diye sordu Trumbull.

"Dkknlarmzda en ok satan mallardan biri, ans getirdiine inanlannesnelerdir... unun gibi." Elini ceketinin cebine at p kk bir plastik drt keanahtarlk kard. Plastiin iinde drt yaprakl yonca bulunuyordu. "En iyi satanmallarmzdan biri" dedi. "Her yl bundan binlerce satyoruz."

Silverstein'n yannda oturan Geoffrey Avalon anahtarl elinden alp aknlk vekmseme karm bir ifadeyle onu yakndan inceledi. "Yani gerekten binlerceinsan bir yonca mutasyonunun kainat kendilerinin kar dorultusundadeitireceini dnp bunun iin para m veriyor?" diye sordu.

"Elbette," dedi Silverstein neeli bir ses tonuyla. "Her yl binlercesi gelip gidiyor.Tabii gnmzde insanlar batl inanlara sahip olduklarn itiraf etmekten ekiniyor,ocuklar iin ya da batl inanlar olan bir dostlarna onu hediye olarak aldklarnsyleseler de, ya arabalarna takyor, ya da ceplerinde tayorlar. Bu nesnenin satfiyat tam be dolar."

"Bu iren bir ey," dedi Trumbull. "nsanlarn zaaflarndan parakazanyorsunuz."


35/159

Silverstein'n yzndeki tebessm bir anda kayboldu. "Kesinlikle hayr," dediciddi bir ifadeyle. "Bu para sattm eyann deil, onlara verdiim gvenduygusunun karl. Ve dediim gibi, bu duygu olduka deerlidir. Aslnda ben onuederinin ok altna satyorum. Drt yaprakl yoncaya sahip olan birisinin zerindekikorku duygusu biraz hafifler. Artk eskisi kadarssz sokaklarda yrmekten ve kt

haber almaktan korkmazlar. nlerinden bir kara kedi gese ya da dalg

nl

kla birmerdivenin altndan geseler, artk onu bu kadar dert etmezler."

"Fakat bu sahte bir duygu."

"Hayr deil, efendim. Yaadklar gven duygusu bir aldatmaca deil. Kaynatartlr olsa da, arzu edilen netice elde ediliyor. Ayrca, insanlarn yaadklarkorkularn byk bir blmnn de aldatmaca olduunu syleyebiliriz. Sonuta, sszbir sokaktan her geiinizde saldrya uramazsnz. Aldnz her mektup kt haberdeildir. Ayanzn her kaynda bacanz krmazsnz. Aslnda bunlar ok nadirolan eylerdir. Uur getiren nesnelerim, insanlarn ilerindeki bu gereksiz korkularnkaybolmasna, ya da en azndan azalmasna neden olarak ruhumuzda tadmzykn hafiflemesine yardmc oluyor. O yzden insanla hizmet ettiimidnyorum. Sizi temin ederim ki, o drt yaprakl yoncaya vereceiniz para ileancak be dakikalk bir psikolog seansna girebilecekken, ben size mr boyu gvenduygusu vaad ediyorum."

Roger Halsted anahtarl inceledikten sonra onu Emmanuel Rubin'e uzatt veSilverstein'a dnd. "Her yl binlerce drt yaprakl yoncay nereden buluyorsunuz?Yoksa yzlerce insana yonca tarlalarn taramalar iin para m veriyorsunuz?"

"Elbette hayr," dedi Silverstein. "Eer srf bu yzden yzlerce insan altryorolsaydm bu nesnenin birka bin dolara satlmas gerekirdi. Bir uur iin bu kadarpara verecek kadar batl inanca sahip ok az insan vardr. Bunlar aslnda..." dedi veduraksad. "Jim Drake bana bu toplantlardaki hereyin bu masada kaldn

sylemiti."

"Kesinlikle yle Al," dedi Drake, sigara imekten kslm sesiyle.

Silverstein'n gzleri garsona taklnca, Halsted hemen araya girdi. "GarsonumuzHenry de Karadullarn bir yesidir baym. Ondan kukulanmanz iin bir neden yok."

"yleyse aklayaym," dedi Silverstein. "Her yerde bol miktarda bulunan yaprakl yoncalardan drt tanesi ile tane drt yaprakl yonca elde edebiliyorsunuz.Elinizde tuttuunuz nesnedeki drt yaprakl yonca aslnda yaprakl yoncayadikkatle yaptrlm bir yonca yapra ile elde edildi. Eer bytele bakarsanzekleme noktasn grebilirsiniz. Ama imdiye kadar hi kimse bunu ikyet konusuyapmad."

"Ya byle birikyet gelirse?" diye sordu, Gonzalo.

"Bazen plastikle kaplanrken yapraklarn krlabildiini syler ve parasn iadeederiz."

"Ama bu dolandrclk," diye kprd Trumbull. "Onlara sahte uursatyorsunuz."


36/159

"Syledikleriniz zerinde biraz dnn Bay Trumbull," dedi Silverstein. "Bireyann uuru ancak sahibinin beyninde var olabilir. Drt yaprakl yonca, aslndahibir uur getirmedii gibi bir yaprak eklenmi yaprakl yonca ile arasnda dahibir fark yoktur. Sahibi o nesnenin uur getirdiine inand srece o nesneuurludur."

"Ayn tezi alminyum at nallar ve kedi krknden imal edilmi tavan ayaiinde kullanabiliriz. Ak sonsuz kld sylenen birbirine gemi iki kalpliyzklerde sonuta birer teneke parasdr. Biz hibir ey garanti etmiyor ya dasattmz nesnenin bir ey yapacan sylemiyoruz. Ancak hibir ey byle birinann olduunu sylememizi engelleyemez, nk bu yalan deil."

"Bykbabamn dneminde ok popler olan nesnelerden biri uur parasym.Aslnda bir yznde iyi anslar yazan, dier yznde de gamal ha bulunan basit birpirin sikkeden baka birey deildi. Bilirsiniz, gamal ha eski zamanlarda iyi anssembolize edermi. Bykbabam 1938 ylnda onlar satmaktan vazgemi. Tabiibunun nedenini tahmin edebilirsiniz. Bu sektr ayn zamanda toplumsal deiimleride gz nne almak zorunda. Herhalde gamal ha bir daha asla uur sembol olarakkullanlmayacaktr."

Birden masaya bir sessizlik kt. Silverstein'n hatrlatt gnler hepsini birazdurgunlatrmt. Silverstein szne devam etti. "Bir daha byle birey olmamasndilemekten baka yapabileceimiz bir ey yok. Bu arada bir uur parasnn gchakknda ilgin bir rnek anmsadm. Tabii, parann uur getirme gcnden deil,ona olan inantan sz ediyorum. Ancak sonuta buraya yemek yiyip sohbet etmeyegeldik. Ve byle uzun bir yk amacmza uygun olmayabilir."

"Bir saniye," diye atld Gonzalo. "lgin dediimiz rnek, ne kadar ilginti?"

"Bana sorarsanz ok ilginti."

"Bu durumda ltfen bize de anlatr msnz?""imdi bu da nereden kt?" dedi, Trumbull ve yzn buruturdu. "Hediyelik

eya sektrnn dier ilgin ynlerini de renmek istiyordum."

"Olmaz," dedi Gonzalo. Ve Trumbull kadar kalarn atmay becererek." Benimsorumda geerliydi. Yoksa beni bir Karadul olarak grmyor musunuz? ... Jim?"

Drake sigarasnn dumanna dnceli dnceli baktktan sonra ev sahibi olarakkararn verdi. "Mario bir soru sordu ve doal olarak bir yant bekliyor. Ltfen anlat,Al. Ben de merak ettim."

"Memnuniyetle," dedi Silverstein. "Sekiz dokuz yl kadar nce olmalyd. Eimle

birlikte kk bir tatil beldesine gitmitik. Ve eim benim hi ilgi duymadm birak hava konserine gitmek istiyordu. Neyse ki yalnz gitmeyi kabul ettii iin oikenceden kurtuldum.

"Akamleyin kaldmz pansiyonun salonunda benim gibi srf oynuyor diyenc snf bir temsile gitmek istemeyen bir dzine kadar insanla birlikteoturuyordum. Yanmda bir adam, kars ve olu ile birlikte oturuyordu. ykmde buailenin de bir rol var. Adam gergin ve iine kapank bir insand. Kars da pasif ve


37/159

sessiz bir kadnd. Oullar on iki yalarnda akll uslu ve ok zeki olduugzlerinden okunan bir ocuktu. Soyadlar Winters idi.

"Sonra eimin zel sohbetlerimizde bana geveze diye szn ettii bir kadnvard. smi, eer yanl hatrlamyorsam, Bayan Freed olacakt. yi huylu ve zenginbir hayal gcne sahip bir kadn grnts iziyordu. En abuk farkedilen zellii ise

hi durmadan konuuyor olmasyd. Araya laf sktrabilmi olan insanlarn nesylediini duymak haricinde sanki hi susmuyor gibiydi. Aslnda insan rahatszeden bir ses tonu ya da drdn yoktu. Biraz daha az konusa ne kadar gzel konuuyorbile diyebilirdim.

"Kocasnn arpk duruu herhalde karsnn azndan gelen szck akntsnnonu yana emesinden kaynaklanyor olmalyd. Tabii onun nadiren konutuunusylememe gerek yok.

"Salonda alt kii daha vard. Yanl hatrlamyorsam iki ift ve iki yalnz adam.Bu adamlar belki bekrd belki de eleri benim eim gibi temsile gitmiti."

"Geveze hi durmadan konuurken ayn ahenkle bir taraftan da rg ryordu. Buikisinin arasnda hipnotize olmu gibi dal p gitmitim. Ara ara rgsnn ipiniektike yumak yuvarlan p kendisinden uzaklayor ve her seferinde kalk p onuyaklatryordu. Bir seferinde yumak Winters'lerin ayaklarnn dibine yuvarlanncakk olan kalk p yuma ona uzatt. Kadn ona teekkr edip san okad veglmsedi. O anda kadnn hi ocuu olmadn, o yzden bakalarnn ocuklarnagpta ile baktn dnmtm.

"Sonra bir ara antasndan nane ekeri karmak istedi... Herhalde dilini slaktutmak iin hi durmadan nane ekeri emmesi gerekiyordu... Ve antasnn fermuarcrt diye ald. Aslnda antann birok blmesi olduu iin birka tane crt sesiduyuldu. Sonuta nane ekerinin hangi blmede olduunu hatrlayamyordu.

"Dier kadnlardan bir tanesi antasnn ne kadar deiik olduu hakknda biryorumu araya sktrabildi. Gerekten de anta olduka bykt. Geveze, onuyantlarken antann ne kadar ilgin olduunu da belirtmeden geemedi. 'Gerektende ok deiiktir. Onu New Orleans'ta kk bir dkkndan satn almtm. Artk odkkn kapanm ve antay imal eden irket de iflas etmi. Gerekten de ne zamanbirey houma gitse aynsndan bir daha bulmam mmkn olmuyor. Bu antann tamyedi blmesi ve yedi fermuar var. Fermuarlardan daha alt blmeleri ayrd iinher eyimi deiik blmelere yerletirebiliyorum. Makyaj malzemelerim, param,kimliklerim ve yazdm mektuplar ayr ayr blmelerde durabiliyor. Ayrca, antannii tamamen kaygan bir kumala kaplanm olduu iin istediim blmeyi ya daantann tamamn ters evirip boalttmda antada en ufak bir ey kalmyor.

Bylece antam deitirmem gerektii zamanlarda hibireyi unutmam oluyorum.Ama, bu antay deitirmeyi asla dnemem. Bakn size gstereyim'...

"te byle. Nefes bile almadan konuup duruyordu. Sonra antann zelliklerinigstermek iin fermuarlarn nlatmaya balad ve kendisi iin fazla sorunyaratmadan boaltabilecei bir blme aramaya koyuldu.

"Kararm verip antay ters evirip sallaynca blmedeki btn bozuk paralar veimitasyon mcevherler yerlere sald.


38/159

"Bir zafer edasyla, 'Bakn hibir ey kalmad.' dedi ve blmenin azn iyiceaarak biraz nce antas hakknda yorum yapma hatasnda bulunan kadna gsterdi.Sonra salanlar tekrar blmeye yerletirdi ve fermuar crtlar tekrar balad.Herhalde boaltabilecei baka bir blme daha aryordu. Ancak daha sonra bundanvazgeip antasn yanna koydu ve tekrar konumaya balad.

"Bu olay ok iyi anmsyorum. Bunu size aktaryorum, nk bizimsektrmzde insanlarn gzlerini ve kulaklarn drt amas gerektiini ok iyianlatyor. Onu dinlerken antas bana alt delik anta yaratma konusunda ilham verdi.Bu antann stnde fermuar ve altnda da gizli bir fermuar olacakt. Yukardakiiki fermuar sradan fermuarlard ve antann iki blmn aacakt. Ancak bufermuarlar gze arpmayacakt. Ortadaki fermuarn renkli ve byk ama kapamayeri, kurbanlarn ilk gzne arpan fermuar olacakt.

"antann sahibi onu nemsiz nesnelerle doldurduktan sonra bir partide utangabir adama ya da kadna ynelip, 'Bunu benim iin biraz tutar msnz?' dedikten sonra,rnein kendisine iki doldururken eline biraz dker ve 'Acaba antamn iindenmendilimi uzatabilir misiniz?' der. Kurban doal olarak ilk gzne arpan fermuaraarken ayn zamanda alttaki gizli fermuar da aar ve antann iindeki her eykurbann dehet dolu baklar arasnda bir anda etrafa salr."

Avalon sze girdi. "Ve bir dostluk daha sona erer."

"Kesinlikle hayr," dedi Silverstein. "Olayn biraka olduu ortaya ktktan sonrainsanlarn arasndaki samimiyet daha bir artar. zellikle kurban seilen kii kendisinegsterilen ilgiden memnun kalr ve herkesten daha ok gler. Tabii bir de akayyapann yere eilip etrafa salan eyalarn toplamasn izlemek var.

"Alt ay sonra onu piyasaya srdk ve iyi i yapt. Bize servet kazandrddiyemem ama hi de fena saylmazd. Sonuta bu bir bayan eyas, ama bayanlarn bu

tip eylere ilgi duymad

klar

n

sylemek yanl

olur. Bizim iimizde...""Szn ettiiniz ilgin olay bu mu? antann iindekilerin etrafa salmas m?"

Silverstein bir an ardktan sonra kzard ve utanarak glmsedi. "ey hayr.Aslnda daha o blme gelemedim. Sonuta mesleimden sz ederken ben de birazgeveze oluyorum galiba.

"Bu anta olayndan bir sre sonra Winterslerin olu dikkatimi ekti. Daha nceilgiyle hereyi dinleyip izlerken birden ok endieli bir ruh haline brnmt. Ksabir sre kararsz kaldktan sonra babasna dnd ve fsldayarak panik halde bireyleranlatmaya balad. Babas onu dinlerken kasld ve yz bembeyaz oldu. Karsna bireyler mrldandktan sonra kalk p yerlere ve sandalyelerin altna bakmaya

baladlar. Hepsi, zellikle de baba ok endieli grnyordu."Ben de her insann yapacan yaptm ve 'Birey mi kaybettiniz?' diye sordum.

"Baba, dorulup bana bakt ve sanki ok zor bir soru sormuum gibi bir sredndkten soma ayaa kalk p kendine zg tarzyla 'Korkarm olum ok deerverdii ans parasn kaybetmi. Belki ok pahal birey deil ama olum iin deeriok byk. ki yznde de eitli uurlu iaretler bulunan bir sikke. Buralarda biryere yuvarlanm olabilir.'Eer bir gren olursa..."


39/159

"Hepimiz sonuta kaybolan eyann bize ait olmadnn rahatl iindeayaklanp aramalarna yardmc olmay nerdik. Sonuta oda batan aa arand. kiadam kanepeyi ekip altndaki toz katmann bile inceledi. Snmminedeki kllerbile gzden geirildi. Ve halnn altna bakld. Uur paras hibir yerde yoktu.

"Kendimi sulu hissetmitim. Tarif ettikleri uur paras bizim rnlerimizden biri

deildi, ancak kendimi sorumlu hissettiim iin olana gidip yumuak bir ses tonuyla,'Biliyor musun, evlat, bu uur paralar aslnda uur getirmez. Yani, srf onu kaybettindiye ansnn dneceini dnme.' dedim.

"Olan zek fkran gzleriyle bana baktktan soma 'Onu biliyorum, ama sadecebirey kaybetmek houma gitmiyor.' dedi.

"Ancak zaman getike daha da huzursuzlayordu. Bu ite batl inanlar iddiaedenlere biz pek inanmayz. Genelde inkr edenler de en az batl inanlar olanlarkadar inanrlar.

"Paray bulamaynca herkes yine yerine oturdu. Birisi olana dnp, 'Belki de onuodaya girmeden nce drdn.' dedi.

"Bay Winters oluna 'Bu mmkn m Maurice? diye sordu.

"Maurice iyice korkmu grnyordu. Ama kararl bir ses tonuyla yantlad.'Hayr Baba, buraya girerken uur param cebimdeydi. Bundan hi kukum yok.'

"Bay Winters olunun verdii yantn bu ihtimali tartmasz birekilde bertarafettiini dnerek boazn temizledi ve ayaa kalk p btn utangalna ramenkararl bir ses tonuyla, 'Bayanlar ve baylar. Belki de aranzdan biri bu olay ortayakmadan nce onu yerde buldu ve dnmeden cebine att. Ve imdi de utancndan bunu itiraf edemiyor. Bunun utanlacak bir yan yok. Bu herkes iin doalsaylabilecek bir davran. O uur paras olum iin okey 'ifade ediyor. Ltfen bu

konuda biraz anlay

l

olun.'"Kimse tek bir kelime bile etmedi. Herkes birbirine bakyor ve merak iinde

kimin ayaa kalk p paray cebinden karacan bekliyordu. Bay Winters'n yzkpkrmz olmutu. Ve gzleri gevezenin antasna takld. Ben de o srada gevezebize antasn gsterirken baz bozuk paralarn etrafa salm olduunu anmsadm.

"Geveze de aratrmamza katlmt ve o zamandan beri neredeyse hikonumamt. Baklar farkedince ne anlama geldiklerini hemen anlad. Birazgerilemesine ramen bunu kendisine bir hakaret olarak alglamad ve, 'Herhalde onunantamda olmadn sylemem sizi ikna etmez. sterseniz onun antamda olmadnispat etmek iin antam masann zerine boaltaym.'dedi.

"Gerekten de ok etkileyici ve ikna edici gsteri oldu. antas n masann stnekoyduktan sonra yavaa saymaya balad. 'Bir... ki... ... Drt... Be... Alt... Yedi.'Her rakamla birlikte alan fermuarn crt sesini duyuyorduk. Sonra antasn tersevirip iinde ne var ne yoksa masann zerine yaylmasna izin verdi. Bir kadnnantasnda bu kadar eitli eyann olabileceine gzlerimle grmesem inanmazdm.Baz eyler yere yuvarlansa da onlar yakalamaya almad. antasn sallayarakiinde hibirey kalmadn vurguladktan sonra bir keye att.


40/159

"Hi sinirlenmeden sakin bir ses tonuyla ocua 'Sen uur parann neyebenzediini biliyorsun. O yzden masada bulunan ve yere den hereyiaratrabilirsin. stersen czdanmn iine ya da mektuplarmn bulunduu zarflara dabakabilirsin. Sana ait olmayan bireyi almayacan biliyorum.'

"Bu szler zerine ocuk hereyi dikkatle aratrrken, babas da yannda onu

dikkatle izliyordu. Sonunda olan babasna dnp, 'Burada yok,' dedi."Bay Winters bayla onu onaylad ve geveze eyalarn tekrar antasna doldurdu.

Her eyay antasnn hangi blmesine yerletireceine karar verirken bir taraftan da,niin hangi eyay hangi blmeye koyduu konusunda bizi aydnlatyordu. Yeredklen eyalarn da ocuk onun iin toplad.

"Gevezeden sonra dier iki bayan da antalarn boaltmak zorunda kald. Amaonlar bu durumu geveze kadar iyi karlamadlar. Ceplerini boaltan ilk erkek benoldum. Sonra dier erkekler ceplerini boaltt.

"Uur paras hibir yerden kmad. Btn antalar ve cepler aratrlm olmasnaramen Bay Winters pes etmie benzemiyordu. Ancak imdi ne yapmas gerektiikonusunda da kararszd.

"Kendimi biraz sorumlu hissetmeme karn bu durum artk canm skmayabalamt. O yzden bir neride bulundum. 'Bay Winters, eer kendinizi daha iyihissedecekseniz, birlikte yan odaya geip kaplar kapatr, perdeleri eker ve bensoyunup eyalarm aramanza izin veririm. Ayrca bu ekilde onu derime yaptrpyaptrmadm da grm olursunuz.'

"Byle bir neriye olumlu bakacana ihtimal vermemitim, fakat hemen zerineatlad. Yan odada elbiselerimi aray p vcuduma yaptrm mym diye nmarkam ve yanlarm dikkatle szd o be dakika hayatnn en rahatsz ve utanverici be dakikas oldu.

"Artk eitli mahrem blgelerimi de inceleyeceinden korkmaya balamtm.Fakat uur paras yle bir yerde saklanamayacak kadar byk olduu iin kendimiansl hissettim.

"Birer birer dier erkekler beni izledi. lerinden biri kar kmaya yeltense debtn pheli gzler onun zerine odaklannca aresiz kabullendi. Ancak srasnsavar savmaz byk bir fkeyle oday terk etti. Belki de kirli bir i amargiyiyordu.

"Erkekler arandktan sonra geveze ayaa kalkp, 'Eer Bayan Winters, bayanlararamak istiyorsa imdi birlikte yan odaya geebiliriz. Sonuta onu sutyenimesaklam olabilirim. Orada bol bol yer var ve zerimdeki bu elbiseyle hi belli olmaz.'

"Yan odaya getiler ve geveze geri dnnce dier iki bayan da ayn ekildearanmay kabul etmek zorunda kald."

Silverstein ikisinden bir yudum almak iin hikyeye ara verince, Halstedkonutu. "Anladm kadaryla uur paras bulunamad."

"Evet yle," dedi Silverstein. "Bulunamad. Ancak Bay Winters da o kadar .abukpes etmedi. Otel mdr ile konuup uur parasn ararken ona yardmc olmalar iin


41/159

iki alann grevlendirmesi konusunda onu ikna etti. Oday, o kattaki koridorlar,lobiyi ve hatta odann dndaki baheyi bile byk bir titizlikle aradlar. En azndanben grmesem de ertesi gn herkes bundan sz ediyordu."

"Peki onu buldular m?" diye sordu, Halsted.

"Hayr," dedi Silverstein. "Winters ertesi gn ruh gibi dolayordu. Akamleyinotelden ayrlrken tatillerini yanda kestiklerini tahmin edebiliyordum mdrn onauur parasn aramaya devam edeceklerini ve bulur bulmaz ona haber vereceklerinisylediini kendi kulaklarmla duydum."

"Peki sonradan bulundu mu?"

"Hayr bulunmad. En azndan bir hafta daha orada kaldmz iin bulunmu olsamutlaka haberimiz olurdu... Ancak olayn ilginliini gryorsunuz deil mi?"

"Elbette. Bir eya hibir iz brakmadan yok olmu" dedi Gonzalo.

"Tabii ki hayr," diye sze girdi Avalon. "Uur parasnn en batan var olduununereden biliyoruz? Btn bu olay bir mizansen olabilir."

"Niin byle birey yapsnlar ki?" diye sordu Drake ve yzn buruturdu.

"Kaybolduunu duyurmak iin tabii ki," dedi Avalon.

"Ama neden?" diye steledi Drake. "Eer gerekten ok deerli birey olsayd,Winters'n sigortadan para almak iin byle bir mizansen hazrladndnebilirdik... Ama bir uur parasnn deeri nedir ki? Yetmi be sent mi?"

"Niyetinin ne olduunu bilmiyorum," dedi Avalon umarszca. "Ancak Winters'nkendine gre bir nedeni olmas gerekir. Bir nesnenin buharla p yok olacanainanmaktansa Bay Winters'n bilmediimiz bir nedeni olduunu dnmeyiyelerim."

Silverstein ban sallad. "Bunun bir mizansen olduunu sanmyorum, BayAvalon. Eer Winterslar bir mizansen dzenledilerse ok iyi rol yapyorlard. Adamve kadn iyi bir tiyatrocu olabilir, ancak kk olan Maurice'in rol yapmadndaneminim. ocuun korktuu her halinden belli oluyordu.

"Hem ayrca bu bir mizansen olsayd Bay Winters niin bu kadar ileri gitmeihtiyac hissedecekti ki? ok daha basit bir arama, uur parasnn kaybolduunuvurgulamak iin yeterli olurdu. Tabii eer amac bu ise. Bana asl ilgin gelen ey,Winters'n araylarn bu kadar ileri gtrmesi ve kk Maurice'in sadece zlmesigerekirken niin bu kadar korktuu idi. Nedenini anlamadnz m? Bence ok ak."

Karadullar arasnda uzun sren bir sessizlik oldu. Birka dakika sonra Rubin sze

girdi. "sterseniz nedeni siz bize aklayn, Bay Silverstein. Bunun doru olupolmadn sonra tartrz."

Silverstein glmsedi. "Oh. bana hak vereceksiniz. Olay akladktan sonra bakatrl olamayacan siz de greceksiniz... O ey ocuun deil babann uur parasidi. Bay Winters olunun bir sre onu cebinde tamasna izin vermi ve olan da onukaybetmiti. Olan babasnn o uur parasna ne kadar deer verdiini bildii iin okadar korkmu grnyordu. Bence o kadar korkmas ok doal. Ayrca, Winters'n


42/159

kendi uur parasn aradn kabullendiimiz zaman niin onu bulmak iin bu kadarileri gittiine de aklk getirebiliriz."

"Ama o uur parasnn oluna ait olduunu srarla vurgulamt," dedi Halsted.

"Elbette. nsanlarn batl inanlar olduunu kabul etmekten ekindiklerini sizedaha nce sylemitim. zellikle de zeki ve eitimli insanlar, baka zeki ve eitimliinsanlarn bulunduu bir ortam paylayorsa. Ve zellikle de eer batl inanlarkendilerini bile rahatsz edecek kadar gl ise. Bunun bir taknt olduunu bilecekkadar zeki olmalarna ramen ona bu kadar derinden inanmann verdii utanduygusu onlar bu yne sev-keder. Ben bu konularda uzman saylrm. O yzdenszme gvenebilirsiniz. Tabii ki, uur paras sanki oluna aitmi gibi davranacakt.En bata ben de buna inandm ancak Bay Winters' izlerken sonsuza kadar ansdnm bir insann yaad deheti iin iin yaadn farkettim. Kaybolan gvenduygusunu tekrar kazanmak iin bir uyuturucu mptelasnn eroin aramas gibi, uurparasnn peine dmt."

"Ve siz bu uyuturucuya benzer nesneyi insanlara satmakta bir saknca

grmyorsunuz," dedi Trumbull.Silverstein ban sallad. "ok ok nemsiz bir yzde bu kadar ar etkilenir.

Baz insanlar penisiline kar duyarl diye o yararl ilacn retiminden vazgememizmi gerekiyor?.. Ee, Bay Rubin hakl m, haksz mym?" Kendinden emin birekildeglmsedi.

Rubin sze girdi. "Korkarm hakszsnz. Bay Winters'a birbirine zt iki davranyklyorsunuz. Eer uur parasna insanlar rlplak soyup stlerini arayacak kadarderinden balysa, o zaman onu bir oyuncak gibi ocuuna vermezdi. Hayr, ben buaklamaya inanmakta glk ekiyorum. Bana hi mantkl gelmedi."

Silverstein ok zekice olduunu dndn fikrin bu ekilde

deerlendirilmesinden duyduu hayalkrkln gizlemeden sordu. "Daha mantkl biraklamas olan varsa onu da dinleyelim."

"Sorun deil," dedi Rubin. "Ben de uur parasnn aslnda ok deerli bir nesneolduunu iddia edebilirim.

"Yani, onun altndan yapldn ya da zerinde gerek mcevher olduunu veyabir sanat eseri olduunu mu ima ediyorsunuz?" dedi Silverstein dudak bkerek." Budurumda sizin itiraznz hl geerli olur. Niin onu oynamas iin ocua versinlerki? Hatta niin ona uur paras desinler? Eer Winters onun deerli olduunuaklam olsayd, hem biz aranmasna daha youn birekilde katlr, hem de bizleriararken ona daha bir anlayl davranrdk."

"Olabilir," dedi R

Karadul_Bulmacalari

Documents

Transcript of Karadul_Bulmacalari