GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ ·...

90
GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health) ผล ตภัณฑ์เสร มอาหาร (Food Supplements) นักส ทธ ปัญโญใหญ่ (PhD. Food Science) ภาควิชาอุตสาหกรรมเกษตร คณะเทคโนโลยีการเกษตร E-mail: [email protected]

Transcript of GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ ·...

Page 1: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

GSCI 2202 อาหารเพอสขภาพ (Food for Health) ผลตภณฑเสรมอาหาร (Food Supplements)

นกสทธ ปญโญใหญ (PhD. Food Science)ภาควชาอตสาหกรรมเกษตร คณะเทคโนโลยการเกษตรE-mail: [email protected]

Page 2: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 3: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

Net Idol : a Japanese term that is someone who achieves celebrity status through the internet. A net idol is more focused on Japanese pop

บคคลทไมไดเปนดารา มหนาตาด ความนารก ความหลอ ความสวย โดนใจ ผคนบนโลกอนเทอรเนต จนมคนตดตามเปนแฟนคลบ จนบางคนมชอเสยงได มโอกาสเขาวงการบนเทง

Page 4: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 5: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 6: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ผลตภณฑเสรมอาหาร(Dietary supplement products)➢พระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522

อาหารทมวตถประสงคพเศษ >> อาหารทผลตขนโดยมกรรมวธ สตร หรอสวนประกอบเฉพาะ เพอใชตามความตองการพเศษอนเนองมาจากสภาวะทางฟสกส หรอสรรวทยา หรอความเจบปวย หรอความผดปกตของรางกาย โดยมลกษณะ รปราง หรอชนดและปรมาณของสวนประกอบ แตกตางไปจากอาหารชนดเดยวกนทใชโดยปกตอยางเหนไดชด"

➢ อาจเรยกวา อาหารเสรม หรออาหารเสรมสขภาพ

➢อาจท าใหไขวเขววาเปนการรบประทานเพอเสรมสรางความแขงแรงใหแก รางกาย โดยการรบประทานแทนอาหารในชวตประจ าวน

Page 7: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 293/2548เรอง ผลตภณฑเสรมอาหาร

ใชรบประทานนอกเหนอจากการรบประทานตามปกต มสารอาหารหรอสารอนเปนองคประกอบ

(1) วตามน กรดอะมโน กรดไขมน แรธาต และผลตผลจากพชหรอสตว (2) สารเขมขน สารเมตาโบไลท สวนประกอบ หรอสารสกดของสารใน (1)(3) สารสงเคราะหเลยนแบบสารตาม (1) หรอ (2)(4) สวนผสมอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางของ (1) (2) หรอ (3)(5) สารหรอสงอนตาม อย.ประกาศก าหนดโดยความเหนชอบของคณะกรรมการ

อาหารอยในรปแบบเมด แคปซล ผง เกลด ของเหลว หรอลกษณะอน ซงมใชรปแบบอาหารตามปกตคาดหวงประโยชนดานสงเสรมสขภาพ

Page 8: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

อาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน และฉลากตองไดรบอนญาตกอนน าไปใช

ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน(1) มคณลกษณะเฉพาะตามชนดของผลตภณฑนนๆ(2) ตรวจพบจลนทรยทท าใหเกดโรคได ไมเกนปรมาณทส านกงานคณะกรรมการ

อาหารและยาประกาศก าหนด โดยความเหนชอบของคณะกรรมการอาหาร(3) ตรวจพบแบคทเรยชนด อ.โคไล (Escherichia coli) นอยกวา 3 ตออาหาร 1

กรม โดยวธ เอม พ เอน (Most Probable Number)(4) ตรวจพบสารเปนพษจากจลนทรย สารพษตกคาง สารเปนพษอน สาร

ปนเปอน หรอยาสตวตกคางได ไมเกนปรมาณทก าหนดในประกาศกระทรว งสาธารณสขวาดวยการนน แลวแตกรณ

Page 9: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

(5) มปรมาณวตามนหรอแรธาตไมนอยกวารอยละสบหา และไมเกนปรมาณสงสดทก าหนดในบญชสารอาหารทแนะน าใหบรโภคประจ าวนส าหรบคนไทยอายตงแตหกปขนไป (Thai RDI) ส าหรบผลตภณฑเสรมอาหารทมวตถประสงคเพอใหวตามนหรอแรธาต ทงนวตามนหรอแรธาตทยงไมไดก าหนดไว ใหเปนไปตามทส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศก าหนดโดยความเหนชอบของคณะกรรมการอาหาร

Page 10: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

(1) ภาษาไทย/มรายละเอยด ระบ “ผลตภณฑเสรมอาหาร”

การแสดงฉลากผลตภณฑเสรมอาหาร

Page 11: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

(2) ระบเลขสารบบอาหาร

(3) ชอและทต งของผผลตหรอผน าเขา

ปรมาณของผลตภณฑเสรมอาหารทบรรจ

(5) ชอและปรมาณของสวนประกอบส าคญของผลตภณฑเสรมอาหาร และสวนประกอบทมการกลาวอางสรรพคณ คณประโยชน ในฉลากของผลตภณฑเสรมอาหาร

(6) ขอความวา “ใชวตถกนเสย” ถามการใช

(7) ขอความวา “เจอสธรรมชาต” หรอ “เจอสสงเคราะห” ถามการใช แลวแตกรณ

(8) ขอความวา “แตงกลนธรรมชาต” “แตงกลนเลยนธรรมชาต” “แตงกลนสงเคราะห” “แตงรสธรรมชาต” หรอ “แตงรสเลยนธรรมชาต” ถามการใช แลวแตกรณ

Page 12: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

(9) ขอความชดเจนวา(10) ค าแนะน าในการใช“การไดรบสารอาหารตางๆนน ควรไดจากการบรโภค

อาหารหลกทหลากชนดครบทง 5 หม และเปนสดสวนทพอเหมาะ” (11) ค าแนะน าในการเกบรกษา (ถาม)(12) วนเดอนและปทหมดอายการบรโภค(13) ค าเตอนการบรโภคผลตภณฑเสรมอาหาร ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

วาดวยเรอง การกลาวอางทางสขภาพ (Health claim) และค าเตอนการบรโภคอาหาร การแสดงขอความกลาวอางทางสขภาพ (Health claim) บนฉลาก ตองเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง การกลาวอางทางสขภาพ (Health claim) ของอาหาร และค าเตอนการบรโภคอาหาร

Page 13: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

แนวทางการเลอกใชผลตภณฑเสรมอาหาร

1. ผสงอาย -รบประทานอาหารไดนอย รางกายออนแอ

2. ผปวยโรคเรอรง - ขาดอาหารหรอแรธาตบางชนด

3. ผททานมงสวรต - ขาดกรดอะมโนจ าเปน

4. หญงตงภรรค - ตองการธาตเหลก โฟลก แคลเซยมเพมขน

5. ผทจ ากดอาหาร - ไดรบสารอาหารนอย

6. ผทด มสรา - การดดซมวตามนลดลง

7. สบบหร - ตองการวตามนสงกวาคนปกต 2 เทา

Page 14: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

รปแบบของผลตภณฑเสรมอาหาร• เมด

• แคปซล

• ซอฟเจลลาตนแคปซล (soft gelatin capsule)

• น าหรอของเหลว

• เมดฟองฟ (effervescent tablets)

Page 15: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ปจจยทตองค านงถง

ความจ าเปน

ขอมลงานการวจย

ขอมลความปลอดภยและการเกดพษ

รปแบบและขนาดรบประทาน

ราคา

การเลอกใชผลตภณฑทดแทน

Page 16: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ประเภทของผลตภณฑเสรมอาหาร1. ผลตภณฑเสรมอาหารกลมวตามนและเกลอแร

2. ผลตภณฑเสรมอาหารกลมน ามน

3. ผลตภณฑเสรมอาหารจากพชและสารสกดจากพช

4. ผลตภณฑเสรมอาหารจากสตวและสารสกดจากสตว

5. ผลตภณฑเสรมอาหารอนๆ

Page 17: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

1. ผลตภณฑเสรมอาหารกลมวตามนและเกลอแร

เปนสารอาหารทรางกายตองการในปรมาณไมมากในหนงว น เพอเปนตวชวยในกระบวนการเมแทบอลซมในรางกายใหเปนปกต

การขาดวตามนและเกลอแรอาจท าใหเกดความผดปกตในรางกาย

วตามนและเกลอแรบางชนดตองไดจากการรบประทานอาหารเทานน

วตามนแบงเปน 2 กลม ไดแก

(1) กลมทละลายในไขมน (Fat soluble vitamins) A, D, E, K

วตามนกลมนมขอเสยคอ สะสมในรางกาย และมผลตอตบกบสมอง

(2) กลมทละลายในน า (Water soluble vitamins) C, โคลน, ไบโอตน และB 7 ตว (B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12)

เวลารบประทานแลวเกนความจ าเปนรางกาย รางกายจะขบออกเองไมสะสม

Page 18: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

การกนวตามนรวม บางครงกอาจจะท าใหเราไดรบวตามนบางชนดเยอะเกนความจ าเปนโดยไมรตวและกลายเปนอนตราย เชน การรบประทานวตามน A มากเกนไปจะมผลตอตบกบสมอง มอาการคลนไสอาเจยน ซงมผลท าใหเกดโรคตบอกเสบและถงขนตบวาย จากรายงานจากตางประเทศการรบประทานวตามนเอสงเคราะหมโอกาสไดรบอนตรายเยอะกวาการไดรบวตามนเอจากอาหารเพราะรางกายจะไมเปลยนวตามนเอจากอาหารทไดรบใหเปนพษ• การกนวตามน C มากเกนไประวงจะเกดการตกตะกอนทไตและอาจจะมโอกาสเกดนวทไตได ความจรงแลวรางกายตองการวตามนซ แค 10-15 mgเทานน วธสงเกตถาหากกนวตามนซเกนความจ าเปนของรางกายเวลาเราปสสาวะจะมลกษณะสเหลองๆเขมๆ หรอเหลองๆสมๆ

Page 19: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

เกลอแร หรอ แรธาต (Minerals) • คอ แรหรอสารประกอบอนนทรยทเปนองคประกอบของอาหารสวนทเหลอเปนเถา

หลงจากการเผาไหมสารอนทรยท งหมดในเนอเยอพชและสตว และเปนสารอาหารทไมใหพลงงาน รางกายตองการในปรมาณไมมาก แตกขาดไมได

• เปนสารอาหารทมความจ าเปนตอรางกายในดานการชวยเสรมสรางความแขงแรง และควบคมการท างานของสวนตางๆ ในรางกาย ควบคมการท างานของกลามเนอในทกๆ อวยวะ ชวยควบคมการท างานฮอรโมน และรกษาสมดลของกระบวนการออสโมซส และมบทบาทส าคญอยางยงตอการท าหนาทเปนโครงสรางของรางกาย เปนองคประกอบของเซลล เนอเยอและเสนประสาท รวมไปถงเอนไซม ฮอร โมน และวตามน

• รางกายของเราจะมเกลอแรอยประมาณ 4% ของน าหนกตว

Page 20: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ชนดของเกลอแรแรธาตหรอเกลอแรทพบไดในอาหารจะมอยดวยกนประมาณ 60 ชนด และทจ าเปนตอรางกายมประมาณ 17 ชนด มอยในรางกายและในอาหารทเรารบประทาน โดยสามารถแบงออกเปน 2 กลมใหญๆ ไดแก

1) แรธาตหลก (Macro minerals) หรอเกลอแรทรางกายตองการในปรมาณมาก ซงกลมนจะเปนเกลอแรทมอยในรางกายมากกวารอยละ 0.01 ของน าหนกตว หรอมมากกวา 5 กรม และรางกายของเราจะตองการเกลอแรเหลานจากอาหารตอวนตงแต 100 มลลกรมขนไป เกลอแรในกลมน เชน แคลเซยม (Calcium), ฟอสฟอรส (Phosphorous), แมกนเซยม (Magnesium), โพแทสเซยม (Potassium), โซเดยม (Sodium), คลอไรด (Chloride), และก ามะถนหรอซลเฟอร (Sulfur)

Page 21: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2) แร ธาต รอง (Trace minerals) หรอเกลอแรท รางกายตองการในปรมาณนอย ซงกลมนจะเปนเกลอแรทมอยในรางกายเพยงเลกนอย หรอนอยกวา 5 กรม และรางกายของเราตองการเกลอแรเหลานจากอาหารตอวนนอยกวา 100 มลลกรม โดยเกลอแรในกลมนไดแก ธาตเหลก (Iron), ซลเนยม (Selenium), โ คบอลต (Cobalt), โครเมยม (Chromium), ทองแดง (Copper), แมงกานส (Manganese), โมลบดนม (Molybdenum), ฟลออไรด(Fluoride), วาเนเดยม (Vanadium), สงกะส (Zinc), และไอโอดน (Iodine)

Page 22: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

สาร ประโยชน แหลง

วตามน A (Retinol)

- ชวยผลตสารสทท าใหมองเหนในความมด มผลตอการเจรญและการสรางกระดก- ชวยท าใหผวและผมแขงแรง

ตบ ไขแดง นม น ามนตบปลา เบตาแคโรทนในผกสเขยว ผลไมสเหลอง สมและ เขยวเขมซ ง จะเปลยนเปน vitA เมอเขาสรางกาย

วตามน B1 (Thiamine)

- เปน coenzyme ชวยเผาผลาญอาหารจ าพวกแปง- มสวนในการท างานของเสนประสาท กลามเนอหวใจ

ธญพช ถวชนดตางๆ เครองในสตว ไข

วตามน B2 (Riboflavin)

- ชวยเผาผลาญแปง ไขมน โปรตน และ การใชวตามนอน- มสวนรวมในการสรางฮอรโมนจากตอมหมวกไต

เครองใน ธญพช ไข เนอสตว ผกใบเขยว

Page 23: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

สาร ประโยชน แหลง

วตามน B3(Niacin)

- ชวยเผาผลาญอาหาร

- ชวยลดไขมน ปองกนโรคหลอด

เลอดแขงตว

เครองใน เนอสตว ธญพช ไข นม ปลา พชใบเขยว

วตามน B5 (Pantothenic acid)

- ชวยสรางฮอรโมนจากตอมหมวก

ไต และภมคมกน

เนอสตว เครองใน ผก ไข และนม

วตามน B6

(Pyridoxine)

- ท างานรวมกบเอนไซมในการเผา

ผลาญโปรตน

- ชวยสรางเมดเลอดและภมคมกน

เนอสตว ธญพช กะหล า กลวย

วตามน B9

(folic acid)

- สรางเมดเลอดแดงและภม

ตานทาน

ผกใบเขยว ผลไม ตบ

Page 24: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

สาร ประโยชน แหลง

วตามน B12(Cyanocobal

amin)

- ท างานรวมกบกรดโฟลกในการสราง

สารพนธกรรมและเมดเลอดแดง

เนอสตว เครองใน ธญพช ไขนม

วตามน C

(Ascorbic

acid)

- มสวนในการสรางคอลลาเจน

- ท าใหแผลหายเรว

- เปนสารตานอนมลอสระ

ผก ผลไม มะเขอเทศ

บรอคเคอร

วตามน D

(Cholecalci-

ferol)

- ท างานรวมกบแคลเซยมในการสราง

กระดกและฟน

- สงเคราะหทผวหนงเมอไดรบแสงแดด

น ามนตบปลา ไขแดง นม

Page 25: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

สาร ประโยชน แหลง

วตามน E (Tocopherol)

- เปนสารตานอนมลอสระ ปองกน

ระบบประสาท ปอด กลามเนอและ

ตา จากการท าลายของอนมลอสระ

น ามนพช ไขมน เนอสตว นม ปลา จมกขาว ไขขาว ผกใบเขยว ถว

ไบโอตน(Biotin)

- ชวยเผาผลาญอาหาร

- ผลตกรดไขมนเพอสขภาพผว

เสนประสาท เสนผม

ไขสก เครองในสตว ขาว

แคลเซยม - ชวยสะสมมวลกระดก เสรมความ

แขงแรงของกระดก

- ถาไดรบไมเพยงพอ ระดบมวล

กระดกสงสดจะต ากวาทควร

นม เมลดงา ปลาซารดน

Page 26: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ตวอยางอาหารเสรมแคลเซยมแบบเมดท ามาจากหนปนชนดกนได “แคลเซยมคารบอเนต” บางชนดท าจากแคลเซยมรวมกบกรด เชน “แคลเซยม ซเตรท” ซงจะดดซมไดดกวาชนดหนปนคารบอเนตแคลเซยมแบบทควรระวง คอ แคลเซยมเมดราคาถกมาก เพราะอาจท ามาจากกระดกววควายปน ซงอาจม สารตะกว ปรอท และโลหะหนกอน ๆ หรอท ามาจากหนปนจากภเขา ซงรางกายไมสามารถดดซมได อาจสะสมใหเกดนว

คนทไมควรกน คอ1. คนทมปญหาเรองขบแคลเซยมออกไปไมได เชนคนทเปนโรคไต2. คนทมปญหาเรองโรคหวใจ เพราะแคลเซยมทเกนอาจไปเกาะเปนตะกรนหลอดเลอดหวใจท าใหแขงแตกเปราะและตบตนงาย3. คนทมปญหาเรองแคลเซยมสะสมตามตว เชน มกระดกงอกหรอเปนนวทางเดนปสสาวะ

Page 27: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ผทควรกนแคลเซยม คอ1. ผทกนอาหารสดไมพอ โดยเฉพาะกงแหงปลาเลกปลานอย2. ผทมการใชแคลเซยมเยอะมากกวาปกต เชนสตรมครรภไมอยางนนอาจถกลกแยงแคลเซยมจนฟนผ หรอคนทมปญหาตอมไรทอท าใหมการดงแคลเซยมออกจากกระดกมากกวาปกต3. ผทเขาวยทอง เพราะมโอกาสกระดกพรนสงมาก โดยเฉพาะกระดกบรเวณสนหลง บนเอวขอตะโพกและขอมอ4. ผเสยงกระดกพรน เชน คนทผอมบางกระดกเลก คนสบบหร มประวตครอบครวเปนกระดกพรน

Page 28: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ปรมาณของเกลอแรทแนะน าใหบรโภคตอวน• โพแทสเซยม 3,500 มลลกรม (พบไดในผกและผลไม)

• คลอไรด 3,400 มลลกรม (พบไดในอาหารธรรมชาตเกอบทกชนด และพบไดมากทสดในอาหารจ าพวกเนอสตวและในอาหารทปรงดวยเกลอ)

• โซเดยม 2,400 มลลกรม (พบไดมากในนมโค)

• แคลเซยม 800 มลลกรม (พบไดในอาหารจ าพวกธญชาตและนม)

• ฟอสฟอรส 800 มลลกรม (พบไดมากในนมโค ธญชาต เนอสตว และไข)

• แมกนเซยม 350 มลลกรม (พบไดในในผกใบเขยว)

• ธาต เหลก 15 มลลกรม (พบไดมากในตบ ไต หอย ไขแดง โกโก ผกสเขยว ผลไมเปลอกแขง แปงจากธญพชทงเมลด สวนนมพบวามธาตเหลกนอย)

• สงกะส 15 มลลกรม (พบไดมากในหอยนางรม นม ร าขาว จมกขาวสาล และพบไดบางในผก ขนมปง เนอสตว ปลา ไข ธญพช และผลไมเปลอกแขง)

• ฟลออไรด 2 มลลกรม (พบไดน า ในอาหารทะเล และเนอสตว)

Page 29: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• แมงกานส 3.5 มลลกรม (พบไดมากในผลไมเปลอกแขง นม ไข และธญพช สวนเนอสตวปก นม และอาหารทะเลจะมแมงกานสนอย)

• ทองแดง 2 มลลกรม (พบไดมากใน หอยนางรม สมองสตว ตบ ไต โกโก ผลไมเปลอกแขง ลกทอ องน)

• โมลบดนม 10 ไมโครกรม (พบไดในตบ ไต ธญพช พชน ามน และผกกนใบ)

• ไอโอดน 150 ไมโครกรม (พบไดในอาหารทะเลและน าดม)

• โครเมยม 130 ไมโครกรม

• ซลเนยม 70 ไมโครกรม (พบไดมากในยสต ขนมปง ผกและผลไมแทบทกชนด)

• โคบอลต พบไดมากในผกกนใบ เนอสตว โดยเฉพาะตรงสวนของตบและไต สวนนมโค แปง และธญพชจะมโคบอลตนอย

• หมายเหต : ปรมาณทแนะน าใหบรโภคตอวน (Thai Recommended DailyIntakes – Thai RDI) ส าหรบผทมอาย 6 ปขนไป โดยคดจากความตองการพลงงานวนละ 2,000 กโลแคลอร

Page 30: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

การไดรบแรธาตในปรมาณทมากไปตวอยางเชน การใชอาหารเสรมแรธาตสงกะส (zinc)150-450 มก.ตอวนอาจท าใหเปนพษได ท าใหภาวะของธาตทองแดง (copper) ในรางกายต า เปลยนแปลงการท างานของธาตเหลก (iron) ลดการท างานของภมคมกน อาการกคอ อาจเกดภาวะคลนไส อาเจยน ทองเสย งวงซม เพลยการรบประทาน zinc เพอรกษาสว ใชปรมาณตอวน 25-40 มก. ในผใหญ และ 23-34 มก. ในวยรน เพอชวยรกษาสว เรอน และโรคสะเกดเงน สามารถใชตอเนองไดถงสามเดอนไมควรรบประทาน zinc รวมกบอาหารทมแคลเซยมหรอฟอสฟอรสสง เพราะอาจท าใหการดดซม zinc ลดลง

Page 31: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2. ผลตภณฑเสรมอาหารกลมน ามน2.1 เลซทน (Lecithin)

• เปนไขมนชนดฟอสโฟไลปด (phospholipid) ทมความจ าเปนตอเซลลทกชนดในรางกาย และยงพบวาเลซตนเปนสวนประกอบของเยอหมสมอง กลามเนอ และเซลลประสาท

• สารส าคญทพบในเลซตน ไดแก ฟอสฟาตดลโคลน

(phosphatidylcholine) ซงจะใหโคลนซงเปนสาร

ตนตอในการสงเคราะหสารสอประสาท

• เลซตนมคณสมบตเปน emulsifier หรอสารทท าให

น ากบน ามนเขากนได ท าใหมการน ามาใชในการควบ

คมโคเลสเตอรอลในเลอดกนอยางแพรหลาย

Page 32: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• เลซตนพบมากในถวเหลอง ไขแดง ตบ ขาวโอต กะหล าปล กะหล าดอก เนอสตว ปลา บรวเวอรยสต และพชบางชนด ทงนอาจจะรวมถงผลตภณฑ Multi-Vitamin ทมเลซตนผสมอยดวย• ในไขแดงมเลซตนประมาณรอยละ 6 - 8 ส าหรบในพช พบวาถวเหลองมเลซตนสงทสดประมาณ รอยละ 1.1 - 3.2 ในขาวโพดม รอยละ 1.0 – 2.4 และในเมลดฝายพบเพยงรอยละ 0.7 • เดมการผลต เลซตนเพอการคาจะผลตจากไขแดง เนองจากมปรมาณสง แตมปญหาทส าคญคอ มตนทนการผลตสง • ปจจบนผลตเลซตนไดจากอตสาหกรรมน ามนถวเหลอง ท าใหมตนทนการผลตลดลง และเลซตนทไดจากถวเหลองมคณภาพดกวาจากไขแดงโดยจะมสวนประกอบของไขมนประเภท ไตรกลเซอไรดสงถงรอยละ 37 และมโคลนอยรอยละ 15

Page 33: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

เลซตนกบสขภาพ

• ชวยปองกนและสลายโคเลสเตอรอล หรอไขมนทอดตนในหลอดเลอด จงนยมในกนมากในผทมปญหาไขมนอดตนในหลอดเลอด• phosphatidylcholine ซงใหสารโคลน เปนสารตงตนของสารส อประ เภท อะ เซททล โคลน จ ะชวย ใหความจ าและความสามารถในการเรยนรดข น• ชวยใหการท างานของตบมประสทธภาพมากขน• ลดการอดตนของถงน าด (gall Stones)• ใหสารอโนซทอล (inositol) ซงเปนสวนทชวยบ ารงเซลลประสาท ท าใหการท างานของระบบประสาทดขน• การใชเพอปองกน และรกษาโรคความจ าเสอม (ยงอยในระหวางการศกษา)

Page 34: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

เลซตนกบการเปนอาหารเสรม ส าหรบผทมสขภาพด อาจเลอกรบประทานเ ล ซ ต น จ า ก อ า ห า ร ท ม เ ล ซ ต น เ ป นองคประกอบ เชน ไขแดง พชตระกลถว และธญพชทไมไดขดสเปลอก

ในกรณทมปญหาสขภาพอาจรบประทานเลซตนเปนอาหารเสรมควบคกบการรบประทานอาหารหลก

การรบประทานเลซตนในปรมาณทมากเกนไป อาจท าใหเกดผลขางเคยงได เชน อาจท าใหเกดอาการคลนไส อาเจยน น าลายหลงออกมาก เบออาหาร เหงอออกมาก

Page 35: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2.2 ซแอลเอ (CLA : Conjugated linoleic acid)•กรดไขมนโครงสรางพเศษ อยในกลมกรดไขมนจ าเปนชนดโอเมกา-6 (Essential omega-6 Fatty Acid) ซงเปนกรดไขมนอกรปแบบหน งของกรดไลโนเลอค แตมโครงสรางตางกนทต าแหนงพนธะคในโครงสรางหลก

• CLA ยงเปนสารทนยมใชมากในกลมนกกฬา เนองจากผลการศกษาทางวทยาศาสตรโดยสวนใหญพบวา CLA สามารถท าใหรางกายเผาผลาญพลงงานทไดจากไขมนไดด ขณะเดยวกนยงคงมวลกลามเนอไดดวย นอกจากน บางการศกษายงพบดวยวา CLA มคณสมบตเปนสารตานการกอมะเรง (Anti-carcinogenic property) ดวย

• CLA เปนองคประกอบของไขมนทพบแทรกในสวนของโปรตนในเนอวว นมและไข พบมากในน ามนดอกค าฝอย (Safflower oil) และน ามนดอกทานตะวน (Sunflower oil)

Page 36: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• ซแอลเอมหนาทน าไขมนเขาสเซลล เพอเผาผลาญใหเกดเปนพลงงาน

• ชวยน าพากลโคสเขาสเซลล เพอน าไปเสรมสรางกลามเนอ และเปลยนเปนพลงงานกอนทจะถกเปลยนไปเปนไขมน สงผลใหลดปรมาณไขมนสะสมในรางกายได จงนยมใชกบโปรแกรมควบคมน าหนก (Body Weight Control Program) และผทตองการเสรมสรางกลามเนอ

• ซแอลเอมคณสมบตตานการเกดปฏกรยาออกซเดชน (Oxidative reaction) และยงชวยเสรมสรางภมคมกนโรคอกดวยตองออกก าลงกายควบคไปกบการกน CLA

Page 37: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2.3 น ามนอฟนงพรมโรส (Evening primrose oil : EPO)

พรมโรส (Primrose) เปนพชในเขตหนาว ล าตนสง มดอกสเหลองกลบบาง ในฝกของดอกจะมเมลดส น าตาล และมน ามนอยในเมลดเรยกวา อฟนงพรมโรส ออยส (Evening Primrose Oil)

มสารประกอบส าคญ คอ โอเมกา 6และกรดแกมมาไลโนเลนก (Gamma Linolenic acid – GLA) ซงกรดแกมมาไลโนเลนก น เปนสารตงตนในกระบวนการสรางพรอสตาแกลนดน 1 (Prostaglandin E1 – PGE1)

บ ารงผว ลดการอกเสบของผว ลดความรนแรงของโรคผวหนงทเกดจากความผดปกตของตอมไขมน และสวอกเสบทเกดจาก comedone

ลดอาการกอนมประจ าเดอน เชน ปวดทอง คดตงเตานม

Page 38: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• น ามนอฟนงพรมโรส สามารถชวยปองกนอาการเซลประสาทถกท าลายจากโรคเบาหวาน

• ชวยบ ารงผวพรรณใหชมชน ปรบสภาพผวทแหงกรานใหกลบดนมนวลสดใส

• ปรมาณทแนะน าของจ านวนของกรดไขมน GLA ทรางกายตองการในแตละวนนน คอ 240 มลลกรมตอวน

Page 39: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2.4 น ามนปลา (Fish oil)

•น ามนทสกดจากปลาทะเล เชน ปลาทนา ปลาท ปลาซารดน ปลาแซลมอน ปลาแมคเคอเรล• ในน ามนปลามกรดไขมนหลายชนด แตทส าคญคอ กรดไขมนไมอมตว (PUFA) ชนดโอเมกา 3 (omega-3)

- Decoxahexaenoic acid หรอ DHA - Eicosapentaenoic acid หรอ EPA

• ประโยชนของกรดไขมนโอเมกา 3 ในทางการแพทยคอ สามารถลดอบตการณของโรคหวใจและหลอดเลอด (ใชในปรมาณสงถง 2 กรมตอวน)การใชลดการอกเสบในคนไขโรครมาตอยดทมอาการปวดขอ การใชเพอลดอาการคนและอกเสบในคนไขโรคสะเกดเงน ซงเปนโรคผวหนงชนดหนงทมอาการอกเสบรวมดวย

Page 40: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• นอกจากนยงมการกลาวถงประโยชนของ DHA กบการพฒนาสมองและดวงตา โดยมการน า DHA ไปเสรมในนมส าหรบทารก หรอหญงมครรภ การใชในโรคสมองเสอมหรออลไซเมอรทพบในผสงอาย• กระบวนการสรางเซลสมอง จะเกดขนในชวงเดกทารกจนถงอายประมาณ 5 ขวบ (สมองเตบโตชวงทารก - 5 ขวบ สวนหวใจเตบโตชวงทารก - 20 ป) ดงนนคนทอายมากกวานกนน ามนปลาไปกไมไดชวยอะไรมาก (แตอาจจะไดประโยชนในเรองของชวยลดไขมนในเลอดสง โรคหลอดเลอดหวใจ) • สวนใหญจะใชบ ารงเดกเลกๆ หรอตงแตอยในครรภ โดยในอาหารเดกหลายยหอ จะมการผสมน ามนปลาลงไปดวย แตจากการศกษาพบวา น ามนปลามสวนชวยเรองความจ าไดในชวงระยะเวลาสนๆ เทานน ไมไดชวยใหเดกฉลาดกวาปกตแตอยางใด และในเดกเลกๆ บางคนทไมแขงแรงกอาจแพสารพษจากน ามนปลาได

Page 41: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• อาการไมพงประสงคทอาจเกดจากการรบประทานน ามนปลาขนาดสงเปนเวลานาน มดงตอไปน

- ในผปวยเบาหวาน โดยเฉพาะอยางยงประเภทไมพงอนซลน อาจมระดบน าตาลในเลอดอาจสงขน

- ท าใหเลอดแขงตวชาลง อาจสรางปญหาใหกบผปวยทจะเขารบการผาตด หญงตงครรภทก าลงจะคลอดบตร หรอผมปญหาโรคเลอด หากเสรมน ามนปลาปรมาณมากเกนไป อาจท าใหแผลหายชา เกดภาวะเลอดไหลไมหยดได

- น าหนกตวเพมขน- ทองอด อาหารไมยอย คลนไส อาเจยน- การรบประทานน ามนปลาในขนาดสงมากๆ อาจท าใหรางกายมกลนปลา

Page 42: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2.5 น ามนตบปลา (Cod liver oil)• เปนผลตภณฑเสรมอาหารชนดหนงทมสารพดยหอไมวาจะอยใรปของซอฟเจล แคปซล หรอน า โดยสกดมาจากตบของปลาทะเล ซงมสวนประกอบส าคญหรอวตามนทส าคญนนกคอ วตามนเอ และ วตามนด • นยมใชในเดกและวยทวไปเพอชวยเสรมสรางกระดก และชวยเสรมสขภาพ• การรบประทานในปรมาณท เหมาะสมน นจะไดร บประโยชนตอรางกายมากกวาการรบประทานในปรมาณมากเพราะอาจจะท าใหเกดอนตรายได • ส าหรบหญงตงครรภไมควรรบประทาน เน องจากมปรมาณของวตามนเอสง อาจท าใหเกดความผดปกตของเดกทารกในครรภได

Page 43: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• การรบประทานน ามนตบปลาในปรมาณทมากเกนไป อาจจะท าใหเกดพษจากวตามนเอได เชน มอาการปวดศรษะ คลนไส อาเจยน มผลตอระบบประสาท ท าใหตบถกท าลาย หวน า ปสสาวะบอย และอาจท าใหผมรวง ผวแหงไดอกดวย

• สวนการไดรบวตามนดสะสมมากจนเกนไปน นกอาจจะมผลเสยตอระบบเลอดไดเชนกน อาจท าใหไตวายจนถงขนเสยชวตได

• จงไมแนะน าใหเดกรบประทานเปนประจ าและในปรมาณทมากเกนไปนอกจาก แพทยผเชยวชาญจะสง เพราะยาจะสะสมในรางกายมากจนเกนไปและท าใหเกดอนตรายได

• (อางอง : ภญ.วภาจร นวสร เภสชกร สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน)

Page 44: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

3. ผลตภณฑเสรมอาหารจากพชและสารสกดพช

•ผลตภณฑทไดจากพช อาจอยในรปอบแหงและบดยอยขนาด รปแบบเมดหรอชาชง หรอในรปของสารสกด

3.1 เสนใยอาหาร (Dietary fiber)• สวนของพชผก ผลไม หรอ เมลดธญพชท เม อรบประทานเขาไป จะไมถกยอยโดยน ายอยในระบบทางเดนอาหาร (ไมใหพลงงาน)• ปรมาณกากใยอาหารในวนหนง ๆ ทรางกายพงไดรบ คอ 25 กรม ส าหรบผหญง 30 กรม ส าหรบผชาย • เดกวย 1-8 ขวบ ตองการไฟเบอรอยท 14-18 กรม • เดกโตและวยรน ตองการ 20-24 กรม

Page 45: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

เสนใยอาหารแบงเปน 2 ชนดคอ1. เสนใยอาหารทไมละลายในน า (insoluble dietary fiber) หมายถง

เสนใยทไมละลายในน า แตจะพองตวในน าเหมอนฟองน าไมใหความหนด ท าใหเพมปรมาตรน าในกระเพาะอาหาร จงรสกอม เสนใยอาหารเหลาน แบคทเรยในล าไสใหญไมสามารถยอยได ชวยเพมเนออจจาระ ลดปญหาทองผกได และลดความเสยงของมะเรงล าไสใหญ เชน ขาวซอมมอ ร าขาว ผกตางๆ

2. เสนใยอาหารทละลายไดในน า (soluble dietary fiber) หมายถงเสนใยอาหารทเมอละลายในน าแลวดดซบน าไวกบตว ท าใหมความหนดเพมขน สารเหลานรางกายยอยไมได แตแบคทเรยทอาศยในส าไสใหญสามารถยอยได เชน ผลไม ถว ขาวโอต

Page 46: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

แหลงของเสนใยอาหาร• ผกและเมลดธญพชทงเมลดทไมไดผานการขดขาว เปนแหลงส าคญของเสนใย

อาหารทไมละลายในน า • ผลไมและถวเมลดแหงเปน แหลงของเสนใยอาหารทละลายไดในน า• การไดรบเสนใยอาหารทง 2กลม ในปรมาณทเหมาะสม จะท าใหเกดความ

สมดลของระบบทางเดนอาหาร เปนประโยชนตอรางกาย• อาหารทมใยอาหารสง (มากกวา 3 กรม/อาหาร 100 กรม) ขาวกลอง, เมลด

ธญพชทงเมลด (whole cereal grain) เมดแมงลก ผลไม เชนแอปเปล, ฝรง, ขาวโพดออน, ผกหวาน, ถวเหลอฝกสด, กระเจยบเขยว ถวฝกยาว, แพร, ถวเขยว, แครอท

Page 47: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ประโยชนของเสนใยอาหารเสนใยอาหารเปนสารอาหารทไมใหพลงงาน แตเปนมประโยชนตอสขภาพ

จดเปน functional food เหมาะเปนอาหารส าหรบคนทวไป และอาหารผปวยเฉพาะโรค ประโยชนของเสนใยอาหารตอสขภาพคอ

พรไบโอตก (prebiotic) เสนใยอาหารประเภท soluble fiber ซงไมถกยอยในทางเดนอาหาร แตจะเปนอาหารใหกบ แบคทเรยกลม probiotic ทพบไดในล าไสใหญ เชน Lactobacillus• ลดไขมนในเลอด • ลดน าตาลในเลอด • ปองกนการเกดมะเรงล าไส• ปองกนการเกดโรคหวใจ • ชวยควบคมน าหนกตว

Page 48: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

3.2 สมแขก (Garcinia)

• มสาร Hydroxy citric acid (HCA)• มฤทธชวยยบยงการเปลยนคารโบไฮเดรตเปนไขมนทสะสมตามรางกาย• จงมการน าไปใชเปนผลตภณฑควบคมน าหนก • มฤทธชวยในเรองยาระบายไดดวย

Page 49: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

3.3 สารสกดจากเมลดองน (Grape seed extract)

• ม ส า ร ส า ค ญ ค อ “ OPC” ห ร อ ( OligomericProanthocyanidins) จดอยในกลมไบโอฟลาโวนอยด

• เปนสารตานอนมลอสระประสทธภาพสง (Super antioxidant) มฤทธในการตอตานอนมลอสระสงกวาวตามนซถง 20 เทา และมากกวาวตามนอถง 50 เทา

• เมอทานรวมกบวตามนซ จะชวยเสรมฤทธใหวตามนซทถกใชใหคนสภาพกลบมาใชใหมได บางคนจงเรยก OPC วาเปน Vitamin C cofactor

• สามารถละลายไดทงในน าและในน ามน จงสามารถแทรกซม

• ไปไดทกสวนของเซลลรางกาย แมกระทงเซลลสมอง เพราะสามารถผานเยอหมหลอดเลอดสมองไปยงเนอสมองได (Blood Brain Barrier)

Page 50: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

คณประโยชน• สารสกดจากเมลดองนมฤทธลดอนมลอสระไดมากกวาวตามนซและอ • ชวยสรางเสรมสารคอลลาเจนในผวหนง • มการใชสารกลมไบโอเฟลโวนอยดทเปนสารสกดเมลดองนในการรกษาความ

ผดปกตของหลอดเลอดและเสนเลอดฝอย เสนเลอดฝอยเปราะ และใชรกษาเบาหวานขนตาและจอประสาทตาเสอม

• ชวยปองกนโรคหวใจและโรคมะเรง โรคขออกเสบ ลดภมแพจากยาตานไวรส ยาตานมะเรง และเพมภมตานทานของรางกาย

• การเลอกใชสารสกดจากเมลดองน ตองดปรมาณของสารออกฤทธ เพอใหไดผลคมคา คอ ควรมปรมาณสาร OPC สงประมาณ 92-95% ขนาดทใชในการรกษาสขภาพ คอ วนละ 50-100 มลลกรม

Page 51: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• ขอควรระวง : อาจมผลในการชะลอการแขงตวของเลอด จงควรหยดรบประทานสารสกดจากเมลดองน อยางนอย 2 สปดาห กอนการผาตดหรอท าฟน และใหหยดรบประทานสารสกดหากคณรบประทานยาตานการแขงตวของเลอด ยาตานเกลดเลอด หรอเปนโรคเลอดไหลไมหยด

• การเลอกใชสารสกดจากเมลดองนเพอใหไดผลลพธทมประสทธภาพเหมาะสม ควรใหมปรมาณสาร OPC อยทประมาณ 92-95%

• ขนาดการรบประทาน ควรรบประทานพรอมอาหารเชา ในปรมาณตามวตถประสงคดงน

• แกไขปญหาเสนเลอดขอด ประมาณ 200 มลลกรมตอวน • ตานอนมลอสระ ซงสงผลตอความสดใสของผว ประมาณ 100 มลลกรม ตอวน • ลดคลอเลสเตอรอล ประมาณวนละ 600 มลลกรม

Page 52: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

3.4 สารสกดจากใบแปะกวย (Ginkgo biloba extract, EGb)

แปะกวย (Ginkgo Biloba) จดเปนพชสมนไพรทมอายเกอบเกาแกทสดในโลกโดยสนนษฐานวานาจะก าเนดมาตงแตสองรอยลานปทผานมา • ดวยคณคาของแปะกวยท าใหปจจบนมงานวจยทางวทยาศาสตรถงประโยชน

ของ แปะกวยมากกวา 400 ฉบบ • โดยพบวาสวนทน ามาใชประโยชนนนมอย 2 สวนคอ สวนของใบและและเมลด แตสวนทมฤทธและประโยชนตอสขภาพมากทสดคอ สวนของใบ ซงพบวามสารส าคญหลกอย 2 กลม ไดแก - กลมฟลาโวนอยด (Flavonoid) ทมคณสมบต

ในการเปนสารตานอนมลอสระ (Antioxidant)

Page 53: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

- กลมของสารเทอปน แลคโตน (Terpene Lactone) ทประกอบดวยสาร Bilobalides และ สาร Ginkgolides ซงมบทบาทตอการดแลและปองกนโรคสมองเสอม โดยมกลไกหลก ๆ ดงตอไปน

• เพมการไหลเวยนโลหตไปสสมองมากขน• ตอตานอนมลอสระทมาท าลายเยอหมเซลบรเวณสมอง• ยงยง Beta-Amyloids สารทกอใหเกดอลไซเมอร• ลดความขนเหนยวของเลอด

สารสกดจากแปะกวยและประโยชนสขภาพอนๆ :• เพมประสทธภาพการไหลเวยนโลหตในรางกาย• เสรมสรางความสามารถในการจดจ าและเรยนรมากขน• มฤทธในการตอตานอนมลอสระ• ปองกนการหดตวของกลามเนอบรเวณหลอดลมในผปวยหอบหด

Page 54: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

คณลกษณะทดของสารสกดจากแปะกวย :• มสารฟลาโวนอยด (Flavonoid) อยในปรมาณไมนอยกวา 24%• มสารในกลมเทอปน แลคโตน ในปรมาณไมนอยกวา 6%• มคากรดกงโกลค (Gingkolic Acid) นอยกวา 5 ppm.ขอควรระวง :• หญงตงครรภและใหนมบตร• ผทเลอดแขงตวชาหรอใชยาตานการแขงตวของเลอด• ผทแพสารสกดจากแปะกวย

Page 55: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

3.5 ซอย เปปไทด (Soy Peptide)

• คอโปรตนจากถว เหลองทผานการยอยด วยเอนไซมจนมโมเลกลขนาดเลก ซงอยในรปเปปไทดสายสน ประกอบดวยกรดอะมโนจ านวนเลกนอยมาเรยงตอกนเชน ไดเปปไทด หรอไตรเปปไทดและยงประกอบดวยกรดอะมโนจ าเปนตอรางกายครบถวน เรยกวา Well-balanced amino acid

• สถาบนวจยวทยาศาสตรอาหารฟจ ประเทศญป น ไดคนพบเปปไทดสายสนในถวเหลองสรโนโกะ หลงขจดกาก ไขมน และแปงจนไดโปรตนบรสทธ และน ามายอยดวยเอนไซมแบบธรรมชาตควบคมดวย นวตกรรมขนสง และเรยกเปปไทดทไดนวา “ออรจนล ซอย เปปไทด”

Page 56: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• เปปไทดสายสนทสกดออกมาไดนน พบวา รางกายสามารถดดซมไดภายในเวลาเพยงครงช วโมง ผานชองทางเปปไทดทรานปอตเตอรทล าไสเลกสวนตน อกทงยงมน าหนกโมเลกลต า ไมมรายงานการแพ และไมมฮอรโมนไฟโตเอสโตรเจนเหมอนผลตภณฑจากถวเหลองอนๆ ดวย

• ปจจบนมการผลตออกมาวางจ าหนายในรปของเครองดมบ ารงสมอง เปนทนยมในหมนกเรยนนกศกษา วยท างาน ซงดมเพอหวงผลเพมประสทธภาพการท างานของสมอง และสรรพคณดานอนๆ

• โดยสวนใหญโปรตนถกดดซมในรปเปปไทดมากทสด โดยไมจ ากดวาเปนโปรตนจากพชหรอสตว ขอมลจากองคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาตและองคการอนามยโลกระบวา โปรตนจากถวเหลองจดวาเปนโปรตนคณภาพดใกลเคยงกบโปรตนจากไข นม เนอสตว แตกไมดกวา

Page 57: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• จากการศกษาขอมลโภชนาการบนฉลากผลตภณฑเครองดม soy peptide พบวามสวนประกอบ คอ เปปไทดจากถวเหลอง น าตาลทราย และสารแตงกลนรส

• ใน 1 ขวดจะใหพลงงานประมาณ 90 กโลแคลอร และโปรตนประมาณ 9 กรม เมอเทยบราคาทขายนาจะซอไขไกไดประมาณ 15 ฟอง คดเปนโปรตนทไดจากไขไกประมาณ 112-120 กรม หรอซอนมสดไดเกอบ 2 ลตรเทยบเปนโปรตนจากนมสดประมาณ 70 กรม หรอน านมถวเหลอง ยเอชท ไดประมาณ 6-8 กลอง เทยบเปนโปรตนจากนมถวเหลองประมาณ 48-64 กรม

• หากพดในแงการคมครองผบรโภคแลว พบวาซอยเปปไทดมประโยชนตอรางกายแนนอน แตเราสามารถไดรบเปปไทดจากผลตภณฑถวเหลองหลากหลายชนด เชน น าเตาห ไมจ าเปนตองตามโฆษณาทก าลงโหมกระหน าเพอมงหวงการคาก าไรในเชงตลาด จากผบรโภคทรกสขภาพ

Page 58: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

4. ผลตภณฑเสรมอาหารจากสตวและสารสกดสตว

4.1 ไคโตซาน (Chitosan)• ในธรรมชาตไคโตซานเปนองคประกอบของโครงสรางทใหความแขงแรงในสตว

ไมมกระดกสนหลง เชน กง ป • ชวยลดโคเลสเตอรอลและไขมนในเสนเลอด • ประจบวกของไคโตซาน (+) สามารถจบกบกรดไขมนอสระทมประจลบ (-)

ในทางเดนอาหาร ท าใหรางกาย• ไมสามารถดดซมไขมนหรอดดซมไดนอยลง • มการน าไปใชเปนผลตภณฑควบคมน าหนก โดยแนะน าใหใชกบผทนยม

รบประทานอาหารทมไขมนสง• ขอควรระวง : ไคโตซานจะดดซบวตามนทละลายในไขมน (A, D, E, K)

และ หามใชในผทแพอาหารทะเล รวมทงเดก หญงมครรภ และใหนมบตร

Page 59: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 60: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

4.2 คอลลาเจน (Collagen)• เปนโปรตนชนดหนงอยใตช นหนงแท เปนทโครงสรางใหความยดหยนแกเซล

ผวหนง เปนสวนประกอบของกลามเนอ ผม กระดก ขอตอ และอวยวะทกสวน • เมออายเพมขนคอลลาเจนจะสญเสยความยดหยนของเซลล ท าใหเกดรวรอย

เหยวยน ขอตอเสนเอนไมแขงแรง สญเสยมวลกลามเนอ เกดการสะสมไขมนแทน

• ปรมาณคอลลาเจนในรางกายจะเรมลดลงตงแตอาย 20 ปขนไป และคนทมอาย 25 ปขนไป จะมปรมาณคอลลาเจนลดลงทกป ปละ 1.5%

Page 61: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• ดงนนจงมการพฒนาวธทจะท าใหผวพรรณกลบคนสความวยเยาว โดยการเพมคอลลาเจนใหกบผวพรรณ เชน การทา การรบประทาน และการฉดเขาใตผวหนง

• ปจจบนมการผลต collagen hydrolysate จากกระดกออน ผวหนงของสตว น ามาท าใหบรสทธและปลอดเชอเพอใหรางกายสามารถน าไปใชได

• ในทองตลาดมผลตภณฑคอลลาเจนจ านวนมาก ทงทเปนผลตภณฑเสรมอาหาร เครองดม ทงรปแบบเมด และผงชงดม

Page 62: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ในความเปนจรงคอลลาเจนมขนาดใหญเกนกวาจะรางกายจะดดซมไปใชโดยตรงได การรบประทานคอลลาเจนเขาไปเมอถงกระเพาะอาหารจะถกยอยกลายเปนกรดอะมโนและเปปไทดสายสนๆ และกลายเปนกรดอะมโนทงหมดในกระบวนการยอยทล าไสเลกและถกดดซมทล าไสเลก กรดอะมโนเหลานนไมไดเขาไปแลวพงไปทใบหนาหรอทผวเลยอยางทโฆษณาแตมนจะถกสงไปทวรางกายไปซอมในจดทตองการโปรตน แทบไมไดถกน ากลบมาผลตเปนคอลลาเจนเลยไมตางอะไรกบการกนไกทอดซงกกลายเปนกรดอะมโนเหมอนกน สรปวากนคอลลาเจนหรอกนไขกไดโปรตนเหมอนกน แตทกวนนทฮตตดตลาดกเพราะเปนเรองของการคาและกลยทธทางการตลาดดวยการสรางความคาดหวงของผหญงอยากสวย

Page 63: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

4.3 ซปไกสกด (Essence of chicken soup)• จากความเชอของชาวจนเปนเวลากวาสองศตวรรษในเรอง

ของซปไกวาเปนอาหารเสรมเพอชวยในการบ ารงรางกายแกผฟนไข สตรมครรภ ผสงอาย หรอแมแตคนปกตทตองการเสรมสขภาพ

• ชาวจนทราบวาในเนอไกทตนออกมานนมคณคาทางอาหารสงกวาอาหารอนๆ อกหลายชนด และเปนอาหารธรรมชาตทไมตองผานการสงเคราะหดวยกรรมวธทางวทยาศาสตรทสลบซบซอน ท าใหซปไกเปนอาหารบรสทธทเหมาะส าหรบเสรมสขภาพจรงๆ จากอาหารเสรมทเตรยมขนภายในครอบครว จนเวลาลวงเลยมากวาพนป ซปไกไดกลายมาเปนการผลตเพอขายเปนสนคาเชนเดยวกบสนคาอปโภคบรโภค โดยการน าเอาซปไกสกดมาบรรจขวด

Page 64: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

•โดยทวๆ ไป สวนประกอบหลกในการผลตซปไกสกดจะประกอบดวย ซปไกสกด รอยละ 99.5 สน าตาลเคยวไหมรอยละ 0.5 และหากมการเตมสมนไพรลงไปในซปไกสกดสวนมากจะใสประมาณรอยละ 5• ถาจะแบงซปไกสกดทมจ าหนายในตลาดกอาจจะแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1. ซปไกสกดโดยไมมการผสมสมนไพร ยหอทมวางจ าหนาย ไดแก ซปไกสกดสตรส าหรบเดกตราแบรนด ซปไกสกดตราแบรนด ซปไกสกดตราสกอต และซปไกสกดตราบอนแบค

2. ซบไกสกดทผสมสมนไพร ยหอทมวางจ าหนาย ไดแก ซปไกสกดผสมถงเฉาตราสกอต ซปไกสกดตราแบรนดผสมสมนไพรผสมตงกยและผสมถงเฉา และซปไกสกดตราหยงเฉนซปไกสกดมสรรพคณดานการเปนอาหารตานความเครยด แกไขความเหนอยลาของสมองและผอนคลายความเครยด สามารถชวยแกไขความผดปกตของการเผาผลาญน าตาลกลโคส ชวยใหระดบฮอรโมนคอรตโซล (Cortisol) ทเกดเนองจากความเครยดในเลอดลดลงสระดบปกตไดเรวขน

Page 65: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 66: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

➢ ม.มหดล/มลนธเพอผ บรโภค สถาบนวจยโภชนาการมหดล แจงใหเหนกนจะจะ ซปไกสกดยหอดงมคณคาสารอาหารดอยกวาไขไกและนม ชคนไทยขาดความรตนเหตตกเปนเหยอขณะทตลาดอาหารเสรมกวา 3 พนลานยวน าลายผผลตเรงโหมโฆษณา เลยงไมเคยบอกถงคณคาทางอาหาร

➢ ดานแพทยสภาออกกฎเขมหามหมอยงกบ การสงเสรมการขายผลตภณฑเสรมอาหารทกประเภท หากฝาฝนมสทธถกพกใบอนญาต

➢ ดานแพทยผเชยวชาญดานประสาทวทยาระบ การดมซปไกสกดแลวท าใหคลนสมองแอลฟาเพมขนชวยใหความจ าดขน เปนงานวจยเกนจรง

➢ ทผานมาผประกอบการซปไกสกดเหลานไมเคยแจงขอมลวาอาหารประเภท น มคณคาทางสารอาหารอยางไรบาง สวนใหญจะบอกเพยงแคสวนผสมเทานน ขณะทฉลากจะระบรายละเอยดเพยงวาเดก, สตรมครรภ, นกเรยน, นกศกษา, ผสงอาย ผปวยและผออนเพลยเทานนทเลอกรบประทานได

Page 67: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

จากการวเคราะหคณคาทางโภชนาการของซปไกสกด โดยสถาบนโภชนาการเปรยบเทยบกบอาหารทบรโภคเปนประจ า แสดงดงตาราง

อาหารพลงงาน

(กโลแคลอร)โปรตน(กรม)

ไขมน(กรม)

แคลเซยม(มลลกรม)

เหลก(มลลกรม)

ซปไกสกด 1 ขวด (42 มล.)

14 3.2 0 2.5 0.21

ไขไก 1 ฟอง (50 ก.) 78 6.4 5.4 19 1.6

ไขไก 1/2 ฟอง (25 ก.) 39 3.2 2.7 9.5 0.8

นมสดรสจด 1 กลอง (200 มล.)

134 6.6 7.6 226 0.2

นมสดรสจด 1 กลอง (100 มล.)

67 3.3 3.8 113 0.1

ทมา : สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล

Page 68: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

➢ ทงนเปนทนาสงเกตวาสนคาอาหารบ ารงรางกายทมการโฆษณาทางทว สวนใหญมกจะน าเสนอวาสนคาของตนไดผานการตรวจสอบและการวจยจากสถาบนชอดงในตางประเทศ แตในกรณของซปไกสกดไมสามารถใหค าแนะน าผบรโภคในเรองคณคาทางโภชนาการได ท าใหผบรโภคขาดขอมลประกอบการตดสนใจ แตกหลงซอเพราะความเขาใจผด

➢ แพทยผเชยวชาญดานประสาทวทยาจากโรงพยาบาลจฬาลงกรณเปดเผยวา จากกรณทมการโฆษณากลาวอางผลงานวจยวา ผทด มซปไกสกดท าใหคลนสมองแอลฟาเพมขนและชวยใหผอนคลาย มสมาธและจดจ าสงตางๆ ไมเปนความจรง เพราะเทคนคการวดคลนสมองแอลฟาเพยงอยางเดยวไมสามารถสรปผลตามทมการกลาวอางและเกรงวาตอไปจะมสถานพยาบาลน าเทคนคการวจยคลนสมองแอลฟามาใชกบคนไขของตนเอง

Page 69: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

➢ ผอ. สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล กลาวถงกรณทมการโฆษณาวา ผทดมซปไกสกดเปนประจ าจะชวยใหสมาธและความจ าดขนวา ปจจยทท าใหมนษยมการพฒนาทงดานรางกายและจดใจ ขนอยกบปจจย 3 สวน คอ 1) พนธกรรม 2) การโภชนาการทงกอนเจรญพนธ ขณะตงครรภและหลงคลอด 3) ปจจยแวดลอมอนๆ เชน การศกษา

➢ ดงนน การดมซปไกไมไดชวยใหเดกหรอผใหญฉลาดขน และในทางวชาการไมสนบสนนใหดม เพราะมใชการสรางพนฐานเพอการพฒนาคน

➢ คณคาทางโภชนาการจากการวเคราะหซปไกสกด จะมพลงงานไมมากนก มโปรตนประมาณ 3-5 กรม มธาตเหลกเลกนอย และมสารอาหารอน ๆ ในปรมาณทนอยมาก ผบรโภคอานฉลากโภชนาการแลวเปรยบกบผลตภณฑอาหารอน ๆ เชน นม กลวย และไข โดยค านงถงราคาเปรยบเทยบกนไปดวย เพอชวยในการตดสนใจ

Page 70: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

รงนก เปนอาหารเสรม สขภาพหรอบ ารงรางกายชนดหนงทนยมแพรหลายในหมชาวจนและกลมคนทมฐานะด ซงปจจบนถอวาเปนอาหารฟงกชน โดยในอดตนนรงนกนางแอนทตมกบน าตาลกรวดไดรบการยกยองวาเปนอาหารบ ารงชนยอดของฮองเต ตลอดจนกลมชนชนสงของจน และยงพบหลกฐานวาในสมยราชวงคหมงตอนปลายนน เมอแพทยเขยนใบสงยามกจะมรงนกเปนสวนผสมเสมอ เพราะแพทยจนเชอวารงนกสามารถรกษาโรคทางเดนหายใจ ชวยบ ารงสขภาพเดก สตรและคนชรา ชวยบ ารงผวพรรณของสตรใหมความนมนวลออนเยาว ชวยบ ารงปดและเลอด และชวยบ ารงสขภาพของผปวยในระยะพกฟนรวมทงสตรหลงคลอด ท าจากรงของนกแอนซงสรางขนมาจากน าลายของมนเอง ซงมกจะท ารงอยในถ าสงในทะเลภาคใต

4.4 รงนก

Page 71: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

รงนกแบงออกเปน 4 ชนด ดงน1. รงนกแดง - มราคาแพงทสดและเชอกนวาเกดจากเลอดนกทคายออกมาท ารง แตในความจรงสแดงในรงนกเกดจากปฏกรยาทางเคมกบสารประกอบประเภททองแดงบนผนงถ า ไมเปนทนยมในเมองไทย2. รงนกเกาะ - รงนกเกาะทดจะมสเหลองทอง เนอรงนกจะสะอาดและหนา ไดรบความนยมมากในประเทศไทย โดยจะอดมไปดวยสารอาหารทมากกวาและมราคาสงกวารงนกชนดอน เนองจากพบไดเฉพาะในถ าทมระบบนเวศนทสมบรณ ไมไดมในถ าทวไป จงใหคณคาจากธรรมชาตทสมบรณกวา3. รงนกด า - เปนรงนกทไมบรสทธ มเศษขนของนกเจอปนอยมาก คณภาพและราคาจะถกกวารงนก 2 ชนดแรกมาก4. รงนกบาน - เปนรงทนกนางแอนมาสรางไวตามชายคาบานคน รงนกชนดนมสขาวจด ขนาดเลกและบาง ราคาจะถกกวารงนกตามธรรมชาตมาก

Page 72: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 73: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ในรงนกนนทางแพทยแผนปจจบนมการวจยคนพบวาในรงนกแทมสารประกอบทางชวเคมทมคณคาตอรางกาย อาทเชน

- GLYCOPROTEIN ซงจะกระตนเมดเลอดขาวในน าเหลองมนษยใหผลตและสงเคราะหสารตอตานเชอแบคทเรยและไวรสขนมา

- NANA (N-ACETYLNEURAMINIC ACID) ซงจะชวยใหผวพรรณสดใส ชวยรกษาอาการไอ หรอเจบคอ ตลอดจนบ ารงปอดและหลอดลมเนองจากรงนกมผสนใจรบประทานกนมากจงมการท าเปนผลตภณฑส าเรจรปออกจ าหนาย เชน เครองดมรงนกแท เครองดมรงนกผสมโสมในการผลตเครองดมรงนกส าเรจรปพรอมดมโดยสวนใหญ มข นตอนคราวๆ คอ น ารงนกแหงมาท าความสะอาด ก าจดขน และสงแปลกปลอมออกใหหมด หลงจากนนจงตนตมรงนกกบน า เพอใหเนอรงนกมความออนนม แลวจงเตมน าตาลกรวด ตอจากนนจงน าไปแบงบรรจใสขวดแลวน าไปฆาเชอ

Page 74: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

สรรพคณของรงนกแท1) ชวยฟอกปอดและระบบทางเดนหายใจ เหมาะส าหรบผทมปญหาในระบบ

ทางเดนหายใจ ผทมอาการไอ หรอผทสบบหรจด2) ชวยบรรเทาอาการไขหวด ไขหวดใหญ และผทเปนภมแพ 3) ชวยบ ารงสขภาพใหรสกกระฉบกระเฉง ชวยบ ารงผวพรรณ ท าใหแลดออน

กวาวย เนองจากพบวาในรงนกมสารทมคณสมบตกระตนการเจรญเตบโตของเยอบผว (EPIDERMAL GROWTH FACTOR) ซงมความเชอกนวาในรงนกสเหลองทองจากเกาะตามธรรมชาต จะมสรรพคณเหลานมากกวารงนกประเภทอนๆ

4) เปนยาบ ารงทใหฤทธเยน จงรบประทานไดโดยไมตองกลววาจะท าใหเกดอาการรอนใน

Page 75: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

“รงนกแท แค 1%”➢ ทฉลากของผลตภณฑรงนกจะระบดวยตวอกษรเลกๆ ไวแลววา ใสรงนก 1%

แตรงนกบางยหอใสขอความสะดดตาวา รงนกแท 100% จนท าใหผบรโภคสวนหนงสบสนและเขาใจผด “รงนกแท 100%” หมายถง ผลตภณฑนใสรงนก ของจรง เปนรงนกทนกสรางจรงๆ ไมไดปลอมปน วนเสน หรอองคประกอบอนๆ ใหดเหมอนรงนก สรปคอ ไมไดใสรงนกปลอมแตใสแค 1%

➢ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยเคยวเคราะหสวนประกอบของตวรงนกแลวพบวาประกอบดวย โปรตน 60.9% แคลเซยม0.58% โปแตสเซยม 0.03% น า 5.11% ดงนนสารอาหารหลกทไดจากการบรโภครงนกกคอโปรตน

Page 76: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

ตารางเปรยบเทยบสารอาหาร

สารอาหารรงนกส าเรจรปพรอมดม

(75 ml)ไขไก

(1 ฟอง)นม 1 กลอง

(250 ml)

พลงงาน (kcal) 52 81 155

โปรตน (g) 0.255 8.5 8.5

ไขมน (g) 0.02 5.8 8

คารโบไฮเดรต (g) 12.2 0.4 12.2

วตามนบ1 (mg) 0.001 0.05 0.1

วตามนบ2 (mg) 0.018 0.19 0.4

แคลเซยม (mg) 0.06 1.6 0.25

ฟอสฟอรส (mg) 1.9 111 248

เหลก (mg) 0.06 1.6 0.25ทมา :กรมวทยาศาสตรบรการ(2548)

Page 77: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

➢ จะเหนวารงนกส าเรจรป 1 ขวด มสารอาหารนอยกวาไขไก 1 ฟอง มโปรตนเพยง 0.25 กรม หากตองการโปรตนใหไดเทากบไขไกตองกนรงนกส าเรจรปถง 26 ขวด หรอหากเทยบเปนปรมาณถวลสงเพยง 2 เมลด กมโปรตน 0.25 กรม เทากบรงนกแลว ทงทเปนโปรตนเหมอนกน คณภาพของโปรตนแทบไมตางกน (คณภาพโปรตนพจารณาจากสดสวนกรดอะมโนทจ าเปน) แตราคารงนกกลบสงลว

➢ อกประเดนหนงทมงานวจยออกมา แตไมคอยมใครน ามากลาวถงเพราะไมเปนผลดกบการคา คอ รงนกกอใหเกดอาการภมแพไดเชนเดยวกบการแพอาหารทะเล และมจ านวนผแพรงนกมากกวาแพอาหารทะเล มากกวาคนแพไขและนมถง 3 เทา แถมยงเปนอาการแพแบบรนแรง (Angioedema) ซงจะท าใหรางกายบวม หลอดลมและปอดบวมจนหายใจไมออก เปนอนตรายถงชวต ฉะนนทบอกวารงนกมสรรพคณรกษาโรคภมแพไดกไมนาจะเปนความจรง

Page 78: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

5. ผลตภณฑเสรมอาหารกลมอนๆ5.1 บรวเวอรยสต (Brewer’s yeast)• เปนเชอยสตทมชวตโดยจะถกความรอนท าใหตายหมด ไมม• ฤทธในการหมก เหลอไวแตเพยงคณคาทางโภชนาการ• เปนแหลงธรรมชาตทดทสดของVitamin B-Complex ซง

ประกอบไปดวย B1 (thiamine), B2 (riboflavin), B3 (niacin), B5 (pantothenic acid), B6 (pyridoxine), B9 (folic acid) และ H (biotin) นอกจากนยงมเกลอแรสง คอ โครเมยม สงกะส เหลก ฟอสฟอรส และ เซเลเนยม อกทงยงเปนแหลงทส าคญของโปรตนอกดวย

• มทงแบบเมดแคปซล กอนเลกๆ และผงสกด โดยสามารถเตมลงในอาหารทร บประทาน เชน ซป เพอเพมคณคาทางโภชนาการได นอกจากนยงใชเตมในน าสมเพอดมกนอยางแพรหลาย

Page 79: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

• มสวนชวยในระบบการเผาผลาญคารโบไฮเดรต ไขมน และโปรตนภายในรางกาย • ชวยสนบสนนระบบการท างานสวนประสาทและชวยรกษากลามเนอท ใชในกระบวนการยอย• ชวยใหเลบทเปราะแขงแรงขน และชวยบ ารงสขภาพผม นอกจากนยงมการใชเพอการรกษาผปวยโรคเบาหวาน ไดอกดวย• ชวยลดระดบคลอเลสเตอรอลในเลอด ชวยเพมประสทธภาพของอนซลนภายในรางกาย นอกจากนยงมสรรพคณเพอการรกษาสวไดผลด• บคคลทเปนโรคกระดกพรน ภมคมกนบกพรอง หรอเปนโรคเกาทควรหลกเหลยงการใช• อาจเกดอาการไมเกรน ปวดหว บางครงอาจมอาการผนคน อาการบวมน า เปนหด ไดในคนทเปนภมแพงาย

Page 80: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

5.2 โคเอนไซม คว-10 (Co-enzyme Q-10)• ในทางการแพทยใชปองกนโรคหวใจ / รกษาและปองกนโรคอลไซเมอร • เปนสารตานอนมลอสระคลายวตามน C และ E ปองกนไมใหอนมลอสระเขาโจมตโมเลกลไขมนในเซลล รกษาผนงเซลลใหคงสภาพ • ออกฤทธในไมโตคอนเดรย ชวยขบเคลอนการผลตพลงงานของเซล• เพมประสทธภาพการท างานของหวใจ ลดปญหาการอดตนของหลอดเลอดทไปหลอเลยงหวใจ และปองกนการท างานของกลามเนอหวใจท างานลมเหลว• รางกายสรางไดจากอาหารทรบประทาน อาหารทะเล เครองในสตว ถวลสง อาหารทมวตามน E และธาตซลเนยม• รางกายสามารถผลตไดถงอาย 20 กวาปเทานน จากนนจะลดการผลตลง • มกลาวอางวา Q-10 สามารถชะลอความเสอมของเซล ท าใหรวรอยลดลง

Page 81: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

การเลอกซอผลตภณฑเสรมอาหารหากก าลงตดสนใจวาจะใชหรอไมใชผลตภณฑเสรม

อาหาร ใหลองพจารณาหวขอตอไปนประกอบการตดสนใจ

1. ผลตภณฑเสรมอาหารจ าเปนหรอไม ?

➢ ถาหากในแตละวนเราไดรบสารอาหารครบ 5 หมครบถวนเพยงพอกไมมความจ าเปนตองไดร บผลตภณฑเสรมอาหาร

➢ การรบประทานสารสกดเขมขนอาจท าใหเราไดรบอนตรายจากการบรโภคสารนนในปรมาณมากเกนไปได

Page 82: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

2. ผลตภณฑเสรมอาหารมประโยชนจรงหรอ ?

➢ ผลตภณฑเสรมอาหารมใชยารกษาโรค คณคาผลตภณฑอาจไมชดเจน ดงนนผบรโภคตองดงานวจยและผลการศกษาทดลองทเชอถอได

➢ หากไมสามารถตดสนใจตรงน ไดสามารถสอบถามมายงสายดวน อย. 1556 หรอสอบถามแพทย และเภสชกรได

➢ บางครงการขายตรงท าใหผบรโภคเขาใจผดวาสามารถปองกนหรอรกษาโรคได ท าใหละเลยการดแลสขภาพทถกตอง และเสยโอกาสทจะไดรบการรกษาอยางถกตองเหมาะสม

Page 83: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

3. ผลตภณฑเสรมอาหารปลอดภยไหม ?

➢ แมวาผลตภณฑเสรมอาหารสวนใหญจะไดมาจากธรรมชาต แตอาจท าใหเกดการแพ หรอมผลขางเคยงจากการรบประทานได

➢ กรณทมผลขางเคยงจะตองมค าเตอนระบไวทฉลาก เชน กรณค าเตอนส าหรบผลตภณฑเสรมอาหารชนดน ามนปลา คอ หามใชในผแพปลาทะเลหรอน ามนปลา และควรระวงในผทเลอดแขงตวชา หรอผทใชยาตานการแขงตวของเลอดหรอแอสไพรน ➢ นอกจากน กอาจเกดเกดจากความไมปลอดภยของผลตภณฑทผลตไมไดมาตรฐาน เชน การปนเปอนของโลหะหนก

Page 84: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

4. ราคาเหมาะสมหรอไม ?

ผลตภณฑเสรมอาหารมกจะมราคาแพง ดงนนผบรโภคจงตองประเมนความจ าเปนในการบรโภคโดยดความเหมาะสมประโยชนทไดรบกบเงนทตองเสยไป

ตามปกต เราสามารถไดรบสารอาหารจากอาหารหลกทรบประทานประจ าวน โดยรบประทานอาหารใหหลากหลายครบทกหม เชน การรบประทานผกสด ผลไมสด กจะไดคณคาทมาพรอมกบความอรอยในราคาทถกกวา

เมอตดสนใจวาจะใชผลตภณฑเสรมอาหาร กตองพจารณาวาจะใชผลตภณฑเสรมอาหารชนดใด โดยมหลกการเลอก ดงน

(1) เลอกทรสกวาขาด และ/หรอตองการเพมเตม เชน

- ตองการกรดไขมนโอเมกา 3 กเสรมดวยผลตภณฑประเภทน ามนปลา

- ถาไมรบประทานผกหรอผลไม แตตองการเพมใยอาหาร เพอชวยเพมกากในระบบขบถาย กสามารถใชผลตภณฑเสรมอาหารประเภทใยอาหารเสรมได

Page 85: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

(2) เลอกผลตภณฑเสรมอาหารทไดมาตรฐาน คอ - ไดรบอนญาตจาก อย. ในการผลตหรอน าเขา- เลอกซอผลตภณฑทแสดงฉลากถกตองมเลขสารบบอาหาร - อานขอมลของผลตภณฑจากฉลากทไดรบอนญาต ไมควรเชอเพยงขอมลจากการ

โฆษณาของผจ าหนายทนอกเหนอจากทระบในฉลาก(3) ตรวจสอบขอหามใชผลตภณฑเสรมอาหาร

- ตองศกษาวาโรคประจ าตวทเปนอยเปนขอหามใชผลตภณฑน นๆ หรอตองระมดระวงการใชเปนพเศษหรอไม- ผลขางเคยงทระบไวทฉลากผลตภณฑเสรมอาหารนนๆ รบไดหรอไม

- การบรโภคผลตภณฑเสรมอาหารจะตองบรโภคในปรมาณทก าหนดไวบนฉลาก อยาบรโภคใหมากไปกวานน และจะตองไมละเลยการดแลสขภาพควบคไปดวย

- ถาหากมโรคประจ าตวอนจะตองไมลมทจะแจงใหแพทยทราบวาใชผลตภณฑเสรมอาหารตวใดอยเพอใหไดรบการดแล หรอรกษาโรคอยางเหมาะสมและไดร บประโยชนสงสดจากผลตภณฑเสรมอาหาร

Page 86: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

การสรางเสรมสขภาพเบองตน• รบประทานอาหารหลก ใหครบ 5 หม การลดความอวนสามารถท าไดดวยการเลอกรบประทานอาหารทเหมาะสม และในปรมาณทพอเหมาะ รวมถงควรรบประทานอาหารใหเปนเวลา อยารบประทานจบจบ• หลกเลยงการรบประทานอาหารทซ าซาก จ าเจ เพราะอาจไดรบสารอาหารในปรมาณทไมเพยงพอ และอาจกอใหเกดการสะสมของสารพษในอาหารทรบประทานเขาไปได• ควรหลกเลยงการสบบหร การดมเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล รวมถงหลกเลยงสารเสพตดทกชนด• ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ• นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ อยางนอยวนละ 8 ชวโมง• ท าจตใจใหสดชน แจมใส เบกบาน หรอนงสมาธเพอชวย•ใหจตใจสงบ• เมอมอาการเจบปวย ควรพบแพทย

Page 87: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 88: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน
Page 89: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

กจกรรมคนควา

แบงกลมนกศกษาคนควาเกยวกบผลตภณฑเสรมอาหารตามรายการทก าหนดใหดานลางน กลมละ 1 รายการใหอธบายถงสรรพคณและการกลาวอางทางโภชนาการ และขอควรระมดระวงในการบรโภคผลตภณฑเสรมอาหารดงกลาวเวยโปรตน (whey protein) สารสกดใบมะรม (moringa extract)ใบแปะกวยแคปซล (Gingko Biloba) แคลเซยม (calcium)แอล-คารนทน (L-carnitine) แมกนเซยม (magnesiun)ไคโตซาน (chitosan) สงกะส (bio zinc)เหดถงเชา (cordyceps) นมผง (royal jelly)วตามนซ (ascorbic acid) กลตาไทโอน (glutathione)

Page 90: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)€¦ · วิตามินB2 (Riboflavin) -ช่วยเผาผลาญแป้ง ไขมัน

งานชนท 3 การตดสนใจเลอกใชผลตภณฑเสรมอาหาร

1. ให นศ. เลอกผลตภณฑเสรมอาหารทเคยทาน หรอทานอยเปนประจ า มา 1 ตวอยาง โดยแสดงภาพผลตภณฑทเลอก พรอมเขยนอธบายเหตผลทเลอกผลตภณฑเสรมอาหารชนดน พรอมบอกผลทไดจากการใชผลตภณฑเสรมอาหารนนๆ ดวย

2. กรณทไมเคยใชผลตภณฑเสรมอาหารใดๆ ใหเลอกผลตภณฑทสนใจมา 1ตวอยาง โดยแสดงภาพผลตภณฑ พรอมอธบายเหตผลประกอบวาเหตใดถงสนใจอยากใชผลตภณฑนนๆ

# ท า ในกระดาษ A4 เ ท า นน ใ ห มท งภาพและค าอ ธบายใน 1หนากระดาษ เขยนดวยลายมอหรอพมพกได

#อยาลมเขยนชอ, นามสกล, รหส, sec ทเรยน ทมมขวาบน