GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202...

40
GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health) ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 นักส ทธ ปัญโญใหญ่ (PhD. Food Science) ภาควิชาอุตสาหกรรมเกษตร คณะเทคโนโลยีการเกษตร E-mail: [email protected]

Transcript of GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202...

Page 1: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

GSCI 2202 อาหารเพอสขภาพ (Food for Health)ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559

นกสทธ ปญโญใหญ (PhD. Food Science)ภาควชาอตสาหกรรมเกษตร คณะเทคโนโลยการเกษตรE-mail: [email protected]

Page 2: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

ค ำอธบำยรำยวชำ

ความสมพนธของอาหารเพอสขภาพ อาหารและโภชนาการส าหรบบคคลในวยตางๆ อาหารบ าบดโรคหรอโภชนาบ าบด อาหารและผลตภณฑอาหารเพอสขภาพ ภมปญญาอาหารพนบาน การเลอกบรโภคอาหารและการอานฉลากโภชนาการ โรคและอนตรายทเกดจากการบรโภคอาหารไมปลอดภย อาหารลางพษ อาหารชะลอความชราและตานอนมลอสระ และการเลอกบรโภคผลตภณฑเสรมอาหาร

จดมงหมำยของรำยวชำ

1. มความร ความเขาใจเกยวกบอาหารเพอสขภาพ2. วเคราะหและใชความรในการเลอกบรโภคอาหารเพอสขภาพ3. สรางสขนสยทดในการบรโภคอาหารทมประโยชนตอสขภาพ4. น าความรเกยวกบอาหารเพอสขภาพไปดแลสขภาพของตนเองและบคคลอนได5. ใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมลทางดานอาหารเพอสขภาพ

Page 3: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

จ ำนวนชวโมงเรยน/ภำคกำรศกษำ

กจกรรมกำรเรยนกำรสอน1.การบรรยาย2.การคนควา อภปราย วเคราะหและกรณศกษา

3. การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน

บรรยำย สอนเสรม กำรศกษำดวยตนเอง

45 ชวโมง ตามความตองการ

ของนกศกษา

90 ชวโมง

แผนกำรเรยนกำรสอนสปดำหท เนอหำ

1 บทท 1 บทน า

2-3 บทท 2 อาหารส าหรบบคคลวยตางๆ

4 บทท 3 ภมปญญาอาหารพนบาน

5 บทท 4 อาหารเพอสขภาพ

6-7 บทท 5 อาหารชะลอความชรา ตานและบ าบดโรคสอบกลำงภำค

9-10 บทท 6 อาหารลางพษ ตานอนมลอสระ และอาหารอนทรย (ตอ)

11 บทท 7 ผลตภณฑเสรมอาหาร

12 บทท 8 การอานฉลากโภชนาการ และการตดสนใจเลอกบรโภคอาหาร

13 บทท 9 โรคและอนตรายทเกดจากการบรโภคอาหารไมปลอดภย

14 การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน (ครงท 1)

15 การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน (ครงท 2)

สอบปลำยภำค

Page 4: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

แผนกำรประเมนผลกำรเรยนร

กจกรรมท วธกำรประเมน สดสวนของกำรประเมนผล

1 รายงานและงานทไดรบมอบหมาย

30%

2 การน าเสนอผลงานและการตอบค าถาม

15 %

3 การประเมนพฤตกรรมนกศกษา

10%

3 สอบกลางภาค 20%

4 สอบปลายภาค 25%

เกณฑการประเมนผล

ไดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไป ได A

ไดคะแนนระหวางรอยละ 75-79 ได B+

ไดคะแนนระหวางรอยละ 70-74 ได B

ไดคะแนนระหวางรอยละ 65-69 ได C+

ไดคะแนนระหวางรอยละ 60-64 ได C

ไดคะแนนระหวางรอยละ 55-59 ได D+

ไดคะแนนระหวางรอยละ 50-54 ได D

ไดคะแนนต ากวารอยละ 50 ได F

Page 5: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

ขอควรปฏบตส ำหรบนกศกษำ1. เวลาในการเขาเรยน เชคชอ และการสงงานทไดรบมอบหมายใหเปนไปตามทอาจารยผสอนก าหนด การมาสายหรอขาดเรยนและการสงงานลาชาจะมผลตอคะแนนความประพฤต

2. แตงกายใหสภาพตามระเบยบของมหาวทยาลยทงการเรยนและการสอบ

3. รกษาความสะอาดของหองบรรยาย หามน าอาหาร เครองดมเขามารบประทานในหองบรรยายและงดการโทรศพทและคยกนในระหวางการบรรยาย หามลมปดไฟ เครองปรบอากาศ พดลมหลงเลกเรยน

4. นกศกษาตองเขาสอบทงการสอบกลางภาคและการสอบปลายภาคจงจะมสทธไดรบการประเมนผล

5. นกศกษาทปวยหรอมเหตขดของเขาสอบไมไดตองแจงอาจารยผสอนภายใน 1 สปดาห หลงวนสอบ พรอมทงสงเอกสารหลกฐานประกอบ เชนใบรบรองแพทย ถาตดตอชาหรอไมมหลกฐานประกอบจะถอวาขาดสอบ

Page 6: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

กำรตดตออำจำรยผสอน...(เนองจำกอำจำรยผสอนไมไดประจ ำอยในวทยำเขตเวยงบว)1. ใหตดตอตามชองทางทอาจารยผสอนก าหนดใหคออเมลล

2. กรณตดตอตามชองทางในขอท (1) ไมได ใหไปฝากเรองไวท

หองประสานงานคณะเทคโนโลยการเกษตร ชน 1 อาคาร 5 ตกจตรคาร ใกลกบหองพยาบาล

3. การสงงานนอกเหนอจากในชวโมงเรยนใหสงทตลอคเกอรหนาหองประสานงานคณะในขอ (2)

ในกรณทจะตดตออาจารยในขอท (2) (3) กรณาจ าชออาจารยผสอนใหถกตองดวย

Page 7: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

อาหารคออะไร?ของกนหรอเครองค าจนชวต (พระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522)

1.วตถทกชนดทคนกน ดม อม หรอน าเขาสรางกายดวยวธอนๆ หรอในรปลกษณะใดๆ แตไมรวมถงยา วตถออกฤทธ ตอจตประสาท หรอยาเสพตดใหโทษตามกฎหมายวาดวยการนน แลวแตกรณ2. วตถทมงหมายส าหรบใช หรอใชเปนสวนผสมในการ

ผลตอาหารรวมถงวตถเจอปนอาหาร ส และเครองปรงแตงกลนรส

รางกายตองการอาหาร เพอ…1. ใหไดพลงงานและความรอน ซงจ าเปนส าหรบการท างานของอวยวะภายใน เชน การสบฉดโลหต การหายใจและการยอยอาหาร หรอใชในการท ากจกรรมภายนอก เชน การท างาน การเดน และการเลน เปนตน2. ชวยใหรางกายเจรญเตบโตโดยเฉพาะในเดก และชวยซอมแซมสวนทสกหรอ3. ชวยใหสขภาพแขงแรงโดยชวยปองกนและตานทานโรค4. ชวยควบคมปฏกรยาเคมตางๆ ในรางกาย และการท างานของอวยวะ

Source: Alif Silpachai, Thai Languages with Alif, 2010

Page 8: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

อาหารแบงออกตามลกษณะการควบคมได 4 ประเภท ไดแก 1. อาหารควบคมเฉพาะอาหารทมความเสยงตอสขภาพ หากผลตออกมาไมไดคณภาพมาตรฐานตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนดไว จ าเปนตองประเมนความปลอดภยอยางเขมงวด เชน น าบรโภคในภาชนะทปดสนท น าแขง นมโค นมเปรยว ผลตภณฑนม ไอศกรม เปนตน 2. อาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐานการก าหนดคณภาพมาตรฐานเชนเดยวกบอาหารกลม 1 แตการขออนญาตผลตอาหารจะมความเขมงวดนอยกวาอาหารกลม 1เชน ขาวเตมวตามน น ามนและไขมน น าปลา น าสมสายช เกลอบรโภค ชา กาแฟ เปนตน

3. อาหารทตองมฉลาก อาหารทก าหนดขอความรายละเอยดทตองแจงบนฉลาก เพอเปนการเลอกเชน ขนมปง หมากฝรงและลกอม และผลตภณฑจากเนอสตว เปนตน 4. อาหารทวไป อาหารนอกเหนอจากอาหาร 3 กลมขางตนเชน น าพรก กะป น าตาล แปงท าขนม เครองเทศ แคบหม กะละแม

Page 9: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

สารอาหาร ( nutrients) • สารเคมทประกอบอยในอาหารทใหคณคาตอรางกายในดาน

ตางๆ ไดแกคารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน (ใหพลงงาน)วตามน แรธาต และน า (ไมใหพลงงาน)

• อาหารแตละอยางประกอบดวยสารอาหารหลายๆอยางในปรมาณไมเทากน

• สารอาหารแตละอยางใหประโยชนแกรางกายแตกตางกน• ไมมอาหารชนดใดทประกอบไปดวยสารอาหารทกอยางทรางกาย

ตองการในปรมาณเพยงพอและไดสดสวน• การแบงอาหารหลกทควรบรโภคออกเปนหมตามสารอาหารทม

อยมากในอาหารหมนนเพอใหสามารถพจารณาไดวารบประทานอาหารครบถวนเพยงพอกบความตองการของรางกาย“อาหารหมตางๆ นจะรบประทานทดแทนกนไมได”

“นอกจากจะรบประทานอาหารในหมเดยวกนทดแทนกนเทานน”

Page 10: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป
Page 11: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

กจกรรมท 1 แนวทางการกนอาหารทดตอสขภาพ

• จบกลมนกศกษา 4-5 คน ทนงใกลกน • แนะน าตว (ชอ สาขา คณะทเรยน คนจงหวดไหน)• รวมกนวเคราะหประเดนดงตอไปน (เวลา 5 นาท)(1) การกนอาหารเกยวของกบรายงานคนไทยเสยชวต

จากโรครายตางๆ หรอไม เพราะอะไร(2) การกนอาหารอยางไรทจะสงผลดตอสขภาพและ

ลดความเสยงจากการเสยชวตจากโรคดงกลาว• สงตวแทนหนงคนออกมาน าเสนอประเดนทสอง

เพยงหนงแนวทางและกลมทน าเสนอล าดบถดไปตอง น าเสนอแนวทางทไมซ ากบกลมทน าเสนอกอนหนาใชเวลากลมละ 1-2 นาท

Page 12: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

หลกโภชนบญญต 9 ประกำร (ส านกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข, 2551)

ขอควรปฏบตในการรบประทานอาหารทเปนประโยชนตอสขภาพ

1. รบประทานอาหารครบ 5 หม แตละหมใหมความหลากหลาย และหมนดแลน าหนกตว

2. รบประทานขาวเปนอาหารหลก สลบกบอาหารประเภทแปงเปนบางมอ

3. รบประทานผกใหมากและรบประทานผลไมเปนประจ า

4. รบประทานปลา เนอสตวไมตดมน ไข และถวเมลดแหงเปนประจ า

5. ดมนมใหเหมาะสมตามวย

6. รบประทานอาหารทมไขมนพอควร

7. หลกเลยงการรบประทานอาหารรสหวานและเคมจด

8. รบประทานอาหารทสะอาด ปราศจากการปนเปอน

9. งด (ลด) เครองดมมนเมา

Page 13: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

Vocabulary

Heart attack

Diabetes

Arthritis

Sleep disorders

Depression

Cancer

Allergies

Life expectancy

Lifespan

Heartburn

Calories

Page 14: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

1. รบประทำนอำหำรครบ 5 หม แตละหมใหมควำมหลำกหลำย และหมนดแลน ำหนกตวใน 1 วนเราควรรบประทานอาหารใหครบ 5 หม ดงนอำหำรหมท 1 ไดแก เนอสตวตางๆ เครองในสตว ไข นม ถวเมลดแหง ผลตภณฑจากนมอำหำรหมท 2 ไดแก ขาวตางๆ อาหารท าจากแปง เผอก มนอำหำรหมท 3 ไดแก ผกใบเขยวและผกตาง ๆอำหำรหมท 4 ไดแก ผลไมตางๆอำหำรหมท 5 ไดแก ไขมนจากสตวและไขมนจากพชเราควรเลอกรบประทานอาหารในแตละหมใหหลากหลายไมซ าซอนและทส าคญคอควรหมนดแลน าหนกตวใหอยในเกณฑมาตรฐานใหเหมาะสมตามวย

ทมำ: นฤมล จนทรสรนทร, การเลอกบรโภคอาหาร, 2557

Page 15: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

คำดชนมวลกำย (Body Mass Index: BMI)คาทอาศยความสมพนธระหวางน ำหนกตวและสวนสง มาเปนตวชวดสภาวะของรางกายวามความสมดลของน าหนกตวตอสวนสงอยในเกณฑทเหมาะสมหรอไมคาดชนมวลกายสามารถค านวณไดโดยน าน าหนกตว(หนวยเปนกโลกรม) หารดวย สวนสงก าลงสอง (หนวยเปนเมตร)

𝐵𝑀𝐼 =น ำหนกตว (𝑘𝑔)(สวนสง2) (𝑚2)

Underweight Normal weight Slightly Overweight Overweight Extremely Overweight

http://www.lovefitt.com

𝐵𝑀𝐼𝑁𝑎𝑘𝑠𝑖𝑡 21.46 𝑘𝑔/𝑚2 =65(𝑘𝑔)

(1.742) (𝑚2)

Page 16: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป
Page 17: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

2. รบประทานขาวเปนอาหารหลก สลบกบอาหารประเภทแปงเปนบางมอขาวจดเปนอาหารหลกของคนไทยซงมคณคาทางโภชนาการมากโดยเฉพาะขาวทผานการขดสนอยเชน ขาวซอมมอ หรอทปจจบนเรยกวา “ขาวกลอง”ซงนอกจากใหสารอาหารประเภทคารโบไฮเดรตแลวยงมวตามนทเปนประโยชนตอรางกายมากอกดวยหากเบอขาวกสามารถรบประทานอาหารประเภทแปงอนๆสลบเปนบางมอได เชน กวยเตยว บะหม ขนมปง เปนตนแตคณคาของอาหารเหลานจะนอยกวาการไดรบจากขาว

Page 18: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

3. รบประทานผกใหมากและรบประทานผลไมเปนประจ าพชผกและผลไมเปนอาหารทใหสารอาหารทจ าเปนแกรางกายคอ วตามนและแรธาต เปนอาหารทชวยในการปองกนโรคนอกจากนยงมใยอาหารทใหปรมาณสง ชวยท าใหขบถายสะดวกชวยกวาดเศษอาหารในส าไสออกมาลดการบดเนา และชวยใหทองไมผก

Page 19: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

4. รบประทานปลา เนอสตวไมตดมน ไข และถวเมลดแหงเปนประจ าอาหารขางตนเปนอาหารทใหสารอาหารโปรตนเปนส าคญ ซงชวยใน

การเจรญเตบโตและซอมแซมสวนทสกหรอ เปนสารอาหารทจ าเปนอยางยงของเดกในวยเรยน หากขาดโปรตนแลวจะมผลกระทบตอการเจรญเตบโตทงรางกายและสมอ

อาหารมงสวรต จะแบงออก 4 ประเภทดวยกนดงน1.มงสวรต (Vegetarian)งดเวนเนอสตวทกอยาง ไมวาจะเปนสตวบก สตวปก สตวน า2. กงมงสวรต (Semi-Vegetarian)เลอกรบประทานเนอสตวเฉพาะเนอปลาหรอเนอจากสตวปกและหลกเลยงการรบประทานเนอจากสตวใหญ3. มงสวรตนม (Latco-Vegetarian)รบประทานผลตภณฑทท าจากนม ยกเวนเจลาตนซงเปนสารทมาจากเยอบผวกระเพาะของสตว4. มงสวรตไข (Ovo-Latco Vegetarian)ไมรบประทานเนอสตวทกชนด จะเลอกทานแตไขและนมเทานน

Source: Fooducate, What is a Protein’s Biological Value and Why is it important?, 2014

Page 20: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

5. ดมน านมใหเหมาะสมตามวย

นมเปนอาหารทมประโยชนตงแตวยทารก เปนอาหารทยอยงายอดมไปดวยสารอาหารทมประโยชนตอรางกาย เชนโปรตน แคลเซยม วตามนตาง ๆเดกในวยเรยนมความตองการสารอาหารเหลานมากเพราะอยในวยเจรญเตบโตรางกายตองน าไปสรางกระดก ฟน กลามเนอ เปนตน

Page 21: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

6. รบประทานอาหารทมไขมนพอควรไขมนจากพชและสตวเปนสารอาหารท ใหพลงงานทสงท สดแกรางกาย และเปนตวละลายวตามนเอ ด อ และเค ใหแกรางกายน าไปใชประโยชนได แตตองรบประทานในปรมาณทพอเหมาะ ควรใชไขมนจากพชในการปรงอาหารมากกวาไขมนจากสตว?? และไมควรเกน 3 ชอนโตะตอวน หากรบประทานไขมนในปรมาณทมากเกนไปจะท าใหเกดการสะสมในรางกาย โดยถาสะสมในหลอดเลอดจะท าใหเกดไขมนอดตนในเสนเลอด เปนอนตรายตอหวใจและสมอง และถาสะสมตามรางกายจะท าใหเกดโรคอวนได

Page 22: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

7. หลกเลยงการรบประทานอาหารรสหวานและเคมจดอาหารทมรสหวานจดนนมน าตาลเปนสวนประกอบของอาหารมาก การรบประทานน าตาลในปรมาณมาก จะท าใหรางกายเสยงตอการเกดโรค เชน โรคอวน โรคเบาหวาน เชนเดยวกบการรบประทานอาหารรสเคมจด ซงมสวนประกอบของเกลอโซเดยมสง อาจกอใหเกดอนตรายตอไตและผปวยโรคความดนเลอดสงดวย

Page 23: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

8. รบประทานอาหารทสะอาด ปราศจากการปนเปอนนอกจากอาหารจะมประโยชนตอรางกายแลว ถาอาหารเหลานนเกดการปนเปอนจากเชอโรคและสารเคมตางๆ กจะท าใหเกดโทษตอรางกายได ดงนนเราควรเลอกรบประทานอาหารทปรงสกใหมๆ สดสะอาด ปราศจากสตวน าโรค และแมลงวนตอม รวมทงอาหารทมสสนฉดฉาด กไมควรรบประทานเชนกน

Page 24: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

9. งด(ลด) เครองดมมนเมาเค ร อ ง ด ม แ อ ลก อ ฮอ ล เ ช น ส ร า ย าดอง เหลา เบยร ไวน ซงเปนอนตรายตอสขภาพอยา งยง ท า ให เ ปน โ รคพษส ร าเรอรง มะเรงตบ เปนตน จงควรเลอกดมเฉพาะเครองดมทมประโยชนเทานน เชนน าผก น าผลไม เปนตน

นสยนกดมจนเครยดกเหลาขาว ปวดราวกเหลาสไดลกกเหลาร เมยหนกหงสทองเบยรสงเมออางวาง เบยรชางเมอฉลองเมอยลากยาดอง แคลองกเหลาโรงดมพลนกหรรษา แมนวาจะตายโหงศพตงอยโลงโจง ขางโลงยง เชยงชน

Page 25: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

ท ำไมตองกนอำหำรใหหลำกหลำยในแตละกลมอำหำรกนอาหารใหหลากหลาย หมายความวา กนอาหารหลาย ๆ ชนดในแตละกลมหมนเวยนกนไป ไมกนซ าจ าเจเพยงชนดใดชนดหนงเพอ (1) ใหไดสารอาหารตาง ๆ ครบถวน และ (2) หลกเลยงการสะสมพษภยจากการปนเปอนในอาหารชนดใดชนดหนงทกนเปนประจ า ทพโภชนำกำร (Malnutrition)

ภำวะโภชนำกำรทไมด ซงแบงเปน 2 ประเภทดวยกนดงน

(1) ภำวะขำดสำรอำหำร (Undernutrition)ภาวะทเกดจากการบรโภคอาหารหรอสารอาหารทไมไดสดสวนปรมาณหรอหลากหลายเพยงพอกบความตองการของรางกายซงมผลท า ใหรางกายมสขภาพไมแขงแรง อาจกอใหเกดโรคตางๆ ไดงาย(2) ภำวะโภชนำกำรเกน (Overnutrition)ภาวะท เกดจากการบรโภคอาหารหรอสารอาหารท เกนตอความตองการของรางกาย เชน บรโภคอาหารทใหพลงงานเกนกวาทรางกายจะใช หรอการไดรบวตามนมากเกนไป เชน วตามนเอ วตามนด อาจกอใหเกดอนตรายตอรางกายได

Page 26: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

กนถกหลกกบธงโภชนำกำร

กนถกหลกกบปรำมดอำหำร

Page 27: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

โรคทเกดจำกกำรรบประทำนอำหำรทไมไดสดสวนตำมทรำงกำยตองกำร

โรคทเกดจำกกำรขำดวตำมน• ขาดวตามนเอ ท าใหเปนโรคตาฟาง• ขาดวตามนบ1 ท าใหเปนโรคเหนบชา• ขาดวตามนบ2 ท าใหเปนโรคปากนกกระจอก• ขาดวตามนซ ท าใหเปนโรคลกปดลกเปด• ขาดวตามนด ท าใหเปนโรคกระดกออน• ขาดวตามนเค ท าใหเปนโรคเลอดแขงตวชา

โรคทเกดจำกกำรขำดแรธำต• ขาดธาตเหลก ท าใหเปนโรคโลหตจาง• ขาดธาตไอโอดน ท าใหเปนโรคคอพอก สตปญญาเสอม• ขาดธาตโซเดยม ท าใหเบออาหาร เปนตะครว ชก • ขาดธาตแมกนเซยม ท าใหกลามเนอกระตก

โรคทเกดจำกกำรขำดโปรตน• รางกายออนแอเจรญเตบโตชา• ภมตานทานต าตดโรคไดงาย• พฒนาการทางดานสตปญญาลาชา

ตำฟำง เหนบชำ ปำกนกกระจอก ลกปดลกเปด ขำโกง คอพอก โลหตจำง

Page 28: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

กำรรบประทำนอำหำรใหถกสดสวน

• พลงงานของรางกายไดมาจากอาหาร ปรมาณอาหารทเรารบประทานจงมความสมพนธกบพลงงานทรางกายตองการ ในแ ตละวน เ รา จ งตอ งกา รพลง ง านจ า กสารอาหาร•เพอน าไปใชในการท ากจกรรมตางๆ ในปรมาณทแตกตางขนอยกบเพศ วย สภำพรำงกำย และกจกรรมของแตละบคคลเพอสขภาพทแขงแรงสมบรณ

Page 29: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

สรปควำมรทไดจำกหองเรยนวนน

Page 30: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

ส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรสรำงเสรมสขภำพ (สสส.)เ ป นห นวยงานของรฐท ม ใ ชส วนราชการหรอ รฐวสาหกจ มนายกรฐมนตรเปนประธานกองทน จดตงขนตามพระราชบญญตกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ พ.ศ. 2544 โดยมหนาทรเรม ผลกดน กระตน สนบสนน และรวมกบหนวยงานตางๆ ในสงคม ในการขบเคลอนกระบวนการสรางเสรมสขภาพ เพอใหคนไทยมสขภาพดครบ 4 ดาน กาย จต ปญญา สงคม และรวมสรางประเทศไทยใหนาอย

วสยทศน“ทกคนบนแผนดนไทยมขดความสามารถ สงคม สงแวดลอม ทเออตอสขภาวะ”

ทมำของเงนทนเงนทนหลกไดจากเงนบ ารงกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพซงมาจากภำษทรฐจดเกบจำกผผลตและน ำเขำสรำและยำสบในอตรำ รอยละ 2 ของภำษทตองช ำระ

Website: http://www.thaihealth.or.th

Page 31: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

ทดสอบความเขาใจในเนอหา

1. สารอาหารในขอใดทรางกายตองการในปรมาณนอยแตถารางกายไดรบไมเพยงพอกจะท าใหเกดอาการผดปกตได

A น าและแรธาตB วตามนและแรธาตC ไขมน แรธาต วตามนD คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน

Page 32: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

2. สารอาหารประเภทใดทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสมองของทารกในครรภ

A โปรตนB แรธาตC วตามนD คารโบไฮเดรต

Page 33: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

3. โรคขาดสารอาหารและวธปองกนและแกไขโดยการรบประทานอาหารขอใดไมถกตอง

A โรคกระดกออน - น ามนตบปลาB โรคเหนบชา - ตบ ไข ขาวซอมมอC โรคโลหตจาง - เนอสตว ไขแดง เครองใน

สตวD โรคคอพอก - เนอหม ตบ ถว

ตางๆ

Page 34: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

4. จงพจารณาโรคตางๆดงตอไปน1 โรคเลอดออกตามไรฟน2 โรคปากนกกระจอก3 โรคเบาหวาน4 โรคไขมนในเสนเลอด

โรคใดถอวาเปนโรคขาดสารอาหารA 1 และ 2B 2 และ 3C 3 และ 4D 4 และ 1

Page 35: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

5. ท าไมผสงอายตองการโปรตนลดลงA เพราะรางกายมภมตานทางเพยงพอแลวB เพราะระบบการยอยโปรตนเสอมท าใหยอยยากC เพราะรางกายใชโปรตนทสะสมอยมากในสวนตางๆD เพราะไมตองการสรางสรางเซลลเนอเยอในการ

เจรญเตบโตอก

Page 36: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

6. นายณเดช อาย 20 ป ซงมสวนสงเทากบ 180 เซนตเมตร น าหนก 75กโลกรม จะมความตองการพลงงานขนพนฐานเทากบเทาไหร จากสตร

ผหญง : BMR = 655+(9.6xนน.)+(1.8xสวนสง)-(4.7xอาย)ผชาย : BMR = 66+(13.7xนน.)+(5 xสวนสง)-(6.8xอาย)A 1993.5 กโลแคลอรB 1857.5 กโลแคลอรC 1791.5 กโลแคลอรD 1803.0 กโลแคลอร

Page 37: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

7. บคคลทเสยเลอดมาก ๆ เชน สตรหลงมประจ าเดอน หรอหลงจากการผาตดเนองจากอบตเหต ควรรบประทานอาหารจ าพวกใด

A ไขไก นมสด หวหอมเลกB ถวงอก ปทะเล กงทะเลสดC เครองในสตว มะเขอพวง ถวเหลองD เนยแขง ผกคะนา ปลาชอน

Page 38: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

8. ถาตองการเพมแคลอรใหแกรางกาย ควรเลอกรบประทานอาหารในขอใดA ไกยาง สมต าB ขาวไกทอด ขนมปงสงขยาC แกงเหลอง ปลานงมะนาวD ขนมจนน าเงยว

Page 39: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

9. นางสาวดาวกา อาย 30 ป มน าหนกตวเทากบ 42 กโลกรม และสงเทากบ 147 เซนตเมตร อยากทราบวานางสาวพรบพราวมคาดชนมวลกาย (BMI) เทากบเทาไหร

[BMI = น าหนก (กก.) / สวนสง2 (ม.)]A 23.43 กก./ตร.ม.

B 17.58 กก./ตร.ม. C 29.39 กก./ตร.ม.

D 19.44 กก./ตร.ม.

Page 40: GSCI 2202 อาหารเพื่อสุขภาพ (Food for Health)...GSCI 2202 อาหารเพ อส ขภาพ (Food for Health)ภาคเร ยนท 2 ป

10.ในภาวะปจจบนอาหารพวกเนอสตวมราคาแพงซงอาจท าใหการบรโภคไมเพยงพอตอคามตองการของรางกายโดยเฉพาะครอบครวทมรายไดนอย นกศกษาคดวาปญหาดงกลาวปองกนหรอแกไขไดอยางไร