foucaultun tarih haritası

8/2/2019 foucaultun tarih haritas

1/14

1

Foucaultnun Tarih HaritasThomas Flynn

Foucaultnun btn temel eserleri bir tr tarihtir,bu da onu bir tr tarihi yapmaya yeter. Burada

nemli olan ne tr bir tarih yazdn, kendisininde ne tr bir tarihi olduunu belirlemek.Foucaultnun, kariyerinin farkl safhalarndabenimsedii zgn yaklamlar iin ayrdediciterimler kullanm olmas bir ans. Foucaultyutannr hale getiren erken dnem eserleriarkeoloji, bunlarn ardndan gelenlersoykt (genealogy), lmne yaknyazlan cinselliin tarihi zerine ciltler isesorunsallatrmalar olarak anlr.

Bu yaklamlar birbirini dlamaz. Daha ok,birbiri ardna kyya vuran dalgalar gibi, her yeniyaklam nce gelenlerde gizli olan ilgilerinkefedilmesiyle ortaya kar, bunlar yeniyaklama devindirici gcn verir. ByleceFoucault, soyktklerinin karakteri olan iktidarilikileri sorusunun, aslnda arkeolojilerininkonusu olduunda, son dnem eserlerinin

konusu olan hakikat ve znelliin, en bandan beri temel kaygs olduunda srar eder. Bu trbeyanlar, Foucaultnun sahip olduundan ve gerekelendirebileceinden daha fazla tutarllkve uyum arzusu ifa ediyor olsa da, yaklam arasnda bir birlii varsayyorlar ve bu dabize bu yaklamlar zamansal olarak sralamadan daha fazlasna izin veriyor. Buna gre, bu

tarih kipini srasyla inceledikten sonra, Foucaultnun tarihe yaklamna ayrdedicizelliini veren drt balktan; adclk, tarihsel olay, Akln uzamlatrlmas vesorunsallatrmann mahiyetinden bahsedeceim. Bu temalarn srasyla Platoncular, kltrtarihilerini, diyalektik dnceyi ve sava-antlama tarz geleneksel tarihilii eletirmek iinkullanldn iddia ediyorum. Sonu blmnde Foucaultyu postmodern tarihi olarakdeerlendireceim.

ARKEOLOJ OLARAK TARH

1954te baslan neomarksist bir psikoloji incelemesi (1) ve genliinde varoluugrngbilime olan ilgisini gsteren Ludwig BinswangerinHayal ve Varoluunun Franszcaevirisine yazd uzun nsz darda braklrsa (2), Foucaultnun ilk temel eserleri srasyla

deliliin, klinik tbbn ve toplum bilimlerinin arkeolojileridir. Arkhe ya da kken aramakyerine, bu arkeolojiler arivi incelerler. Foucault bununla, ifadeleri (noncs) olaylarolarak (kendilerine ait koullar ve grnm alanlar olan) ve eyler olarak ( kendilerininimkan ve kullanm sahalaryla) kuran sistemleri kasteder (Archeology of Knowledge, 128).Daha basite sylemek gerekirse, ariv, bilfiil telaffuz edilen sylemler kmesidir(l'ensemble) (Foucault Live, 45); herhangi bir sylem deil, belli bir dnemde neyin bilgisaylacan koullayan sylemler kmesi. Ariv, sadece vuku bulan olay olarak sylemdeildir; kendilerine ait ekonomileri, ktlklar ve ( Foucault'nun daha sonraki dncesi iin)


2/14

2

i grmeye devam eden stratejileri olan, tarih boyunca dnen, dier sylemlerin ortayakma imkann sunan eyler olarak sylemdir.

Bu dilsel ariv anlay, sylemselpratiklere, zellikle dier sylemsel pratiklerinvaroluunun koullarn kuran temel pratikler kmesine atfla deiiklie urar. Foucault,en yapsalc metni saylabilecekBilginin Arkeolojisinde bile zerinde alt sylemsel

ilikilerin dil olarak dnlen sylemin snrnda ortaya ktnda srar eder. Bunlarsylemin diline (langue) deil, pratikolarak syleme aittir. (Archeology of Knowledge, 46,benim vurgum) Foucault bunu yle aklyor;

dili deil, arivi, yani; sylemin birikimini alyorum. Benim anladm anlamdaarkeoloji, ne jeolojiye (toprak altnn analizi) ne de jenealojiye (soyktne; balangcnve ardndan gelenlerin tarifi) yakndr; arkeoloji, sylemin ariv kipinde analizidir(Foucault Live, 25).

Bu kiplik sylemin tarihsel apriorisidir. Bu ifadenin elikili biimi, Foucaultnunkonumunun grecelilik (tarihsel) ve nesnellik (apriori) arasndaki gerilimini aavuruyor. Sylemin ariv kipinde analizi (arkeoloji), birletirici ve imkan verici biimlerin

araydr Foucaultnun son eserlerine kadar bu balamda kulland bir terim.

Her zgn yntemde olduu gibi, arkeolojinin de kendi nesnesi vardr, yani; sylemsel vesylemsel olmayan pratikler (sylemsel olmayan pratiklere soyktklerine kadar ok dikkatekilmese de). Wittgensteinn oyununa benzer ekilde pratik; n-kavramsal, anonim,toplumsal yaptrmlar olan, kiinin algsn, yarglarn, hayal kurmasn, hareket etmesiniyneten kurallar btndr. Daha sonra gelecek olan soyktkleri perspektifinden bakarak,Foucault pratii birinin yaptklar ve syledikleri, kendine koyduu kurallar, sunduugerekeler, tasarlar ve bulgular arasndaki balant noktas (enchanement, ulama) olaraktarif ediyor (LImpossible Prison, 42). Pratik, ne temayl ne de mnferit bir olaydr; pratik,normatif (judicative) ve epistemik (veridicative) gibi ikili karakteri sayesinde edimler iinbilinebilirlik arka plan sunar. Yani, pratikler bir yandan normlar; denetimler ve dlamalar

koyar ve uygular, bir yandan da doru/yanl sylemleri mmkn klarlar. Bylece, rneinyasal cezalandrma pratii, edimleri dzenleyen kodlar -mahpuslarn nasl disiplinesokulaca gibi- ve bu edimleri merulatran doru sylemlerin retimi arasndaki etkileimigerektirir (LImpossible Prison, 47). Foucaultnun daha geni bir ema iinde kulland nliktidar/bilgi ifti, pratikin bu normatif ve epistemik boyutlarnn detaylandrlmasndanbaka bir ey deildir. Ariv; belli pratiklere izin veren, dierlerinin bilimsel veya ahlakiolarak kabul edilmelerini engelleyen ierme ve dlamann koullarn biimlendiren nselpratikler ve kurallarn ya da belli bir dnemde kullanmda olan dier toplumsaltalimatnamelerin mahalidir. Baka bir deyile, arkeolojileri bilimlerle snrlamann gereiyoktur. Foucault, etik, estetik ve siyasi sahalardaki sylemsel pratikler iin mmknarkeolojik incelemeler nerir (Archeology of Knowledge, 19295). Daha sonra gelenalmalar bu nerilerin peinden gider.

Dneme yaplan vurgu nemlidir, nk bu arivler zamansal olarak snrldr ve olgusaldr;karm deil, keiflerdir; arivler, yorumlanmas gereken belgeler olarak deil, karlalanmspetlikler olarak pratiklerin mahalidir. Bylece, Foucault arivi paradoksal bir ekildetarihsel apriori olarak tanmlayabilmektedir. Bu pratiklerin olgular olarak kabuledilebilmesi, bir tr ynelimin (intention) sonucu olarak okunmamas, arkeolojisinepozitivist eilimini verir, Foucault bu eilimden yana olmaya devam edecektir.


3/14

3

Hocas George Canguilhemn almalarndan esinlenerek, Foucaultnun erken dnemalmalar, bilimselin snrnda gezinen sylemsel pratiklerin arkeolojileridir. Bu bilimtarihleri, yeni disiplinlerin birdenbire ortaya klarn ve eskilerin ayn hzla yok oluunuaklayabilecek epistemik krlmalarn izini srer. Ancak, bu krlmalarla ilgilipost factum birzorunluluktan (uygunluk belki daha iyi bir szck ama Foucaultnun kariyerinin budnemi iin fazla estetik) sz edilebilse de, bundan baz bilimsel aratrma alanlarnn eski

pratiklerin zayf, hatta hi olmad uzamlarda ortaya k (status qua ante'den ngrlemezolsa da) anlalmaldr. College de Francen al dersinde Foucault, niyetinin ans birkategori olarak olaylarn retiminde tekrar ortaya koymak olduunu syler (Archeology ofKnowledge, 231). ansa verilen bu nem Foucaultnun soyktklerinde daha da vurgulanr.

Foucaultnun erken dneminde epistemeler(kabaca, pratiin epistemolojik ilevini, bilimselbilgi olma iddiasn kuran koullar) zerine yaplan bu vurgu, pek oklarn Foucaultyuyapsalclk iinde dnmeye yneltmitir Foucault bunu kesin olarak reddeder. Kelimelerve eylerin byk baarsnn nedenlerinden biri okuyucularn bu kitab baarl biryapsalclk olarak alglamalardr. Foucault yapsalclarla pek ok ortak kavram ve dman(znelci, insancl dnce) paylasa da, Foucaultnun adcl ve pozitivizmi yazlarnnNietzscheci eilimini anmaya gerek bile yok aka post-yapsalcdr.

Foucaultnun arkeolojik dnemini oluturan drt esere,Deliliin Tarihi, Kliniin Douu,Kelimeler ve eylerveBilginin Arkeolojisi, bakldnda ilgin bir farkllk-iinde-birlikgrlr. Bunlarn hepsi, sylemi saygn bir bilim olarak kuran dlama pratikleriyleilgilenir. Hepsinde, grnte birbiriyle alakal olmayan sylemsel ve sylemsel olmayanpratikler iin dnm noktas olarak Fransz devrimi dnemi ve hemen sonras iin derin birsayg grlr. Klinik tp, deliliin tbbiletirilmesi, toplumsal aratrmalarn bilimsel statsgibi birbirinden kopuk gibi grnen alanlarn arasnda ilk defa arkeolojistin kefettiisylenmeyen ve sylenemez balar zerine vurgu yaplr ve bu alanlar arasndakiortaklklarn, geleneksel tarihsel aklamalarn bu alanlarn kendi nclleriyle varsaydortaklklardan daha fazla olduu iddia edilir.

Bu anlamda, arkeoloji hem kar-bilim, hem de toplumsal eletiridir. Kar-bilimdir nkgeleneksel tarihle kartlk ilikisi vardr, geleneksel tarihin vard sonular reddetmekyerine yeniden dzenler ve kaynaklarn kendi amalar iin kullanr. rnein, FoucaultKliniin Douunda, altbal Medikal Algnn Arkeolojisidir, anatomik-klinik tbbn,Klasik a'da yaygn olan tr tbb dncesinin ve pratiinin yerini alnn standartaklamasnn dayand olgularn ou iin alternatif bir aklama nerir. Foucault iin,dierlerinin bu yer deitirmede nemli saydklar eyler, patolojik anatomide kadavralarnkullanlmas gibi, daha temel ve daha nemli sonular douran epistemolojik dzeydekideiimin semptomudur. Patolojide kadavra kullanmna muhalefet, ounun dnd gibidini veya ahlaki endieler yznden deil, snflayc tbbn kadavralarn ok az faydasolduuna inancnn sonucudur. Epistemik krlmadan sonra ( bilim felsefecisi GastonBachelarddan dn ald bir kavram), dikkatler lezyonun yzeyine, hastaln mahalineekilmitir. Klinisyenler artk tarih yerine corafyala ilgileniyorlardr ve neyin var? gibizc sorular yerine, adc neresi acyor? sorular sorulmaya balanmtr.

Arkeoloji toplumsal eletiridir de. nyarglarmzn ve en kabul edilmi zorunluluklarnolumsall anlayn derinletirmekte, bylece deiim iin uzam yaratmaktadr. Sylemselpratiklere dikkat ekerek; alglama, kavrama, syleme ve edim arasndaki sk balarvurgular. Klasik tplar nlerinde duran bulgular reddediyor deillerdi, sadece nesnelerimodern haleflerinden daha farkl alglyorlard. Aslnda bu epistemik kayma, yeni bir


4/14

4

aratrma nesnesinin ortaya kyla sonulanacakt. Benzer ekilde Foucault, sua eilimliinsanlarn kriminolojiyle birlikte ortaya ktn iddia eder. Her iki durumda da gelenekselaklamalar, sz konusu mspetliklerin yzeyinin altna girmeye alarak, koullanmolan koullaryla kartrr.

Arkeolojilere bakldnda, Foucaultnun tarihsel konulara yaklamnda kariyerinin gelecek

safhalarnda da srdrecei bir ortaklk grlr. Gl bir imgeyle balar, ortaya karmaydenedii tezin ikonik bir ifadesi: Delilerle dolu bir gemi (Narrenschiff), histeriklere on ayboyunca gnde on iki saat banyo tedavisi uygulayan Pomme, temsili (representation) tasviretmeye alan Velasquez. Buna ynteminin grngbilimsel veya betimleyici yndenebilir. Bunu standart gre meydan okuyan cesur bir iddia takip eder. Daha sonra dabulgular yeni bir konfigrasyon iinde yeniden dzenlenir. Sonu, yeni kavraylar douranalternatif bir okumadr: Aydnlanma akl, delilii zgrletirmek bir yana hapseder. Klasik tpalt mnferit vakalara krdr, 19. yzyl politik ekonomisinin, 18. yzyl servet analiziylekarlatrldnda, kendi dneminin biyolojisiyle ve filolojisiyle epistemik olarak daha okortak noktas vardr.

Bu alternatiflerin standart aklamalarn yerini almas iin mi, yoksa onlar tamamlamak iin

mi ortaya konduu ok ak deil. Tarihilerle yapt bir sylei de Foucault ikincisini iddiaediyor (LImpossible Prison, 41). Ancak, Kelimeler ve eylerde cokuyla savunduuepistemik kaymalar birincisini neriyor. Aslnda, zaman iinde Foucaultnun epistemik vearivsel snrlarn kapsamyla ilgili iddialar daha alak gnll hale gelir. Bylece, Kelimelerve eylerde belli bir dnem iin tek bir episteme olabileceinde srar etse de (Order ofThings, 168), drt yl sonra ayn eserin ngilizce evirisine yazd nszde bu kitabnkesinlikle blgesel bir alma olduu ve dnce ya da klasik bilim gibi terimlerleher zaman sz konusu olan disipline gnderme yapld konusunda uyarda bulunur (Orderof Things, x). Bu ikinci gr, yaam bilimleri, iktisat ve diller iin epistemolojik krlmay19. yzyln bana, tarih ve siyaset iinse 19. yzyln ortalarna yerletirerek rnekler.(Foucault Live, 15). Foucault, kendi episteme anlayn Kant kategoriden ayrmakkonusunda aktr. Epistemeden sadece belli bir dnemde eitli bilim sektrleri arasnda

varolan ilikilerin tm anlalmaldr.

MEVCUDUN SOYKT (GENEALOGY)

Soykt, arkeolojiden daha fazla kkenlere dn deildir, Foucault bu tr tasarlarPlatonik zclkle ilikilendirir. Bunun yerine, soykt, pratiklerin olaylar dizisi olaraknesebiyle (Herkunft) ilgilenir. Kken teorilerinin varsayd devamllk yerine, soykt;olaylarn doru dalmn koruyabilmek iin tarihte darbelere ve srprizlere, ansa balolaylara aktr (Language, Counter-Memory, Practice, 146). Soykt bu kadarylaarkeolojiye benzer.

Soykt, iktidar ve bedene odaklanmasyla bir nceki yntemin tesine geer. Soykt,iktidar ve beden (bedenler) sorununu ortaya koyar, aslnda soyktnn sorunu, iktidarnbeden zerine dayatlmasyla balar (3). Foucaultnun da iaret ettii gibi beden bedenetemas eden her ey; diyet, iklim, toprakHerkunftun [soykt] alandr. (LanguageCounter-Memory Practice, 148). Disiplinin ve denetimin nesnesi olarak beden zerine buvurgu, Foucaultnun cezalandrmann (Hapishanenin Douu) ve cinsellik pratiinin(Cinselliin Tarihi, I) soyktklerine ayrdedici zelliini verir. Hapishane sistemininsoykt, tarihin belli bir noktasnda cezai basknn temel hedefi olarak bedeninyokoluunu ve bedenin 19. yzyl toplum bilimlerinin normalletirme teknikleriyle daha


5/14

5

incelikli bir denetime tabii tutuluunu merkez alr (Discipline and Punish, 8). Cinselliinsoyktnn birinci cildi, Viktorya dneminde sapknlklarn oalmasnn rettiibedenlere ve bedenin zevklerine tecavz eden iktidar tipini ortaya karr (History ofSexuality, 48). Beklenebilecei gibi, beden zerine bu vurgu Foucaultnun dier eserlerindede devam eder. lmnden hemen nce yaynlanan cinselliin tarihinin ikinci cildininblmlerinden birinin bal diyetetiktir. Bu balk, Klasik Yunanllarn cinsellii, ahlaki

bir konu olarak grmekten ok, diyet ve fiziksel rejim balamnda dnmelerinin altn izer.

Foucaultun btn soyktklerinin altnda iktidar ilikileri vardr. Bu, tarihi anlam veiletiim tasarsndan, Foucaultnun arpc ifadesiyle iktidar mikro-fiziine evirir.(Discipline and Punish, 139). Ayn ekilde, tarihsel anlay modelini, Marksist bilim veideoloji ya da hermeneutik (yorumbilgisel) metin ve yorumdan, strateji ve taktiklere kaydrr.Bizi belirleyen ve douran tarih, dil deil sava biimindedir: ktidar ilikileri, anlamilikileri deil. (Power/Knowledge, 114)

ktidar kavramnn Foucaultnun soyktklerindeki temel rolne ramen, Foucault, ne yazkki, bakalarnn edimlerine karlk edimler (Essential Writings Vol. 3, 341) olarak tarifetmenin dnda bu kavramn haddi zatnda bir tanmn vermez. Tabii ki, bir tarihsel adcya

yakr ekilde, iktidarn varolmadnda srar eder; sadece mnferit tahakkm ve kontrolilikileri vardr. Dahas, bizi iktidarn ktleyici anlamda anlalmamas gerektiikonusunda uyarr. ktidar mspet bir kavramdr, kendimizi kontrol etmede ve dierlerindenayrmada olduu kadar doru ve yanl, iyi ve kt ayrmlarmzda ilevi vardr. Foucault,zellikle, gnmzn hukuki iktidar anlaynn maskesini drmeyi amalar.

ktidar ilikilerinin kanlmazl, Jrgen Habermas gibi eletirmenlerin Foucaultyu yenimuhafazakarlar arasnda saymasna yol amtr. Bu kullanm anti-topyac dnnnnemli bir paras olsa da ve yaln gerekilii (byle denebilirse) Foucaultyu Marksistlerdenve dier iyimserlerden ayrsa da, Foucault, iktidarn her uygulamasna direniin elik ettiiniiddia eder, bu da yeni imkanlar ve zgrlk iin yer aar. Bu konum, her zaman bize verilenbiimin dna kabileceimizi iddia eden Jean-Paul Sartren konumuna yakndr. Buradaki

tarihsel sorun (etiin yan sra), soyktnn, ve daha az olmakla beraber arkeolojinin, butr konularda bireysel giriimlere ne kadar yer verdiidir. in asl, bireye ok bir ey kalmaz(4). Soyktkleri stratejisti olmayan stratejilerle alr (5). Foucaultnun, Marx veMarksistlerinki de dahil olmak zere Aydnlanmac tarih teorilerinde grd zgrlemediyalektiinin postmodern aklama da yeri yoktur. Bu noktaya sonu ksmnda dneceiz.

Modern cezalandrma sisteminin soyktnn arkeolojik bir boyutu vardr. Bu boyutgzetimi, yeniden eitimi ve talimi askeri ve skolastik sz daarcna ait szckler adlicezalandrma balamnda kullanmay mmkn, daha dorusu doal klan sylemsel vesylemsel olmayan pratikleri ortaya karmaktan oluur. Bu giriimin betimleyici yn, 1791ve 1810 aras dnemde Avrupa ve Kuzey Amerika topluluklar iinde cezalandrmapratiklerinde yaanan hzl ve geni bir deiimi ortaya karr. Bu dnemden nce ynetimlersululara, ou bedensel olmak zere trl cezalandrmalar uyguluyorlard. Bunlarkrbalama ve boyunduruktan korkun ikencelere ve Foucaultnun kitabnn bandaanlatt muhtemel kral katilinin idamna kadar uzanyordu. 20 yl iinde bucezalandrmalar okluu tek bir eye indirgenir: Tevkif. Foucault niye diye sorar.

Bu soruya cevap ararken Foucault, Lord Actonnun bir dnemin tarihiyle, bir sorunun tarihiarasnda yapt ayrm benimser. Bunlarn ilki ideolojik hareketler, ekonomik deiiklikler,toplumsal koullar ve tabii ki bu pratiklerde ortaya kan dramatik deiimleri biimlendiren


6/14

6

bireysel aktrlerle ilgilenir. Bunlar didaktif almalardr. Foucault ise sorun zerineyounlar. Bu dnm mmkn klan nedir? Betimleme, derin bir krlmay ortaya koyar,arkeolojisti ilgilendirecek trden bir krlma. Arkeolojist, bu krlmay sylemsel ve sylemselolmayan pratiklerin dnmn ve yer deitirmesini kefetmek iin analiz eder.Soyktnn bu aratrmaya katks, bu yce gnll cezalandrma reformunda etkin olaniktidar ilikilerinin yeni ekonomisine verdii zel nemdir. Foucault bir soyktk olarak,

Marx, Nietszche ve Freud'un yannda phenin efendilerine katlr, grnte soylugiriimlerin utan verici kklerini (pudenda origo) ortaya koyar.

Foucaultnun tarihlerinin kavak noktalarnda iki terim n plana kar: dnm ve yerdeitirme. Foucault,Bilginin Arkeolojisi 'nde farkl dzeylerdeki dnmleri ifa etmekiin, [tarihsel] deiim gibi genel ve bo bir kategoriyi askya almaktan bahseder(Archeology of Knowledge, 200). Foucaultnun geleneksel tarihe muhalefeti ksmen tek tip birzamansallatrma modelini reddetmesidir.Hapishanenin Douu rnein, 19. yzyl cezapratikleri standart tarihi zerine, bedenin iktidarla ilikisinin dnmn, beden teknolojisipolitikalarnda gerek ama bilind bir kaymay bindirir (Discipline and Punish, 24).Arkeolojinin diliyle bu radikal olay, kurucu ya da yeniliki gibi herhangi bir bireyeyklenemez ama yine de zamansal parametreleri olduka kesin bir ekilde karlabilir.

Foucault, hocas Louis Althusseri takip ederek Freudcu yer deitirmeyi bu yeni iktidarekonomisini tanmlamak iin kullanr. Bu terimin zamansal deil, uzamsal oluu oldukanemlidir. Cezalandrma alanndaki szck daarc ve teorik ve pratik ilginin nesneleri yenidzende korunuyor olsa da, anlamsal ve kullanm olarak 19. yzyl balarnda etkin hale gelencezalandrc akl ve bu akln merulatrmaya alt hapishane sistemi tarafndandeitirilmitir. Foucaultnun iktidar teknolojisi dedii ey, cezalandrmann insancllamasve toplum bilimlerinin ortaya kn ilikilendirir Kelimeler ve eyler'in arkeolojik tezizerine yeni bir bak as. Yer deitirmeden nce olduu gibi nesne grnte yinesulunun bedenidir ama artk beden disiplin amacyla tahdit edilir. Toplumsal bir ara olarakbireyin bedeni, ekonomik verimliliin esnek ve uysal arac yaplmaldr. Yeniliki

cezalandrma tekniklerinin amac, egemenin intikamn almak yerine, budur.

Cezalandrmada grlen bu yerdeitirmenin mimari amblemiBenthamn Panoptikonudur.Srekli gzetimin simgesi ve aygtolarak, bu tasarm, mahpusu srekligrnr hale getirerek iktidarnotomatik uygulanmn salama alr.Gzetmenler grlemediinden,mahpuslar kendilerinin gzetmenlerihaline gelir nezaret toplumununideali. Foucaultnun vard sonuudur: Panoptisizm nesnesi veamac egemenlik ilikileri deil[krlmadan nce olduu gibi],disiplin ilikileri olan bu yenipolitik anatominin genel ilkesidir(Discipline and Punish, 208).


7/14

7

SORUNSALLATIRMALAR

lmnden ksa sre nce aratrma asistan Franois Ewaldla yapt bir syleide, Foucault

son dnem almalarn sorunsallatrmalar olarak tarif ediyor. Bu terim bir eyi doru veyanl oyununa sokan, bu eyi dnce nesnesi olarak kuran (ahlaki dnm, bilimsel bilgi,politik analiz ve benzerleri eklinde olarak) sylemsel ve sylemsel olmayan pratiklerbtnne iaret eder (6). Pratiklerden ve epistemik deerden (doru ve yanl) bahsedilmesiarkeolojiyi akla getirir ve (syleinin baka bir yerinde) kendiliin ve dierlerininkontrolnden bahsedilmesi soyktnn hala i banda olduunu gsterir. Oyuna vezellikle hakikat oyunlarna (les jeux de verite) yaplan atf Foucaultnun tariheyaklamnn yeni bir safhasn gsterir ve daha nceki eserlerine yeni bir bak asylabakmay gerektirir. rnein, kendini deli veya hasta olarak gren kii hangi hakikat oyununuoynar? Yaayan, konuan, alan bir varlk olarak? Sulu veya cinsel arzunun znesi olarak?Foucaultnun birbiri ardna gelen kitaplar artk bu sorulara aranan cevaplar olarak grnr(7).

Deiim, Cinselliin Tarihi'nin birinci ve dier iki cildi arasna giren sekiz ylda gerekleir.Foucaultnun ikinci cilde yazd uzun nszde aklad gibi, nceki aratrmalar teorikkaymalarn meyvesidir. Foucault, bu aratrmalarda modern bat toplumunda deneyiminbilisel ve normatif ilikilerini analiz etmitir. Bunlar, daha nce arkeolojinin vesoyktnn alanlar olarak bahsedilen epistemik (veridicative) ve normatif (judicative)boyutlardr. Ancak, bunlarn artk sadece sylem ya da sylemsel pratik olarak deil,deneyimin boyutlar olarak tarif edildiini sylemekte fayda var.

zne denilen eyi analiz edebilmek iin nc bir kayma gerekletirmemgerekiyordu, kendilikle ilikilerin biimlerine ve kipliklerine, birey kendini bunlaryoluyla zne olarak kurar ve tanr, bakmak uygun grnyordu. (The Use of Pleasure, 6).

Foucaultnun yeni ilgi alan, insann kendini nasl kurduu veya cinselliin znesinin ( ya dapolitik znenin) nasl kurulduudur Foucault buna zneletirme (subjectivation) diyor.Foucault, bu almada cinsel davrann niye ahlaki kaygnn nesnesi haline geldiini sorar.Niye bu sorunsallatrma?

Tipik olarak, gemi eserlerini bu yeni sorunun nda okur. Arkeolojilerininsorunsallatrmann biimlerini incelediini, soyktklerinin bunlarn biimleniinde yer alanpratikleri incelemesine izin verdiini iddia eder. Artk, varolu estetii ltlerinebavurarak, kendilik pratikleri yoluyla cinsel edimin ve hazzn sorunsallatrlmasnaodaklanmak istemektedir. Analiz ettii deneyimin arkeolojik ve soyktksel boyutlarolduunu kabul eder. Fakat buradaki ayrdedici soru, ahlaki kendiliin kuruluunda cinseledimin sorunsallatrlmasdr. Foucault, kendilik teknolojileri, cinsel pratikler ve (dahasonra) arzunun dzenlenmesi arasndaki ilikileri, ilgili katlmclarn oynad hakikatoyunlar balamnda alr.

Sorunsallatrma, aslnda, dier iki tarih yaklamnn nemli bir tamamlaycsdr; sz konusudeneyimin nc bir eksende haritasn karmak. Foucault, olaylarn haritalarn kardbu eksenlerin hibirinin tek bana hikayenin tamam olmadnda srar eder; aslnda, resminbtn diye bir ey yoktur. Sadece olaylar oalmas (ve muhtemelen eksenler) vardr.


8/14

8

Foucault, baka bir yerde buna uzamsal bir metafor kullanarak, sonsuz sayda yz olanbilinebilirlik okyzls adn verir.

FOUCAULTNUN TARHSEL KARTOGRAFS

Foucaultnun tarihe yaklamnn dierlerinden farkn ortaya koyabilmek iin, bize kuramsalolmaktan ok Nietzschevari bir felsefi slup btnl sunabilecek drt koordinatseilebilir. Foucault gibi eserleri birok biim alabilen bir dnr kstlamak yerine, bubalklar, incelemelerinde e zamanl olarak aratrd birbiriyle rten drt alana iaretediyor. Bu rtmler Foucaultnun nasl bir tarihle uratn ak edecektir.

Tarihsel Adclk:

Foucaultnun yntemi radikal olarak anti-platonik ve tikelcidir. Sofistlere, Siniklere ve dierfelsefi aykrlklara olan sempatisi; bireysel zgrl ve yaratcl tehdit eden zlere,

doalara ve dier trl birletirici, btnleyici ve dlayc dnceye duyduu gvensizliktenkaynaklanr. Yani, kayglar, epistemolojik olduu kadar ahlakidir de (geni anlamda), buhayatnn sonlarna doru ska vurgulad varolu estetiiyle daha da ak hale gelir.

Foucaultnun adclk dedii ey metodolojik bireyciliin bir biimidir. nsan, iktidargibi soyutlamalarn, aklama amacyla bunlar ieren bireylere indirgenebileceini dnr.ktidar yoktur ve tahakkmn, maniplasyonun, terbiye etmenin, denetimin sadece mnferitrneklerinin varolduu gibi iddialar bu balamda anlalmaldr. Kt nl 19. yzyldan nceinsann varolmad iddias, bu kategoriyi reten toplum bilimlerine ( ki bu kategori detoplum bilimlerini merulatrr) mracaat edilerek yumuatlsa bile, bu anlamna ek olarakinsan, toplum bilimleri iin bile, sadece bo sz (flatus vocis) olarak yorumlanmaldr.Foucaultnun altta yatan adcln anlamadklarndan eletirmenler Foucaultnun iktidar

kavramnn kaypak mahiyetinden ikayet ederler.

Tarihinin grevi, teki trl heterojen olan olaylar toplamn bilinebilir klacak sahalar ifaetmek iin sylemsel ve sylemsel olmayan pratikleri oulluu ve olumsall iinde ortayakarmaktr. Tek bir temel ilke, kkensel ya da nihai bir neden yoktur. Etki, yazar(mellif) gibi szckler, adc bir inceleme altnda znrler. Foucaultnun da yazd gibitarih, mevcut pratiklerimizi aklayabilecek ekilde pratik dizilerinin eklemlenmesidir(ariv, tarihsel apriori). Burada aklama, ilgili dnmleri (farkllamlar, differentials)ve yer deitirmeleri saptamak; iktidar, bilgi, veya zneletirmeler eksenlerinde pratiklerinizini srmek olarak anlalmaldr. Bu yzden, Foucaultnun program yeni tarihilere okfazla ve ok az ey nerir. ok eitli ilikiler, ok fazla analiz hatt ama ok az birletiricizorunluluk. Elimizde bilinebilirlikler fazlal ve zorunluluk yokluu vardr. Foucaultkararllkla kendini zorunluluk iaretinin altna yerletirmeyi reddeder (LImpossible Prison,46) (8).

Olay:

Bu bal seerek, Foucaultyu, 60larda ve 70lerde tarihiler arasnda sren olay tarihi(histoire vnementielle) ve olay-d-ynelimli tarihin (histoire nonvnementielle)karlatrmal deerleriyle ilgili tartmalar asndan deerlendirebiliriz. lk gelenei


9/14

9

savunanlar, kendilerini insancl olarak gryorlard ve belgelerin anlamn ortaya karmakiin hermeneutik (yorumbilgisel) yntemler kullanyorlard. kinci kamptakiler ise toplumbilimlerine daha yakndlar; karlatrmal ve yapsalc kavraylarn, istatistikselargmanlarn ve bilgisayar tekniklerinin yanndaydlar. Kafa karkl ile dolu,yaplanamam fikirler tarihi alann eletiren Foucault, (Birth of Clinic, 195) daha okikinciyle balantl olarak dnlr vetarihleri insancl deerlere yapsalc saldr olarak

grlr.

Bu yzden, Foucaultnun, olay kavramn tarihsel analizinin merkezine yerletirmesi tesadfdeildir. Ancak, olay kendine zg kullanmyla hem eski hem de yeni tarihilerden ayrlr.Pratikler, Foucaultcu anlamda olaylardr; ifadeler de yle. Arkeolojilerinin nl epistemikkrlmalar olaylardr, iktidarn siyasi toplumun (body politic) klcal damarlarndaki mikrouygulamalar da. Foucaultnun olaya bavurmas, olaylar sayszca oaltarak, tarihseletki gibi byl kavramlardan ve sreklilik gibi mphem mefhumlardan uzakdurabilmesini salar. Foucault, olay yle aklar:

karar, anlama, hkm veya sava deildir, kuvvet ilikilerinin ters evrilmesi, iktidarngasp, bazlarnn bir zamanlar kulland szck daarcnn onlara kar kullanlacak

ekilde temellk edilmesi, gevedike kendini zehirleyen elimsiz bir tahakkm,'teki'nin maskeyle gizlice girii (Language, Counter Memory, Practice, 154).

Olaylarn tekil rastlantsall, Foucaultnun ans tarihsel sylem iine yenidensokabilmesini salamtr. Yapsalclk sulamalarna kar, hi kimsenin kendisinden dahafazla olaylar tarihinden taraf olamayaca gibi ironik bir savunma yapar. Aslnda, eserleridikkatlice okunduunda, olay kavramnn iki tarihyazm ekol arasnda bir kpr kuracakekilde geniledii grlr (9).

Akln uzamlatrlmas:

Foucaultnun uzamsal

dn, uzamsal metaforlarkullanmaktan daha fazlasnierir; listeler, tablolar,geometrik konfigrasyonlar veilstrasyonlar. Bunlaryaklamna yardmc olmaktanok, tehisi, dolaysylakarlatrmal ve ayrmsal(differential) olan yntemininesasna aittir. Foucault,Kliniin Douunda bahsettiimedikal gzlemin ayrc

(diacritical) ilkesini, yani; tek patalojik olgununkarlatrmal olgu olduunugenel bir kural olarakbenimsemi grnr (Birth ofthe Clinic, 134). Daha ncekar tarih olarakbetimlediimiz eyFoucaultnun karlatrmal ve


10/14

10

ayrmsal yntemidir. Bu, onun, hakikati olduu gibi ortaya karmaya alan tarihselgerekilikten uzak durabilmesinin yannda, diyalektik dnceden kurtulmasna da izinverir. Yaklamna rehberlik eden paradigma olarak zamandan uzama kayyla, bireysel veortak bilince, karmakark etkiler ana bavuran, btnleyici ve erekselci yntemibenimsemi standart fikirler tarihine kar durur. (Order of Things, 63)

Foucaultnun uzamsal dnnn en bilinen rnekleri; Kelimeler ve eylerde bulunanVelasquezin Las Meninas tablosu veDisiplin ve Cezlandrmada bulunan BenthamnPanoptikon tasarm analizleridir. lkinde, Foucault, bir sanat eletirmeni gibi, argmanboyunca dikkatimizi srekli olarak nmzde duran esiz imgeye eker. Sonunda u grselsonuca ularz: Temsil kendini temsil edemez, temsil edilen eyin kendisi artk temsiliyetindnda kalmtr (Order of Things, 240). Byle gl bir ikonik argmanla Foucault,temsiliyetin [klasik dnemde sahip olduu] eitli unsurlarn birarada tutan balara temelsalama gcn kaybettiini gsterir (Order of Things, 238239). Bu balant daha sonrainsanda aranacaktr ve bulunamamas Foucaultnun postmodern tarihi olarak hemuygulad, hem de savunduu farkllamay dourur.

Foucaultnun nl Jeremy Benthamn Panoptikon tasarm tasviri, hapishaneleri,

hapishanelere benzeyen okullarna, barakalarna ve hastanelerine benzeyen (Discipline andPunish, 228) modern toplumun nezarethane doasn ortaya karmak iin mimari vetoplumsal bilim arasndaki etkileim iinde iktidar ve bilgiyi, normu ve gzetimiilikilendirir. Analizinin ikna gc yine tartt kurumlarn mekansal rgtlenmesineyaslanr. Velasquezin tablosunda olduu gibi durmadan grsel bulguya, planlara, manzaraya,modellere dikkatimiz ekilir. Ancak, bu sefer gr hatt sadece betimleyici deil, stratejiktir.Hatlar, artk sadece bilinebilirlik biimlerini deil, denetim ilikilerini de izer. Uzamsoyktksel hale gelmitir (10).

Sorunsallatrma:

Foucaultnun kartla ve farklla olan ilgisi altta yatan bir birlik ima etmez. Olaya

odaklanmasnda bu aktr. Tarihlerini sorunsallatrmalar olarak tarif etmesi ve bunlarnayrmsal (differential) ve uzamsal dnceyle balar bu olguyu vurgular:

Farklln zgrleimi; elikiyle almayan, diyalektik olmayan, olumsuzlamabarndrmayan bir dnce gerektirir. Sapmalar kabul eden, arac ayrma olanolumlayc bir dnce, okluun dncesi benzerliin snrlarna hapsolmam,gebe ve dalm okluun dncesi Sorunun cevab nedir? Sorun. Sorun naslortadan kalkar? Soruyu yerinden ederek Soru ve cevap diyalektii ile deil sorunsalolarak dnmeliyiz. (Language, Counter-Memory, Practice, 185186)

Dnem yerine sorunun tarihini yazmann Foucaultyu tarihsel kaynaklar sonuna kadar

kullanma zorunluluundan nasl kurtardn grdk. Bu olgular gz ard edebilir demekdeildir, ama sadece gndeminde olan sorunla ilikili olan olaylar; bu sorunun dnm,yer deitirmesi, sergiledii stratejiler ve oynad hakikat oyunlaryla ilgili olaylar gznnde bulundurmasna izin verir. Ayrca bu, Foucaultyu Sartrec btnleme ve Hegelcisentez ihtiyacndan da kurtarr. Byle bir yaklam, sadece tarihi; eskimi evrimemalaryla, sreklilikle, organik gelimeyle ve bilincin veya varolu projesinin geliimiylekartranlar iin tarihsel deildir. (Power/Knowledge, 70)


11/14

11

POSTMODERN TARH

Post-yapsalc tarihten bahsetmek daha kolay gibi grnse de (11), modernite vemodernitenin selefleri ve halefleri arasnda keskin epistemik hatlar izen ve bu uzamtarifler ve analizlerle dolduran birinin tarihleri iin postmodern demek daha uygun gibi

grnyor. Giderek kullanm ve ktye kullanm olarak varoluu terimine benzeyenpostmoderni tanmlamak olduka zor. htiyatl davranarak, kesiimleri ve rtmleripostmodern tabirinin kullanmlar arasnda bir aile benzerliini ortaya koyan temalar vekavramlar beinden sz edebiliriz. Foucault durumunda bu postmodern bek yukardatarttmz drt bal ieriyor.

Foucaultnun adcl ona zg bir ey deil. Tarihi Paul Veyne, Henri Irene MarrouyuFoucaultnun hibir ey adc bir tarih kavray kadar makul grnmyor iddiasndestekledii eklinde okuyor (12). Bu bakmdan, her ikisi de Aristotlesin muhtemel uzmanlkgrn paylayor. Ancak bu konumun, Nietzscheci iktidar ve direni ilikileri vurgusunaek olarak, tarihsel znenin iinin boaltacak kadar radikalletirilmesi, Foucaultcu tarihe, Jean-Franois Lyotardn postmodern mantn ayrdedici zellii olarak dnd agnostik

zelliini veriyor (13).

Olaylarn dal (dispersion) ve aklama hatlarnn okluu postmodernin bir dierzelliidir. Bu bakmdan, Lyotard, Marksist ve evrimsel aklamalar gibi byk anlatlarnsonundan bahseder. Foucaultnun ok yzl bilinebilirlii ve her trl zgrlemediyalektiini ( Aydnlanma dncesi miras gibi) dlamas ruhu bakmndan postmodernsaylabilir. Habermas modernite savunusu bu janrn paradigmatik rnei olarak alndndadurumun bu olduu daha ak hale gelir (14).

Postmodern dnr olarak Foucaultnun en ayrdedici zellii, tarihlerinde alld veyazlarnda sergilendii ekliyle akln uzamlatrlmas dediim eydir. Foucault,varoluular ve dier anlatsalclar tarafndan evcilletirilen zamann Dionisosu ve

dalgan mahiyetini iade etmi olsa da, tarihsel aklama modeli olarak zaman yerine uzamave uzamn dnmlerine ve yer deitirmelerine bavurarak (karlatrmac ve ayrc[diacritical] yntemiyle beraber) geleneksel tarihsel aklamalarn amasal doasnn altnoyar.

Foucaultnun sorunsallatrmaya odaklanmas, eitli blgesel almalara izin verir ve dahabyk giriimlerden caydrr. Daha snrl episteme anlaynn, iktidar adc kullanmylaberaber, benzer bir tikelleyici etkisi vardr. Aslnda, tm tarihlerinde kulland modern (!)tbbn vaka incelemesi yntemiyle yazlar, tutarl bir ekilde Aristotelesin tekilin bilimiyasana kar kar.

Son olarak, Foucaultnun aklamadan tehise geii; temellerden, kkenlerden, nihaihedeflerden, byk kuramlardan uzak duruu ve pratik, moral kayglara (geni anlamda)vurgusu tipik olarak postmoderndir. Kelimeler ve eylerde derin bir eletiriye tabii tuttuutemsili dncenin sona erdiini varsayarak, Foucaultnun olay-olguyu olduu gibi anlamagibi bir derdi yoktur. Bunun yerine, tehis koymaya ve alternatif davran yollar, en azndanbunlarn imkann nermeye alan mevcudun tarihini yazar. Bu onun postmodern tarihanlaydr ve bu tarihin [modern] felsefeden daha ok [modern] tpla ortaklklar vardr.(Language, Counter-Memory, Practice , 156)


12/14

12

Foucaultnun yaklamnn genilii ve cesareti dnldnde, eitli konumlardaneletiriye aktr. Skc olgularla destekleme iini bir kenara koyup, vurucu rneklerlealmas onu bir aire benzetir. nl beyanlarndan birinde yazdklarmn kurgudan bakabir ey olmadnn farkndaym der, ancak hemen ekler bu onlarn hakikatle bir ilgisiolmad anlamna gelmez. (Power/Knowledge, 193). Foucaultnun alt konularlauraan profesyonel tarihilerin rnein, listeledii tarihsel olgularla ilgili pek ok itirazlar

vardr (15). Kendine zg bir tarihi olmann bedeli ne profesyonel tarihilere ne defilozoflara yaranabilmektir. Foucaultnun bugne kadarki en byk etkisi edebiyatlar vetoplumbilimcileri arasndadr.

Foucaultnun radikal adc iddialarnn kabul edilebilirlii pek ok filozof tarafndansorgulanmtr. Bu ok eski bir tartma ve burada tekrarlamann bir gerei yok. AdclnFoucault'nun felsefesindeki merkezi rol, bir savunma, en azndan ak bir tartmagerektirmektedir. Eer adclk baarsz olursa, Foucaultnun iktidar, hakikat ve zneletirmeile ilgili iddialar da baarsz olacaktr.

Tarihin uzamlatrlmasnn en tartmal taraf, bu disiplinin felsefi antropolojiyle olanbalarn koparm olmasdr. Mehur insann lm tezi, Kelimeler ve eylerin ortaya

kyla beraber uzun sreli bir tartmaya yol amtr. Foucaultya gre tehis olarakarkeoloji, kimliimiz olgusunu imtiyazlar yoluyla kurmaya almaz, [bunun yerine] farkllkolduumuzu; aklmzn sylemsel farkllk, tarihimizin zamanlar farkll, kendimizin demaskeler farkll olduunu iddia eder. Bu farkllk unutulmu ve tekrar bulunmu kkendeildir, bizim olduumuz ve yaptmz dalmdr. (Archeology of Knowledge, 131). Budalmn varoluunun koulu; kendiliin birliini yok eden, tesadfi olaylarla projeleriortadan kaldran ve aklclklar oaltan uzamlam dildir (16). Ancak, bu doal olarakFoucaultnun kar-tarihine zemin salayan bir kar-antropoloji retir. Bu konumun etiksonular Foucaultnun lmne yakn tartlmaya balanmtr. Belli bir estetisizmi apaamayaca daha belli deildir.

Ancak, Foucaultcu tarih tasarsnn en byk zorluu, bir adc gibi konumak gerekirse,

sorumlu oyuncularn yaanm, deneyimlenmi zamanlar ok derinlere yerlemitir; dahauygun bir tabirle, insanlk durumumuzun asli unsurdur. Anlatlar kurabilme ve takip edebilmeyeteneimizde de grld gibi, bu deneyim, tarih dediimiz eyin merkezindedir; istertarihi koullayan insanlar ve kuvvetler tarihi olsun, ister tarihe biimini veren tarihilerintarihi. Foucault, tek bir anlatnn yetersizliine iaret etmitir, bunu mthi bir retorik (anlat)yeteneiyle yapm olsa da. Foucault, yine phesiz, tarihe tek bir anlam dorultulubakanlarn ve atomik aktrler veya kk nedenler arayanlarn heveslerini krmtr. Yine de,pheleri tarihsel anlatnn deneyimsel kklerine zarar vermemitir. Aslnda, kendi anlatlarbunun kanlmazln desteklemektedir (17).

Estetikilerin analiz ettii mzii kimsenin duyamayaca sylenir.Mutatis mutandis, ayney Foucaultnun postmodern tarihi iin de sylenemez mi?

Yazda Geen Michel Foucaultnun Eserlerinin ngilizce evirileri:

The Birth of the Clinic, ev. A. Sheridan, New York: Vintage, 1973.The Order of Things, ev. A. Sheridan, New York: Random House, 1970.The Archaeology of Knowledge, ev. A. Sheridan, New York: Pantheon, 1972.

Discipline and Punish, ev. A. Sheridan, New York: Pantheon, 1977.


13/14

13

The History of Sexuality Vol. I: An Introduction, ev. R. Hurley, New York: Pantheon, 1978.The Use of Pleasure. History of Sexuality, Vol. 2, ev. R. Hurley, New York: Pantheon, 1985.The Care of the Self: History of Sexuality, Vol.3, ev. R. Hurley, New York: Pantheon, 1986.

Language, Counter-Memory, and Practice: Selected Essays and Interviews, Ithaca,N.Y.:Cornell University Press, 1977.Foucault Live: Interviews, 1966-1984, New York Semiotext(e), 1989.

Power/Knowledge: Selected Interviews and Other Writings, 1972-1977. New York: Pantheon,1980.Essential Works of Foucault 1954-84 Vol. 1 Ethics: Subjectivity and Truth, ed. Paul Rabinow(dizi editr), ev. R. Hurley ve dierleri, New York:The New Press, 1997.Essential Works of Foucault 1954-84 Vol. 2 Aesthetics, Method and Epistomology, ed. JamesD. Faubion, ev. R. Hurley ve dierleri,New York:The New Press, 1997.Essential Works of Foucault 1954-84 Vol. 3 Power, ed. James D. Faubion, ev. R. Hurley vedierleri, New York:The New Press, 2000.

Michel Foucaultnun Eserlerinin Trke evirileri:

Annemi, Kz Kardeimi ve Erkek Kardeimi Katleden Ben, Pierre Riviere: 19. Yzylda Bir Aile

Cinayeti, ev. Erdoan Yldrm, stanbul: Ara. (1991)Dostlua Dair, ev. Cemal Ener, stanbul: Telos (1992)Benin Yapm, ev. Levent Kavas, stanbul: Ara (1992)Hapishanenin Douu, ev. Mehmet Ali Klbay, Ankara: mge (1992)Ders zetleri, ev. Turhan Ilgaz, stanbul: YKY (1993)Bu Bir Pipo Deildir, ev. Turhan Ilgaz, stanbul: YKY (1994)Kelimeler ve eyler, ev. Mehmet Ali Klbay, Ankara: mge (1994)Deliliin Tarihi, ev. M. A. Klbay, Ankara: mge (1996)Bilginin Arkeolojisi, ev. Veli Urhan, stanbul: Birey (1999)Kliniin Douu, ev. . M. Uysal, Ankara: Egos (2002)Cinselliin Tarihi, ev. H. U. Tanrver, stanbul: Ayrnt (2003)

Notlar:

(1)Maladie mentale et personnalit(Paris: PUF, 1954). Gzden geirilmi bir basks (PUF, 1962)Alan Sheridan tarafndanMental Illness and Psychology olarak evrilmitir.(2) Forrest Williamsn ngilizce evirisi, Dream, Imagination, and Existence,Review of ExistentialPsychology and Psychiatry 19, I (19841985): 2978.(3) Franois Ewald, Anatomie et corps politique, 1229(4) Giderek Foucaultnun bireysel giriimlere genel olarak kabul edilenden daha fazla uzam atnfark ettim. Sartre,Foucault and Historical Reason, vol. 2A Poststructuralist Mapping ofHistory (Chicago: University of Chicago Press, 2005), 16263e baknz(5) Foucault burada da, btnleyicisi olmayan btnlemenin imkann tarihin anlam sorusu olarakgren (ge dnem) Sartrea dikkat ekici bir ekilde yaklayor.(6) Franois Ewaldla sylei, Le Souci de la vrit, 18.(7) Thomas Flynn, Truth and Subjectivation in Later Foucault 53140a baknz.

(8) Bu argmann detaylar iin Thomas Flynn Foucault and Historical Nominalism, H.A. Durfee veD.F.T. Rodier, ed., Phenomenology and Beyond: The Self and Its Language iinde, 134-47'ye baknz.Bu yaznn baz blmleri burada izin alnarak kullanlmtr.(9) Bu baln kapsaml bir tartmas, Thomas Flynn Foucault and Career of the Historical Event,Dauenhaur, ed.,At the Nexus of Philosophy and History iinde, 178200, bulunabilir. Bu yaznn bazblmleri burada izin alnarak kullanlmtr.(10) Thomas Flynn, Foucault and the Spaces of History, 16586.(11) Derek Attridge (ve dierleri), ed., Post-Structuralism and the Question of History (Cambridge:Cambridge University Press, 1987)e baknz. Foucault yle sylyor: Yapsalcln arkasndaki


14/14

14

sorunu grebiliyorum kabaca, zne ve znenin yeniden biimlendirilmesi ama postmodern veyapost-yapsalc dediimiz insanlarn ortak sorununun ne olduunu bilmiyorum. (Politics, Philosophy,and Culture, 34)(12) Paul Veyne, Writing History, ev. Mina Moore-Rinvolucri (Middletown, Conn.: WesleyanUniversity Press, 1984), 43.(13) Jean-Franois Lyotard, The Postmodern Conditions: A Report on Knowledge, ev. GeoffBennington ve Brian Massumi (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1984), 10'a baknz.

(14) rnein, Richard J. Bernstein, ed.,Habermas and Modernity (Cambridge: MIT Press, 1985)ebaknz.(15) rnein, Jacques Proust (ve dierleri), Entretiens sur Foucault La Pense 137 ( ubat 1968): 437e ve Gary Gutting,Michel Foucaults Archaelogy of Scientific Reason 17579a baknz.(16) Flynn, Foucault and the Spaces of History 181.(17) Bu ve buna benzer itirazlar, Paul Ricour, Time and Narrative, cilt (Chicago: University ofChicago Press, 198488) iinde ve David Carr, Time, Narrative, and History (Bloomington: IndianaUniversity Press, 1986) iinde gelitirilmitir.

(Thomas Flynn, Foucaults mapping of history,Gary Gutting (ed.), The CambridgeCompanion to Foucault, 2948, Cambridge University Press, 2. Bask, 2005 iinde)

eviri: zgr Sert

ekopolitik.orgda yaynlanmtr.

foucaultun tarih haritası

Documents

Transcript of foucaultun tarih haritası