7/24/2019 ersoy.txt

1/5

Mehmed Rgf daha sonra Mehmet kif Ersoy (20 Aralk 1873 - 27 Aralk 1936), Trk air,ner hekim, retmen, vaiz, hafz, Kur'an mtercimi ve siyaseti.

Mehmet kif Ersoy, Trkiye Cumhuriyeti'nin ve Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti'nin (KKTC)ulusal mar olan stikll Mar'nn yazardr. "Vatan airi" ve "Milli air" unvanlarar'nn yan sra anakkale Destan, Blbl ve 1911-1933 yllar arasnda yaymlad bir araya getiren Safahat en nemli eserlerindendir. II. Merutiyet dneminden itibaren Srat- Mstakim (daha sonraki adyla Sebil'r-Read) dergisinin bayazarln yapmmilletvekili olarak 1. TBMM'de yer almtr.

Doumu ve ocukluk Yllar[deitir | kayna deitir]Mehmet kif Ersoy, 1873 ylnn Aralk aynda stanbul'da, Fatih ilesinin Karagmrk smahallesinde dnyaya geldi. Miladi 6 Mart 1913'te yazd, " beyinsiz kafann derdinn halk" msrasyla balayan ve kavmiyetilii eletirdii iirinin sonunda "Bunu bendenben ki, evet, Arnavudum... Baka bir ey diyemem... ite perian yurdum!..." msralarizzat iirinde kendisini Arnavut olarak tantmtr.[1] Nfusa kayd, babasnn, onun dra imamlk yapt ve kif'in ilk ocukluk yllarn geirdii anakkale'nin Bayrami idoum yeri Bayrami olarak grnr.[4] Annesi Buhara'dan Anadolu'ya g etmi bir aileEmine erif Hanm; babas ise Kosova'nn pek kenti doumlu, Fatih Camii medrese hocalpekli Mehmet Tahir Efendi'dir. Mehmet Tahir Efendi, ona doum tarihini belirten "Ragif" adn verdi. Babas vefatna kadar Ragif adn kullansa da bu isim yaygn olmadve annesi ona "kif" ismiyle seslendi, zamanla bu ismi benimsedi.[5] ocukluunun byknnesinin Fatih, Sargzel'deki evinde geti. Kendisinden kk, Nuriye adnda bir de k

ardr.renim Yllar[deitir | kayna deitir]lkrenimine Fatih'te Emir Buhari Mahalle Mektebinde o zamanlarn adeti gerei 4 yl,4 gnlk iken balad. 3 yl sonra iptidai (ilkokul) blmne geti ve babasndan Araptarenimine Fatih Merkez Rtiyesinde balad (1892). Bir yandan da Fatih Camii'nde Fslerini takip etti. Dil derslerine byk ilgi duyan Mehmet kif, rtiyedeki eitimi boTrke, Arapa, Farsa ve Franszcada hep birinci oldu. Bu okulda onu en ok etkileyendnemin "hrriyetperver" aydnlarndan birisi olan Trke retmeni Hersekli Hoca Kadridi.

Rtiyeyi bitirdikten sonra annesi medrese renimi grmesini istiyordu ancak babasnnsonucu 1885'te dnemin gzde okullarndan Mlkiye dadisine kaydoldu. 1888de okulun y

devam etmekte iken babasn kaybetmesi ve ertesi yl byk Fatih yangnnda evlerinin ileyi yoksullua drd. Babasnn rencisi Mustafa Stk ayn arsa zerine kk bireti. Artk bir an nce meslek sahibi olmak ve yatl okulda okumak isteyen Mehmet kifye dadisini brakt. O yllarda yeni alan ve ilk sivil veteriner yksekokulu olan ZBaytar Mektebi'ne (Tarm ve Veterinerlik Okulu) kaydoldu.[6]

Drt yllk bir okul olan Baytar Mektebi'nde bakteriyoloji retmeni Rfat Hsamettin Pif bilim sevgisi kazanmasnda etkili oldu.[7] Okul yllarnda spora byk ilgi gsterdialle arkada Kyc Osman Pehlivan'dan gre rendi; bata gre ve yzclk olmak yarlarna katld; iire olan ilgisi okulun son iki ylnda younlat. Mektebin baytirincilikle bitirdi.

Mezuniyetinden sonra Mehmet kif, Franszcasn gelitirdi. 6 ay iinde Kur'an' ezberl

hfz oldu. Hazine-i Fnun Dergisinde 1893 ve 1894te birer gazeli, 1895te ise Mektep muasnda "Kur'an'a Hitab", adl iiri yaynland, memuriyet hayatna balad.

Memurluk Yllar[deitir | kayna deitir]

100 TL'de (1979-1989) Ankara Kalesi, Mehmet kif Ersoy'un portresi, mze haline getirilen Ankara'daki evi ve stikll Mar'nn ilk iki drtlOkulu bitirdikten hemen sonra Ziraat Bakanlnda (Orman ve Vaadin ve Ziraat Nezareti)memur olan Mehmet kif, memuriyet hayatn 18931913 yllar arasnda srdrd. Bakanlveteriner mfetti yardmcl idi. Grev merkezi stanbul idi ancak memuriyetinin ilk

7/24/2019 ersoy.txt

2/5

ti iin Rumeli, Anadolu, Arnavutluk ve Arabistan'da bulundu. Bu sayede halkla yakn temas halinde olma imkn buldu. Bir seyahati srasnda babasnn doum yeri olan pek Kgidip amcalaryla tant. 1898 ylnda Tophane-i mire veznedr Mehmet Emin Beyin kzndi; bu evlilikten Cemile, Feride, Suadi, Emin, Tahir adl ocuklar dnyaya geldi.

Mehmet kif, edebiyata olan ilgisini iir yazarak ve edebiyat retmenlii yaparak srdimli Gazetede Servet-i Fnun Dergisi'nde iirleri ve yazlar yaymland. stanbulda a bakanlktaki grevinin yan sra nce Halkal Ziraat ve Baytar Mektebi (1906)'nde komyon (kitabet-i resmiye), sonra iftilik Makinist Mektebi'nde (1907) Trke dersleri vemek zere retmen olarak atand.

II. Merutiyet'in etkisi[deitir | kayna deitir]

Srat- Mstakim dergisinin ilk saysnn n kapaII. Merutiyet ilan edildiinde Mehmet Akif, Umur- Baytar-iye Dairesi Mdr Muavini idII. Abdlhamid'in istibdat rejiminin iddetli bir muhalifiydi,[8] hatta II. Abdlhamid'in yzn grdnde bile midesinin bulandn hatralarnda anlatr. Bunun etkisiyle10 gn sonra arkada rasathane mdr Fatin Hoca'nn ynlendirmesiyle, on bir arkadae ttihat ve Terakki Cemiyeti'ne ye oldu. Ancak Mehmet Akif, yelie girerken edilen yminde yer alan "Cemiyetin btn emirlerine, bilkayd art (kaytsz artsz) itaat ednde geen "kaytsz artsz" ifadesine kar km, "sadece iyi ve doru olanlarna'" miti.[9] Cemiyetin ehzadeba lmiye Mahfelinde Arap Edebiyat dersleri veren kif, Ke, Umur-i Baytariye Mdr Muavinlii grevini srdrrken Darlfnunda Edebiyat-i Osmavermeye balad.

II. Merutiyetin kif'in hayatnda en byk etkisi, merutiyetle birlikte yayn dnyaslmutu. Daha nce baz iirleri ve yazlar birka gazetede yaymladysa da eser yaymldir ara vermiti. Merutiyetin ilanndan sonra, arkada Eref Edip ve Eblula Mardinsays 27 Austos 1908'de yaymlanan Srat- Mstakim dergisinin bayazar oldu. lk sai iiri yaymland. Ebl'ula Mardin ayrldktan sonra dergi, 8 Mart 1912'den itibaren S-Read adyla kmaya devam etti. kif'in hemen hemen btn iir ve yazlar bu iki derGerek dergilerdeki yazlarnda, gerekse stanbul camilerinde verdii vaazlarda Msrl Muhammed Abduh'un etkisiyle benimsedii slam Birlii grn yaymaya alt.

1910 ylnda gerekleen Arnavutluk syan onu ok zm ve arkasndan gelecek kt olaar'da artan dmanlk duygularn ve doabilecek isyanlar nlemek iin bir eyler yapmu ancak Balkan Sava ile hsrana urad. 1914n banda iki aylk bir seyahate kara

bulundu. Msr seyahati hatralarn "El Uksur'da" adl iirinde anlatt.

1913te kurulan Mdafaa-i Milliye Cemiyeti'nin halk edebiyat yoluyla aydnlatma amac neriyat ubesinde Recaizade Ekrem, Abdlhak Hamid, Sleyman Nazif, Cenap ahabettin iberaber alt. 2 ubat 1913 gn Bayezid Camisi krssnde, 7 ubat 1913 gn Fatih Chalk vatan savunmaya ard.

Tekilt- Mahsusa'ya girmesi[deitir | kayna deitir]Balkan Sava'ndan sonra, ilk olarak Umur-i Baytariye grevinden (1913), sonra yaynlarhkmetle uygun dmemesi nedeniyle ald ikaz zerine Darlfnun mderrislii grevinnzca Halkal Ziraat ve Baytar Mektebi'ndeki grevine devam etti. Harbiye Nezaretine bTekilat- Mahsusa'dan gelen teklif zerine slam birlii kurma gayesi gden Almanyayane ) Tunuslu eyh Salih erif ile birlikte gitti. (1914). ngilizlerle birlikte Osmanl

a kar savarken Almanlar'a esir dm Mslmanlarn kamplarnda incelemelerde bulundan Osmanlya kar savaan bu Mslman esirleri aydnlatmaya alt. Fransz ordusunyazd Arapa beyannameler cephelere uaklardan atld. Almanyada iken yazd Berlini dnnce Sebilrreadda yaynlad.

stanbul'a dndkten sonra 1916 balarnda Tekilat- Mahsusa tarafndan Arabistan'a gevi, bu topraklardaki Araplar Osmanl'ya kar kkrtan ngiliz propogandas ile mca"kar propaganda" yapmakt. Mehmet kif, Berlin'deyken heyecanla anakkale Sava ilehaberleri takip etmiti. On drt ay sren savan zaferle sonuland haberini Arabisald. Bu haber karsnda byk coku duydu ve anakkale Destan'n kaleme ald. Arabi

7/24/2019 ersoy.txt

3/5

nan'da kalan Mehmet kif, "Necid lleri'nden Medine'ye" iirinde bu seyahatini anlatt

Dr-l Hikmet-il slmiye Cemiyeti'ne girmesi[deitir | kayna deitir]Lbnanda yaayan Mekke Emiri erif Ali Haydar Paann daveti ile 1918de bu lkeye ginda iken eyhlislamla bal Dr-l Hikmet-il slmiye Cemiyeti bakatipliine atandafa Sabri, Said Nursi gibi isimlerin kurduu ve Osmanl Devleti ile dier slam lkelere kacak dini meseleleri halletmek, slam aleyhindeki gelimelere yant vermek amacylulan bu rgtte alrken bir yandan da Said Halim Paa'nn slamlamakadl eserinirdi.

Bu dnemde Anadolu topraklar igale uram; Trk halk Kurtulu Sava 'n balatarakrekete katlmak isteyen kif, Balkesir'e giderek 6 ubat 1920 gn Zanos Paa Camii'ncanl bir hutbe verdi. Halkn beklenmedik ilgisi karsnda daha birok yerde hutbe veronumalar yapt ve stanbul'a dnd. Bu arada Sebilrread idarehanesi, Mill McadeleAnadoluya gemi olanlarla stanbuldaki yaknlarnn gizli haberleme merkezi hline urtulu Savan desteklemesi nedeniyle 1920'de Dr l-Hikmet il-slmiye Cemiyeti'ndeden azledildi.

stiklal Sava'na katl[deitir | kayna deitir]

Mehmet Akif Ersoy Mze Evi, Mehmet Akif Ersoy'un Kurtulu Sava yllarnda Ankara'da iettii ve stikll Mar bata olmak zere ok sayda iirini yazd mzeye dntrstanbul'da rahat hareket etme olana kalmayan Mehmet kif, grevinden azledilmeden azolu Emin'i yanna alarak Anadoluya geti. Sebil'r-Read Ankarada karmas iin

davet gelmiti. TBMM'nin alnn ertesi gn olan 24 Nisan 1920 gn Ankara'ya vard, hatip, seyyah, gazeteci, siyaseti olarak katld. Ankara'ya varndan bir sre sonrini de yanna aldrd.

Ankaraya geldii gnlerde, Mustafa Keml Paa Konya vali vekiline telgraf gndererek rdur milletvekili seilmesini salamasn istemiti. Haziran aynda Burdurdan, Temmuz e Bigadan mebus seildii haberi meclise ulat. kif, Burdur mebusluunu tercih etti.1920-1923 yllar arasnda vekil olarak I. TBMMde yer ald. Meclis kaytlarnda ad "Bletvekili ve slam airi" olarak gemektedir.[10]

Ankara'ya varr varmaz ona verilen ilk grev, Konya Ayaklanmasn nlemek iin halka zere Konyaya gitmekti, byk gayretine ramen Konyada kesin bir sonuca ulaamad veuya geti. Halk dmana direnie tevik iin 1920 ylnn Kasm aynda Kastamonudaki

verdii ateli vaaz, Diyarbakrda basld ve tm vilayetlere ve cephelere datld.

kif, Anadolu'ya geerken Eref Edip'e de arkasndan gelmesini sylemiti. Eref Edip, Read Dergisi'nin kliesini de alp stanbul'dan ayrld.[11] Son olarak 6 Mays 1921 gn 463. saysn yaymlamlard. kif derginin 464-466. saylarn Eref Edip ile berabaymlad, 464. say o kadar ilgi grd ki birka kere baslp Anadolu'ya ve askere daitibaren yayma Ankara'da devam ettiler. Derginin etkisi o kadar bykt ki, yayd yularn hkimiyetindeki Trk halklar etkilenmesinden korkan Rusya, gazetenin lkeye giryasaklad.[12]

1921'de Ankara'da Taceddin Dergah'na yerleen Mehmet kif, Burdur milletvekili olarakmeclisteki grevine devam etmekteydi. O dnemde Yunanlarn Ankara'ya ilerleyii karsclisi Kayseri'ye tamak iin hazrlk vard. Bunun bir dalmaya yol aacan dnen

alnmasn, Sakarya'da yeni bir savunma hatt kurulmasn nerdi; teklifi tartlp kaeddin Dergah'nda kald ev Mehmet Akif Ersoy Mzesi olarak ziyarete aktr.

stikll Mar'n yazmas[deitir | kayna deitir]Ana madde: stiklal Mar

Kastamonu Nasrullah Camii'nde Mehmet Akif Ersoy'un vaaz verdii krs

Osmanl alfabesiyle yazlm stiklal MarAyn dnemde Mill Eitim Bakan Hamdullah Suphi Bey'in ricas zerine arkada Hasan B

7/24/2019 ersoy.txt

4/5

7/24/2019 ersoy.txt

5/5

Eserleri[deitir | kayna deitir]

Mehmed Akifairin Safahat ad altnda toplanan iirleri 8 kitaptan olumutur. air, stikll Marymamtr. Nedenini ise yle aklar: "nk ben onu milletimin kalbine gmdm".

Kitap: Safahat (1911) - 44 manzume ierir. Siyasal olaylar, mistik duygular, dnyevigrevlerden bahsedilir.Kitap: Sleymaniye Krssnde (1912) - Sleymaniye Camisi'ne giden iki kiinin syleilalar, krsde Seyyah Abdrreit brahim'in konuturulduu uzun bir blmle devam eder.Kitap: Hakkn Sesleri (1913) - Topluma slami mesaj yaymaya alan on manzumedir.Kitap: Fatih Krssnde (1914) - Fatih Camisi'ne giden iki kiinin syleileri ile balzin uzun konumas ile devam eder.Kitap: Hatralar (1917) - kif'in gezdii yerdeki izlenimleri ve toplumsal felaketlerkarsnda Allah'a yakarn ierir.Kitap: Asm (1924) - Hocazade ile Kse mam arasndaki konumalar eklinde tasarlanm serdir.Kitap:Glgeler (1933) - 1918-1933 arasnda yazlm 41 adet manzumeyi ierir. Her biri,lar dnemin izlerini tar.Kitap: Safahat (Toplu Basm) (ilki 1943) - 6 Safahatn bir araya getirir.Mehmet Akif Ersoyun lmnn 75. ve stiklal Marnn Kabulnn 90. Yl olmas nedenrafndan "Mehmet Akif Ersoy Yl" olarak ilan edilmitir. Yl boyunca yaplacak almaluu Kltr ve Turizm Bakanl'na verilmitir.[17]