Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike...

24
BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NË BALLKANIN PERËNDIMOR

Transcript of Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike...

Page 1: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 1

THE EUROPEAN INVESTMENT BANK in

THE WESTERN BALKANS BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml

BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Ballkani Pereumlndimor eumlshteuml njeuml pjeseuml thelbeumlsore e historiseuml evropiane Kultura arti dhe ekonomia e keumltij rajoni kaneuml kontribuar neuml trajteumlsimin e Evropeumls

Banka Evropiane e Investimeve e cila eumlshteuml krahu financues i Bashkimit Evropian ka qeneuml aktive neuml Ballkanin Pereumlndimor qeuml prej vitit 1977 Ne jemi financuesi meuml i madh ndeumlrkombeumltar neuml rajon Pas trazirave teuml viteve lsquo90 neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor BEI-ja ka intensifikuar peumlrpjekjet peumlr ta nxitur keumlteuml rajon drejt integri-mit evropian

Neuml fundin e viteve lsquo90 financimi u peumlrqendrua te ndeumlrtimi me urgjenceuml dhe riparimi i urave hekurudhave porteve aeroporteve dhe rrugeumlve teuml deumlmtuara Ne kemi punuar ccedildo vit me qeveriteuml komunat bashkiteuml dhe kompaniteuml neuml rajon si dhe me Komisionin Evropian dhe partnereuml teuml tjereuml financues Ne deumlshirojmeuml teuml peumlrmireumlso-jmeuml jeteumln e njereumlzve neumlpeumlrmjet rindeumlrtimit teuml infrastruktureumls duke e ndihmuar rajonin qeuml teuml modernizohet meuml tej dhe teuml beumlhet i veteuml-mjaftuesheumlm

Gjateuml dekadeumls seuml fundit BEI-ja ka shtrireuml huadheumlnien e saj neuml sektoreuml teuml tilleuml si kujdesi sheumlndeteumlsor dhe arsimi ndeumlrkoheuml qeuml ka adresuar edhe krizeumln boteumlrore teuml migrimit Sfida meuml e reumlndeumlsishme peumlr teuml ardhmen eumlshteuml ndihmimi i njereumlzve peumlr njeuml jeteuml meuml teuml mireuml Ne deumlshirojmeuml teuml krijojmeuml fuqi puneumltore teuml kualifikuar zhvillues shkenceumltareuml ekonomisteuml inxhiniereuml avokateuml dhe meumlsues teuml talentuar

Peumlr teuml luftuar krizeumln globale ekonomike dhe financiare dhe peumlr teuml vazhduar nxitjen drejt rikuperimit BEI-ja ka rritur mbeumlshtetjen peumlr bizneset e vogla dhe autoritetet vendore peumlrmes linjave kreditore me bankat vendore dhe kompaniteuml e qirave finan-ciare (leasing) Bizneset e vogla janeuml shtylla e ekonomiseuml Garantimi i qasjes neuml hua-marrje afatgjateuml ka reumlndeumlsi thelbeumlsore peumlr zhvillimin e tyre

Duke marreuml parasysh shkalleumln e sfidave BEI-ja ka shpallur publikisht Nismeumln peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIndashEconomic Resilience Initiative) program me aneuml teuml teuml cilit ndihmohen vendet fqinje teuml BE-seuml qeuml teuml peumlrmireumlsojneuml ekonomiteuml dhe trsquoi peumlrgji-gjen krizeumls seuml emigrimit ERI-ja inkurajon meuml tej zhvillimin e biznesit teuml vogeumll dhe i ndihmon vendet teuml peumlrmireumlsojneuml infrastruktureumln gjithashtu peumlrmes sigurimit teuml burimeve teuml granteve faleuml donatoreumlve taneuml

Ne jemi teuml peumlrkushtuar peumlr teuml peumlrmireumlsuar kushtet e jeteseumls dhe standardet ekono-mike peumlr teuml gjitheuml njereumlzit qeuml jetojneuml neuml Shqipeumlri Bosnje dhe Hercegovineuml Kosoveuml Mal teuml Zi Maqedonineuml e Veriut dhe Serbi Ne do teuml sigurojmeuml qeuml e ardhmja e Ballk-anit Pereumlndimor teuml jeteuml pjeseuml e seuml ardhmes seuml Evropeumls

Werner Hoyer President i BEI-seuml

Dario ScannapiecoZeumlvendeumls President

i BEI-seuml

BEI-ja ofron sheumlrbime financiare kombinimesh dhe keumlshilluese neuml Shqipeumlri Bosnje dhe Hercegovineuml Kosoveuml Mal teuml Zi Maqedonineuml e Veriut dhe Serbi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

PBB-ja totale942 miliardeuml

euro [1]

Popullsia199 milion

Sipeumlrfaqja218750 km2

SHQIPEumlRIA

MALI I ZI

MAQEDONIA E VERIUT

KOSOVA[]

SERBIA

BOSNJA DHE HERCEGOVINA

VENDET K ANDIDATE

ShqipeumlriaMali i ZiMaqedonia e VeriutSerbia

VENDET K ANDIDATE POTENCIALE

Bosnja dhe HercegovinaKosova [ ]

NEumlNSHKRIMET E REJA NEuml RAJON 2018 109 miliardeuml euro

FINANCUAR GJITHSEJ QEuml PREJ VITIT 2008 765 miliardeuml euro

[] Ky peumlrcaktim eumlshteuml pa paragjykim ndaj qeumlndrimeve mbi statusin dhe eumlshteuml neuml peumlrputhje me UNSCR 12441999 dhe Opinionin e Gjykateumls Ndeumlrkombeumltare teuml Drejteumlsiseuml peumlr shpalljen e pavareumlsiseuml seuml Kosoveumls

4 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja e ka zgjeruar puneumln e saj neuml Ballkanin Pereumlndimor neuml shumeuml fusha dhe ka filluar teuml ndihmojeuml sektorin privat duke mbeumlshtetur investimet e huaja teuml drejtpeumlrdrejta dhe

duke ofruar ndihmeuml peumlr ndeumlrmarrjet e vogla Kompaniteuml e vogla janeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr rritjen ekonomike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml vitin 2018 ne neumlnshkruam marreumlveshje me vlereuml 109 miliardeuml euro kredi neuml rajon Neuml 10 vitet e kaluara ne kemi ofruar njeuml financim prej 765 miliardeuml eurosh peumlr projekte

AKTIVITETI I BEI-SEuml NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

BEI-ja ndjek objektivin e BE-seuml peumlr teuml ndihmuar Ballkanin Pereumlndimor drejt integrimit teuml shpejteuml neuml Bashkimin Evropian

Rritja e PBB-seuml neuml Ballkanin Pereumlndimor eumlshteuml duke u peumlrshpejtuar qeuml nga viti 2014 e nxitur nga investimet dhe konsumi privat Rritja e PBB-seuml neuml rajon pritet teuml ruajeuml normeumln aktuale peumlr vitet e ardhshme me njeuml reumlnie teuml peumlrkohshme neuml 34 neuml vitin 2019 peumlr shkak teuml ekon-omiseuml sfiduese ndeumlrkombeumltare dhe peumlrfundimit teuml projekteve teuml meumldha teuml infrastruktureumls [1]

Fuqizimi i ekonomiseuml po krijon meuml shumeuml vende pune neuml sektorin privat shkalla vjetore e puneumlsimit eumlshteuml rritur me meuml shumeuml se 2 neuml vit ndeumlrkoheuml qeuml shkalla e papuneumlsiseuml ka zbritur nga 207 qeuml ishte neuml vitin 2014 neuml 148 neuml vitin 2018 Shkalla e papuneumlsiseuml eumlshteuml ende e larteuml neuml peumlrgjitheumlsi veccedilaneumlrisht tek teuml rinjteuml e cila po deumlmton standardet e jeteseumls neuml disa vende dhe po e beumln meuml teuml qarteuml se kemi nevojeuml peumlr reforma meuml teuml thella strukturore

Strategjia e Komisionit Evropian peumlr Ballkanin Pereumlndimor peumlrcaktoi neuml fillim teuml vitit teuml kaluar se si duhet teuml peumlrmireumlsohet rajoni neuml fusha teuml tilla si sundimi i ligjit siguria lidhshmeumlria digjitalizimi dhe zhvillimi ekonomik e konkurrueshmeumlria

Kriza e fundit e migracionit ka krijuar sfida teuml reja dhe ka theksuar nevojeumln peumlr bashkeumlpunim meuml teuml ngushteuml rajonal Kjo do teuml ndihmonte rajonin teuml peumlrshtatet me sfidat e reja

Banka mbeumlshtet ploteumlsisht strategjineuml e zgjerimit teuml Komisionit Evropian teuml shpallur neuml vitin 2018 Kjo do teuml rriseuml mbeumlshtetjen neuml rajon peumlr zhvillimin socio-ekonomik lidhshmeumlrineuml dhe teknologjineuml

[1] Llogaritjet e stafit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml Institutin e Vjeneumls peumlr Studime Ekonomike Ndeumlrkombeumltare (baza e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo) parashikimi i FMN-seuml

HYRJE

NEumlNSHKRIMET Veumlllimi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

GJITHSEJ (m euro)

Shqipeumlria 10 508 35 53 18 105 224Bosnja dhe

Hercegovina280 150 72 180 206 2127 1725 130 242 1650

Maqedonia e Veriut

10 100 5234 125 110 103 45 100 645

Kosova 87 10 42 80 219Mali i Zi 50 108 492 18 45 7 75 50 555 120 141 719

Serbia 170 8879 7602 7106 275 3178 115 130 196 210 418 4190GJITHSEJ (m euro) 597 12559 98454 10336 671 6558 3805 222 4265 330 1090 7650

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 5

CcedilFAREuml BEumlJMEuml NE

BEI-ja u ofron vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor hua grante dhe ekspertizeuml neuml kateumlr fusha kryesore inovacion biznese teuml vogla infrastruktureuml dhe klimeuml Ne kombinojmeuml

kredi me investime nga organizata teuml tjera dhe eksperteumlt e sheumlrbimeve tona keumlshilluese sigurohen qeuml projektet teuml zbatohen dhe teuml keneuml sukses

TRI SHTYLLA

HUADHEumlNIA KOMBINIMI SHEumlRBIME KEumlSHILLIMORE

Ne peumlrdorim fuqineuml toneuml financiare peumlr teuml mbledhur para me norma teuml mira Ne i peumlrdorim kursimet peumlr teuml dheumlneuml kredi peumlr projekte me cileumlsi teuml larteuml

Neuml bashkeumlpunim me partnereuml teuml tilleuml si Komisioni Evropian ne i ndihmojmeuml klienteumlt teuml kombinojneuml financimin toneuml me investime nga burime teuml tjera

Ne ofrojmeuml njeuml paketeuml teuml larmishme asistence teknike peumlr projekte teuml meumldha infrastrukturore neuml sektorin publik dhe njeuml gameuml teuml gjereuml investimesh neuml sektorin privat

6 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Rruga 6 Kijeveuml-Pejeuml (Kosoveuml)

Projek ti peumlr fshin ndeumlr timin e njeuml segmenti autostrade prej 30 kilometrash me dy korsi sipas standardeve evropiane Segmenti ndodhet neuml rrjetin gjitheumlpeumlrfshireumls teuml zgjeruar ldquoTEN-Trdquo midis kryeqytetit teuml Kosoveumls Prishtineumls dhe qytetit teuml kateumlrt meuml teuml madh Pejeumls Duke pasur parasysh se 95 e mallrave dhe pasagjereumlve neuml vend qarkullojneuml peumlrmes transportit rrugor ky rrjet eumlshteuml vendimtar peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kosoveumls dhe peumlr integrimin rajonal teuml vendit

Gjateuml viteve teuml fundit ka pasur njeuml rritje teuml qeumlndrueshme dhe teuml konsiderueshme teuml qarkullimit neuml rrugeuml e cila tani peumlrdoret nga rreth 15 000 automjete neuml diteuml duke peumlrfshireuml edhe njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm automjetesh teuml reumlnda Ky projekt do teuml shmangeuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml trafikut nga rruga ekzistuese duke peumlrmireumlsuar neuml keumlteuml meumlnyreuml shpejteumlsineuml sigurineuml dhe mjedisin peumlr shumeuml prej vendbanimeve qeuml ndodhen praneuml autostradeumls aktuale BEI-ja do teuml kontribuojeuml me deri neuml 80 milioneuml euro neuml formeuml kredie Projekti ka marreuml 32 milioneuml euro neuml formeumln e granteve teuml Kornizeumls seuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor dhe rruga pritet teuml peumlrfundohet neuml fund teuml vitit 2021

Huadheumlnia e BEI-seuml 80 milion euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 2: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

Ballkani Pereumlndimor eumlshteuml njeuml pjeseuml thelbeumlsore e historiseuml evropiane Kultura arti dhe ekonomia e keumltij rajoni kaneuml kontribuar neuml trajteumlsimin e Evropeumls

Banka Evropiane e Investimeve e cila eumlshteuml krahu financues i Bashkimit Evropian ka qeneuml aktive neuml Ballkanin Pereumlndimor qeuml prej vitit 1977 Ne jemi financuesi meuml i madh ndeumlrkombeumltar neuml rajon Pas trazirave teuml viteve lsquo90 neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor BEI-ja ka intensifikuar peumlrpjekjet peumlr ta nxitur keumlteuml rajon drejt integri-mit evropian

Neuml fundin e viteve lsquo90 financimi u peumlrqendrua te ndeumlrtimi me urgjenceuml dhe riparimi i urave hekurudhave porteve aeroporteve dhe rrugeumlve teuml deumlmtuara Ne kemi punuar ccedildo vit me qeveriteuml komunat bashkiteuml dhe kompaniteuml neuml rajon si dhe me Komisionin Evropian dhe partnereuml teuml tjereuml financues Ne deumlshirojmeuml teuml peumlrmireumlso-jmeuml jeteumln e njereumlzve neumlpeumlrmjet rindeumlrtimit teuml infrastruktureumls duke e ndihmuar rajonin qeuml teuml modernizohet meuml tej dhe teuml beumlhet i veteuml-mjaftuesheumlm

Gjateuml dekadeumls seuml fundit BEI-ja ka shtrireuml huadheumlnien e saj neuml sektoreuml teuml tilleuml si kujdesi sheumlndeteumlsor dhe arsimi ndeumlrkoheuml qeuml ka adresuar edhe krizeumln boteumlrore teuml migrimit Sfida meuml e reumlndeumlsishme peumlr teuml ardhmen eumlshteuml ndihmimi i njereumlzve peumlr njeuml jeteuml meuml teuml mireuml Ne deumlshirojmeuml teuml krijojmeuml fuqi puneumltore teuml kualifikuar zhvillues shkenceumltareuml ekonomisteuml inxhiniereuml avokateuml dhe meumlsues teuml talentuar

Peumlr teuml luftuar krizeumln globale ekonomike dhe financiare dhe peumlr teuml vazhduar nxitjen drejt rikuperimit BEI-ja ka rritur mbeumlshtetjen peumlr bizneset e vogla dhe autoritetet vendore peumlrmes linjave kreditore me bankat vendore dhe kompaniteuml e qirave finan-ciare (leasing) Bizneset e vogla janeuml shtylla e ekonomiseuml Garantimi i qasjes neuml hua-marrje afatgjateuml ka reumlndeumlsi thelbeumlsore peumlr zhvillimin e tyre

Duke marreuml parasysh shkalleumln e sfidave BEI-ja ka shpallur publikisht Nismeumln peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIndashEconomic Resilience Initiative) program me aneuml teuml teuml cilit ndihmohen vendet fqinje teuml BE-seuml qeuml teuml peumlrmireumlsojneuml ekonomiteuml dhe trsquoi peumlrgji-gjen krizeumls seuml emigrimit ERI-ja inkurajon meuml tej zhvillimin e biznesit teuml vogeumll dhe i ndihmon vendet teuml peumlrmireumlsojneuml infrastruktureumln gjithashtu peumlrmes sigurimit teuml burimeve teuml granteve faleuml donatoreumlve taneuml

Ne jemi teuml peumlrkushtuar peumlr teuml peumlrmireumlsuar kushtet e jeteseumls dhe standardet ekono-mike peumlr teuml gjitheuml njereumlzit qeuml jetojneuml neuml Shqipeumlri Bosnje dhe Hercegovineuml Kosoveuml Mal teuml Zi Maqedonineuml e Veriut dhe Serbi Ne do teuml sigurojmeuml qeuml e ardhmja e Ballk-anit Pereumlndimor teuml jeteuml pjeseuml e seuml ardhmes seuml Evropeumls

Werner Hoyer President i BEI-seuml

Dario ScannapiecoZeumlvendeumls President

i BEI-seuml

BEI-ja ofron sheumlrbime financiare kombinimesh dhe keumlshilluese neuml Shqipeumlri Bosnje dhe Hercegovineuml Kosoveuml Mal teuml Zi Maqedonineuml e Veriut dhe Serbi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

PBB-ja totale942 miliardeuml

euro [1]

Popullsia199 milion

Sipeumlrfaqja218750 km2

SHQIPEumlRIA

MALI I ZI

MAQEDONIA E VERIUT

KOSOVA[]

SERBIA

BOSNJA DHE HERCEGOVINA

VENDET K ANDIDATE

ShqipeumlriaMali i ZiMaqedonia e VeriutSerbia

VENDET K ANDIDATE POTENCIALE

Bosnja dhe HercegovinaKosova [ ]

NEumlNSHKRIMET E REJA NEuml RAJON 2018 109 miliardeuml euro

FINANCUAR GJITHSEJ QEuml PREJ VITIT 2008 765 miliardeuml euro

[] Ky peumlrcaktim eumlshteuml pa paragjykim ndaj qeumlndrimeve mbi statusin dhe eumlshteuml neuml peumlrputhje me UNSCR 12441999 dhe Opinionin e Gjykateumls Ndeumlrkombeumltare teuml Drejteumlsiseuml peumlr shpalljen e pavareumlsiseuml seuml Kosoveumls

4 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja e ka zgjeruar puneumln e saj neuml Ballkanin Pereumlndimor neuml shumeuml fusha dhe ka filluar teuml ndihmojeuml sektorin privat duke mbeumlshtetur investimet e huaja teuml drejtpeumlrdrejta dhe

duke ofruar ndihmeuml peumlr ndeumlrmarrjet e vogla Kompaniteuml e vogla janeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr rritjen ekonomike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml vitin 2018 ne neumlnshkruam marreumlveshje me vlereuml 109 miliardeuml euro kredi neuml rajon Neuml 10 vitet e kaluara ne kemi ofruar njeuml financim prej 765 miliardeuml eurosh peumlr projekte

AKTIVITETI I BEI-SEuml NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

BEI-ja ndjek objektivin e BE-seuml peumlr teuml ndihmuar Ballkanin Pereumlndimor drejt integrimit teuml shpejteuml neuml Bashkimin Evropian

Rritja e PBB-seuml neuml Ballkanin Pereumlndimor eumlshteuml duke u peumlrshpejtuar qeuml nga viti 2014 e nxitur nga investimet dhe konsumi privat Rritja e PBB-seuml neuml rajon pritet teuml ruajeuml normeumln aktuale peumlr vitet e ardhshme me njeuml reumlnie teuml peumlrkohshme neuml 34 neuml vitin 2019 peumlr shkak teuml ekon-omiseuml sfiduese ndeumlrkombeumltare dhe peumlrfundimit teuml projekteve teuml meumldha teuml infrastruktureumls [1]

Fuqizimi i ekonomiseuml po krijon meuml shumeuml vende pune neuml sektorin privat shkalla vjetore e puneumlsimit eumlshteuml rritur me meuml shumeuml se 2 neuml vit ndeumlrkoheuml qeuml shkalla e papuneumlsiseuml ka zbritur nga 207 qeuml ishte neuml vitin 2014 neuml 148 neuml vitin 2018 Shkalla e papuneumlsiseuml eumlshteuml ende e larteuml neuml peumlrgjitheumlsi veccedilaneumlrisht tek teuml rinjteuml e cila po deumlmton standardet e jeteseumls neuml disa vende dhe po e beumln meuml teuml qarteuml se kemi nevojeuml peumlr reforma meuml teuml thella strukturore

Strategjia e Komisionit Evropian peumlr Ballkanin Pereumlndimor peumlrcaktoi neuml fillim teuml vitit teuml kaluar se si duhet teuml peumlrmireumlsohet rajoni neuml fusha teuml tilla si sundimi i ligjit siguria lidhshmeumlria digjitalizimi dhe zhvillimi ekonomik e konkurrueshmeumlria

Kriza e fundit e migracionit ka krijuar sfida teuml reja dhe ka theksuar nevojeumln peumlr bashkeumlpunim meuml teuml ngushteuml rajonal Kjo do teuml ndihmonte rajonin teuml peumlrshtatet me sfidat e reja

Banka mbeumlshtet ploteumlsisht strategjineuml e zgjerimit teuml Komisionit Evropian teuml shpallur neuml vitin 2018 Kjo do teuml rriseuml mbeumlshtetjen neuml rajon peumlr zhvillimin socio-ekonomik lidhshmeumlrineuml dhe teknologjineuml

[1] Llogaritjet e stafit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml Institutin e Vjeneumls peumlr Studime Ekonomike Ndeumlrkombeumltare (baza e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo) parashikimi i FMN-seuml

HYRJE

NEumlNSHKRIMET Veumlllimi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

GJITHSEJ (m euro)

Shqipeumlria 10 508 35 53 18 105 224Bosnja dhe

Hercegovina280 150 72 180 206 2127 1725 130 242 1650

Maqedonia e Veriut

10 100 5234 125 110 103 45 100 645

Kosova 87 10 42 80 219Mali i Zi 50 108 492 18 45 7 75 50 555 120 141 719

Serbia 170 8879 7602 7106 275 3178 115 130 196 210 418 4190GJITHSEJ (m euro) 597 12559 98454 10336 671 6558 3805 222 4265 330 1090 7650

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 5

CcedilFAREuml BEumlJMEuml NE

BEI-ja u ofron vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor hua grante dhe ekspertizeuml neuml kateumlr fusha kryesore inovacion biznese teuml vogla infrastruktureuml dhe klimeuml Ne kombinojmeuml

kredi me investime nga organizata teuml tjera dhe eksperteumlt e sheumlrbimeve tona keumlshilluese sigurohen qeuml projektet teuml zbatohen dhe teuml keneuml sukses

TRI SHTYLLA

HUADHEumlNIA KOMBINIMI SHEumlRBIME KEumlSHILLIMORE

Ne peumlrdorim fuqineuml toneuml financiare peumlr teuml mbledhur para me norma teuml mira Ne i peumlrdorim kursimet peumlr teuml dheumlneuml kredi peumlr projekte me cileumlsi teuml larteuml

Neuml bashkeumlpunim me partnereuml teuml tilleuml si Komisioni Evropian ne i ndihmojmeuml klienteumlt teuml kombinojneuml financimin toneuml me investime nga burime teuml tjera

Ne ofrojmeuml njeuml paketeuml teuml larmishme asistence teknike peumlr projekte teuml meumldha infrastrukturore neuml sektorin publik dhe njeuml gameuml teuml gjereuml investimesh neuml sektorin privat

6 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Rruga 6 Kijeveuml-Pejeuml (Kosoveuml)

Projek ti peumlr fshin ndeumlr timin e njeuml segmenti autostrade prej 30 kilometrash me dy korsi sipas standardeve evropiane Segmenti ndodhet neuml rrjetin gjitheumlpeumlrfshireumls teuml zgjeruar ldquoTEN-Trdquo midis kryeqytetit teuml Kosoveumls Prishtineumls dhe qytetit teuml kateumlrt meuml teuml madh Pejeumls Duke pasur parasysh se 95 e mallrave dhe pasagjereumlve neuml vend qarkullojneuml peumlrmes transportit rrugor ky rrjet eumlshteuml vendimtar peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kosoveumls dhe peumlr integrimin rajonal teuml vendit

Gjateuml viteve teuml fundit ka pasur njeuml rritje teuml qeumlndrueshme dhe teuml konsiderueshme teuml qarkullimit neuml rrugeuml e cila tani peumlrdoret nga rreth 15 000 automjete neuml diteuml duke peumlrfshireuml edhe njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm automjetesh teuml reumlnda Ky projekt do teuml shmangeuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml trafikut nga rruga ekzistuese duke peumlrmireumlsuar neuml keumlteuml meumlnyreuml shpejteumlsineuml sigurineuml dhe mjedisin peumlr shumeuml prej vendbanimeve qeuml ndodhen praneuml autostradeumls aktuale BEI-ja do teuml kontribuojeuml me deri neuml 80 milioneuml euro neuml formeuml kredie Projekti ka marreuml 32 milioneuml euro neuml formeumln e granteve teuml Kornizeumls seuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor dhe rruga pritet teuml peumlrfundohet neuml fund teuml vitit 2021

Huadheumlnia e BEI-seuml 80 milion euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 3: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BEI-ja ofron sheumlrbime financiare kombinimesh dhe keumlshilluese neuml Shqipeumlri Bosnje dhe Hercegovineuml Kosoveuml Mal teuml Zi Maqedonineuml e Veriut dhe Serbi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

PBB-ja totale942 miliardeuml

euro [1]

Popullsia199 milion

Sipeumlrfaqja218750 km2

SHQIPEumlRIA

MALI I ZI

MAQEDONIA E VERIUT

KOSOVA[]

SERBIA

BOSNJA DHE HERCEGOVINA

VENDET K ANDIDATE

ShqipeumlriaMali i ZiMaqedonia e VeriutSerbia

VENDET K ANDIDATE POTENCIALE

Bosnja dhe HercegovinaKosova [ ]

NEumlNSHKRIMET E REJA NEuml RAJON 2018 109 miliardeuml euro

FINANCUAR GJITHSEJ QEuml PREJ VITIT 2008 765 miliardeuml euro

[] Ky peumlrcaktim eumlshteuml pa paragjykim ndaj qeumlndrimeve mbi statusin dhe eumlshteuml neuml peumlrputhje me UNSCR 12441999 dhe Opinionin e Gjykateumls Ndeumlrkombeumltare teuml Drejteumlsiseuml peumlr shpalljen e pavareumlsiseuml seuml Kosoveumls

4 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja e ka zgjeruar puneumln e saj neuml Ballkanin Pereumlndimor neuml shumeuml fusha dhe ka filluar teuml ndihmojeuml sektorin privat duke mbeumlshtetur investimet e huaja teuml drejtpeumlrdrejta dhe

duke ofruar ndihmeuml peumlr ndeumlrmarrjet e vogla Kompaniteuml e vogla janeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr rritjen ekonomike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml vitin 2018 ne neumlnshkruam marreumlveshje me vlereuml 109 miliardeuml euro kredi neuml rajon Neuml 10 vitet e kaluara ne kemi ofruar njeuml financim prej 765 miliardeuml eurosh peumlr projekte

AKTIVITETI I BEI-SEuml NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

BEI-ja ndjek objektivin e BE-seuml peumlr teuml ndihmuar Ballkanin Pereumlndimor drejt integrimit teuml shpejteuml neuml Bashkimin Evropian

Rritja e PBB-seuml neuml Ballkanin Pereumlndimor eumlshteuml duke u peumlrshpejtuar qeuml nga viti 2014 e nxitur nga investimet dhe konsumi privat Rritja e PBB-seuml neuml rajon pritet teuml ruajeuml normeumln aktuale peumlr vitet e ardhshme me njeuml reumlnie teuml peumlrkohshme neuml 34 neuml vitin 2019 peumlr shkak teuml ekon-omiseuml sfiduese ndeumlrkombeumltare dhe peumlrfundimit teuml projekteve teuml meumldha teuml infrastruktureumls [1]

Fuqizimi i ekonomiseuml po krijon meuml shumeuml vende pune neuml sektorin privat shkalla vjetore e puneumlsimit eumlshteuml rritur me meuml shumeuml se 2 neuml vit ndeumlrkoheuml qeuml shkalla e papuneumlsiseuml ka zbritur nga 207 qeuml ishte neuml vitin 2014 neuml 148 neuml vitin 2018 Shkalla e papuneumlsiseuml eumlshteuml ende e larteuml neuml peumlrgjitheumlsi veccedilaneumlrisht tek teuml rinjteuml e cila po deumlmton standardet e jeteseumls neuml disa vende dhe po e beumln meuml teuml qarteuml se kemi nevojeuml peumlr reforma meuml teuml thella strukturore

Strategjia e Komisionit Evropian peumlr Ballkanin Pereumlndimor peumlrcaktoi neuml fillim teuml vitit teuml kaluar se si duhet teuml peumlrmireumlsohet rajoni neuml fusha teuml tilla si sundimi i ligjit siguria lidhshmeumlria digjitalizimi dhe zhvillimi ekonomik e konkurrueshmeumlria

Kriza e fundit e migracionit ka krijuar sfida teuml reja dhe ka theksuar nevojeumln peumlr bashkeumlpunim meuml teuml ngushteuml rajonal Kjo do teuml ndihmonte rajonin teuml peumlrshtatet me sfidat e reja

Banka mbeumlshtet ploteumlsisht strategjineuml e zgjerimit teuml Komisionit Evropian teuml shpallur neuml vitin 2018 Kjo do teuml rriseuml mbeumlshtetjen neuml rajon peumlr zhvillimin socio-ekonomik lidhshmeumlrineuml dhe teknologjineuml

[1] Llogaritjet e stafit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml Institutin e Vjeneumls peumlr Studime Ekonomike Ndeumlrkombeumltare (baza e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo) parashikimi i FMN-seuml

HYRJE

NEumlNSHKRIMET Veumlllimi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

GJITHSEJ (m euro)

Shqipeumlria 10 508 35 53 18 105 224Bosnja dhe

Hercegovina280 150 72 180 206 2127 1725 130 242 1650

Maqedonia e Veriut

10 100 5234 125 110 103 45 100 645

Kosova 87 10 42 80 219Mali i Zi 50 108 492 18 45 7 75 50 555 120 141 719

Serbia 170 8879 7602 7106 275 3178 115 130 196 210 418 4190GJITHSEJ (m euro) 597 12559 98454 10336 671 6558 3805 222 4265 330 1090 7650

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 5

CcedilFAREuml BEumlJMEuml NE

BEI-ja u ofron vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor hua grante dhe ekspertizeuml neuml kateumlr fusha kryesore inovacion biznese teuml vogla infrastruktureuml dhe klimeuml Ne kombinojmeuml

kredi me investime nga organizata teuml tjera dhe eksperteumlt e sheumlrbimeve tona keumlshilluese sigurohen qeuml projektet teuml zbatohen dhe teuml keneuml sukses

TRI SHTYLLA

HUADHEumlNIA KOMBINIMI SHEumlRBIME KEumlSHILLIMORE

Ne peumlrdorim fuqineuml toneuml financiare peumlr teuml mbledhur para me norma teuml mira Ne i peumlrdorim kursimet peumlr teuml dheumlneuml kredi peumlr projekte me cileumlsi teuml larteuml

Neuml bashkeumlpunim me partnereuml teuml tilleuml si Komisioni Evropian ne i ndihmojmeuml klienteumlt teuml kombinojneuml financimin toneuml me investime nga burime teuml tjera

Ne ofrojmeuml njeuml paketeuml teuml larmishme asistence teknike peumlr projekte teuml meumldha infrastrukturore neuml sektorin publik dhe njeuml gameuml teuml gjereuml investimesh neuml sektorin privat

6 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Rruga 6 Kijeveuml-Pejeuml (Kosoveuml)

Projek ti peumlr fshin ndeumlr timin e njeuml segmenti autostrade prej 30 kilometrash me dy korsi sipas standardeve evropiane Segmenti ndodhet neuml rrjetin gjitheumlpeumlrfshireumls teuml zgjeruar ldquoTEN-Trdquo midis kryeqytetit teuml Kosoveumls Prishtineumls dhe qytetit teuml kateumlrt meuml teuml madh Pejeumls Duke pasur parasysh se 95 e mallrave dhe pasagjereumlve neuml vend qarkullojneuml peumlrmes transportit rrugor ky rrjet eumlshteuml vendimtar peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kosoveumls dhe peumlr integrimin rajonal teuml vendit

Gjateuml viteve teuml fundit ka pasur njeuml rritje teuml qeumlndrueshme dhe teuml konsiderueshme teuml qarkullimit neuml rrugeuml e cila tani peumlrdoret nga rreth 15 000 automjete neuml diteuml duke peumlrfshireuml edhe njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm automjetesh teuml reumlnda Ky projekt do teuml shmangeuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml trafikut nga rruga ekzistuese duke peumlrmireumlsuar neuml keumlteuml meumlnyreuml shpejteumlsineuml sigurineuml dhe mjedisin peumlr shumeuml prej vendbanimeve qeuml ndodhen praneuml autostradeumls aktuale BEI-ja do teuml kontribuojeuml me deri neuml 80 milioneuml euro neuml formeuml kredie Projekti ka marreuml 32 milioneuml euro neuml formeumln e granteve teuml Kornizeumls seuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor dhe rruga pritet teuml peumlrfundohet neuml fund teuml vitit 2021

Huadheumlnia e BEI-seuml 80 milion euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 4: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

4 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja e ka zgjeruar puneumln e saj neuml Ballkanin Pereumlndimor neuml shumeuml fusha dhe ka filluar teuml ndihmojeuml sektorin privat duke mbeumlshtetur investimet e huaja teuml drejtpeumlrdrejta dhe

duke ofruar ndihmeuml peumlr ndeumlrmarrjet e vogla Kompaniteuml e vogla janeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr rritjen ekonomike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml vitin 2018 ne neumlnshkruam marreumlveshje me vlereuml 109 miliardeuml euro kredi neuml rajon Neuml 10 vitet e kaluara ne kemi ofruar njeuml financim prej 765 miliardeuml eurosh peumlr projekte

AKTIVITETI I BEI-SEuml NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

BEI-ja ndjek objektivin e BE-seuml peumlr teuml ndihmuar Ballkanin Pereumlndimor drejt integrimit teuml shpejteuml neuml Bashkimin Evropian

Rritja e PBB-seuml neuml Ballkanin Pereumlndimor eumlshteuml duke u peumlrshpejtuar qeuml nga viti 2014 e nxitur nga investimet dhe konsumi privat Rritja e PBB-seuml neuml rajon pritet teuml ruajeuml normeumln aktuale peumlr vitet e ardhshme me njeuml reumlnie teuml peumlrkohshme neuml 34 neuml vitin 2019 peumlr shkak teuml ekon-omiseuml sfiduese ndeumlrkombeumltare dhe peumlrfundimit teuml projekteve teuml meumldha teuml infrastruktureumls [1]

Fuqizimi i ekonomiseuml po krijon meuml shumeuml vende pune neuml sektorin privat shkalla vjetore e puneumlsimit eumlshteuml rritur me meuml shumeuml se 2 neuml vit ndeumlrkoheuml qeuml shkalla e papuneumlsiseuml ka zbritur nga 207 qeuml ishte neuml vitin 2014 neuml 148 neuml vitin 2018 Shkalla e papuneumlsiseuml eumlshteuml ende e larteuml neuml peumlrgjitheumlsi veccedilaneumlrisht tek teuml rinjteuml e cila po deumlmton standardet e jeteseumls neuml disa vende dhe po e beumln meuml teuml qarteuml se kemi nevojeuml peumlr reforma meuml teuml thella strukturore

Strategjia e Komisionit Evropian peumlr Ballkanin Pereumlndimor peumlrcaktoi neuml fillim teuml vitit teuml kaluar se si duhet teuml peumlrmireumlsohet rajoni neuml fusha teuml tilla si sundimi i ligjit siguria lidhshmeumlria digjitalizimi dhe zhvillimi ekonomik e konkurrueshmeumlria

Kriza e fundit e migracionit ka krijuar sfida teuml reja dhe ka theksuar nevojeumln peumlr bashkeumlpunim meuml teuml ngushteuml rajonal Kjo do teuml ndihmonte rajonin teuml peumlrshtatet me sfidat e reja

Banka mbeumlshtet ploteumlsisht strategjineuml e zgjerimit teuml Komisionit Evropian teuml shpallur neuml vitin 2018 Kjo do teuml rriseuml mbeumlshtetjen neuml rajon peumlr zhvillimin socio-ekonomik lidhshmeumlrineuml dhe teknologjineuml

[1] Llogaritjet e stafit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml Institutin e Vjeneumls peumlr Studime Ekonomike Ndeumlrkombeumltare (baza e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo) parashikimi i FMN-seuml

HYRJE

NEumlNSHKRIMET Veumlllimi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

GJITHSEJ (m euro)

Shqipeumlria 10 508 35 53 18 105 224Bosnja dhe

Hercegovina280 150 72 180 206 2127 1725 130 242 1650

Maqedonia e Veriut

10 100 5234 125 110 103 45 100 645

Kosova 87 10 42 80 219Mali i Zi 50 108 492 18 45 7 75 50 555 120 141 719

Serbia 170 8879 7602 7106 275 3178 115 130 196 210 418 4190GJITHSEJ (m euro) 597 12559 98454 10336 671 6558 3805 222 4265 330 1090 7650

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 5

CcedilFAREuml BEumlJMEuml NE

BEI-ja u ofron vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor hua grante dhe ekspertizeuml neuml kateumlr fusha kryesore inovacion biznese teuml vogla infrastruktureuml dhe klimeuml Ne kombinojmeuml

kredi me investime nga organizata teuml tjera dhe eksperteumlt e sheumlrbimeve tona keumlshilluese sigurohen qeuml projektet teuml zbatohen dhe teuml keneuml sukses

TRI SHTYLLA

HUADHEumlNIA KOMBINIMI SHEumlRBIME KEumlSHILLIMORE

Ne peumlrdorim fuqineuml toneuml financiare peumlr teuml mbledhur para me norma teuml mira Ne i peumlrdorim kursimet peumlr teuml dheumlneuml kredi peumlr projekte me cileumlsi teuml larteuml

Neuml bashkeumlpunim me partnereuml teuml tilleuml si Komisioni Evropian ne i ndihmojmeuml klienteumlt teuml kombinojneuml financimin toneuml me investime nga burime teuml tjera

Ne ofrojmeuml njeuml paketeuml teuml larmishme asistence teknike peumlr projekte teuml meumldha infrastrukturore neuml sektorin publik dhe njeuml gameuml teuml gjereuml investimesh neuml sektorin privat

6 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Rruga 6 Kijeveuml-Pejeuml (Kosoveuml)

Projek ti peumlr fshin ndeumlr timin e njeuml segmenti autostrade prej 30 kilometrash me dy korsi sipas standardeve evropiane Segmenti ndodhet neuml rrjetin gjitheumlpeumlrfshireumls teuml zgjeruar ldquoTEN-Trdquo midis kryeqytetit teuml Kosoveumls Prishtineumls dhe qytetit teuml kateumlrt meuml teuml madh Pejeumls Duke pasur parasysh se 95 e mallrave dhe pasagjereumlve neuml vend qarkullojneuml peumlrmes transportit rrugor ky rrjet eumlshteuml vendimtar peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kosoveumls dhe peumlr integrimin rajonal teuml vendit

Gjateuml viteve teuml fundit ka pasur njeuml rritje teuml qeumlndrueshme dhe teuml konsiderueshme teuml qarkullimit neuml rrugeuml e cila tani peumlrdoret nga rreth 15 000 automjete neuml diteuml duke peumlrfshireuml edhe njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm automjetesh teuml reumlnda Ky projekt do teuml shmangeuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml trafikut nga rruga ekzistuese duke peumlrmireumlsuar neuml keumlteuml meumlnyreuml shpejteumlsineuml sigurineuml dhe mjedisin peumlr shumeuml prej vendbanimeve qeuml ndodhen praneuml autostradeumls aktuale BEI-ja do teuml kontribuojeuml me deri neuml 80 milioneuml euro neuml formeuml kredie Projekti ka marreuml 32 milioneuml euro neuml formeumln e granteve teuml Kornizeumls seuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor dhe rruga pritet teuml peumlrfundohet neuml fund teuml vitit 2021

Huadheumlnia e BEI-seuml 80 milion euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 5: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 5

CcedilFAREuml BEumlJMEuml NE

BEI-ja u ofron vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor hua grante dhe ekspertizeuml neuml kateumlr fusha kryesore inovacion biznese teuml vogla infrastruktureuml dhe klimeuml Ne kombinojmeuml

kredi me investime nga organizata teuml tjera dhe eksperteumlt e sheumlrbimeve tona keumlshilluese sigurohen qeuml projektet teuml zbatohen dhe teuml keneuml sukses

TRI SHTYLLA

HUADHEumlNIA KOMBINIMI SHEumlRBIME KEumlSHILLIMORE

Ne peumlrdorim fuqineuml toneuml financiare peumlr teuml mbledhur para me norma teuml mira Ne i peumlrdorim kursimet peumlr teuml dheumlneuml kredi peumlr projekte me cileumlsi teuml larteuml

Neuml bashkeumlpunim me partnereuml teuml tilleuml si Komisioni Evropian ne i ndihmojmeuml klienteumlt teuml kombinojneuml financimin toneuml me investime nga burime teuml tjera

Ne ofrojmeuml njeuml paketeuml teuml larmishme asistence teknike peumlr projekte teuml meumldha infrastrukturore neuml sektorin publik dhe njeuml gameuml teuml gjereuml investimesh neuml sektorin privat

6 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Rruga 6 Kijeveuml-Pejeuml (Kosoveuml)

Projek ti peumlr fshin ndeumlr timin e njeuml segmenti autostrade prej 30 kilometrash me dy korsi sipas standardeve evropiane Segmenti ndodhet neuml rrjetin gjitheumlpeumlrfshireumls teuml zgjeruar ldquoTEN-Trdquo midis kryeqytetit teuml Kosoveumls Prishtineumls dhe qytetit teuml kateumlrt meuml teuml madh Pejeumls Duke pasur parasysh se 95 e mallrave dhe pasagjereumlve neuml vend qarkullojneuml peumlrmes transportit rrugor ky rrjet eumlshteuml vendimtar peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kosoveumls dhe peumlr integrimin rajonal teuml vendit

Gjateuml viteve teuml fundit ka pasur njeuml rritje teuml qeumlndrueshme dhe teuml konsiderueshme teuml qarkullimit neuml rrugeuml e cila tani peumlrdoret nga rreth 15 000 automjete neuml diteuml duke peumlrfshireuml edhe njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm automjetesh teuml reumlnda Ky projekt do teuml shmangeuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml trafikut nga rruga ekzistuese duke peumlrmireumlsuar neuml keumlteuml meumlnyreuml shpejteumlsineuml sigurineuml dhe mjedisin peumlr shumeuml prej vendbanimeve qeuml ndodhen praneuml autostradeumls aktuale BEI-ja do teuml kontribuojeuml me deri neuml 80 milioneuml euro neuml formeuml kredie Projekti ka marreuml 32 milioneuml euro neuml formeumln e granteve teuml Kornizeumls seuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor dhe rruga pritet teuml peumlrfundohet neuml fund teuml vitit 2021

Huadheumlnia e BEI-seuml 80 milion euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 6: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

6 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Rruga 6 Kijeveuml-Pejeuml (Kosoveuml)

Projek ti peumlr fshin ndeumlr timin e njeuml segmenti autostrade prej 30 kilometrash me dy korsi sipas standardeve evropiane Segmenti ndodhet neuml rrjetin gjitheumlpeumlrfshireumls teuml zgjeruar ldquoTEN-Trdquo midis kryeqytetit teuml Kosoveumls Prishtineumls dhe qytetit teuml kateumlrt meuml teuml madh Pejeumls Duke pasur parasysh se 95 e mallrave dhe pasagjereumlve neuml vend qarkullojneuml peumlrmes transportit rrugor ky rrjet eumlshteuml vendimtar peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kosoveumls dhe peumlr integrimin rajonal teuml vendit

Gjateuml viteve teuml fundit ka pasur njeuml rritje teuml qeumlndrueshme dhe teuml konsiderueshme teuml qarkullimit neuml rrugeuml e cila tani peumlrdoret nga rreth 15 000 automjete neuml diteuml duke peumlrfshireuml edhe njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm automjetesh teuml reumlnda Ky projekt do teuml shmangeuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml trafikut nga rruga ekzistuese duke peumlrmireumlsuar neuml keumlteuml meumlnyreuml shpejteumlsineuml sigurineuml dhe mjedisin peumlr shumeuml prej vendbanimeve qeuml ndodhen praneuml autostradeumls aktuale BEI-ja do teuml kontribuojeuml me deri neuml 80 milioneuml euro neuml formeuml kredie Projekti ka marreuml 32 milioneuml euro neuml formeumln e granteve teuml Kornizeumls seuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor dhe rruga pritet teuml peumlrfundohet neuml fund teuml vitit 2021

Huadheumlnia e BEI-seuml 80 milion euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 7: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 7

HUADHEumlNIA

Linjat kreditore 4 425

Transporti 2953

Industr ia 716

Sheumlrbimet 473

Uji kanalizime 395

Energ jia 359

Sheumlndeteumlsia 337

Telekomunikacioni 125

Zhvil l imi urban 107

Arsimi 072

Mbetjet e ngurta 039

OPERACIONET E BEI-SEuml TEuml NEumlNSHKRUARA NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (2008-2018)

Huadheumlnia eumlshteuml aktiviteti yneuml kryesor Ne mbeumlshtesim projekte qeuml ndihmojneuml duk-sheumlm rritjen puneumlsimin kohezionin rajonal dhe qeumlndrueshmeumlrineuml

TRANSPORTI

Ka njeuml nevojeuml teuml madhe peumlr investime neuml infrastruktureumln e transportit Vendet e Ballkanit Pereumlndimor kaneuml mesatarisht 54 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml kra-hasuar me rreth 126 kilometra rrugeuml peumlr ccedildo 100 kilometra katroreuml tokeuml neuml vendet e Evropeumls Qendrore dhe Juglindore neuml BE me peumlrjashtim teuml Rumaniseuml dhe Bullgariseuml Qeveriteuml e vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe Komisioni Evropian e kaneuml beumlreuml prioritet peumlrmireumlsimin e lidhjeve teuml transportit deri neuml vitin 2020 Qeumlllimi eumlshteuml teuml peumlrmireumlsohen lidhjet midis vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor dhe ato me BE-neuml

BEI-ja po peumlrdor financimet e veta peumlr trsquoi peumlrkrahur keumlto prioritete BEI-ja eumlshteuml duke finan-cuar autostrada dhe rrugeuml neuml korridoret prioritare neuml Serbi dhe Maqedonineuml e Veriut si dhe neuml Bosnje e Hercegovineuml BEI-ja ka ofruar kredi neuml shuma teuml konsiderueshme peumlr rrugeuml dhe autostrada Peumlr teuml zhvilluar njeuml sistem meuml teuml qeumlndruesheumlm e meuml teuml shumeumlllo-jsheumlm transporti neuml rajon janeuml neumlnshkruar ose janeuml neuml fazeumln e vlereumlsimit disa projekte teuml reja peumlr veumlnien neuml funksionim teuml hekurudhave

Burimet Llogaritjet e personelit teuml BEI-seuml mbeumlshtetur neuml bazeumln e teuml dheumlnave ldquoWIWrdquo dhe zyrat kombeumltare teuml statistikave

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 8: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

8 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

ENERGJIA

Prodhimi i energjiseuml elektrike neuml Ballkanin Pereumlndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55) dhe hidrocentralet (mbi 35) Ndoneumlse linjiti qeuml nxirret brenda vendit i jep rajonit siguri neuml aspektin e furnizimit ky lloj qymyri emeumlton nivele teuml konsid-erueshme teuml gazit sereuml dhe ndoteumls teuml tjereuml

Ka shumeuml potencial peumlr projekte teuml efikasitetit teuml ereumls diellit dhe llojeve teuml tjera teuml energ-jiseuml neuml rajon

Huadheumlnia e BEI-seuml neuml sektorin e energjiseuml peumlrbeumln njeuml pjeseuml teuml vogeumll teuml aktivitetit teuml Bankeumls neuml Ballkanin Pereumlndimor (rreth 5 krahasuar me 15 brenda BE-seuml dhe 25 jashteuml BE-seuml) BEI-ja eumlshteuml duke shqyrtuar aktivisht mundeumlsiteuml peumlr efikasitetin e energjiseuml dhe projektet e energjiseuml seuml ripeumlrteumlrishme

BEI-ja eumlshteuml duke marreuml pjeseuml neuml programin pilot teuml udheumlhequr nga Komisioni Evropian peumlr teuml rritur efikasitetin e energjiseuml neuml Serbi dhe po vlereumlson investimet potenciale neuml parqet eolike

BEI-a po financon gjithashtu Gazsjelleumlsin Trans-Adriatik i cili do teuml kalojeuml nga kufiri greko-turk drejt Italiseuml peumlrmes Shqipeumlriseuml Ky gazsjelleumls do teuml transportojeuml

deri neuml 10 miliard m3 gaz neuml vit dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml sigurineuml e energjiseuml dhe shumeumlllojshmeumlrineuml

FUQIA PUNEumlTORE E KUALIFIKUAR

Ballkani Pereumlndimor vuan nga mungesa e puneumltoreumlve teuml kualifikuar inovacionit energjiseuml dhe infrastruktureumls strateg-jike Ka mungeseuml fondesh teuml peumlrshtatshme peumlr keumlrkimin dhe

institucionet e trajnimit peumlr teuml afteumlsuar njereumlzit dhe peumlr trsquoi peumlr-gatitur ata peumlr sfidat e seuml neseumlrmes Rajoni renditet neuml vendin e

77-teuml nga 140 vendet neuml Treguesin e Konkurrenceumls teuml Forumit Ekonomik Boteumlror me njeuml rezultat teuml uleumlt neuml inovacion dhe sofisti-

kimin e biznesit

MJEDISI

Pavareumlsisht rritjes seuml ndeumlrgjegjeumlsimit rreth nevojave kritike peumlr investime zhvillimet neuml infrastruktureumln mjedisore teuml Ballkanit Pereumlndimor kaneuml qeneuml teuml ngadalta

Shumeuml sektoreuml vazhdojneuml teuml jeneuml teuml fragmentuar ndeumlrkoheuml qeuml peumlr shkak teuml qeverisjes seuml dobeumlt infrastruktura mireumlmbahet keq dhe nuk eumlshteuml aspak efikase Ligjet qeuml imponojneuml kufizimet peumlr ndotjen dhe peumlrmireumlsojneuml standardet e sheumlrbimeve janeuml ose teuml pam-jaftuesheumlm ose nuk respektohen ploteumlsisht

Huadheumlnia e BEI-seuml

200 milioneuml euro

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 9: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 9

Mbrojtja nga peumlrmbytja neuml Bosnje dhe Hercegovineuml

Peumlrmbytjet e vitit 2010 teuml lumit teuml Saveumls neuml Bosnje dhe Hercegovineuml shkaktuan deumlme teuml meumldha Shumeuml diga kanale shtreteumlr lumenjsh dhe stacione pompimi qeuml nuk u deumlmtuan gjateuml peumlrmbytjeve janeuml disa prej objekteve meuml teuml rrezikuara

Njeuml peumlrmbytje tjeteumlr do teuml vinte neuml rrezik teuml madh njereumlzit shteumlpiteuml industriteuml dhe fermat Neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike BEI-ja do teuml ofrojeuml 19 milioneuml euro peumlr ndeumlrtimin e objekteve mbrojteumlse peumlrgjateuml lumit teuml Saveumls dhe peumlrrenjve e kanaleve qeuml derdhen neuml teuml

Huadheumlnia e BEI-seuml

19 milioneuml euro

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 10: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

10 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

Makinat e vogla ldquoFiatrdquo Serbi

BEI-ja i ka ofruar 500 milioneuml euro investime kompaniseuml ldquoFiat Chrysler Automobilesrdquo (FCA) peumlr teuml rinovuar modernizuar dhe zgjeruar fabrikeumln e automjeteve teuml kompaniseuml neuml Kragujevac teuml Serbiseuml Kjo ka rritur kapacitetin e prodhimit nga 30 000 neuml mbi 180 000 automjete Financimi i BEI-seuml ka mundeumlsuar prodhimin e njeuml familjeje teuml re teuml automjeteve teuml segmentit ldquoBrdquo neuml keumlteuml fabrikeuml

Deri tani ky eumlshteuml investimi meuml i madh neuml historineuml e industriseuml seuml Serbiseuml dhe ka ndihmuar peumlr teuml shndeumlrruar kantierin e vjetruar industrial neuml njeuml prej fabrikave meuml moderne teuml FCA-seuml Ky projekt u nis me qeumlllim zhvillimin e njeuml platforme konkurruese prodhimi neuml njeuml vend qeuml ka mundeumlsi teuml aneumltareumlsohet neuml teuml ardhmen neuml BE dhe rreumlnjosjen e njeuml kulture teuml fuqishme industriale me fuqi puneumltore teuml kualifikuar teuml mireuml-arsimuar dhe konkurruese

Projekti ka kontribuar neuml rritjen e investimeve teuml drejtpeumlrdrejta teuml huaja neuml Serbi dhe ka ndihmuar neuml zhvillimin e industriseuml seuml automobilave dhe nxitjen e zhvillimit teknologjik neuml vend Kjo ka rritur prodhueshmeumlrineuml vendase dhe eksportet duke fuqizuar zhvillimin ekonomik teuml Serbiseuml Projekti ka mbeumlshtetur furnizuesit vendas teuml FCA-seuml ka ndihmuar neuml ruajtjen e vendeve teuml puneumls neuml fabrikeumln e Kragujevacit dhe ka rritur drejtpeumlrdrejt puneumlsimin vendas e ka krijuar teumlrthorazi vende teuml tjera pune

Huadheumlnia e BEI-seuml 500 milioneuml euro

PRODHIMI DHE INVESTIMET E HUAJA TEuml DREJTPEumlRDREJTA

Prodhimi eumlshteuml vateumlr kryesore e inovacionit dhe prodhimtariseuml neuml Ballkanin Pereumlndimor Industriteuml prodhuese shpeshhereuml ndihmo-jneuml peumlr teuml teumlrhequr drejt rajonit investime teuml huaja teuml drejtpeumlrdre-jta neuml maseuml teuml konsiderueshme Megjithateuml peumlrparimi i shpejteuml teknologjik po ndryshon peizazhin e prodhimit dhe inxhinieriseuml neuml nivel boteumlror BEI-ja eumlshteuml zotuar teuml investojeuml neuml sektorin e pro-dhimit rajonal peumlr teuml siguruar qeuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor teuml mbeten konkurruese neuml prodhim dhe teknologji teuml peumlrparuar

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 11: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 11

BIZNESET E VOGLA

Grupi i BEI-seuml ofron njeuml numeumlr instrumentesh financiare peumlr bizneset e vogla neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor

BEI-ja u jep kredi bankave vendore dhe ndeumlrmjeteumlsve teuml tjereuml teuml cileumlt meuml pas u japin kredi bizneseve teuml mesme dhe teuml vogla Neuml Mal teuml Zi BEI-ja po ofron 320 milion euro peumlr teuml promovuar rritjen e sektorit privat dhe peumlr teuml siguruar qasje teuml peumlrshtatshme neuml financa peumlr firmat e vogla Neuml Bosnjeuml dhe Hercegovineuml BEI-ja po ofron 25 milion euro peumlr njeuml kompani teuml qiraseuml financiare (leasing) peumlr teuml financuar kompaniteuml e vogla dhe mbeumlshtetur projekte neuml turizeumlm bujqeumlsi kujdes sheumlndeteumlsor arsim dhe mjedis Operacioni do teuml peumlrqendrohet gjithashtu neuml puneumlsimin e teuml rinjve neuml kuadeumlr teuml nismeumls evropiane peumlr Puneumlsimin dhe Tra-jnimin e Riniseuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor (EYET) Kredia do teuml mbeumlshteseuml rreth 4450 vende pune dhe 445 firma teuml vogla

Fondi Evropian i Investimeve i cili eumlshteuml pjeseuml e Grupit BEI specializohet neuml financimin e rrezi-kut peumlr bizneset e vogla FEI-ja u ofron garanci ndeumlrmjeteumlsve kreditoreuml me qeumlllim nxitjen e huadheumlnies ndaj firmave teuml vogla dhe angazhon burime financiare peumlr fonde private teuml kapi-talit qeuml peumlrqendrohen tek investimet neuml firma teuml vogla

Neuml Ballkanin Pereumlndimor FEI-ja ka pasur njeuml prezenceuml teuml qeumlndrueshme qeuml prej vitit 2012 me krijimin e Instrumentit peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor (WB EDIF) i cili synon peumlrmireumlsimin e qasjes seuml kompanive teuml vogla neuml financim Sipas instrumentit ldquoWB EDIFrdquo FEI-ja vepron si instrument garancie qeuml u ofron mbrojtje kundeumlr humbjeve teuml para ndeumlrm-

jeteumlsve financiareuml neuml lidhje me humbjet qeuml kaneuml ndodhur neuml portofolin e peumlrzg-jedhur

Deri meuml tani kjo ka nxitur dheumlnien e kredive neuml rajon neuml vlereumln prej rreth 228 milioneuml eurosh me kushte meuml teuml favorshme sesa ato teuml

tregut vendas Neuml vitin 2018 FEI-ja peumlrzgjodhi peseuml banka sipas njeuml alternative teuml posaccedilme teuml instrumentit dedikuar veteumlm peumlr Serbineuml dhe parashikohet teuml gjenerojeuml kredi neuml vlereuml meuml teuml madhe sesa 180 milioneuml euro peumlr kompaniteuml e vogla

Duke filluar nga viti 2016 shumica e vendeve teuml Ballkanit Pereumln-dimor janeuml kualifikuar peumlr instrumentet financiare EU-28 teuml

peumlrkrahjes ndaj kompanive teuml vogla teuml tilla si Konkurrenca e Ndeumlr-marrjeve dhe Ndeumlrmarrjeve teuml Vogla dhe teuml Mesme (COSME) Innov-

Fin dhe Puneumlsimi dhe Inovacioni Social (EaSI) teuml cilat ofrojneuml burime peumlrkateumlsisht peumlr firmat me rrezik novatore dhe mikro Deri neuml fund teuml 2018

FEI-ja ka lidhur 29 marreumlveshje garancie neuml kuadrin e keumltyre programeve duke nxitur keumlshtu kredi teuml reja peumlr firmat e vogla neuml vlereuml prej 900 milioneuml eurosh neuml rajon

FEI-ja ka qeneuml pioniere edhe e krijimit teuml fondeve private teuml kapitalit neuml rajon duke peumlrzgjedhur menaxherin e pareuml teuml fondeve teuml peumlrqendruar ploteumlsisht neuml rajon dhe duke investuar peumlrmes platformeumls ldquoWB EDIFrdquo neuml fondin e vet teuml pareuml ldquoFondi i Inovacionit peumlr Sipeumlrmarrjetrdquo ndash ENIF ENIF-i ka rreth 40 milioneuml euro dhe peumlrqendrohet te kompaniteuml novatore dhe ato teuml teknolog-jiseuml neuml fazat e tyre teuml hershme teuml rritjes

Bashkimi Evropian 48 NVM peumlr

1000 njereumlz

Ballkani Pereumlndimor 18 NVM peumlr

1000 njereumlz

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 12: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

12 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BEI-ja dha 45 milion euro peumlr teuml mbeumlshtetur investimet neuml Sheumlrbimet e Trafikut Ajror neuml Serbi dhe Mal teuml Zi Investimet do teuml peumlrmireumlsojneuml kapacitetin sigurineuml efikasitetin e kostos dhe pajtueshmeumlrineuml me rregulloren e BE-seuml dhe gjithashtu do teuml forcojneuml lidhjen e transportit ajror

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 13: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 13

BEI-ja ka intensifikuar peumlrkrahjen e vet peumlr fqinjeumlsineuml e BE-seuml sidomos fqinjeumlsineuml me vendet jugore dhe me vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml drejtim teuml rritjes ekonomike

dhe realizimit teuml qeumlllimeve peumlr zhvillim teuml qeumlndruesheumlm Nevoja peumlr keumlteuml peumlrkrahje shteseuml eumlshteuml veumlneuml neuml pah pas krizeumls seuml migracionit e cila ka krijuar meuml shumeuml sfida zhvillimore neuml keumlto rajone duke veumlneuml keumlshtu neuml pikeumlpyetje afteumlsineuml rimeumlkeumlmbeumlse ekonomike teuml njeuml numri vendesh Rritja e afteumlsiseuml ekonomike peumlr trsquou rimeumlkeumlmbur keumlrkon peumlrditeumlsimin dhe zhvillimin e infrastruktureumls sociale dhe ekonomike dhe nxitjen e rritjes seuml sektorit privat dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike e BEI-seuml sheumlnon njeuml ndryshim teuml madh neuml peumlrkrahjen e BEI-seuml peumlr keumlta dy fqinjeuml Financimet tona i kemi rritur me 6 miliardeuml euro gjateuml njeuml peri-udhe peseuml vjeccedilare qeuml nisi neuml vitin 2016 ndash krahas 75 miliardeuml eurove qeuml janeuml parashikuar tashmeuml ndash peumlr teuml nxitur deri neuml 15 miliardeuml euro investime teuml tjera neuml teuml dy rajonet

Neuml Ballkanin Pereumlndimor ERI-ja eumlshteuml duke ndihmuar tashmeuml infrastruktureumln jetike dhe krijimin e vendeve teuml puneumls

Neuml Serbi BEI-ja miratoi njeuml kredi prej 35 milion eurosh peumlr teuml peumlrmireumlsuar sis-temin e kanalizimeve neuml Beograd duke peumlrmireumlsuar jeteumln e 170000 njereumlzve neuml rrethin e Palilula Projekti i cili peumlrfshin njeuml grant prej 11 milion eurosh asistenceuml teknike nga Nisma peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike siguron njeuml infrastruktureuml jetike peumlr qytetin dhe shton njeuml impiant teuml ri peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza qeuml do teuml zvogeumllojeuml ndotjen neuml lumin Danub dhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml

Neuml Shqipeumlri infrastruktura bazeuml ku peumlrfshihet transporti energjetika dhe mjedisi ka peumlsuar sforcim teuml konsideruesheumlm pas krizeumls seuml migracionit Peumlrmes ERI-seuml do teuml ofrohen 295 milioneuml euro financime peumlr teuml ruajtur infra-struktureumln jetike ndaj presioneve teuml ardhshme neuml rast se rritet fluksi i emi-grimit Ky projekt do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet e Shqipeumlriseuml me pjeseumln tjeteumlr teuml rajonit

Neuml Mal teuml Zi BEI-ja dha 40 milion euro peumlr rehabilitimin e peseuml rrugeumlve kryesore njeuml e kateumlrta e rrjetit kombeumltar Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet dhe sigurineuml e rrugeumls gjeuml e cila do teuml ndi-hmojeuml tregtineuml dhe integrimin rajonal Punimet peumlrfshijneuml rindeumlrtimin e disa urave dhe tuneleve Projekti gjithashtu do teuml marreuml njeuml grant prej 15 milion eurosh peumlr ndihmeuml teknike ERI granti i pareuml ERI i dheumlneuml njeuml projekti neuml Ballkanin Pereumlndimor Granti do teuml mbeumlshteseuml sheumlrbimet e specializuara teuml nevojshme peumlr mbikeumlqyrjen e punimeve neuml rrugeuml

BEI-ja planifikon operacione financimi teuml ndikimit peumlr teuml adresuar sfidat sociale neuml Ballkanin Pereumlndimor Neuml keumlto sfida beumljneuml pjeseuml papuneumlsia varfeumlria qeumlndrueshmeumlria e NVM-ve ndryshimi klimaterik qasja neuml burimet bazike dhe integrimi ekonomik e social i grave dhe teuml rinjve

NISMA PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

35milion euro

295 milion euro

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 14: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

14 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 15: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 15

Fondi i Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbjen Ekonomike (ERIF) synon teuml sigurojeuml mbeumlshtetje shteseuml peumlr operacionet e ERI neuml formeumln e granteve peumlr investime ose peumlrmes instrumenteve

financiare duke peumlrdorur kontributet e donatoreumlve Fondi siguron financim koncesionar peumlr infrastruktureumln jeteumlsore dhe mbeumlshtet investime me rrezik meuml teuml larteuml ose me fitim meuml teuml uleumlt financiar peumlr teuml rritur ndikimin social dhe ekonomik

Neuml Shqipeumlri Fondi ka siguruar financim teuml donatoreumlve neuml vlereuml prej 24 milion eurosh peumlr rizhvillimin urban teuml lumit teuml Laneumls Zona eumlshteuml neuml rrezik teuml larteuml nga peumlrmbytja keumlshtu qeuml banoreumlt janeuml neumln keumlrceumlnim teuml vazhduesheumlm Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml kushtet sheumln-deteumlsore sanitare dhe teuml siguriseuml nga peumlrmbytja neuml Tiraneuml peumlr rreth 65000 njereumlz

Rinovimi i neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike neuml Serbi

Projekti me EMS-neuml operator i energjiseuml elektrike neuml Serbi ka ndihmuar neuml ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e gjashteuml neumlnstacioneve teuml energjiseuml elektrike Neumlnstacionet u lidhen me rrjetin peumlrmes peseuml linjave teuml tensionit teuml larteuml teuml cilat arrijneuml gjithsej neuml 45 kilometra gjateumlsi

Projekti peumlrfshinte projektimin ndeumlrtimin dhe vendosjen neuml puneuml teuml neumlnstacioneve Peumlr teuml peumlrdorur parateuml e kursyera nga ky projekt planifikuesit i shtrineuml punimet peumlr teuml peumlrfshireuml sistemet e mbrojtjes dhe kontrollit neuml peseuml neumlnstacione teuml tjera

Projekti i neumlnstacionit ldquoBeograd 3rdquo peumlr shembull eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm sepse ky neumlnstacion furnizon me energji elektrike njeuml pjeseuml teuml madhe teuml Beogradit Ky neumlnstacion ndodhet neuml Rakoviceuml rreth 10 kilometra neuml jug teuml Beogradit Neumlnstacioni i cili filloi puneumln neuml vitin 1953 eumlshteuml njeuml prej neumlnstacioneve meuml teuml vjeteumlr 220110 kV neuml rrjetin e Serbiseuml Rehabilitimi peumlrfshinte zeumlvendeumlsimin e ccedileleumlsave 110 dhe 220 kV teuml cileumlt kishin arritur fundin e jeteumls seuml tyre teknike Rehabilitimi u peumlrfundua neuml korrik teuml vitit 2014 dhe u krye ndeumlrkoheuml qeuml neumlnstacioni ishte neuml puneuml Financimi i BEI-seuml ka shkuar peumlr ccedileleumlsat 110220 kV dhe peumlr sistemin e kontrollit dhe mbrojtjes

FONDI I NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJEN EKONOMIKE

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 16: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

16 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

4600 firma teuml vogla do teuml mbeumlshteten neumln

WB EDIF

275 milion euro janeuml investuar neuml EDIF peumlr BP-neuml duke peumlrfshireuml 150 milion euro teuml investuara nga BE duke leumlvruar rreth 715 milion euro peumlr bizneset e vogla qeuml nga krijimi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 17: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 17

KORNIZA E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR (WBIF)

Neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja ofron njeuml numeumlr investimesh me partnereuml

Neuml vitin 2008 Keumlshilli i Ccedileumlshtjeve Ekonomike dhe Financiare keumlrkoi njeuml Kornizeuml gjitheumlpeumlrf-shireumlse teuml Investimeve neuml Ballkanin Pereumlndimor (WBIF) ldquopeumlr teuml peumlrmireumlsuar harmonizimin dhe bashkeumlpunimin neuml investime peumlr zhvillimin socio-ekonomik teuml rajonitrdquo

WBIF-ja filloi neuml dhjetor teuml vitit 2009 si nismeuml e peumlrbashkeumlt e Komisionit Evropian Bankeumls Evropiane peumlr Investime Bankeumls Evropiane peumlr Rindeumlrtim dhe Zhvillim dhe Bankeumls peumlr Zhvillim e Keumlshillit teuml Evropeumls (BZhKiE) Krijimi i keumlsaj nisme ishte peumlrgjigje ndaj keumlrkeseumls seuml vendeve teuml Ballkanit Pereumlndimor peumlr teuml integruar kushtet peumlr asistenceumln e ofruar nga donatoreuml teuml ndrysheumlm Grupi i Bankeumls Boteumlrore banka gjermane peumlr Zhvillim KfW dhe Agjencia Franceze peumlr Zhvillim janeuml beumlreuml pjeseuml e WBIF-seuml

WBIF-ja eumlshteuml njeuml struktureuml bashkeumlpunimi teuml shumansheumlm dhe teuml holleumlsisheumlm qeuml ofron asistenceuml teknike dhe grante peumlr projekte infrastrukturore neuml Ballkanin Pereumlndimor Ajo mbeumlshtet projekte qeuml peumlrmireumlsojneuml konkurrenceumln dhe rritjen ndeumlrsa forcojneuml bash-keumlpunimin rajonal dhe lidhshmeumlrineuml Sektoreumlt qeuml kualifikohen peumlr mbeumlshtetje janeuml energ-jia mjedisi sektori social transporti dhe sektori privat e infrastruktura digjitale

WBIF-ja mbledh grante nga buxheti i BE-seuml disa donatoreuml dypaleumlsh dhe institucionet financiare partnere

Fondi i Peumlrbashkeumlt Evropian i Ballkanit Pereumlndimor luan njeuml rol thelbeumlsor neuml struktureumln ligjore WBIF-seuml dhe eumlshteuml rezerva kryesore peumlr shumiceumln e donatoreumlve teuml granteve Ky fond bashkeuml-menaxhohet nga BEI-ja dhe BERZH-i

Neuml shkurt teuml vitit 2018 KE-ja peumlrmireumlsoi peumlrkrahjen peumlr Ballkanin Pereumlndimor duke konfir-muar rolin mbizoteumlrues teuml WBFI-seuml neuml peumlrkrahjen e politikave teuml aneumltareumlsimit neuml BE Peumlr periudheumln deri neuml vitin 2020 pritet qeuml BE-ja trsquoi japeuml si kontribut WBFI-seuml edhe 400 milioneuml euro teuml tjera

Viti 2019 sheumlnon 10-vjetorin e WBIF-seuml Komisioni Evropian ka filluar njeuml fushateuml ldquoEU4Yourdquo neuml teuml gjitheuml Ballkanin Pereumlndimor peumlr teuml treguar suksesin e peumlrbashkeumlt neumln WBIF BEI-ja do teuml vijojeuml teuml luajeuml njeuml pjeseuml integrale neuml WBIF dhe teuml kontribuojeuml neuml njeuml Ballkan Pereumlndimor meuml zhvilluar dhe teuml integruar

KOMBINIMI

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 18: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

18 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

MBEumlSHTETJE PEumlR PROJEKTET E INFRASTRUKTUREumlS

Asistenca keumlshilluese dhe teknike e BEI-seuml mbeumlshtet peumlrgatitjen dhe zbatimin e projekteve teuml investimeve prioritare neuml infrastruktureuml neuml vendet e Ballkanit Pereumlndimor neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energjetikeumls dhe ccedileumlshtjeve sociale Njeuml ekip eksperteumlsh ndihmon me studime fizibiliteti plane paraprake dhe teuml detajuara procesin e tenderimit mbikeumlqyrje teuml projekteve dhe studime teuml tjera peumlrgatitore Kjo mbeumlshtetje bashkeumlfinancohet nga Komi-sioni Evropian dhe BEI-ja dhe u ofrohet peumlrfituesve falas

Si menaxhere e Instrumentit teuml Projekteve neuml Infrastruktureuml financuar nga WBFI-ja BEI-ja shfryteumlzon ekspertizeumln e konsulenteumlve teuml jashteumlm teuml personelit teuml saj peumlr teuml ndihmuar organet e sektorit publik qeuml teuml rrisin mundeumlsiteuml qeuml projektet e tyre teuml marrin investime

Peumlrmes programit ldquoJASPERSrdquo BEI-ja ndihmon shtetet e Ballkanit Pereumlndimor teuml peumlrgatisin strategji sektoriale dhe teuml hartojneuml projekte kyccedile neuml sektoreumlt e transportit mjedisit energ-jetikeumls dhe zhvillimit teuml zgjuar Kjo rrit edhe kapacitetet administratave vendase peumlr teuml trajtuar projektet Qeuml nga viti 2013 JASPERS-i ka ndihmuar neuml peumlrgatitjen e meuml shumeuml se 80 projekteve peumlr njeuml investim teuml peumlrgjithsheumlm prej 4 miliardeuml eurosh

Edhe programi ldquoEPECrdquo i BEI-seuml ndihmon vendet e BP-seuml peumlr zhvillimin e Partneritetit Pub-lik-Privat (PPP) duke u ofruar keumlshilla lidhur me ligjet peumlr PPP-neuml dhe duke ndareuml peumlrvojeumln dhe praktikat meuml teuml mira peumlr trsquoi ndihmuar autoritetet publike teuml realizojneuml PPP-teuml meuml teuml mira

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLIMORE NDAJ BIZNESEVE TEuml VOGLA

Instrumenti peumlr Sipeumlrmarrje dhe Inovacion neuml Ballkanin Pereumlndimor i cili financohet nga BE-ja peumlrmireumlson qasjen neuml financim peumlr kompaniteuml e vogla neuml Ballkanin Pereumlndimor BEI-ja koordinon sheumlrbimet keumlshillimore qeuml ofrohen nga institucione financiare si Banka Boteumlrore OBEZH-i BERZH-i dhe KfW-ja Qeumlllimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i mjedisit peumlr biznes peumlr firmat e vogla dhe nxitja e zhvillimit teuml keumlrkimit dhe inovacionit neuml rajon

BEI-ja ka kryer seuml fundmi njeuml studim peumlr teuml identifikuar institucionet qeuml kaneuml potencialin meuml teuml larteuml peumlr teuml pasur sukses neuml keumlrkim zhvillim dhe inovacion BEI-ja po punon me disa institucione peumlr teuml identifikuar udheumlrreumlfyesin qeuml do trsquoi beumljeuml ato Qendra Rajonale Ekselence Gjithashtu Banka ka zbatuar njeuml program peumlrkrahjeje peumlr teuml mbeumlshtetur firmat e vogla neuml peumlrdorimin e aseteve teuml tyre teuml paprekshme dhe teuml drejtave teuml proneumlsiseuml intelektuale neuml zhvillimin e tyre Neuml bashkeumlpunim me Qendreumln e Bashkuar teuml Keumlrkimit teuml KE-seuml BEI-ja po harton njeuml program peumlr peumlrkrahjen peumlrmes granteve teuml firmave teuml vogla novatore dhe organizatave teuml keumlrkimit dhe zhvillimit peumlr hartimin e ldquoprovave teuml konceptit (POC)rdquo

Krahas keumlsaj BEI-ja ka realizuar njeuml studim peumlr teuml vlereumlsuar nevojat e kompanive teuml vogla peumlr financim dhe ka keumlshilluar qeverineuml e Serbiseuml peumlr krijimin e instrumenteve financiare

KEumlSHILLIME

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 19: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 19

novatore peumlr firmat e vogla duke peumlrdorur burimet e IPA-s Ky studim identifikoi nevojat e vendit neuml fusheumln e mikrofinanceumls borxhit dhe tregjeve teuml kapitalit dhe propozoi njeuml strategji investimi peumlr adresimin e keumltyre boshlleumlqeve Realizimi neuml teuml ardhmen i njeuml instru-menti peumlrshpejtues peumlr teuml ofruar financim neuml kapital dhe njeuml instrumenti garantues teuml portofolit teuml NVM-ve ku do teuml mund teuml peumlrfshihen mikro-krediteuml po shqyrtohet tashmeuml nga qeveria e Serbiseuml

MBEumlSHTETJE KEumlSHILLUESE NEuml KUADEumlR TEuml NISMEumlS PEumlR RIMEumlKEumlMBJE EKONOMIKE TEuml BEI-SEuml

BEI-ja po ofron asistenceuml teknike neuml vlereuml prej 90 milion eurosh peumlr projekte neuml kuadeumlr teuml Nismeumls peumlr Rimeumlkeumlmbje Ekonomike Kjo do teuml mbeumlshteseuml zbatimin e projekteve qeuml mbeumlshtesin zhvillimin ekonomik dhe shoqeumlror neuml Fqinjeumlsineuml Jugore dhe Ballkanin Pereumln-dimor Neuml Kosoveuml njeuml shumeuml prej 1 milion eurosh asistenceuml teknike e ERI-seuml po mbeumlshtet ndeumlrtimin e njeuml autostrade 30 kilometra teuml gjateuml midis Pejeumls dhe Kijeveumls peumlr teuml ndihmuar neuml peumlrmireumlsimin e integrimit rajonal teuml transportit

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 20: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

20 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

HISTORI SUKSESI

NJEuml PREJ LINJAVE HEKURUD-HORE MEuml TEuml BUKURA TEuml EVROPEumlS I RIKTHEHET SHKEumlLQIMIT TEuml DIKURSHEumlM

Hekurudha e Malit teuml Zi dikur ishte njeuml prej arritjeve meuml teuml meumldha teuml vendit Ishte projekti meuml i madh dhe meuml i kushtuesheumlm infrastruktu-ror neuml ish-Federateumln Jugosllave Por tani eumlshteuml shkateumlrruar

Me ndihmeumln e Bankeumls Evropiane teuml Investimeve planifikohet qeuml hekurudheumls trsquoi rikthehet lavdia e dikurshme Neuml vitin 2017 BEI-ja miratoi njeuml kredi 20 milioneuml eurosh peumlr teuml rehabilituar linjeumln hekurudhore nga Bari neuml Veumlrbniceuml neuml kufirin me Serbineuml Kjo kredi do teuml kombinohet me grantin e pareuml teuml investimeve nga fondet e BE-seuml dhe Kornizeumln e Investimeve neuml Ballkanin Pereumln-dimor (WBIF) neuml Mal teuml Zi

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 21: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 21

Kur u hap neuml vitin 1976 rrjeti hekurudhor ishte fjala e fundit e teknologjiseuml ai ishte po aq modern dhe i rehatsheumlm sa edhe ccedildo rrjet hekurudhor neuml boteuml Gjithashtu ishte njeuml prej rrugeumlve meuml teuml bukura neuml Evropeuml e cila lidhte kryeqytetin e Serbiseuml Beogradin me portin kryesor teuml Malit teuml Zi Barin neuml jugpereumlndim

Mungesa e vazhdueshme e financimeve teuml duhura beumlri qeuml heku-rudha teuml ndeshej neuml probleme teuml meumldha madje qeuml neuml fillim teuml viteve lsquo90 Dikur udheumltimi nga njeumlri skaj i hekurudheumls neuml tjetrin zgjaste 7 oreuml ndeumlrsa tani pothuaj 11 Pjesa e hekurudheumls neuml Mal teuml Zi eumlshteuml deumlmtuar shumeuml peumlr shkak teuml mungeseumls seuml mireumlmbajtjes Gjateuml riparimeve projekti i ri do teuml krijojeuml 1000 vende pune neuml Mal teuml Zi Projekti do teuml peumlrmireumlsojeuml edhe lidhjet tregtare kryesi-sht me Serbineuml dhe Rumanineuml dhe do teuml ndihmojeuml turizmin

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 22: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

22 BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR

FURRTARI IA DEL MBANEuml I VETEumlM KTHEN FURREumlN E BUKEumlS NEuml NJEuml PREJ MARKAVE MEuml KRYESORE KOMBEumlTARE

Neuml janar teuml vitit 1986 Ilija Pavlickovski mori njeuml kredi peumlr furreumln e vogeumll teuml bukeumls neuml Shuto Orizari komuna e dyteuml meuml e vogeumll e Shkupit i cili eumlshteuml kryeqyteti i Maqedoniseuml seuml Veriut Gjyshi dhe babai i tij kishin kaluar pjeseumln meuml teuml madhe teuml jeteumls duke punuar peumlr prodhuesin meuml teuml madh teuml bukeumls dhe miellit neuml Maqedoni ldquoZito Luksrdquo-in Por Ilija mendoi se ki-shte ardhur koha teuml hapte biznesin e vet ldquoFurra e bukeumls ki-shte njeuml furreuml druri teuml vogeumll Neuml fillim mund teuml piqnim rreth 500 bukeuml neuml diteumlrdquo thoteuml ai Sot Ilija menaxhon njeuml rrjet prej meuml shumeuml se 20 furrash teuml meumldha dhe 200 furrash teuml vogla neuml teuml gjitheuml vendin Kompania e tij ldquoBakery Dimerdquo eumlshteuml shndeumlrruar neuml njeuml markeuml qeuml njihet neuml nivel kombeumltar

Kredia e financuar nga BEI-ja ndihmoi furreumln ldquoBakery Dimerdquo teuml rritej dhe teuml diversifikohej Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty ishte 82 Ilija dhe furra e tij e bukeumls mori tri kredi teuml financuara nga BEI-ja neuml vlereuml prej 145 milioneuml eurosh peumlrmes Bankeumls Maqedonase peumlr Peumlrkrahjen e Zhvil-limit (BMPZH)

Aleksandar Stanojkovski i cili punon neuml BMPZH thoteuml se suksesi i Ilijeumls ka qeneuml pasojeuml e ambicies seuml tij peumlr teuml marreuml neumln kontroll teuml gjitheuml procesin e prodhimit ldquoNeuml Maqedoni prodhimi i grurit eumlshteuml i pamjaftuesheumlm keumlshtu qeuml duhet teuml importohet grureuml nga jashteuml vendit i cili eumlshteuml me cileumlsi meuml teuml uleumltrdquo thoteuml Stanojkovski ldquodhe peumlr keumlteuml arsye Ilija vendosi ta prodhonte veteuml grurinrdquo

Tashmeuml kompania prodhon rreth 30000 bukeuml neuml diteuml neuml mbi 500 furra buke neuml teuml gjitheuml vendin

Sot neuml kompani janeuml teuml puneumlsuar 202 njereumlz

ndeumlrkoheuml qeuml para 10 vitesh numri i teuml puneumlsuarve aty

ishte 82

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 23: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

BANKA EVROPIANE E INVESTIMEVE NEuml BALLKANIN PEREumlNDIMOR 23

RRETH NESH

BEI-ja eumlshteuml bankeuml e Bashkimit Evropian Ne ofrojmeuml financim dhe ekspertizeuml peumlr projekte teuml qeumlndrueshme investimesh Neuml vitin 2018 Grupi ldquoBEIrdquo ofroi 64 miliardeuml euro peumlr investime afatgjata neuml teuml gjitheuml Evropeumln dhe neuml boteuml

Ekipi peumlrgjegjeumls peumlr Ballkanin Pereumlndimor ndodhet neuml selineuml e BEI-seuml neuml Luksemburg Qeuml prej vitit 2018 Banka ka shtuar staf neuml Shqipeumlri dhe Bosnje dhe Hercegovineuml peumlr teuml rritur pranineuml e saj vendase

Ekipi yneuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor mbulon njeuml gameuml teuml gjereuml projektesh dhe peumlrfshin eksperteuml drejtues me peumlrvojeuml teuml madhe neuml rajon

Neuml vitin 2010 BEI-ja hapi njeuml zyreuml rajonale neuml Serbi peumlr teuml menaxhuar marreumldheumlniet institucionale neuml Ballkanin Pereumlndimor

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg

Page 24: Banka Evropiane e Investimeve në Ballkanin Perëndimor · ENERGJIA Prodhimi i energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor vjen kryesisht nga centralet me qymyr linjit (mbi 55%)

Miguel MorgadoDrejtor Operacionet e Kredidheumlnies Departamenti peumlr Detin Adriatik3 +352 437 986 446U mmorgadoeiborg

Matteo RivelliniPeumlrgjegjeumls Divizioni Operacionet e Kredidheumlnies neuml Ballkanin Pereumlndimor Slloveni dhe Kroaci3 +352 437 988 417U mrivellinieiborg

Marco SantarelliKontakti me shtypin zyrtar i larteuml peumlr shtypin3 +39 064 719 1U msantarellieiborg

Banka Evropiane e Investimeve

98 -100 bulevardi Konrad Adenauer

L-2950 Luksemburg

3 +352 437 91

wwweiborg

twittercomEIB

facebookcomEuropeanInvestmentBank

youtubecomEIBtheEUbank

082019 SQ copy EIB shutterstock Bakery Dime

Dubravka NegravegrePeumlrgjegjeumlse e Peumlrfaqeumlsiseuml Rajonale teuml BEI-seuml peumlr Ballkanin Pereumlndimor Peumlrfaqeumlsia Rajonale peumlr Ballkanin PereumlndimorVladimira Popovića 38-4011070 Beograd3 +381 113 121 756U dnegreeiborg

Sandrine FrisciaPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Bosnjeumln dhe Hercegovineumln dhe Malin e ZiDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml BH Skenderija 3a71000 Sarajeveuml Bosnje dhe Hercegovineuml3 +387 33 254 792U sfrisciaeiborg

Alessandro BragonziPeumlrfaqeumlsues i BEI-seuml peumlr Shqipeumlrineuml Maqedonineuml e Veriut dhe KosoveumlnDelegacioni i Bashkimit Evropian neuml ShqipeumlriABA Business Centre kati 17Rruga Papa Gjon Pali II Tiraneuml Shqipeumlri3 +352 437 983 066U abragonzieiborg