Studimi i ETF mbi inkluzionin shoqëror të grupëve etnike në edukim dhe trajnim: elementët e praktikës së mirë

Projekt mbi grupët etnike dhe inkluzionin shoqëror në edukim në Ballkanin Përendimor 17 qershor 2008, Mali i Zi

Përse një studim mbi praktikën e mirë?

Progresi shumë herë është i lidhur me mësimin e dyanshëm

Shumë projekte dhe eksperienca interesante janë të zhvilluara në këtë fushë

Çdo shtet duket të gjëjë përgjigjet e veta, por shkëmbimi, debata dhe kërkimi i asaj çfarë bëjnë të tjerët mund të jetë vlerë e shtuar

2

3

Objektiv i studimit

Rritja e kapacitetëve të shtyllave mbështetëse të shtetëve të Ballkanit Përendimor, përmes identifikimit dhe analizës së praktikës së mirë, në mënyrë që ato të:

Drejtojnë arsyet Drejtojnë arsyet e frekuentimit të ulët të edukimit, e frekuentimit të ulët të edukimit, mungesën e aftësive dhe tregut varfër të punës, të cilët mungesën e aftësive dhe tregut varfër të punës, të cilët janë rezultate me të cilët përballohën grupet etnike janë rezultate me të cilët përballohën grupet etnike vulnerabil: enticiteti është një nga faktorët të rëndësishëm vulnerabil: enticiteti është një nga faktorët të rëndësishëm të formimit të varfërisëtë formimit të varfërisë

Dizajnimi i politikës së edukimit dhe trajnimit si dhe Dizajnimi i politikës së edukimit dhe trajnimit si dhe intervenimëve intervenimëve që promovojnë inkluzionin shoqërorqë promovojnë inkluzionin shoqëror

4

Fusha e studimit

Fusha e gjërë mbledhë dhe analizon praktikën e mirë të shtetëve të BE, MS dhe WBA, dhe mbulon:

Politikat dhe masat (programet dhe projektët) Të gjithë nivelët e edukimit dhe të gjitha format e arsimit

të të rriturve Tre titullar të intervenimit: Qeveria, Shoqëria civile dhe

Donatorët

5

Gzekutimi i studimit

Kontraktues: Promeso Consulting, Bukuresht Ekipi: 5 ekspertë internacional (BE, niveli ndër-shtetëror)

dhe 7 ekspertë nacional (tl nivelit WBA) Kohëzgjatja: Korrik-Dhetor 2007 Metodologjia: pmja e stafit, intervistat telefonike (BE),

intervistat direkte dhe fokus-grupët Pjesëmarrës: 49 organizata të BE, 86 anëtarë që bënin

intervista dhe 85 fokus-grupe, pjesëmarrëse nga WBA

Mëgësitë dhe problemet Edukimi i grupëve etnike është totalisht ose pjesërisht i

ndarë Fëmijet nga grupët etnike kanë një arritje më të ulët Mungesa e legjislativës anti-diskriminuese që do të isht

e kuptueshime Implementimi i dobët i parimëve publike Isdentifikimi i pamjaftueshëm i masave të nevojshme

për inkluzionin shoqëror Rezultate të ulëta në shkollat e larta dhe institucionet e

shkollimit të lartë Akcione çozitive të pamjaftueshme Mekanizmët e dobëta të mbikqyrjës dhe avaluimit

6

7

Praktika e mirë do të thotë (I)

praktika e mirë konsiderohet si praktikë efektive që ndihmon shtetin, komunitetin ose organizatën të përfitojë nga eksperienca dhe dituria e fituar përmjet inovacionit shoqëror

Potenciali i inkluzionit shoqëror: përkrahja e inkluzionit shoqëror të grupëve etnike përmjet edukimit dhe trajnimit

Përputhja anti-diskriminuese: Identifikimi i diskriminimit dhe promovimi i trajnimit të barabartë

Praktika e mirë do të thotë (II)

Qëndresë: ka potencial për kontinuitet Efektivitet (rezultate afatshkurte) dhe impakt (rezultate

afatgjate) Tranferabilitet: disa mësime mund të përdorën marrur nga

sitatat të tjera por të ngjajshime

8

9

Praktika e mirë e përmbledhur

45 praktikë të përmledhura nga 15 shtete të BE dhe 6 të tjera nga WBA

Të përqëdëruara rreth tri kolonave të ndryshme:

A. Hyrja, pjesëmarrja dhe bajtja e grupëve etnike në edukim (27)

B. Hyrja dhe pjesëmarrja e grupëve etnike në trajnim (12)

C. Edukimi dhe trajnimi në fushen e yhvillimit të marëdhënieve të mira ndër-etnike (6)

10

Hyrja, pjesëmarrja dhe mbajtja e grupëve etnike në edukim

Edukimi i herët: (udhëtarët, Irlanda e veriut) Edukimi i lartë: (shtete të ndryshme – Romania, Spanja,.

Portugalia, Hungaria, Franca, Sllovakia) Edukimi shkollor me shumë nivele (BiH, Sërbia) Shkollimi i shancës së dytë/ orët e kompenzimit (Kroatia,

Kosova, Mali i Zi, Serbia) Hyrje e integruar në edukim (Czech Republic, fYRoM)

11

Hyrja, pjesëmarrja dhe mbajtja e grupëve etnike në edukim

Edukimi në të dy gjuhë (Shqipëria, Lithuania, Polonia, Romania)

Masa sistematike në edukatë (Shqipëria, BiH, Kosova, UK)

Desgragacionini në shkolla (Bullgaria, Hungaria, Romania)

Edukimi inkluziv (BiH, Czech Republic, fYRoM, Romania)

Shembull relevant: desegregacioni në sistemët edukative (Romania)

Elaborimi i paketës së masave legjislative, pedagogjike dhe financiare, mes tjerash: Klasat e përziera në të gjitha nivelët e shkollimit Sigurim i trensportit për fëmijet Romë Përdorim i përbashkët i hapësirave dhe ndërtesave shkollore Orët përkrahjeje për nxënësit me vështirësi në mësime Trajnimi i mësimdhënësve në fushën e edukimit inkluziv Mundëlsimi i transferimit të nxënësve në skollat e ndryshme që të

arrihet balancimi etnik Informimi i komunitetit Romë për kualitetin që ka edukimi në

shkollat e përziera

12

13

Hyrja dhe pjesëmarrja e grupëve etnike në trajnim

Masat strategjike në VET (Shqipëria) Afrimi i integruar në trajnim (Kroacia,

Hungaria,Holanda, Spanja) Trajnimi mbi identifikimin e të gjitha grupëve etnike

(Estonia, Mali i Zi, Hollanda, UK) Trajnimi mbi identifikimin e grupëve etnike specifike

(Portugalia)

Shembull relevant:ACCEDER - ESF:mundësimi i punësimit i popullatës Rome

Formimi i një harte integruese që të ofrohet mundësia e punësimit të më shumë se 25.000 Romë. Ngritja e vetëdijës në marëdhënie mes Romëve të rinj dhe

familjëve të tyre Ndihmë për definimin e udhëve individuale për trajnim dhe

kërkesë të punës Kërkimet në fushën e tregut të punës Kurset me karakter trajnimi që të përmirësohet punësimi i

Romëve Përkrahje në punësim Krijimi i sistemit për informim dhe mbikqyrje

14

15

Edukim dhe trajnim në shënjë përkrahje të marëdhënieve të mira ndër-etnike

Edukimi parashkollor (Kosova) Edukimi në shkollat e fillore (Kroacia, Serbia) Edukimi i llojllojshëm (Danimarka, Gjermania,

multicountry – Portugalia, Spanja, Franca, Slovakia)

Shembull relevant: edukimi interkultural dhe masat përkrahëse për integrimin ndër-etnik

Puna me fëmijët e vëgjël që janë të lirë nga paragjykimët: Promovimi i gjuhëve të ndryshme Puna me stafin i cili vjen nga grupët etnike të

ndryshme Yhvillimi i aftësive për zgjedhjën e konfliktëve tek

fëmijet Rritja e mundësive për komunikimin ndër-etnik në të

ardhmën

16

17

Trendët dhe faktorët kryesor të suksesit

Faktor të përgjithshëm Roli më i madh i edukatës parashkollore Kualiteti i edukimit dhe trajnimit Desegregacioni shkollor Plan-programi shkollor inkluziv dhe interkultural Roli i mësimdhënësit/trajnerit Kyçja e prindërve dhe të komunitetit Motivacioni për E&T të të rriturve Mekanizmët për evaluim dhe mbikqyrje

18

Trendët dhe faktorët kryesor të suksesit

Mundësitë e barabarta dhe akcioni afirmativ i grupëve etnike më pozita të dobëta

Intervenimi në shkolla në shumë nivele Resorsët ektra për nxënës në pozita të dobëta Masa të veçanta për pjesëmarrje në edukimin e shkallës

së dytrë dhe të tretë Ndërmjetësim, mbikqyrje dhe arësim

19

Rekomandimët politike

Niveli ndër-shtetëror Mesazhi kryesor 1: drejtimi i problemëve rajonale të

përbashkëta përmjet iniciativës ndër-shtetërore brenda rajonit të WBA dhe ndërmjet shtetëve të BE dhe WBA

Mesazhi kryesor 2. investimi në punën analitike për potenciale tranferabiliteti dhe meritave, para se të ndërmerrën hapat praktik

Mesazhi kryesor 3. formimi i masave, programëve dhe praktikave lokale

20

Rekomandimët politike

Niveli shtetëror Mesazhi kryesor 4. aprovimi i legjislativës anti-diskriminuese e

cila është e kuptueshme, i mekanizmëve të implementimit dhe strategjive të inkluzionit shoqëror

Mesazhi kryesor 5. eliminimi i segregacionit në fushat e vëndbanimit dhe në shkolla

Mesazhi kryesor 6. implementimi i akcionëve afirmative efektive në mënyrë që të përkrahën grupët etnike në edukim dhe trajnim

Mesazhi kryesor 7. përmirësimi i kyçjës, pjesëmarrjës dhe mbajtjës së grupëve etnike në edukim

21

Rekomandimët politike

Niveli shtetëror Mesazhi kryesor 8. përmirësimi i kyçjës dhe

pjesëmarrjës të grupëve etnike vulnerabilë në trajnim Mesazhi kryesor 9. krijimi i mundësive për dialog

inter-kultural dhe inkluzionin e shumëfishtë të grupëve etnike

Mesazhi kryesor 10. planifikimi dhe implementimi i kujdesshëm i strategjive të mainstreamit

22

Rekomandimët politike Niveli shtetëror Mesazhi kryesor 11. Zhvillimi i përgjigjës të integruar dhe

të koordinuar për pozitat e dobëta të grupëve etnike vulnerabilë

Mesazhi kryesor 12. përforcimi i kapacitetëve të qeverisjës lokale të cilët merren me problemët e grupëve etnike

Mesazhi kryesor 13. vëndosja e një sistemi funkcional të mbikqyrjës dhe evaluimit të bazuar mbi të dhëna relevante dhe bashkëkohore

23

Rekomandimët politike

Akcionët të bazuara në shkolla Mesazhi kryesor 14. sigurimi i përzierjës etnike

dhe shoqërore në shkolla e cila do të reflektojë përbërjën etnike të trevës

Mesazhi kryesor 15. sigurimi i akcionëve të kuptueshme që do të përforcojnë rezultatët edukative dhe rritjën e përqindjës në pjesëmarrje

24

Rekomandimët politike

Akcionët e shoqërisë civile Mesazhi kryesor 16. puna me prindërit, punëdhënësit

dhe komunitetin që të krijohen kushtet për kyçjën dhe pjesëmarrjën e grupëve etnike në edukim, trajnim dhe tregun e punës

Mesazhi kryesor 17. përforcimi i kapacitetëve të organizatave të shoqërisë civile, në mënyrë që të obligohën të krijojnë një politikë domëthënëse të dialogut me qeverinë

Komentët finale

Është një introduktë afatgjatë Na nevoitën pritje pozitive Resorsët e përmirësimit na nevoitën, njëjtë si dhe ato të

investimit Egziston hapësira për të gjitha shtyllat mbështetëse

Investimi në edukatë do të thotë investim në kohezonin shoqëror

25