æèëèéí òàéëàí 2011

ÝÐÕÝÌ òàíÛ èòÃÝëò àíÄ

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 1

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН

Хаан Банк ХХК

Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандартын дагуу бэлтгэгдсэн Санхүүгийн Тайлангууд болон Хараат бус Аудиторын Дүгнэлт

2011 оны 12 дугаар сарын 31

Æèëèéí òàéëàí 2011 2

ХАРААТ БУС АУДИТОРЫН ДҮГНЭЛТ

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУД

Санхүүгийн Байдлын ТайланДэлгэрэнгүй Орлогын ТайланӨмчийн Өөрчлөлтийн ТайланМөнгөн Гүйлгээний Тайлан

Санхүүгийн Тайлангуудын Тодруулгууд

1 Танилцуулга 2 Банкны үйл ажиллагааны орчин3 Нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн бодлогууд 4 НББ-ийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд ашиглагдсан шийдвэрлэх

тооцоолол ба үнэлэлтүүд 5 Шинэ буюу өөрчлөгдсөн стандарт, тайлбаруудын хэрэгжүүлэлт 6 Нягтлан бодох бүртгэлийн шинээр батлагдсан мэдэгдлүүд7 Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө8 Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц9 Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө10 Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа11 Хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт12 Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт13 Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт14 Биет бус хөрөнгө15 Үндсэн хөрөнгө16 Бусад хөрөнгө17 Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө18 Харилцагчдын харилцах, хадгаламж19 Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 20 Бусад өр төлбөр21 Хоёрдогч өглөг22 Хувьцаат капитал23 Хүүгийн орлого ба зардал24 Хураамж, шимтгэлийн орлого ба зардал25 Удирдлагын ба үйл ажиллагааны бусад зардал26 Орлогын албан татвар27 Ногдол ашиг28 Санхүүгийн эрсдэлийн удирдлага29 Капиталын удирдлага30 Болзошгүй өр төлбөр ба үүрэг31 Санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнэ32 Санхүүгийн хэрэглүүрийн хэмжилтийн ангилалаарх толилуулга 33 Холбоотой талуудын ажил гүйлгээ34 Тайлант хугацааны дараах үйл явдлууд

АГУУЛГА

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 3

Æèëèéí òàéëàí 2011 2

ХАРААТ БУС АУДИТОРЫН ДҮГНЭЛТ

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУД

Санхүүгийн Байдлын ТайланДэлгэрэнгүй Орлогын ТайланӨмчийн Өөрчлөлтийн ТайланМөнгөн Гүйлгээний Тайлан

Санхүүгийн Тайлангуудын Тодруулгууд

1 Танилцуулга 2 Банкны үйл ажиллагааны орчин3 Нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн бодлогууд 4 НББ-ийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд ашиглагдсан шийдвэрлэх

тооцоолол ба үнэлэлтүүд 5 Шинэ буюу өөрчлөгдсөн стандарт, тайлбаруудын хэрэгжүүлэлт 6 Нягтлан бодох бүртгэлийн шинээр батлагдсан мэдэгдлүүд7 Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө8 Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц9 Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө10 Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа11 Хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт12 Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт13 Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт14 Биет бус хөрөнгө15 Үндсэн хөрөнгө16 Бусад хөрөнгө17 Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө18 Харилцагчдын харилцах, хадгаламж19 Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 20 Бусад өр төлбөр21 Хоёрдогч өглөг22 Хувьцаат капитал23 Хүүгийн орлого ба зардал24 Хураамж, шимтгэлийн орлого ба зардал25 Удирдлагын ба үйл ажиллагааны бусад зардал26 Орлогын албан татвар27 Ногдол ашиг28 Санхүүгийн эрсдэлийн удирдлага29 Капиталын удирдлага30 Болзошгүй өр төлбөр ба үүрэг31 Санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнэ32 Санхүүгийн хэрэглүүрийн хэмжилтийн ангилалаарх толилуулга 33 Холбоотой талуудын ажил гүйлгээ34 Тайлант хугацааны дараах үйл явдлууд

АГУУЛГА

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 3

Æèëèéí òàéëàí 2011 4

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

2010 оны 1-р сарын 1

(тохируулсан)

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 7 541,457,382 645,200,476 407,660,697Монгол банкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

8 172,470,710 58,481,200 40,141,000

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

9 11,224,977 6,315,506 14,505,352

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

10 1,377,265,693 776,709,853 580,707,524

Бусад компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт

11 512,888 512,888 325,044

Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 12 23,247,398 - -Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 13 42,863,315 22,329,569 -Биет бус хөрөнгө 14 3,000,781 3,529,644 3,898,992Үндсэн хөрөнгө 15 59,229,908 38,999,240 37,512,229

Бусад санхүүгийн хөрөнгө 16 306,548 295,099 32,560

Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 16 4,163,817 3,362,490 3,133,864

Нийт хөрөнгө 2,235,743,417 1,555,735,965 1,087,917,262

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

17 14,466,430 5,021,523 3,198,323

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж 18 1,812,332,757 1,311,549,930 865,724,908Зээлсэн бусад эх үүсвэр 19 148,369,466 82,408,167 88,002,938Орлогын татварын өглөг 1,129,771 1,616,528 211,954

Бусад санхүүгийн өр төлбөр 20 7,731,831 3,270,095 2,626,404

Бусад санхүүгийн бус өр төлбөр 20 4,095,973 2,128,025 1,380,126

Хоёрдогч өглөг 21 59,078,309 28,240,493 31,837,896

Нийт өр төлбөр 2,047,204,537 1,434,234,761 992,982,549

САНХҮҮГИЙН БАЙДЛЫН ТАЙЛАН

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 5

2012 оны 3-р сарын 30-ний өдөр ТУЗ-ийг төлөөлөн энэхүү тайланг нийтлэхийг зөвшөөрөн гарын үсэг зурав.

___________________________ ___________________________

НОРИХИКО КАТО Г. МӨНХБАЯР

Гүйцэтгэх захирал Санхүүгийн захирал

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

2010 оны 1-р сарын 1

(тохируулсан)

Эзэмшигчдийн өмчХувьцаат капитал 22 12,994,012 12,994,012 12,994,012Хувьцааны нэмэгдэл 22 13,866,079 13,866,079 13,866,079

Дахин үнэлгээний нөөц 15,164,056 503,587 604,541

Хувьцаанд суурилсан төлбөрийн нөөц

121,096 121,096 121,096

Хуримтлагдсан ашиг 146,393,637 94,016,430 67,348,985

Нийт эзэмшигчдийн өмч 188,538,880 121,501,204 94,934,713

Нийт өр төлбөр ба эзэмшигчдийн өмч 2,235,743,417 1,555,735,965 1,087,917,262

Æèëèéí òàéëàí 2011 4

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

2010 оны 1-р сарын 1

(тохируулсан)

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 7 541,457,382 645,200,476 407,660,697Монгол банкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

8 172,470,710 58,481,200 40,141,000

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

9 11,224,977 6,315,506 14,505,352

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

10 1,377,265,693 776,709,853 580,707,524

Бусад компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт

11 512,888 512,888 325,044

Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 12 23,247,398 - -Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 13 42,863,315 22,329,569 -Биет бус хөрөнгө 14 3,000,781 3,529,644 3,898,992Үндсэн хөрөнгө 15 59,229,908 38,999,240 37,512,229

Бусад санхүүгийн хөрөнгө 16 306,548 295,099 32,560

Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 16 4,163,817 3,362,490 3,133,864

Нийт хөрөнгө 2,235,743,417 1,555,735,965 1,087,917,262

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

17 14,466,430 5,021,523 3,198,323

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж 18 1,812,332,757 1,311,549,930 865,724,908Зээлсэн бусад эх үүсвэр 19 148,369,466 82,408,167 88,002,938Орлогын татварын өглөг 1,129,771 1,616,528 211,954

Бусад санхүүгийн өр төлбөр 20 7,731,831 3,270,095 2,626,404

Бусад санхүүгийн бус өр төлбөр 20 4,095,973 2,128,025 1,380,126

Хоёрдогч өглөг 21 59,078,309 28,240,493 31,837,896

Нийт өр төлбөр 2,047,204,537 1,434,234,761 992,982,549

САНХҮҮГИЙН БАЙДЛЫН ТАЙЛАН

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 5

2012 оны 3-р сарын 30-ний өдөр ТУЗ-ийг төлөөлөн энэхүү тайланг нийтлэхийг зөвшөөрөн гарын үсэг зурав.

___________________________ ___________________________

НОРИХИКО КАТО Г. МӨНХБАЯР

Гүйцэтгэх захирал Санхүүгийн захирал

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

2010 оны 1-р сарын 1

(тохируулсан)

Эзэмшигчдийн өмчХувьцаат капитал 22 12,994,012 12,994,012 12,994,012Хувьцааны нэмэгдэл 22 13,866,079 13,866,079 13,866,079

Дахин үнэлгээний нөөц 15,164,056 503,587 604,541

Хувьцаанд суурилсан төлбөрийн нөөц

121,096 121,096 121,096

Хуримтлагдсан ашиг 146,393,637 94,016,430 67,348,985

Нийт эзэмшигчдийн өмч 188,538,880 121,501,204 94,934,713

Нийт өр төлбөр ба эзэмшигчдийн өмч 2,235,743,417 1,555,735,965 1,087,917,262

Æèëèéí òàéëàí 2011 6

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 2010 (тохируулсан)

Хүүгийн орлого 23 219,385,632 165,779,084Хүүгийн зардал 23 (93,537,508) (75,642,185)

Хүүгийн цэвэр орлого 125,848,124 90,136,899Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардал 10 (3,039,582) (585,493)

Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардлын дараах хүүгийн цэвэр орлого 122,808,542 89,551,406

Хураамж, шимтгэлийн орлого 24 13,052,633 7,060,123Хураамж, шимтгэлийн зардал 24 (1,299,883) (503,748)Гадаад валютын арилжааны ашиг/(алдагдал)цэвэр дүнгээр 22,527,686 9,860,414Үүсмэл санхүүгийн хэрэглүүрийн (алдагдал)/ашиг цэвэр дүнгээр (87,958) 816,576Валютын ханшийн өөрчлөлтийн алдагдал, цэвэр дүнгээр (2,519,685) (4,363,440)Бусад хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын сангийн бууралт/(өсөлт) 16 57,621 (115,387)Үйл ажиллагааны бусад орлого 1,143,816 607,118Удирдлагын ба үйл ажиллагааны бусад зардал 25 (77,438,783) (62,869,467)

Татварын өмнөх ашиг 78,243,989 40,043,595Орлогын албан татварын зардал 26 (19,864,779) (9,515,804)

Тайлант жилийн ашиг 58,379,210 30,527,791

Бусад дэлгэрэнгүй орлогоБарилгын дахин үнэлгээ 15 14,706,271 -

Тайлант жилийн нийт бусад дэлгэрэнгүй орлого 14,706,271 -

Тайлант жилийн нийт дэлгэрэнгүй орлого 73,085,481 30,527,791

ДЭЛГЭРЭНГҮЙ ОРЛОГЫН ТАЙЛАН

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 7

ӨМ×ИЙН ӨӨР×ЛӨЛТИЙН ТАЙЛАН

Мянган төгрөгөөрТод-

руулга

Хувьцаат

капитал

Хувьцааны нэмэгдэл

Дахин үнэлгээний

нэмэгдэл

Хувьцаанд суурил

сан төлбөр

Хуримтлагдсан

ашиг

Нийт эзэмшигчдийн өмч

2010.01.01-нээрх үлдэгдэл 12,994,012 13,866,079 604,541 121,096 67,348,985 94,934,713

Тухайн жилийн ашиг - - - - 30,527,791 30,527,791

2010 оны нийт дэлгэрэнгүй орлого

- - - - 30,527,791 30,527,791

Хэрэгжсэн дахин үнэлгээний нөөц

- - (100,954) - 100,954 -

Төлсөн ногдол ашиг 27 - - - - (3,961,300) (3,961,300)

2010.12.31 нээрх үлдэгдэл 12,994,012 13,866,079 503,587 121,096 94,016,430 121,501,204

Тухайн жилийн ашиг - - - - 58,379,210 58,379,210Бусад дэлгэрэнгүй орлого - - 14,706,271 - - 14,706,271

2011 оны нийт дэлгэрэнгүй орлого

- - 14,706,271 - 58,379,210 73,085,481

Хэрэгжсэн дахин үнэлгээний нөөц

- - (45,802) - 45,802 -

Төлсөн ногдол ашиг 27 - - - - (6,047,805) (6,047,805)

2011.12.31 нээрх үлдэгдэл 12,994,012 13,866,079 15,164,056 121,096 146,393,637 188,538,880

Æèëèéí òàéëàí 2011 6

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 2010 (тохируулсан)

Хүүгийн орлого 23 219,385,632 165,779,084Хүүгийн зардал 23 (93,537,508) (75,642,185)

Хүүгийн цэвэр орлого 125,848,124 90,136,899Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардал 10 (3,039,582) (585,493)

Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардлын дараах хүүгийн цэвэр орлого 122,808,542 89,551,406

Хураамж, шимтгэлийн орлого 24 13,052,633 7,060,123Хураамж, шимтгэлийн зардал 24 (1,299,883) (503,748)Гадаад валютын арилжааны ашиг/(алдагдал)цэвэр дүнгээр 22,527,686 9,860,414Үүсмэл санхүүгийн хэрэглүүрийн (алдагдал)/ашиг цэвэр дүнгээр (87,958) 816,576Валютын ханшийн өөрчлөлтийн алдагдал, цэвэр дүнгээр (2,519,685) (4,363,440)Бусад хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын сангийн бууралт/(өсөлт) 16 57,621 (115,387)Үйл ажиллагааны бусад орлого 1,143,816 607,118Удирдлагын ба үйл ажиллагааны бусад зардал 25 (77,438,783) (62,869,467)

Татварын өмнөх ашиг 78,243,989 40,043,595Орлогын албан татварын зардал 26 (19,864,779) (9,515,804)

Тайлант жилийн ашиг 58,379,210 30,527,791

Бусад дэлгэрэнгүй орлогоБарилгын дахин үнэлгээ 15 14,706,271 -

Тайлант жилийн нийт бусад дэлгэрэнгүй орлого 14,706,271 -

Тайлант жилийн нийт дэлгэрэнгүй орлого 73,085,481 30,527,791

ДЭЛГЭРЭНГҮЙ ОРЛОГЫН ТАЙЛАН

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 7

ӨМ×ИЙН ӨӨР×ЛӨЛТИЙН ТАЙЛАН

Мянган төгрөгөөрТод-

руулга

Хувьцаат

капитал

Хувьцааны нэмэгдэл

Дахин үнэлгээний

нэмэгдэл

Хувьцаанд суурил

сан төлбөр

Хуримтлагдсан

ашиг

Нийт эзэмшигчдийн өмч

2010.01.01-нээрх үлдэгдэл 12,994,012 13,866,079 604,541 121,096 67,348,985 94,934,713

Тухайн жилийн ашиг - - - - 30,527,791 30,527,791

2010 оны нийт дэлгэрэнгүй орлого

- - - - 30,527,791 30,527,791

Хэрэгжсэн дахин үнэлгээний нөөц

- - (100,954) - 100,954 -

Төлсөн ногдол ашиг 27 - - - - (3,961,300) (3,961,300)

2010.12.31 нээрх үлдэгдэл 12,994,012 13,866,079 503,587 121,096 94,016,430 121,501,204

Тухайн жилийн ашиг - - - - 58,379,210 58,379,210Бусад дэлгэрэнгүй орлого - - 14,706,271 - - 14,706,271

2011 оны нийт дэлгэрэнгүй орлого

- - 14,706,271 - 58,379,210 73,085,481

Хэрэгжсэн дахин үнэлгээний нөөц

- - (45,802) - 45,802 -

Төлсөн ногдол ашиг 27 - - - - (6,047,805) (6,047,805)

2011.12.31 нээрх үлдэгдэл 12,994,012 13,866,079 15,164,056 121,096 146,393,637 188,538,880

Æèëèéí òàéëàí 2011 8

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 2010 (тохируулсан)

Үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээТатварын өмнөх ашиг 78,243,989 40,043,595Тохируулгууд:Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгааны үнэ цэнийн бууралт 10 3,039,582 585,493Элэгдэл, хорогдол 25 7,257,671 8,386,528Үндсэн хөрөнгө борлуулсны алдагдал 24,123 34,201Хувьцаагаар олгогдсон эрхийн өнөөгийн үнэ цэнийн дискаунтын буцаалт

39,298 28,689

Хувьцаагаар олгогдсон эрх 25 280,702 183,944Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн цэвэр алдагдал 2,519,685 4,363,440Данснаас хассан үндсэн хөрөнгө 108,118 138,598Үндсэн хөрөнгийн дахин үнэлгээний алдагдал 251,282 -Бусад хөрөнгийн нөөц 16 (57,621) 115,387Хүүгийн орлого 23 (219,385,632) (165,779,084)Хүүгийн зардал 23 93,537,508 75,642,185

Үйл ажиллагааны хөрөнгө, өр төлбөрийн өөрчлөлтийн өмнөх үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ (34,141,296) (36,257,024)

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцийн цэвэр өсөлт (111,286,538) (21,847,273)Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгийн цэвэр өсөлт/(бууралт) (3,702,243) 3,573,210Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгааны цэвэр өсөлт (576,032,806) (215,202,871)Бусад санхүүгийн хөрөнгийн цэвэр (өсөлт)/бууралт 45,172 (420,389)Бусад санхүүгийн бус хөрөнгийн цэвэр өсөлт (819,349) (271,089)Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгийн цэвэр өсөлт 8,386,515 2,225,773Харилцагчдын харилцах, хадгаламжийн цэвэр өсөлт 456,541,756 478,355,300Бусад санхүүгийн өр төлбөрийн цэвэр өсөлт 4,325,632 612,228Бусад санхүүгийн бус өр төлбөрийн цэвэр өсөлт 1,665,133 538,636

Үйл ажиллагаанаас орсон (-нд зарцуулсан) цэвэр мөнгө (255,018,025) 211,306,501

Хувьцаагаар олгогдсон эрхийн төлбөр (37,640) (66,294)Төлсөн орлогын албан татвар (20,351,536) (8,111,230)Хүлээн авсан хүү 217,946,191 162,341,574Төлсөн хүү (88,468,999) (74,170,561)

Үйл ажиллагаанаас орсон (-нд зарцуулсан) цэвэр мөнгө (144,495,149) 292,102,746

МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН

Æèëèéí òàéëàí 2011 8

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 2010 (тохируулсан)

Үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээТатварын өмнөх ашиг 78,243,989 40,043,595Тохируулгууд:Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгааны үнэ цэнийн бууралт 10 3,039,582 585,493Элэгдэл, хорогдол 25 7,257,671 8,386,528Үндсэн хөрөнгө борлуулсны алдагдал 24,123 34,201Хувьцаагаар олгогдсон эрхийн өнөөгийн үнэ цэнийн дискаунтын буцаалт

39,298 28,689

Хувьцаагаар олгогдсон эрх 25 280,702 183,944Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн цэвэр алдагдал 2,519,685 4,363,440Данснаас хассан үндсэн хөрөнгө 108,118 138,598Үндсэн хөрөнгийн дахин үнэлгээний алдагдал 251,282 -Бусад хөрөнгийн нөөц 16 (57,621) 115,387Хүүгийн орлого 23 (219,385,632) (165,779,084)Хүүгийн зардал 23 93,537,508 75,642,185

Үйл ажиллагааны хөрөнгө, өр төлбөрийн өөрчлөлтийн өмнөх үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ (34,141,296) (36,257,024)

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцийн цэвэр өсөлт (111,286,538) (21,847,273)Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгийн цэвэр өсөлт/(бууралт) (3,702,243) 3,573,210Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгааны цэвэр өсөлт (576,032,806) (215,202,871)Бусад санхүүгийн хөрөнгийн цэвэр (өсөлт)/бууралт 45,172 (420,389)Бусад санхүүгийн бус хөрөнгийн цэвэр өсөлт (819,349) (271,089)Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгийн цэвэр өсөлт 8,386,515 2,225,773Харилцагчдын харилцах, хадгаламжийн цэвэр өсөлт 456,541,756 478,355,300Бусад санхүүгийн өр төлбөрийн цэвэр өсөлт 4,325,632 612,228Бусад санхүүгийн бус өр төлбөрийн цэвэр өсөлт 1,665,133 538,636

Үйл ажиллагаанаас орсон (-нд зарцуулсан) цэвэр мөнгө (255,018,025) 211,306,501

Хувьцаагаар олгогдсон эрхийн төлбөр (37,640) (66,294)Төлсөн орлогын албан татвар (20,351,536) (8,111,230)Хүлээн авсан хүү 217,946,191 162,341,574Төлсөн хүү (88,468,999) (74,170,561)

Үйл ажиллагаанаас орсон (-нд зарцуулсан) цэвэр мөнгө (144,495,149) 292,102,746

МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 9

Мянган төгрөгөөр Тодруулга 2011 2010 (тохируулсан)

Хөрөнгө оруулалтын мөнгөн гүйлгээҮндсэн хөрөнгийн худалдан авалт 15 (11,935,444) (8,878,779)Үндсэн хөрөнгө борлуулсны орлого 121,817 90,361Биет бус хөрөнгийн худалдан авалт 14 (823,100) (888,572)Богино хугацааны хөрөнгө оруулалтын худалдан авалт (26,942,200) (59,182,026)Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт борлуулсны орлого 3,000,000 59,182,026Урт хугацааны хөрөнгө оруулалтын худалдан авалт (20,434,000) (20,000,000)Худалдан авсан хараат компани - (187,844)

Хөрөнгө оруулалтанд зарцуулсан цэвэр мөнгө (57,012,927) (29,864,834)

Санхүүжилтийн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээЗээлжин авсан бусад эх үүсвэрээс орсон орлого 86,398,697 (24,855,705)Зээлжин авсан бусад эх үүсвэрийн эргэн төлөлт (28,109,874) 21,083,777Хоёрдогч өглөгөөс орсон орлого 21 24,993,300 -Төлсөн ногдол ашиг 27 (6,047,805) (3,961,300)

Санхүүжилтийн үйл ажиллагаанаас орсон цэвэр мөнгө 77,234,318 (189,372)

Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгөнд валютын ханшийн өөрчлөлтийн үзүүлсэн нөлөө 20,530,664 (24,508,761)

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгий цэвэр өсөлт (103,743,094) 237,539,779Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн эхний үлдэгдэл 7 645,200,476 407,660,697

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн эцсийн үлдэгдэл 7 541,457,382 645,200,476

Æèëèéí òàéëàí 2011 10

1. ТАНИЛЦУУЛГА

Хаан Банк ХХК (“Банк”)-ийн 2011 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангууд нь

Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандартууд (“СТОУС”)-ын дагуу бэлтгэгдсэн болно.

Банк нь Монгол Улсад бүртгэгдсэн ба тус улсад албан ёсны хаягтай юм. Банк нь хязгаарлагдмал хариуцлагатай

компани бөгөөд Монгол Улсын хууль, эрх зүйн дагуу үүсгэн байгуулагдсан. 2011 болон 2010 онуудын 12-р сарын

31-ний байдлаар Банкийг шууд хянадаг бөгөөд түүний эцсийн шатны толгой компани нь Япон Улсад бүртгэлтэй,

тус улсад албан ёсны хаягтай, Осакагын Хөрөнгийн Бирж дээр бүртгэлтэй холдинг компани болох Савада Холдинг

ХХК (“Толгой” эсвэл “толгой компани”) байсан болно.

Банкны хувь эзэмшигчдийн талаарх мэдээллийг Тодруулга 22-оос үзнэ үү.

Үндсэн үйл ажиллагаа. Банк нь Монголбанкнаас (“МБ”) олгосон 2 тоот банкны тусгай зөвшөөрлийн дагуу 2006 оны

11 сарын 22-ноос хойш үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа. Банкны үндсэн үйл ажиллагаа нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэр

дээр арилжааны болон жижиглэнгийн банкны үйл ажиллагаа эрхлэх, мөн санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэхэд оршино.

Банк нь 2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар өөрийн төв албыг оруулаад Монгол Улсад 30 салбартай (2010.12.31:

29 салбартай) байсан. Түүнчлэн 2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар 461 тооцооны салбартай (2010.12.31: 454

тооцооны салбартай) байсан.

2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар банкны ажилчдын тоо 4,178 (2010.12.31: 4,066) байсан.

Албан ёсны хаяг, компанийн байршил. Банкны бүртгэгдсэн албан хаяг нь Сөүлийн гудамж 25, шуудангийн

хайрцаг 192 Улаанбаатар хот-210644, Монгол Улс.

Тайлагналын мөнгөн тэмдэгт. Эдгээр санхүүгийн тайлангуудыг өөрөөр заагаагүй тохиолдолд Монгол төгрөгөөр

тайлагнасан болно.

2. БАНКНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ОРЧИН

Монгол Улсын эдийн засаг нь инфляцийн болон хүүгийн өндөр түвшин зэрэг хөгжиж буй зах зээлийн олон шинж

чанарыг агуулж байна. Саяхны дэлхий дахины санхүүгийн хямрал Монголын эдийн засагт хүчтэйгээр нөлөөлж

санхүү, бизнесийн салбарууд дахь санхүүгийн байдал 2009 онд мэдэгдэхүйц хүндэрсэн. Гэвч 2010 оноос дотоодын

эдийн засаг сэргэж, түүхий эдийн үнийн өсөлт, Хятадын эрэлт хэрэгцээ болон гаднаас орж ирэх хөрөнгө оруулалтын

өсөлтийг даган төгрөгийн ханш болон дотоодын хөрөнгийн зах зээл нь маш өндөр хувиар өссөн. 2011 онд Монгол

Улсын эдийн засгийн өсөлт үргэлжилсээр байсан.

Монгол Улсын татварын болон бусад хууль тогтоомжууд нь өөр хоорондоо зөрүүтэйгээр тайлбарлагдах, ойр

ойрхон өөрчлөгдөх хандлагатай байдаг (Тодруулга 30). Монголын эдийн засгийн ирээдүйн хөгжил нь түүхийн

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 10

1. ТАНИЛЦУУЛГА

Хаан Банк ХХК (“Банк”)-ийн 2011 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангууд нь

Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандартууд (“СТОУС”)-ын дагуу бэлтгэгдсэн болно.

Банк нь Монгол Улсад бүртгэгдсэн ба тус улсад албан ёсны хаягтай юм. Банк нь хязгаарлагдмал хариуцлагатай

компани бөгөөд Монгол Улсын хууль, эрх зүйн дагуу үүсгэн байгуулагдсан. 2011 болон 2010 онуудын 12-р сарын

31-ний байдлаар Банкийг шууд хянадаг бөгөөд түүний эцсийн шатны толгой компани нь Япон Улсад бүртгэлтэй,

тус улсад албан ёсны хаягтай, Осакагын Хөрөнгийн Бирж дээр бүртгэлтэй холдинг компани болох Савада Холдинг

ХХК (“Толгой” эсвэл “толгой компани”) байсан болно.

Банкны хувь эзэмшигчдийн талаарх мэдээллийг Тодруулга 22-оос үзнэ үү.

Үндсэн үйл ажиллагаа. Банк нь Монголбанкнаас (“МБ”) олгосон 2 тоот банкны тусгай зөвшөөрлийн дагуу 2006 оны

11 сарын 22-ноос хойш үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа. Банкны үндсэн үйл ажиллагаа нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэр

дээр арилжааны болон жижиглэнгийн банкны үйл ажиллагаа эрхлэх, мөн санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэхэд оршино.

Банк нь 2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар өөрийн төв албыг оруулаад Монгол Улсад 30 салбартай (2010.12.31:

29 салбартай) байсан. Түүнчлэн 2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар 461 тооцооны салбартай (2010.12.31: 454

тооцооны салбартай) байсан.

2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар банкны ажилчдын тоо 4,178 (2010.12.31: 4,066) байсан.

Албан ёсны хаяг, компанийн байршил. Банкны бүртгэгдсэн албан хаяг нь Сөүлийн гудамж 25, шуудангийн

хайрцаг 192 Улаанбаатар хот-210644, Монгол Улс.

Тайлагналын мөнгөн тэмдэгт. Эдгээр санхүүгийн тайлангуудыг өөрөөр заагаагүй тохиолдолд Монгол төгрөгөөр

тайлагнасан болно.

2. БАНКНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ОРЧИН

Монгол Улсын эдийн засаг нь инфляцийн болон хүүгийн өндөр түвшин зэрэг хөгжиж буй зах зээлийн олон шинж

чанарыг агуулж байна. Саяхны дэлхий дахины санхүүгийн хямрал Монголын эдийн засагт хүчтэйгээр нөлөөлж

санхүү, бизнесийн салбарууд дахь санхүүгийн байдал 2009 онд мэдэгдэхүйц хүндэрсэн. Гэвч 2010 оноос дотоодын

эдийн засаг сэргэж, түүхий эдийн үнийн өсөлт, Хятадын эрэлт хэрэгцээ болон гаднаас орж ирэх хөрөнгө оруулалтын

өсөлтийг даган төгрөгийн ханш болон дотоодын хөрөнгийн зах зээл нь маш өндөр хувиар өссөн. 2011 онд Монгол

Улсын эдийн засгийн өсөлт үргэлжилсээр байсан.

Монгол Улсын татварын болон бусад хууль тогтоомжууд нь өөр хоорондоо зөрүүтэйгээр тайлбарлагдах, ойр

ойрхон өөрчлөгдөх хандлагатай байдаг (Тодруулга 30). Монголын эдийн засгийн ирээдүйн хөгжил нь түүхийн

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 11

эдийн дэлхийн зах зээлийн үнийн цаашдын өсөлт болон Хятадын цаашдын эрэлт хэрэгцээтэй уялдаатай, мөн

дотооддоо Засгийн газраас эдийн засаг, санхүү, мөнгөний бодлогын чиглэлээр хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүдийн

үр өгөөж болон татвар, эрх зүй, улс төрийн өөрчлөлт, хөгжилтэй хамааралтай юм.

Удирдлага нь үнэ цэнийн бууралтын санг тодорхойлохдоо тайлангийн үеийн эцэс дэх эдийн засгийн байдал болон

ирээдүйн төлвийг авч үздэг. Харилцагчдад олгосон зээл болон бусад санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын санг

нягтлан бодох бүртгэлийн холбогдох стандартуудын дагуу шаардагддаг “учирсан алдагдлын” загварыг ашиглан

тодорхойлдог. Уг стандартууд нь өмнөх үед болсон үйл явдлаас үүссэн авлагын үнэ цэнийн бууралтын санг хүлээн

зөвшөөрөхийг шаардаж, хичнээн өндөр магадлалтай байгаа ирээдүйн үйл явдлаас үүсч болзошгүй үнэ цэнийн

бууралтыг хүлээн зөвшөөрөхийг хориглодог юм. Тодруулга 4-ийг үзнэ үү.

Удирдлага нь Монголын эдийн засагт нөлөө үзүүлж болох ирээдүйн бүх үйл явдлыг урьдчилан харах боломжгүй

бөгөөд улмаар тэдгээр нь Банкны ирээдүйн санхүүгийн байдалд хэрхэн нөлөөлж болохыг таамаглах бололцоогүй

юм. Хэдий тийм боловч удирдлага нь Банкны бизнесийн тогтвортой хөгжлийг дэмжихэд шаардагдах бүхий л арга

хэмжээг авч хэрэгжүүлж байгаа гэдэгтээ итгэлтэй байгаа болно.

3. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ҮНДСЭН БОДЛОГУУД

Тайлан бэлтгэх үндэслэл. Эдгээр санхүүгийн тайлангууд нь Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандартууд

(“СТОУС”)-ын дагуу, санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг анх бодит үнэ цэнээр нь хүлээн зөвшөөрөх, мөн борлуулахад

бэлэн санхүүгийн хөрөнгийг дахин үнэлэн бүртгэхээс бусад тохиолдолд түүхэн өртгөөр бүртгэх тогтсон зарчмыг

баримтлан бэлтгэгдсэн болно. Эдгээр санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэхэд ашигласан нягтлан бодох бүртгэлийн

үндсэн бодлогуудыг дор толилуулав. Тус бодлогуудыг өөрөөр заагаагүй бол толилуулж буй бүх тайлант үеүдэд

тууштай хэрэгжүүлсэн болно (Тодруулга 5-аас үзнэ үү).

Хараат компаниуд. Хэрэв Банк аль нэг компанид (шууд эсвэл шууд бус замаар) мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлдэг боловч

түүний хяналтын эрхийг эзэмшдэггүй, ерөнхийдөө 20-иос 50 хувийн саналын эрхтэй хувь эзэмшдэг тохиолдолд

тухайн компани нь хараат компани юм. Хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалтыг нягтлан бодох бүртгэлийн

өөрийн хөрөнгийн аргаар бүртгэдэг бөгөөд анх өртгөөр хүлээн зөвшөөрдөг. Хараат компани дахь хөрөнгө

оруулалтын дансны үнэд түүнийг худалдан авах үед тодорхойлсон гүүдвилээс аливаа хуримтлагдсан үнэ цэнийн

бууралтын гарзыг хасч бүртгэдэг. Хараат компаниас хүлээн авсан ногдол ашгийг холбогдох хөрөнгө оруулалтын

дансны үнээс хасч тооцно. Хараат компанийн цэвэр хөрөнгө дэх Банкны хувь оролцоонд худалдан авалтаас хойш

гарсан аливаа өөрчлөлтүүдийг дараах байдлаар бүртгэдэг: (i) хараат компанийн ашиг, алдагдлаас Банкинд ногдох

хувийг тайлант жилийн нэгтгэсэн ашиг, алдагдлын хэсэгт хараат компанийн үр дүн дэх хувь хэмээн, (ii) бусад

дэлгэрэнгүй орлогоос Банкинд ногдох хувийг бусад дэлгэрэнгүй орлогын хэсэгт бүртгэж тусад нь толилуулах,

(iii) хараат компанийн цэвэр хөрөнгийн дансны үнээс Банкинд ногдох хувьд орсон бусад бүх өөрчлөлтүүдийг

ашиг, алдагдлын хэсэгт хараат компанийн үр дүн дэх хувьд оруулан бүртгэх. Гэхдээ хараат компанийн алдагдлын

Банкинд ногдох хувь нь Банкны хараат компани дахь хувь оролцооны (аливаа баталгаажаагүй бусад авлагыг

Æèëèéí òàéëàí 2011 12

оролцуулсан) дүнтэй тэнцэх буюу тус дүнгээс давах тохиолдолд Банк цаашид нэмж алдагдал бүртгэхгүй, харин

хараат компанийн өмнөөс төлбөр гүйцэтгэсэн эсвэл үүрэг хүлээсэн тохиолдолд бүртгэлдээ тусгана.

Банк болон түүний хараат компанийн хооронд хийгдсэн ажил гүйлгээнээс үүссэн хэрэгжээгүй олз нь нэгтгэлийн үед

хараат компани дахь Банкны хувь оролцооны хэмжээнээс хэтрэхгүй дүнгээр устгагдах бөгөөд хэрэгжээгүй гарз нь

шилжүүлсэн хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсны нотолгоо илэрснээс бусад тохиолдолд мөн устгагдана.

Санхүүгийн хэрэглүүрүүд – үндсэн нэр томъёо. Санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн ангиллаас хамааран тэдгээрийг

дор тайлбарласны дагуу бодит үнэ цэнэ, өртөг эсвэл хорогдуулсан өртгөөр бүртгэлд тусгадаг.

Бодит үнэ цэнэ нь мэдлэг бүхий холбоогүй талууд сайн дураараа хоорондоо хөрөнгө солилцох эсвэл өр төлбөр

барагдуулахад бэлэн буй үнийг хэлнэ. Бодит үнэ цэнэ нь санхүүгийн хөрөнгийн хувьд идэвхитэй зах зээл дээр зарласан

өнөөгийн худалдаж авах үнэ, санхүүгийн өр төлбөрийн хувьд өнөөгийн худалдах үнэ болно. Хоорондоо саармагжих

зах зээлийн эрсдэл бүхий хөрөнгө болон өр төлбөрийн хувьд Банк бодит үнэ цэнийг тогтоохдоо хоорондоо хаагдах

хэсэгт зах зээлийн дундаж үнийг ашиглаж цэвэр буюу нээлттэй позицийн хувьд худалдах эсвэл худалдан авах үнийг

зохих ёсоор ашиглаж болно. Санхүүгийн хэрэглүүрийн үнэ нь хөрөнгийн зах зээл эсвэл бусад байгууллагаас тогтмол

нийтэд зарлагдах буюу бэлэн олдох боломжтой бөгөөд эдгээр үнээр зах зээл дээр холбоогүй этгээд хооронд бодит

гүйлгээ тогтмол хийгддэг тохиолдолд санхүүгийн хэрэглүүрийг идэвхитэй зах зээл дээр санал болгосон гэж үзнэ.

Зах зээлийн үнийн талаар хөндлөнгийн мэдээлэл олдохгүй байх зарим санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн хувьд

тэдгээрийн бодит үнэ цэнийг санхүүжигч талын санхүүгийн мэдээлэл дээр үндэслэн дискаунтлагдсан мөнгөн

гүйлгээний үнэлгээний загвар эсвэл үнэлгээний бусад аргачлалыг ашиглан тооцно. Үнэлгээний аргачлалуудад зах

зээлийн нээлттэй мэдээллээр баталгаажих боломжгүй таамаглал ашиглах тохиолдол гарах боломжтой. Хэрэв тус

санхүүгийн тайлангуудад тийм таамаглал ашигласан бөгөөд уг таамаглалыг зохистой хэмжээгээр өөрчилснөөр

ашиг, орлого, нийт хөрөнгө эсвэл нийт өр төлбөрийн дүнгүүд мэдэгдэхүйц хэмжээгээр өөрчлөгдөх тохиолдолд

зохих тодруулгыг хийсэн болно.

Гүйлгээний зардлууд нь санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг худалдан авах, шинээр гаргах эсвэл борлуулахтай шууд

холбоотой нэмэлт зардлууд юм. Нэмэлт зардал нь гүйлгээг хийгээгүй тохиолдолд үүсэхгүй байх зардал юм.

Гүйлгээний зардалд агент, борлуулагч агентын үүрэг гүйцэтгэж буй ажиллагсад, зөвлөх, брокер, дилерүүдэд

төлсөн хураамж шимтгэл, зохицуулах агентлаг болон хөрөнгийн биржийн ногдуулсан хураамж төлбөрүүд, мөн

шилжүүлэлтэнд ногдуулсан татвар хураамжууд хамаарна. Гүйлгээний зардалд өрийн хямдруулалт буюу нэмэгдэл,

санхүүгийн зардлууд, дотоодын удирдлагын буюу хадгалалтын зардлууд орохгүй.

Хорогдуулсан өртөг нь санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг анх хүлээн зөвшөөрсөн дүнгээс үндсэн дүнгийн аливаа эргэн

төлөлтийг хасан, хуримтлагдсан хүүг нэмж, санхүүгийн хөрөнгийн хувьд үнэ цэнийн бууралттай холбоотой

аливаа хасагдуулгыг хассан дүн юм. Хуримтлагдсан хүүд анх хүлээн зөвшөөрөх үед хойшлогдсон гүйлгээний

зардал, мөн үнийн аливаа нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийн дүнгийн үр ашигт хүүгийн аргаар тооцсон хорогдуулалт

орно. Хуримтлагдсан хүүгийн орлого, хуримтлагдсан хүүгийн зардал, мөн хуримтлагдсан купон болон үнийн

хорогдуулсан нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийг (мөн аливаа хойшлогдсон шимтгэлийн хамт) тусад нь толилуулаагүй

бөгөөд тэдгээрийг санхүүгийн байдлын тайлан дахь холбогдох зүйлийн дансны үнэд оруулан тусгасан болно.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 13

Үр ашигт хүүгийн арга нь хүүгийн орлого эсвэл хүүгийн зардлыг хамаарах хугацааны туршид дансны үнээс

тооцогдох хүүгийн хувийг тогтмол байлгахаар (үр ашигт хүүгийн хувь) хуваарилах арга юм. Үр ашигт хүүгийн хувь

нь ирээдүйд орж ирэхээр тооцоолсон мөнгөн орлого, гарах зарлагыг (ирээдүйн зээлийн алдагдлыг үл харгалзан)

санхүүгийн хэрэглүүрийн хүлээгдэж буй хугацааны эсвэл зохистой бол түүнээс богино хугацааны туршид дискаунтлаж

санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн бүртгэлийн цэвэр дүнг гаргаж авах хүүгийн хувь болно. Үр ашигт хүүгийн хувь нь

хувьсах хүүтэй хэрэглүүрийн мөнгөн урсгалыг хүүг өөрчлөх дараагийн мөч хүртэл дискаунтлах боловч хэрэглүүрт

тусгагдсан хөвөх хүү дээр нэмэгдэх зээлийн хүүгийн зөрүүг илэрхийлсэн нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийг, мөн зах

зээлийн түвшинд тохируулагддаггүй бусад хувьсах хүчин зүйлсэд үл хамаарна. Тийм нэмэгдэл, хөнгөлөлтийг

хэрэглүүрийн хүлээгдэж буй нийт хугацаагаар хорогдуулна. Өнөөгийн үнэ цэнийн тооцоололд гэрээний талуудын

хооронд өгч авалцах бүх хураамжийг оруулах бөгөөд тэдгээр нь үр ашигт хүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг болно.

Санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг анх хүлээн зөвшөөрөх. Үүсмэл санхүүгийн хэрэглүүрүүд нь анх бодит үнэ цэнээр

бүртгэгдэнэ. Бүх санхүүгийн хэрэглүүрүүд нь анх бодит үнэ цэнэ дээр гүйлгээний зардал нэмсэн дүнгээр бүртгэгддэг.

Анх бүртгэх бодит үнэ цэнэ нь гүйлгээ хийгдсэн үнээр хамгийн баталгаатайгаар нотлогдоно. Анх бүртгэх үед

үүсэх олз эсвэл гарз нь бодит үнэ цэнэ болон гүйлгээний үнийн хооронд зөрүү гарсан тохиолдолд л бүртгэгдэх

бөгөөд үүнийг зөвхөн ижил төрлийн хэрэглүүрийг сүүлийн үед арилжсан талаарх зах зээлийн нээлттэй мэдээллээр

баталгаажуулсан эсвэл зөвхөн нээлттэй зах зээлээс авсан мэдээлэл дээр үндэслэж хийсэн үнэлгээний аргачлалаар

тооцсон тохиолдлуудад бүртгэдэг.

Зохицуулах байгууллагаас тогтоосон эсвэл зах зээлийн жишгээр тогтсон (“хэвийн” худалдаа болон худалдан авалт)

тодорхой хугацаанд багтаан нийлүүлэх шаардлагтай санхүүгийн хөрөнгийн бүхий л худалдаа болон худалдан

авалтыг арилжаа хийсэн өдөр буюу Банк тухайн санхүүгийн хөрөнгийг нийлүүлэх үүрэг хүлээсэн үед бүртгэнэ.

Бусад бүх худалдан авалтыг Банк санхүүгийн хэрэгслүүрийн гэрээний тал болсон үед хүлээн зөвшөөрнө.

Санхүүгийн хөрөнгийг бүртгэлээс хасах. Банк санхүүгийн хөрөнгийг дараах тохиолдолд бүртгэлээс хасдаг: (а)

хөрөнгийн төлбөрийг авсан эсвэл хөрөнгөтэй холбоотой мөнгөн урсгалыг хүлээн авах эрх дуусгавар болсон, (б)

хөрөнгөтэй холбоотой мөнгөн урсгалыг хүлээн авах эрхээ Банк бусдад шилжүүлэн өгсөн эсвэл хүлээн зөвшөөрөгдсөн

дамжуулан өгөх хэлцэлд оролцож (1) хөрөнгийг эзэмшихтэй холбоотой бүхий л эрсдэл болон урамшууллыг үндсэнд

нь өөрөөсөө шилжүүлсэн, эсвэл (2) хөрөнгийг эзэмшихтэй холбоотой бүхий л эрсдэл болон урамшууллыг үндсэнд

нь өөрөөсөө шилжүүлээгүй ч, мөн өөртөө авч үлдээгүй буюу хяналтын эрхийг хадгалж үлдээгүй тохиолдолд.

Хяналтын эрхийг хадгалж үлдэнэ гэдэг нь нөгөө тал хөрөнгийн борлуулалтанд нэмэлт хязгаарлалт хийлгүйгээр

холбоогүй гуравдагч этгээдэд бүхэлд нь худалдах боломжгүй тохиолдлыг хэлнэ.

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө. Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгөд тодорхой хэмжээний мөнгө рүү түргэн

хөрвөх боломжтой, үнэ цэнээ алдах эрсдэл багатай зүйлс хамаарна. Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгөд Төв

Банкинд (Монголбанкинд) байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад хадгаламжууд, мөн бусад банкуудад

3-аас доош сарын анхны хугацаатай байршуулсан бүх мөнгөн хөрөнгө орно. Ашиглалтанд нь анх гурван сараас

дээш хугацаагаар хязгаарлалт хийсэн эх үүсвэрийг мөнгө ба түүнтэй адитгах хөрөнгөд оруулахгүй. Мөнгө ба

түүнтэй адилтгах хөрөнгийг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Æèëèéí òàéëàí 2011 12

оролцуулсан) дүнтэй тэнцэх буюу тус дүнгээс давах тохиолдолд Банк цаашид нэмж алдагдал бүртгэхгүй, харин

хараат компанийн өмнөөс төлбөр гүйцэтгэсэн эсвэл үүрэг хүлээсэн тохиолдолд бүртгэлдээ тусгана.

Банк болон түүний хараат компанийн хооронд хийгдсэн ажил гүйлгээнээс үүссэн хэрэгжээгүй олз нь нэгтгэлийн үед

хараат компани дахь Банкны хувь оролцооны хэмжээнээс хэтрэхгүй дүнгээр устгагдах бөгөөд хэрэгжээгүй гарз нь

шилжүүлсэн хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсны нотолгоо илэрснээс бусад тохиолдолд мөн устгагдана.

Санхүүгийн хэрэглүүрүүд – үндсэн нэр томъёо. Санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн ангиллаас хамааран тэдгээрийг

дор тайлбарласны дагуу бодит үнэ цэнэ, өртөг эсвэл хорогдуулсан өртгөөр бүртгэлд тусгадаг.

Бодит үнэ цэнэ нь мэдлэг бүхий холбоогүй талууд сайн дураараа хоорондоо хөрөнгө солилцох эсвэл өр төлбөр

барагдуулахад бэлэн буй үнийг хэлнэ. Бодит үнэ цэнэ нь санхүүгийн хөрөнгийн хувьд идэвхитэй зах зээл дээр зарласан

өнөөгийн худалдаж авах үнэ, санхүүгийн өр төлбөрийн хувьд өнөөгийн худалдах үнэ болно. Хоорондоо саармагжих

зах зээлийн эрсдэл бүхий хөрөнгө болон өр төлбөрийн хувьд Банк бодит үнэ цэнийг тогтоохдоо хоорондоо хаагдах

хэсэгт зах зээлийн дундаж үнийг ашиглаж цэвэр буюу нээлттэй позицийн хувьд худалдах эсвэл худалдан авах үнийг

зохих ёсоор ашиглаж болно. Санхүүгийн хэрэглүүрийн үнэ нь хөрөнгийн зах зээл эсвэл бусад байгууллагаас тогтмол

нийтэд зарлагдах буюу бэлэн олдох боломжтой бөгөөд эдгээр үнээр зах зээл дээр холбоогүй этгээд хооронд бодит

гүйлгээ тогтмол хийгддэг тохиолдолд санхүүгийн хэрэглүүрийг идэвхитэй зах зээл дээр санал болгосон гэж үзнэ.

Зах зээлийн үнийн талаар хөндлөнгийн мэдээлэл олдохгүй байх зарим санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн хувьд

тэдгээрийн бодит үнэ цэнийг санхүүжигч талын санхүүгийн мэдээлэл дээр үндэслэн дискаунтлагдсан мөнгөн

гүйлгээний үнэлгээний загвар эсвэл үнэлгээний бусад аргачлалыг ашиглан тооцно. Үнэлгээний аргачлалуудад зах

зээлийн нээлттэй мэдээллээр баталгаажих боломжгүй таамаглал ашиглах тохиолдол гарах боломжтой. Хэрэв тус

санхүүгийн тайлангуудад тийм таамаглал ашигласан бөгөөд уг таамаглалыг зохистой хэмжээгээр өөрчилснөөр

ашиг, орлого, нийт хөрөнгө эсвэл нийт өр төлбөрийн дүнгүүд мэдэгдэхүйц хэмжээгээр өөрчлөгдөх тохиолдолд

зохих тодруулгыг хийсэн болно.

Гүйлгээний зардлууд нь санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг худалдан авах, шинээр гаргах эсвэл борлуулахтай шууд

холбоотой нэмэлт зардлууд юм. Нэмэлт зардал нь гүйлгээг хийгээгүй тохиолдолд үүсэхгүй байх зардал юм.

Гүйлгээний зардалд агент, борлуулагч агентын үүрэг гүйцэтгэж буй ажиллагсад, зөвлөх, брокер, дилерүүдэд

төлсөн хураамж шимтгэл, зохицуулах агентлаг болон хөрөнгийн биржийн ногдуулсан хураамж төлбөрүүд, мөн

шилжүүлэлтэнд ногдуулсан татвар хураамжууд хамаарна. Гүйлгээний зардалд өрийн хямдруулалт буюу нэмэгдэл,

санхүүгийн зардлууд, дотоодын удирдлагын буюу хадгалалтын зардлууд орохгүй.

Хорогдуулсан өртөг нь санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг анх хүлээн зөвшөөрсөн дүнгээс үндсэн дүнгийн аливаа эргэн

төлөлтийг хасан, хуримтлагдсан хүүг нэмж, санхүүгийн хөрөнгийн хувьд үнэ цэнийн бууралттай холбоотой

аливаа хасагдуулгыг хассан дүн юм. Хуримтлагдсан хүүд анх хүлээн зөвшөөрөх үед хойшлогдсон гүйлгээний

зардал, мөн үнийн аливаа нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийн дүнгийн үр ашигт хүүгийн аргаар тооцсон хорогдуулалт

орно. Хуримтлагдсан хүүгийн орлого, хуримтлагдсан хүүгийн зардал, мөн хуримтлагдсан купон болон үнийн

хорогдуулсан нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийг (мөн аливаа хойшлогдсон шимтгэлийн хамт) тусад нь толилуулаагүй

бөгөөд тэдгээрийг санхүүгийн байдлын тайлан дахь холбогдох зүйлийн дансны үнэд оруулан тусгасан болно.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 13

Үр ашигт хүүгийн арга нь хүүгийн орлого эсвэл хүүгийн зардлыг хамаарах хугацааны туршид дансны үнээс

тооцогдох хүүгийн хувийг тогтмол байлгахаар (үр ашигт хүүгийн хувь) хуваарилах арга юм. Үр ашигт хүүгийн хувь

нь ирээдүйд орж ирэхээр тооцоолсон мөнгөн орлого, гарах зарлагыг (ирээдүйн зээлийн алдагдлыг үл харгалзан)

санхүүгийн хэрэглүүрийн хүлээгдэж буй хугацааны эсвэл зохистой бол түүнээс богино хугацааны туршид дискаунтлаж

санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн бүртгэлийн цэвэр дүнг гаргаж авах хүүгийн хувь болно. Үр ашигт хүүгийн хувь нь

хувьсах хүүтэй хэрэглүүрийн мөнгөн урсгалыг хүүг өөрчлөх дараагийн мөч хүртэл дискаунтлах боловч хэрэглүүрт

тусгагдсан хөвөх хүү дээр нэмэгдэх зээлийн хүүгийн зөрүүг илэрхийлсэн нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийг, мөн зах

зээлийн түвшинд тохируулагддаггүй бусад хувьсах хүчин зүйлсэд үл хамаарна. Тийм нэмэгдэл, хөнгөлөлтийг

хэрэглүүрийн хүлээгдэж буй нийт хугацаагаар хорогдуулна. Өнөөгийн үнэ цэнийн тооцоололд гэрээний талуудын

хооронд өгч авалцах бүх хураамжийг оруулах бөгөөд тэдгээр нь үр ашигт хүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг болно.

Санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг анх хүлээн зөвшөөрөх. Үүсмэл санхүүгийн хэрэглүүрүүд нь анх бодит үнэ цэнээр

бүртгэгдэнэ. Бүх санхүүгийн хэрэглүүрүүд нь анх бодит үнэ цэнэ дээр гүйлгээний зардал нэмсэн дүнгээр бүртгэгддэг.

Анх бүртгэх бодит үнэ цэнэ нь гүйлгээ хийгдсэн үнээр хамгийн баталгаатайгаар нотлогдоно. Анх бүртгэх үед

үүсэх олз эсвэл гарз нь бодит үнэ цэнэ болон гүйлгээний үнийн хооронд зөрүү гарсан тохиолдолд л бүртгэгдэх

бөгөөд үүнийг зөвхөн ижил төрлийн хэрэглүүрийг сүүлийн үед арилжсан талаарх зах зээлийн нээлттэй мэдээллээр

баталгаажуулсан эсвэл зөвхөн нээлттэй зах зээлээс авсан мэдээлэл дээр үндэслэж хийсэн үнэлгээний аргачлалаар

тооцсон тохиолдлуудад бүртгэдэг.

Зохицуулах байгууллагаас тогтоосон эсвэл зах зээлийн жишгээр тогтсон (“хэвийн” худалдаа болон худалдан авалт)

тодорхой хугацаанд багтаан нийлүүлэх шаардлагтай санхүүгийн хөрөнгийн бүхий л худалдаа болон худалдан

авалтыг арилжаа хийсэн өдөр буюу Банк тухайн санхүүгийн хөрөнгийг нийлүүлэх үүрэг хүлээсэн үед бүртгэнэ.

Бусад бүх худалдан авалтыг Банк санхүүгийн хэрэгслүүрийн гэрээний тал болсон үед хүлээн зөвшөөрнө.

Санхүүгийн хөрөнгийг бүртгэлээс хасах. Банк санхүүгийн хөрөнгийг дараах тохиолдолд бүртгэлээс хасдаг: (а)

хөрөнгийн төлбөрийг авсан эсвэл хөрөнгөтэй холбоотой мөнгөн урсгалыг хүлээн авах эрх дуусгавар болсон, (б)

хөрөнгөтэй холбоотой мөнгөн урсгалыг хүлээн авах эрхээ Банк бусдад шилжүүлэн өгсөн эсвэл хүлээн зөвшөөрөгдсөн

дамжуулан өгөх хэлцэлд оролцож (1) хөрөнгийг эзэмшихтэй холбоотой бүхий л эрсдэл болон урамшууллыг үндсэнд

нь өөрөөсөө шилжүүлсэн, эсвэл (2) хөрөнгийг эзэмшихтэй холбоотой бүхий л эрсдэл болон урамшууллыг үндсэнд

нь өөрөөсөө шилжүүлээгүй ч, мөн өөртөө авч үлдээгүй буюу хяналтын эрхийг хадгалж үлдээгүй тохиолдолд.

Хяналтын эрхийг хадгалж үлдэнэ гэдэг нь нөгөө тал хөрөнгийн борлуулалтанд нэмэлт хязгаарлалт хийлгүйгээр

холбоогүй гуравдагч этгээдэд бүхэлд нь худалдах боломжгүй тохиолдлыг хэлнэ.

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө. Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгөд тодорхой хэмжээний мөнгө рүү түргэн

хөрвөх боломжтой, үнэ цэнээ алдах эрсдэл багатай зүйлс хамаарна. Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгөд Төв

Банкинд (Монголбанкинд) байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад хадгаламжууд, мөн бусад банкуудад

3-аас доош сарын анхны хугацаатай байршуулсан бүх мөнгөн хөрөнгө орно. Ашиглалтанд нь анх гурван сараас

дээш хугацаагаар хязгаарлалт хийсэн эх үүсвэрийг мөнгө ба түүнтэй адитгах хөрөнгөд оруулахгүй. Мөнгө ба

түүнтэй адилтгах хөрөнгийг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Æèëèéí òàéëàí 2011 14

Төв Банкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцийн үлдэгдэл. Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй

байлгах нөөцийн үлдэгдлийг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэх бөгөөд Банкны өдөр тутмын үйл ажиллагааг

санхүүжүүлэхэд ашиглах боломжгүй, зайлшгүй байлгах нөөцийн хүүгүй хадгаламж тул үүнийг мөнгөн гүйлгээний

тайлан дахь мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгөд оруулахгүй.

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө. Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгийг Банк харилцагч банк руу

арилжааны бус зорилгоор мөнгө шилжүүлснээр хөрөнгийн зах зээл дээр бүртгэгдээгүй, дериватив бус, тодорхой

буюу тодорхойлох боломжтой хугацаанд эргүүлэн төлөгдөх авлага үүсэх үед хүлээн зөвшөөрнө. Бусад банкуудад

байршуулсан хөрөнгийг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Урт болон богино хугацаат хөрөнгө оруулалт. Урт болон богино хугацаат хөрөнгө оруулалт нь Засгийн Газрын

бонд болон Монголбанкнаас гаргасан үнэт цаас бөгөөд Банк санхүүгийн хэргэсэл гаргагчаас хөрөнгийн зах зээл

дээр бүртгэгдээгүй, дериватив бус, тодорхой буюу тодорхойлох боломжтой хугацаанд эргүүлэн төлөгдөх авлагыг

худалдан авах буюу үүсгэх зорилгоор мөнгө шилжүүлсэн үед, мөн уг авлагаа арилжих зорилгогүй тохиолдолд

хүлээн зөвшөөрнөв Засгийн Газрын бонд болон Монголбанкны үнэт цаасыг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа. Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааг Банк харилцагчдаасаа

хөрөнгийн зах зээл дээр бүртгэгдээгүй, дериватив бус, тодорхой буюу тодорхойлох боломжтой хугацаанд эргүүлэн

төлөгдөх авлагыг худалдан авах буюу үүсгэх зорилгоор мөнгө шилжүүлсэн үед, мөн уг авлагаа арилжих зорилгогүй

тохиолдолд хүлээн зөвшөөрнө. Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Худалдах эргэн худалдан авах хэлцлүүд ба үнэт цаасны зээлжилт. Худалдах эргүүлэн худалдан авах хэлцэл

(“репо хэлцэл”) нь зээлдэгчийн эргэн төлөлтийг үр дүнтэйгээр хангах бөгөөд ийм хэлцлүүдийг баталгаа бүхий

санхүүгийн гүйлгээ гэж үздэг. Репо хэлцлээр худалдсан үнэт цаасыг бүртгэлээс хасдаггүй. Үнэт цаасуудын санхүүгийн

байдлын тайлан дах ангилалыг ерөнхийдөө өөрчилдөггүй боловч үнэт цаасаа шилжүүлж буй тал гэрээний дагуу

эсвэл тогтсон хэвшлийн дагуу үнэт цаасуудыг зарах эсвэл барьцаанд өгөх эрхтэй тохиолдолд үнэт цаасуудыг эргэн

худалдан авах авлага гэж ангилна. Холбогдох өглөгийг санхүүгийн байдлын тайланд “репо хэлцлүүд” гэж тусад нь

толилуулдаг бөгөөд дансны дүнг хорогдуулсан өртгөөр тусгадаг.

Эргүүлэн худалдах хэлцлийн дагуу худалдан авсан үнэт цаас (“урвуу репо хэлцэл”) нь зээлдэгчээс банкинд эргэн

төлөлтийг үр дүнтэйгээр хангах бөгөөд бусад банкнаас авах авлага буюу харилцагчдаас авах зээл ба урьдчилгааны

аль тохиромжтойгоор нь бүртгэнэ. Худалдах болон дахин худалдан авах үнийн зөрүүгээр хүүгийн орлого хүлээн

зөвшөөрөх ба репо хэлцлийн хугацааны турш үр ашигт хүүний аргаар хуримтлуулна.

Хорогдуулсан өртгөөр хүлээн зөвшөөрөх санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралт. Санхүүгийн хөрөнгийг

анх бүртгэснээс хойш тохиосон нэг буюу олон үйл явдлын (“гарз учруулсан үйл явдлууд”) үр дүнд үүссэн бөгөөд

санхүүгийн дан ганц эсвэл бүлэг хөрөнгөөс ирээдүйд хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын хэмжээ болон цаг хугацаанд

нөлөө үзүүлэх үнэ цэнийн алдагдлыг тухайн нөлөөг баталгаатай тооцох боломжтой тохиолдолд тайлант жилийн

орлого, зарлагад бүртгэнэ.

Хэрэв Банк нь дан ганцаар үнэлсэн санхүүгийн хөрөнгийн хувьд үнэ цэнэ буурсаныг илэрхийлэх бодит нотолгоо

байхгүй гэж тодорхойлсон бол тухайн санхүүгийн хөрөнгийг ижил төрлийн зээлийн эрсдэлийн шинж чанартай

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 15

санхүүгийн хөрөнгийн бүлэгт багтаан уг бүлгийн үнэ цэнийн бууралтыг хамтатган үнэлдэг. Банкны санхүүгийн

хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсан эсэхийг тодорхойлохдоо авч үздэг үндсэн хүчин зүйлс нь тэдгээрийн хугацаа хэтрэлтийн

байдал, мөн аливаа холбогдох барьцаа хөрөнгийг борлуулах бололцоо юм.

Үнэ цэнийн алдагдал үүссэн эсэхийг илэрхийлэх бодит нотолгоог тодорхойлоход дараах бусад үндсэн шалгууруудыг

мөн авч үздэг:

- хуваарьт төлбөрүүдийн аль нэг нь хугацаа хэтэрсэн бөгөөд хугацаа хэтрэлт нь төлбөр тооцооны системээс

үүссэн сааталтай хамааралгүй;

- зээлдэгч санхүүгийн мэдэгдэхүйц хүндрэлд орсон нь Банкны олж авсан санхүүгийн мэдээллээр баталгаажсан;

- зээлдэгч дампуурлаа зарлах буюу санхүүгийн бүтцийн өөрчлөлт хийхээр төлөвлөж байгаа;

- улсын буюу орон нутгийн эдийн засгийн нөхцөл байдал зээлдэгчид нөлөөлөхүйцээр өөрчлөгдсөнөөс

түүний төлбөр төлөлтийн байдал муудсан; эсвэл

- зах зээлийн нөхцөл байдал муудсанаас барьцаа хөрөнгийн үнэ цэнэ мэдэгдэхүйц хэмжээгээр буурсан.

Үнэ цэнийн бууралтыг хамтатган үнэлэх зорилгоор санхүүгийн хөрөнгүүдийг зээлийн эрсдэлийн шинж чанараар

нь ижилсүүлэн бүлгүүдэд хуваарилдаг. Тэдгээр шинж чанарууд нь өглөгтэй талууд бүх өр төлбөрөө гэрээний

нөхцлийн дагуу эргэн төлөх чадварыг илэрхийлдэг тул тухайн бүлгийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг тооцоолоход ач

холбогдолтой юм. Бүлэг санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтыг хамтатган үнэлж буй тохиолдолд тэдгээрийн

ирээдүйн мөнгөн урсгалыг гэрээгээр заасан мөнгөн урсгал, мөн өмнөх үеийн хугацаа хэтрэлт болон төлбөр нөхөн

төлөгдсөн түүхийн талаарх удирдлагын туршлага дээр үндэслэн тооцоолдог. Өнөө үеийн мэдээллийн үндсэн дээр

өмнөх үеийн туршлагаа баяжуулж өмнөх үед нөлөө үзүүлээгүй шинэ нөхцөл байдлын нөлөөг оруулж өнөө үед

арилсан өмнөх үеийн нөхцөл байдлын нөлөөг арилгадаг.

Хэрэв хорогдуулсан өртгөөр бүртгэгддэг санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсан бөгөөд түүний нөхцлийг өөрчлөн

тохиролцсон эсвэл нөхцлүүдийг зээлдэгч эсвэл үнэт цаас гаргагчийн санхүүгийн байдал муудсанаас өөрчилсөн

тохиолдолд үнэ цэнийн бууралтыг нөхцөл өөрчлөгдөхийн өмнөх үр ашигт хүүг ашиглан тооцно.

Үнэ цэнийн алдагдлыг үргэлж нөөцийн сангийн дансанд бүртгэж хөрөнгийн дансны үнийг хүлээгдэж буй мөнгөн

урсгалын (зээлийн хэрэгжээгүй ирээдүйн алдагдлыг оруулаагүй дүнгээр) анхны үр ашигт хүүгээр тооцсон өнөөгийн

үнэ цэнэ хүртэл бууруулж бүртгэнэ. Барьцаат хөрөнгөөр баталгаажсан санхүүгийн хөрөнгийн ирээдүйд хүлээгдэж

буй мөнгөн урсгалын өнөөгийн өртгийг барьцаа хөрөнгийг хураан авах нь магадлалтай эсэхээс үл хамааран

түүнийг хураан авч борлуулснаас олох орлого болон зардлын зөрүүн дээр үндэслэн тооцно.

Хэрэв үнэ цэнийн алдагдал дараах үеүдэд буурсан бөгөөд уг бууралтыг хүлээн зөвшөөрснөөс хойш тохиосон

бодит үйл явдалтай холбох боломжтой бол өмнө нь хүлээн зөвшөөрсөн үнэ цэнийн алдагдлыг үнэ цэнэ бууралтын

сангийн дансанд залруулан бичих замаар тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэнэ.

Эргэн төлөгдөх боломжгүй болсон хөрөнгийг хасагдуулахдаа хөрөнгийг нөхөн төлүүлэхэд шаардлагатай бүхий л

арга хэмжээг авсан бөгөөд алдагдлын хэмжээ тодорхой болсон үед холбогдох алдагдлын сангийн дансанд бүртгэн

Æèëèéí òàéëàí 2011 14

Төв Банкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцийн үлдэгдэл. Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй

байлгах нөөцийн үлдэгдлийг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэх бөгөөд Банкны өдөр тутмын үйл ажиллагааг

санхүүжүүлэхэд ашиглах боломжгүй, зайлшгүй байлгах нөөцийн хүүгүй хадгаламж тул үүнийг мөнгөн гүйлгээний

тайлан дахь мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгөд оруулахгүй.

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө. Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгийг Банк харилцагч банк руу

арилжааны бус зорилгоор мөнгө шилжүүлснээр хөрөнгийн зах зээл дээр бүртгэгдээгүй, дериватив бус, тодорхой

буюу тодорхойлох боломжтой хугацаанд эргүүлэн төлөгдөх авлага үүсэх үед хүлээн зөвшөөрнө. Бусад банкуудад

байршуулсан хөрөнгийг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Урт болон богино хугацаат хөрөнгө оруулалт. Урт болон богино хугацаат хөрөнгө оруулалт нь Засгийн Газрын

бонд болон Монголбанкнаас гаргасан үнэт цаас бөгөөд Банк санхүүгийн хэргэсэл гаргагчаас хөрөнгийн зах зээл

дээр бүртгэгдээгүй, дериватив бус, тодорхой буюу тодорхойлох боломжтой хугацаанд эргүүлэн төлөгдөх авлагыг

худалдан авах буюу үүсгэх зорилгоор мөнгө шилжүүлсэн үед, мөн уг авлагаа арилжих зорилгогүй тохиолдолд

хүлээн зөвшөөрнөв Засгийн Газрын бонд болон Монголбанкны үнэт цаасыг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа. Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааг Банк харилцагчдаасаа

хөрөнгийн зах зээл дээр бүртгэгдээгүй, дериватив бус, тодорхой буюу тодорхойлох боломжтой хугацаанд эргүүлэн

төлөгдөх авлагыг худалдан авах буюу үүсгэх зорилгоор мөнгө шилжүүлсэн үед, мөн уг авлагаа арилжих зорилгогүй

тохиолдолд хүлээн зөвшөөрнө. Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааг хорогдуулсан өртгөөр бүртгэнэ.

Худалдах эргэн худалдан авах хэлцлүүд ба үнэт цаасны зээлжилт. Худалдах эргүүлэн худалдан авах хэлцэл

(“репо хэлцэл”) нь зээлдэгчийн эргэн төлөлтийг үр дүнтэйгээр хангах бөгөөд ийм хэлцлүүдийг баталгаа бүхий

санхүүгийн гүйлгээ гэж үздэг. Репо хэлцлээр худалдсан үнэт цаасыг бүртгэлээс хасдаггүй. Үнэт цаасуудын санхүүгийн

байдлын тайлан дах ангилалыг ерөнхийдөө өөрчилдөггүй боловч үнэт цаасаа шилжүүлж буй тал гэрээний дагуу

эсвэл тогтсон хэвшлийн дагуу үнэт цаасуудыг зарах эсвэл барьцаанд өгөх эрхтэй тохиолдолд үнэт цаасуудыг эргэн

худалдан авах авлага гэж ангилна. Холбогдох өглөгийг санхүүгийн байдлын тайланд “репо хэлцлүүд” гэж тусад нь

толилуулдаг бөгөөд дансны дүнг хорогдуулсан өртгөөр тусгадаг.

Эргүүлэн худалдах хэлцлийн дагуу худалдан авсан үнэт цаас (“урвуу репо хэлцэл”) нь зээлдэгчээс банкинд эргэн

төлөлтийг үр дүнтэйгээр хангах бөгөөд бусад банкнаас авах авлага буюу харилцагчдаас авах зээл ба урьдчилгааны

аль тохиромжтойгоор нь бүртгэнэ. Худалдах болон дахин худалдан авах үнийн зөрүүгээр хүүгийн орлого хүлээн

зөвшөөрөх ба репо хэлцлийн хугацааны турш үр ашигт хүүний аргаар хуримтлуулна.

Хорогдуулсан өртгөөр хүлээн зөвшөөрөх санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралт. Санхүүгийн хөрөнгийг

анх бүртгэснээс хойш тохиосон нэг буюу олон үйл явдлын (“гарз учруулсан үйл явдлууд”) үр дүнд үүссэн бөгөөд

санхүүгийн дан ганц эсвэл бүлэг хөрөнгөөс ирээдүйд хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын хэмжээ болон цаг хугацаанд

нөлөө үзүүлэх үнэ цэнийн алдагдлыг тухайн нөлөөг баталгаатай тооцох боломжтой тохиолдолд тайлант жилийн

орлого, зарлагад бүртгэнэ.

Хэрэв Банк нь дан ганцаар үнэлсэн санхүүгийн хөрөнгийн хувьд үнэ цэнэ буурсаныг илэрхийлэх бодит нотолгоо

байхгүй гэж тодорхойлсон бол тухайн санхүүгийн хөрөнгийг ижил төрлийн зээлийн эрсдэлийн шинж чанартай

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 15

санхүүгийн хөрөнгийн бүлэгт багтаан уг бүлгийн үнэ цэнийн бууралтыг хамтатган үнэлдэг. Банкны санхүүгийн

хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсан эсэхийг тодорхойлохдоо авч үздэг үндсэн хүчин зүйлс нь тэдгээрийн хугацаа хэтрэлтийн

байдал, мөн аливаа холбогдох барьцаа хөрөнгийг борлуулах бололцоо юм.

Үнэ цэнийн алдагдал үүссэн эсэхийг илэрхийлэх бодит нотолгоог тодорхойлоход дараах бусад үндсэн шалгууруудыг

мөн авч үздэг:

- хуваарьт төлбөрүүдийн аль нэг нь хугацаа хэтэрсэн бөгөөд хугацаа хэтрэлт нь төлбөр тооцооны системээс

үүссэн сааталтай хамааралгүй;

- зээлдэгч санхүүгийн мэдэгдэхүйц хүндрэлд орсон нь Банкны олж авсан санхүүгийн мэдээллээр баталгаажсан;

- зээлдэгч дампуурлаа зарлах буюу санхүүгийн бүтцийн өөрчлөлт хийхээр төлөвлөж байгаа;

- улсын буюу орон нутгийн эдийн засгийн нөхцөл байдал зээлдэгчид нөлөөлөхүйцээр өөрчлөгдсөнөөс

түүний төлбөр төлөлтийн байдал муудсан; эсвэл

- зах зээлийн нөхцөл байдал муудсанаас барьцаа хөрөнгийн үнэ цэнэ мэдэгдэхүйц хэмжээгээр буурсан.

Үнэ цэнийн бууралтыг хамтатган үнэлэх зорилгоор санхүүгийн хөрөнгүүдийг зээлийн эрсдэлийн шинж чанараар

нь ижилсүүлэн бүлгүүдэд хуваарилдаг. Тэдгээр шинж чанарууд нь өглөгтэй талууд бүх өр төлбөрөө гэрээний

нөхцлийн дагуу эргэн төлөх чадварыг илэрхийлдэг тул тухайн бүлгийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг тооцоолоход ач

холбогдолтой юм. Бүлэг санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтыг хамтатган үнэлж буй тохиолдолд тэдгээрийн

ирээдүйн мөнгөн урсгалыг гэрээгээр заасан мөнгөн урсгал, мөн өмнөх үеийн хугацаа хэтрэлт болон төлбөр нөхөн

төлөгдсөн түүхийн талаарх удирдлагын туршлага дээр үндэслэн тооцоолдог. Өнөө үеийн мэдээллийн үндсэн дээр

өмнөх үеийн туршлагаа баяжуулж өмнөх үед нөлөө үзүүлээгүй шинэ нөхцөл байдлын нөлөөг оруулж өнөө үед

арилсан өмнөх үеийн нөхцөл байдлын нөлөөг арилгадаг.

Хэрэв хорогдуулсан өртгөөр бүртгэгддэг санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсан бөгөөд түүний нөхцлийг өөрчлөн

тохиролцсон эсвэл нөхцлүүдийг зээлдэгч эсвэл үнэт цаас гаргагчийн санхүүгийн байдал муудсанаас өөрчилсөн

тохиолдолд үнэ цэнийн бууралтыг нөхцөл өөрчлөгдөхийн өмнөх үр ашигт хүүг ашиглан тооцно.

Үнэ цэнийн алдагдлыг үргэлж нөөцийн сангийн дансанд бүртгэж хөрөнгийн дансны үнийг хүлээгдэж буй мөнгөн

урсгалын (зээлийн хэрэгжээгүй ирээдүйн алдагдлыг оруулаагүй дүнгээр) анхны үр ашигт хүүгээр тооцсон өнөөгийн

үнэ цэнэ хүртэл бууруулж бүртгэнэ. Барьцаат хөрөнгөөр баталгаажсан санхүүгийн хөрөнгийн ирээдүйд хүлээгдэж

буй мөнгөн урсгалын өнөөгийн өртгийг барьцаа хөрөнгийг хураан авах нь магадлалтай эсэхээс үл хамааран

түүнийг хураан авч борлуулснаас олох орлого болон зардлын зөрүүн дээр үндэслэн тооцно.

Хэрэв үнэ цэнийн алдагдал дараах үеүдэд буурсан бөгөөд уг бууралтыг хүлээн зөвшөөрснөөс хойш тохиосон

бодит үйл явдалтай холбох боломжтой бол өмнө нь хүлээн зөвшөөрсөн үнэ цэнийн алдагдлыг үнэ цэнэ бууралтын

сангийн дансанд залруулан бичих замаар тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэнэ.

Эргэн төлөгдөх боломжгүй болсон хөрөнгийг хасагдуулахдаа хөрөнгийг нөхөн төлүүлэхэд шаардлагатай бүхий л

арга хэмжээг авсан бөгөөд алдагдлын хэмжээ тодорхой болсон үед холбогдох алдагдлын сангийн дансанд бүртгэн

Æèëèéí òàéëàí 2011 16

хасагдуулна. Өмнө нь хасагдуулсан хөрөнгийн дүн дараа нь нөхөн төлөгдсөн тохиолдолд нөхөн төлөгдсөн дүнг

тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэж алдагдлын сангийн дансыг бууруулна.

Банк нь СТОУС-ын дагуу үнэ цэнийн бууралтын үнэлгээг улирал бүр хийдэг. Зээлийн үнэ цэнийн бууралтад дараах

зүйлсийг голчлон авч үзнэ; зээлийн үндсэн төлбөр болон хүүний төлөлт 90-с дээш хогооор хэтэрсэн, зээлдэгч

талын мөнгөн урсгалд гарсан мэдэгдэхүйуц хүндрэл, зээлийн чанарын үнэлгээний бууралт эсвэл анхны гэрээний

үндсэн нөхцлүүдийн зөрчил Үнэ цэнийн бууралтын санг дангаар нь (тусгайлсан) эсвэл хамтатган үнэлж болно.

Тусгайлсан үнэлгээнд дангаараа том хэмжээний өртөлт болон үнэ цэнийн бууралтын үзүүлэлт бүхий өртөлтийг

авч үзнэ. Үнэ цэнэ бууралтын хамтын үнэлгээнд дангаараа том биш өртөлт болон үнэ цэнэ бууралтын бодит

нотолгоогүй дангаараа том өртөлтийг авч үзнэ.

Банк нь дангаараа том зээл болон урьдчилгаа бүрт тусгайлан сан байгуулна. Үнэ цэнийн бууралтын сангийн

хэмжээг тодорхойлоход зээлдэгчийн бизнес төлөвлөгөөний тогтвортой байдал, санхүүгийн хүндрэл гарахад үйл

ажиллагаагаа сайжруулах чадвар, дампуурсан тохиолдолд төлөвлөснөө хүлээн авах болон ногдол ашгийн төлбөр,

гаднаас авах санхүүгийн дэмжлэгийн боломж, барьцаа хөрөнгийн борлуулах үнэ болон мөнгөн урсгалын хүлээгдэж

буй цаг хугацаа гэх мэтийг авч үзнэ. Үнэ цэнийн бууралтын алдагдлыг төлөвлөөгүй нөхцөл байдлын улмаас илүү

нарийн авч үзэхээс гадна тайлант хугацаа бүрээр үнэлнэ.

Дангаараа том биш зээлүүд болон дангаараа том боловч дангаараа үнэ цэнэ буурсан гэх бодит нотолгоо гараагүй

зээл болон урьдчилгаанд хамтатган сан байгуулна. Удирдлагын зүгээс тусад нь үнэлж үздэг багц бүрийн санг

тайлант хугацаа бүрээр үнэлнэ. Дангаараа үнэлэхэд үнэ цэнэ бууралтын бодит нотолгоо илрээгүй боловч багцад

нь гарсан үнэ цэнийн бууралтыг багцын үнэ цэнийн бууралтаар тооцно. Үнэ цэнийн бууралтын алдагдалд дараах

зүйлсийг авч үзнэ: багцад гарч байсан түүхэн алдагдал, эдийн засгийн өнөөгийн байдал, алдагдал тохиох болон

үнэ цэнийн бууралтыг нь тусгайлан авч үзэх шаардлагатай хэмээн үзэх хүртэлх хугацааны хожимдол болон үнэ

цэнийн бууралтад орсны дараах эргэн төлөлт гэх зэрэг.

Нөхцөл өөрчлөгдсөн зээлүүд. Банк барьцаа хөрөнгийг хураан авахаасаа илүү аль болох зээлийн нөхцлийг

өөрчлөх арга замыг хайдаг. Энэ нь төлбөр хийх хугацааг сунгах, шинэ зээлийн нөхцөл тохиролцох зэрэг замаар

хийгддэг. Нөхцлүүдийг дахин хэлэлцэн тохиролцсоны дараа тухайн зээлийг хугацаа хэтэрсэнд ангилдаггүй.

Удирдлага нөхцөл өөрчлөгдсөн зээлүүдийг үргэлж эргэн шалгаж, бүх шалгуурууд биелэгдсэн эсэх, ирээдүйд орж

ирэх төлбөрүүд төлөгдөх магадлалтай эсэхийг авч үздэг. Эдгээр зээлүүдийг мөн цаашид ч тэдгээрийн анхны үр

ашигт хүүг ашиглан дан ганцаар нь эсвэл хамтатгасан үнэлгээгээр нь үнэ цэнийн бууралтын хувьд шинжилдэг.

Зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүргүүд. Банк аккредитив болон санхүүгийн баталгаа зэрэг зээлтэй холбоотой

үүрэг хүлээх хэлцэлд оролцдог. Санхүүгийн баталгаа нь гуравдагч этгээдэд хүлээсэн үүргээ харилцагч биелүүлж

чадаагүй тохиолдолд Банк харилцагчийн өмнөөс төлбөр гүйцэтгэхээр буцалтгүй нөхцлөөр олгосон баталгаа бөгөөд

зээлтэй адил зээлийн эрсдэл агуулдаг. Санхүүгийн баталгаа болон зээл олгох үүрэг нь анх бодит үнэ цэнээрээ

хүлээн зөвшөөрөгддөг бөгөөд энэ үнэ цэнэ нь хэвийн үед хүлээн авсан хураамжийн дүнгээр нотлогддог. Уг дүнг

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 16

хасагдуулна. Өмнө нь хасагдуулсан хөрөнгийн дүн дараа нь нөхөн төлөгдсөн тохиолдолд нөхөн төлөгдсөн дүнг

тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэж алдагдлын сангийн дансыг бууруулна.

Банк нь СТОУС-ын дагуу үнэ цэнийн бууралтын үнэлгээг улирал бүр хийдэг. Зээлийн үнэ цэнийн бууралтад дараах

зүйлсийг голчлон авч үзнэ; зээлийн үндсэн төлбөр болон хүүний төлөлт 90-с дээш хогооор хэтэрсэн, зээлдэгч

талын мөнгөн урсгалд гарсан мэдэгдэхүйуц хүндрэл, зээлийн чанарын үнэлгээний бууралт эсвэл анхны гэрээний

үндсэн нөхцлүүдийн зөрчил Үнэ цэнийн бууралтын санг дангаар нь (тусгайлсан) эсвэл хамтатган үнэлж болно.

Тусгайлсан үнэлгээнд дангаараа том хэмжээний өртөлт болон үнэ цэнийн бууралтын үзүүлэлт бүхий өртөлтийг

авч үзнэ. Үнэ цэнэ бууралтын хамтын үнэлгээнд дангаараа том биш өртөлт болон үнэ цэнэ бууралтын бодит

нотолгоогүй дангаараа том өртөлтийг авч үзнэ.

Банк нь дангаараа том зээл болон урьдчилгаа бүрт тусгайлан сан байгуулна. Үнэ цэнийн бууралтын сангийн

хэмжээг тодорхойлоход зээлдэгчийн бизнес төлөвлөгөөний тогтвортой байдал, санхүүгийн хүндрэл гарахад үйл

ажиллагаагаа сайжруулах чадвар, дампуурсан тохиолдолд төлөвлөснөө хүлээн авах болон ногдол ашгийн төлбөр,

гаднаас авах санхүүгийн дэмжлэгийн боломж, барьцаа хөрөнгийн борлуулах үнэ болон мөнгөн урсгалын хүлээгдэж

буй цаг хугацаа гэх мэтийг авч үзнэ. Үнэ цэнийн бууралтын алдагдлыг төлөвлөөгүй нөхцөл байдлын улмаас илүү

нарийн авч үзэхээс гадна тайлант хугацаа бүрээр үнэлнэ.

Дангаараа том биш зээлүүд болон дангаараа том боловч дангаараа үнэ цэнэ буурсан гэх бодит нотолгоо гараагүй

зээл болон урьдчилгаанд хамтатган сан байгуулна. Удирдлагын зүгээс тусад нь үнэлж үздэг багц бүрийн санг

тайлант хугацаа бүрээр үнэлнэ. Дангаараа үнэлэхэд үнэ цэнэ бууралтын бодит нотолгоо илрээгүй боловч багцад

нь гарсан үнэ цэнийн бууралтыг багцын үнэ цэнийн бууралтаар тооцно. Үнэ цэнийн бууралтын алдагдалд дараах

зүйлсийг авч үзнэ: багцад гарч байсан түүхэн алдагдал, эдийн засгийн өнөөгийн байдал, алдагдал тохиох болон

үнэ цэнийн бууралтыг нь тусгайлан авч үзэх шаардлагатай хэмээн үзэх хүртэлх хугацааны хожимдол болон үнэ

цэнийн бууралтад орсны дараах эргэн төлөлт гэх зэрэг.

Нөхцөл өөрчлөгдсөн зээлүүд. Банк барьцаа хөрөнгийг хураан авахаасаа илүү аль болох зээлийн нөхцлийг

өөрчлөх арга замыг хайдаг. Энэ нь төлбөр хийх хугацааг сунгах, шинэ зээлийн нөхцөл тохиролцох зэрэг замаар

хийгддэг. Нөхцлүүдийг дахин хэлэлцэн тохиролцсоны дараа тухайн зээлийг хугацаа хэтэрсэнд ангилдаггүй.

Удирдлага нөхцөл өөрчлөгдсөн зээлүүдийг үргэлж эргэн шалгаж, бүх шалгуурууд биелэгдсэн эсэх, ирээдүйд орж

ирэх төлбөрүүд төлөгдөх магадлалтай эсэхийг авч үздэг. Эдгээр зээлүүдийг мөн цаашид ч тэдгээрийн анхны үр

ашигт хүүг ашиглан дан ганцаар нь эсвэл хамтатгасан үнэлгээгээр нь үнэ цэнийн бууралтын хувьд шинжилдэг.

Зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүргүүд. Банк аккредитив болон санхүүгийн баталгаа зэрэг зээлтэй холбоотой

үүрэг хүлээх хэлцэлд оролцдог. Санхүүгийн баталгаа нь гуравдагч этгээдэд хүлээсэн үүргээ харилцагч биелүүлж

чадаагүй тохиолдолд Банк харилцагчийн өмнөөс төлбөр гүйцэтгэхээр буцалтгүй нөхцлөөр олгосон баталгаа бөгөөд

зээлтэй адил зээлийн эрсдэл агуулдаг. Санхүүгийн баталгаа болон зээл олгох үүрэг нь анх бодит үнэ цэнээрээ

хүлээн зөвшөөрөгддөг бөгөөд энэ үнэ цэнэ нь хэвийн үед хүлээн авсан хураамжийн дүнгээр нотлогддог. Уг дүнг

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 17

хүлээсэн үүргийн хүчинтэй байх хугацааны туршид шулуун шугамын аргаар хорогдуулан бүртгэдэг. Энэ арга нь

Банк зээл олгох үүрэг хүлээж уг үүргийнхээ дагуу тодорхой зээлийн хэлцэлд оролцох нь магадлалтай бөгөөд уг

зээлээ олгосны дараа богино хугацаанд бусдад шилжүүлэх төлөвлөгөөгүй тохиолдолд үйлчлэхгүй. Энэ тохиолдолд

зээлийн үүргийн хураамжийг хойшлуулж олгосон зээлийн анхны хүлээн зөвшөөрөх дүнд оруулан тооцно.Тайлант

үе бүрийн эцэст үүргүүдийг (i) анх хүлээн зөвшөөрсөн тухайн өдрөөрх хорогдуулаагүй дүнгийн үлдэгдэл, (ii)

үүргийг тухайн өдөр барагдуулахад шаардагдах зардлын хамгийн баталгаатайгаар тооцоолсон дүнгийн аль

ихээр бүртгэнэ. Хураамжуудыг үүргийн үлдэгдэл дүнтэй холбоотойгоор тогтмол давтамжтай тооцдог тохиолдолд

тэдгээрийг үүргийн үйлчлэх хугацааны туршид пропорциональ хэмжээгээр орлогод хүлээн зөвшөөрдөг.

Дериватив санхүүгийн хэрэглүүр. Дериватив санхүүгийн хэрэглүүрт гадаад валютын форвард хэлцлийг голдуу

оруулна. Бүх дериватив санхүүгийн хэрэглүүрүүд бодит үнэ цэнэ нь эерэг бол хөрөнгөөр, сөрөг тохиолдолд өр

төлбөрөөр бүртгэнэ. Бодит үнийн өөрчлөлтийг тухайн жилийн орлого, зардалд тусгадаг (Деривативын ашгаас

алдагдлыг хассан дүнгээр). Банк хеджийн нягтлан бодох бүртгэл хөтөлдөггүй.

Үйл ажиллагааны түрээс. Банк нь түрээсийн гэрээнд түрээслэгчээр оролцож, өмчлөлийн ихэнхи эрсдэл болон

урамшуулал нь түрээслүүлэгчээс Банкинд шилжин ирээгүй тохиолдолд түрээсийн нийт төлбөрийг түрээсийн

хугацааны туршид шулуун шугамын аргыг ашиглан хуваарилж тухайн тайлант жилүүдийн орлого, зарлагад

(түрээсийн зардлаар) бүртгэнэ.

Хэрэв хөрөнгийг үйл ажиллагааны түрээсээр түрээслүүлсэн тохиолдолд түрээсийн авлагыг түрээсийн хугацааны

туршид шулуун шугамын аргаар хуваарилан түрээсийн орлогоор бүртгэнэ.

Байшин барилга болон үндсэн хөрөнгө. Барилгыг доор дурьдсанчлан дахин үнэлэгдсэн өртгөөс хуримтлагдсан

элэгдлийг, мөн шаардлагатай бол үнэ цэнэ бууралтын зардлыг хассан дүнгээр тусгадаг.

Банкны эзэмшиж буй барилгыг анх өртгөөр нь бүртгэнэ. Үл хөдлөх хөрөнгийн дансны үнэ нь бодит үнээс

материаллаг зөрүүтэй эсэхийг тайлант хугацаа бүрийн эцэст дахин үнэлнэ. Дахин үнэлгээнээс нэмэгдсэн дансны

үнээр бусад дэлгэрэнгүй орлогыг кредитлэж, өөрийн хөрөнгийн дахин үнэлгээний нэмэгдлийг нэмэгдүүлнэ. Ижил

хөрөнгийн өмнө үүссэн нэмэгдлийг хааж буй дахин үнэлгээний бууралтыг бусад дэлгэрэнгүй орлогод хүлээн

зөвшөөрч, өөрийн хөрөнгөд өмнө хүлээн зөвшөөрсөн дахин үнэлгээний нэмэгдлийг бууруулна; Бусад бүх

бууралтыг тухайн жилийн орлого зарлагад хүлээн зөвшөөрнө. Хөрөнгийг данснаас хасахад гарсан нэмэгдэл буюу

хөрөнгийг Банк ашиглаж буй тохиолдолд өөрийн хөрөнгөд орсон барилга тоног төхөөрөмжийн дахин үнэлгээний

нөөцийг хуримтлагдсан алдагдал буюу хуримтлагдсан ашиг руу шууд хаана; сүүлийн тохиолдолд бодит зөрүүгийн

хэрэгжсэн өсөлт нь хөрөнгийн дахин үнэлсэн дансны үнээс бодсон элэгдэл болон хөрөнгийн анхны өртгөөс бодсон

элэгдлийн зөрүүтэй тэнцэнэ.

Банкны эзэмшиж буй тоног төхөөрөмжийг үнэ цэнэ бууралтын алдагдал болон элэгдлийг хассан дүнгээр бүртгэнэ.

Томоохон засварын өртгийг гарсан даруйд нь зарлагадна Барилгын сольсон томоохон болон бүрэлдэхүүн хэсгийг

капиталжуулж, сольсон хэсгийг ашиглалтаас хасна.

Æèëèéí òàéëàí 2011 18

Үндсэн хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсан шинж тэмдэг илэрсэн эсэхийг удирдлага тайлант үе бүрийн эцэст үнэлдэг. Тийм

шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд удирдлага хөрөнгийн бодит үнэ цэнээс борлуулах өртгийг хассан дүн болон

түүний ашиглалтын үнэ цэнийн аль ихээр нь нөхөн сэргээгдэх өртгийг тооцож, дансны үнийг нөхөн сэргээгдэх

өртөг хүртэл бууруулан гарзыг тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэдэг. Хөрөнгийн ашиглалтын үнэ цэнэ, бодит

үнэ цэнэ эсвэл борлуулах зардлын тооцоололд өөрчлөлт орсон бол өмнөх жилүүдэд хүлээн зөвшөөрсөн үнэ цэнийн

бууралтын гарзыг шаардлагатай бол залруулан бүртгэнэ.

Борлуулсны олз, гарзыг тодорхойлохдоо борлуулалтаас олсон орлогыг бүртгэлийн дүнтэй харьцуулж тооцох

бөгөөд олз, гарзыг тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэнэ (үйл ажиллагааны бусад орлого, зардал хэсэгт).

Элэгдэл. Дуусаагүй барилгыг элэгдүүлдэггүй. Үндсэн хөрөнгийн бусад зүйлүүдийн элэгдлийг тэдгээрийн өртгийг

доорх хүлээгдэж буй ашиглах хугацааны туршид шулуун шугамын аргыг ашиглан үлдэгдэл өртөг хүртэл нь

бууруулан хуваарилж тооцно:

Ашиглах хугацаа, жилээр

Байгууламж 40 жил

Тавилга, оффисын тоног төхөөрөмж ба тээврийн хэрэгсэл 10 жил

Компьютер ба техникийн тоног төхөөрөмж 3-5 жил

Ашиглагдах хугацааных нь эцэст орсон байхаар хүлээгдэж буй нөхцөл байдалтайгаар хөрөнгийг Банк өнөө үед

борлуулснаас олох боломжтой үнээс борлуулалтын зардлыг хассан дүнгээр үлдэгдэл өртгийг тооцдог. Хөрөнгийн

үлдэгдэл өртөг, ашиглагдах хугацааг тайлант үе бүрийн эцэст дахин үнэлж шаардлагатай гэж үзвэл тохируулга

хийнэ.

Биет бус хөрөнгө. Гүүдвилээс бусад биет бус хөрөнгө нь ашиглах тодорхой хугацаатай бөгөөд үндсэндээ

капиталжуулсан компьютерийн программ хангамжийн лицензүүд юм. Худалдан авсан компьютерийн программ

хангамжийн лицензүүдийг тэдгээрийг худалдан авч ашиглахад бэлэн болгоход гарсан зардлын үндсэн дээр

бүртгэдэг.

Биет бус хөрөнгүүдийг тэдгээрийн ашиглагдах хугацааны туршид шулуун шугамын аргаар хорогдуулна:

Ашиглах хугацаа, жилээр

Компьютерийн программ хангамж (банкны үндсэн программ) 3-5 жил

Хэрэв үнэ цэнэ нь буурсан бол биет бус хөрөнгийн дансны үнийг хөрөнгийн ашиглалтын өртөг болон түүний бодит

үнэ цэнээс борлуулах зардлыг хассан дүнгийн аль их дүн хүртэл бууруулна.

Бусад банкнаас байршуулсан хөрөнгө. Бусад банкнаас байршуулсан хөрөнгийг харилцагч банк Банк руу мөнгө

буюу бусад төрлийн хөрөнгө шилжүүлсэн үед хүлээн зөвшөөрнө. Дериватив бус өр төлбөрийг хорогдуулсан

өртгөөр бүртгэдэг. Хэрэв Банк өөрийн гаргасан өрийн хэрэгслийг эргүүлэн худалдаж авах тохиолдолд холбогдох

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 18

Үндсэн хөрөнгийн үнэ цэнэ буурсан шинж тэмдэг илэрсэн эсэхийг удирдлага тайлант үе бүрийн эцэст үнэлдэг. Тийм

шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд удирдлага хөрөнгийн бодит үнэ цэнээс борлуулах өртгийг хассан дүн болон

түүний ашиглалтын үнэ цэнийн аль ихээр нь нөхөн сэргээгдэх өртгийг тооцож, дансны үнийг нөхөн сэргээгдэх

өртөг хүртэл бууруулан гарзыг тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэдэг. Хөрөнгийн ашиглалтын үнэ цэнэ, бодит

үнэ цэнэ эсвэл борлуулах зардлын тооцоололд өөрчлөлт орсон бол өмнөх жилүүдэд хүлээн зөвшөөрсөн үнэ цэнийн

бууралтын гарзыг шаардлагатай бол залруулан бүртгэнэ.

Борлуулсны олз, гарзыг тодорхойлохдоо борлуулалтаас олсон орлогыг бүртгэлийн дүнтэй харьцуулж тооцох

бөгөөд олз, гарзыг тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэнэ (үйл ажиллагааны бусад орлого, зардал хэсэгт).

Элэгдэл. Дуусаагүй барилгыг элэгдүүлдэггүй. Үндсэн хөрөнгийн бусад зүйлүүдийн элэгдлийг тэдгээрийн өртгийг

доорх хүлээгдэж буй ашиглах хугацааны туршид шулуун шугамын аргыг ашиглан үлдэгдэл өртөг хүртэл нь

бууруулан хуваарилж тооцно:

Ашиглах хугацаа, жилээр

Байгууламж 40 жил

Тавилга, оффисын тоног төхөөрөмж ба тээврийн хэрэгсэл 10 жил

Компьютер ба техникийн тоног төхөөрөмж 3-5 жил

Ашиглагдах хугацааных нь эцэст орсон байхаар хүлээгдэж буй нөхцөл байдалтайгаар хөрөнгийг Банк өнөө үед

борлуулснаас олох боломжтой үнээс борлуулалтын зардлыг хассан дүнгээр үлдэгдэл өртгийг тооцдог. Хөрөнгийн

үлдэгдэл өртөг, ашиглагдах хугацааг тайлант үе бүрийн эцэст дахин үнэлж шаардлагатай гэж үзвэл тохируулга

хийнэ.

Биет бус хөрөнгө. Гүүдвилээс бусад биет бус хөрөнгө нь ашиглах тодорхой хугацаатай бөгөөд үндсэндээ

капиталжуулсан компьютерийн программ хангамжийн лицензүүд юм. Худалдан авсан компьютерийн программ

хангамжийн лицензүүдийг тэдгээрийг худалдан авч ашиглахад бэлэн болгоход гарсан зардлын үндсэн дээр

бүртгэдэг.

Биет бус хөрөнгүүдийг тэдгээрийн ашиглагдах хугацааны туршид шулуун шугамын аргаар хорогдуулна:

Ашиглах хугацаа, жилээр

Компьютерийн программ хангамж (банкны үндсэн программ) 3-5 жил

Хэрэв үнэ цэнэ нь буурсан бол биет бус хөрөнгийн дансны үнийг хөрөнгийн ашиглалтын өртөг болон түүний бодит

үнэ цэнээс борлуулах зардлыг хассан дүнгийн аль их дүн хүртэл бууруулна.

Бусад банкнаас байршуулсан хөрөнгө. Бусад банкнаас байршуулсан хөрөнгийг харилцагч банк Банк руу мөнгө

буюу бусад төрлийн хөрөнгө шилжүүлсэн үед хүлээн зөвшөөрнө. Дериватив бус өр төлбөрийг хорогдуулсан

өртгөөр бүртгэдэг. Хэрэв Банк өөрийн гаргасан өрийн хэрэгслийг эргүүлэн худалдаж авах тохиолдолд холбогдох

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 19

өр төлбөрийг санхүүгийн байдлын тайлангаас хасч дансны үнэ болон тухайн өрийг худалдан авахад төлсөн

төлбөрийн дүнгийн зөрүүг өрийг хасагдуулахад үүссэн олз эсвэл гарзад оруулан бүртгэнэ.

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж. Харилцагчдын харилцах, хадгаламжууд нь хувь хүмүүс, улсын болон

хувийн эзэмшлийн аж ахуйн нэгж, байгууллагад төлөх дериватив бус өр төлбөр бөгөөд хорогдуулсан өртгөөр

бүртгэгддэг.

Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр. Зээлжин авсан бусад эх үүсвэрт олон улсын санхүүгийн байгууллагууд, Монгол

Улсын Засгийн Газар, төрийн байгууллагуудаас авсан зээл болон гаргасан өрийн бичгүүд багтана. Эдгээр санхүүгийн

өр төлбөрүүдийг үр ашигт хүүгийн аргаар хорогдуулсан өртгөөр бүртгэдэг.

Хоёрдогч өглөг. Хоёрдогч өглөгийг үр ашигт хүүгийн аргаар хорогдуулсан өртгөөр бүртгэдэг

Хугацаа дуусахийн эцэст өр төлбөр нь Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөх бөгөөд хөрвүүлэх үед үнийг талууд

харилцан тохиролцоно. Ийнхүү энгийн хувьцаанд хөрвүүлэхийн тулд Банкны хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны

хоёроор хүлээн зөвшөөрүүлнэ.

Орлогын албан татвар. Орлогын албан татварыг тайлант үеийн эцэст бүхэлдээ буюу үндсэндээ батлагдсан хууль

тогтоомжийн дагуу санхүүгийн тайлангуудад хүлээн зөвшөөрнө. Орлогын албан татварын зардал нь тухайн жилийн

болон хойшлогдсон татвараас бүрдэх бөгөөд уг зардлуудтай холбоотой ажил гүйлгээ нь тухайн буюу өөр тайлант

хугацаанд бусад дэлгэрэнгүй орлогод эсвэл шууд өмчид бүртгэгдсэнээс бусад тохиолдолд тухайн жилийн орлого,

зарлагад хүлээн зөвшөөрөгдөнө.

Тайлант хугацааны татвар нь тухайн болон өмнөх хугацаанд үүссэн татвар ногдуулах ашиг, алдагдалтай холбоотой

татварын байгууллагад төлөх эсвэл түүнээс нөхөн авах дүн болно. Санхүүгийн тайланг холбогдох татварын албанд

тушаахаас өмнө баталж амжаагүй тохиолдолд татвар ногдуулах ашиг, алдагдлыг урьдчила тооцно. Орлогын албан

татвараас бусад татваруудыг үйл ажиллагааны зардалд бүртгэдэг.

Хойшлогдсон татварыг өглөгийн аргыг ашиглан дараа тайлант хугацаанд шилжүүлэн тооцох татварын алдагдал дээр

мөн санхүүгийн тайлангийн өдрийн байдлаарх хөрөнгө, өр төлбөрийн татварын суурь болон санхүүгийн тайлан

дахь бүртгэлийн дүнгийн хооронд үүсэх түр зөрүүн дээр үндэслэж тооцдог. Хойшлогдсон татвар нь бизнесийн

нэгдлээс өөр гүйлгээний явцад анх хүлээн зөвшөөрсөн бөгөөд тухайн үедээ бүртгэлийн ашиг болон татвар ногдох

ашигт нөлөө үзүүлэхгүй хөрөнгө, өр төлбөрөөс үүсэх түр зөрүүнүүдэд хүлээн зөвшөөрдөггүй. Хойшлогдсон татварыг

хөрөнгө ашиглагдах эсвэл өглөг төлөгдөх тайлант хугацаанд ашиглагдах, санхүүгийн тайлангийн өдрийн байдлаар

батлагдсан буюу үндсэндээ батлагдсан байгаа хууль тогтоомжоор тогтоосон татварын хувь хэмжээгээр эсвэл дараа

тайлант хугацаанд шилжүүлэн ашиглагдах татварын алдагдлаар тооцдог. Банк хойшлогдсон татварын хөрөнгө

болон өглөгийг хооронд нь хааж бүртгэдэг. Хойшлогдсон татварын өглөг нь татвар ногдуулах бүхий л түр зөрүүнд,

хойшлогдсон татварын хөрөнгийг татвараас хасагдах бүхий л түр зөрүүнд, мөн ашиглагдаагүй татварын алдагдал,

татварын хөнгөлөлтөнд тэдгээрийг ирээдүйн татвар ногдуулах ашигт татвараас хасагдах түр зөрүү, ашиглагдаагүй

татварын алдагдал болон хөнгөлөлтийг хасагдуулан ашиглах магадлалтай тохиолдолд хүлээн зөвшөөрдөг.

Æèëèéí òàéëàí 2011 20

Татварын тодорхой бус байр суурь. Банкны татварын тодорхой бус байр суурийг удирдлага тайлант үеүдийн

эцэс бүрт дахин үнэлдэг. Банкны орлогын татварын байр суурийг татварын байгууллага хүлээн зөвшөөрөхгүй

байж болохоос үүдэн нэмэлт татвар ногдуулах нь ногдуулахгүй байхаас илүү магадлалтай гэж удирдлага үзсэн

тохиолдолд өглөг хүлээн зөвшөөрнө. Санхүүгийн тайлангийн өдрийн байдлаар бүхэлдээ буюу үндсэндээ батлагдсан

байсан хууль тогтоомжийн тайлбар, мөн ижил асуудлыг шүүх байгууллагын шийдвэрлэсэн байдал дээр үндэслэн

үнэлгээ хийгддэг. Торгууль, алданги болон орлогын бус татвартай холбоотой өглөгийн хувьд тайлант хугацааны

эцэс дэх өр төлбөрийг барагдуулахад шаардагдах зардлыг удирдлага хамгийн боломжит аргаар тодорхойлсноор

хүлээн зөвшөөрнө. 2011 оны 12-р сарын 31-ний болон 2010 оны 12-р сарын 31-ний байдлуудаар татварын тодорхой

бус байр суурьтай холбоотой зардлын сан байгуулах шаардлагагүй гэж удирдлага үзэж байна.

Өглөг, зардлын сангууд. Өглөг, зардлын сангууд нь төлөгдөх хугацаа буюу хэмжээ нь тодорхой бус санхүүгийн

бус өглөг юм. Банк урьд нь тохиосон үйл явдлын үр дүнд өнөөгийн эрх зүйн эсвэл зохиомол үүрэг хүлээсэн

бөгөөд уг үүргийг биелүүлэхэд эдийн засгийн үнэ цэнэ бүхий эх үүсвэрийг төлөх магадлалтай, мөн уг үүргийн дүнг

баталгаатайгаар тооцоолох боломжтой тохиолдолд зардлын санг хуримтлуулан байгуулна.

Худалдааны болон бусад өглөг. Худалдааны өглөгийг нөгөө тал гэрээнд заасан үүргээ биелүүлсэн үед

хуримтлуулан тооцож хорогдуулсан өртгөөр тусгана.

Орлого, зардлын хүлээн зөвшөөрөлт. Хүүгийн орлого, зардлыг өрийн хэрэгсэл бүрийн хувьд аккруэль суурь

дээр үндэслэн үр ашигт хүүгийн аргаар тооцоолон бүртгэнэ. Энэ аргын дагуу гэрээний талуудын хооронд төлөгдсөн

эсвэл хүлээн авсан бүх хураамж, гүйлгээний зардал болон бүх үнийн нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийг үр ашигт хүүнд

оруулан тооцож, цаг хугацааны хувьд хойшлуулан хүүгийн орлого эсвэл зардалд бүртгэдэг.

Үр ашигт хүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг болох хураамжид санхүүгийн хөрөнгийг худалдан авах эсвэл санхүүгийн

өр төлбөрийг үүсгэхэд шууд холбоотойгоор нэмэгдэн гардаг, жишээлбэл төлбөрийн чадварыг үнэлэх, зээлийн

баталгаа эсвэл барьцааг үнэлэх болон бүртгэх, хэрэглүүрийн нөхцлүүдийг хэлцэх болон холбогдох баримт

бичиг боловсруулах зэрэг гэрээ байгуулахтай холбоотой аливаа хураамжууд орно. Зээлийг зах зээлийн хүүгээр

байгуулахаар үүрэг хүлээсний хураамжийг Банк холбогдох зээлийн гэрээг байгуулах бөгөөд түүний дараа богино

хугацааны дотор тухайн зээлийг худалдахгүй байх магадлалтай тохиолдолд үр ашигт хүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг

болгон тооцно. Зээл олгохоор хүлээсэн үүргийг Банк орлого, зарлагад нөлөөлүүлэн бодит үнэ цэнээр бүртгэдэг

санхүүгийн өр төлбөр гэж ангилдаггүй болно.

Зээл болон бусад өрийн хэрэгслүүд найдваргүй болсон үед тэдгээрийг хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын өнөөгийн

үнэ цэнэ хүртэл бууруулж бүртгэх бөгөөд түүнээс хойш өнөөгийн үнэ цэнийн өсөлтийг тухайн хөрөнгийн үнэ цэнэ

бууралтын гарзыг тооцоход ашигласан үр ашигт хүүгийн үндсэн дээр тооцоолж хүүгийн орлогоор бүртгэдэг.

Бусад бүх шимтгэл, хураамж болон бусад орлого, зардлын зүйлүүдийг ерөнхийдөө аккруэль суурь дээр үндэслэн

тухайн ажил гүйлгээний гүйцэтгэлтэй уялдуулан хүлээн зөвшөөрөх бөгөөд гүйцэтгэлийг нийт тохирсон үйлчилгээнээс

бодитоор үзүүлсэн байгаа үйлчилгээний хувь хэмжээгээр тооцдог.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 21

Хувьцаат капитал, хувьцааны нэмэгдэл. Энгийн хувьцааг эзэмшигчдийн өмч гэж ангилдаг. Шинэ хувьцаа гаргахтай

шууд холбоотой нэмэлт зардлыг хувьцаа борлуулсны татварын дараах орлогоос хасах дүнгээр эзэмшигчдийн

өмчид тусгадаг. Хувьцаа борлуулснаас орж ирсэн орлогын бодит үнэ цэнэ нь хувьцааны нэрлэсэн үнээс илүү

гарсан хэсгийг хувьцааны нэмэгдэл гэж эзэмшигчдийн өмчид тусгадаг.

Ногдол ашиг. Ногдол ашгийг зарласан үед эзэмшигчдийн өмчөөс хасаж өглөгөөр бүртгэнэ. Тайлант үеийн

эцсээс хойш, гэхдээ санхүүгийн тайлангуудыг нийтлэхийг зөвшөөрөхөөс өмнө зарлагдсан ногдол ашгийг тайлант

хугацааны дараах үйл явдлын тодруулгад оруулан толилуулдаг. Хуваарилалтыг хуримтлагдсан ашгаас хийнэ.

Гадаад валютын хөрвүүлэлт. Банкны үйл ажиллагааны валют нь түүний үйл ажиллагаа явуулж буй эдийн засгийн

үндсэн орчны валют юм. Банкны үйл ажиллагааны болон тайлагналын валют нь Монгол Улсын үндэсний мөнгөн

тэмдэгт болох Монгол төгрөг юм.

Мөнгөн хөрөнгө ба өр төлбөрүүдийг тайлант хугацааны эцсийн өдрийн Монгол банкны албан ханшаар хөрвүүлж

бүртгэнэ. Гадаад валютаар хийгдсэн ажил гүйлгээ болон гадаад валютаар бүртгэгдсэн мөнгөн хөрөнгө ба өр

төлбөрүүдийг жилийн эцсийн өдрийн Монголбанкны албан ханш руу хөрвүүлснээс үүсэх ханшийн олз, гарзыг

орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрдөг. Түүхэн өртгөөр бүртгэдэг мөнгөн бус зүйлүүдийг тайлант жилийн хаалтын

ханшаар хөрвүүлж бүртгэхгүй. Хувьцаанд оруулсан хөрөнгө оруулалтыг болон бодит үнэ цэнэ нь гадаад валютаар

хэмжигдэх мөнгөн бус бусад зүйлүүдийг бодит үнэ нь тодорхойлогдсон өдрийн ханшаар хөрвүүлнэ. Бодит үнэ нь

гадаад валютаар хэмжигдэх мөнгөн бус зүйлүүдэд үзүүлэх ханшийн өөрчлөлтийн нөлөөг бодит үнэ цэнийн олз

эсвэл гарзад оруулан хүлээн зөвшөөрнө.

2011 оны 12-р сарын 31-нээрх гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн дансдын үлдэгдлүүдийг хөрвүүлсэн албан ханш 1

ам.дол. = 1,396.37 төг (2010.12.31: 1 ам.дол. = 1,256.47 төг) байв.

Хөрөнгө, өр төлбөрийг хооронд нь хаах. Санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрийг хооронд нь хааж санхүүгийн

байдлын тайланд цэвэр дүнгээр бүртгэх нь хүлээн зөвшөөрсөн дүнгүүдийн хаалт хийх эрх зүйн үндэслэл байгаа

бөгөөд төлбөрийг цэвэр дүнгээр хийх эсвэл хөрөнгийг худалдаж, нэгэн зэрэг өр төлбөрийг барагдуулах төлөвлөгөө

байгаа тохиолдолд л зөвшөөрөгдөнө.

Ажиллагсадын зардал болон холбогдох шимтгэлүүд. Цалин хөлс болон цалинтай холбоотой бусад зардлуудыг

Банкны ажиллагсад холбогдох ажил үйлчилгээ үзүүлсэн жилд хүлээн зөвшөөрдөг. Цалинтай ээлжийн амралт болон

нөхөн олговортой бусад богино хугацаат хуримтлагдах чөлөө авалтыг ажиллагсад ирээдүйд нөхөн олговортой

чөлөө авах эрхийг үүсгэх үйлчилгээг үзүүлсэн үед, нөхөн олговортой богино хугацаат хуримтлагдахгүй чөлөө

авалтыг (жишээ нь, өвчний улмаас чөлөө авалтыг) чөлөө авах үед тус тус хүлээн зөвшөөрдөг.

Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй компаниуд хуулийн дагуу улсын тэтгэврийн, нийгмийн даатгалын

болон эрүүл мэндийн даатгалын сангуудад шимтгэл төлдөг. Эдгээр шимтгэлүүдийг үүссэн үед нь орлого, зарлагад

зардлаар бүртгэдэг. Энд дурьдсан улсын тогтмол шимтгэлтэй сангуудад болон тогтмол шимтгэлтэй хөтөлбөрт

төлдөг төлбөрүүдээс гадна Банк өөр ямар нэгэн тэтгэвэр, тэтгэмжийн төлбөр хийх хууль эрх зүйн буюу зохиомол

үүрэг хүлээгээгүй болно.

Æèëèéí òàéëàí 2011 20

Татварын тодорхой бус байр суурь. Банкны татварын тодорхой бус байр суурийг удирдлага тайлант үеүдийн

эцэс бүрт дахин үнэлдэг. Банкны орлогын татварын байр суурийг татварын байгууллага хүлээн зөвшөөрөхгүй

байж болохоос үүдэн нэмэлт татвар ногдуулах нь ногдуулахгүй байхаас илүү магадлалтай гэж удирдлага үзсэн

тохиолдолд өглөг хүлээн зөвшөөрнө. Санхүүгийн тайлангийн өдрийн байдлаар бүхэлдээ буюу үндсэндээ батлагдсан

байсан хууль тогтоомжийн тайлбар, мөн ижил асуудлыг шүүх байгууллагын шийдвэрлэсэн байдал дээр үндэслэн

үнэлгээ хийгддэг. Торгууль, алданги болон орлогын бус татвартай холбоотой өглөгийн хувьд тайлант хугацааны

эцэс дэх өр төлбөрийг барагдуулахад шаардагдах зардлыг удирдлага хамгийн боломжит аргаар тодорхойлсноор

хүлээн зөвшөөрнө. 2011 оны 12-р сарын 31-ний болон 2010 оны 12-р сарын 31-ний байдлуудаар татварын тодорхой

бус байр суурьтай холбоотой зардлын сан байгуулах шаардлагагүй гэж удирдлага үзэж байна.

Өглөг, зардлын сангууд. Өглөг, зардлын сангууд нь төлөгдөх хугацаа буюу хэмжээ нь тодорхой бус санхүүгийн

бус өглөг юм. Банк урьд нь тохиосон үйл явдлын үр дүнд өнөөгийн эрх зүйн эсвэл зохиомол үүрэг хүлээсэн

бөгөөд уг үүргийг биелүүлэхэд эдийн засгийн үнэ цэнэ бүхий эх үүсвэрийг төлөх магадлалтай, мөн уг үүргийн дүнг

баталгаатайгаар тооцоолох боломжтой тохиолдолд зардлын санг хуримтлуулан байгуулна.

Худалдааны болон бусад өглөг. Худалдааны өглөгийг нөгөө тал гэрээнд заасан үүргээ биелүүлсэн үед

хуримтлуулан тооцож хорогдуулсан өртгөөр тусгана.

Орлого, зардлын хүлээн зөвшөөрөлт. Хүүгийн орлого, зардлыг өрийн хэрэгсэл бүрийн хувьд аккруэль суурь

дээр үндэслэн үр ашигт хүүгийн аргаар тооцоолон бүртгэнэ. Энэ аргын дагуу гэрээний талуудын хооронд төлөгдсөн

эсвэл хүлээн авсан бүх хураамж, гүйлгээний зардал болон бүх үнийн нэмэгдэл буюу хөнгөлөлтийг үр ашигт хүүнд

оруулан тооцож, цаг хугацааны хувьд хойшлуулан хүүгийн орлого эсвэл зардалд бүртгэдэг.

Үр ашигт хүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг болох хураамжид санхүүгийн хөрөнгийг худалдан авах эсвэл санхүүгийн

өр төлбөрийг үүсгэхэд шууд холбоотойгоор нэмэгдэн гардаг, жишээлбэл төлбөрийн чадварыг үнэлэх, зээлийн

баталгаа эсвэл барьцааг үнэлэх болон бүртгэх, хэрэглүүрийн нөхцлүүдийг хэлцэх болон холбогдох баримт

бичиг боловсруулах зэрэг гэрээ байгуулахтай холбоотой аливаа хураамжууд орно. Зээлийг зах зээлийн хүүгээр

байгуулахаар үүрэг хүлээсний хураамжийг Банк холбогдох зээлийн гэрээг байгуулах бөгөөд түүний дараа богино

хугацааны дотор тухайн зээлийг худалдахгүй байх магадлалтай тохиолдолд үр ашигт хүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг

болгон тооцно. Зээл олгохоор хүлээсэн үүргийг Банк орлого, зарлагад нөлөөлүүлэн бодит үнэ цэнээр бүртгэдэг

санхүүгийн өр төлбөр гэж ангилдаггүй болно.

Зээл болон бусад өрийн хэрэгслүүд найдваргүй болсон үед тэдгээрийг хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын өнөөгийн

үнэ цэнэ хүртэл бууруулж бүртгэх бөгөөд түүнээс хойш өнөөгийн үнэ цэнийн өсөлтийг тухайн хөрөнгийн үнэ цэнэ

бууралтын гарзыг тооцоход ашигласан үр ашигт хүүгийн үндсэн дээр тооцоолж хүүгийн орлогоор бүртгэдэг.

Бусад бүх шимтгэл, хураамж болон бусад орлого, зардлын зүйлүүдийг ерөнхийдөө аккруэль суурь дээр үндэслэн

тухайн ажил гүйлгээний гүйцэтгэлтэй уялдуулан хүлээн зөвшөөрөх бөгөөд гүйцэтгэлийг нийт тохирсон үйлчилгээнээс

бодитоор үзүүлсэн байгаа үйлчилгээний хувь хэмжээгээр тооцдог.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 21

Хувьцаат капитал, хувьцааны нэмэгдэл. Энгийн хувьцааг эзэмшигчдийн өмч гэж ангилдаг. Шинэ хувьцаа гаргахтай

шууд холбоотой нэмэлт зардлыг хувьцаа борлуулсны татварын дараах орлогоос хасах дүнгээр эзэмшигчдийн

өмчид тусгадаг. Хувьцаа борлуулснаас орж ирсэн орлогын бодит үнэ цэнэ нь хувьцааны нэрлэсэн үнээс илүү

гарсан хэсгийг хувьцааны нэмэгдэл гэж эзэмшигчдийн өмчид тусгадаг.

Ногдол ашиг. Ногдол ашгийг зарласан үед эзэмшигчдийн өмчөөс хасаж өглөгөөр бүртгэнэ. Тайлант үеийн

эцсээс хойш, гэхдээ санхүүгийн тайлангуудыг нийтлэхийг зөвшөөрөхөөс өмнө зарлагдсан ногдол ашгийг тайлант

хугацааны дараах үйл явдлын тодруулгад оруулан толилуулдаг. Хуваарилалтыг хуримтлагдсан ашгаас хийнэ.

Гадаад валютын хөрвүүлэлт. Банкны үйл ажиллагааны валют нь түүний үйл ажиллагаа явуулж буй эдийн засгийн

үндсэн орчны валют юм. Банкны үйл ажиллагааны болон тайлагналын валют нь Монгол Улсын үндэсний мөнгөн

тэмдэгт болох Монгол төгрөг юм.

Мөнгөн хөрөнгө ба өр төлбөрүүдийг тайлант хугацааны эцсийн өдрийн Монгол банкны албан ханшаар хөрвүүлж

бүртгэнэ. Гадаад валютаар хийгдсэн ажил гүйлгээ болон гадаад валютаар бүртгэгдсэн мөнгөн хөрөнгө ба өр

төлбөрүүдийг жилийн эцсийн өдрийн Монголбанкны албан ханш руу хөрвүүлснээс үүсэх ханшийн олз, гарзыг

орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрдөг. Түүхэн өртгөөр бүртгэдэг мөнгөн бус зүйлүүдийг тайлант жилийн хаалтын

ханшаар хөрвүүлж бүртгэхгүй. Хувьцаанд оруулсан хөрөнгө оруулалтыг болон бодит үнэ цэнэ нь гадаад валютаар

хэмжигдэх мөнгөн бус бусад зүйлүүдийг бодит үнэ нь тодорхойлогдсон өдрийн ханшаар хөрвүүлнэ. Бодит үнэ нь

гадаад валютаар хэмжигдэх мөнгөн бус зүйлүүдэд үзүүлэх ханшийн өөрчлөлтийн нөлөөг бодит үнэ цэнийн олз

эсвэл гарзад оруулан хүлээн зөвшөөрнө.

2011 оны 12-р сарын 31-нээрх гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн дансдын үлдэгдлүүдийг хөрвүүлсэн албан ханш 1

ам.дол. = 1,396.37 төг (2010.12.31: 1 ам.дол. = 1,256.47 төг) байв.

Хөрөнгө, өр төлбөрийг хооронд нь хаах. Санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрийг хооронд нь хааж санхүүгийн

байдлын тайланд цэвэр дүнгээр бүртгэх нь хүлээн зөвшөөрсөн дүнгүүдийн хаалт хийх эрх зүйн үндэслэл байгаа

бөгөөд төлбөрийг цэвэр дүнгээр хийх эсвэл хөрөнгийг худалдаж, нэгэн зэрэг өр төлбөрийг барагдуулах төлөвлөгөө

байгаа тохиолдолд л зөвшөөрөгдөнө.

Ажиллагсадын зардал болон холбогдох шимтгэлүүд. Цалин хөлс болон цалинтай холбоотой бусад зардлуудыг

Банкны ажиллагсад холбогдох ажил үйлчилгээ үзүүлсэн жилд хүлээн зөвшөөрдөг. Цалинтай ээлжийн амралт болон

нөхөн олговортой бусад богино хугацаат хуримтлагдах чөлөө авалтыг ажиллагсад ирээдүйд нөхөн олговортой

чөлөө авах эрхийг үүсгэх үйлчилгээг үзүүлсэн үед, нөхөн олговортой богино хугацаат хуримтлагдахгүй чөлөө

авалтыг (жишээ нь, өвчний улмаас чөлөө авалтыг) чөлөө авах үед тус тус хүлээн зөвшөөрдөг.

Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй компаниуд хуулийн дагуу улсын тэтгэврийн, нийгмийн даатгалын

болон эрүүл мэндийн даатгалын сангуудад шимтгэл төлдөг. Эдгээр шимтгэлүүдийг үүссэн үед нь орлого, зарлагад

зардлаар бүртгэдэг. Энд дурьдсан улсын тогтмол шимтгэлтэй сангуудад болон тогтмол шимтгэлтэй хөтөлбөрт

төлдөг төлбөрүүдээс гадна Банк өөр ямар нэгэн тэтгэвэр, тэтгэмжийн төлбөр хийх хууль эрх зүйн буюу зохиомол

үүрэг хүлээгээгүй болно.

Æèëèéí òàéëàí 2011 22

Хувьцаан дээр суурилсан төлбөрүүд. Хувьцаан дээр суурилсан төлбөр оролцуулсан ажил гүйлгээний хүрээнд

хүлээн авсан буюу худалдаж авсан үйлчилгээг Банк тухайн үйлчилгээг хүлээн авсан үед хүлээн зөвшөөрдөг. Хэрэв

хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд хувьцаагаар төлөх төлбөр оролцуулсан ажил гүйлгээний хүрээнд үйлчилгээ хүлээн

авсан бол эзэмшигчдийн өмчийг нэмэгдүүлэн бүртгэдэг, харин хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд мөнгөөр төлөх

төлбөр оролцуулсан ажил гүйлгээний хувьд өглөгийг нэмэгдүүлэн бүртгэдэг.

Хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд хувьцаагаар төлөх төлбөр оролцуулсан, ажиллагсадтай холбоотой ажил гүйлгээний

хувьд Банк хүлээн авсан үйлчилгээ болон эзэмшигчдийн өмчийн холбогдох өсөлтийг олгосон хувьцааны бодит үнэ

цэнэ дээр үндэслэн шууд бус аргаар тооцно. Хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд мөнгөөр төлөх төлбөр оролцуулсан

ажил гүйлгээний хувьд Банк хүлээн авсан үйлчилгээ болон үүссэн өр төлбөрийг уг өр төлбөрийн бодит үнээр

хэмжинэ. Өр төлбөр барагдаж дуустал Банк тайлант үе бүрийн эцэст болон өр төлбөр барагдаж дуусах өдөр тухайн

өр төлбөрийн бодит үнэ цэнийг дахин үнэлэх ба дахин үнэлгээнээс үүсэх бодит үнэ цэнийн аливаа өөрчлөлтийг

тухайн үеийн орлого, зарлагад хүлээн зөвшөөрдөг.

Хувьцаагаар сайшаагдах эрхийн (ХСЭ) талаарх мэдээллийг Тодруулга 20-с үзнэ үү. Хувьцаа эзэмшигчидтэй хийсэн

өөрийн хөрөнгийн гүйлгээний мэдээллийг Тодруулга 22-с үзнэ үү 3 Нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн бодлогууд

(Үргэлжлэл)

Толилуулгын өөрчлөлт. Тухайн жилийн дүнгүүдийг толилуулахтай холбоотойгоор шаардлагатай залруулгуудыг

хийсэн. Энэхүү санхүүгийн тайланд дараах дахин ангиллуудыг хийсэн:

• Бусад банкинд гурав ба түүнээс цөөн сарын хугацаатай байршуулсан хадгаламжуудын ангилал. Бусад

банкинд анх гурав ба түүнээс цөөн сарын хугацаатайгаар байршуулсан хадгаламжуудыг эдгээр санхүүгийн

тайлангуудад мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн ангилалд багтаан тусгасан. Тус хадгаламжуудыг 2010

оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангуудад бусад банкуудад байршуулсан

хөрөнгийн ангилалд багтаан толилуулсан байсан. Энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь бусад банкуудад

байршуулсан хөрөнгө дотор зөвхөн бусад банкуудад анх гурваас дээш сараар байршуулсан хадгаламжуудыг

оруулсан болно.

• Бэлэн мөнгөний ангилал. 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангуудад

бэлэн мөнгө болон АТМ дахь бэлэн мөнгийг Монголбанкин дахь үлдэгдэл хэмээн ангилсан байсныг энэхүү

санхүүгийн тайлангуудад мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө гэж ангилсан.

• Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцийн толилуулга. Монголбанкинд байршуулсан,

зайлшгүй байлгах нөөцийн 2010 оны 12-р сарын 31-нээрх үлдэгдлүүдийг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр

дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангуудад Төв банкинд байршуулсан бэлэн мөнгө дотор ангилсан

байсан. Зайлшгүй байлгах нөөцийг энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь санхүүгийн байдлын тайлангийн

нүүр хэсэгт тусад нь мөр үүсгэн толилуулсан болно.

• Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт. Банк 2010 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар өөрийн санхүүжигч

компанийн үйл ажиллагааны болон санхүүгийн бодлогод мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх боломжтой байсан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 23

(Тодруулга 11). Тус хөрөнгө оруулалтуудыг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн

санхүүгийн тайлангуудад борлуулахад бэлэн санхүүгийн хөрөнгө гэж хөрөнгө оруулалтын ангилалд

багтаан толилуулсан байсан. Эдгээр хөрөнгө оруулалтуудыг энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь санхүүгийн

байдлын тайлангийн нүүр хэсэгт тусад нь хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт хэмээн толилуулсан

болно. Үлдсэн санхүүгийн хөрөнгө оруулалт болох борлуулахад бэлэн хэсгийг бусад хөрөнгөрүү дахин

ангилсан.

• Санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын ангилал. Монгол банкны гаргасан үнэт цаасууд болон эргүүлэн худалдан

авах хэлцлүүд анх гурав ба түүнээс цөөн сарын хугацаатай байсан тул мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн

шалгуурыг хангаж байгаа. Тиймээс тэдгээрийг энэхүү санхүүгийн тайлангуудад мөнгө ба түүнтэй адилтгах

хөрөнгөд оруулан тусгасан бөгөөд хэмжилтийн хувьд зээл ба авлага гэж ангилсан болно. Монголбанкны

гаргасан үнэт цаас болон эргэн худалдан авах хэлцлүүдыг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон

жилийн санхүүгийн тайлангуудад дуусгавар хугацаа хүртэл эзэмших санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын

ангилалд багтаан толилуулсан байсан. Хөрөнгийн биржид бүртгэлгүй засгийн газрын бондыг дуусгавар

хугацаа хүртэл эзэмших санхүүгийн хөрөнгө оруулалтад ангилсан байсныг урт хугацаат хөрөнгө оруулалтад

дахин ангилсан.

• Биет бус хөрөнгө. 2010 оны 12 сарын 31-ний санхүүгийн тайлагуудад үндсэн хөрөнгө хэсэгт ангилсан

байсныг санхүүгийн тайланд тусад нь мөр үүсгэн толилуулсан.

• Хоёрдогч өглөгийн толилуулга. 2010 оны 12 сарын 31-ний санхүүгийн тайлагуудад хоёрдогч өглөгийг бусад

зээлийн эх үүсвэрт ангилсан байсныг санхүүгийн тайлангийн нүүр хэсэгт тусад нь мөр үүсгэн толилуулсан.

• Хойшлогдсон тэтгэлэг. 2010 оны 12 сарын 31-нийн санхүүгийн тайлангуудад бага хүүтэй авсан зээлийн

эх үүсвэрийг (Тодруулга 4) хойшлогдсон тэтгэлэг хэмээн ангилсан байсан. Удирдлага эдгээр зээлийн

бүртгэлийг дахин нягталж үзээд бусад зээлийн эх үүсвэрт ангилахаар болсон.

• Санхүүгийн тайлангийн нүүрэн хэсгийн толилуулгын бусад сайжруулалтууд. Харилцагчдаас байршуулсан

харилцах, хадгаламж хэмээн ангилсан байсан зарим зээлүүдийг бусад зээлийн эх үүсвэрт, мөн хуримтлуулсан

хүүг бусад өр төлбөрөөс бусад зээлийн эх үүсвэрт толилуулсан.

• Зээл олголтын хураамжийн толилуулга. Зээл олголтын хураамжийн орлого нь үр ашигт хүүний салшгүй

хэсэг тул хүүний орлогод толилуулагдсан. Холбогдох орлогыг 2010 оны 12 сарын 31-ний санхүүгийн тайланд

хүү шимтгэлийн орлогод толилуулсан байсан.

• Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн ашиг, алдаглын толилуулга. Гадаад валютын гүйлгээний болон

хөрвүүлэлтийн ашиг, алдагдлыг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн

тайлангуудад гадаад валютын ашиг, алдагдлыг бусад үйл ажиллагааны орлогод цэвэр дүнгээр тусгасан

байсныг энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь дэлгэрэнгүй орлогын тайлангийн нүүрэн хэсэгт тусад нь

толилуулав.

Æèëèéí òàéëàí 2011 22

Хувьцаан дээр суурилсан төлбөрүүд. Хувьцаан дээр суурилсан төлбөр оролцуулсан ажил гүйлгээний хүрээнд

хүлээн авсан буюу худалдаж авсан үйлчилгээг Банк тухайн үйлчилгээг хүлээн авсан үед хүлээн зөвшөөрдөг. Хэрэв

хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд хувьцаагаар төлөх төлбөр оролцуулсан ажил гүйлгээний хүрээнд үйлчилгээ хүлээн

авсан бол эзэмшигчдийн өмчийг нэмэгдүүлэн бүртгэдэг, харин хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд мөнгөөр төлөх

төлбөр оролцуулсан ажил гүйлгээний хувьд өглөгийг нэмэгдүүлэн бүртгэдэг.

Хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд хувьцаагаар төлөх төлбөр оролцуулсан, ажиллагсадтай холбоотой ажил гүйлгээний

хувьд Банк хүлээн авсан үйлчилгээ болон эзэмшигчдийн өмчийн холбогдох өсөлтийг олгосон хувьцааны бодит үнэ

цэнэ дээр үндэслэн шууд бус аргаар тооцно. Хувьцаан дээр суурилсан бөгөөд мөнгөөр төлөх төлбөр оролцуулсан

ажил гүйлгээний хувьд Банк хүлээн авсан үйлчилгээ болон үүссэн өр төлбөрийг уг өр төлбөрийн бодит үнээр

хэмжинэ. Өр төлбөр барагдаж дуустал Банк тайлант үе бүрийн эцэст болон өр төлбөр барагдаж дуусах өдөр тухайн

өр төлбөрийн бодит үнэ цэнийг дахин үнэлэх ба дахин үнэлгээнээс үүсэх бодит үнэ цэнийн аливаа өөрчлөлтийг

тухайн үеийн орлого, зарлагад хүлээн зөвшөөрдөг.

Хувьцаагаар сайшаагдах эрхийн (ХСЭ) талаарх мэдээллийг Тодруулга 20-с үзнэ үү. Хувьцаа эзэмшигчидтэй хийсэн

өөрийн хөрөнгийн гүйлгээний мэдээллийг Тодруулга 22-с үзнэ үү 3 Нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн бодлогууд

(Үргэлжлэл)

Толилуулгын өөрчлөлт. Тухайн жилийн дүнгүүдийг толилуулахтай холбоотойгоор шаардлагатай залруулгуудыг

хийсэн. Энэхүү санхүүгийн тайланд дараах дахин ангиллуудыг хийсэн:

• Бусад банкинд гурав ба түүнээс цөөн сарын хугацаатай байршуулсан хадгаламжуудын ангилал. Бусад

банкинд анх гурав ба түүнээс цөөн сарын хугацаатайгаар байршуулсан хадгаламжуудыг эдгээр санхүүгийн

тайлангуудад мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн ангилалд багтаан тусгасан. Тус хадгаламжуудыг 2010

оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангуудад бусад банкуудад байршуулсан

хөрөнгийн ангилалд багтаан толилуулсан байсан. Энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь бусад банкуудад

байршуулсан хөрөнгө дотор зөвхөн бусад банкуудад анх гурваас дээш сараар байршуулсан хадгаламжуудыг

оруулсан болно.

• Бэлэн мөнгөний ангилал. 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангуудад

бэлэн мөнгө болон АТМ дахь бэлэн мөнгийг Монголбанкин дахь үлдэгдэл хэмээн ангилсан байсныг энэхүү

санхүүгийн тайлангуудад мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө гэж ангилсан.

• Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөцийн толилуулга. Монголбанкинд байршуулсан,

зайлшгүй байлгах нөөцийн 2010 оны 12-р сарын 31-нээрх үлдэгдлүүдийг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр

дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн тайлангуудад Төв банкинд байршуулсан бэлэн мөнгө дотор ангилсан

байсан. Зайлшгүй байлгах нөөцийг энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь санхүүгийн байдлын тайлангийн

нүүр хэсэгт тусад нь мөр үүсгэн толилуулсан болно.

• Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт. Банк 2010 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар өөрийн санхүүжигч

компанийн үйл ажиллагааны болон санхүүгийн бодлогод мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх боломжтой байсан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 23

(Тодруулга 11). Тус хөрөнгө оруулалтуудыг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн

санхүүгийн тайлангуудад борлуулахад бэлэн санхүүгийн хөрөнгө гэж хөрөнгө оруулалтын ангилалд

багтаан толилуулсан байсан. Эдгээр хөрөнгө оруулалтуудыг энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь санхүүгийн

байдлын тайлангийн нүүр хэсэгт тусад нь хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт хэмээн толилуулсан

болно. Үлдсэн санхүүгийн хөрөнгө оруулалт болох борлуулахад бэлэн хэсгийг бусад хөрөнгөрүү дахин

ангилсан.

• Санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын ангилал. Монгол банкны гаргасан үнэт цаасууд болон эргүүлэн худалдан

авах хэлцлүүд анх гурав ба түүнээс цөөн сарын хугацаатай байсан тул мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн

шалгуурыг хангаж байгаа. Тиймээс тэдгээрийг энэхүү санхүүгийн тайлангуудад мөнгө ба түүнтэй адилтгах

хөрөнгөд оруулан тусгасан бөгөөд хэмжилтийн хувьд зээл ба авлага гэж ангилсан болно. Монголбанкны

гаргасан үнэт цаас болон эргэн худалдан авах хэлцлүүдыг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон

жилийн санхүүгийн тайлангуудад дуусгавар хугацаа хүртэл эзэмших санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын

ангилалд багтаан толилуулсан байсан. Хөрөнгийн биржид бүртгэлгүй засгийн газрын бондыг дуусгавар

хугацаа хүртэл эзэмших санхүүгийн хөрөнгө оруулалтад ангилсан байсныг урт хугацаат хөрөнгө оруулалтад

дахин ангилсан.

• Биет бус хөрөнгө. 2010 оны 12 сарын 31-ний санхүүгийн тайлагуудад үндсэн хөрөнгө хэсэгт ангилсан

байсныг санхүүгийн тайланд тусад нь мөр үүсгэн толилуулсан.

• Хоёрдогч өглөгийн толилуулга. 2010 оны 12 сарын 31-ний санхүүгийн тайлагуудад хоёрдогч өглөгийг бусад

зээлийн эх үүсвэрт ангилсан байсныг санхүүгийн тайлангийн нүүр хэсэгт тусад нь мөр үүсгэн толилуулсан.

• Хойшлогдсон тэтгэлэг. 2010 оны 12 сарын 31-нийн санхүүгийн тайлангуудад бага хүүтэй авсан зээлийн

эх үүсвэрийг (Тодруулга 4) хойшлогдсон тэтгэлэг хэмээн ангилсан байсан. Удирдлага эдгээр зээлийн

бүртгэлийг дахин нягталж үзээд бусад зээлийн эх үүсвэрт ангилахаар болсон.

• Санхүүгийн тайлангийн нүүрэн хэсгийн толилуулгын бусад сайжруулалтууд. Харилцагчдаас байршуулсан

харилцах, хадгаламж хэмээн ангилсан байсан зарим зээлүүдийг бусад зээлийн эх үүсвэрт, мөн хуримтлуулсан

хүүг бусад өр төлбөрөөс бусад зээлийн эх үүсвэрт толилуулсан.

• Зээл олголтын хураамжийн толилуулга. Зээл олголтын хураамжийн орлого нь үр ашигт хүүний салшгүй

хэсэг тул хүүний орлогод толилуулагдсан. Холбогдох орлогыг 2010 оны 12 сарын 31-ний санхүүгийн тайланд

хүү шимтгэлийн орлогод толилуулсан байсан.

• Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн ашиг, алдаглын толилуулга. Гадаад валютын гүйлгээний болон

хөрвүүлэлтийн ашиг, алдагдлыг 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн санхүүгийн

тайлангуудад гадаад валютын ашиг, алдагдлыг бусад үйл ажиллагааны орлогод цэвэр дүнгээр тусгасан

байсныг энэхүү санхүүгийн тайлангууд дахь дэлгэрэнгүй орлогын тайлангийн нүүрэн хэсэгт тусад нь

толилуулав.

Æèëèéí òàéëàí 2011 24

• Дэлгэрэнгүй орлогын тайлангийн нүүрэн хэсгийн толилуулгын бусад Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн цэвэр

ашгийг 2010 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон санхүүгийн тайланд үйл ажиллагааны бусад орлогод

тусгасан байсныг энэхүү санхүүгийн тайлангуудын дэлгэрэнгүй орлогын тайлангийн нүүрэн хэсэгт тусад нь

толилуулсан. Бусад хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын сангийн зардлыг зээлийн алдагдлын сангийн зардалд

тусгасан байсныг тусад нь толилуулав.

Дээрх тохируулга болон ангиллын өөрчлөлтүүдийн 2010 оны 12-р сарын 31-нээрх Санхүүгийн Байдлын Тайланд

үзүүлсэн цэвэр нөлөөг дор толилуулав:

Мянган төгрөгөөр

2010.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал Залруулга

2010.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил(тохируулсан)

ХөрөнгөБэлэн мөнгө ба Төв Банкны үлдэгдэл 276,021,508 (276,021,508) - -Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө - 322,072,030 323,128,446 645,200,476Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

- 58,481,200 - 58,481,200

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

110,847,228 (104,531,722) - 6,315,506

Дуусгавар хугацаа хүртэл эзэмших хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

345,458,015 - (345,458,015) -

Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт - - 22,329,569 22,329,569Борлуулахад бэлэн хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

517,888 (517,888) - -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт

- 512,888 - 512,888

Биет бус хөрөнгө - 3,529,644 - 3,529,644Үндсэн хөрөнгө 42,528,884 (3,529,644) - 38,999,240Бусад санхүүгийн хөрөнгө - 295,099 - 295,099Бусад хөрөнгө 3,652,589 (290,099) - 3,362,490

Өр төлбөрХарилцагчдын харилцах, хадгаламж 1,312,342,619 (792,689) - 1,311,549,930Бусад зээлийн эх үүсвэр 107,268,916 (24,860,749) - 82,408,167Бусад санхүүгийн өр төлбөр - 3,270,095 - 3,270,095Бусад өр төлбөр 5,508,201 (3,380,176) - 2,128,025Хойшлогдсон тэтгэлэг 2,476,974 (2,476,974) - -Хоёрдогч өглөг - 28,240,493 - 28,240,493

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 25

Дээрх тохируулга болон ангиллын өөрчлөлтүүдийн 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн

Дэлгэрэнгүй Орлогын Тайланд үзүүлсэн цэвэр нөлөөг дор толилуулав:

Дээрх тохируулга болон ангиллын өөрчлөлтүүдийн 2010 оны 1-р сарын 1-нээрх Санхүүгийн Байдлын Тайланд

үзүүлсэн цэвэр нөлөөг дор толилуулав:

Мянган төгрөгөөр

2010.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал

2010.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил (тохируулсан)

Хүүгийн орлого 160,575,906 5,203,178 165,779,084Хүүгийн зардал (76,238,980) 596,795 (75,642,185)Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардал (700,880) 115,387 (585,493)Шимтгэл, хураамжийн орлого 12,323,215 (5,263,092) 7,060,123Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн ашиг, алдагдлын зөрүү

- 816,576 816,576

Гадаад валютын арилжааны ашиг, алдагдлын зөрүү

- 9,860,414 9,860,414

Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн ашиг, алдагдлын зөрүү

- (4,363,440) (4,363,440)

Бусад хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын зардал - (115,387) (115,387)Бусад үйл ажиллагааны орлого 7,428,860 (6,821,742) 607,118Удирдлагын ба үйл ажиллагааны бусад зардал (62,840,778) (28,689) (62,869,467)

Татварын өмнөх ашиг 40,043,595 - 40,043,595

Мянган төгрөгөөр

2009.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал Тохируулга

2009.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил(тохируул-сан)

ХөрөнгөБэлэн мөнгө ба Төв Банкны үлдэгдэл 204,851,916 (204,851,916) - -Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө - 229,499,490 178,161,207 407,660,697Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

- 40,141,000 - 40,141,000

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

79,293,926 (64,788,574) - 14,505,352

Æèëèéí òàéëàí 2011 24

• Дэлгэрэнгүй орлогын тайлангийн нүүрэн хэсгийн толилуулгын бусад Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн цэвэр

ашгийг 2010 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон санхүүгийн тайланд үйл ажиллагааны бусад орлогод

тусгасан байсныг энэхүү санхүүгийн тайлангуудын дэлгэрэнгүй орлогын тайлангийн нүүрэн хэсэгт тусад нь

толилуулсан. Бусад хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын сангийн зардлыг зээлийн алдагдлын сангийн зардалд

тусгасан байсныг тусад нь толилуулав.

Дээрх тохируулга болон ангиллын өөрчлөлтүүдийн 2010 оны 12-р сарын 31-нээрх Санхүүгийн Байдлын Тайланд

үзүүлсэн цэвэр нөлөөг дор толилуулав:

Мянган төгрөгөөр

2010.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал Залруулга

2010.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил(тохируулсан)

ХөрөнгөБэлэн мөнгө ба Төв Банкны үлдэгдэл 276,021,508 (276,021,508) - -Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө - 322,072,030 323,128,446 645,200,476Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

- 58,481,200 - 58,481,200

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

110,847,228 (104,531,722) - 6,315,506

Дуусгавар хугацаа хүртэл эзэмших хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

345,458,015 - (345,458,015) -

Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт - - 22,329,569 22,329,569Борлуулахад бэлэн хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

517,888 (517,888) - -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт

- 512,888 - 512,888

Биет бус хөрөнгө - 3,529,644 - 3,529,644Үндсэн хөрөнгө 42,528,884 (3,529,644) - 38,999,240Бусад санхүүгийн хөрөнгө - 295,099 - 295,099Бусад хөрөнгө 3,652,589 (290,099) - 3,362,490

Өр төлбөрХарилцагчдын харилцах, хадгаламж 1,312,342,619 (792,689) - 1,311,549,930Бусад зээлийн эх үүсвэр 107,268,916 (24,860,749) - 82,408,167Бусад санхүүгийн өр төлбөр - 3,270,095 - 3,270,095Бусад өр төлбөр 5,508,201 (3,380,176) - 2,128,025Хойшлогдсон тэтгэлэг 2,476,974 (2,476,974) - -Хоёрдогч өглөг - 28,240,493 - 28,240,493

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 25

Дээрх тохируулга болон ангиллын өөрчлөлтүүдийн 2010 оны 12-р сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн

Дэлгэрэнгүй Орлогын Тайланд үзүүлсэн цэвэр нөлөөг дор толилуулав:

Дээрх тохируулга болон ангиллын өөрчлөлтүүдийн 2010 оны 1-р сарын 1-нээрх Санхүүгийн Байдлын Тайланд

үзүүлсэн цэвэр нөлөөг дор толилуулав:

Мянган төгрөгөөр

2010.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал

2010.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил (тохируулсан)

Хүүгийн орлого 160,575,906 5,203,178 165,779,084Хүүгийн зардал (76,238,980) 596,795 (75,642,185)Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардал (700,880) 115,387 (585,493)Шимтгэл, хураамжийн орлого 12,323,215 (5,263,092) 7,060,123Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн ашиг, алдагдлын зөрүү

- 816,576 816,576

Гадаад валютын арилжааны ашиг, алдагдлын зөрүү

- 9,860,414 9,860,414

Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн ашиг, алдагдлын зөрүү

- (4,363,440) (4,363,440)

Бусад хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралтын зардал - (115,387) (115,387)Бусад үйл ажиллагааны орлого 7,428,860 (6,821,742) 607,118Удирдлагын ба үйл ажиллагааны бусад зардал (62,840,778) (28,689) (62,869,467)

Татварын өмнөх ашиг 40,043,595 - 40,043,595

Мянган төгрөгөөр

2009.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал Тохируулга

2009.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил(тохируул-сан)

ХөрөнгөБэлэн мөнгө ба Төв Банкны үлдэгдэл 204,851,916 (204,851,916) - -Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө - 229,499,490 178,161,207 407,660,697Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

- 40,141,000 - 40,141,000

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

79,293,926 (64,788,574) - 14,505,352

Æèëèéí òàéëàí 2011 26

Мянган төгрөгөөр

2009.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал Тохируулга

2009.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил(тохируул-сан)

Дуусгавар хугацаа хүртэл эзэмших хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

178,161,207 - (178,161,207) -

Борлуулахад бэлэн хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

330,044 (330,044) - -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт

- 325,044 - 325,044

Биет бус хөрөнгө - 3,898,992 - 3,898,992Үндсэн хөрөнгө 41,411,221 (3,898,992) - 37,512,229

Бусад санхүүгийн хөрөнгө - 32,560 - 32,560

Бусад хөрөнгө 3,161,424 (27,560) - 3,133,864

Өр төлбөрХарилцагчдын харилцах, хадгаламж 866,591,696 (866,788) - 865,724,908Бусад зээлийн эс үүсвэр 119,009,457 (31,006,519) - 88,002,938Бусад санхүүгийн өр төлбөр - 2,626,404 - 2,626,404Бусад өр төлбөр 3,971,119 (2,590,993) - 1,380,126Хоёрдогч өглөг - 31,837,896 - 31,837,896

Санхүүгийн байдлын тайлан болон дэлгэрэнгүй орлогын тайланд хийгдсэн дахин ангиллууд нь 7, 8, 9, 11, 13, 14,

15, 16, 18, 19, 20, 21, 23, 24, болон 25 Тодруулгуудын мэдээлэлд л нөлөө үзүүлснээс өөрөөр Санхүүгийн байдлын

тайлан, дэлгэрэнгүй орлогын тайлан болон холбогдох тодруулгуудад нөлөө үзүүлээгүй болно.

Гурав дахь буюу 2010 оны 1-р сарын 1-нээрх санхүүгийн байдлын тайланг дээрх тохируулга, толилуулгын

өөрчлөлттэйгээр холбогдуулан эдгээр санхүүгийн тайлангуудад оруулсан болно. Байгууллага өмнө нь тайлагнасан

дүнгүүдэд тохируулга эсвэл дахин ангилал хийснээр санхүүгийн байдлын нэмэлт тайлан толилуулах шаардлага нь

мөн холбогдох тодруулгуудад агуулсан мэдээлэлд хамаардаг. Удирдлага нь санхүүгийн тайлангуудын хэрэглэгчдийн

зүгээс тавигдах материаллагын түвшин болон дэлгэрэнгүй мэдээллийн олдоц зэргийг харгалзан үзэж Банк нь

мэдээллүүдийг Санхүүгийн Байдлын Тайлан болон энэхүү өргөтгөсөн тодруулгын хүрээнд толилуулах нь хангалттай

гэж үзэв. Тохируулга, дахин ангилал нөлөөлсөн тодруулгуудад, мөн нөлөөлөгдөөгүй тодруулгуудад гурав дахь

үлдэгдлүүдийг оруулаагүй нь удирдлагын үзэж байгаагаар материаллаг нөлөөгүй болно.

Дээр дурьдсан тохируулга болон дахин ангиллуудыг эдгээр санхүүгийн тайлангууд дахь мөнгөн гүйлгээний

тайланд оруулан тусгасан болно. Удирдлага мөнгөн гүйлгээний тайланд мөн бусад сайжруулалтуудыг хийхээр

шийдвэрлэсэн. Санхүүгийн тайлангуудыг ашиглах талуудын материаллаг түвшинг харгалзан үзэж тохируулга,

дахин ангилал болон бусад сайжруулалтуудын нөлөөг мөнгөн гүйлгээний тайлангийн мөр бүрээр нарийвчлан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 27

толилуулах шаардлагагүй гэж удирдлага үзэв. Учир нь тус мэдээллийг толилуулахгүй байх нь санхүүгийн тайлангийн

хэрэглэгчдийн шийдвэрт материаллаг хэмжээгээр нөлөөлөхгүй юм.

Санхүүгийн тайлангуудыг нийтэлсний дараа хийгдэх өөрчлөлтүүд. Банкны удирдлага болон хувьцаа

эзэмшигчид санхүүгийн тайлангуудыг нийтэлсний дараа өөрчлөх эрх мэдэлтэй болно.

4. НББ-ИЙН БОДЛОГЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭД АШИГЛАГДСАН ШИЙДВЭРЛЭХ ТООЦООЛОЛ БА ҮНЭЛЭЛТҮҮД

Банк нь хөрөнгө, өр төлбөрийн тус санхүүгийн тайлангуудад хүлээн зөвшөөрсөн дүнгүүдэд, мөн дараах санхүүгийн

жилд тайлагнагдах дүнгүүдэд нөлөөлөх тооцоолол, таамаглалыг ашигладаг. Тооцоолол, үнэлэмжүүд нь үргэлж

хянагддаг бөгөөд эдгээр нь удирдлагын туршлага болон ирээдүйн үйл явцын талаарх нөхцөл байдалд зохистой гэж

үзсэн хүлээлт, таамаглал зэрэг бусад хүчин зүйлүүдэд суурилдаг. Удирдлага нь мөн нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогоо

хэрэгжүүлэхдээ тооцоолол оролцуулаагүй тодорхой үнэлэлт хийдэг. Санхүүгийн тайланд хүлээн зөвшөөрөгдсөн

дүнгүүдэд хамгийн мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх үнэлэлтүүд болон дараагийн санхүүгийн жилийн хөрөнгө, өр төлбөрийн

бүртгэлийн дүнгүүдэд мэдэгдэхүйц тохируулга хийх шаардлага үүсгэж болох тооцооллуудад дараах зүйлүүд хамаарна:

Зээл болон урьдчилгааны үнэ цэнэ бууралтын гарз. Банк зээлийн багцынхаа үнэ цэнэ бууралтыг тогтмол эргэн

шалгадаг. Үнэ цэнэ бууралтын гарзыг тайлант жилийн орлого, зарлагад хүлээн зөвшөөрөх эсэхийг тодорхойлохдоо

Банк зээлийн багц доторхи дан ганц зүйлийн хувьд үнэ цэнийн бууралт үүссэн эсэхийг тодорхойлохын өмнө, тухайн

багцын ирээдүйд орж ирэхээр тооцоолсон мөнгөн урсгал хэмжихүйц хэмжээгээр буурсаны шинж тэмдэг илэрсэнийг

харуулсан нээлттэй мэдээлэл байгаа эсэх талаар шийдвэр гаргадаг. Энэ нотолгоонд бүлэг доторхи зээлдэгчдийн төлбөр

төлөх байдалд, мөн тухайн бүлэг доторхи хөрөнгийн нөхөн төлөгдөх байдалтай уялдаа холбоотой дотоодын болон

орон нутгийн эдийн засгийн нөхцөл байдалд сөргөөр нөлөөлөх өөрчлөлтүүдийн талаарх нээлттэй олдох мэдээлэл

орсон байж болно. Удирдлага нь ирээдүйн мөнгөн урсгалыг товлохдоо ижил төрлийн зээлийн эрсдэлийн шинж

чанартай хөрөнгийн зүйлүүдийн хувьд хохирол учирсан түүхэн мэдээлэл, мөн багц доторхи хөрөнгийн үнэ цэнийн

бууралтын талаарх бодит нотолгоон дээр үндэслэн тооцоолол хийдэг. Тооцоолсон байсан гарзыг бодитоор үүссэн

гарзын хэмжээтэй ойртуулах үүднээс ирээдүйн мөнгөн урсгалын хэмжээ болон цаг хугацааг тооцоолоход ашигласан

аргачлал болон үндэслэлүүдийг тогтмол эргэн хянадаг. Бодитоор үүссэн гарзын хэмжээг тооцоолсон байсан гарзын

хэмжээнээс 10%-иар ихэсгэх буюу бууруулахад зээлийн үнэ цэнийн бууралтын гарз 2,813,061 мянган төгрөгөөр

(2009: 2,609,885 мянган төгрөгөөр) ихсэх буюу буурах байсан. Дан ганцаараа их хэмжээний зээлүүдийн үнэ

цэнийн бууралтын гарзыг тухайн зээл бүрийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг дискаунтласан дүнд аливаа эргэн төлөлт

болон зээлийн барьцаа хөрөнгийг борлуулснаас орж ирэх орлого зэргийг харгалзан үзэж тооцоолно.

Засгийн Газар, төрийн байгууллага болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлжин авсан эх

үүсвэр. Банк нь Монгол Улсын Засгийн Газар, төрийн байгууллага болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас

урт хугацаат санхүүжилтийг тэдгээрийн хэвийн үед зээлүүлдэг зээлийн хүүтэй ижил хүүгээр авдаг бөгөөд тус

Æèëèéí òàéëàí 2011 26

Мянган төгрөгөөр

2009.12.31-нээр дуусгавар болсон

жил (өмнө тайлагнаснаар)

Дахин ангилал Тохируулга

2009.12.31-нээр дуусгавар

болсон жил(тохируул-сан)

Дуусгавар хугацаа хүртэл эзэмших хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

178,161,207 - (178,161,207) -

Борлуулахад бэлэн хөрөнгө оруулалтын үнэт цаас

330,044 (330,044) - -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт

- 325,044 - 325,044

Биет бус хөрөнгө - 3,898,992 - 3,898,992Үндсэн хөрөнгө 41,411,221 (3,898,992) - 37,512,229

Бусад санхүүгийн хөрөнгө - 32,560 - 32,560

Бусад хөрөнгө 3,161,424 (27,560) - 3,133,864

Өр төлбөрХарилцагчдын харилцах, хадгаламж 866,591,696 (866,788) - 865,724,908Бусад зээлийн эс үүсвэр 119,009,457 (31,006,519) - 88,002,938Бусад санхүүгийн өр төлбөр - 2,626,404 - 2,626,404Бусад өр төлбөр 3,971,119 (2,590,993) - 1,380,126Хоёрдогч өглөг - 31,837,896 - 31,837,896

Санхүүгийн байдлын тайлан болон дэлгэрэнгүй орлогын тайланд хийгдсэн дахин ангиллууд нь 7, 8, 9, 11, 13, 14,

15, 16, 18, 19, 20, 21, 23, 24, болон 25 Тодруулгуудын мэдээлэлд л нөлөө үзүүлснээс өөрөөр Санхүүгийн байдлын

тайлан, дэлгэрэнгүй орлогын тайлан болон холбогдох тодруулгуудад нөлөө үзүүлээгүй болно.

Гурав дахь буюу 2010 оны 1-р сарын 1-нээрх санхүүгийн байдлын тайланг дээрх тохируулга, толилуулгын

өөрчлөлттэйгээр холбогдуулан эдгээр санхүүгийн тайлангуудад оруулсан болно. Байгууллага өмнө нь тайлагнасан

дүнгүүдэд тохируулга эсвэл дахин ангилал хийснээр санхүүгийн байдлын нэмэлт тайлан толилуулах шаардлага нь

мөн холбогдох тодруулгуудад агуулсан мэдээлэлд хамаардаг. Удирдлага нь санхүүгийн тайлангуудын хэрэглэгчдийн

зүгээс тавигдах материаллагын түвшин болон дэлгэрэнгүй мэдээллийн олдоц зэргийг харгалзан үзэж Банк нь

мэдээллүүдийг Санхүүгийн Байдлын Тайлан болон энэхүү өргөтгөсөн тодруулгын хүрээнд толилуулах нь хангалттай

гэж үзэв. Тохируулга, дахин ангилал нөлөөлсөн тодруулгуудад, мөн нөлөөлөгдөөгүй тодруулгуудад гурав дахь

үлдэгдлүүдийг оруулаагүй нь удирдлагын үзэж байгаагаар материаллаг нөлөөгүй болно.

Дээр дурьдсан тохируулга болон дахин ангиллуудыг эдгээр санхүүгийн тайлангууд дахь мөнгөн гүйлгээний

тайланд оруулан тусгасан болно. Удирдлага мөнгөн гүйлгээний тайланд мөн бусад сайжруулалтуудыг хийхээр

шийдвэрлэсэн. Санхүүгийн тайлангуудыг ашиглах талуудын материаллаг түвшинг харгалзан үзэж тохируулга,

дахин ангилал болон бусад сайжруулалтуудын нөлөөг мөнгөн гүйлгээний тайлангийн мөр бүрээр нарийвчлан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 27

толилуулах шаардлагагүй гэж удирдлага үзэв. Учир нь тус мэдээллийг толилуулахгүй байх нь санхүүгийн тайлангийн

хэрэглэгчдийн шийдвэрт материаллаг хэмжээгээр нөлөөлөхгүй юм.

Санхүүгийн тайлангуудыг нийтэлсний дараа хийгдэх өөрчлөлтүүд. Банкны удирдлага болон хувьцаа

эзэмшигчид санхүүгийн тайлангуудыг нийтэлсний дараа өөрчлөх эрх мэдэлтэй болно.

4. НББ-ИЙН БОДЛОГЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭД АШИГЛАГДСАН ШИЙДВЭРЛЭХ ТООЦООЛОЛ БА ҮНЭЛЭЛТҮҮД

Банк нь хөрөнгө, өр төлбөрийн тус санхүүгийн тайлангуудад хүлээн зөвшөөрсөн дүнгүүдэд, мөн дараах санхүүгийн

жилд тайлагнагдах дүнгүүдэд нөлөөлөх тооцоолол, таамаглалыг ашигладаг. Тооцоолол, үнэлэмжүүд нь үргэлж

хянагддаг бөгөөд эдгээр нь удирдлагын туршлага болон ирээдүйн үйл явцын талаарх нөхцөл байдалд зохистой гэж

үзсэн хүлээлт, таамаглал зэрэг бусад хүчин зүйлүүдэд суурилдаг. Удирдлага нь мөн нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогоо

хэрэгжүүлэхдээ тооцоолол оролцуулаагүй тодорхой үнэлэлт хийдэг. Санхүүгийн тайланд хүлээн зөвшөөрөгдсөн

дүнгүүдэд хамгийн мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх үнэлэлтүүд болон дараагийн санхүүгийн жилийн хөрөнгө, өр төлбөрийн

бүртгэлийн дүнгүүдэд мэдэгдэхүйц тохируулга хийх шаардлага үүсгэж болох тооцооллуудад дараах зүйлүүд хамаарна:

Зээл болон урьдчилгааны үнэ цэнэ бууралтын гарз. Банк зээлийн багцынхаа үнэ цэнэ бууралтыг тогтмол эргэн

шалгадаг. Үнэ цэнэ бууралтын гарзыг тайлант жилийн орлого, зарлагад хүлээн зөвшөөрөх эсэхийг тодорхойлохдоо

Банк зээлийн багц доторхи дан ганц зүйлийн хувьд үнэ цэнийн бууралт үүссэн эсэхийг тодорхойлохын өмнө, тухайн

багцын ирээдүйд орж ирэхээр тооцоолсон мөнгөн урсгал хэмжихүйц хэмжээгээр буурсаны шинж тэмдэг илэрсэнийг

харуулсан нээлттэй мэдээлэл байгаа эсэх талаар шийдвэр гаргадаг. Энэ нотолгоонд бүлэг доторхи зээлдэгчдийн төлбөр

төлөх байдалд, мөн тухайн бүлэг доторхи хөрөнгийн нөхөн төлөгдөх байдалтай уялдаа холбоотой дотоодын болон

орон нутгийн эдийн засгийн нөхцөл байдалд сөргөөр нөлөөлөх өөрчлөлтүүдийн талаарх нээлттэй олдох мэдээлэл

орсон байж болно. Удирдлага нь ирээдүйн мөнгөн урсгалыг товлохдоо ижил төрлийн зээлийн эрсдэлийн шинж

чанартай хөрөнгийн зүйлүүдийн хувьд хохирол учирсан түүхэн мэдээлэл, мөн багц доторхи хөрөнгийн үнэ цэнийн

бууралтын талаарх бодит нотолгоон дээр үндэслэн тооцоолол хийдэг. Тооцоолсон байсан гарзыг бодитоор үүссэн

гарзын хэмжээтэй ойртуулах үүднээс ирээдүйн мөнгөн урсгалын хэмжээ болон цаг хугацааг тооцоолоход ашигласан

аргачлал болон үндэслэлүүдийг тогтмол эргэн хянадаг. Бодитоор үүссэн гарзын хэмжээг тооцоолсон байсан гарзын

хэмжээнээс 10%-иар ихэсгэх буюу бууруулахад зээлийн үнэ цэнийн бууралтын гарз 2,813,061 мянган төгрөгөөр

(2009: 2,609,885 мянган төгрөгөөр) ихсэх буюу буурах байсан. Дан ганцаараа их хэмжээний зээлүүдийн үнэ

цэнийн бууралтын гарзыг тухайн зээл бүрийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг дискаунтласан дүнд аливаа эргэн төлөлт

болон зээлийн барьцаа хөрөнгийг борлуулснаас орж ирэх орлого зэргийг харгалзан үзэж тооцоолно.

Засгийн Газар, төрийн байгууллага болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлжин авсан эх

үүсвэр. Банк нь Монгол Улсын Засгийн Газар, төрийн байгууллага болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас

урт хугацаат санхүүжилтийг тэдгээрийн хэвийн үед зээлүүлдэг зээлийн хүүтэй ижил хүүгээр авдаг бөгөөд тус

Æèëèéí òàéëàí 2011 28

зээлиийн хүү нь Банк бусад зээлдүүлэгчдээс авдаг зээлийн хүүгээс доогуур байж болзошгүй Эдгээр эх үүсвэрүүдийг

энэ төсөлд хамрагдаж буй монголын зах зээл дээрх бусад банкууд мөн авах боломжтой. Ийм санхүүжилтийн улмаас

Банк эдгээр эх үүсвэрүүдийг зээлдүүлэгчийн тодорхойлсон зорилтот харилцагч нарт ашигтай нөхцөлтэйгөөр зээлдэх

боломжтой юм. Удирдлага эдгээр хэрэглүүрүүдийн анхны хүлээн зөвшөөрөлтийн үед олз, гарз үүссэн эсэхийг авч

үзсэн. Уг ажил гүйлгээнүүд нь холбоогүй этгээдүүдтэй хийгддэг тул удирдлагын үнэлэлтээр эдгээр эх үүсвэрүүд

болон холбогдох зээл олголтууд нь зах зээлийн үнээр хийгдсэн бөгөөд эдгээрийг анх хүлээн зөвшөөрөхөд олз, гарз

үүсдэггүй болно. Уг үнэлэлтийг хийхдээ удирдлага мөн эдгээр хэрэглүүрүүд нь зах зээлийн тусгай сегмент болдог

гэж үзэж байгаа. Засгийн Газар, төрийн байгууллага болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлжин

авсан эх үүсвэрүүд нь 2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар 71,554,084 мянган төгрөг (2010.12.31: 27,174,672 мянган

төгрөг)-ийн дүнтэй байсан. Энэ талаарх мэдээллийг Тодруулга 19-д толилуулсан.

Барилга байгууламжийн дахин үнэлгээ. Тодруулга 15-д үзүүлснээр 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар Банк

нь барилга байгууламжаа дахин үнэлсэн бөгөөд эдгээр барилгын зах зээлийн бодит үнэ болон дискаунтчилсан

мөнгөн гүйлгээний аргаар тооцоход шаардлагатай зах зээлийн бодит мэдээлэл хомс тул Улаанбаатар болон бусад

хотуудын барилга байгууламжийн зах зээлийн үнэ болон орон нутаг дахь орлуулалтын өртгийг суурь болгон

ашигласан. 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар Улаанбаатар болон бусад хотуудын барилга байгууламжийн

идэвхитэй зах зээл дээрх үнэ дээр суурилсан бодит үнэ цэнэ 18,484,540 мянган төгрөг байсан бол орон нутаг дахь

барилга байгууламжийн орлуулалтын өртөг дээр суурилсан бодит үнэ цэнэ 22,183,003 мянган төгрөг байсан.

Хэрэв хотууд дахь барилга байгууламжийн дундаж үнэ өнөөгийн дансны үнээс 10%-иар илүү байвал барилга

байгууламжийн дансны үнэ болон дахин үнэлгээний сан 1,848,454 мянган төгрөгөөр өснө. Мөн хэрэв орон нутаг

дахь барилга байгууламжийн дундаж үнэ өнөөгийн дансны үнээс 10%-иар бага байвал барилга байгууламжийн

дансны үнэ болон дахин үнэлгээний сан ойролцоогоор 1,848,454 мянган төгрөгөөр бага байна.

Хөдөө орон нутагт байрлалтай барилга, орон сууцны хувьд үлдсэн ашиглах хугацааг инженерүүдийн тогтоосноор

авч үзнэ. 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар хэрэв барилга байгууламжийн дундаж ашиглагдах хугацаа өнөөгийн

ашиглагдах хугацаанаас 10%-р илүү байвал бусад хувьсагч тогтмол гэж үзвэл барилга байгууламжийн дансны үнэ

болон дахин үнэлгээний сан ойролцоогоор 4,399,210 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ. Мөн 2011 оны 12 сарын 31-ний

байдлаар хэрэв барилга байгууламжийн дундаж ашиглагдах хугацаа өнөөгийн ашиглагдах хугацаанаас 10%-р

богино байвал бусад хувьсагч тогтмол гэж үзвэл барилга байгууламжийн дансны үнэ болон дахин үнэлгээний сан

ойролцоогоор 4,041,665 мянган төгрөгөөр буурна. Удирдлагын үзэж буйгаар инженерүүд ашиглагдах хугацааг

консерватив байдлаар тогтоосон бөгөөд ашиглагдах хугацаа буурах нь магадлал багатай.

Банк нь хөдөө орон нутаг дахь орлуулалтын өртөг дээр үндэслэсэн барилга байгууламжийн өртөг үнэ цэнийн бууралтад

ороогүй болохыг батлахын тулд хөдөө орон нутгийн ашигт ажиллагааны байдлыг шалгасан. Ашигт ажиллагааг (үнэ

цэнийн бууралт) шалгахдаа хөдөө орон нутаг дахь салбар бүрийн 5 жилийн батлагдсан санхүүгийн төлөвлөгөөн

дээр үндэслэн мөнгөн гүйлгээний төлөвлөлтийг консерватив байдлаар хийсэн бөгөөд Монголын банкны салбарын

урт хугацааны дундаж өсөлтийн хувийг мөн авч үзсэн. Удирдлага ашигт ажиллагаа (үнэ цэнийн бууралт) –г шалгасны

үндсэн дээр тайлант хугацаанд эдгээр барилга байгууламжийн бодит үнэ цэнэд тохируулга орохгүй хэмээн үзсэн.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 29

Банк ашигт ажиллагаа (үнэ цэнийн бууралт)-нд дискаунтын хүүний үзүүлэх нөлөө бага болохыг нотлон мэдрэмжийн

шинжилгээ хийсэн. 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар мөнгөн гүйлгээнд ихээхэн өөрчлөлт орсон тохиолдолд л барилга

байгууламж үнэ цэнийн бууралтад орох бөгөөд мөнгөн гүйлгээнд ийм өөрчлөлт орохгүй хэмээн удирдлага үзэж байна.

Монголын хуулийн дагуу банкууд барилга байшингаа 5 жилд 1 удаа дахин үнэлэх ёстой. Иймээс өмнөх дахин

үнэлгээг 2006 оны 12 сарын 31-ний байдлаар хийсэн байсан. 2010 оны 12 сарын 31-нээр дундаж үнэ хүлээн

зөвшөөрсөн дансны үнэтэй харьцуулахад 20%-иар илүү байвал барилга байгууламжийн дансны үнэ болон дахин

үнэлгээний сан ойролцоогоор 4,667,563 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ. 2010 оны 12 сарын 31-нээр дундаж үнэ

хүлээн зөвшөөрсөн дансны үнэтэй харьцуулахад 20%-иар бага байвал барилга байгууламжийн дансны үнэ болон

дахин үнэлгээний сан ойролцоогоор 4,667,563 мянган төгрөгөөр буурна. Удирдлагын үзэж буйгаар 2010 оны

эдийн засгийн нөхцөл байдлаас харахад Банкны барилга байгууламжийн үнэ цэнэ буурах нь магадлал багатай

бөгөөд нөгөө талаар үнэ цэнийн болзошгүй өсөлт (өөрийн хөрөнгө болон үндсэн хөрөнгө нэмэгдэхэд хүрнэ)

санхүүгийн тайлан хэрэглэгчдийн шийдвэрт материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй. Удирдлага 2011 оны 12 сарын 31-нээр

хүлээн зөвшөөрсөн барилга байгууламжийн үнийн өсөлтийг 2011 онд гарсан Монголын эдийн засгийн хурдацтай

өсөлт болон гадаадыг хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор тайлбарлаж байна.

Татварын хууль тогтоомж. Монголын татварын, валютын болон гаалийн хууль тогтоомжуудыг өөр хоорондоо

зөрүүтэйгээр тайлбарлах хандлагатай байдаг. Тодруулга 30-ийг харна уу.

5. ШИНЭ БУЮУ ӨӨРЧЛӨГДСӨН СТАНДАРТ, ТАЙЛБАРУУДЫН ХЭРЭГЖИЛТ

Дараах шинээр батлагдсан стандартууд ба хэрэглээний тайлбарууд нь Банкны хувьд 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-ний

өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр үйлчилж байна:

НББОУС 24 стандартын нэмэлт өөрчлөлтүүд - Холбоотой талуудын тодруулга (2009 оны 11 дүгээр сард

гаргасан, 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө). НББОУС

24-ийг 2009 онд шинэчилсэн бөгөөд дараах өөрчлөлтүүдийг оруулсан, үүнд: (а) холбоотой тал гэсэн ойлголтын

утга санааг тодруулж, зөрчлүүдийг арилган холбоотой талын тодорхойлолтыг энгийн ойлгомжтой болгосон; мөн

(б) төр захиргааны байгууллагуудтай холбоотой нэмэлт тодруулгын шаардлагуудаас хэсэгчлэн чөлөөлж өгсөн.

Эдгээр нэмэлт өөрчлөлтүүд санхүүгийн тайлангуудад нөлөө үзүүлэхгүй.

Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандартуудад хийгдсэн шинэчлэлүүд (2010 оны 5 дугаар сард

нийтлэгдсэн бөгөөд 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөнө). Эдгээр шинэчлэлүүд нь дараах

стандартууд, хэрэглээний тайлбаруудад орсон агуулгын шинжтэй өөрчлөлт мөн асуудлыг илүү тодорхой ойлгомжтой

болгоход чиглэсэн өөрчлөлтүүдээс бүрдэнэ: СТОУС 1-ийн нэмэлт өөрчлөлтүүд: (i) тухайн нэг үндсэн хөрөнгө эсвэл

биет бус хөрөнгийг үнийн зохицуулалт бүхий үйл ажиллагаанд ашиглаж байсан бол өмнөх НББНХЗЗ-аарх дансны

үнийг авч уг хөрөнгийн жишиг өртөг болгон ашиглахыг зөвшөөрсөн, (ii) дахин үнэлгээ нь СТОУС-аар гаргасан

Æèëèéí òàéëàí 2011 28

зээлиийн хүү нь Банк бусад зээлдүүлэгчдээс авдаг зээлийн хүүгээс доогуур байж болзошгүй Эдгээр эх үүсвэрүүдийг

энэ төсөлд хамрагдаж буй монголын зах зээл дээрх бусад банкууд мөн авах боломжтой. Ийм санхүүжилтийн улмаас

Банк эдгээр эх үүсвэрүүдийг зээлдүүлэгчийн тодорхойлсон зорилтот харилцагч нарт ашигтай нөхцөлтэйгөөр зээлдэх

боломжтой юм. Удирдлага эдгээр хэрэглүүрүүдийн анхны хүлээн зөвшөөрөлтийн үед олз, гарз үүссэн эсэхийг авч

үзсэн. Уг ажил гүйлгээнүүд нь холбоогүй этгээдүүдтэй хийгддэг тул удирдлагын үнэлэлтээр эдгээр эх үүсвэрүүд

болон холбогдох зээл олголтууд нь зах зээлийн үнээр хийгдсэн бөгөөд эдгээрийг анх хүлээн зөвшөөрөхөд олз, гарз

үүсдэггүй болно. Уг үнэлэлтийг хийхдээ удирдлага мөн эдгээр хэрэглүүрүүд нь зах зээлийн тусгай сегмент болдог

гэж үзэж байгаа. Засгийн Газар, төрийн байгууллага болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлжин

авсан эх үүсвэрүүд нь 2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар 71,554,084 мянган төгрөг (2010.12.31: 27,174,672 мянган

төгрөг)-ийн дүнтэй байсан. Энэ талаарх мэдээллийг Тодруулга 19-д толилуулсан.

Барилга байгууламжийн дахин үнэлгээ. Тодруулга 15-д үзүүлснээр 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар Банк

нь барилга байгууламжаа дахин үнэлсэн бөгөөд эдгээр барилгын зах зээлийн бодит үнэ болон дискаунтчилсан

мөнгөн гүйлгээний аргаар тооцоход шаардлагатай зах зээлийн бодит мэдээлэл хомс тул Улаанбаатар болон бусад

хотуудын барилга байгууламжийн зах зээлийн үнэ болон орон нутаг дахь орлуулалтын өртгийг суурь болгон

ашигласан. 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар Улаанбаатар болон бусад хотуудын барилга байгууламжийн

идэвхитэй зах зээл дээрх үнэ дээр суурилсан бодит үнэ цэнэ 18,484,540 мянган төгрөг байсан бол орон нутаг дахь

барилга байгууламжийн орлуулалтын өртөг дээр суурилсан бодит үнэ цэнэ 22,183,003 мянган төгрөг байсан.

Хэрэв хотууд дахь барилга байгууламжийн дундаж үнэ өнөөгийн дансны үнээс 10%-иар илүү байвал барилга

байгууламжийн дансны үнэ болон дахин үнэлгээний сан 1,848,454 мянган төгрөгөөр өснө. Мөн хэрэв орон нутаг

дахь барилга байгууламжийн дундаж үнэ өнөөгийн дансны үнээс 10%-иар бага байвал барилга байгууламжийн

дансны үнэ болон дахин үнэлгээний сан ойролцоогоор 1,848,454 мянган төгрөгөөр бага байна.

Хөдөө орон нутагт байрлалтай барилга, орон сууцны хувьд үлдсэн ашиглах хугацааг инженерүүдийн тогтоосноор

авч үзнэ. 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар хэрэв барилга байгууламжийн дундаж ашиглагдах хугацаа өнөөгийн

ашиглагдах хугацаанаас 10%-р илүү байвал бусад хувьсагч тогтмол гэж үзвэл барилга байгууламжийн дансны үнэ

болон дахин үнэлгээний сан ойролцоогоор 4,399,210 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ. Мөн 2011 оны 12 сарын 31-ний

байдлаар хэрэв барилга байгууламжийн дундаж ашиглагдах хугацаа өнөөгийн ашиглагдах хугацаанаас 10%-р

богино байвал бусад хувьсагч тогтмол гэж үзвэл барилга байгууламжийн дансны үнэ болон дахин үнэлгээний сан

ойролцоогоор 4,041,665 мянган төгрөгөөр буурна. Удирдлагын үзэж буйгаар инженерүүд ашиглагдах хугацааг

консерватив байдлаар тогтоосон бөгөөд ашиглагдах хугацаа буурах нь магадлал багатай.

Банк нь хөдөө орон нутаг дахь орлуулалтын өртөг дээр үндэслэсэн барилга байгууламжийн өртөг үнэ цэнийн бууралтад

ороогүй болохыг батлахын тулд хөдөө орон нутгийн ашигт ажиллагааны байдлыг шалгасан. Ашигт ажиллагааг (үнэ

цэнийн бууралт) шалгахдаа хөдөө орон нутаг дахь салбар бүрийн 5 жилийн батлагдсан санхүүгийн төлөвлөгөөн

дээр үндэслэн мөнгөн гүйлгээний төлөвлөлтийг консерватив байдлаар хийсэн бөгөөд Монголын банкны салбарын

урт хугацааны дундаж өсөлтийн хувийг мөн авч үзсэн. Удирдлага ашигт ажиллагаа (үнэ цэнийн бууралт) –г шалгасны

үндсэн дээр тайлант хугацаанд эдгээр барилга байгууламжийн бодит үнэ цэнэд тохируулга орохгүй хэмээн үзсэн.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 29

Банк ашигт ажиллагаа (үнэ цэнийн бууралт)-нд дискаунтын хүүний үзүүлэх нөлөө бага болохыг нотлон мэдрэмжийн

шинжилгээ хийсэн. 2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар мөнгөн гүйлгээнд ихээхэн өөрчлөлт орсон тохиолдолд л барилга

байгууламж үнэ цэнийн бууралтад орох бөгөөд мөнгөн гүйлгээнд ийм өөрчлөлт орохгүй хэмээн удирдлага үзэж байна.

Монголын хуулийн дагуу банкууд барилга байшингаа 5 жилд 1 удаа дахин үнэлэх ёстой. Иймээс өмнөх дахин

үнэлгээг 2006 оны 12 сарын 31-ний байдлаар хийсэн байсан. 2010 оны 12 сарын 31-нээр дундаж үнэ хүлээн

зөвшөөрсөн дансны үнэтэй харьцуулахад 20%-иар илүү байвал барилга байгууламжийн дансны үнэ болон дахин

үнэлгээний сан ойролцоогоор 4,667,563 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ. 2010 оны 12 сарын 31-нээр дундаж үнэ

хүлээн зөвшөөрсөн дансны үнэтэй харьцуулахад 20%-иар бага байвал барилга байгууламжийн дансны үнэ болон

дахин үнэлгээний сан ойролцоогоор 4,667,563 мянган төгрөгөөр буурна. Удирдлагын үзэж буйгаар 2010 оны

эдийн засгийн нөхцөл байдлаас харахад Банкны барилга байгууламжийн үнэ цэнэ буурах нь магадлал багатай

бөгөөд нөгөө талаар үнэ цэнийн болзошгүй өсөлт (өөрийн хөрөнгө болон үндсэн хөрөнгө нэмэгдэхэд хүрнэ)

санхүүгийн тайлан хэрэглэгчдийн шийдвэрт материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй. Удирдлага 2011 оны 12 сарын 31-нээр

хүлээн зөвшөөрсөн барилга байгууламжийн үнийн өсөлтийг 2011 онд гарсан Монголын эдийн засгийн хурдацтай

өсөлт болон гадаадыг хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор тайлбарлаж байна.

Татварын хууль тогтоомж. Монголын татварын, валютын болон гаалийн хууль тогтоомжуудыг өөр хоорондоо

зөрүүтэйгээр тайлбарлах хандлагатай байдаг. Тодруулга 30-ийг харна уу.

5. ШИНЭ БУЮУ ӨӨРЧЛӨГДСӨН СТАНДАРТ, ТАЙЛБАРУУДЫН ХЭРЭГЖИЛТ

Дараах шинээр батлагдсан стандартууд ба хэрэглээний тайлбарууд нь Банкны хувьд 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-ний

өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр үйлчилж байна:

НББОУС 24 стандартын нэмэлт өөрчлөлтүүд - Холбоотой талуудын тодруулга (2009 оны 11 дүгээр сард

гаргасан, 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө). НББОУС

24-ийг 2009 онд шинэчилсэн бөгөөд дараах өөрчлөлтүүдийг оруулсан, үүнд: (а) холбоотой тал гэсэн ойлголтын

утга санааг тодруулж, зөрчлүүдийг арилган холбоотой талын тодорхойлолтыг энгийн ойлгомжтой болгосон; мөн

(б) төр захиргааны байгууллагуудтай холбоотой нэмэлт тодруулгын шаардлагуудаас хэсэгчлэн чөлөөлж өгсөн.

Эдгээр нэмэлт өөрчлөлтүүд санхүүгийн тайлангуудад нөлөө үзүүлэхгүй.

Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандартуудад хийгдсэн шинэчлэлүүд (2010 оны 5 дугаар сард

нийтлэгдсэн бөгөөд 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөнө). Эдгээр шинэчлэлүүд нь дараах

стандартууд, хэрэглээний тайлбаруудад орсон агуулгын шинжтэй өөрчлөлт мөн асуудлыг илүү тодорхой ойлгомжтой

болгоход чиглэсэн өөрчлөлтүүдээс бүрдэнэ: СТОУС 1-ийн нэмэлт өөрчлөлтүүд: (i) тухайн нэг үндсэн хөрөнгө эсвэл

биет бус хөрөнгийг үнийн зохицуулалт бүхий үйл ажиллагаанд ашиглаж байсан бол өмнөх НББНХЗЗ-аарх дансны

үнийг авч уг хөрөнгийн жишиг өртөг болгон ашиглахыг зөвшөөрсөн, (ii) дахин үнэлгээ нь СТОУС-аар гаргасан

Æèëèéí òàéëàí 2011 30

анхны санхүүгийн тайлангийн хамрах хугацаанд хийгдсэн байсан ч ялгаагүй ямар нэг үйл явдлаас үүдэн хийгдсэн

дахин үнэлгээний дүнг үндсэн хөрөнгийн жишиг өртөг болгон ашиглахыг зөвшөөрсөн, мөн (iii) СТОУС 1 дэх

хэрэгжүүлэхгүй байхыг зөвшөөрсөн заалтуудын хэрэглээний тухайд СТОУС-аар гаргасан анхны завсар үеийн

тайлан ба жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан хооронд гарсан аливаа өөрчлөлт, түүнчлэн нягтлан бодох бүртгэлийн

бодлогын өөрчлөлтүүдийг тайлбарлах шаардлагыг анхны удаа хэрэгжүүлэгчдэд тавьсан; СТОУС 3-ийн нэмэлт

өөрчлөлтүүд: (i) эзэмшлийн хувь оролцоог төлөөлөхгүй буюу татан буугдах үед цэвэр хөрөнгөд ногдох өөрийн

хувийг эзэмших эрхгүй тэдгээр хяналтын бус оролцоог (өөр хэмжилтийн суурь хэрэглэхийг бусад СТОУС-уудад

заагаагүй бол) бодит үнэ цэнээр хэмжихийг шаардсан, (ii) нэгдэж буй компаний хувьцаанд суурилсан төлбөрийн

хэлцлүүд нь бизнесийн нэгдлийн үр дүнд солигдоогүй эсвэл сайн дурын үүднээс сольсон аль ч тохиолдолд хэрхэн

бүртгэх талаар удирдамж өгсөн , мөн (iii) шинэчлэгдсэн СТОУС 3 (2008 оны 1 дүгээр сард нийтлэгдсэн) -ийг

мөрдөж эхлэхээс өмнө хийгдсэн бизнесийн нэгдэлтэй холбоотой худалдан авалтын болзошгүй төлбөрийг СТОУС

3-ийн өмнөх хувилбарт заасан удирдамжийн дагуу бүртгэнэ гэдгийг тодорхой болгосон; СТОУС 7-ийн нэмэлт

өөрчлөлтүүд нь зарим нэг нэмэлт тодруулгын шаардлагуудыг тодорхой болгосон, тухайлбал: (i) санхүүгийн

эрсдэлийн шинж чанар, хэр хэмжээг тусгасан чанарын ба тоон шинжтэй тодруулга хоорондын уялдаа холбоог

онцолсон нэмэлт оруулсан, (ii) нөхцлийг дахин тохиролцоогүй бол хугацаа хэтэрсэн зээлд тооцогдох буюу үнэ

цэнийн бууралт хийгдэх байсан санхүүгийн хөрөнгүүдийн дансны үнийг тодруулах шаардлагыг хассан, (iii) барьцаа

хөрөнгийн бодит үнэ цэнийг тодруулах шаардлагыг, барьцаа хөрөнгийн үзүүлэх санхүүгийн нөлөөг тодруулах гэсэн

илүү ерөнхий шаардлагаар сольсон, мөн (iv) тайлант хугацааны турш хураагдсан барьцаа хөрөнгөөс олж авсан

мөнгөн дүнг бус харин тайлагнах өдрийн байдлаарх хурааж авсан барьцаа хөрөнгийн дүнг тодруулахыг тодорхой

болгож өгсөн; НББОУС 1 өмчийн өөрчлөлтийн тайлангийн толилуулга болон агуулгад тавигдах шаардлагыг

тодорхой болгон өөрчлөгдсөн; шинэчлэгдсэн НББОУС 27-аар (2008 оны 1 дүгээр сард нэмэлт өөрчлөлт хийгдсэн)

НББОУС 21, 28 ба 31 гэсэн стандартуудад оруулсан нэмэлт өөрчлөлтүүдийг хэрэгжүүлэх зарчмыг илүү тодорхой

болгож өгсөн; завсар үеийн хураангуй санхүүгийн тайланд нэмж тодруулах шаардлагатай гол үйл явдал, ажил

гүйлгээний нэмэлт жишээг НББОУС 34-д оруулж өгсөн, үүнд бодит үнэ цэнийн шатлалын түвшин хооронд хийсэн

шилжилт, санхүүгийн хөрөнгийн ангилалд орсон өөрчлөлт буюу байгууллагын санхүүгийн хэрэглүүрд нөлөөлж буй

бизнес, эдийн засгийн орчны өөрчлөлт гэх зэрэг орно; СТОУТХ 13-д урамшууллын бараа, үйлчилгээний бодит

үнэ цэнийг хэрхэн хэмжих тухай илүү тодорхой болгосон. Дээр дурьдсан өөрчлөлтүүдтэй холбоотойгоор зарим

тодруулгад өөрчлөлт орж, зарим шинэ тодруулга бий болсон боловч эдгээр санхүүгийн тайлангуудын үлдэгдэл

болон гүйлгээний хэмжилт болон хүлээн зөвшөөрөлтөд материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй.

СТОУС 7 –д орсон шинэчлэлийн дагуу тодруулахыг шаардсан барьцаа хөрөнгийн санхүүгийн нөлөөг дараах

байдлаар тусад нь толилуулсан (i) барьцаа хөрөнгө болон зээлийн сайжруулалт нь хөрөнгийн дансны үнээс илүү

буюу тэнцүү байх санхүүгийн хөрөнгүүд (“илүү барьцаа бүхий хөрөнгө”) мөн (ii) барьцаа хөрөнгө болон зээлийн

сайжруулалт нь хөрөнгийн дансны үнээс бага байх санхүүгийн хөрөнгүүд (“дутуу барьцаа бүхий хөрөнгө”).

Тайлант үед хүчин төгөлдөр байсан бусад шинэчлэгдсэн стандарт болон тайлбарууд. СТОУС 19 – Өмчийн

хэрэглүүр бүхий санхүүгийн өр төлбөрийг хүчингүй болгох, НББОУС 32-ийн эрхийн хувьцааны ангилал, НББОУСТХ

14 “НББОУС 19 – Тэтгэвэр, тэтгэмжийн хязгаар, санхүүжилтийн доод хэмжээний хязгаар болон тэдгээрийн харилцан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 31

үйлчлэл”–ийн хамгийн бага эс үүсвэрийн урьдилгаа төлбөрийн талаарх тодруулга, СТОУС 1 – “СТОУС-ийг анх

удаа хэрэгжүүлэгч” гэх мэт стандартууд нь эдгээр санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөлөө үзүүлээгүй.

Дээр өөрөөр заагаагүй бол шинэ стандарт болон тайлбарууд нь Банкны санхүүгийн тайлангуудад ноцтой нөлөө үзүүлэхгүй.

6. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ШИНЭЭР БАТЛАГДСАН МЭДЭГДЛҮҮД

2012 оны 1 дүгээр сарын 1-ны өдөр болон түүнээс хойшхи тайлант хугацаанд заавал мөрдөх стандартууд ба

тайлбарууд шинээр батлагдаж, хэвлэн нийтлэгдсэн ба эдгээрийг Банк хугацаанаас өмнө хэрэгжүүлж эхлээгүй.

СТОУС 9, Санхүүгийн хэрэглүүр 1-р хэсэг: Ангилал ба хэмжилт. 2009 оны 11 дүгээр сард гарсан СТОУС 9 нь

НББОУС 39 дахь санхүүгийн хөрөнгийн ангилал ба хэмжилттэй холбоотой хэсгүүдийг орлох болсон. Мөн 2010

оны 10 дугаар сард СТОУС 9-д нэмэлт өөрчлөлт оруулж, санхүүгийн өр төлбөрийн ангилал, хэмжилтийн асуудлыг

багтаасан. Уг стандартын гол агуулгаас дурьдвал:

• Санхүүгийн хөрөнгүүдийг хэмжилтийн үүднээс хоёр хэсэгт ангилна: дараагийн тайлант үеүдэд бодит

үнэ цэнээр нь хэмжих санхүүгийн хөрөнгүүд ба хорогдуулсан өртгөөр нь хэмжих санхүүгийн хөрөнгүүд.

Санхүүгийн хөрөнгүүдийг анх хүлээн зөвшөөрөх үед шийдвэрийг гаргана. Ангиллыг шийдэхэд тухайн

байгууллага өөрийн санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг удирдахдаа ашигладаг бизнес загвар түүнчлэн гэрээний

дүнд тухайн хэрэглүүрийн үүсгэх мөнгөн урсгалын шинж чанараас шалтгаална.

• Драах хоёр нөхцлийг хангасан өрийн хэрэглүүрийг дараагийн тайлант үеүдэд хорогдуулсан өртгөөр

хэмжинэ: (i) байгууллагын бизнес загварын зорилго нь гэрээгээр үүсэх мөнгөн урсгалыг цуглуулахын тулд

хөрөнгийг эзэмшихэд оршино, (ii) гэрээний дүнд хөрөнгийн бий болгох мөнгөн урсгал нь зөвхөн зээлийн

үндсэн төлбөр ба хүүгийн төлбөрөөс бүрдэнэ (өөрөөр хэлбэл зөвхөн энгийн зээлд байх шинжүүдийг

агуулсан). Бусад бүх өрийн хэрэглүүрийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг

орлого, зарлагын дансанд бүртгэнэ.

• Бүхөмчийнхэрэглүүрүүдийгдараагийнтайлантүеүдэдбодитүнэцэнээрхэмжинэ.Арилжаалахзорилгоор

эзэмшиж буй өмчийн хэрэглүүрүүдийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг орлого,

зарлагын дансанд бүртгэнэ. Бусад бүх өмчийн хэрэглүүрийн хувьд тэдгээрийг анх хүлээн зөвшөөрөхдөө бодит

үнэ цэнийн хэрэгжээгүй болон хэрэгжсэн олз, гарзыг орлого, зарлагын дансанд бүртгэх бус бусад дэлгэрэнгүй

орлого байдлаар хүлээн зөвшөөрөх буцалтгүй сонголтыг хийж болно. Бодит үнэ цэнийн олз, гарзыг дахин

ангилж орлого, зарлагын дансанд бүртгэхгүй. Хэрэглүүр тус бүрээр энэ сонголтыг хийнэ. Харин хөрөнгө

оруулалтын өгөөжийг төлөөлж байгаа тохиолдолд ногдол ашгийг орлогын тайланд толилуулна.

• НББОУС39-ийнсанхүүгийнөртөлбөрийнангилал,хэмжилттэйхолбоотойихэнхишаардлагуудямарнэг

өөрчлөлтгүйгээр СТОУС 9-д орж ирсэн байгаа. Гол өөрчлөлт нь хэрэглүүрийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж,

бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг орлого, зарлагын дансанд бүртгэдэг санхүүгийн өр төлбөрүүдийн зээлийн

эрсдэлд гарсан өөрчлөлтийг бусад дэлгэрэнгүй орлогын хэсэгт толилуулах шаардлага тавигдсан.

Æèëèéí òàéëàí 2011 30

анхны санхүүгийн тайлангийн хамрах хугацаанд хийгдсэн байсан ч ялгаагүй ямар нэг үйл явдлаас үүдэн хийгдсэн

дахин үнэлгээний дүнг үндсэн хөрөнгийн жишиг өртөг болгон ашиглахыг зөвшөөрсөн, мөн (iii) СТОУС 1 дэх

хэрэгжүүлэхгүй байхыг зөвшөөрсөн заалтуудын хэрэглээний тухайд СТОУС-аар гаргасан анхны завсар үеийн

тайлан ба жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан хооронд гарсан аливаа өөрчлөлт, түүнчлэн нягтлан бодох бүртгэлийн

бодлогын өөрчлөлтүүдийг тайлбарлах шаардлагыг анхны удаа хэрэгжүүлэгчдэд тавьсан; СТОУС 3-ийн нэмэлт

өөрчлөлтүүд: (i) эзэмшлийн хувь оролцоог төлөөлөхгүй буюу татан буугдах үед цэвэр хөрөнгөд ногдох өөрийн

хувийг эзэмших эрхгүй тэдгээр хяналтын бус оролцоог (өөр хэмжилтийн суурь хэрэглэхийг бусад СТОУС-уудад

заагаагүй бол) бодит үнэ цэнээр хэмжихийг шаардсан, (ii) нэгдэж буй компаний хувьцаанд суурилсан төлбөрийн

хэлцлүүд нь бизнесийн нэгдлийн үр дүнд солигдоогүй эсвэл сайн дурын үүднээс сольсон аль ч тохиолдолд хэрхэн

бүртгэх талаар удирдамж өгсөн , мөн (iii) шинэчлэгдсэн СТОУС 3 (2008 оны 1 дүгээр сард нийтлэгдсэн) -ийг

мөрдөж эхлэхээс өмнө хийгдсэн бизнесийн нэгдэлтэй холбоотой худалдан авалтын болзошгүй төлбөрийг СТОУС

3-ийн өмнөх хувилбарт заасан удирдамжийн дагуу бүртгэнэ гэдгийг тодорхой болгосон; СТОУС 7-ийн нэмэлт

өөрчлөлтүүд нь зарим нэг нэмэлт тодруулгын шаардлагуудыг тодорхой болгосон, тухайлбал: (i) санхүүгийн

эрсдэлийн шинж чанар, хэр хэмжээг тусгасан чанарын ба тоон шинжтэй тодруулга хоорондын уялдаа холбоог

онцолсон нэмэлт оруулсан, (ii) нөхцлийг дахин тохиролцоогүй бол хугацаа хэтэрсэн зээлд тооцогдох буюу үнэ

цэнийн бууралт хийгдэх байсан санхүүгийн хөрөнгүүдийн дансны үнийг тодруулах шаардлагыг хассан, (iii) барьцаа

хөрөнгийн бодит үнэ цэнийг тодруулах шаардлагыг, барьцаа хөрөнгийн үзүүлэх санхүүгийн нөлөөг тодруулах гэсэн

илүү ерөнхий шаардлагаар сольсон, мөн (iv) тайлант хугацааны турш хураагдсан барьцаа хөрөнгөөс олж авсан

мөнгөн дүнг бус харин тайлагнах өдрийн байдлаарх хурааж авсан барьцаа хөрөнгийн дүнг тодруулахыг тодорхой

болгож өгсөн; НББОУС 1 өмчийн өөрчлөлтийн тайлангийн толилуулга болон агуулгад тавигдах шаардлагыг

тодорхой болгон өөрчлөгдсөн; шинэчлэгдсэн НББОУС 27-аар (2008 оны 1 дүгээр сард нэмэлт өөрчлөлт хийгдсэн)

НББОУС 21, 28 ба 31 гэсэн стандартуудад оруулсан нэмэлт өөрчлөлтүүдийг хэрэгжүүлэх зарчмыг илүү тодорхой

болгож өгсөн; завсар үеийн хураангуй санхүүгийн тайланд нэмж тодруулах шаардлагатай гол үйл явдал, ажил

гүйлгээний нэмэлт жишээг НББОУС 34-д оруулж өгсөн, үүнд бодит үнэ цэнийн шатлалын түвшин хооронд хийсэн

шилжилт, санхүүгийн хөрөнгийн ангилалд орсон өөрчлөлт буюу байгууллагын санхүүгийн хэрэглүүрд нөлөөлж буй

бизнес, эдийн засгийн орчны өөрчлөлт гэх зэрэг орно; СТОУТХ 13-д урамшууллын бараа, үйлчилгээний бодит

үнэ цэнийг хэрхэн хэмжих тухай илүү тодорхой болгосон. Дээр дурьдсан өөрчлөлтүүдтэй холбоотойгоор зарим

тодруулгад өөрчлөлт орж, зарим шинэ тодруулга бий болсон боловч эдгээр санхүүгийн тайлангуудын үлдэгдэл

болон гүйлгээний хэмжилт болон хүлээн зөвшөөрөлтөд материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй.

СТОУС 7 –д орсон шинэчлэлийн дагуу тодруулахыг шаардсан барьцаа хөрөнгийн санхүүгийн нөлөөг дараах

байдлаар тусад нь толилуулсан (i) барьцаа хөрөнгө болон зээлийн сайжруулалт нь хөрөнгийн дансны үнээс илүү

буюу тэнцүү байх санхүүгийн хөрөнгүүд (“илүү барьцаа бүхий хөрөнгө”) мөн (ii) барьцаа хөрөнгө болон зээлийн

сайжруулалт нь хөрөнгийн дансны үнээс бага байх санхүүгийн хөрөнгүүд (“дутуу барьцаа бүхий хөрөнгө”).

Тайлант үед хүчин төгөлдөр байсан бусад шинэчлэгдсэн стандарт болон тайлбарууд. СТОУС 19 – Өмчийн

хэрэглүүр бүхий санхүүгийн өр төлбөрийг хүчингүй болгох, НББОУС 32-ийн эрхийн хувьцааны ангилал, НББОУСТХ

14 “НББОУС 19 – Тэтгэвэр, тэтгэмжийн хязгаар, санхүүжилтийн доод хэмжээний хязгаар болон тэдгээрийн харилцан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 31

үйлчлэл”–ийн хамгийн бага эс үүсвэрийн урьдилгаа төлбөрийн талаарх тодруулга, СТОУС 1 – “СТОУС-ийг анх

удаа хэрэгжүүлэгч” гэх мэт стандартууд нь эдгээр санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөлөө үзүүлээгүй.

Дээр өөрөөр заагаагүй бол шинэ стандарт болон тайлбарууд нь Банкны санхүүгийн тайлангуудад ноцтой нөлөө үзүүлэхгүй.

6. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ШИНЭЭР БАТЛАГДСАН МЭДЭГДЛҮҮД

2012 оны 1 дүгээр сарын 1-ны өдөр болон түүнээс хойшхи тайлант хугацаанд заавал мөрдөх стандартууд ба

тайлбарууд шинээр батлагдаж, хэвлэн нийтлэгдсэн ба эдгээрийг Банк хугацаанаас өмнө хэрэгжүүлж эхлээгүй.

СТОУС 9, Санхүүгийн хэрэглүүр 1-р хэсэг: Ангилал ба хэмжилт. 2009 оны 11 дүгээр сард гарсан СТОУС 9 нь

НББОУС 39 дахь санхүүгийн хөрөнгийн ангилал ба хэмжилттэй холбоотой хэсгүүдийг орлох болсон. Мөн 2010

оны 10 дугаар сард СТОУС 9-д нэмэлт өөрчлөлт оруулж, санхүүгийн өр төлбөрийн ангилал, хэмжилтийн асуудлыг

багтаасан. Уг стандартын гол агуулгаас дурьдвал:

• Санхүүгийн хөрөнгүүдийг хэмжилтийн үүднээс хоёр хэсэгт ангилна: дараагийн тайлант үеүдэд бодит

үнэ цэнээр нь хэмжих санхүүгийн хөрөнгүүд ба хорогдуулсан өртгөөр нь хэмжих санхүүгийн хөрөнгүүд.

Санхүүгийн хөрөнгүүдийг анх хүлээн зөвшөөрөх үед шийдвэрийг гаргана. Ангиллыг шийдэхэд тухайн

байгууллага өөрийн санхүүгийн хэрэглүүрүүдийг удирдахдаа ашигладаг бизнес загвар түүнчлэн гэрээний

дүнд тухайн хэрэглүүрийн үүсгэх мөнгөн урсгалын шинж чанараас шалтгаална.

• Драах хоёр нөхцлийг хангасан өрийн хэрэглүүрийг дараагийн тайлант үеүдэд хорогдуулсан өртгөөр

хэмжинэ: (i) байгууллагын бизнес загварын зорилго нь гэрээгээр үүсэх мөнгөн урсгалыг цуглуулахын тулд

хөрөнгийг эзэмшихэд оршино, (ii) гэрээний дүнд хөрөнгийн бий болгох мөнгөн урсгал нь зөвхөн зээлийн

үндсэн төлбөр ба хүүгийн төлбөрөөс бүрдэнэ (өөрөөр хэлбэл зөвхөн энгийн зээлд байх шинжүүдийг

агуулсан). Бусад бүх өрийн хэрэглүүрийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг

орлого, зарлагын дансанд бүртгэнэ.

• Бүхөмчийнхэрэглүүрүүдийгдараагийнтайлантүеүдэдбодитүнэцэнээрхэмжинэ.Арилжаалахзорилгоор

эзэмшиж буй өмчийн хэрэглүүрүүдийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг орлого,

зарлагын дансанд бүртгэнэ. Бусад бүх өмчийн хэрэглүүрийн хувьд тэдгээрийг анх хүлээн зөвшөөрөхдөө бодит

үнэ цэнийн хэрэгжээгүй болон хэрэгжсэн олз, гарзыг орлого, зарлагын дансанд бүртгэх бус бусад дэлгэрэнгүй

орлого байдлаар хүлээн зөвшөөрөх буцалтгүй сонголтыг хийж болно. Бодит үнэ цэнийн олз, гарзыг дахин

ангилж орлого, зарлагын дансанд бүртгэхгүй. Хэрэглүүр тус бүрээр энэ сонголтыг хийнэ. Харин хөрөнгө

оруулалтын өгөөжийг төлөөлж байгаа тохиолдолд ногдол ашгийг орлогын тайланд толилуулна.

• НББОУС39-ийнсанхүүгийнөртөлбөрийнангилал,хэмжилттэйхолбоотойихэнхишаардлагуудямарнэг

өөрчлөлтгүйгээр СТОУС 9-д орж ирсэн байгаа. Гол өөрчлөлт нь хэрэглүүрийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж,

бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг орлого, зарлагын дансанд бүртгэдэг санхүүгийн өр төлбөрүүдийн зээлийн

эрсдэлд гарсан өөрчлөлтийг бусад дэлгэрэнгүй орлогын хэсэгт толилуулах шаардлага тавигдсан.

Æèëèéí òàéëàí 2011 32

СТОУС 9-ийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн заавал мөрдөнө, энэ хугацаанаас өмнө хэрэгжүүлж

эхлэхийг мөн зөвшөөрсөн. Банк нь энэхүү стандартын утга агуулга, Банкинд үзүүлэх нөлөө болон стандартыг

хэрэгжүүлж эхлэх хугацааг судалж байгаа.

СТОУС 10, нэгтгэсэн Санхүүгийн Тайлангууд (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын

1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө),НББОУС 27, Нэгтгэсэн ба тусдаа

санхүүгийн тайлан болон СТХ-12 “Нэгтэл – тусгай зориулалттай аж ахуйн нэгж стандартад заасан нэгтгэл болон

хяналтын заавруудыг өөрчилсөн. СТОУС 10 хяналтын тодорхойлолтыг өөрчилснөөр бүх аж ахуйн нэгжүүд хяналтыг

тодорхойлоход нэгэн ижил тодорхойлолтыг хэрэглэх болсон. Тодорхойлолтыг өргөн хүрээний хэрэглээний заавраар

хангасан. Энэхүү өөрчлөлт нь Банкны санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

СТОУС 11, Хамтарсан хэлцэл, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон

түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), НББОУС 31, “Хамтарсан үйлдвэр дэх хувь оролцоо” болон

СТХ-13, “Хувь нийлүүлэгчдээс мөнгөн хөрөнгө нийлсэн хамтын хяналттай аж ахуйн нэгжүүд” стандартуудыг сольсон.

Тодорхойлолтод өөрчлөлт оруулснаар хамтарсан хэлцлийн төрлийг 2 болгон бууруулсан: хамтарсан үйл ажиллагаа

болон хамтарсан үйлдвэр. Хамтран хянадаг байгууллагын пропорционалиар нэгтгэх журмыг халсан. Хамтарсан

хэлцэлд оролцогчид бүртгэлийг заавал өмчийн аргаар хөтөлнө. Одоогийн байдлаар эдгээр өөрчлөлтүүдийн Банкны

санхүүгийн тайланд үзүүлэх нөлөөг удирдлага үнэлэх шатандаа байна.

СТОУС 12, Бусад Аж Ахуйн Нэгжүүд дэх Хувь Оролцооны Тодруулга, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013

оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), охин компани,

хамтарсан хэлцэл, хараат компани болон нэгтгэгдээгүй бүтцийн байгууллагад хувь оролцоо бүхий компаниудад

хамаарна. Энэ стандарт нь НББОУС 28 “Хараат Компани дахь Хөрөнгө Оруулалт” –д заасан тодруулгын шаардлагыг

өөрчилсөн. СТОУС 12 аж ахуйн нэгжүүдийг охин, хараат компани, хамтарсан хэлцэл болон нэгтгэгдээгүй бүтцийн

байгууллагад оруулсан хувь оролцоотой холбоотой гарах эрсдэл болон санхүүгийн нөлөөг үнэлэхэд тус болох

мэдээллээр санхүүгийн тайлан хэрэглэгчдийг хангахаар заасан. Энэ шаардлагыг хангахын тулд шинэ стандартын

дагуу компани хянадаг, хамтран хянадаг, өөр байгууллагын шийдвэрт ихээр нөлөөлдөг эсэхийг тодорхойлоход

ихээхэн тооцоолол болон таамаглалуудыг ашигладаг. Бүлэг үйл ажилагаа болон мөнгөн гүйлгээн дахь хяналтын бус

эрхийн хувь оролцооны дэлгэрүүлсэн тодруулга нь материаллаг хяналтын бус оролцоо бүхий охин компаниудын

санхүүгийн мэдээллийг цуглуулж, нэгтгэгдээгүй бүтцийн байгууллагад оруулсан хувь оролцооны тодруулгыг илүү

нарийн болгож өгсөн. Банкны Удирдлага одоогийн байдлаар эдгээр өөрчлөлтүүдийн Банкны санхүүгийн тайланд

үзүүлэх нөлөөг үнэлэх шатандаа байна.

СТОУС 13, Бодит үнэ цэнийн хэмжилт, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний

өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), бүх СТОУС-уудад ашиглах боломжтой болгон

бодит үнэ цэнийн тодорхойлолтыг өөрчилснөөр, бодит үнэ цэнийн хэмжилт болон тодруулгын шаардлагуудын

хүндрэлтэй байдлыг багасгаж зохицлыг нэмэх зорилготой. Энэхүү өөрчлөлтийн санхүүгийн тайлангуудад үзүүлэх

нөлөөг Банкны Удирдлага судалж байгаа.

НББОУС 27, Нэгтгэсэн ба Тустаа Санхүүгийн Тайлан, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр

сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), хараат компани, хамтарсан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 33

компани болон охин компани дангаараа санхүүгийн тайлан бэлтгэж байхад, тэдгээрт оруулсан хөрөнгө оруулалтын

бүртгэлийн болон тодруулгын шаардлагуудыг тодорхойлох зорилготой. Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлан болон

хяналтын талаарх заврыг СТОУС 10, Нэгтгэсэн Санхүүгийн Тайлан стандартаар орлуулсан. Банкны удирдлага энэхүү

өөрчлөгдсөн стандарт өөрийн санхүүгийн тайланд нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байгаа.

НББОУС 28, Хараат компани болон хамтарсан үйлдвэрт оруулсан хөрөнгө оруулалт, (2011 оны 5 дугаар сард

гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө).

Зөвлөл энэ төслийг хэлэлцэж байхдаа хамтарсан үйлдвэрийг өмчийн аргаар бүртгэхийг НББОУС 28-д оруулахаар

шийдсэн, учир нь өмчийн арга хамтарсан хэлэлцээр болон хараат компанийн аль алинд хамаарна. Зааварт үүнээс өөр

өөрчлөлт ороогүй. Банкны удирдлага энэхүү стандартын өөрчлөлт санхүүгийн тайланд нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

СТОУС 7, Санхүүгийн хөрөнгийг шилжүүлсэнтэй холбоотой тодруулга - стандартын нэмэлт өөрчлөлт (2010

оны 10 дугаар сард батлагдсан, 2011 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант

жилүүдэд мөрдөгдөнө). Энэхүү нэмэлт өөрчлөлт нь шилжүүлсэн санхүүгийн хөрөнгөөс үүсэх эрсдэлтэй холбоотой

нэмэлт тодруулга хийх шаардлага тавьсан. Үүнд өөр талд шилжүүлсэн боловч байгууллагын тайлан тэнцэл дээр

тусгагдсан санхүүгийн хөрөнгийн шинж чанар, дансны үнэ болон холбогдох эрсдэл ба өгөөжийг хөрөнгийн анги бүрээр

тодруулах шаардлагатай. Эдгээр тодруулгаас санхүүгийн хөрөнгө ба түүнд холбогдох өр төлбөрийн хамаарлыг, мөн

холбогдох өр төлбөрийн мөнгөн дүнг ойлгох боломжийг хэрэглэгчдэд олгох ёстой. Санхүүгийн хөрөнгүүдийг балансаас

хассан хэдий ч шилжүүлсэн хөрөнгөтэй холбоотой тодорхой эрсдэл ба өгөөж байгууллагад байсаар байвал тэдгээр

эрсдэлийн нөлөөг ойлгох боломжийг олгох тодруулгыг нэмж оруулах шаардлагатай. Банк нь уг стандартын нэмэлт

өөрчлөлт санхүүгийн тайланд ямар нэг материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй гэж үзэж байна.

НББОУС 1-ийн өөрчлөлт, Санхүүгийн Тайлангуудын Толилуулга (2011 оны 6 дугаар сард батлагдсан, 2012

оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), бусад орлогын

зүйлүүдийн тодруулгыг өөрчилсөн. Өөрчлөлтийн дагуу аж ахуйн нэгжүүд бусад орлогын зүйлүүдийг ашиг алдагдал

руу дахин ангилах эсэхээс хамааран хоёр ангилсан. НББОУС 1-ээр дараах нэрийг санал болгосон “Орлого зарлагын

нэгдсэн данс болон бусад дэлгэрэнгүй орлого”. Банкны удирдлага нэмэлт өөрчлөлтийн санхүүгийн тайланд үзүүлэх

нөлөөг судалж байна.

Шинэчилсэн НББОУС 19, Ажилчдын Тэтгэвэр Тэтгэмж (2011 оны 6 дугаар сард батлагдсан, 2013 оны 1

дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), тэтгэврийн сангийн

зардал, ажлаас халагдсаны тэтгэмж болон бүхий л ажилтнуудын тэтгэвэр, тэтгэмжийн хүлээн зөвшөөрөлт болон

хэмжилтэд ихээхэн өөрчлөлт оруулсан. Цэвэр тэтгэвэр, тэтгэмжийн өр төлбөрт (хөрөнгөд) гарсан өөрчлөлтүүдийг

тухай бүр бүртгэхийг шаардсан: (i) үйлчилгээний өртөг болон цэвэр хүүг орлого зарлагын дансанд; мөн (ii) бусад

дэлгэрэнгүй орлогын дахин хэмжилт. Эдгээр өөрчлөлтүүд Банкны санхүүгийн тайлангуудад материллаг нөлөө

үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

СТОУС 7-ийн өөрчлөлт, Санхүүгийн Хөрөнгө Өр Төлбөрүүдийг Хооронд нь Хаах Тодруулга (2011 оны 12

дугаар сард батлагдсан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд

мөрдөгдөнө). Өөрчлөлтийн дагуу санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрийг хооронд нь хааснаас үүдэн гарах үр

Æèëèéí òàéëàí 2011 32

СТОУС 9-ийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн заавал мөрдөнө, энэ хугацаанаас өмнө хэрэгжүүлж

эхлэхийг мөн зөвшөөрсөн. Банк нь энэхүү стандартын утга агуулга, Банкинд үзүүлэх нөлөө болон стандартыг

хэрэгжүүлж эхлэх хугацааг судалж байгаа.

СТОУС 10, нэгтгэсэн Санхүүгийн Тайлангууд (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын

1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө),НББОУС 27, Нэгтгэсэн ба тусдаа

санхүүгийн тайлан болон СТХ-12 “Нэгтэл – тусгай зориулалттай аж ахуйн нэгж стандартад заасан нэгтгэл болон

хяналтын заавруудыг өөрчилсөн. СТОУС 10 хяналтын тодорхойлолтыг өөрчилснөөр бүх аж ахуйн нэгжүүд хяналтыг

тодорхойлоход нэгэн ижил тодорхойлолтыг хэрэглэх болсон. Тодорхойлолтыг өргөн хүрээний хэрэглээний заавраар

хангасан. Энэхүү өөрчлөлт нь Банкны санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

СТОУС 11, Хамтарсан хэлцэл, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон

түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), НББОУС 31, “Хамтарсан үйлдвэр дэх хувь оролцоо” болон

СТХ-13, “Хувь нийлүүлэгчдээс мөнгөн хөрөнгө нийлсэн хамтын хяналттай аж ахуйн нэгжүүд” стандартуудыг сольсон.

Тодорхойлолтод өөрчлөлт оруулснаар хамтарсан хэлцлийн төрлийг 2 болгон бууруулсан: хамтарсан үйл ажиллагаа

болон хамтарсан үйлдвэр. Хамтран хянадаг байгууллагын пропорционалиар нэгтгэх журмыг халсан. Хамтарсан

хэлцэлд оролцогчид бүртгэлийг заавал өмчийн аргаар хөтөлнө. Одоогийн байдлаар эдгээр өөрчлөлтүүдийн Банкны

санхүүгийн тайланд үзүүлэх нөлөөг удирдлага үнэлэх шатандаа байна.

СТОУС 12, Бусад Аж Ахуйн Нэгжүүд дэх Хувь Оролцооны Тодруулга, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013

оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), охин компани,

хамтарсан хэлцэл, хараат компани болон нэгтгэгдээгүй бүтцийн байгууллагад хувь оролцоо бүхий компаниудад

хамаарна. Энэ стандарт нь НББОУС 28 “Хараат Компани дахь Хөрөнгө Оруулалт” –д заасан тодруулгын шаардлагыг

өөрчилсөн. СТОУС 12 аж ахуйн нэгжүүдийг охин, хараат компани, хамтарсан хэлцэл болон нэгтгэгдээгүй бүтцийн

байгууллагад оруулсан хувь оролцоотой холбоотой гарах эрсдэл болон санхүүгийн нөлөөг үнэлэхэд тус болох

мэдээллээр санхүүгийн тайлан хэрэглэгчдийг хангахаар заасан. Энэ шаардлагыг хангахын тулд шинэ стандартын

дагуу компани хянадаг, хамтран хянадаг, өөр байгууллагын шийдвэрт ихээр нөлөөлдөг эсэхийг тодорхойлоход

ихээхэн тооцоолол болон таамаглалуудыг ашигладаг. Бүлэг үйл ажилагаа болон мөнгөн гүйлгээн дахь хяналтын бус

эрхийн хувь оролцооны дэлгэрүүлсэн тодруулга нь материаллаг хяналтын бус оролцоо бүхий охин компаниудын

санхүүгийн мэдээллийг цуглуулж, нэгтгэгдээгүй бүтцийн байгууллагад оруулсан хувь оролцооны тодруулгыг илүү

нарийн болгож өгсөн. Банкны Удирдлага одоогийн байдлаар эдгээр өөрчлөлтүүдийн Банкны санхүүгийн тайланд

үзүүлэх нөлөөг үнэлэх шатандаа байна.

СТОУС 13, Бодит үнэ цэнийн хэмжилт, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний

өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), бүх СТОУС-уудад ашиглах боломжтой болгон

бодит үнэ цэнийн тодорхойлолтыг өөрчилснөөр, бодит үнэ цэнийн хэмжилт болон тодруулгын шаардлагуудын

хүндрэлтэй байдлыг багасгаж зохицлыг нэмэх зорилготой. Энэхүү өөрчлөлтийн санхүүгийн тайлангуудад үзүүлэх

нөлөөг Банкны Удирдлага судалж байгаа.

НББОУС 27, Нэгтгэсэн ба Тустаа Санхүүгийн Тайлан, (2011 оны 5 дугаар сард гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр

сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), хараат компани, хамтарсан

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 33

компани болон охин компани дангаараа санхүүгийн тайлан бэлтгэж байхад, тэдгээрт оруулсан хөрөнгө оруулалтын

бүртгэлийн болон тодруулгын шаардлагуудыг тодорхойлох зорилготой. Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлан болон

хяналтын талаарх заврыг СТОУС 10, Нэгтгэсэн Санхүүгийн Тайлан стандартаар орлуулсан. Банкны удирдлага энэхүү

өөрчлөгдсөн стандарт өөрийн санхүүгийн тайланд нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байгаа.

НББОУС 28, Хараат компани болон хамтарсан үйлдвэрт оруулсан хөрөнгө оруулалт, (2011 оны 5 дугаар сард

гаргасан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө).

Зөвлөл энэ төслийг хэлэлцэж байхдаа хамтарсан үйлдвэрийг өмчийн аргаар бүртгэхийг НББОУС 28-д оруулахаар

шийдсэн, учир нь өмчийн арга хамтарсан хэлэлцээр болон хараат компанийн аль алинд хамаарна. Зааварт үүнээс өөр

өөрчлөлт ороогүй. Банкны удирдлага энэхүү стандартын өөрчлөлт санхүүгийн тайланд нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

СТОУС 7, Санхүүгийн хөрөнгийг шилжүүлсэнтэй холбоотой тодруулга - стандартын нэмэлт өөрчлөлт (2010

оны 10 дугаар сард батлагдсан, 2011 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант

жилүүдэд мөрдөгдөнө). Энэхүү нэмэлт өөрчлөлт нь шилжүүлсэн санхүүгийн хөрөнгөөс үүсэх эрсдэлтэй холбоотой

нэмэлт тодруулга хийх шаардлага тавьсан. Үүнд өөр талд шилжүүлсэн боловч байгууллагын тайлан тэнцэл дээр

тусгагдсан санхүүгийн хөрөнгийн шинж чанар, дансны үнэ болон холбогдох эрсдэл ба өгөөжийг хөрөнгийн анги бүрээр

тодруулах шаардлагатай. Эдгээр тодруулгаас санхүүгийн хөрөнгө ба түүнд холбогдох өр төлбөрийн хамаарлыг, мөн

холбогдох өр төлбөрийн мөнгөн дүнг ойлгох боломжийг хэрэглэгчдэд олгох ёстой. Санхүүгийн хөрөнгүүдийг балансаас

хассан хэдий ч шилжүүлсэн хөрөнгөтэй холбоотой тодорхой эрсдэл ба өгөөж байгууллагад байсаар байвал тэдгээр

эрсдэлийн нөлөөг ойлгох боломжийг олгох тодруулгыг нэмж оруулах шаардлагатай. Банк нь уг стандартын нэмэлт

өөрчлөлт санхүүгийн тайланд ямар нэг материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй гэж үзэж байна.

НББОУС 1-ийн өөрчлөлт, Санхүүгийн Тайлангуудын Толилуулга (2011 оны 6 дугаар сард батлагдсан, 2012

оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), бусад орлогын

зүйлүүдийн тодруулгыг өөрчилсөн. Өөрчлөлтийн дагуу аж ахуйн нэгжүүд бусад орлогын зүйлүүдийг ашиг алдагдал

руу дахин ангилах эсэхээс хамааран хоёр ангилсан. НББОУС 1-ээр дараах нэрийг санал болгосон “Орлого зарлагын

нэгдсэн данс болон бусад дэлгэрэнгүй орлого”. Банкны удирдлага нэмэлт өөрчлөлтийн санхүүгийн тайланд үзүүлэх

нөлөөг судалж байна.

Шинэчилсэн НББОУС 19, Ажилчдын Тэтгэвэр Тэтгэмж (2011 оны 6 дугаар сард батлагдсан, 2013 оны 1

дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд мөрдөгдөнө), тэтгэврийн сангийн

зардал, ажлаас халагдсаны тэтгэмж болон бүхий л ажилтнуудын тэтгэвэр, тэтгэмжийн хүлээн зөвшөөрөлт болон

хэмжилтэд ихээхэн өөрчлөлт оруулсан. Цэвэр тэтгэвэр, тэтгэмжийн өр төлбөрт (хөрөнгөд) гарсан өөрчлөлтүүдийг

тухай бүр бүртгэхийг шаардсан: (i) үйлчилгээний өртөг болон цэвэр хүүг орлого зарлагын дансанд; мөн (ii) бусад

дэлгэрэнгүй орлогын дахин хэмжилт. Эдгээр өөрчлөлтүүд Банкны санхүүгийн тайлангуудад материллаг нөлөө

үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

СТОУС 7-ийн өөрчлөлт, Санхүүгийн Хөрөнгө Өр Төлбөрүүдийг Хооронд нь Хаах Тодруулга (2011 оны 12

дугаар сард батлагдсан, 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд

мөрдөгдөнө). Өөрчлөлтийн дагуу санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрийг хооронд нь хааснаас үүдэн гарах үр

Æèëèéí òàéëàí 2011 34

дүнг тооцоолох боломжтой мэдээллийг санхүүгийн тайлан хэрэглэгчдэд толилуулахыг шаардсан. Энэ өөрчлөлт

Банкны санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

НББОУС 32-ийн өөрчлөлтүүд, Санхүүгийн Хөрөнгө Өр Төлбөрүүдийг Хооронд нь Хаах (2011 оны 12

дугаар сард батлагдсан, 2014 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд

мөрдөгдөнө). НББОУС 32-ийн хэрэглээнийн зааврыг оруулж, хооронд нь хаахтай холбоотой зарим нийцэшгүй

зүйлүүдийг тодруулсан. Үүнд: “Одоогийн байдлаар хуулийн дагуу хооронд нь хаах эрхтэй”, мөн зарим нийт

дүнгээр төлөх системийг цэвэр дүнгээр төлөх системтэй аилтган үзсэн. Одоогийн байдлаар Банкны Удирдлагууд

эдгээр өөрчлөлтүүдийн Банкны санхүүгийн тайланд үзүүлэх нөлөөг үнэлж байна.

Бусад шинэчилсэн стандарт болон зааврууд: СТОУС 1, “СТОУС-ийг анх удаа хэрэгжүүлэгч”-ийн хэт инфляци

мөн зарим онцлох зүйл болон чөлөөлөлтийн тухай өөрчлөлтүүд эдгээр санхүүгийн тайлангуудад ямар нэг нөлөө

үзүүлэхгүй. НББОУС 12 “Орлогын албан татвар”-ийн бодит үнэ цэнээр хэмжигдэж буй хөрөнгө оруулалтын хөрөнгө

зөвхөн борлуулалтаар эргэн нөхөгдөх тухай няцах таамаглалын өөрчлөлт эдгээр санхүүгийн тайлангуудад нөлөө

үзүүлэхгүй. ОУСТХ 20, Ил уурхайн үйлдвэрлэлийн явц дахь хөрс хуулалтын ажлын өртөг, энэхүү стандахтаар уул

уурхайн хөрс хуулалтын өртгийг хаана яаж өртөг бүртгэхийг заасан.

Дээр өөрөөр заагаагүй бол эдгээр шинэ стандарт болон тайлбарууд санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөдөө

үзүүлэхгүй гэж Удирдлага үзэж байгаа.

7. МӨНГӨ БА ТҮҮНТЭЙ АДИЛТГАХ ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны

12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бэлэн мөнгө 103,952,130 65,162,602Монголбанкинд байршуулсан мөнгө (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад) 33,655,221 89,554,206Бусал банкууд дах харилцах дансМонгол 9,481,247 1,343,072Бусад 181,839,968 77,837,357Монголбанкны үнэт цаас 183,702,710 318,131,498Монголбанкинд анх 3 сараас бага хугацаатай байршуулсан хадгаламж - 62,823,500Бусад банкуудад анх 3 сараас бага хугацаатай байршуулсан хөрөнгө 28,826,106 25,351,293Эргэн худалдан авах хэлцлүүд - 4,996,948

Нийт мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 541,457,382 645,200,476

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 35

Мөнгө ба түүнтай адилтгах хөрөнгө барьцаа хөрөнгөөр баталгаажаагүй. Бүх дүнгүүд хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ

буураагүй хэмээн ангилагдсан.

Харилцах данс, нэг хоногийн хугацаатай байршуулсан хөрөнгө, Монголбанкны үнэт цаас, Монголбанк болон

бусад банкуудад анх 3 сараас бага хугацаагаар байршуулсан харилцах болон хадгаламжийн дансууд, анх 3 сараас

бага хугацаагаанд төлөгдөх урвуу репо хэлцэл зэрэг нь гадаадын сайн танигдсан банкууд, Монголбанк болон

Монголын 1 дүгээр зэрэглэлийн банкуудад байршуулсан үлдэгдлүүд болно.

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн балансын үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарыг Стандарт ба Пүүрсийн

рейтинг эсвэл Мүүдийс болон Фичийн рейтинг дээр үндэслэн нэгтгэн харуулж болно. 2011 оны 12 дугаар сарын

31-ний байдлаарх зээлийн эрсдэлийн чанарыг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөр

Бэлэн мөнгө

Монгол-банкинд

байршуул-сан мөнгө (зайлшгүй

байлгах нөөцөөс

бусад)

Бусад банкууд

дахьхарилцах

хадгаламж

Монгол-банкны

үнэт цаас

Бусад банкуудад

анх 3 сараас бага хугацаатай байршуул

сан хөрөнгө

Нийт

Хугацаа хэтрээгүй ба үнэ цэнэ нь буураагүй - Бэлэн мөнгө 103,952,130 - - - - 103,952,130- Монгол Улсын Төв Банк - 33,655,221 - 183,702,710 - 217,357,931- AA-с AA+ рейтингтэй - - 105,816,176 - - 105,816,176- A-с A+ рейтингтэй - - 75,348,079 - 28,826,106 104,174,185- БББ-с БББ+рейтингтэй - - 675,713 - - 675,713- ББ-с ББ+ рейтингтэй - - 8,477,259 - - 8,477,259- Б-с Б+ рейтингтэй - - 1,003,988 - - 1,003,988

Нийт мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 103,952,130 33,655,221 191,321,215 183,702,710 28,826,106 541,457,382

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн балансын үлдэгдлийн зээлийн эрсдэлийн чанарыг Стандарт ба Пүүрсийн

рейтинг эсвэл Мүүдийс болон Фичийн рейтинг дээр үндэслэн нэгтгэн дүгнэж болно. 2010 оны 12 дугаар сарын 31-

ний байдлаарх зээлийн эрсдэлийн чанарыг дор үзүүлэв.

Æèëèéí òàéëàí 2011 34

дүнг тооцоолох боломжтой мэдээллийг санхүүгийн тайлан хэрэглэгчдэд толилуулахыг шаардсан. Энэ өөрчлөлт

Банкны санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна.

НББОУС 32-ийн өөрчлөлтүүд, Санхүүгийн Хөрөнгө Өр Төлбөрүүдийг Хооронд нь Хаах (2011 оны 12

дугаар сард батлагдсан, 2014 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр болон түүнээс хойш эхлэх тайлант жилүүдэд

мөрдөгдөнө). НББОУС 32-ийн хэрэглээнийн зааврыг оруулж, хооронд нь хаахтай холбоотой зарим нийцэшгүй

зүйлүүдийг тодруулсан. Үүнд: “Одоогийн байдлаар хуулийн дагуу хооронд нь хаах эрхтэй”, мөн зарим нийт

дүнгээр төлөх системийг цэвэр дүнгээр төлөх системтэй аилтган үзсэн. Одоогийн байдлаар Банкны Удирдлагууд

эдгээр өөрчлөлтүүдийн Банкны санхүүгийн тайланд үзүүлэх нөлөөг үнэлж байна.

Бусад шинэчилсэн стандарт болон зааврууд: СТОУС 1, “СТОУС-ийг анх удаа хэрэгжүүлэгч”-ийн хэт инфляци

мөн зарим онцлох зүйл болон чөлөөлөлтийн тухай өөрчлөлтүүд эдгээр санхүүгийн тайлангуудад ямар нэг нөлөө

үзүүлэхгүй. НББОУС 12 “Орлогын албан татвар”-ийн бодит үнэ цэнээр хэмжигдэж буй хөрөнгө оруулалтын хөрөнгө

зөвхөн борлуулалтаар эргэн нөхөгдөх тухай няцах таамаглалын өөрчлөлт эдгээр санхүүгийн тайлангуудад нөлөө

үзүүлэхгүй. ОУСТХ 20, Ил уурхайн үйлдвэрлэлийн явц дахь хөрс хуулалтын ажлын өртөг, энэхүү стандахтаар уул

уурхайн хөрс хуулалтын өртгийг хаана яаж өртөг бүртгэхийг заасан.

Дээр өөрөөр заагаагүй бол эдгээр шинэ стандарт болон тайлбарууд санхүүгийн тайлангуудад материаллаг нөдөө

үзүүлэхгүй гэж Удирдлага үзэж байгаа.

7. МӨНГӨ БА ТҮҮНТЭЙ АДИЛТГАХ ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны

12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бэлэн мөнгө 103,952,130 65,162,602Монголбанкинд байршуулсан мөнгө (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад) 33,655,221 89,554,206Бусал банкууд дах харилцах дансМонгол 9,481,247 1,343,072Бусад 181,839,968 77,837,357Монголбанкны үнэт цаас 183,702,710 318,131,498Монголбанкинд анх 3 сараас бага хугацаатай байршуулсан хадгаламж - 62,823,500Бусад банкуудад анх 3 сараас бага хугацаатай байршуулсан хөрөнгө 28,826,106 25,351,293Эргэн худалдан авах хэлцлүүд - 4,996,948

Нийт мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 541,457,382 645,200,476

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 35

Мөнгө ба түүнтай адилтгах хөрөнгө барьцаа хөрөнгөөр баталгаажаагүй. Бүх дүнгүүд хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ

буураагүй хэмээн ангилагдсан.

Харилцах данс, нэг хоногийн хугацаатай байршуулсан хөрөнгө, Монголбанкны үнэт цаас, Монголбанк болон

бусад банкуудад анх 3 сараас бага хугацаагаар байршуулсан харилцах болон хадгаламжийн дансууд, анх 3 сараас

бага хугацаагаанд төлөгдөх урвуу репо хэлцэл зэрэг нь гадаадын сайн танигдсан банкууд, Монголбанк болон

Монголын 1 дүгээр зэрэглэлийн банкуудад байршуулсан үлдэгдлүүд болно.

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн балансын үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарыг Стандарт ба Пүүрсийн

рейтинг эсвэл Мүүдийс болон Фичийн рейтинг дээр үндэслэн нэгтгэн харуулж болно. 2011 оны 12 дугаар сарын

31-ний байдлаарх зээлийн эрсдэлийн чанарыг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөр

Бэлэн мөнгө

Монгол-банкинд

байршуул-сан мөнгө (зайлшгүй

байлгах нөөцөөс

бусад)

Бусад банкууд

дахьхарилцах

хадгаламж

Монгол-банкны

үнэт цаас

Бусад банкуудад

анх 3 сараас бага хугацаатай байршуул

сан хөрөнгө

Нийт

Хугацаа хэтрээгүй ба үнэ цэнэ нь буураагүй - Бэлэн мөнгө 103,952,130 - - - - 103,952,130- Монгол Улсын Төв Банк - 33,655,221 - 183,702,710 - 217,357,931- AA-с AA+ рейтингтэй - - 105,816,176 - - 105,816,176- A-с A+ рейтингтэй - - 75,348,079 - 28,826,106 104,174,185- БББ-с БББ+рейтингтэй - - 675,713 - - 675,713- ББ-с ББ+ рейтингтэй - - 8,477,259 - - 8,477,259- Б-с Б+ рейтингтэй - - 1,003,988 - - 1,003,988

Нийт мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 103,952,130 33,655,221 191,321,215 183,702,710 28,826,106 541,457,382

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн балансын үлдэгдлийн зээлийн эрсдэлийн чанарыг Стандарт ба Пүүрсийн

рейтинг эсвэл Мүүдийс болон Фичийн рейтинг дээр үндэслэн нэгтгэн дүгнэж болно. 2010 оны 12 дугаар сарын 31-

ний байдлаарх зээлийн эрсдэлийн чанарыг дор үзүүлэв.

Æèëèéí òàéëàí 2011 36

Рейтинг хийгдээгүй банкуудад байршуулсан хадгаламжийн нийт дүн 7,513,030 мянган төгрөг байсан бөгөөд

эдгээрт Монголын дээдээс бусад зэрэглэлтэй банкууд (ө.х. жижиг болон дунд хэмжээний банкууд) багтсан болно.

Удирдлага нь тухайн банкуудын Монголын зах зээлд эзэлсэн ерөнхий байр суурь болон бусад мэдээлэл (нийтэд

нээлттэй болгосон санхүүгийн тайлангууд гэх мэт) дээр үндэслэн эдгээр банкуудад байршуулсан хадгаламжийн

зээлийн эрсдэлийн чанарыг дүгнэдэг.

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн валют, хүү болон дуусах хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-с үзнэ үү.

8. МОНГОЛ БАНКИНД БАЙРШУУЛСАН, ЗАЙЛШГҮЙ БАЙЛГАХ НӨӨЦ

Банк нь Төв Банк буюу Монголбанкин дахь харилцах дансандаа Монголбанкнаас тавьдаг шаардлагын дагуу

зайлшгүй байлгах нөөц байршуулдаг. Төв банкинд байршуулдаг хөрөнгийн үлдэгдлийг 14 хоногийн хугацаан

Мянган төгрөгөөр

Бэлэн мөнгө

Монгол-банкинд

байршуулсан

мөнгө (зайлшгүй

байлгах нөөцөөс

бусад)

Бусад банкууд

дахь харилцах

хадгаламж

Монгол-банкны

үнэт цаас

Монголбанкинд

анх 3 сараас бага хугацаатай

байршуулсан

хадгаламж

Бусад банкуудад

анх 3 сараас бага хугацаатай

байршуулсан хөрөнгө

Эргэн худалдан

аваххэлцлүүд

Нийт

Хугацаа хэтрээгүй ба үнэ цэнэ нь буураагүй- Бэлэн мөнгө 65,162,602 - - - - - - 65,162,602 - Монгол Улсын Төв Банк

- 89,554,206 - 318,131,498 62,823,500 - - 470,509,204

- AA-с AA+ - - 47,826,769 - - - 47,826,769 - A-с A+ - - 29,386,062 - - 22,835,211 - 52,221,273 - БББ-с БББ+ - - 624,525 - - - - 624,525 - ББ-с ББ+ - - 475,701 - - - - 475,701 - Б-с Б+ - - 867,372 - - - - 867,372 - Рейтинг хийгдээгүй

- - - - - 2,516,082 4,996,948 7,513,030

Нийт мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

65,162,602 89,554,206 79,180,429 318,131,498 62,823,500 25,351,293 4,996,948 645,200,476

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 37

дээр үндэслэн тооцсон хувь хэмжээгээр тогтоодог. 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Монголбанкинд

байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц нь 172,470,710 төгрөг (2010.12.31: 58,481,200 төгрөг) байсан.

2011 оны 12-р сарын 31 ба 2010 оны 12-р сарын 31-нээр Монголбанкин дахь зайлшгүй байлгах нөөц нь хугацаа

хэтрээгүй бөгөөд үнэ цэнээ алдаагүй байсан.

9. БУСАД БАНКУУДАД БАЙРШУУЛСАН ХӨРӨНГӨ

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө нь барьцаа хөрөнгөөр хангагдаагүй бөгөөд хугацаа хэтрээгүй бөгөөд үнэ

цэнэ буураагүй.

Банкуудад байршуулсан хөрөнгийн 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний ба 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаарх

үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарын шинжилгээг дор үзүүлэв:

Тодруулга 31-с бусад банкуудад байршуулсан үлдэгдлүүдийн бодит үнэ цэнийн тооцооллыг үзнэ үү. Мөнгө болон

түүнтэй адилтгах хөрөнгийн валют, хүү болон дуусах хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-с үзнэ үү.

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны

12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бусад банкуудад анх 3 сараас их боловч 1 жилээс бага хугацаагаар байршуулсан богино хугацаат хөрөнгө

4,221,251 -

Бусад банкуудад анх 1 жилээс дээш хугацаагаар байршуулсан урт хугацаат хөрөнгө

7,003,726 6,315,506

Нийт бусад банкуудаас авах авлага 11,224,977 6,315,506

Мянган төгрөгөөр2011 оны

12 сарын 312010 оны 12 сарын

31 (тохируулсан)

Хугацаа хэтрээгүй бөгөөд үнэ цэнийн бууралтад ороогүй- AA- аас AA+ рейтингтэй - 6,315,506- A- аас A+ рейтингтэй 7,021,903 -- ББ- аас ББ+ рейтингтэй 4,203,074 -

Бусад банкуудад байршуулсан нийт хөрөнгө 11,224,977 6,315,506

Æèëèéí òàéëàí 2011 36

Рейтинг хийгдээгүй банкуудад байршуулсан хадгаламжийн нийт дүн 7,513,030 мянган төгрөг байсан бөгөөд

эдгээрт Монголын дээдээс бусад зэрэглэлтэй банкууд (ө.х. жижиг болон дунд хэмжээний банкууд) багтсан болно.

Удирдлага нь тухайн банкуудын Монголын зах зээлд эзэлсэн ерөнхий байр суурь болон бусад мэдээлэл (нийтэд

нээлттэй болгосон санхүүгийн тайлангууд гэх мэт) дээр үндэслэн эдгээр банкуудад байршуулсан хадгаламжийн

зээлийн эрсдэлийн чанарыг дүгнэдэг.

Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийн валют, хүү болон дуусах хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-с үзнэ үү.

8. МОНГОЛ БАНКИНД БАЙРШУУЛСАН, ЗАЙЛШГҮЙ БАЙЛГАХ НӨӨЦ

Банк нь Төв Банк буюу Монголбанкин дахь харилцах дансандаа Монголбанкнаас тавьдаг шаардлагын дагуу

зайлшгүй байлгах нөөц байршуулдаг. Төв банкинд байршуулдаг хөрөнгийн үлдэгдлийг 14 хоногийн хугацаан

Мянган төгрөгөөр

Бэлэн мөнгө

Монгол-банкинд

байршуулсан

мөнгө (зайлшгүй

байлгах нөөцөөс

бусад)

Бусад банкууд

дахь харилцах

хадгаламж

Монгол-банкны

үнэт цаас

Монголбанкинд

анх 3 сараас бага хугацаатай

байршуулсан

хадгаламж

Бусад банкуудад

анх 3 сараас бага хугацаатай

байршуулсан хөрөнгө

Эргэн худалдан

аваххэлцлүүд

Нийт

Хугацаа хэтрээгүй ба үнэ цэнэ нь буураагүй- Бэлэн мөнгө 65,162,602 - - - - - - 65,162,602 - Монгол Улсын Төв Банк

- 89,554,206 - 318,131,498 62,823,500 - - 470,509,204

- AA-с AA+ - - 47,826,769 - - - 47,826,769 - A-с A+ - - 29,386,062 - - 22,835,211 - 52,221,273 - БББ-с БББ+ - - 624,525 - - - - 624,525 - ББ-с ББ+ - - 475,701 - - - - 475,701 - Б-с Б+ - - 867,372 - - - - 867,372 - Рейтинг хийгдээгүй

- - - - - 2,516,082 4,996,948 7,513,030

Нийт мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

65,162,602 89,554,206 79,180,429 318,131,498 62,823,500 25,351,293 4,996,948 645,200,476

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 37

дээр үндэслэн тооцсон хувь хэмжээгээр тогтоодог. 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Монголбанкинд

байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц нь 172,470,710 төгрөг (2010.12.31: 58,481,200 төгрөг) байсан.

2011 оны 12-р сарын 31 ба 2010 оны 12-р сарын 31-нээр Монголбанкин дахь зайлшгүй байлгах нөөц нь хугацаа

хэтрээгүй бөгөөд үнэ цэнээ алдаагүй байсан.

9. БУСАД БАНКУУДАД БАЙРШУУЛСАН ХӨРӨНГӨ

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө нь барьцаа хөрөнгөөр хангагдаагүй бөгөөд хугацаа хэтрээгүй бөгөөд үнэ

цэнэ буураагүй.

Банкуудад байршуулсан хөрөнгийн 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний ба 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаарх

үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарын шинжилгээг дор үзүүлэв:

Тодруулга 31-с бусад банкуудад байршуулсан үлдэгдлүүдийн бодит үнэ цэнийн тооцооллыг үзнэ үү. Мөнгө болон

түүнтэй адилтгах хөрөнгийн валют, хүү болон дуусах хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-с үзнэ үү.

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны

12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бусад банкуудад анх 3 сараас их боловч 1 жилээс бага хугацаагаар байршуулсан богино хугацаат хөрөнгө

4,221,251 -

Бусад банкуудад анх 1 жилээс дээш хугацаагаар байршуулсан урт хугацаат хөрөнгө

7,003,726 6,315,506

Нийт бусад банкуудаас авах авлага 11,224,977 6,315,506

Мянган төгрөгөөр2011 оны

12 сарын 312010 оны 12 сарын

31 (тохируулсан)

Хугацаа хэтрээгүй бөгөөд үнэ цэнийн бууралтад ороогүй- AA- аас AA+ рейтингтэй - 6,315,506- A- аас A+ рейтингтэй 7,021,903 -- ББ- аас ББ+ рейтингтэй 4,203,074 -

Бусад банкуудад байршуулсан нийт хөрөнгө 11,224,977 6,315,506

Æèëèéí òàéëàí 2011 38

10. ХАРИЛЦАГЧДАД ОЛГОСОН ЗЭЭЛ БА УРЬДЧИЛГАА

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бизнесийн зээл 701,514,811 363,100,445Хэрэглээний зээл 642,913,480 389,500,676Хөдөө аж ахуйн зээл 60,968,009 50,207,582

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа 1,405,396,300 802,808,703

Хасах нь: Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардал (28,130,607) (26,098,850)

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа 1,377,265,693 776,709,853

2011 оны 12 сарын 31-нээр 30 том зээлдэгчдэд олгосон зээлийн дүн 295,531,037 мянган төгрөг байсан бөгөөд нийт

харилцагчдад олгосон зээл ба урьдилгааны 21.0% хувийг эзэлж байсан. Мөн 2010 оны 12 сарын 31-нээр 30 том

зээлдэгчдэд олгосон зээлийн дүн 104,315,245 мянган төгрөг байсан бөгөөд нийт зээлийн багцын 13.0% хувийг

эзэлж байсан.

Зээлийн үнэ цэнийн бууралтын санд 2011 онд гарсан өөрчлөлтүүдийг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний

зээлХөдөө аж

ахуйн зээл Нийт

Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын сан 2011.01.01 20,426,573 2,251,963 3,420,314 26,098,850Тайлант жилд байгуулсан сан / (сангаас буцаасан) (1,252,204) 5,687,541 (1,395,755) 3,039,582Тайлант жилд найдваргүй гэж данснаас хассан дүн (267,005) (125,237) (615,583) (1,007,825)

2011.12.31–нээрх зээлийн үнэ цэнэ бууралтын сан 18,907,364 7,814,267 1,408,976 28,130,607

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 38

10. ХАРИЛЦАГЧДАД ОЛГОСОН ЗЭЭЛ БА УРЬДЧИЛГАА

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бизнесийн зээл 701,514,811 363,100,445Хэрэглээний зээл 642,913,480 389,500,676Хөдөө аж ахуйн зээл 60,968,009 50,207,582

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа 1,405,396,300 802,808,703

Хасах нь: Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын зардал (28,130,607) (26,098,850)

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа 1,377,265,693 776,709,853

2011 оны 12 сарын 31-нээр 30 том зээлдэгчдэд олгосон зээлийн дүн 295,531,037 мянган төгрөг байсан бөгөөд нийт

харилцагчдад олгосон зээл ба урьдилгааны 21.0% хувийг эзэлж байсан. Мөн 2010 оны 12 сарын 31-нээр 30 том

зээлдэгчдэд олгосон зээлийн дүн 104,315,245 мянган төгрөг байсан бөгөөд нийт зээлийн багцын 13.0% хувийг

эзэлж байсан.

Зээлийн үнэ цэнийн бууралтын санд 2011 онд гарсан өөрчлөлтүүдийг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний

зээлХөдөө аж

ахуйн зээл Нийт

Зээлийн үнэ цэнэ бууралтын сан 2011.01.01 20,426,573 2,251,963 3,420,314 26,098,850Тайлант жилд байгуулсан сан / (сангаас буцаасан) (1,252,204) 5,687,541 (1,395,755) 3,039,582Тайлант жилд найдваргүй гэж данснаас хассан дүн (267,005) (125,237) (615,583) (1,007,825)

2011.12.31–нээрх зээлийн үнэ цэнэ бууралтын сан 18,907,364 7,814,267 1,408,976 28,130,607

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 39

Зээлийн үнэ цэнийн бууралтын санд 2010 онд гарсан өөрчлөлтүүдийг дор үзүүлэв:

Харилцагчдын зээлийн багц дахь бизнесийн салбарын эрсдэлийн төвлөрөлтийг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний

зээлХөдөө аж

ахуйн зээл Нийт

Зээлийн үнэ цэнийн бууралтын сан 2010.01.01 18,833,975 2,706,146 5,795,406 27,335,527Тайлант жилд байгуулсан сан / (сангаас буцаасан)

2,190,662 (183,245) (1,421,924) 585,493

Тайлант жилд найдваргүй гэж данснаас хассан дүн (598,064) (270,938) (953,168) (1,822,170)

2010.12.31-нээрх зээлийн үнэ цэнэ бууралтын сан 20,426,573 2,251,963 3,420,314 26,098,850

Мянган төгрөгөөр2011 2010

Дүн % Дүн %

Хувь хүмүүс 642,471,304 46% 386,811,739 48%

Худалдаа 230,952,752 16% 113,159,383 14%

Барилга 108,270,457 8% 41,974,614 5%

Хөдөө аж ахуй 60,139,161 4% 43,419,571 6%

Тээвэр 47,359,940 3% 12,868,177 2%

Үл хөдлөх хөрөнгө зуучлал 40,075,761 3% 32,169,242 4%

Хүнсний үйлдвэрлэл 29,262,345 2% 24,777,614 3%

Уул уурхай 29,022,338 2% 9,998,815 1%

Цаас үйлдвэрлэл 28,716,997 2% 15,220,395 2%

Төмөрлөгийн үйлдвэрлэл 25,069,610 2% 10,948,438 1%

Бодисын үйлдвэрлэл 10,294,911 1% 5,831,182 1%

Эрүүл мэнд, нийгмийн байгууллагууд 8,076,100 1% 6,392,072 1%

Бусад 145,684,624 10% 99,237,461 12%

Нийт харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа (үнэ цэнийн бууралтын өмнөх дүн)

1,405,396,300 100% 802,808,703 100%

Æèëèéí òàéëàí 2011 40

Зээлийн барьцааны талаарх мэдээллийг 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар дор үзүүлэв:

Зээлийн барьцааны талаарх мэдээллийг 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар дор үзүүлэв:

Дээрх тодруулгад зээл болон зээлийн барьцаанд авсан хөрөнгийн бүртгэлийн дүнгийн аль багыг тусгасан ба

үлдсэн хэсгийг баталгаажаагүй зээлийн хэсэгт толилуулсан.

Барьцаа хөрөнгөгүй зээл нь гол төлөв тэтгэврийн болон цалингийн зээл байна. Эдгээр зээлүүдэд банк тусгайлан

барьцаа хөрөнгө шаарддаггүй боловч зээлдэгчийн ирээдүйн тэтгэвэр болон цалингийн төлөлтүүдийг хянаж байдаг.

Тэтгэвэр болон цалингийн зээл авах гол шаардлага нь цалин болон засгийн газраас авах тэтгэвэрийг Банкны

дансаар дамжуулан авах явдал болно.

Мянган төгрөгөөр Бизнесийн зээл

Хэрэглээний зээл

Хөдөө аж ахуйн зээл Нийт

Зээлийн барьцааны төрөл:

- үл хөдлөх хөрөнгө 577,480,103 224,140,701 4,803,692 806,424,496

- тээврийн хэрэгсэл 37,197,938 26,309,439 5,966,841 69,474,218

- тоног төхөөрөмж 6,466,534 696,382 545,166 7,708,082

- эргэлтийн хөрөнгө 11,495,658 858,524 27,083 12,381,265

- бусад 15,936,697 58,390,480 48,895,238 123,222,415

Барьцаа хөрөнгөгүй зээл 52,937,881 332,517,954 729,989 386,185,824

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа (үнэ цэнийн бууралтын өмнөх дүн)

701,514,811 642,913,480 60,968,009 1,405,396,300

Мянган төгрөгөөр Бизнесийн зээл

Хэрэглээний зээл

Хөдөө аж ахуйн зээл Нийт

Зээлийн барьцааны төрөл: - үл хөдлөх хөрөнгө 259,261,372 143,931,558 5,768,139 408,961,069- тээврийн хэрэгсэл 7,928,447 11,260,140 5,353,265 24,541,852- тоног төхөөрөмж 3,412,405 541,408 536,006 4,489,819- эргэлтийн хөрөнгө 4,893,747 633,257 38,997 5,566,001- бусад 9,800,999 31,592,683 36,374,513 77,768,195Барьцаа хөрөнгөгүй зээл 77,803,475 201,541,630 2,136,662 281,481,767

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа (үнэ цэнийн бууралтын өмнөх дүн) 363,100,445 389,500,676 50,207,582 802,808,703

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 41

Зээлийн 2011 оны 12 дугаар сарын 31-нээрх үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарын шинжилгээг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний

зээлХөдөө аж ахуйн

зээл Нийт

2011 оны хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй

- Маш сайн 335,769,943 321,466,028 10,908,352 668,144,323

- Сайн 329,851,083 316,412,009 48,603,007 694,866,099

- Зээлийн нөхцлийг өөрчилсөн 12,478,753 2,269,030 30,486 14,778,269

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 678,099,779 640,147,067 59,541,845 1,377,788,691

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй

- 30-аас цөөн хоногоор хэтэрсэн 138,989 291,339 40,251 470,579

- 30-аас 90 хоногоор хэтэрсэн 723,982 1,050,206 32,997 1,807,185

Нийт хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 862,971 1,341,545 73,248 2,277,764

Үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд

- хугацаа хэтрээгүй 15,434,269 - - 15,434,269

- 91-ээс 180 хоногоор хэтэрсэн 117,367 369,388 7,242 493,997

- 181-ээс 360 хоногоор хэтэрсэн 1,320,804 221,210 28,487 1,570,501

- 360-аас дээш хоногоор хэтэрсэн 5,679,621 834,270 1,317,187 7,831,078

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд 22,552,061 1,424,868 1,352,916 25,329,845

Хасах нь: үнэ цэнийн бууралтын сан (18,907,364) (7,814,267) (1,408,976) (28,130,607)

Нийт харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 682,607,447 635,099,213 59,559,033 1,377,265,693

Æèëèéí òàéëàí 2011 40

Зээлийн барьцааны талаарх мэдээллийг 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар дор үзүүлэв:

Зээлийн барьцааны талаарх мэдээллийг 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар дор үзүүлэв:

Дээрх тодруулгад зээл болон зээлийн барьцаанд авсан хөрөнгийн бүртгэлийн дүнгийн аль багыг тусгасан ба

үлдсэн хэсгийг баталгаажаагүй зээлийн хэсэгт толилуулсан.

Барьцаа хөрөнгөгүй зээл нь гол төлөв тэтгэврийн болон цалингийн зээл байна. Эдгээр зээлүүдэд банк тусгайлан

барьцаа хөрөнгө шаарддаггүй боловч зээлдэгчийн ирээдүйн тэтгэвэр болон цалингийн төлөлтүүдийг хянаж байдаг.

Тэтгэвэр болон цалингийн зээл авах гол шаардлага нь цалин болон засгийн газраас авах тэтгэвэрийг Банкны

дансаар дамжуулан авах явдал болно.

Мянган төгрөгөөр Бизнесийн зээл

Хэрэглээний зээл

Хөдөө аж ахуйн зээл Нийт

Зээлийн барьцааны төрөл:

- үл хөдлөх хөрөнгө 577,480,103 224,140,701 4,803,692 806,424,496

- тээврийн хэрэгсэл 37,197,938 26,309,439 5,966,841 69,474,218

- тоног төхөөрөмж 6,466,534 696,382 545,166 7,708,082

- эргэлтийн хөрөнгө 11,495,658 858,524 27,083 12,381,265

- бусад 15,936,697 58,390,480 48,895,238 123,222,415

Барьцаа хөрөнгөгүй зээл 52,937,881 332,517,954 729,989 386,185,824

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа (үнэ цэнийн бууралтын өмнөх дүн)

701,514,811 642,913,480 60,968,009 1,405,396,300

Мянган төгрөгөөр Бизнесийн зээл

Хэрэглээний зээл

Хөдөө аж ахуйн зээл Нийт

Зээлийн барьцааны төрөл: - үл хөдлөх хөрөнгө 259,261,372 143,931,558 5,768,139 408,961,069- тээврийн хэрэгсэл 7,928,447 11,260,140 5,353,265 24,541,852- тоног төхөөрөмж 3,412,405 541,408 536,006 4,489,819- эргэлтийн хөрөнгө 4,893,747 633,257 38,997 5,566,001- бусад 9,800,999 31,592,683 36,374,513 77,768,195Барьцаа хөрөнгөгүй зээл 77,803,475 201,541,630 2,136,662 281,481,767

Харилцагчдад олгосон нийт зээл ба урьдчилгаа (үнэ цэнийн бууралтын өмнөх дүн) 363,100,445 389,500,676 50,207,582 802,808,703

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 41

Зээлийн 2011 оны 12 дугаар сарын 31-нээрх үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарын шинжилгээг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний

зээлХөдөө аж ахуйн

зээл Нийт

2011 оны хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй

- Маш сайн 335,769,943 321,466,028 10,908,352 668,144,323

- Сайн 329,851,083 316,412,009 48,603,007 694,866,099

- Зээлийн нөхцлийг өөрчилсөн 12,478,753 2,269,030 30,486 14,778,269

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 678,099,779 640,147,067 59,541,845 1,377,788,691

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй

- 30-аас цөөн хоногоор хэтэрсэн 138,989 291,339 40,251 470,579

- 30-аас 90 хоногоор хэтэрсэн 723,982 1,050,206 32,997 1,807,185

Нийт хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 862,971 1,341,545 73,248 2,277,764

Үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд

- хугацаа хэтрээгүй 15,434,269 - - 15,434,269

- 91-ээс 180 хоногоор хэтэрсэн 117,367 369,388 7,242 493,997

- 181-ээс 360 хоногоор хэтэрсэн 1,320,804 221,210 28,487 1,570,501

- 360-аас дээш хоногоор хэтэрсэн 5,679,621 834,270 1,317,187 7,831,078

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд 22,552,061 1,424,868 1,352,916 25,329,845

Хасах нь: үнэ цэнийн бууралтын сан (18,907,364) (7,814,267) (1,408,976) (28,130,607)

Нийт харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 682,607,447 635,099,213 59,559,033 1,377,265,693

Æèëèéí òàéëàí 2011 42

Зээлийн 2010 оны 12 дугаар сарын 31-нээрх үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарын шинжилгээг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний зээл

Хөдөө аж ахуйн зээл Нийт

2010 оны хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй- Маш сайн 145,714,110 155,571,371 9,222,988 310,508,469- Сайн 155,211,970 230,087,026 37,136,867 422,435,863- Зээлийн нөхцлийг өөрчилсөн 8,432,213 2,011,726 538,159 10,982,098

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 309,358,293 387,670,123 46,898,014 743,926,430

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй- 30-аас цөөн хоногоор хэтэрсэн 93,260 38,137 60,294 191,691- 30-аас 90 хоногоор хэтэрсэн 302,834 172,844 136,491 612,169

Нийт хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 396,094 210,981 196,785 803,860

Үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд-Хугацаа хэтрээгүй

38,963,590 189,997 37,386 39,190,973

- 30-аас цөөн хоногоор хэтэрсэн 4,222,106 - - 4,222,106- 91-ээс 180 хоногоор хэтэрсэн 1,219,773 212,875 181,206 1,613,854- 181-ээс 360 хоногоор хэтэрсэн 1,102,898 374,383 657,275 2,134,556- 360-аас дээш хоногоор хэтэрсэн 7,837,691 842,317 2,236,916 10,916,924

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд 53,346,058 1,619,572 3,112,783 58,078,413

Хасах нь: үнэ цэнийн бууралтын сан (20,426,573) (2,251,963) (3,420,314) (26,098,850)

Нийт харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 342,673,872 387,248,713 46,787,268 776,709,853

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 42

Зээлийн 2010 оны 12 дугаар сарын 31-нээрх үлдэгдлүүдийн зээлийн эрсдэлийн чанарын шинжилгээг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрБизнесийн

зээлХэрэглээний зээл

Хөдөө аж ахуйн зээл Нийт

2010 оны хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй- Маш сайн 145,714,110 155,571,371 9,222,988 310,508,469- Сайн 155,211,970 230,087,026 37,136,867 422,435,863- Зээлийн нөхцлийг өөрчилсөн 8,432,213 2,011,726 538,159 10,982,098

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 309,358,293 387,670,123 46,898,014 743,926,430

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй- 30-аас цөөн хоногоор хэтэрсэн 93,260 38,137 60,294 191,691- 30-аас 90 хоногоор хэтэрсэн 302,834 172,844 136,491 612,169

Нийт хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнийн бууралтад ороогүй 396,094 210,981 196,785 803,860

Үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд-Хугацаа хэтрээгүй

38,963,590 189,997 37,386 39,190,973

- 30-аас цөөн хоногоор хэтэрсэн 4,222,106 - - 4,222,106- 91-ээс 180 хоногоор хэтэрсэн 1,219,773 212,875 181,206 1,613,854- 181-ээс 360 хоногоор хэтэрсэн 1,102,898 374,383 657,275 2,134,556- 360-аас дээш хоногоор хэтэрсэн 7,837,691 842,317 2,236,916 10,916,924

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон зээлүүд 53,346,058 1,619,572 3,112,783 58,078,413

Хасах нь: үнэ цэнийн бууралтын сан (20,426,573) (2,251,963) (3,420,314) (26,098,850)

Нийт харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 342,673,872 387,248,713 46,787,268 776,709,853

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 43

Хугацаа хэтрээгүй бөгөөд үнэ цэнийн бууралтад ороогүй зээлийн чанарын шинжилгээ нь Тодруулга 28-т

тайлбарласан дотоод рэйтингийн аргачлал дээр тулгуурласан. Хугацаа хэтрээгүй бөгөөд үнэ цэнийн бууралтад

ороогүй бүх зээл нь Монголбанкны заавар журмын дагуу хэвийн гэж ангилагдсан болно.

Банк нь багц хөрөнгөд эрсдэлийн сан байгуулах тухай НББОУС 39, Санхүүгийн хэрэглүүр: хүлээн зөвшөөрөлт

ба хэмжилт-т заасан аргачлалыг ашиглан учирсан боловч дан ганц зээлд тусгайлан оноох боломжгүй үнэ цэнэ

бууралтын гарзад тайлант хугацааны эцэст багцын хэмжээнд сан байгуулсан. Банкны бодлогын дагуу тухайн нэг

зээлийн үнэ цэнэ алдагдсанг тусгайлан харуулсан бодит нотолгоо илэртэл зээл бүрийг “хугацаа хэтрээгүй ба үнэ

цэнэ нь буураагүй” гэж ангилдаг. Уг бодлого болон багцын үнэ цэнэ бууралтыг тооцох аргачлалын улмаас үнэ цэнэ

бууралтын сан нь үнэ цэнээ алдсан зээлүүдийн нийт дүнгээс илүү гарах магадлалтай билээ.

Аливаа нэг зээлийн үнэ цэнэ буурсан эсэхийг тогтоохдоо Банк хугацаа хэтрэлтийн байдал, мөн, байгаа бол,

холбогдох барьцаа хөрөнгийн борлуулагдах бололцоо зэрэг гол шалгууруудыг авч үздэг. Тиймээс Банк нь үнэ

цэнээ алдсанд тооцогдох зээлүүдийн насжилтын шинжилгээг дээр үзүүлсэн.

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнээ алдаагүй зээлүүд нь ихэвчлэн барьцаат зээлүүдээс бүрдэх бөгөөд барьцаа

хөрөнгийнх нь бодит үнэ нь хугацаандаа төлөгдөөгүй хүү болон зээлийн үлдэгдлийг нөхөхөд хүрэлцээтэй байсан.

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнээ алдаагүй зээлийн дүн нь зээлийн зөвхөн хугацаа хэтэрсэн хуваарьт төлбөрийн

дүнг бус зээлийн нийт үлдэгдэл дүнг харуулж байгаа.

Барьцаа хөрөнгийн санхүүгийн нөлөөг дараах байдлаар тусад нь толилуулсан (i) барьцаа хөрөнгө болон зээлийн

сайжруулалт нь хөрөнгийн дансны үнээс илүү буюу тэнцүү байх санхүүгийн хөрөнгүүд (“илүү барьцаа бүхий

хөрөнгө”) мөн (ii) барьцаа хөрөнгө болон зээлийн сайжруулалт нь хөрөнгийн дансны үнээс бага байх санхүүгийн

хөрөнгүүд (“дутуу барьцаа бүхий хөрөнгө”). 2011 оны 12 сарын 31-нээрх барьцаа хөрөнгийн нөлөөг дор харуулав:

Илүү барьцаа бүхий хөрөнгө Дутуу барьцаа бүхий хөрөнгө

Мянган төгрөгөөр

Хөрөнгийн дансны үнэ

Барьцаа хөрөнгийн бодит үнэ

Хөрөнгийн дансны үнэ

Барьцаа хөрөнгийн бодит үнэ

Бизнесийн зээл 592,494,423 2,274,982,391 90,113,024 39,671,159Хэрэглээний зээл 278,033,335 717,201,168 357,065,878 28,941,267Хөдөө аж ахуйн зээл 58,279,474 766,747,345 1,279,559 579,841

Æèëèéí òàéëàí 2011 44

2010 оны 12 сарын 31-нээрх барьцаа хөрөнгийн нөлөөг дор харуулав:

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнээ алдаагүй боловч нөхцөл өөрчлөгдсөн зээлүүдэд анхны нөхцлүүдийг өөрчлөөгүй

тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн эсвэл үнэ цэнээ алдсан гэж ангилагдах байсан зээлүүдийн дансны үнийг оруулсан.

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнээ алдаагүй зээлүүд нь ихэвчлэн барьцаат зээлүүдээс бүрдэх бөгөөд барьцаа

хөрөнгийнх нь бодит үнэ нь хугацаандаа төлөгдөөгүй хүү болон зээлийн үлдэгдлийг нөхөхөд хүрэлцээтэй байсан.

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнээ алдаагүй зээлийн дүн нь зээлийн зөвхөн хугацаа хэтэрсэн хуваарьт төлбөрийн

дүнг бус зээлийн нийт үлдэгдэл дүнг харуулж байгаа.

2011 болон 2010 онуудад хураан авсан барьцаа хөрөнгийн дүн материаллаг бус гэж үзэж байгаа. Харилцагчдад

олгосон зээл болон урьдчилгааны тооцоолж буй бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-с үзнэ үү. Холбоотой талуудын

дүнг Тодруулга 33-т харуулсан. Тодруулга 28-д харилцагчдад олгосон зээл болон урьдчилгааны валютын, хүүний

болон эргэн төлөгдөх хугацааы эрсдлиын шинжилгээг толилуулсан.

11. БУСАД КОМПАНИД ОРУУЛСАН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

Банкны хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалтын бүртгэлийн дүнг дараах хүснэгтээр харуулав.

Илүү барьцаа бүхий хөрөнгө Дутуу барьцаа бүхий хөрөнгө

Мянган төгрөгөөр

Хөрөнгийн дансны үнэ

Барьцаа хөрөнгийн бодит үнэ

Хөрөнгийн дансны үнэ

Барьцаа хөрөнгийн бодит үнэ

Бизнесийн зээл 249,823,222 1,237,242,346 92,850,650 21,650,420Хэрэглээний зээл 176,200,508 883,117,060 211,048,205 11,387,307Хөдөө аж ахуйн зээл 44,401,124 1,243,618,676 2,386,144 438,760

Мянган төгрөгөөр

2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Зээлийн Мэдээллийн Төв ХХК 243,638 243,638Монголын Ипотекийн Корпораци ХХК 201,000 201,000Монголын Банкуудын Хөрөнгийн Менежментийн Ассосиаци (МБХМА) 58,250 58,250Банкны Сургалтын Төв 10,000 10,000

Хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалтын нийт дүн 512,888 512,888

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 44

2010 оны 12 сарын 31-нээрх барьцаа хөрөнгийн нөлөөг дор харуулав:

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнээ алдаагүй боловч нөхцөл өөрчлөгдсөн зээлүүдэд анхны нөхцлүүдийг өөрчлөөгүй

тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн эсвэл үнэ цэнээ алдсан гэж ангилагдах байсан зээлүүдийн дансны үнийг оруулсан.

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнээ алдаагүй зээлүүд нь ихэвчлэн барьцаат зээлүүдээс бүрдэх бөгөөд барьцаа

хөрөнгийнх нь бодит үнэ нь хугацаандаа төлөгдөөгүй хүү болон зээлийн үлдэгдлийг нөхөхөд хүрэлцээтэй байсан.

Хугацаа хэтэрсэн боловч үнэ цэнээ алдаагүй зээлийн дүн нь зээлийн зөвхөн хугацаа хэтэрсэн хуваарьт төлбөрийн

дүнг бус зээлийн нийт үлдэгдэл дүнг харуулж байгаа.

2011 болон 2010 онуудад хураан авсан барьцаа хөрөнгийн дүн материаллаг бус гэж үзэж байгаа. Харилцагчдад

олгосон зээл болон урьдчилгааны тооцоолж буй бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-с үзнэ үү. Холбоотой талуудын

дүнг Тодруулга 33-т харуулсан. Тодруулга 28-д харилцагчдад олгосон зээл болон урьдчилгааны валютын, хүүний

болон эргэн төлөгдөх хугацааы эрсдлиын шинжилгээг толилуулсан.

11. БУСАД КОМПАНИД ОРУУЛСАН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

Банкны хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалтын бүртгэлийн дүнг дараах хүснэгтээр харуулав.

Илүү барьцаа бүхий хөрөнгө Дутуу барьцаа бүхий хөрөнгө

Мянган төгрөгөөр

Хөрөнгийн дансны үнэ

Барьцаа хөрөнгийн бодит үнэ

Хөрөнгийн дансны үнэ

Барьцаа хөрөнгийн бодит үнэ

Бизнесийн зээл 249,823,222 1,237,242,346 92,850,650 21,650,420Хэрэглээний зээл 176,200,508 883,117,060 211,048,205 11,387,307Хөдөө аж ахуйн зээл 44,401,124 1,243,618,676 2,386,144 438,760

Мянган төгрөгөөр

2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Зээлийн Мэдээллийн Төв ХХК 243,638 243,638Монголын Ипотекийн Корпораци ХХК 201,000 201,000Монголын Банкуудын Хөрөнгийн Менежментийн Ассосиаци (МБХМА) 58,250 58,250Банкны Сургалтын Төв 10,000 10,000

Хараат компанид оруулсан хөрөнгө оруулалтын нийт дүн 512,888 512,888

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 45

2011 ба 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Банк нь Монгол Улсад бүртгэлтэй Зээлийн Мэдээллийн Төв

ХХК-д мэдэгдэхүйц нөлөөтэй байсан. Тус компанийн гол үйл ажиллагаа нь зээл авсан харилцагчдын мэдээ

мэдээллийг цуглуулах, бусдад мэдээллэхэд орших ба банкууд уг мэдээлэл дээр тулгуурлан зээл олголтын явцдаа

харилцагчдынхаа зээл эргэн төлөх чадварыг үнэлдэг. 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Банк нь Зээлийн

Мэдээллийн Төв ХХК-ийн нийт хувьцааны 19%-ийг эзэмшиж байсан боловч компанийн 2009 оноос ТУЗ-д өөрийн

төлөөлөх гишүүнийг томилсноор компанийн үйл ажиллагаанд мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх эрхтэй болсон. 2011 онд

Банк нь уг компанид нэмэлт хөрөнгө оруулаагүй болно.

2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Банк нь Монголын Ипотекийн Корпораци ХХК-ийн хувьцаат капиталын

3%-ийг (2010 оны 12 сарын 31: 9%) эзэмшиж байсан. 2008 онд Банкны төлөөлөх гишүүн уг санхүүжигчийн ТУЗ-н

гишүүнээр томилогдсон болохоор Банк 2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар уг компанийн үйл ажиллагаа

болон санхүүгийн шийдвэр гаргах явцад мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх эрхтэй байсан хэмээн үзэв.

Банк нь 2011 он болон 2010 онуудын 12 сарын 31-д Монголын Банкуудын Хөрөнгийн Менежментийн Ассосиацийн

(МБХМА) 15%-ийг эзэмшиж байсан. 2008 онд Банкны төлөөлөх гишүүн уг санхүүжигчийн ТУЗ-н гишүүнээр

томилогдсон тул уг компанийн үйл ажиллагаа болон санхүүгийн шийдвэр гаргах явцад мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх

эрхтэй. 2011 онд Банк нь уг компанид нэмэлт хөрөнгө оруулаагүй болно.

Банк нь МБХМА-ийн харъяа Банкны сургалтын төвийн 15%-ийг эзэмшдэг. 2010 Банкны төлөөлөгч уг компанийн

ТУЗ-ийн гишүүнээр томилогдсон. 2011 онд нэмэлт хөрөнгө оруулалт хийгдээгүй.

2011 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Банкны хараат компаниуд дахь хувь оролцоо болон тэдгээрийн нийт

хөрөнгө, өр төлбөр, орлого, ашиг алдагдлын талаарх мэдээллийг багтаасан хураангуй санхүүгийн мэдээллийг дор

үзүүлэв:

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Банкны хараат компаниуд дахь хувь оролцоо болон тэдгээрийн нийт

хөрөнгө, өр төлбөр, орлого, ашиг алдагдлын талаарх мэдээллийг багтаасан хураангуй санхүүгийн мэдээллийг дор

үзүүлэв:

Нэр Нийт хөрөнгө Нийт өр төлбөр

Орлого Ашиг

Зээлийн Мэдээллийн Төв ХХК 1,477,252 143,612 - 62,877Монголын Ипотекийн Корпораци ХХК (МИК) 11,582,366 4,389,081 860,477 125,841Монголын Банкуудын Хөрөнгийн Менежментийн Ассосиаци (МБХМА) 457,033 210 30,061 14,044

Нийт 13,516,651 4,532,903 890,538 202,762

Æèëèéí òàéëàí 2011 46

Нэр Нийт хөрөнгө Нийт өр төлбөр Орлого Ашиг

Зээлийн Мэдээллийн Төв ХХК 1,276,612 5,848 - 6,732Монголын Ипотекийн Корпораци ХХК 7,502,928 4,844,615 1,048,616 61,845Монголын Банкуудын Хөрөнгийн Менежментийн Ассосиаци (МБХМА) 445,495 188 24,091 6,539

Нийт 9,225,035 4,850,651 1,072,707 75,116

Удирдлага нь хараат компанийн санхүүгийн үр дүн болон өмчийн хөдөлгөөний Банкинд оногдох хувь материаллаг

биш хэмээн үзсэн учир 2011 ба 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар хараат компани дахь хөрөнгө оруулалтыг

өртгөөр бүртгэсэн.

Бэлэн байгаа мэдээлэл дээр үндэслэн удирдлага нь 2011 ба 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар хараат

компаниудад оруулсан хөрөнгө оруулалт нь үнэ цэнийн бууралтад ороогүй гэж үзсэн тул эдгээр санхүүгийн

тайлангуудад үнэ цэнийн бууралтын сан бүртгээгүй болно. Холбоотой талуудын мэдээллийг тодруулга 33-аас үзнэ.

12. БОГИНО ХУГАЦААТ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

2011 оны 12 сарын 31-нээр 8,990,200 мянган төгрөгийн нэрлэсэн үнэ бүхий Сангийн Яамнаас гаргасан Засгийн Газрын

бонд болон 14,952,000 мянган төгрөгийн нэрлэсэн үнэ бүхий Монголбанкны үнэт цаасанд хөрөнгө оруулсан байсан.

Засгийн Газрын бонд жилийн 7.3%-с 8.0% хувийн купоны хүүтэй.

Эдгээр хөрөнгө оруулалтыг зээл болон авлага хэмээн хорогдуулсан өртгөөр бүртгэсэн. 2011 оны 12 сарын 31-нээр хугацаа

хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй хэмээн ангилсан бөгөөд эдгээр хөрөнгө оруулалт нь барьцаа хөрөнгөөр баталгаажаагүй.

Харилцагчдад олгосон зээл болон урьдчилгааны тооцоолсон бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-с харна уу. Богино хугацаат

хөрөнгө оруулалтын валютын, хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-д толилуулсан.

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны 12-р

сарын 31

Монгол банкны үнэт цаас 13,939,684 -Засгийн Газрын бонд 9,307,714 -

Нийт богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 23,247,398 -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 47

Банк 2011 оны 12 сарын 31-нээр 40,434,000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэ бүхий Сангийн Яамнаас гаргасан Засгийн

Газрын бондод хөрөнгө оруулсан байв.

Эдгээр хөрөнгө оруулалтыг зээл болон авлага хэмээн хорогдуулсан өртгөөр бүртгэсэн. 2011 оны 12 сарын 31-

нээр хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй хэмээн ангилсан. Эдгээр хөрөнгө оруулалт нь барьцаа хөрөнгөөр

баталгаажаагүй. Урт хугацаат хөрөнгө оруулалтын тооцоолсон бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-т, мөн урт хугацаат

хөрөнгө оруулалтын валютын, хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-д толилуулсан.

13. УРТ ХУГАЦААТ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

14. БИЕТ БУС ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Засгийн Газрын бонд 42,863,315 22,329,569

Нийт урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 42,863,315 22,329,569

Мянган төгрөгөөрБиет бус хөрөнгө

2009 оны 1 сарын 1-нээрх өртөг 5,983,294Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан) (2,084,302)

2010 оны 1 сарын 1-нээрх дансны үнэ 3,898,992

Нэмэгдсэн (тохируулсан) 888,572Байгуулсан элэгдэл (тохируулсан), (Тодруулга 25) (1,257,920)

2010 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,529,644

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 47

Банк 2011 оны 12 сарын 31-нээр 40,434,000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэ бүхий Сангийн Яамнаас гаргасан Засгийн

Газрын бондод хөрөнгө оруулсан байв.

Эдгээр хөрөнгө оруулалтыг зээл болон авлага хэмээн хорогдуулсан өртгөөр бүртгэсэн. 2011 оны 12 сарын 31-

нээр хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй хэмээн ангилсан. Эдгээр хөрөнгө оруулалт нь барьцаа хөрөнгөөр

баталгаажаагүй. Урт хугацаат хөрөнгө оруулалтын тооцоолсон бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-т, мөн урт хугацаат

хөрөнгө оруулалтын валютын, хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-д толилуулсан.

13. УРТ ХУГАЦААТ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

14. БИЕТ БУС ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Засгийн Газрын бонд 42,863,315 22,329,569

Нийт урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 42,863,315 22,329,569

Мянган төгрөгөөрБиет бус хөрөнгө

2009 оны 1 сарын 1-нээрх өртөг 5,983,294Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан) (2,084,302)

2010 оны 1 сарын 1-нээрх дансны үнэ 3,898,992

Нэмэгдсэн (тохируулсан) 888,572Байгуулсан элэгдэл (тохируулсан), (Тодруулга 25) (1,257,920)

2010 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,529,644

Æèëèéí òàéëàí 2011 48

Мянган төгрөгөөрБиет бус хөрөнгө

2010 оны 12 сарын 31-нээрх өртөг (тохируулсан) 6,871,866Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан) (3,342,222)

2010 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,529,644

Нэмэгдсэн 823,100Байгуулсан элэгдэл, (Тодруулга 25) (1,351,963)

2011 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,000,781

2011 оны 12 сарын 31-нээрх өртөг 7,694,966Хуримтлагдсан элэгдэл (4,694,185)

2011 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,000,781

Банкны биет бус хөрөнгөд программ хангамжийн лиценз болон банкны үндсэн программ хангамж орно.

15. ҮНДСЭН ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр Тодруулга Барилга

Тавилга, оффисын

тоног төхөөрөмж,

тэврийн хэрэгсэл

Компьютер, тоног

төхөөрөмж

Дуусаагүй барилга

болон хөрөнгө

Нийт үндсэн хөрөнгө

(тохируул-сан)

2010.01.01-нээрх өртөг (тохируулсан) 25,485,120 9,744,919 18,940,228 1,127,956 55,298,223Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан) (3,698,260) (2,507,422) (11,580,312) - (17,785,994)

2010.01.01-нээрх дансны үнэ 21,786,860 7,237,497 7,359,916 1,127,956 37,512,229

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 49

Мянган төгрөгөөр Тодруулга Барилга

Тавилга, оффисын

тоног төхөөрөмж,

тэврийн хэрэгсэл

Компьютер, тоног

төхөөрөмж

Дуусаагүй барилга

болон хөрөнгө

Нийт үндсэн хөрөнгө

(тохируул-сан)

Нэмэгдсэн (тохируулсан) 769,939 2,092,432 4,049,314 1,967,094 8,878,779Өртгөөр нь шилжүүлсэн 1,492,174 (33,908) 15,617 (1,473,883) -Шилжүүлсэн хөрөнгийн хуримтлагдсан элэгдэл

(4,698) 7,169 (2,471) - -

Өртгөөр нь худалдсан (75,909) (181,175) (10,864) - (267,948)Худалдсан хөрөнгийн хуримлтагдсан элэгдэл

45,917 86,868 10,601 - 143,386

Өртгөөр нь данснаас хассан

(23,577) (243,757) (861,464) - (1,128,798)

Данснаас хассан хөрөнгийг хуримтлагдсан элэгдэл

14,936 131,735 843,529 - 990,200

Байгуулсан элэгдэл (тохируулсан)

25 (667,827) (1,170,415) (5,290,366) - (7,128,608)

2010.12.31-нээрх дансны үнэ (тохируулсан)

23,337,815 7,926,446 6,113,812 1,621,167 38,999,240

2010.12.31-нээрх өртөг (тохируулсан)

27,647,747 11,378,511 22,132,831 1,621,167 62,780,256

Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан)

(4,309,932) (3,452,065) (16,019,019) - (23,781,016)

2010.12.31-нээрх дансны үнэ (тохируулсан) 23,337,815 7,926,446 6,113,812 1,621,167 38,999,240

Нэмэгдсэн 1,566,821 3,232,544 5,206,683 1,930,116 11,936,164Өртгөөр нь шилжүүлсэн 2,042,722 34,169 48,533 (2,125,424) -Өртгөөр нь худалдсан (12,244) (234,492) (365) - (247,101)Данснаас хассан хөрөнгийг хуримтлагдсан элэгдэл

5,665 94,733 43 - 100,441

Өртгөөр нь данснаас хассан

(36,003) (285,665) (1,140,746) - (1,462,414)

Данснаас хассан хөрөнгийг хуримтлагдсан элэгдэл

22,561 205,063 1,126,672 - 1,354,296

Æèëèéí òàéëàí 2011 48

Мянган төгрөгөөрБиет бус хөрөнгө

2010 оны 12 сарын 31-нээрх өртөг (тохируулсан) 6,871,866Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан) (3,342,222)

2010 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,529,644

Нэмэгдсэн 823,100Байгуулсан элэгдэл, (Тодруулга 25) (1,351,963)

2011 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,000,781

2011 оны 12 сарын 31-нээрх өртөг 7,694,966Хуримтлагдсан элэгдэл (4,694,185)

2011 оны 12 сарын 31-нээрх дансны үнэ 3,000,781

Банкны биет бус хөрөнгөд программ хангамжийн лиценз болон банкны үндсэн программ хангамж орно.

15. ҮНДСЭН ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр Тодруулга Барилга

Тавилга, оффисын

тоног төхөөрөмж,

тэврийн хэрэгсэл

Компьютер, тоног

төхөөрөмж

Дуусаагүй барилга

болон хөрөнгө

Нийт үндсэн хөрөнгө

(тохируул-сан)

2010.01.01-нээрх өртөг (тохируулсан) 25,485,120 9,744,919 18,940,228 1,127,956 55,298,223Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан) (3,698,260) (2,507,422) (11,580,312) - (17,785,994)

2010.01.01-нээрх дансны үнэ 21,786,860 7,237,497 7,359,916 1,127,956 37,512,229

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 49

Мянган төгрөгөөр Тодруулга Барилга

Тавилга, оффисын

тоног төхөөрөмж,

тэврийн хэрэгсэл

Компьютер, тоног

төхөөрөмж

Дуусаагүй барилга

болон хөрөнгө

Нийт үндсэн хөрөнгө

(тохируул-сан)

Нэмэгдсэн (тохируулсан) 769,939 2,092,432 4,049,314 1,967,094 8,878,779Өртгөөр нь шилжүүлсэн 1,492,174 (33,908) 15,617 (1,473,883) -Шилжүүлсэн хөрөнгийн хуримтлагдсан элэгдэл

(4,698) 7,169 (2,471) - -

Өртгөөр нь худалдсан (75,909) (181,175) (10,864) - (267,948)Худалдсан хөрөнгийн хуримлтагдсан элэгдэл

45,917 86,868 10,601 - 143,386

Өртгөөр нь данснаас хассан

(23,577) (243,757) (861,464) - (1,128,798)

Данснаас хассан хөрөнгийг хуримтлагдсан элэгдэл

14,936 131,735 843,529 - 990,200

Байгуулсан элэгдэл (тохируулсан)

25 (667,827) (1,170,415) (5,290,366) - (7,128,608)

2010.12.31-нээрх дансны үнэ (тохируулсан)

23,337,815 7,926,446 6,113,812 1,621,167 38,999,240

2010.12.31-нээрх өртөг (тохируулсан)

27,647,747 11,378,511 22,132,831 1,621,167 62,780,256

Хуримтлагдсан элэгдэл (тохируулсан)

(4,309,932) (3,452,065) (16,019,019) - (23,781,016)

2010.12.31-нээрх дансны үнэ (тохируулсан) 23,337,815 7,926,446 6,113,812 1,621,167 38,999,240

Нэмэгдсэн 1,566,821 3,232,544 5,206,683 1,930,116 11,936,164Өртгөөр нь шилжүүлсэн 2,042,722 34,169 48,533 (2,125,424) -Өртгөөр нь худалдсан (12,244) (234,492) (365) - (247,101)Данснаас хассан хөрөнгийг хуримтлагдсан элэгдэл

5,665 94,733 43 - 100,441

Өртгөөр нь данснаас хассан

(36,003) (285,665) (1,140,746) - (1,462,414)

Данснаас хассан хөрөнгийг хуримтлагдсан элэгдэл

22,561 205,063 1,126,672 - 1,354,296

Æèëèéí òàéëàí 2011 50

Мянган төгрөгөөр Тодруулга Барилга

Тавилга, оффисын

тоног төхөөрөмж,

тэврийн хэрэгсэл

Компьютер, тоног

төхөөрөмж

Дуусаагүй барилга

болон хөрөнгө

Нийт үндсэн хөрөнгө

(тохируул-сан)

Байгуулсан элэгдэл 25 (714,784) (1,396,216) (3,794,708) - (5,905,708)Өртгөөр нь дахин үнэлсэн 9,458,500 - - - 9,458,500Хуримтлагдсан элэгдлийн буцаалт 4,996,490 - - - 4,996,490

2011.12.31-нээрх дансны үнэ 40,667,543 9,576,582 7,559,924 1,425,859 59,229,908

2011.12.31-нээрх өртөг 40,667,543 14,125,067 26,246,936 1,425,859 82,465,405Хуримтлагдсан элэгдэл - (4,548,485) (18,687,012) - (23,235,497)

2011.12.31-нээрх дансны үнэ 40,667,543 9,576,582 7,559,924 1,425,859 59,229,908

14,454,990 мянган төгрөгийн дахин үнэлгээний цэвэр нэмэгдлээс 14,706,271 мянган төгрөгийг дахин үнэлгээний

нэмэгдлээр, үйл ажиллагааны бусад зардалд 68,005 мянган төгрөгөөр, мөн удирдлагын болон үйл ажиллагааны бусад

зардалд 319,286 мянган төгрөгөөр (Тодруулга 25) хүлээн зөвшөөрсөн.

2011 оны 12 сарын 31-нээр барилга байшинг дахин үнэлсэн. Үнэлгээг хараат бус үнэлээч болох Монгол улс, Улаанбаатар

хотод байршилтай Пантеон ХХК-иар удирдуулсан 9 үнэлгээний компаниас бүрдсэн консорциумаар хийлгэсэн. Энэхүү

Консорциум нь зүй ёсны мэргэжлийн зэрэгтэй бөгөөд адил төстэй зэрэглэл, байршилтай хөрөнгийг саяхан үнэлсэн

туршлагатай болно. Дахин үнэлгээнд Улаанбаатар болон бусад хотуудын барилгын зах зээлийн үнэ болон хөдөө

орон нутаг дахь орлуулалтын өртгийг ашигласан. Хөдөө орон нутагт зах зээлийн мэдээлэл хомс мөн дискаунтчилсан

мөнгөн гүйлгээнд шаардагдах мэдээлэл олдох боломжгүй тул орлуулах өртөгийн аргыг ашиглах нь зүйтэй хэмээн үзсэн.

Тодруулга 4-т бодит үнэ цэнийн тооцоололд ашигласан үндэслэлийг тусгасан.

2011 оны 12 сарын 31-нээр хөрөнгийг дансны үнээс хуримтлагдсан элэгдлийг хассан хорогдуулсан өртгөөр бүртгэвэл

25,708,966 мянган төгрөгийн (2010: 22,834,228 мянган төгрөгийн) өртөгтэй байх байсан. Барилга байшигийн дансны

үнийн задаргааг дор харуулав:

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 51

Мянган төгрөгөөр 2011.12.31 2010.12.31

Санхүүгийн байдлын тайланд барилга байшингийн дахин үнэлсэн дүн 40,667,543 23,337,815Өөрийн хөрөнгөд тусгасан дахин үнэлгээний сан (15,164,056) (503,587)Хэрэгжсэн дахин үнэлгээний сан (45,802) -Дэлгэрэнгүй орлогын тайланд шууд хүлээн зөвшөөрсөн дахин үнэлгээний алдгадал 251,281 -

Хуримтлагдсан элэгдлийг хассан барилга байгууламжийн өртөг 25,708,966 22,834,228

16. БУСАД ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр 2011.12.31 2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бусад санхүүгийн хөрөнгө:Хувь хүмүүсээс авах авлага 531,024 674,069Мөнгөн хөрөнгө болон гүйлгээний авлага 313,029 318,477Компаниудаас авах авлага 153,355 154,093Бусад санхүүгийн хөрөнгө 138,687 104,420Хасах нь: Үнэ цэнэ бууралтын сан (829,547) (955,960)

Нийт бусад санхүүгийн хөрөнгө 306,548 295,099

Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө:Оффисийн хангамжийн материал 2,881,924 1,859,785Барилгын засварын урьдчилгаа 428,629 425,507Түрээсийн урьдчилгаа 327,095 127,959Үйлчилгээний урьдчилгаа 226,588 79,779Биет бус хөрөнгө худалдан авалтын урьдчилгаа 168,143 153,302Ажилтнуудад төлсөн урьдсилгаа 21,995 1,779Үндсэн хөрөнгийн худалдан авалтын урьдчилгаа 10,669 370,707Бараа материал худалдан авалтын урьдчилгаа - 135,475Бусад урьдчилгаа 76,256 122,053Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 22,518 86,144

Нийт бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 4,163,817 3,362,490

Æèëèéí òàéëàí 2011 50

Мянган төгрөгөөр Тодруулга Барилга

Тавилга, оффисын

тоног төхөөрөмж,

тэврийн хэрэгсэл

Компьютер, тоног

төхөөрөмж

Дуусаагүй барилга

болон хөрөнгө

Нийт үндсэн хөрөнгө

(тохируул-сан)

Байгуулсан элэгдэл 25 (714,784) (1,396,216) (3,794,708) - (5,905,708)Өртгөөр нь дахин үнэлсэн 9,458,500 - - - 9,458,500Хуримтлагдсан элэгдлийн буцаалт 4,996,490 - - - 4,996,490

2011.12.31-нээрх дансны үнэ 40,667,543 9,576,582 7,559,924 1,425,859 59,229,908

2011.12.31-нээрх өртөг 40,667,543 14,125,067 26,246,936 1,425,859 82,465,405Хуримтлагдсан элэгдэл - (4,548,485) (18,687,012) - (23,235,497)

2011.12.31-нээрх дансны үнэ 40,667,543 9,576,582 7,559,924 1,425,859 59,229,908

14,454,990 мянган төгрөгийн дахин үнэлгээний цэвэр нэмэгдлээс 14,706,271 мянган төгрөгийг дахин үнэлгээний

нэмэгдлээр, үйл ажиллагааны бусад зардалд 68,005 мянган төгрөгөөр, мөн удирдлагын болон үйл ажиллагааны бусад

зардалд 319,286 мянган төгрөгөөр (Тодруулга 25) хүлээн зөвшөөрсөн.

2011 оны 12 сарын 31-нээр барилга байшинг дахин үнэлсэн. Үнэлгээг хараат бус үнэлээч болох Монгол улс, Улаанбаатар

хотод байршилтай Пантеон ХХК-иар удирдуулсан 9 үнэлгээний компаниас бүрдсэн консорциумаар хийлгэсэн. Энэхүү

Консорциум нь зүй ёсны мэргэжлийн зэрэгтэй бөгөөд адил төстэй зэрэглэл, байршилтай хөрөнгийг саяхан үнэлсэн

туршлагатай болно. Дахин үнэлгээнд Улаанбаатар болон бусад хотуудын барилгын зах зээлийн үнэ болон хөдөө

орон нутаг дахь орлуулалтын өртгийг ашигласан. Хөдөө орон нутагт зах зээлийн мэдээлэл хомс мөн дискаунтчилсан

мөнгөн гүйлгээнд шаардагдах мэдээлэл олдох боломжгүй тул орлуулах өртөгийн аргыг ашиглах нь зүйтэй хэмээн үзсэн.

Тодруулга 4-т бодит үнэ цэнийн тооцоололд ашигласан үндэслэлийг тусгасан.

2011 оны 12 сарын 31-нээр хөрөнгийг дансны үнээс хуримтлагдсан элэгдлийг хассан хорогдуулсан өртгөөр бүртгэвэл

25,708,966 мянган төгрөгийн (2010: 22,834,228 мянган төгрөгийн) өртөгтэй байх байсан. Барилга байшигийн дансны

үнийн задаргааг дор харуулав:

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 51

Мянган төгрөгөөр 2011.12.31 2010.12.31

Санхүүгийн байдлын тайланд барилга байшингийн дахин үнэлсэн дүн 40,667,543 23,337,815Өөрийн хөрөнгөд тусгасан дахин үнэлгээний сан (15,164,056) (503,587)Хэрэгжсэн дахин үнэлгээний сан (45,802) -Дэлгэрэнгүй орлогын тайланд шууд хүлээн зөвшөөрсөн дахин үнэлгээний алдгадал 251,281 -

Хуримтлагдсан элэгдлийг хассан барилга байгууламжийн өртөг 25,708,966 22,834,228

16. БУСАД ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр 2011.12.31 2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Бусад санхүүгийн хөрөнгө:Хувь хүмүүсээс авах авлага 531,024 674,069Мөнгөн хөрөнгө болон гүйлгээний авлага 313,029 318,477Компаниудаас авах авлага 153,355 154,093Бусад санхүүгийн хөрөнгө 138,687 104,420Хасах нь: Үнэ цэнэ бууралтын сан (829,547) (955,960)

Нийт бусад санхүүгийн хөрөнгө 306,548 295,099

Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө:Оффисийн хангамжийн материал 2,881,924 1,859,785Барилгын засварын урьдчилгаа 428,629 425,507Түрээсийн урьдчилгаа 327,095 127,959Үйлчилгээний урьдчилгаа 226,588 79,779Биет бус хөрөнгө худалдан авалтын урьдчилгаа 168,143 153,302Ажилтнуудад төлсөн урьдсилгаа 21,995 1,779Үндсэн хөрөнгийн худалдан авалтын урьдчилгаа 10,669 370,707Бараа материал худалдан авалтын урьдчилгаа - 135,475Бусад урьдчилгаа 76,256 122,053Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 22,518 86,144

Нийт бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 4,163,817 3,362,490

Æèëèéí òàéëàí 2011 52

2011 онд санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтын санд гарсан хөдөлгөөнийг доороос харна уу:

2010 онд санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтын санд гарсан хөдөлгөөнийг доороос харна уу. Үүнд дахин

ангиллын нөлөөг мөн оруулсан.

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө

болон гүйлгээний

авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

2011.01.01-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 673,070 27,318 151,405 104,167 955,960Тайлант жилд байгуулсан сан/(сангийн буцаалт) (87,030) (7,310) 2,300 34,419 (57,621)Жилийн дундуур найдваргүй хэмээн данснаас хассан (56,182) - (12,610) - (68,792)

2011.12.31-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 529,858 20,008 141,095 138,586 829,547

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө

болон гүйлгээний

авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

2010.01.01-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 630,023 24,965 148,102 90,736 893,826

Тайлант жилд байгуулсан сан 92,851 5,802 3,303 13,431 115,387

Жилийн дундуур найдваргүй хэмээн данснаас хассан

(49,804) (3,449) - - (53,253)

2010.12.31-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 673,070 27,318 151,405 104,167 955,960

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 52

2011 онд санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтын санд гарсан хөдөлгөөнийг доороос харна уу:

2010 онд санхүүгийн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтын санд гарсан хөдөлгөөнийг доороос харна уу. Үүнд дахин

ангиллын нөлөөг мөн оруулсан.

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө

болон гүйлгээний

авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

2011.01.01-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 673,070 27,318 151,405 104,167 955,960Тайлант жилд байгуулсан сан/(сангийн буцаалт) (87,030) (7,310) 2,300 34,419 (57,621)Жилийн дундуур найдваргүй хэмээн данснаас хассан (56,182) - (12,610) - (68,792)

2011.12.31-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 529,858 20,008 141,095 138,586 829,547

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө

болон гүйлгээний

авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

2010.01.01-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 630,023 24,965 148,102 90,736 893,826

Тайлант жилд байгуулсан сан 92,851 5,802 3,303 13,431 115,387

Жилийн дундуур найдваргүй хэмээн данснаас хассан

(49,804) (3,449) - - (53,253)

2010.12.31-нээрх үнэ цэнэ бууралтын сан 673,070 27,318 151,405 104,167 955,960

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 53

2011 оны 12 сарын 31-нээр үлдэгдэлтэй байсан бусад санхүүгийн хөрөнгийн зээлийн эрсдлийн шинжилгээг доороос

харна уу.

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө

болон гүйлгээний

авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй - Хэвийн 786 293,021 11,997 - 305,804

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй 786 293,021 11,997 - 305,804

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй- 30-с бага хоногоор хугацаа хэтэрсэн 1,940 170 552 101 2,763- 31 – 90 хоногоор хугацаа хэтэрсэн 387 54 52 - 493

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй 2,327 224 604 101 3,256

Үнэ цэнийн бууралтад орсон- 91 -180 хоног хугацаа хэтэрсэн 3,510 - - - 3,510- 181 - 360 хоног хугацаа хэтэрсэн 13,054 - 3,401 - 16,455- 360-с дээш хоног хугацаа хэтэрсэн 511,347 19,784 137,353 138,586 807,070

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон 527,911 19,784 140,754 138,586 827,035

Хасах нь үнэ цэнийн бууралтын сан (529,858) (20,008) (141,095) (138,586) (829,547)

Нийт бусад санхүүгийн хөрөнгө 1,166 293,021 12,260 101 306,548

Æèëèéí òàéëàí 2011 54

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө болон

гүйлгээний авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй- Хэвийн 993 291,159 2,606 243 295,001

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй 993 291,159 2,606 243 295,001

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй- 30-с бага хоногоор хугацаа хэтэрсэн

2,000 - - - 2,000

- 31 – 90 хоногоор хугацаа хэтэрсэн 16,447 - 60 - 16,507

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй 18,447 - 60 - 18,507

Үнэ цэнийн бууралтад орсон- 91 -180 хоног хугацаа хэтэрсэн 18,926 18,580 42 151 37,699- 181 - 360 хоног хугацаа хэтэрсэн 82,468 - 1,422 9,510 93,400- 360-с дээш хоног хугацаа хэтэрсэн 553,235 8,738 149,963 94,516 806,452

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон 654,629 27,318 151,427 104,177 937,551

Хасах нь үнэ цэнийн бууралтын сан (673,070) (27,318) (151,405) (104,167) (955,960)

Нийт бусад санхүүгийн хөрөнгө 999 291,159 2,688 253 295,099

2010 оны 12 сарын 31-нээр үлдэгдэлтэй байсан бусад санхүүгийн хөрөнгийн зээлийн эрсдлийн шинжилгээг доороос

харна уу. Үүнд дахин ангиллын нөлөөг мөн оруулсан.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 54

Мянган төгрөгөөрХувь

хүмүүсээс авах авлага

Мөнгөн хөрөнгө болон

гүйлгээний авлага

Компаниас авах авлага

Бусад санхүүгийн

хөрөнгө

Нийт санхүүгийн

хөрөнгө

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй- Хэвийн 993 291,159 2,606 243 295,001

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй 993 291,159 2,606 243 295,001

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй- 30-с бага хоногоор хугацаа хэтэрсэн

2,000 - - - 2,000

- 31 – 90 хоногоор хугацаа хэтэрсэн 16,447 - 60 - 16,507

Нийт хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй 18,447 - 60 - 18,507

Үнэ цэнийн бууралтад орсон- 91 -180 хоног хугацаа хэтэрсэн 18,926 18,580 42 151 37,699- 181 - 360 хоног хугацаа хэтэрсэн 82,468 - 1,422 9,510 93,400- 360-с дээш хоног хугацаа хэтэрсэн 553,235 8,738 149,963 94,516 806,452

Нийт үнэ цэнийн бууралтад орсон 654,629 27,318 151,427 104,177 937,551

Хасах нь үнэ цэнийн бууралтын сан (673,070) (27,318) (151,405) (104,167) (955,960)

Нийт бусад санхүүгийн хөрөнгө 999 291,159 2,688 253 295,099

2010 оны 12 сарын 31-нээр үлдэгдэлтэй байсан бусад санхүүгийн хөрөнгийн зээлийн эрсдлийн шинжилгээг доороос

харна уу. Үүнд дахин ангиллын нөлөөг мөн оруулсан.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 55

2011 болон 2010 онуудын 12 сарын 31-нээрх бүх хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй бусад санхүүгийн хөрөнгүүдийг

Монголбанкны журмын дагуу хэвийн гэж ангилсан (Тодруулга 28). Холбогдох харилцагчдыг зэргээр нь жагсаагаагүй.

Удирдлагын үзэж байгаагаар боломжит харилцагчдын нэр хүнд болон төлбөрийн чадварыг сайтар үнэлсэн туд эдгээр

авлагын чанар нь хангалттай байсан. Банкинд 2011 болон 2010 онуудын 12 сарын 31-нээр нөхцөл өөрчилсөн (дахин

ангилсан) бусад санхүүгийн хөрөнгө байгаагүй.

Бусад санхүүгийн хөрөнгүүдийн үнэ цэнэ буурсан болохыг тодорхойлохдоо Банк тэдгээрийн хугацаа хэтэрсэн байдлыг

авч үзнэ. Үүний үр дүнд үнэ цэнэ буурахаар тодорхойлогдсон авлагын насжилтийн тайланг толилуулсан.

Бусад санхүүгийн хөрөнгийн ангилал бүрийн бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-д харуулсан.

Ихэнхи санхүүгийн хөрөнгүүд нь богино хугацаатай. Дуусах хугацаа болон валютын шинжилгээг Тодруулга 28-с харна уу.

Ихэнхи санхүүгийг бус хөрөнгүүд нь (урьдчилгаа) жил дууссаны дараа 12 сарын дотор төлөгдөнө хэмээн хүлээгдэж байгаа.

2011 болон 2010 онуудын 12 сарын 31-нээрх бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгөд Монголбанк болон бусад гадаад

банкуудын харилцах данс, урт болон богино хугацаат хадгаламж орно.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх богино хугацаат хөрөнгөд Худалдаа Хөгжлийн Банк, Капитрон Банк зэрэг дотоодын

банкуудаас авсан жилийн 9.4% болон 10% хүүтэй, 92 -с 365 хоногийн хугацаатай богино хугацаат зээл орно. 2011

оны 12 сарын 31-нээрх урт хугацаат хөрөнгөд 2014 оны 5 сарын 9-нд төлөгдөх, жилийн 10%-ийн хүүтэй ING банкнаас

авсан зээл орно. 2010 оны 12 сарын 31-нээрх богино хугацаат хөрөнгөд 2011 оны 1 сарын 7-нд төлөгдөх жилийн 10%-

ийн хүүтэй Төрийн банкнаас авсан зээл орно. Эдгээр хөрөнгүүдийн аль нь ч барьцаа хөрөнгөгөөр баталгаажигдаагүй.

Бусад банкуудаас байршуулсан хөрөнгийн ангилал бүрийн бодит үнэ цэнийн задаргааг Тодруулга 31-с үзнэ үү.

Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга 33-т тусгасан. Тодруулга 28-д валютын, хүүний болон төлөгдөх хугацааны

шинжилгээг харуулсан.

17. БУСАД БАНКУУДЫН БАЙРШУУЛСАН ХӨРӨНГӨ

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны 12-р

сарын 31

Бусад банкуудын байршуулсан харилцах данс болон овернайт хадгаламж 2,023,036 2,495,223Бусад банкуудын байршуулсан богино хугацаат хөрөнгө 4,537,439 2,526,300Бусад банкуудын байршуулсан урт хугацаат хөрөнгө 7,905,955 -

Бусад банкуудын байршуулсан нийт хөрөнгө 14,466,430 5,021,523

Æèëèéí òàéëàí 2011 56

18. ХАРИЛЦАГЧДЫН ХАРИЛЦАХ, ХАДГАЛАМЖ

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Төрийн болон хувьцаат компани- Харилцах данс 98,035,104 136,991,003- Хадгаламжийн данс 5,068,349 43,556- Хугацаат хадгаламж 11,126,719 5,742

Аж ахуйн нэгж- Харилцах данс 376,729,449 308,807,429- Хадгаламжийн данс 2,067,739 2,680,103- Хугацаат хадгаламж 228,816,866 15,369,872

Хувь хүмүүс- Харилцах данс 128,306,440 76,514,166- Хадгаламжийн данс 435,577,664 379,129,365- Хугацаат хадгаламж 526,604,427 392,008,694

Нийт харилцагчдын харилцах, хадгаламж 1,812,332,757 1,311,549,930

Одоогийн байдлаар удирдлага харилцагчдын харилцах, хадгаламжийг салбарын төвлөрөлтөөр нь авч үздэггүй.

Иймээс үүнтэй холбоотой мэдээллийг эдгээр санхүүгийн тайлангуудад тусгаагүй. 2011 оны 12 сарын 31-нээрх 30 том

харилцагчаас байршуулсан хөрөнгийн нийт дүн 363,678,233 мянган төгрөг (2010.12.31: 312,893,100 мянган төгрөг)

бөгөөд нийт харилцах хадгаламжийн 20% (2010.12.31: 23.9 %) -ийг бүрдүүлж байсан.

2011 оны 12 сарын 31-нээр импортын аккредитивын буцаах эрхгүй баталгаа болгон 8,055,093 мянган төгрөг (2010.12.31:

301,944 мянган төгрөг) харилцагчдаас байршуулсан байсан. Тодруулга 30-с харна уу.

Харилцах, хадгаламжийн бодит үнэ цэнийн задаргааг Тодруулга 31-с харна уу. Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга

33-т тусгасан. Тодруулга 28-д валютын, хүүний болон төлөгдөх хугацааны шинжилгээг харуулсан.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 57

Мянган төгрөгөөр 2011.12.31 2010.12.31 (залруулсан)

Гадаадын санхүүгийн байгууллагад гаргасан өрийн бичиг

РиспонсЭбилити СИКАВ (Люксембург) 11,246,026 6,318,737Кредит Свисс Бичил Санхүүгийн Санг Удирдах Компани 9,807,231 8,846,231Дексиа Бичил Зээлийн Сан 3,529,698 6,323,363

Гадаадын санхүүгийн байгууллагад гаргасан нийт өрийн бичиг 24,582,955 21,488,331

Гадаадын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлсэн эх үүсвэр

Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани 21,055,889 2,246,685БлүОрчард Пүүл 7,021,611 -Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци 6,986,390 10,457,837Азийн Хөгжлийн Банк 6,477,190 8,669,415Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк 6,347,929 8,566,275

Гадаадын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлсэн нийт эх үүсвэр 47,889,009 29,940,212

Засгийн Газраас зээлсэн эх үүсвэр

Бичил Санхүүгийн Хөрөнгө Оруулалтын Сан 37,063,973 2,470,856Бичил Санхүүгийн Хөгжлийн Сан 14,424,904 2,827,939Японы Хамтын Ажиллагааны Банкны төсөл 9,224,913 5,822,965Хөдөлмөр Эрхлэлтийг Дэмжих Сан 5,264,000 10,219,965Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжлийн төсөл 3,728,735 4,407,991Бичил Санхүүгийн Хөгжлийн Сан 3,121,759 2,402,861Хувийн хэвшлийн хөгжлийн сан 1,339,968 1,402,091Хөдөөгийн Ядуурлыг Бууруулах Хөтөлбөр 839,441 475,780ЛЖӨү-н бичил санхүүгийн зээл 593,183 659,733Ентерпрайс Монгол хөтөлбөр 168,337 168,337Монголбанкны хугацаат зээл III 128,289 121,106

Засгийн Газраас зээлсэн нийт эх үүсвэр 75,897,502 30,979,624

Нийт зээлийн эх үүсвэр 148,369,466 82,408,167

19. ЗЭЭЛИЙН БУСАД ЭХ ҮҮСВЭР

Æèëèéí òàéëàí 2011 56

18. ХАРИЛЦАГЧДЫН ХАРИЛЦАХ, ХАДГАЛАМЖ

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31 (тохируулсан)

Төрийн болон хувьцаат компани- Харилцах данс 98,035,104 136,991,003- Хадгаламжийн данс 5,068,349 43,556- Хугацаат хадгаламж 11,126,719 5,742

Аж ахуйн нэгж- Харилцах данс 376,729,449 308,807,429- Хадгаламжийн данс 2,067,739 2,680,103- Хугацаат хадгаламж 228,816,866 15,369,872

Хувь хүмүүс- Харилцах данс 128,306,440 76,514,166- Хадгаламжийн данс 435,577,664 379,129,365- Хугацаат хадгаламж 526,604,427 392,008,694

Нийт харилцагчдын харилцах, хадгаламж 1,812,332,757 1,311,549,930

Одоогийн байдлаар удирдлага харилцагчдын харилцах, хадгаламжийг салбарын төвлөрөлтөөр нь авч үздэггүй.

Иймээс үүнтэй холбоотой мэдээллийг эдгээр санхүүгийн тайлангуудад тусгаагүй. 2011 оны 12 сарын 31-нээрх 30 том

харилцагчаас байршуулсан хөрөнгийн нийт дүн 363,678,233 мянган төгрөг (2010.12.31: 312,893,100 мянган төгрөг)

бөгөөд нийт харилцах хадгаламжийн 20% (2010.12.31: 23.9 %) -ийг бүрдүүлж байсан.

2011 оны 12 сарын 31-нээр импортын аккредитивын буцаах эрхгүй баталгаа болгон 8,055,093 мянган төгрөг (2010.12.31:

301,944 мянган төгрөг) харилцагчдаас байршуулсан байсан. Тодруулга 30-с харна уу.

Харилцах, хадгаламжийн бодит үнэ цэнийн задаргааг Тодруулга 31-с харна уу. Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга

33-т тусгасан. Тодруулга 28-д валютын, хүүний болон төлөгдөх хугацааны шинжилгээг харуулсан.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 57

Мянган төгрөгөөр 2011.12.31 2010.12.31 (залруулсан)

Гадаадын санхүүгийн байгууллагад гаргасан өрийн бичиг

РиспонсЭбилити СИКАВ (Люксембург) 11,246,026 6,318,737Кредит Свисс Бичил Санхүүгийн Санг Удирдах Компани 9,807,231 8,846,231Дексиа Бичил Зээлийн Сан 3,529,698 6,323,363

Гадаадын санхүүгийн байгууллагад гаргасан нийт өрийн бичиг 24,582,955 21,488,331

Гадаадын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлсэн эх үүсвэр

Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани 21,055,889 2,246,685БлүОрчард Пүүл 7,021,611 -Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци 6,986,390 10,457,837Азийн Хөгжлийн Банк 6,477,190 8,669,415Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк 6,347,929 8,566,275

Гадаадын санхүүгийн байгууллагуудаас зээлсэн нийт эх үүсвэр 47,889,009 29,940,212

Засгийн Газраас зээлсэн эх үүсвэр

Бичил Санхүүгийн Хөрөнгө Оруулалтын Сан 37,063,973 2,470,856Бичил Санхүүгийн Хөгжлийн Сан 14,424,904 2,827,939Японы Хамтын Ажиллагааны Банкны төсөл 9,224,913 5,822,965Хөдөлмөр Эрхлэлтийг Дэмжих Сан 5,264,000 10,219,965Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжлийн төсөл 3,728,735 4,407,991Бичил Санхүүгийн Хөгжлийн Сан 3,121,759 2,402,861Хувийн хэвшлийн хөгжлийн сан 1,339,968 1,402,091Хөдөөгийн Ядуурлыг Бууруулах Хөтөлбөр 839,441 475,780ЛЖӨү-н бичил санхүүгийн зээл 593,183 659,733Ентерпрайс Монгол хөтөлбөр 168,337 168,337Монголбанкны хугацаат зээл III 128,289 121,106

Засгийн Газраас зээлсэн нийт эх үүсвэр 75,897,502 30,979,624

Нийт зээлийн эх үүсвэр 148,369,466 82,408,167

19. ЗЭЭЛИЙН БУСАД ЭХ ҮҮСВЭР

Æèëèéí òàéëàí 2011 58

Өөрөөр заагаагүй бол дээр заасан бүх засгийн газрын зээлүүд нь Монгол Улсын Засгийн Газартай холбоотой.

Гол зээлийн гэрээнүүдийн үндсэн нөхцлүүдийг доороос харна уу.

Өрийн бичиг

Банк 2007 оны 12 сарын 7-нд 3 өрийн бичгийг 2 этгээдэд гаргасан: РиспонсЭбилити СИКАВ (Люксембург) болон

Кредит Свисс Бичил Санхүүгийн Санг Удирдах Компаниудад нийт 6 сая ам.долларын өрийн бичгийг жилийн

8.89% тогтмол хүүтэй, жилд 2 удаа хүүний төлбөр хийх, 2012 оны 12 сарын 7-нд төлөгдөх нөхцөлтэй өрийн бичиг

гаргасан. 2010 оны 12 сарын 28-нд эдгээр талуудад Банк дахин өрийн бичиг гаргасан. Эдгээр 3 өрийн бичиг нь

нийт 6 сая ам.долларын үнэ бүхий, жилийн 4.56%-ийн үр ашигт хүүтэй, жилд 2 удаа 6 сарын LIBOR нэмэх нь

3.75% хүүний төлбөртэй, 2013 оны 12 сарын 29-нд төлөгдөх нөхцөлтэй. Банкны хөрвөх чадвар болон эргэлтийн

хөрөнгийг нэмэгдүүлэх зорилгоор эдгээр өрийн бичгүүдийг гаргасан.

2011 оны 9 сарын 29-нд Банк өөрийн хөрвөх чадвар болон эргэлтийн хөрөнгийг нэмэгдүүлэх зорилгоор

РиспонсЭбилити СИКАВ (Люксембург)-д 3 сая ам.долларын өрийн бичиг гаргасан. 2011 оны 12 сарын 31-ний

байдлаар жилийн 4.56%-ийн үр ашигт хүүтэй, жилд 2 удаа 6 сарын LIBOR нэмэх нь 3.75% хүүний төлбөрийн

нөхцөлтэй. Өрийн бичгийн дуусах хугацаа нь 2014 оны 9 сарын 29.

2009 оны 5 сарын 12-нд Банк өөрийн хөрвөх чадвар болон эргэлтийн хөрөнгийг нэмэх зорилгоор Дексиа Бичил

Зээлийн Сан (БлүОрчард Зээлийн дэд санхүүжилт)-д 5 сая ам.долларын өрийн бичиг гаргасан. Жилд 2 удаа төлөгдөх

8.4%-ийн тогтмол хүүтэй. 2011 оны 5 сард 2.5 сая ам.долларыг төлсөн бөгөөд үлдэгдэл 2.5 сая ам.долларыг 2012

оны 5 сарын 14-нд төлнө.

Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани (ФМО)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 94 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 15 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй, хугацаат зээлийг 2009 оны 12 сарын 15-нд авсан. 2012 оны 1 сарын 15 хүртэл зээлийн хэмжээг бууруулах

боломжтой. Зээлийн хүү нь ЛИБОР .сарын хүү бөгөөд үр ашигт хүүний хувь нь тайлант хугацааны эцсээр жилийн

5.59% (2010.12.31: 5.46%) байсан. Зээлийн төлбөрийг 2012 оны 4 сарын 15-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 12

төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн төлбөрийн хугацаа 2017 оны 10 сарын 15.

Бичил Санхүүг Дэмжих Хэрэгсэл СА, СИКАВ-СИВ (БлюОрчард Пүүл)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 36 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 5 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2011 оны 9 сарын 15-нд авсан. Зээлийн жилийн хүү 4.5%. Зээлийн төлбөрийг 2012 оны 3 сарын

15-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 6 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн төлбөрийн хугацаа 2014 оны 9 сарын 15.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 59

Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 66 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 15 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2007 оны 12 сарын 19-нд авсан. Зээл нь ЛИБОР 6 сарын хүүтэй бөгөөд тайлант хугацааны эцсээр

жилийн 4.27% (2010.12.31: 3.96%) үр ашигт хүүтэй байсан. Зээлийн төлбөрийг 2009 оны 6 сарын 15-наас эхлэн

тэнцүү хэмжээний 9 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн төлбөрийн хугацаа 2013 оны 6 сарын 15.

Азийн Хөгжлийн Банк (АХБ)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 72 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 10 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2007 оны 11 сарын 19-нд авсан. Зээл нь ЛИБОР 6 сарын хүүтэй байсан бөгөөд 2008 онд зээлийн

үлдсэн хугацааны турш зээлийн нэг хэсэгт 6.39% , харин нөгөө хэсэгт нь 4.11%-ийн тогтмол хүүтэй болгосон

.Зээлийн төлбөрийг 2009 оны 11 сарын 16-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 9 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн

төлбөрийн хугацаа 2013 оны 11 сарын 16.

Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк (ЕСБХБ)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 72 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 10 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2007 оны 10 сарын 30-нд авсан. Зээл нь ЛИБОР 6 сарын хүүтэй байсан бөгөөд 2008 онд зээлийн

үлдсэн хугацааны турш жилийн 7.13%-ийн тогтмол хүүтэй болсон.

Зээлийн төлбөрийг 2009 оны 9 сарын 6-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 9 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн

төлбөрийн хугацаа 2013 оны 9 сарын 6.

Хүнс Хөдөө Аж Ахуй Хөнгөн Үйлдвэрийн Яам

Дараах зээлээс бүрдэнэ:

(i) Жижиг Дунд Үйлдвэрийн Хөрөнгө Оруулалтын Сан

Хүнс Хөдөө Аж Ахуй Хөнгөн Үйлдвэрийн Яам нь Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих зорилгоор өөрийн байршуулсан

“Тусгай зориулалтын сангаас” зээл олгодог. Зээлийг 3 удаагийн төлбөрөөр 2013 оны 8 сарын 3, 2014 оны 1- сарын

1 болон 2015 оны 12 сарын 1-нд төлнө. Улирал бүр төлөгдөх 0.1%-ийн хяналтын хүүтэй.

(ii) Жижиг Дунд Үйлдвэрийн Хөгжлийн Сан

Хүнс Хөдөө Аж Ахуй Хөнгөн Үйлдвэрийн Яам нь Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих зорилгоор 6 аймагт зээл

олгодог: Говьсүмбэр, Дорнод, Сүхбаатар, Булган, Хэнтий болон Хөвсгөл. Нийт зээлийг 2013 оны 3 сарын 9-нд

төлнө. Хагас жил тутам төлөх 0.3%-ийн хяналтын хүүтэй.

Æèëèéí òàéëàí 2011 58

Өөрөөр заагаагүй бол дээр заасан бүх засгийн газрын зээлүүд нь Монгол Улсын Засгийн Газартай холбоотой.

Гол зээлийн гэрээнүүдийн үндсэн нөхцлүүдийг доороос харна уу.

Өрийн бичиг

Банк 2007 оны 12 сарын 7-нд 3 өрийн бичгийг 2 этгээдэд гаргасан: РиспонсЭбилити СИКАВ (Люксембург) болон

Кредит Свисс Бичил Санхүүгийн Санг Удирдах Компаниудад нийт 6 сая ам.долларын өрийн бичгийг жилийн

8.89% тогтмол хүүтэй, жилд 2 удаа хүүний төлбөр хийх, 2012 оны 12 сарын 7-нд төлөгдөх нөхцөлтэй өрийн бичиг

гаргасан. 2010 оны 12 сарын 28-нд эдгээр талуудад Банк дахин өрийн бичиг гаргасан. Эдгээр 3 өрийн бичиг нь

нийт 6 сая ам.долларын үнэ бүхий, жилийн 4.56%-ийн үр ашигт хүүтэй, жилд 2 удаа 6 сарын LIBOR нэмэх нь

3.75% хүүний төлбөртэй, 2013 оны 12 сарын 29-нд төлөгдөх нөхцөлтэй. Банкны хөрвөх чадвар болон эргэлтийн

хөрөнгийг нэмэгдүүлэх зорилгоор эдгээр өрийн бичгүүдийг гаргасан.

2011 оны 9 сарын 29-нд Банк өөрийн хөрвөх чадвар болон эргэлтийн хөрөнгийг нэмэгдүүлэх зорилгоор

РиспонсЭбилити СИКАВ (Люксембург)-д 3 сая ам.долларын өрийн бичиг гаргасан. 2011 оны 12 сарын 31-ний

байдлаар жилийн 4.56%-ийн үр ашигт хүүтэй, жилд 2 удаа 6 сарын LIBOR нэмэх нь 3.75% хүүний төлбөрийн

нөхцөлтэй. Өрийн бичгийн дуусах хугацаа нь 2014 оны 9 сарын 29.

2009 оны 5 сарын 12-нд Банк өөрийн хөрвөх чадвар болон эргэлтийн хөрөнгийг нэмэх зорилгоор Дексиа Бичил

Зээлийн Сан (БлүОрчард Зээлийн дэд санхүүжилт)-д 5 сая ам.долларын өрийн бичиг гаргасан. Жилд 2 удаа төлөгдөх

8.4%-ийн тогтмол хүүтэй. 2011 оны 5 сард 2.5 сая ам.долларыг төлсөн бөгөөд үлдэгдэл 2.5 сая ам.долларыг 2012

оны 5 сарын 14-нд төлнө.

Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани (ФМО)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 94 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 15 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй, хугацаат зээлийг 2009 оны 12 сарын 15-нд авсан. 2012 оны 1 сарын 15 хүртэл зээлийн хэмжээг бууруулах

боломжтой. Зээлийн хүү нь ЛИБОР .сарын хүү бөгөөд үр ашигт хүүний хувь нь тайлант хугацааны эцсээр жилийн

5.59% (2010.12.31: 5.46%) байсан. Зээлийн төлбөрийг 2012 оны 4 сарын 15-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 12

төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн төлбөрийн хугацаа 2017 оны 10 сарын 15.

Бичил Санхүүг Дэмжих Хэрэгсэл СА, СИКАВ-СИВ (БлюОрчард Пүүл)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 36 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 5 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2011 оны 9 сарын 15-нд авсан. Зээлийн жилийн хүү 4.5%. Зээлийн төлбөрийг 2012 оны 3 сарын

15-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 6 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн төлбөрийн хугацаа 2014 оны 9 сарын 15.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 59

Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 66 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 15 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2007 оны 12 сарын 19-нд авсан. Зээл нь ЛИБОР 6 сарын хүүтэй бөгөөд тайлант хугацааны эцсээр

жилийн 4.27% (2010.12.31: 3.96%) үр ашигт хүүтэй байсан. Зээлийн төлбөрийг 2009 оны 6 сарын 15-наас эхлэн

тэнцүү хэмжээний 9 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн төлбөрийн хугацаа 2013 оны 6 сарын 15.

Азийн Хөгжлийн Банк (АХБ)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 72 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 10 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2007 оны 11 сарын 19-нд авсан. Зээл нь ЛИБОР 6 сарын хүүтэй байсан бөгөөд 2008 онд зээлийн

үлдсэн хугацааны турш зээлийн нэг хэсэгт 6.39% , харин нөгөө хэсэгт нь 4.11%-ийн тогтмол хүүтэй болгосон

.Зээлийн төлбөрийг 2009 оны 11 сарын 16-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 9 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн

төлбөрийн хугацаа 2013 оны 11 сарын 16.

Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк (ЕСБХБ)

Банк өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилгоор 72 сарын хугацаатай, нийт дүнгээрээ 10 сая ам.доллараас

хэтрэхгүй зээлийг 2007 оны 10 сарын 30-нд авсан. Зээл нь ЛИБОР 6 сарын хүүтэй байсан бөгөөд 2008 онд зээлийн

үлдсэн хугацааны турш жилийн 7.13%-ийн тогтмол хүүтэй болсон.

Зээлийн төлбөрийг 2009 оны 9 сарын 6-наас эхлэн тэнцүү хэмжээний 9 төлбөрөөр жилд 2 удаа төлнө. Сүүлийн

төлбөрийн хугацаа 2013 оны 9 сарын 6.

Хүнс Хөдөө Аж Ахуй Хөнгөн Үйлдвэрийн Яам

Дараах зээлээс бүрдэнэ:

(i) Жижиг Дунд Үйлдвэрийн Хөрөнгө Оруулалтын Сан

Хүнс Хөдөө Аж Ахуй Хөнгөн Үйлдвэрийн Яам нь Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих зорилгоор өөрийн байршуулсан

“Тусгай зориулалтын сангаас” зээл олгодог. Зээлийг 3 удаагийн төлбөрөөр 2013 оны 8 сарын 3, 2014 оны 1- сарын

1 болон 2015 оны 12 сарын 1-нд төлнө. Улирал бүр төлөгдөх 0.1%-ийн хяналтын хүүтэй.

(ii) Жижиг Дунд Үйлдвэрийн Хөгжлийн Сан

Хүнс Хөдөө Аж Ахуй Хөнгөн Үйлдвэрийн Яам нь Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих зорилгоор 6 аймагт зээл

олгодог: Говьсүмбэр, Дорнод, Сүхбаатар, Булган, Хэнтий болон Хөвсгөл. Нийт зээлийг 2013 оны 3 сарын 9-нд

төлнө. Хагас жил тутам төлөх 0.3%-ийн хяналтын хүүтэй.

Æèëèéí òàéëàí 2011 60

Сангийн Яам болон Японы Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Банк (ЯОУХАЖБ)

ЯОУХАЖБ-ы санхүүжилтээр Жижиг Дунд Үйлдвэрийг Хөгжүүлэх болон Байгаль Орчныг Хамгаалах Төслийн дагуу

Сангийн Яамнаас энэхүү зээлийг олгосон. Энэхүү төслийн хүрээнд 2006 оны 3 сард ЯОУХАЖБ-аас Засгийн Газарт

2.98 тэрбум хүртэлх японы ейн олгох зээлийн гэрээнд гарын үсэг зурсан. Банк энэхүү зээлийг дамжуулан зээлдүүлэх

бөгөөд дэд зээлдэгчээс төлбөрийг хүлээн авсанаас 6 сарын дотор Сангийн Яаманд эргүүлэн төлнө.

2007 онд Банк энэхүү сангаас 2 удаа зээл авсан: 4,561,368,600 төгрөгийн дүнтэй эхний зээл нь арилжааны банкуудын

хадгаламжийн эрэлтийн дундаж хүүтэй тэнцүү бөгөөд тайлант хугацааны эцсээр жилийн 4.0% (2010.12.31: 4.8%)-

ийн үр ашигт хүүний хувьтай байсан; хоёр дахь 1,830,000 ам.долларын зээл нь ЛИБОР 6 сарын 1%-ийн хүүтэй

бөгөөд жилийн 1.4% (2010.12.31: 1.73%)-ийн үр ашигт хүүтэй.

Хөдөлмөр Эрхлэлтийг Дэмжих Сан

Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих зорилгоор Хөдөлмөр, Халамжийн Үйлчилгээний Газраас энэхүү төгрөгт хөрвүүлсэн

зээлийг олгосон. Банк тус Газраас 2009 онд 2 удаа, 2010 онд 1 удаа мөн 2011 оны 2 дахь улиралд 1 удаа, нийт 4

удаа зээл авсан бөгөөд зээл бүр 18 сарын хугацаатай. 2011 оны 6 сарын 29 болон 2011 оны 9 сарын 17-нд төлөгдөх

байсан 2 зээлийг хугацаанд нь төлсөн бөгөөд тайлант хугацааны эцэст үлдсэн зээлийн эргэн төлөгдөх хугацаа нь

2012 оны 11 сарын 17 байсан. Зээл нь аливаа үйлчилгээний шимтгэл эсвэл хүүгүй болно. 2012 оны 11 сарын 17-нд

төлөгдөх зээлийн хувьд 2011 оны 4 сарын 17-с 0.3%-ийн үүргийн шимтгэл төлнө. Банк сангийн хөрөнгийг өөр

дээрээ эрсдэл хүлээн шарадланга хангасан дэд зээлдэгчдэд дахин зээлдүүлнэ. Зээл төлөгдөх хамгийн дээд хугацаа

нь 18 сар бөгөөд бууруулсан хүүний хувьтай.

Хөдөө Аж Ахуй болон Хөдөөгийн Хөгжлийг Дэмжих Төсөл (АХБ)

Азийн Хөгжлийн Банкнаас санхүүжүүлсэн энэхүү зээл нь хөдөө аж ахуйн материалыг ашиглан экспортонд гаргах

боломжтой бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг үндэсний том компаниудын өртгийн сүлжээний хөгжлийн дэд төслүүдийг

санхүүжүүлэх зорилгоор олгосон. Зээл нь хүүгий бөгөөд Банк дэд зээлдэгчдээс төлбөр хүлээн авсанаас 2 хоногийн

дотор Сангийн Яаманд зээлийн үндсэн төлбөрийг эргүүлэн төлнө.

Бичил Санхүүгийн Хөгжлийн Сан

Олон Улсын Хөгжлийн Ассоциаци (Дэлхийн Банк) нь алслагдсан бүсүүдийн амьдралын түвшинг сайжруулах

зорилгоор 2003 оноос эхлэн энэхүү зээлийг олгож эхэлсэн. Энэхүү зээлийн эх үүсвэрээр Банк нь өнөөгийн байдлаар

Төв, Дорнод, Увс, Өвөр-Хангай, Говьсүмбэр, Дархан, Сүхбаатар, Архангай зэрэг 8 аймгуудад болон Багахангай

дүүрэгт эргүүлэн зээл олгож байна. Эдгээр зээлүүдийн зээлийн эрсдлийг Банк үүрнэ. Зээл нь жилийн 8.1% хүүтэй

(2010: 8.1%) бөгөөд сар бүр хүү төлөх нөхцөлтэй. Зээлийг олгосноос хойш 9 сарын дараа эргүүлэн төлнө.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 61

Хувийн Хэвшлийн Хөгжлийн Сан (Дэлхийн Банк)

Сангийн Яам нь Хувийн Хэвшлийн Хөгжлийн Сан (Дэлхийн Банк)-гийн санхүүжилтээр хувийн ба санхүүгийн

салбарын хөгжлийг дэмжих болон банкны салбарын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх зорилгоор энэхүү зээлийг олгосон.

Ам.долларын лээл ЛИБОР 6 сарын 1%-ийн хүүтэй ба 1.5% (2010.12.31: 1.6%)-ийн үр ашигт хүүтэй. Зээл арилжааны

банкуудын хадгаламжийн жилийн дундаж хүүний хувьтай бөгөөд жилийн 6.3% (2010.12.31: 7.4%)-ийн үр ашигт

хүүтэй. Дэд зээлдэгч зээл төлснөөс хойш 6 сарын дотор зээлийг эргүүлэн төлөх нөхцөлтэй.

Хөдөөгийн Ядуурлыг Бууруулах Төсөл (Хөдөө Аж Ахуйн Хөгжлийн Олон Улсын Холбоо)

Сангийн Яам нь Хөдөөгийн Ядуурлыг Бууруулах Төсөлийн санхүүжилтээр хөдөөгийн ядуурлыг бууруулах зорилгоор

энэхүү зээлийг олгоно. Зээл нь 6 сарын ЛИБОР хүүний хувьтай. Банк нь 2010 оны 8 сарын 25-нд зээл авсанаас

хойш жилийн 1%-ийн тогтмол хүү төлнө. Зээлийн үндсэн төлбөрийг 2011 оны 2 сарын 1-нээс эхлэн 2 болон 8 дугаар

саруудад тэнцүү хэмжээний төлөлтөөр барагдуулна. Зээл төлөх эцсийн хугацаа нь 2021 оны 8 сарын 1 болно.

Орон Нутгийн Засаг Захиргааны Байгууллагуудын (ОНЗЗБ) жижиг дунд бизнесийн зээл

Банк нь 3 аймгийн ОНЗЗБ-аас дараахь зээлүүдийг авсан:

(i) Орхон аймгийн ОНЗЗБ-аас 200,000,000 төгрөгийн хүүгүй зээлийг дотоодын жижиг дунд бизнесийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2010 онд авсан бөгөөд 2013 оны 4 сарын 9-нд бүрэн төлж барагдуулна.

(ii) Булган аймгийн ОНЗЗБ-аас 79,732,900 төгрөгийн хүүгүй зээлийг дотоодын фермерүүдийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2009 онд авсан бөгөөд 2012 оны 9 сард эргүүлэн төлнө.

iii) Говь-Алтай аймгийн ОНЗЗБ-аас 370,000,000 төгрөгийн хүүгий зээлийг дотоодын үйлдвэрлэлийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2009 онд авсан (анхны төлөгдөх хугацаа нь 2011 оны 5 сарын 2 байсан) бөгөөд

төлөгдөх хугацаа нь 2011 оны 10 сарын 1. 2011 оны турш зээлээс 166,550,000 төгрөгийг эргүүлэн төлсөн.

Зээлдэгчээс гаргасан шаардлагаар зээлийн үлдсэн хэсгийг төлнө.

(iv) Булган аймгийн ОНЗЗБ-аас 10,000,000 төгрөгийн хүүгүй зээлийг дотоодын жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2009 онд авсан бөгөөд 2012 оны 9 сарын 21-нд эргүүлэн төлнө.

(v) Оюу Толгойгоос жижиг дунд бизнесийг дэмжих зорилгоор 100,000,000 төгрөгийн зээлийг хүүгүй авсан.

Зээлийг 2011 онд авсан, 2014 оны 10 сарын 5-нд эргүүлэн төлнө.

Ентерпрайс Монгол хөтөлбөр

Банк нь 2010 оны 8 сарын 23-нд НҮБ-тэй Тусламжийн гэрээ байгуулж Ентерпрайс Монгол хөтөлбөрийн (2 дугаар

үе шат) хүрээнд олгосон зээлийн баталгаа болгон 168,336,720 төгрөгийн эх үүсвэрийг олгосон. 2012 оны 3 сарын 31-

Æèëèéí òàéëàí 2011 60

Сангийн Яам болон Японы Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Банк (ЯОУХАЖБ)

ЯОУХАЖБ-ы санхүүжилтээр Жижиг Дунд Үйлдвэрийг Хөгжүүлэх болон Байгаль Орчныг Хамгаалах Төслийн дагуу

Сангийн Яамнаас энэхүү зээлийг олгосон. Энэхүү төслийн хүрээнд 2006 оны 3 сард ЯОУХАЖБ-аас Засгийн Газарт

2.98 тэрбум хүртэлх японы ейн олгох зээлийн гэрээнд гарын үсэг зурсан. Банк энэхүү зээлийг дамжуулан зээлдүүлэх

бөгөөд дэд зээлдэгчээс төлбөрийг хүлээн авсанаас 6 сарын дотор Сангийн Яаманд эргүүлэн төлнө.

2007 онд Банк энэхүү сангаас 2 удаа зээл авсан: 4,561,368,600 төгрөгийн дүнтэй эхний зээл нь арилжааны банкуудын

хадгаламжийн эрэлтийн дундаж хүүтэй тэнцүү бөгөөд тайлант хугацааны эцсээр жилийн 4.0% (2010.12.31: 4.8%)-

ийн үр ашигт хүүний хувьтай байсан; хоёр дахь 1,830,000 ам.долларын зээл нь ЛИБОР 6 сарын 1%-ийн хүүтэй

бөгөөд жилийн 1.4% (2010.12.31: 1.73%)-ийн үр ашигт хүүтэй.

Хөдөлмөр Эрхлэлтийг Дэмжих Сан

Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих зорилгоор Хөдөлмөр, Халамжийн Үйлчилгээний Газраас энэхүү төгрөгт хөрвүүлсэн

зээлийг олгосон. Банк тус Газраас 2009 онд 2 удаа, 2010 онд 1 удаа мөн 2011 оны 2 дахь улиралд 1 удаа, нийт 4

удаа зээл авсан бөгөөд зээл бүр 18 сарын хугацаатай. 2011 оны 6 сарын 29 болон 2011 оны 9 сарын 17-нд төлөгдөх

байсан 2 зээлийг хугацаанд нь төлсөн бөгөөд тайлант хугацааны эцэст үлдсэн зээлийн эргэн төлөгдөх хугацаа нь

2012 оны 11 сарын 17 байсан. Зээл нь аливаа үйлчилгээний шимтгэл эсвэл хүүгүй болно. 2012 оны 11 сарын 17-нд

төлөгдөх зээлийн хувьд 2011 оны 4 сарын 17-с 0.3%-ийн үүргийн шимтгэл төлнө. Банк сангийн хөрөнгийг өөр

дээрээ эрсдэл хүлээн шарадланга хангасан дэд зээлдэгчдэд дахин зээлдүүлнэ. Зээл төлөгдөх хамгийн дээд хугацаа

нь 18 сар бөгөөд бууруулсан хүүний хувьтай.

Хөдөө Аж Ахуй болон Хөдөөгийн Хөгжлийг Дэмжих Төсөл (АХБ)

Азийн Хөгжлийн Банкнаас санхүүжүүлсэн энэхүү зээл нь хөдөө аж ахуйн материалыг ашиглан экспортонд гаргах

боломжтой бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг үндэсний том компаниудын өртгийн сүлжээний хөгжлийн дэд төслүүдийг

санхүүжүүлэх зорилгоор олгосон. Зээл нь хүүгий бөгөөд Банк дэд зээлдэгчдээс төлбөр хүлээн авсанаас 2 хоногийн

дотор Сангийн Яаманд зээлийн үндсэн төлбөрийг эргүүлэн төлнө.

Бичил Санхүүгийн Хөгжлийн Сан

Олон Улсын Хөгжлийн Ассоциаци (Дэлхийн Банк) нь алслагдсан бүсүүдийн амьдралын түвшинг сайжруулах

зорилгоор 2003 оноос эхлэн энэхүү зээлийг олгож эхэлсэн. Энэхүү зээлийн эх үүсвэрээр Банк нь өнөөгийн байдлаар

Төв, Дорнод, Увс, Өвөр-Хангай, Говьсүмбэр, Дархан, Сүхбаатар, Архангай зэрэг 8 аймгуудад болон Багахангай

дүүрэгт эргүүлэн зээл олгож байна. Эдгээр зээлүүдийн зээлийн эрсдлийг Банк үүрнэ. Зээл нь жилийн 8.1% хүүтэй

(2010: 8.1%) бөгөөд сар бүр хүү төлөх нөхцөлтэй. Зээлийг олгосноос хойш 9 сарын дараа эргүүлэн төлнө.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 61

Хувийн Хэвшлийн Хөгжлийн Сан (Дэлхийн Банк)

Сангийн Яам нь Хувийн Хэвшлийн Хөгжлийн Сан (Дэлхийн Банк)-гийн санхүүжилтээр хувийн ба санхүүгийн

салбарын хөгжлийг дэмжих болон банкны салбарын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх зорилгоор энэхүү зээлийг олгосон.

Ам.долларын лээл ЛИБОР 6 сарын 1%-ийн хүүтэй ба 1.5% (2010.12.31: 1.6%)-ийн үр ашигт хүүтэй. Зээл арилжааны

банкуудын хадгаламжийн жилийн дундаж хүүний хувьтай бөгөөд жилийн 6.3% (2010.12.31: 7.4%)-ийн үр ашигт

хүүтэй. Дэд зээлдэгч зээл төлснөөс хойш 6 сарын дотор зээлийг эргүүлэн төлөх нөхцөлтэй.

Хөдөөгийн Ядуурлыг Бууруулах Төсөл (Хөдөө Аж Ахуйн Хөгжлийн Олон Улсын Холбоо)

Сангийн Яам нь Хөдөөгийн Ядуурлыг Бууруулах Төсөлийн санхүүжилтээр хөдөөгийн ядуурлыг бууруулах зорилгоор

энэхүү зээлийг олгоно. Зээл нь 6 сарын ЛИБОР хүүний хувьтай. Банк нь 2010 оны 8 сарын 25-нд зээл авсанаас

хойш жилийн 1%-ийн тогтмол хүү төлнө. Зээлийн үндсэн төлбөрийг 2011 оны 2 сарын 1-нээс эхлэн 2 болон 8 дугаар

саруудад тэнцүү хэмжээний төлөлтөөр барагдуулна. Зээл төлөх эцсийн хугацаа нь 2021 оны 8 сарын 1 болно.

Орон Нутгийн Засаг Захиргааны Байгууллагуудын (ОНЗЗБ) жижиг дунд бизнесийн зээл

Банк нь 3 аймгийн ОНЗЗБ-аас дараахь зээлүүдийг авсан:

(i) Орхон аймгийн ОНЗЗБ-аас 200,000,000 төгрөгийн хүүгүй зээлийг дотоодын жижиг дунд бизнесийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2010 онд авсан бөгөөд 2013 оны 4 сарын 9-нд бүрэн төлж барагдуулна.

(ii) Булган аймгийн ОНЗЗБ-аас 79,732,900 төгрөгийн хүүгүй зээлийг дотоодын фермерүүдийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2009 онд авсан бөгөөд 2012 оны 9 сард эргүүлэн төлнө.

iii) Говь-Алтай аймгийн ОНЗЗБ-аас 370,000,000 төгрөгийн хүүгий зээлийг дотоодын үйлдвэрлэлийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2009 онд авсан (анхны төлөгдөх хугацаа нь 2011 оны 5 сарын 2 байсан) бөгөөд

төлөгдөх хугацаа нь 2011 оны 10 сарын 1. 2011 оны турш зээлээс 166,550,000 төгрөгийг эргүүлэн төлсөн.

Зээлдэгчээс гаргасан шаардлагаар зээлийн үлдсэн хэсгийг төлнө.

(iv) Булган аймгийн ОНЗЗБ-аас 10,000,000 төгрөгийн хүүгүй зээлийг дотоодын жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих

зорилгоор авсан. Зээлийг 2009 онд авсан бөгөөд 2012 оны 9 сарын 21-нд эргүүлэн төлнө.

(v) Оюу Толгойгоос жижиг дунд бизнесийг дэмжих зорилгоор 100,000,000 төгрөгийн зээлийг хүүгүй авсан.

Зээлийг 2011 онд авсан, 2014 оны 10 сарын 5-нд эргүүлэн төлнө.

Ентерпрайс Монгол хөтөлбөр

Банк нь 2010 оны 8 сарын 23-нд НҮБ-тэй Тусламжийн гэрээ байгуулж Ентерпрайс Монгол хөтөлбөрийн (2 дугаар

үе шат) хүрээнд олгосон зээлийн баталгаа болгон 168,336,720 төгрөгийн эх үүсвэрийг олгосон. 2012 оны 3 сарын 31-

Æèëèéí òàéëàí 2011 62

нээр гэрээний хугацаа дуусахад гэрээний хугацааны туршид гэрээт тодорхой шаардлагуудыг хангасан тохиолдолд

олгосон эх үүсвэр Банкны эрх мэдэлд орно.

Монголбанкны Хугацаат Зээл III

Банк нь худалдан авсан банкны БАНКс программ хангамжийн Банкны оролцоонд 2002 онд Монголбанктай 137,694

ам.долларын зээлийн гэрээ байгуулсан. Эхний 5 жилд хүү төлөхгүй бөгөөд 2007 оноос эхлэн жилийн 1%-ийн хүү

төлнө. Зээлийг 2002 оны 12 сараас эхлэн тэнцүү хэмжээний 30 удаагийн төлөлтөөр жилд 1 удаа төлнө. Зээлийг

2031 оны 12 сард эргэн төлөх нөхцөлтэй.

Төр болон Засгийн Газраас авсан зээлийн гэрээний нөхцөл дор олгосон бүх зээлүүдийн хувьд Банк зээлийн

эрсдлийг үүрнэ.

Бусад зээлийн эх үүсвэрийн задаргааг Тодруулга 31-с харна уу. Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга 33-т

тусгасан. Бусад зээлийн эх үүсвэрийн валютын, зээлийн хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг

Тодруулга 28-с харна уу.

Дээр дурьдагдсан ихэнхи зээлүүдийн хувьд гэрээнд заагдсан тодорхой харьцаанууд хангасан байх шаардлагатай

бөгөөд тус харьцаануудыг дараах байдлаар бүлэгт хувааж болно:

- капиталтай холботой харьцаанууд (үүнд: эрсдэлээр жигнэсэн өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний харьцаа,

төлбөрийн чадварын харьцаа, 1-р зэрэглэлийн капитал ба нийт капиталын харьцаа г.м);

- санхүүгийн эрсдэлтэй холбоотой харьцаанууд (үүнд: дуусгавар хугацаа хоорондын нийцэхгүй байдал,

валют хоорондын нийцэхгүй байдал, гадаад валютын нийт нээлттэй позиц, гадаад валют бүрийн ханшийн

эрсдэлийн харьцаа, төлбөрийн хэрэгслийн дутагдлын харьцаа, хүүгийн нэгтгэсэн эрсдэлийн харьцаа

болоод хүүгийн эрсдэлийн харьцаа);

- зээлтэй холбоотой харьцаанууд (үүнд: эрсдэлтэй багцын хэмжээ, зээлийн эрсдэлд өртсөн хувь, дансны

хасагдуулгын харьцаа, хамгийн том зээлийн өөрийн хөрөнгөд эзлэх хувь, холбоотой талуудын зээлийн

харьцаа, нийт том зээлүүдийн хэмжээ г.м);

- бусад харьцаанууд (үүнд: хадгаламж, зээлийн харьцаа, хүүгийн нөхөлтийн хувь, дан ганц компани

дах хувь оролцоо, нийт хөрөнгө дэх үл хөдлөх хөрөнгийн эзлэх хувь, үл хөдлөх хөрөнгө болон өөрийн

хөрөнгийн хөрөнгө оруулалтын харьцаа, нэмэлт зардлын хувь г.м).

Биелүүлсэн байх шаардлагатай харьцаануудыг хангаагүй тохиолдолд холбогдох зээлийн үүрэг биелэгдээгүйд

тооцогдох буюу зээл нь нэхэмжилсэн үед төлөгдөх шаардлагатай болно. Тиймээс харьцаануудын биелэлтэнд

холбогдох хэлтэс, ажилтнууд (санхүү, бүртгэлийн газар, санхүү эрхэлсэн захирал, мөн эрсдэлийн нэгдсэн удирдлагын

газар, хөрөнгө зохицуулалтын газар, зээлийн удирдлагын газар г.м.) улирал тутамд хяналт тавин ажилладаг. Тодорхой

харьцааны биелэлт хангагдахгүйг урьдчилан мэдсэн буюу олж илрүүлсэн тохиолдолд удирдлага нь зөрчлийг хэрэгсэхгүй

тухай бичиг нэхэж авах, харьцааг өөрчлөн гэрээг шинээр байгуулах зэрэг шаардлагатай арга хэмжээг авдаг.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 63

2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар Банк нь Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банкны гэрээнд тусгагдсан,

биелүүлэх шаардлагатай харьцаанаас бусад бүх харьцаануудыг (2010.12.31: АХБ, ОУСК болон ФМО-ийн

харьцаануудаас бусад шаардлагатай харьцаануудыг ханган ажилласан) ханган ажиллаж байгаа. Дэлгэрэнгүй

мэдээллийг Тодруулга 30-аас үзнэ үү.

20. БУСАД ӨР ТӨЛБӨР

Мянган төгрөгөөр2011.12.31 2010 оны 12-р сарын 31

(тохируулсан)

Бусад санхүүгийн өр төлбөр:Гүйлгээний төлбөр 6,222,164 1,673,933Компаниудад өгөх төлбөр 564,090 268,124Үйлчилгээний төлбөр 465,636 674,604Тариаланг дэмжих сан 385,716 557,516Хувь хүмүүст өгөх төлбөр 19,785 13,873Бусад 74,440 82,045

Нийт бусад санхүүгийн өр төлбөр 7,731,831 3,270,095

Бусад санхүүгийн бус өр төлбөр:Ажилтнуудад төлөх төлбөр 3,660,752 1,854,590Орлогын албан татвараас бусад татварын өглөг 430,871 148,515Бусадr 4,350 124,920

Нийт бусад санхүүгийн бус өр төлбөр 4,095,973 2,128,025

Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сан

2008 оны 4 сарын 28-нд Сангийн Яамнаас жижиг дунд үйлдвэрийн зээлжүүлэлтийг дэмжих зорилгоор Банкинд

эх үүсвэр байршуулж, хамтран ажиллах гэрээнд гарын үсэг зурсан. Зарим зээлийн хувьд зээлдэгч зээлийн хүүний

50%-ийг Банкинд төлөх бөгөөд харин үлдсэн 50%-ийг эдгээр сангуудаас жилд 2 удаа урьдчилан авна. Бусад

өр төлбөрт толилуулсан Сангийн Яамнаас урьдчилан авсан зээлийн хүүгээр Банкнаас олгосон зээлийн хүүний

төлбөрийг санхүүжүүлнэ.

Æèëèéí òàéëàí 2011 62

нээр гэрээний хугацаа дуусахад гэрээний хугацааны туршид гэрээт тодорхой шаардлагуудыг хангасан тохиолдолд

олгосон эх үүсвэр Банкны эрх мэдэлд орно.

Монголбанкны Хугацаат Зээл III

Банк нь худалдан авсан банкны БАНКс программ хангамжийн Банкны оролцоонд 2002 онд Монголбанктай 137,694

ам.долларын зээлийн гэрээ байгуулсан. Эхний 5 жилд хүү төлөхгүй бөгөөд 2007 оноос эхлэн жилийн 1%-ийн хүү

төлнө. Зээлийг 2002 оны 12 сараас эхлэн тэнцүү хэмжээний 30 удаагийн төлөлтөөр жилд 1 удаа төлнө. Зээлийг

2031 оны 12 сард эргэн төлөх нөхцөлтэй.

Төр болон Засгийн Газраас авсан зээлийн гэрээний нөхцөл дор олгосон бүх зээлүүдийн хувьд Банк зээлийн

эрсдлийг үүрнэ.

Бусад зээлийн эх үүсвэрийн задаргааг Тодруулга 31-с харна уу. Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга 33-т

тусгасан. Бусад зээлийн эх үүсвэрийн валютын, зээлийн хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг

Тодруулга 28-с харна уу.

Дээр дурьдагдсан ихэнхи зээлүүдийн хувьд гэрээнд заагдсан тодорхой харьцаанууд хангасан байх шаардлагатай

бөгөөд тус харьцаануудыг дараах байдлаар бүлэгт хувааж болно:

- капиталтай холботой харьцаанууд (үүнд: эрсдэлээр жигнэсэн өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний харьцаа,

төлбөрийн чадварын харьцаа, 1-р зэрэглэлийн капитал ба нийт капиталын харьцаа г.м);

- санхүүгийн эрсдэлтэй холбоотой харьцаанууд (үүнд: дуусгавар хугацаа хоорондын нийцэхгүй байдал,

валют хоорондын нийцэхгүй байдал, гадаад валютын нийт нээлттэй позиц, гадаад валют бүрийн ханшийн

эрсдэлийн харьцаа, төлбөрийн хэрэгслийн дутагдлын харьцаа, хүүгийн нэгтгэсэн эрсдэлийн харьцаа

болоод хүүгийн эрсдэлийн харьцаа);

- зээлтэй холбоотой харьцаанууд (үүнд: эрсдэлтэй багцын хэмжээ, зээлийн эрсдэлд өртсөн хувь, дансны

хасагдуулгын харьцаа, хамгийн том зээлийн өөрийн хөрөнгөд эзлэх хувь, холбоотой талуудын зээлийн

харьцаа, нийт том зээлүүдийн хэмжээ г.м);

- бусад харьцаанууд (үүнд: хадгаламж, зээлийн харьцаа, хүүгийн нөхөлтийн хувь, дан ганц компани

дах хувь оролцоо, нийт хөрөнгө дэх үл хөдлөх хөрөнгийн эзлэх хувь, үл хөдлөх хөрөнгө болон өөрийн

хөрөнгийн хөрөнгө оруулалтын харьцаа, нэмэлт зардлын хувь г.м).

Биелүүлсэн байх шаардлагатай харьцаануудыг хангаагүй тохиолдолд холбогдох зээлийн үүрэг биелэгдээгүйд

тооцогдох буюу зээл нь нэхэмжилсэн үед төлөгдөх шаардлагатай болно. Тиймээс харьцаануудын биелэлтэнд

холбогдох хэлтэс, ажилтнууд (санхүү, бүртгэлийн газар, санхүү эрхэлсэн захирал, мөн эрсдэлийн нэгдсэн удирдлагын

газар, хөрөнгө зохицуулалтын газар, зээлийн удирдлагын газар г.м.) улирал тутамд хяналт тавин ажилладаг. Тодорхой

харьцааны биелэлт хангагдахгүйг урьдчилан мэдсэн буюу олж илрүүлсэн тохиолдолд удирдлага нь зөрчлийг хэрэгсэхгүй

тухай бичиг нэхэж авах, харьцааг өөрчлөн гэрээг шинээр байгуулах зэрэг шаардлагатай арга хэмжээг авдаг.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 63

2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар Банк нь Европын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банкны гэрээнд тусгагдсан,

биелүүлэх шаардлагатай харьцаанаас бусад бүх харьцаануудыг (2010.12.31: АХБ, ОУСК болон ФМО-ийн

харьцаануудаас бусад шаардлагатай харьцаануудыг ханган ажилласан) ханган ажиллаж байгаа. Дэлгэрэнгүй

мэдээллийг Тодруулга 30-аас үзнэ үү.

20. БУСАД ӨР ТӨЛБӨР

Мянган төгрөгөөр2011.12.31 2010 оны 12-р сарын 31

(тохируулсан)

Бусад санхүүгийн өр төлбөр:Гүйлгээний төлбөр 6,222,164 1,673,933Компаниудад өгөх төлбөр 564,090 268,124Үйлчилгээний төлбөр 465,636 674,604Тариаланг дэмжих сан 385,716 557,516Хувь хүмүүст өгөх төлбөр 19,785 13,873Бусад 74,440 82,045

Нийт бусад санхүүгийн өр төлбөр 7,731,831 3,270,095

Бусад санхүүгийн бус өр төлбөр:Ажилтнуудад төлөх төлбөр 3,660,752 1,854,590Орлогын албан татвараас бусад татварын өглөг 430,871 148,515Бусадr 4,350 124,920

Нийт бусад санхүүгийн бус өр төлбөр 4,095,973 2,128,025

Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сан

2008 оны 4 сарын 28-нд Сангийн Яамнаас жижиг дунд үйлдвэрийн зээлжүүлэлтийг дэмжих зорилгоор Банкинд

эх үүсвэр байршуулж, хамтран ажиллах гэрээнд гарын үсэг зурсан. Зарим зээлийн хувьд зээлдэгч зээлийн хүүний

50%-ийг Банкинд төлөх бөгөөд харин үлдсэн 50%-ийг эдгээр сангуудаас жилд 2 удаа урьдчилан авна. Бусад

өр төлбөрт толилуулсан Сангийн Яамнаас урьдчилан авсан зээлийн хүүгээр Банкнаас олгосон зээлийн хүүний

төлбөрийг санхүүжүүлнэ.

Æèëèéí òàéëàí 2011 64

21. ХОЁРДОГЧ ӨГЛӨГ

Олон Улсын Санхүүгийн Корпорациас авсан хоёрдогч өглөг

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2011 оны 6 сарын 15-нд

20 сая ам.долларын зээлийг 2 хуваан авсан: эхний хэсгийг 2011 оны 6 сарын 30-нд 12,586,400 мянган төгрөгөөр,

хоёр дахииг нь 2011 оны 8 сарын 23-нд 12,406,900 мянган төгрөгөөр. Зээл нь жилийн 7.3% дээр нэмэх нь 6 сарын

Мянган төгрөгөөр2011.12.31 2010 оны 12-р сарын 31

(тохируулсан)

Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци 27,787,647 -Эйч Ай Си ХХК 14,303,286 12,870,263Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани (ФМО) 14,147,963 12,815,293Савада Холдингс ХХК 2,839,413 2,554,937

Нийт хоёрдогч өглөг 59,078,309 28,240,493

2011 оны 12 сарын 31-нээрх ажилтнуудад төлөх төлбөрийн хэсэгт 778,266 мянган төгрөгийн (2010.12.31: 427,612

мянган төгрөг) Хувьцаанд суурилсан төлбөрийг (ХСТ) багтаасан болно. 2006 оны 12 сарын 7 болон 2008 оны 3

сарын 12-нд Банкны зарим үндсэн удирдлагад зөвхөн мөнгөөр төлөгдөх 30,000 ширхэг болон 20,000 ширхэг ХСТ

олгосон. ХСТ-ийн гаргасан үнэ тус бүр 3,680 төгрөг болон 9,222 төгрөг болно. ХСТ-ийн хэрэгжих үнэ нь хэрэгжих

огнооноос өмнөх санхүүгийн улирлын сүүлийн өдрөөрх СТОУС-ын дагуу гаргасан аливаа опционы дагуу үнийг

бууруулсан Банкны энгийн хувьцааны төгрөгөөрх дансны үнэ байна. Эдгээр ХСТ-ийн хуримтлагдах хугацаа нь 5

жил бөгөөд олгосон өдрөөс хойш жил бүр ХСТ-ийн 20%-иар хуримтлагдана. ХСТ-ийн хугацаа нь 10 жил бөгөөд

гэрээний дагуу 2016 оны 12 сарын 6 болон 2018 оны 3 сарын 12-нд хугацаа дуусна. Эдгээр урамшууллын хүлээгдэж

буй өртгийг боловсрох хугацааны турш хуримтлуулна. Өр төлбөрийг төлөх хүртэл тайлант хугацаа бүрээр дахин

үнэлж орлого зарлагын тайланд тусгана.

Ихэнхи бусад санхүүгийн бус өр төлбөрийг жил дууссанаас хойшхи 12 сарын дотор төлөхөөр хүлээгдэж байгаа.

Бүх санхүүгийн бус өр төлбөрүүд нь богино хугацаатай.

Бусад санхүүгийн өр төлбөрүүдийн бодит үнэ цэнийн задаргааг Тодруулга 31-с үзнэ үү. Холбоотой талуудын

гүйлгээг Тодруулга 33-т толилуулсан. Тодруулга 28-с бусад санхүүгийн өр төлбөрүүдийн валютын, хүүний хувийн

болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг үзнэ үү.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 65

ЛИБОР хүүний хувьтай бөгөөд 8.07%-ийн үр ашигт хүүтэй. Хугацааны эцэст урьдчилан шаардсанаар тогтмол

үнэлгээнд шилжүүлж болно.

Хүүг 2011 оны 12 сарын 15-аас эхлэн жилд 2 удаа төлнө. Хугацааны эцэст хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын

саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө. Зээлийг 2017 оны 6 сарын 15 болон 2018 оны 6 сарын 15-нд 2 тэнцүү

төлөлтөөр барагдуулна. Зээл нь Монголбанкны хувьд 2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

Эйч Ай Эс ХХК-с авсан хоёрдогч зээл

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2009 оны 12 сарын 28-

нд 10 сая ам.долларын зээлийг авсан. Зээлийн нөхцлүүд нь доор байгаа ФМО-с авсан нөхцлүүдтэй ерөнхийдөө

адил. Зээл нь жилийн 11.37% (2010.12.31: 11.37%)-ийн тогтмол хүүтэй. Зээл төлөгдөх эцсийн хугацаа 2015 оны 1

сарын 15. Хугацааны эцэст хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө.

Зээл нь Монголбанкны хувьд 2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

ФМО-с авсан хоёрдогч зээл

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2009 оны 12 сарын

15-нд 10 сая ам.долларын зээлийг авсан. Жилд 2 удаа төлөгдөх ЛИБОР 6 сарын хүүтэй, тайлант хугацааны эцэст

жилийн 9.34% (2010.12.31: 9.21%)-ийн хүүтэй. Зээл төлөгдөх эцсийн хугацаа 2015 оны 1 сарын 15. Хугацааны эцэст

хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө. Зээл нь Монголбанкны хувьд

2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

Савада Холдингс ХХК-с (хуучнаар Эйч Эс Инвестментс ХХК) авсан хоёрдогч зээл

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2003 оны 7 сарын 28-нд

2 сая ам.долларын зээлийг авсан. 2008 оны 7 сарын 31хүртэл жилийн 6.25%-ийн хүүтэй бөгөөд 2013 оны 7 сарын

31-нд зээл төлөгдөх хүртэл жилийн 10%-ийн хүүтэй. Зээлийн хүүг 2003 оны 10 сарын 31-нээс эхлэн улирал бүр

төлнө. Хугацааны эцэст хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө. Зээл

нь Монголбанкны хувьд 2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

Хоёрдогч өглөгийн бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-д харуулсан. Тодруулга 33-д холбоотой талуудын гүйлгээг

тусгасан. Мөн валютын, хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-с үзнэ үү.

Зарим хоёрдогч зээлүүдийн хувьд Тодруулга 19-д толилуулсан зээлийн шаардлагатай харьцаануудыг биелүүлэх

байх шаардлагатай.

2011 оны 12 сарын 31-нээр Банк бүх шаардлагатай харьцаануудыг биелүүлсэн.

Æèëèéí òàéëàí 2011 64

21. ХОЁРДОГЧ ӨГЛӨГ

Олон Улсын Санхүүгийн Корпорациас авсан хоёрдогч өглөг

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2011 оны 6 сарын 15-нд

20 сая ам.долларын зээлийг 2 хуваан авсан: эхний хэсгийг 2011 оны 6 сарын 30-нд 12,586,400 мянган төгрөгөөр,

хоёр дахииг нь 2011 оны 8 сарын 23-нд 12,406,900 мянган төгрөгөөр. Зээл нь жилийн 7.3% дээр нэмэх нь 6 сарын

Мянган төгрөгөөр2011.12.31 2010 оны 12-р сарын 31

(тохируулсан)

Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци 27,787,647 -Эйч Ай Си ХХК 14,303,286 12,870,263Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани (ФМО) 14,147,963 12,815,293Савада Холдингс ХХК 2,839,413 2,554,937

Нийт хоёрдогч өглөг 59,078,309 28,240,493

2011 оны 12 сарын 31-нээрх ажилтнуудад төлөх төлбөрийн хэсэгт 778,266 мянган төгрөгийн (2010.12.31: 427,612

мянган төгрөг) Хувьцаанд суурилсан төлбөрийг (ХСТ) багтаасан болно. 2006 оны 12 сарын 7 болон 2008 оны 3

сарын 12-нд Банкны зарим үндсэн удирдлагад зөвхөн мөнгөөр төлөгдөх 30,000 ширхэг болон 20,000 ширхэг ХСТ

олгосон. ХСТ-ийн гаргасан үнэ тус бүр 3,680 төгрөг болон 9,222 төгрөг болно. ХСТ-ийн хэрэгжих үнэ нь хэрэгжих

огнооноос өмнөх санхүүгийн улирлын сүүлийн өдрөөрх СТОУС-ын дагуу гаргасан аливаа опционы дагуу үнийг

бууруулсан Банкны энгийн хувьцааны төгрөгөөрх дансны үнэ байна. Эдгээр ХСТ-ийн хуримтлагдах хугацаа нь 5

жил бөгөөд олгосон өдрөөс хойш жил бүр ХСТ-ийн 20%-иар хуримтлагдана. ХСТ-ийн хугацаа нь 10 жил бөгөөд

гэрээний дагуу 2016 оны 12 сарын 6 болон 2018 оны 3 сарын 12-нд хугацаа дуусна. Эдгээр урамшууллын хүлээгдэж

буй өртгийг боловсрох хугацааны турш хуримтлуулна. Өр төлбөрийг төлөх хүртэл тайлант хугацаа бүрээр дахин

үнэлж орлого зарлагын тайланд тусгана.

Ихэнхи бусад санхүүгийн бус өр төлбөрийг жил дууссанаас хойшхи 12 сарын дотор төлөхөөр хүлээгдэж байгаа.

Бүх санхүүгийн бус өр төлбөрүүд нь богино хугацаатай.

Бусад санхүүгийн өр төлбөрүүдийн бодит үнэ цэнийн задаргааг Тодруулга 31-с үзнэ үү. Холбоотой талуудын

гүйлгээг Тодруулга 33-т толилуулсан. Тодруулга 28-с бусад санхүүгийн өр төлбөрүүдийн валютын, хүүний хувийн

болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг үзнэ үү.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 65

ЛИБОР хүүний хувьтай бөгөөд 8.07%-ийн үр ашигт хүүтэй. Хугацааны эцэст урьдчилан шаардсанаар тогтмол

үнэлгээнд шилжүүлж болно.

Хүүг 2011 оны 12 сарын 15-аас эхлэн жилд 2 удаа төлнө. Хугацааны эцэст хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын

саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө. Зээлийг 2017 оны 6 сарын 15 болон 2018 оны 6 сарын 15-нд 2 тэнцүү

төлөлтөөр барагдуулна. Зээл нь Монголбанкны хувьд 2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

Эйч Ай Эс ХХК-с авсан хоёрдогч зээл

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2009 оны 12 сарын 28-

нд 10 сая ам.долларын зээлийг авсан. Зээлийн нөхцлүүд нь доор байгаа ФМО-с авсан нөхцлүүдтэй ерөнхийдөө

адил. Зээл нь жилийн 11.37% (2010.12.31: 11.37%)-ийн тогтмол хүүтэй. Зээл төлөгдөх эцсийн хугацаа 2015 оны 1

сарын 15. Хугацааны эцэст хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө.

Зээл нь Монголбанкны хувьд 2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

ФМО-с авсан хоёрдогч зээл

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2009 оны 12 сарын

15-нд 10 сая ам.долларын зээлийг авсан. Жилд 2 удаа төлөгдөх ЛИБОР 6 сарын хүүтэй, тайлант хугацааны эцэст

жилийн 9.34% (2010.12.31: 9.21%)-ийн хүүтэй. Зээл төлөгдөх эцсийн хугацаа 2015 оны 1 сарын 15. Хугацааны эцэст

хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө. Зээл нь Монголбанкны хувьд

2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

Савада Холдингс ХХК-с (хуучнаар Эйч Эс Инвестментс ХХК) авсан хоёрдогч зээл

Банк нь өөрийн эргэлтийн хөрөнгийг сайжруулах, хөрөнгийн сууриа бэхжүүлэх зорилгоор 2003 оны 7 сарын 28-нд

2 сая ам.долларын зээлийг авсан. 2008 оны 7 сарын 31хүртэл жилийн 6.25%-ийн хүүтэй бөгөөд 2013 оны 7 сарын

31-нд зээл төлөгдөх хүртэл жилийн 10%-ийн хүүтэй. Зээлийн хүүг 2003 оны 10 сарын 31-нээс эхлэн улирал бүр

төлнө. Хугацааны эцэст хувьцаа эзэмшигчдийн гуравны хоёрын саналаар Банкны энгийн хувьцаанд хөрвөнө. Зээл

нь Монголбанкны хувьд 2 дугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө хэмээн ангилагдсан.

Хоёрдогч өглөгийн бодит үнэ цэнийг Тодруулга 31-д харуулсан. Тодруулга 33-д холбоотой талуудын гүйлгээг

тусгасан. Мөн валютын, хүүний болон эргэн төлөгдөх хугацааны шинжилгээг Тодруулга 28-с үзнэ үү.

Зарим хоёрдогч зээлүүдийн хувьд Тодруулга 19-д толилуулсан зээлийн шаардлагатай харьцаануудыг биелүүлэх

байх шаардлагатай.

2011 оны 12 сарын 31-нээр Банк бүх шаардлагатай харьцаануудыг биелүүлсэн.

Æèëèéí òàéëàí 2011 66

2010 болон 2011 оны 12 сарын 31-нээрх хувьцаа эзэмшигчдийн хувийг доорх байдлаар харуулав:

Бусад хувьцаа эзэмшигчдэд Монголиа Холдингс Лимитед Партнершип, Морроу Фемили Ревокабл Траст гэх мэт орно.

2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-ний байдлаар банкыг Савада Холдинг ХХК өөрийн шууд хувь

эзэмшлээр мөн шууд бусаар Эйч Эс Интернэйшнл(Ази) Лимитед охин компаниар дамжуулан хянаж байсан. 2011

Банкны гаргасан хувьцаат капиталын нэрлэсэн үнээр бүртгэгдсэн дүн нь 12,994,012 мянган төгрөг (2010: 12,994,012

мянган төгрөг) байсан. Хувьцааны нэмэгдэл нь шинээр гаргасан хувьцааг борлуулахад нэрлэсэн үнээс илүү

төлөгдсөн төлбөр юм.

22. ХУВЬЦААТ КАПИТАЛ

Хувьцааны тоо ширхэгээс бусад дүн нь мянган төгрөгөөр

Нийт гаргасан хувьцаа

Энгийн хувьцаа

Хувьцааны нэмэгдэл Нийт

2010.01.01-нээр 6,497,006 12,994,012 13,866,079 26,860,091

2010.12.31-нээр 6,497,006 12,994,012 13,866,079 26,860,091

2010.12.31-нээр 6,497,006 12,994,012 13,866,079 26,860,091

Хувиар2011 оны

12-р сарын 312010 оны

12-р сарын 31

Савада Холдингс ХХК 40% 40%Таван Богд Трейд ХХК 22% 22%Эйч Эс Интернэйшнл(Ази) Лимитед 13% 13%Д. Хулан 13% 13%Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци 9% 9%Девелопмент Алтернативз Инк 2% 2%Бусад 1% 1%

Нийт энгийн хувьцаа 100% 100%

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 67

оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-ний байдлаар дараахь хувьцаа эзэмшигчид өөрийн эзэмшлийн

хувь болон ТУЗ-д төлөөлөх эрхээрээ дамжуулан Банкны үйл ажиллагааны болон санхүүгийн шийдвэрт ихээхэн

нөлөөлөх боломжтой байсан:

• ТаванБогдТрейдХХК;

• ОлонУлсынСанхүүгийнКорпораци;

• ДевелопментАлтернативзИнк.(ДАИ).

Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга 30-с үзнэ үү.

Хувьцааны опцион

2004 онд шинэчлэн байгуулсан менежментийн гэрээний дагуу Банкинд удирдлагын болон зөвлөх үйлчилгээ

үзүүлдэг ДАИ-д 2005 оны 5 сар, 2006 оны 4 сар болон 2007 оны 3 саруудад тус бүр 40,000 ширхэг хувьцааны

опцион олгосон. ТУЗ-с жил бүр баталдаг гүйцэтгэлийн зорилдуутыг давуулан биелүүлсэн тохиолдолд эсвэл ТУЗ-

ын хурлын үндсэн дээр хувьцааны опционыг олгохоор шийдвэрлэсэн. Опционы хэрэгжүүлэх үнэ нь тус бүр 2,013

төгрөг, 2,914 төгрөг мөн 5,595 төгрөг байсан бөгөөд энэ нь опцион олгосон тухайн жил бүрийн нэгж хувьцаанд

ногдож байсан цэвэр хөрөнгийн дүнтэй тэнцүү юм. Опционыг хөрвүүлэх эрх тухай бүр үүсэх бөгөөд 2015 оны 5

сарын 1, 2016 оны 4 сарын 10, 2017 оны 3 сарын 14-нд хугацаа дуусна. Опционы бодит үнэ цэнийг олгосон өдрөөр,

опционы үнэ тогтолтын загварыг ашиглан тогтоосон. Үүнд опционы нөхцлүүдийг авч үзнэ. Тайлант хугацаанд

төлөвлөгөөнд өөрчлөлт ороогүй бөгөөд 2011 оны 9 сарын 30-наар 102,000 ширхэг опцион (2010.12.31: 102,000

ширхэг опцион) хөрвөгдөөгүй байсан.

23. ХҮҮГИЙН ОРЛОГО БА ЗАРДАЛ

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Хүүний орлогоХарилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 186,138,885 136,299,772Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 30,313,898 26,288,633Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 2,117,007 211,297Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 735,609 1,875,615Бусад банкнаас байршуулсан 80,233 1,103,767

Нийт хүүний орлого 219,385,632 165,779,084

Æèëèéí òàéëàí 2011 66

2010 болон 2011 оны 12 сарын 31-нээрх хувьцаа эзэмшигчдийн хувийг доорх байдлаар харуулав:

Бусад хувьцаа эзэмшигчдэд Монголиа Холдингс Лимитед Партнершип, Морроу Фемили Ревокабл Траст гэх мэт орно.

2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-ний байдлаар банкыг Савада Холдинг ХХК өөрийн шууд хувь

эзэмшлээр мөн шууд бусаар Эйч Эс Интернэйшнл(Ази) Лимитед охин компаниар дамжуулан хянаж байсан. 2011

Банкны гаргасан хувьцаат капиталын нэрлэсэн үнээр бүртгэгдсэн дүн нь 12,994,012 мянган төгрөг (2010: 12,994,012

мянган төгрөг) байсан. Хувьцааны нэмэгдэл нь шинээр гаргасан хувьцааг борлуулахад нэрлэсэн үнээс илүү

төлөгдсөн төлбөр юм.

22. ХУВЬЦААТ КАПИТАЛ

Хувьцааны тоо ширхэгээс бусад дүн нь мянган төгрөгөөр

Нийт гаргасан хувьцаа

Энгийн хувьцаа

Хувьцааны нэмэгдэл Нийт

2010.01.01-нээр 6,497,006 12,994,012 13,866,079 26,860,091

2010.12.31-нээр 6,497,006 12,994,012 13,866,079 26,860,091

2010.12.31-нээр 6,497,006 12,994,012 13,866,079 26,860,091

Хувиар2011 оны

12-р сарын 312010 оны

12-р сарын 31

Савада Холдингс ХХК 40% 40%Таван Богд Трейд ХХК 22% 22%Эйч Эс Интернэйшнл(Ази) Лимитед 13% 13%Д. Хулан 13% 13%Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци 9% 9%Девелопмент Алтернативз Инк 2% 2%Бусад 1% 1%

Нийт энгийн хувьцаа 100% 100%

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 67

оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-ний байдлаар дараахь хувьцаа эзэмшигчид өөрийн эзэмшлийн

хувь болон ТУЗ-д төлөөлөх эрхээрээ дамжуулан Банкны үйл ажиллагааны болон санхүүгийн шийдвэрт ихээхэн

нөлөөлөх боломжтой байсан:

• ТаванБогдТрейдХХК;

• ОлонУлсынСанхүүгийнКорпораци;

• ДевелопментАлтернативзИнк.(ДАИ).

Холбоотой талуудын гүйлгээг Тодруулга 30-с үзнэ үү.

Хувьцааны опцион

2004 онд шинэчлэн байгуулсан менежментийн гэрээний дагуу Банкинд удирдлагын болон зөвлөх үйлчилгээ

үзүүлдэг ДАИ-д 2005 оны 5 сар, 2006 оны 4 сар болон 2007 оны 3 саруудад тус бүр 40,000 ширхэг хувьцааны

опцион олгосон. ТУЗ-с жил бүр баталдаг гүйцэтгэлийн зорилдуутыг давуулан биелүүлсэн тохиолдолд эсвэл ТУЗ-

ын хурлын үндсэн дээр хувьцааны опционыг олгохоор шийдвэрлэсэн. Опционы хэрэгжүүлэх үнэ нь тус бүр 2,013

төгрөг, 2,914 төгрөг мөн 5,595 төгрөг байсан бөгөөд энэ нь опцион олгосон тухайн жил бүрийн нэгж хувьцаанд

ногдож байсан цэвэр хөрөнгийн дүнтэй тэнцүү юм. Опционыг хөрвүүлэх эрх тухай бүр үүсэх бөгөөд 2015 оны 5

сарын 1, 2016 оны 4 сарын 10, 2017 оны 3 сарын 14-нд хугацаа дуусна. Опционы бодит үнэ цэнийг олгосон өдрөөр,

опционы үнэ тогтолтын загварыг ашиглан тогтоосон. Үүнд опционы нөхцлүүдийг авч үзнэ. Тайлант хугацаанд

төлөвлөгөөнд өөрчлөлт ороогүй бөгөөд 2011 оны 9 сарын 30-наар 102,000 ширхэг опцион (2010.12.31: 102,000

ширхэг опцион) хөрвөгдөөгүй байсан.

23. ХҮҮГИЙН ОРЛОГО БА ЗАРДАЛ

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Хүүний орлогоХарилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 186,138,885 136,299,772Мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 30,313,898 26,288,633Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 2,117,007 211,297Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 735,609 1,875,615Бусад банкнаас байршуулсан 80,233 1,103,767

Нийт хүүний орлого 219,385,632 165,779,084

Æèëèéí òàéëàí 2011 68

24. ХУРААМЖ, ШИМТГЭЛИЙН ОРЛОГО БА ЗАРДАЛ

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Хураамж , шимтгэлийн орлогоТөлбөр тооцооны 5,550,980 2,580,551Картны гүйлгээний 3,640,076 1,310,672Мөнгөн гүйлгээний 1,337,115 952,665Шилжүүлгийн 924,379 1,521,528Батлан даалт болон баталгаа 849,715 173,028Мобайл болон интернет банкны 353,996 202,880Бусад 396,372 318,799

Нийт хураамж, шимтгэлийн орлого 13,052,633 7,060,123

Хураамж, шимтгэлийн зардалКартны гүйлгээний 494,280 232,109Гадаад валютын арилжааны 488,696 175,769Гүйлгээний 316,907 95,870

Нийт хураамж, шимтгэлийн зардал 1,299,883 503,748

Цэвэр хураамж, шимтгэлийн орлого 11,752,750 6,556,375

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Хүүний зардалХарилцагчдын харилцах, хадгаламж 85,140,728 68,492,136Бусад зээлийн эх үүсвэр 4,105,596 3,720,709Хоёрдогч зээл 3,717,958 3,063,603Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө 573,226 365,737

Нийт хүүний зардал 93,537,508 75,642,185

Цэвэр хүүний орлого 125,848,124 90,136,899

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 69

25. УДИРДЛАГЫН БА ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЗАРДАЛ

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Цалингийн зардал 40,081,878 30,026,891Үндсэн хөрөнгийн элэгдэл (Тодруулга 14, 15) 7,257,671 8,386,528Түрээсийн зардал 4,313,939 3,387,555Тоног төхөөрөмжийн засварын зардал 3,602,817 3,271,292Барилга байшингийн засварын зардал 3,539,577 2,740,732Нийгмийн даатгалын шимтгэл 3,312,619 2,664,010Зар сурталчилгаа, маркетингийн үйлчилгээ 2,942,260 1,821,614Оффисийн бараа материал, хангамжийн зүйлс 1,810,114 1,895,514Тээврийн зардал 1,675,256 1,401,541Албан томилолтын зардал 1,376,301 1,310,654Харуул хамгаалалтын үйлчилгээ 1,360,635 1,093,562Арга хэмжээний зардал 946,940 444,944Мэдээлэл, харилцаа холбооны үйлчилгээ 811,649 744,005Сургалтын зардал 434,315 643,995Мэргэжлийн үйлчилгээний зардал 419,411 535,884Судалгааны зардлууд 359,257 399,168Даатгалын зардал 217,396 242,616Орлогын албан татвараас бусад татварын зардал 129,319 111,167Бусад 2,847,429 1,747,795

Нийт удирдлагын ба үйл ажиллагааны зардал 77,438,783 62,869,467

2011 оны 12 сарын 31-нээрх цалингийн зардалд 280 702 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр дуусгавар болсон

хугацаа: 183 944 мянган төгрөг) Хувьцаанд Суурилсан Төлбөр багтсан. Илүү дэлгэрэнгүй мэдээллийг Тодруулга

20-с үзнэ үү.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх нийгмийн даатгалын шимтгэлд 2,108,030 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр дуусгавар

болсон үе: 1 695 27 мянган төгрөг) нийгмийн даатгалын шимтгэл орсон.

2011 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон хугацаанд төлсөн 247,768 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр дуусгавар

үе: 547,703 мянган төгрөг) DAI холбоотой талын шимтгэлийг удирдлагын болон үйл ажилагааны зардалд оруулсан

бөгөөд Тодруулга 33-т илүү нарийн тусгасан.

2011 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон 9 сарын хугацаанд төлсөн 538,869 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр

дуусгавар болсон 9 сар: 190,207 мянган төгрөг) ТУЗ-ийн шимтгэлийг удирдлагын болон үйл ажилагааны зардалд

оруулсан бөгөөд Тодруулга 33-т илүү нарийн тусгасан.

Æèëèéí òàéëàí 2011 68

24. ХУРААМЖ, ШИМТГЭЛИЙН ОРЛОГО БА ЗАРДАЛ

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Хураамж , шимтгэлийн орлогоТөлбөр тооцооны 5,550,980 2,580,551Картны гүйлгээний 3,640,076 1,310,672Мөнгөн гүйлгээний 1,337,115 952,665Шилжүүлгийн 924,379 1,521,528Батлан даалт болон баталгаа 849,715 173,028Мобайл болон интернет банкны 353,996 202,880Бусад 396,372 318,799

Нийт хураамж, шимтгэлийн орлого 13,052,633 7,060,123

Хураамж, шимтгэлийн зардалКартны гүйлгээний 494,280 232,109Гадаад валютын арилжааны 488,696 175,769Гүйлгээний 316,907 95,870

Нийт хураамж, шимтгэлийн зардал 1,299,883 503,748

Цэвэр хураамж, шимтгэлийн орлого 11,752,750 6,556,375

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Хүүний зардалХарилцагчдын харилцах, хадгаламж 85,140,728 68,492,136Бусад зээлийн эх үүсвэр 4,105,596 3,720,709Хоёрдогч зээл 3,717,958 3,063,603Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө 573,226 365,737

Нийт хүүний зардал 93,537,508 75,642,185

Цэвэр хүүний орлого 125,848,124 90,136,899

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 69

25. УДИРДЛАГЫН БА ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЗАРДАЛ

Мянган төгрөгөөр 2011 2010 (тохируулсан)

Цалингийн зардал 40,081,878 30,026,891Үндсэн хөрөнгийн элэгдэл (Тодруулга 14, 15) 7,257,671 8,386,528Түрээсийн зардал 4,313,939 3,387,555Тоног төхөөрөмжийн засварын зардал 3,602,817 3,271,292Барилга байшингийн засварын зардал 3,539,577 2,740,732Нийгмийн даатгалын шимтгэл 3,312,619 2,664,010Зар сурталчилгаа, маркетингийн үйлчилгээ 2,942,260 1,821,614Оффисийн бараа материал, хангамжийн зүйлс 1,810,114 1,895,514Тээврийн зардал 1,675,256 1,401,541Албан томилолтын зардал 1,376,301 1,310,654Харуул хамгаалалтын үйлчилгээ 1,360,635 1,093,562Арга хэмжээний зардал 946,940 444,944Мэдээлэл, харилцаа холбооны үйлчилгээ 811,649 744,005Сургалтын зардал 434,315 643,995Мэргэжлийн үйлчилгээний зардал 419,411 535,884Судалгааны зардлууд 359,257 399,168Даатгалын зардал 217,396 242,616Орлогын албан татвараас бусад татварын зардал 129,319 111,167Бусад 2,847,429 1,747,795

Нийт удирдлагын ба үйл ажиллагааны зардал 77,438,783 62,869,467

2011 оны 12 сарын 31-нээрх цалингийн зардалд 280 702 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр дуусгавар болсон

хугацаа: 183 944 мянган төгрөг) Хувьцаанд Суурилсан Төлбөр багтсан. Илүү дэлгэрэнгүй мэдээллийг Тодруулга

20-с үзнэ үү.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх нийгмийн даатгалын шимтгэлд 2,108,030 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр дуусгавар

болсон үе: 1 695 27 мянган төгрөг) нийгмийн даатгалын шимтгэл орсон.

2011 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон хугацаанд төлсөн 247,768 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр дуусгавар

үе: 547,703 мянган төгрөг) DAI холбоотой талын шимтгэлийг удирдлагын болон үйл ажилагааны зардалд оруулсан

бөгөөд Тодруулга 33-т илүү нарийн тусгасан.

2011 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон 9 сарын хугацаанд төлсөн 538,869 мянган төгрөгийн (2010.12.31-нээр

дуусгавар болсон 9 сар: 190,207 мянган төгрөг) ТУЗ-ийн шимтгэлийг удирдлагын болон үйл ажилагааны зардалд

оруулсан бөгөөд Тодруулга 33-т илүү нарийн тусгасан.

Æèëèéí òàéëàí 2011 70

Банк орлогын албан татварын зардлыг санхүүгийн тайлангийн татварын өмнөх ашгийг орлогын татвар ногдохгүй

орлого болон орлогын татварын орлогоос хасагдахгүй зардлаар тохируулга хийх замаар тооцон бүртгэдэг. Банк нь

Монгол Улсын татварын хууль тогтоомжийн дагуу 3 тэрбум (2010: 3 тэрбум) төгрөг хүртэлх татвар ногдох орлогоос

10%-ийн, 3 тэрбумаас (2010: 3 тэрбум) илүү гарсан дүнгээс 25% (2010: 25%)-ийн орлогын албан татвар төлдөг.

Тооцоолсон болон бодит татварын зардлын тохируулалтыг доорх хүснэгтэнд харуулав.

Тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэсэн орлогын албан татварын зардлыг дор үзүүлэв:

26. ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАР

Мянган төгрөгөөр 2011 2010

Тайлант жилийн орлогын албан татвар 19,864,779 9,515,804Хойшлогдсон орлогын татварын (хасагдуулга)/зардал - -

Тайлант жилийн орлогын татварын зардал 19,864,779 9,515,804

Мянган төгрөгөөр 2011 2010

Татварын өмнөх ашиг 78,243,989 40,043,595

Хуулиар заасан хувиар тооцсон татварын зардал (2011: 25%; 2010: 25%) 19,560,997 10,010,899

Татвар ногдохгүй орлого, татвар ногдох орлогоос хасагдахгүй зардлын татварын нөлөө:- Бага хувиар татвар ногдуулах орлогын нөлөө (450,000) (450,000)- Татвараас чөлөөлөгдөх орлого (39,363) (126,948)- Хасагдахгүй зардал 1,401,775 496,103- Өөр хувиар татвар ногдуулах Засгийн Газрын үнэт цаасны орлого (608,630) (521,728)Тайлант жилийн татварыг өмнөх жилүүдэд илүү/дутуу тооцоолсон - 107,478

Тайлант жилийн орлогын албан татварын зардал 19,864,779 9,515,804

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 70

Банк орлогын албан татварын зардлыг санхүүгийн тайлангийн татварын өмнөх ашгийг орлогын татвар ногдохгүй

орлого болон орлогын татварын орлогоос хасагдахгүй зардлаар тохируулга хийх замаар тооцон бүртгэдэг. Банк нь

Монгол Улсын татварын хууль тогтоомжийн дагуу 3 тэрбум (2010: 3 тэрбум) төгрөг хүртэлх татвар ногдох орлогоос

10%-ийн, 3 тэрбумаас (2010: 3 тэрбум) илүү гарсан дүнгээс 25% (2010: 25%)-ийн орлогын албан татвар төлдөг.

Тооцоолсон болон бодит татварын зардлын тохируулалтыг доорх хүснэгтэнд харуулав.

Тухайн жилийн орлого, зарлагад бүртгэсэн орлогын албан татварын зардлыг дор үзүүлэв:

26. ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАР

Мянган төгрөгөөр 2011 2010

Тайлант жилийн орлогын албан татвар 19,864,779 9,515,804Хойшлогдсон орлогын татварын (хасагдуулга)/зардал - -

Тайлант жилийн орлогын татварын зардал 19,864,779 9,515,804

Мянган төгрөгөөр 2011 2010

Татварын өмнөх ашиг 78,243,989 40,043,595

Хуулиар заасан хувиар тооцсон татварын зардал (2011: 25%; 2010: 25%) 19,560,997 10,010,899

Татвар ногдохгүй орлого, татвар ногдох орлогоос хасагдахгүй зардлын татварын нөлөө:- Бага хувиар татвар ногдуулах орлогын нөлөө (450,000) (450,000)- Татвараас чөлөөлөгдөх орлого (39,363) (126,948)- Хасагдахгүй зардал 1,401,775 496,103- Өөр хувиар татвар ногдуулах Засгийн Газрын үнэт цаасны орлого (608,630) (521,728)Тайлант жилийн татварыг өмнөх жилүүдэд илүү/дутуу тооцоолсон - 107,478

Тайлант жилийн орлогын албан татварын зардал 19,864,779 9,515,804

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 71

СТОУС болон Монгол Улсын татварын хууль, тогтоомжуудын хоорондох зөрүүний улмаас санхүүгийн тайлангийн

хөрөнгө, өр төлбөрийн дансны үнэ болон тэдгээрийн татварын суурийн хооронд түр зөрүү үүсдэг. Банкны

удирдлагууд хойшлогдсон татварын нөлөөллийг нь бага хэмээн үзэж эдгээр санхүүгийн тайлангуудад хойшлогдсон

татварыг хүлээн зөвшөөрөөгүй.

Банкны эрсдэлийн удирдлага нь санхүүгийн, үйл ажиллагааны, эрх зүйн болон нэр хүндийн эрсдэлүүдийг хамардаг.

Санхүүгийн эрсдэлд зах зээлийн эрсдэл (үүнд валютын, хүүгийн ба үнийн бусад эрсдэлүүд), зээлийн эрсдэл болон

төлбөрийн чадварын эрсдэл багтана. Санхүүгийн эрсдэлийн удирдлагын үндсэн зорилго нь хүлээх эрсдэлийн

хязгаарлалтыг тогтоож хүлээсэн эрсдэлийн хэмжээг эдгээр хязгаарлалтаас хэтрүүлэхгүй байлгахад оршино. Үйл

ажиллагааны болон эрх зүйн эрсдэлийн удирдлага нь дотоодын бодлого журмын зөв хэрэгжилтийг хангаснаар

үйл ажиллагааны болон эрх зүйн эрсдэлүүдийг бууруулахад чиглэн ажилладаг.

Банкны үйл ажиллагааны хувьд эрсдэл байх нь зйлшгүй бөгөөд зээлийн хязгаар болон эрсдэлийн шинжилгээ,

үнэлгээг байнга хийх замаар эрсдэлийг удирддаг. Эрсдэлийн удирдлага нь Банкны ашигт ажиллагаанд чухал ач

холбогдолтой бөгөөд Банкны бүх гүйцэтгэх удирдлага өөрийн хариуцаж буй эрсдэлийн удирдлагад хариуцлага

хүлээнэ. Өдөр тутмын эрсдэлийн удирдлагад байгаль орчны, техник технологи болон эдийн засгийн салбарын

эрсдлүүд хамрахгүй бөгөөд тэдгээрийг Банкны стратеги болон бизнес төлөвлөгөөгөөр зохицуулна.

27. ТӨЛСӨН НОГДОЛ АШИГ

28. САНХҮҮГИЙН ЭРСДЭЛИЙН УДИРДЛАГА

Мянган төгрөгөөр 2011 2010

1 сарын 1-нээрх ногдол ашгийн өглөг - -Тайлант жилд төлөхөөр зарласан ногдол ашиг 6,047,805 3,961,300Тайлант жилд төлсөн ногдол ашиг (6,047,805) (3,961,300)

12 сарын 31-нээрх ногдол ашгийн өглөг - -

Тайлант хугацаанд зарласан нэгж хувьцааны ногдол ашиг 0.93 0.61

Æèëèéí òàéëàí 2011 72

ТУЗ нь эрсдэлийн удирдлагын эцсийн хариуцагч бөгөөд сар бүрийнхээ хурлаар Банкны үйл ажиллагааны

гүйцэтгэлийг авч хэлэлцэнэ. ТУЗ-ийн Аудитын Хороо нь Дотоод Аудитын Газрын үйл ажиллагааг хянах үүрэгтэй.

ТУЗ-ийн Эрсдэлийн Удлирдлагын Хороо нь ТУЗ-д Банкны зээлийн, зах зээлийн, хөрвөх чадварын, үйл ажиллагааны,

нийцлийн, нэр хүндийн болон бусад эрсдэлийг удирдахад туслах үүрэгтэй. Цаашлаад эрсдэлийг удирдаж хянадаг

хороо, газар нэгжүүдийн үүргийг дор дурьдав.

Удирдлагын Хороо нь Банкны гүйцэтгэх удирдлагаас бүрдэх бөгөөд Банкны үйл ажиллагааг долоо хоног бүр авч

хэлэлцэнэ. Банкны захирлууд Хорооны гишүүд байна.

Эрсдэлийн Хороо нь Банкны Гүйцэтгэх Удирдлагад эрсдэлийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх, нийт системийн хувьд

өндөр зэрэгтэй эрсдэлийг хянаж эрсдэлийн удирдлагын арга хэмжээ, стратегийг тодорхойлоход туслах үүрэгтэй.

Эрсдэлийн Удирдлагын Хороог Эрсдэл Хариуцсан Захирал удирдана.

Банкны Зээлийн Хороо (ЗХ) болон Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс (ЗЭХ) зээлийн эрсдэлийг удирдана. ЗХ болон

ЗЭХороодын бүтэц болон үүргийг “Зээлийн эрсдэл” хэсэгт тодорхой бичсэн.

Актив Пассивын Удирдлагын Хороо (АПУХ) нь Банкны эх үүсвэрийн, хөрвөх чадварын, гадаад валютын, эргэн

төлөгдөх хугацааны болон хүүний эрсдлүүдийн ерөнхий актив пассивын удирдлагыг гүйцэтгэнэ. АПУХ-ны зорилго

нь Банкны санхүүгийн тайлангийн актив пассивын бүтцийг Банкыг тогтвортой хөгжлийг хангах байдлаар тогтоох,

актив пассивын ерөнхий удирдлагаар ашигт ажиллагаа болон хөрвөх чадварыг хангах мөн валютын, хүүний болон

зах зээлийн бусад эрсдэлийг удирдахад оршино. АПУХ-х Санхүү Хариуцсан Захирал толгойлно.

Мэдээллийн Технологийн Удирдлагын Хороо нь Банкны бизнесийн үйл ажиллагаа ба мэдээллийн технологийн

(МТ) стратеги, төлөвлөгөөний уялдааг хангах зорилготой. МТ-ийн Удирдлагын Хорооны үндсэн чиг үүргүүдэд

МТ-ийн стратегийг баталж, хэрэгжилтэнд нь хяналт тавих, МТ-ийн чиглэлээр хийгдэх томоохон хөрөнгө

оруулалтуудыг ТУЗ-д эцэслэн батлуулахаас өмнө урьдчилан хэлэлцэх, МТ ба бизнесийн нэгжүүдийн уялдаа холбоог

хангах замаар системийн хувьд тавигдах шаардлагууд, нэн тэргүүний хэрэгцээг тодорхойлох, Удирдлагын

Мэдээллийн Систем (MIS), одоогийн ба шинээр нэвтрүүлэх бүтээгдэхүүнүүдийг улам бүр боловсронгуй болгох,

хөгжүүлэх ба бизнесийн нэгжүүдэд тулгарч буй МТ-той холбоотой асуудлуудыг шийдвэрлэх зэрэг тус тус багтана.

МТ-ийн Удирдлагын Хороог Мэдээлэл технологи, үйл ажиллагаа хариуцсан захирал удирдана.

Банк даяар хэрэгжиж буй эрсдэлийн удирдлагын үйл явцыг Банкны дотоод хяналтын нэгж жил бүр хянан шалгадаг.

Уг нэгж бодлого журмын зохистой байдал, тэдгээрийн хэрэгжилтийг хянадаг. Дотоод

хяналтын газар нь шалгалтын үр дүнгийн талаар Банкны удирдлагатай ярилцдаг бөгөөд Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлд

шалгалтын дүгнэлт болон дэвшүүлсэн саналаа тайлагнадаг.

Дотоод хяналтын газар нь Зайны Хяналтын Хэлтэс, Хяналт Шалгалтын Хэлтэс гэсэн 2 хэлтэстэй бөгөөд 48 хүний

бүрэлдэхүүнтэй. Үүнд, газрын захирал, 2 хэлтэсийн захирал, 11 ахлах аудитор, 31 аудитор, мэдээллийн технологийн

чиглэлийн 2 аудитор болон 1 орчуулагч. Дотоод хяналтын газрын

захирал Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлийн Хяналтын Хорооны даргад шууд тайлагнадаг бөгөөд түүнтэй

сар бүр тогтмол хугацаанд уулзалт хийдэг. Дотоод хяналтын газар нь бүх бизнесийн нэгж, үйл ажиллагаа дэмжих

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 72

ТУЗ нь эрсдэлийн удирдлагын эцсийн хариуцагч бөгөөд сар бүрийнхээ хурлаар Банкны үйл ажиллагааны

гүйцэтгэлийг авч хэлэлцэнэ. ТУЗ-ийн Аудитын Хороо нь Дотоод Аудитын Газрын үйл ажиллагааг хянах үүрэгтэй.

ТУЗ-ийн Эрсдэлийн Удлирдлагын Хороо нь ТУЗ-д Банкны зээлийн, зах зээлийн, хөрвөх чадварын, үйл ажиллагааны,

нийцлийн, нэр хүндийн болон бусад эрсдэлийг удирдахад туслах үүрэгтэй. Цаашлаад эрсдэлийг удирдаж хянадаг

хороо, газар нэгжүүдийн үүргийг дор дурьдав.

Удирдлагын Хороо нь Банкны гүйцэтгэх удирдлагаас бүрдэх бөгөөд Банкны үйл ажиллагааг долоо хоног бүр авч

хэлэлцэнэ. Банкны захирлууд Хорооны гишүүд байна.

Эрсдэлийн Хороо нь Банкны Гүйцэтгэх Удирдлагад эрсдэлийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх, нийт системийн хувьд

өндөр зэрэгтэй эрсдэлийг хянаж эрсдэлийн удирдлагын арга хэмжээ, стратегийг тодорхойлоход туслах үүрэгтэй.

Эрсдэлийн Удирдлагын Хороог Эрсдэл Хариуцсан Захирал удирдана.

Банкны Зээлийн Хороо (ЗХ) болон Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс (ЗЭХ) зээлийн эрсдэлийг удирдана. ЗХ болон

ЗЭХороодын бүтэц болон үүргийг “Зээлийн эрсдэл” хэсэгт тодорхой бичсэн.

Актив Пассивын Удирдлагын Хороо (АПУХ) нь Банкны эх үүсвэрийн, хөрвөх чадварын, гадаад валютын, эргэн

төлөгдөх хугацааны болон хүүний эрсдлүүдийн ерөнхий актив пассивын удирдлагыг гүйцэтгэнэ. АПУХ-ны зорилго

нь Банкны санхүүгийн тайлангийн актив пассивын бүтцийг Банкыг тогтвортой хөгжлийг хангах байдлаар тогтоох,

актив пассивын ерөнхий удирдлагаар ашигт ажиллагаа болон хөрвөх чадварыг хангах мөн валютын, хүүний болон

зах зээлийн бусад эрсдэлийг удирдахад оршино. АПУХ-х Санхүү Хариуцсан Захирал толгойлно.

Мэдээллийн Технологийн Удирдлагын Хороо нь Банкны бизнесийн үйл ажиллагаа ба мэдээллийн технологийн

(МТ) стратеги, төлөвлөгөөний уялдааг хангах зорилготой. МТ-ийн Удирдлагын Хорооны үндсэн чиг үүргүүдэд

МТ-ийн стратегийг баталж, хэрэгжилтэнд нь хяналт тавих, МТ-ийн чиглэлээр хийгдэх томоохон хөрөнгө

оруулалтуудыг ТУЗ-д эцэслэн батлуулахаас өмнө урьдчилан хэлэлцэх, МТ ба бизнесийн нэгжүүдийн уялдаа холбоог

хангах замаар системийн хувьд тавигдах шаардлагууд, нэн тэргүүний хэрэгцээг тодорхойлох, Удирдлагын

Мэдээллийн Систем (MIS), одоогийн ба шинээр нэвтрүүлэх бүтээгдэхүүнүүдийг улам бүр боловсронгуй болгох,

хөгжүүлэх ба бизнесийн нэгжүүдэд тулгарч буй МТ-той холбоотой асуудлуудыг шийдвэрлэх зэрэг тус тус багтана.

МТ-ийн Удирдлагын Хороог Мэдээлэл технологи, үйл ажиллагаа хариуцсан захирал удирдана.

Банк даяар хэрэгжиж буй эрсдэлийн удирдлагын үйл явцыг Банкны дотоод хяналтын нэгж жил бүр хянан шалгадаг.

Уг нэгж бодлого журмын зохистой байдал, тэдгээрийн хэрэгжилтийг хянадаг. Дотоод

хяналтын газар нь шалгалтын үр дүнгийн талаар Банкны удирдлагатай ярилцдаг бөгөөд Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлд

шалгалтын дүгнэлт болон дэвшүүлсэн саналаа тайлагнадаг.

Дотоод хяналтын газар нь Зайны Хяналтын Хэлтэс, Хяналт Шалгалтын Хэлтэс гэсэн 2 хэлтэстэй бөгөөд 48 хүний

бүрэлдэхүүнтэй. Үүнд, газрын захирал, 2 хэлтэсийн захирал, 11 ахлах аудитор, 31 аудитор, мэдээллийн технологийн

чиглэлийн 2 аудитор болон 1 орчуулагч. Дотоод хяналтын газрын

захирал Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлийн Хяналтын Хорооны даргад шууд тайлагнадаг бөгөөд түүнтэй

сар бүр тогтмол хугацаанд уулзалт хийдэг. Дотоод хяналтын газар нь бүх бизнесийн нэгж, үйл ажиллагаа дэмжих

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 73

нэгж, салбар, тооцооны төв бүрт жилд хоёр удаа бүрэн хэмжээний шалгалт явуулдаг. Үүнээс гадна гэнэтийн,

нэмэлт шалгалтуудыг жилд нэгээс хоёр удаа хийж гүйцэтгэдэг. Тус газар нь хянан шалгалтуудын жилийн хуваарь

гаргах ба шаардлага гарсан тухай бүр нэмэлт хянан шалгалтыг хийж гүйцэтгэдэг.

Орон нутгийн тооцооны төвүүд аймгийн төв салбартаа тайлагнадаг. Тооцооны төвүүдэд хяналт тавих үүрэг бүхий

аймгийн салбарын ажилтнууд нь өөрсдийн хариуцаж буй тооцооны төвүүдэд улирал бүр очиж, тэдгээрийн зээлийн

ба бусад үйл ажиллагааны гүйцэтгэлд үнэлэлт өгч, Банкны бодлого журмын хэрэгжилтийг газар дээр нь шалгадаг.

Дээрхи Хороод, Газар, Хэлтсүүдээс гадна Бизнесийн нэгжүүд ,Төв банкны үйл ажиллагаа дэмжих нэгж бүр

тодорхойлсон эрсдэлийг удирдаж, эрсдэлийн удирдлагын гүйцэтгэлээ холбогдох захиралдаа сард нэгээс багагүй

удаа тайлагнах үүрэгтэй. Үйл ажиллагаа болон Зах зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс нь холбогдох Захирлын хамтран

удирдах, хэмжих болон тайлагнавал зохих эрсдлүүдийг тодорхойлж,

Эрсдэлийн Удирдлагын Хорооноос чиглэл болгосон эрсдэлийг удирдах арга хэмжээний хэрэгжилтийг

хянана. Салбарын Эрсдэлийн Хороо нь зээлийн болон үйл ажиллагааны эрсдэлийг тодорхойлох, хянах, урьдчилан

сэргийлэх, бууруулах замаар эрсдэлийг удирдана.

Эрсдэлийг голчлон холбогдох Удирдлагын хорооноос тогтоосон хязгааруудын хүрээнд хянаж удирдана. Тус

тодорхойлсон хэмжээ хязгаар нь Банкны бизнес стратеги, зах зээлийн орчинтой болон

Банкны зүгээс хүлээн зөвшөөрөхүйц эрсдэлийн хэмжээтэй уялдсан байна. Түүнчлэн Банкны бүх чиглэлийн үйл

ажиллагаанд эрсдэлүүдийн нийлбэр өртөлттэй холбогдуулан эрсдэл даах чадварыг хэмжиж хянана.

Эрсдэлийн цогц удирдлагынхаа хүрээнд Банк хүүгийн хувь, гадаад валютын ханшийн өөрчлөлт, өөрийн хөрөнгийн

эрсдэлээс үүдэж болох өртөлтийг үндсэн мэдрэмжийн шинжилгээ ашиглан удирддаг. Түүнчлэн эрсдэл тус бүрийг

бууруулах төлөвлөгөөг бизнесийн нэгж бүр боловсруулж хэрэгжүүлэх бөгөөд энэхүү үйл явцыг Үйл ажиллагааны

болон Зах зээлиййн Эрсдэлийн Удирдлагын Хороонд тайлагнадаг. Банкны эрсдэлийн удирдлагын баг нь гол

эрсдэлийг тодорхойлж, үнэлж, бууруулж, хянахад Эрсдэлийн хянах хүснэгтийг ашиглана. Банкинд учирсан

эрсдэлийн төрөл болон хэмжээний талаарх мэдээллийг Эрсдэлийн хүснэгтэд сар бүр шинэчлэн шийдвэр гаргахдаа

ашиглана.

Зээлийн эрсдэл. Санхүүгийн хэрэглүүрийн нэг тал үүргээ биелүүлээгүйн улмаас нөгөө талд санхүүгийн алдагдал

учруулахад гарах зээлийн эрсдэл Банкинд тулгарч байдаг. Банкны зээлийн үйл ажиллагаа боон санхүүгийн хөрөнгө

үүсгэж буй гүйлгээний үр дүнд зээлийн эрсдэл үүснэ.

Санхүүгийн байдлын нэгдсэн тайланд санхүүгийн хөрөнгийн дансны үнэд Банкны зээлийн эрсдэлд өртөх дээд

хэмжээ тусгагдана. Баталгаа болон зээлийн хэмжээг ихэсгэх үүргийн хувьд үээлийн эрсдлийн дээд хэмжээ нь

үүргийн дүнгээр тодорхойлогдоно. Тодруулга 30-с үзнэ үү. Зээлийн эрсдэлийг Тодруулга 10-т заасан барьцаа

хөрөнгө болон бусад зээлийн сайжруулалтаар бууруулна.

Банкны хувьд зээлдэгч гэрээгээр хүлээсэн үүргээ хүлээгүйгээс үүсэх эрсдлийг зээлийн эрсдэл гэж үзнэ. Зээлийн

эрсдэлийг зээлдэгч, салбар, зээлийн багц, зээл нэг бүрээр мөн зээл олголтын өмнөх эрсдлээр хянана. Зээлийн

эрсдэлийн удирдлагад Банкны Зээлийн Хороо болон Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс чухал үүрэгтэй.

Æèëèéí òàéëàí 2011 74

Банкны зээлийн эрсдэлийг өөр өөр түвшинд удирдах боломжтойгоор Зээлийн Хорооны бүтцийг тогтоосон.

Үүнд: Төв дээрх Зээлийн Хороо, Төв дээр Зээлий Дэд Хороо, Салбаруудын Зээлийн Хороод болон Дэд Салбарын

Зээлийн Хороо. Төвийн Зээлийн Хороо нь дэд хороод болон салбарын зээлийн хороодын зээлийн эрхийг батална.

Цаашлаад Салбарын Зээлийн Хороо нь холбогдох Дэд Хороодын зээлийн эрхийг өөрийн эрхийн дагуу батална.

Эдгээр зээлийн эрхийн хязгаарыг байнга хянаж үздэг. Зээлийн эрхийн хязгаараас давсан зээл нь зээлийн эрхийн

хүрээнд шат бүр дээш ахин батлагдана. Бүх зээлүүдийн нийлбэр дүн нь 300 сая төгрөгөөс давсан тохиолдолд

Төвийн Зээлийн Хороо батална. Төвийн Зээлийн Хороог Эрсдэл Хариуцсан Захирал даргална.

Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс нь (ЗЭХ) Банкны зээлийн багцыг хянах болон салбар дээрх эрсдэлийн журмын

хэрэгжилтэнд хяналт тавьсаны үндсэн дээр зээлийн эрсдэлийг бууруулна. ЗЭХ-ийн эрсдэлийн шинжээч нь Төвийн

Зээлийн Хороонд танилцуулж буй зээлийн хүсэлтийн зээлийн эрсдэлийн талаар дүгнэлт гаргана. Мөн Төвийн

Зээлийн Хороонд танилцуулж буй зээлийн барьцаа хөрөнгийн үнэлгээг (зах зээлийн үнийн хүлээлт) хөрөнгийн

үнэлгээний ажилтан хийнэ. Байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөө ихтэй зээл дээр тус хэлтэсийн Байгаль орчны

шинжээч үнэлгээ гаргана.

АПУХ нь Банкны зээлийн багцын зорилтот өсөлтийг тодорхойлдог бол бизнесийн нэгжүүд нь эдгээр зорилтуудыг

биелүүлэх үүрэгтэй. Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс (ЗЭХ) болон Зээл, Эрсдэлийн Бодлого Зохицуулалтын Хэлтэсүүд

Бизнесийн нэгжүүдийн гүйцэтгэлийг хянаж зохицуулна.

Зээлийн эрсдэлийн хязгаарыг нэг болон бүлэг зээлдэгчээр тогтоосон. ЗЭХ зээлийн бүтээгдэхүүн бүрээр зээлийн

эрсдэлийг бууруулах бизнесийн явцыг зээл олгохоос зээл бүрэн төлөгдөж дуусах хүртэлх харилцааг журамлана.

Төвийн Зээлийн Хороо нь зээлийн үйл ажиллагааны журмын шинэчлэл өөрчлөлтийг батална. Зээл олгосон салбар/

дэд салбарууд зээлийн эргэн төлөлтийн хугацаандаа байх үүргийг хүлээдэг бол Иргэдийн Банкны Хэлтэс, Тусгай

Активын Хэлтэсийн байцаагч нар болон Зээлийн Эрсдэлийн Газар салбар болон дэд салбаруудын зээлийн багцын

зээлийн чанарыг зайнаас болон газар дээр нь шалгана.

Банкны зээлийн эрсдэлийн талаарх мэдээллийг ТУЗ-ийн хуралд сард нэг удаа, ТУЗ-ийн Эрсдэлийн Удирдлагын

Хороонд улиралд нэг удаа танилцуулна. Эдгээр хурлаар зээлийн багцын төвлөрөл, хугацаа хэтэрсэн болон чанаргүй

зээл мөн нөхцөл өөрчилсөн зээлүүдийг шинжилж цаашид авах арга хэмжээг тодорхойлно.

Зээлийн хяналт болон шийдвэр гаргалтанд Банкны 4 түвшиний Зээлийн Хороод оролцдог:

1. Төвийн Зээлийн Хороо нь 300 сая төгрөгөөс дээш зээлийн өргөдлийг баталж, Банкны зээлийн үйл

ажиллагааны заавар журмын өөрчлөлтийг батална. Хороо нь долоо хоног бүр (эсвэл шаардлагын

дагуу долоо хоногт 2 удаа) хуралдана. Эрсдэл Хариуцсан Захирлаар даргалуулан Зээлийн Эрсдэлийн

Хэлтэс, Зээлийн Эрсдэлийн Журам Зохицуулалтын Хэлтэс, Иргэдийн Банкны Хэлтэс болон Байгууллагын

Харилцааны Хэлтэсийн Захирлууд. Иргэдийн Банкны Хэлтэс болон Байгууллагын Харилцааны Хэлтэсийн

Захирлууд тэдгээрийн салбар/дэд салбараас ирсэн зээлийн өргөдөлд санал өгөх эрхгүй. Мөн банкны

зээлийн багцын 10% болон түүнээс их хэмжээтэй зээлийн хувьд Төвийн Зээлийн Хороогоор батлагдсаны

дараа эцсийн шатанд ТУЗ-аар батлагдана. Төвийн Зээлийн Хороо нь салбарын зэх зээл, Салбарын Зээлийн

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 75

Эрсдэлийн Хорооны гишүүдийн туршлага, салбарын зээлийн багцын чанар болон зээлийн эрсдэлийн

үнэлгээн дээр үндэслэн Салбарын Зээлийн Хороодын зээлийн эрхийг батална.

2. Төвийн Зээлийн Дэд Хороо нь салбар, дэд салбар болон бизнес төвүүдийн зээлийн эрхээс давсан 300 сая

төгрөг хүртэлх зээлийн өргөдлийг батална.

3. Салбарын Зээлийн Хороо өөрийн эрхийн хүрээнд зээлийн өргөдлийг батална. Мөн өөрийн дэд салбаруудын

зээлийн эрхийн хязгаарыг баталж, удирдана.

4. Бусад дэд салбар болон бизнес төвүүдийн Зээлийн Хороод зарим зээлийн бүтээгдэхүүний чиглэлээр ажиллана.

Зээлийн шинжилгээ болон шийдвэр гаргах процессын хүрээнд теллер болон зээлийн эдийн засагч нар тодорхой

хэмжээ хүртэлх тэтгэврийн, хадгаламж барьцаалсан цалингийн, лизинг болон хэрэглээний зээлүүдийг хариуцна.

Мөн Салбарын Менежер баримттай нь танилцаж баталсны дараа зээлийн гүйлгээг хийх үүрэгтэй. Салбар/дэд

салбарын зээлийн эдийн засагчид зээлийн өргөдлийг шинжилж, Салбар/дэд салбарын Зээлийн Хороод дээр

дурьдсан зээлээс бусад зээлийн өргөдлийг хянаж батална.

Зээлийн эдийн засагч, ахлах нягтлан бодогч (ахлах теллер) болон салбар/дэд салбарын менежер холбогдох

бүх бичиг баримт бүрэн, зээлийн өргөдөл батлагдсан, зээлийн гэрээ зурагдсан эсэхийг шалгасны дараа зээлийг

олгоно. Мөн шалгах хүснэгтийг бөглөж зээл олгох зөвшөөрлийг теллерт өгнө. Хуулийн зөвлөх, Байгууллагын

Банкны захирал Байгууллагын Банкны үйлчлүүлэгчдэд эдгээр хяналтуудыг хэрэгжүүлнэ.

Хэрэв зээлийн өргөдлийн дүн холбогдох салбар дэд салбарын Зээлийн Хорооны зээлийн эрхийн хязгаараас хэтэрч

байвал дээд шатныхаа Зээлийн Хороонд шилжүүлнэ.

Төвийн Зээлийн Хороо болон Дэд Хороонд өргөдөл шилжүүлж байгаа тохиолдолд зээл олгохоос өмнөх эрсдэлийг

бууруулах үүднээс эрсдэлийн үнэлгээг хийж, хуулийн дүгнэлт, уул уурхай байгаль орчны үнэлгээ болон барьцаа

хөрөнгийн үнэлгээний тайлан зэргийг хавсаргана. Байгууллагын Банкны Газар болон Бизнесийн Төвүүд зээлдэгчийн

ерөнхий судалгаа явуулна: бизнесийн туршлага, удирдлагын ур чадвар, зээлийн түүх, санхүүгийн тогтвортой байдал,

барьцаа хөрөнгийн хөрвөх чадвар, зээлийн үнэлгээ, зээл эргэн төлөх эх үүсвэр, зээлийн эргэн төлөлт гэх мэт.

Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс болон Дотоод Аудитын Хэлтэсүүд Банкны журам зааварт заасны дагуу зээлийн багцын

чанарыг зайнаас болон газар дээр нь байнга шалгана. Зээлийн багцын чанарын тухай мэдээллийг Банкны

Удирдлагад өдөр бүр тайлагнах үүднээс Удирдлагын Мэдээллийн Системийг боловсруулсан. Үүнд зээлийн

үлдэгдлийн насжилтийн тайланг голдуу ашиглана. Иймээс Тодруулга 10-т зээлийн эрсдэлийн насжилтийн болон

бусад тайлангуудыг толилуулсан.

×анаргүй зээлийн журамд хугацаа хэтэрсэн зээлийн удирдлагын талаар тусгасан. Салбар, дэд салбар бүр Зээлийн

Эрсдэлийн Хороотой бөгөөд Хорооны хуралдаанаар хугацаа хэтэрсэн зээлүүдийн эргэн төлөлт, зээлийн багцын

төвлөрөл, гарч болзошгүй эрсдэл, Тусгай Активын Хэлтэст шилжүүлэх, данснаас хасах саналуудыг авч хэлэлцэнэ.

Шаардлагатай тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн, чанаргүй зээлүүдийг Тусгай Активын Хэлтэст шилжүүлнэ. Тус газар нь

зээлийг төлүүлэх талаар хуулийн дагуу холбогдох арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлнэ.

Æèëèéí òàéëàí 2011 74

Банкны зээлийн эрсдэлийг өөр өөр түвшинд удирдах боломжтойгоор Зээлийн Хорооны бүтцийг тогтоосон.

Үүнд: Төв дээрх Зээлийн Хороо, Төв дээр Зээлий Дэд Хороо, Салбаруудын Зээлийн Хороод болон Дэд Салбарын

Зээлийн Хороо. Төвийн Зээлийн Хороо нь дэд хороод болон салбарын зээлийн хороодын зээлийн эрхийг батална.

Цаашлаад Салбарын Зээлийн Хороо нь холбогдох Дэд Хороодын зээлийн эрхийг өөрийн эрхийн дагуу батална.

Эдгээр зээлийн эрхийн хязгаарыг байнга хянаж үздэг. Зээлийн эрхийн хязгаараас давсан зээл нь зээлийн эрхийн

хүрээнд шат бүр дээш ахин батлагдана. Бүх зээлүүдийн нийлбэр дүн нь 300 сая төгрөгөөс давсан тохиолдолд

Төвийн Зээлийн Хороо батална. Төвийн Зээлийн Хороог Эрсдэл Хариуцсан Захирал даргална.

Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс нь (ЗЭХ) Банкны зээлийн багцыг хянах болон салбар дээрх эрсдэлийн журмын

хэрэгжилтэнд хяналт тавьсаны үндсэн дээр зээлийн эрсдэлийг бууруулна. ЗЭХ-ийн эрсдэлийн шинжээч нь Төвийн

Зээлийн Хороонд танилцуулж буй зээлийн хүсэлтийн зээлийн эрсдэлийн талаар дүгнэлт гаргана. Мөн Төвийн

Зээлийн Хороонд танилцуулж буй зээлийн барьцаа хөрөнгийн үнэлгээг (зах зээлийн үнийн хүлээлт) хөрөнгийн

үнэлгээний ажилтан хийнэ. Байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөө ихтэй зээл дээр тус хэлтэсийн Байгаль орчны

шинжээч үнэлгээ гаргана.

АПУХ нь Банкны зээлийн багцын зорилтот өсөлтийг тодорхойлдог бол бизнесийн нэгжүүд нь эдгээр зорилтуудыг

биелүүлэх үүрэгтэй. Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс (ЗЭХ) болон Зээл, Эрсдэлийн Бодлого Зохицуулалтын Хэлтэсүүд

Бизнесийн нэгжүүдийн гүйцэтгэлийг хянаж зохицуулна.

Зээлийн эрсдэлийн хязгаарыг нэг болон бүлэг зээлдэгчээр тогтоосон. ЗЭХ зээлийн бүтээгдэхүүн бүрээр зээлийн

эрсдэлийг бууруулах бизнесийн явцыг зээл олгохоос зээл бүрэн төлөгдөж дуусах хүртэлх харилцааг журамлана.

Төвийн Зээлийн Хороо нь зээлийн үйл ажиллагааны журмын шинэчлэл өөрчлөлтийг батална. Зээл олгосон салбар/

дэд салбарууд зээлийн эргэн төлөлтийн хугацаандаа байх үүргийг хүлээдэг бол Иргэдийн Банкны Хэлтэс, Тусгай

Активын Хэлтэсийн байцаагч нар болон Зээлийн Эрсдэлийн Газар салбар болон дэд салбаруудын зээлийн багцын

зээлийн чанарыг зайнаас болон газар дээр нь шалгана.

Банкны зээлийн эрсдэлийн талаарх мэдээллийг ТУЗ-ийн хуралд сард нэг удаа, ТУЗ-ийн Эрсдэлийн Удирдлагын

Хороонд улиралд нэг удаа танилцуулна. Эдгээр хурлаар зээлийн багцын төвлөрөл, хугацаа хэтэрсэн болон чанаргүй

зээл мөн нөхцөл өөрчилсөн зээлүүдийг шинжилж цаашид авах арга хэмжээг тодорхойлно.

Зээлийн хяналт болон шийдвэр гаргалтанд Банкны 4 түвшиний Зээлийн Хороод оролцдог:

1. Төвийн Зээлийн Хороо нь 300 сая төгрөгөөс дээш зээлийн өргөдлийг баталж, Банкны зээлийн үйл

ажиллагааны заавар журмын өөрчлөлтийг батална. Хороо нь долоо хоног бүр (эсвэл шаардлагын

дагуу долоо хоногт 2 удаа) хуралдана. Эрсдэл Хариуцсан Захирлаар даргалуулан Зээлийн Эрсдэлийн

Хэлтэс, Зээлийн Эрсдэлийн Журам Зохицуулалтын Хэлтэс, Иргэдийн Банкны Хэлтэс болон Байгууллагын

Харилцааны Хэлтэсийн Захирлууд. Иргэдийн Банкны Хэлтэс болон Байгууллагын Харилцааны Хэлтэсийн

Захирлууд тэдгээрийн салбар/дэд салбараас ирсэн зээлийн өргөдөлд санал өгөх эрхгүй. Мөн банкны

зээлийн багцын 10% болон түүнээс их хэмжээтэй зээлийн хувьд Төвийн Зээлийн Хороогоор батлагдсаны

дараа эцсийн шатанд ТУЗ-аар батлагдана. Төвийн Зээлийн Хороо нь салбарын зэх зээл, Салбарын Зээлийн

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 75

Эрсдэлийн Хорооны гишүүдийн туршлага, салбарын зээлийн багцын чанар болон зээлийн эрсдэлийн

үнэлгээн дээр үндэслэн Салбарын Зээлийн Хороодын зээлийн эрхийг батална.

2. Төвийн Зээлийн Дэд Хороо нь салбар, дэд салбар болон бизнес төвүүдийн зээлийн эрхээс давсан 300 сая

төгрөг хүртэлх зээлийн өргөдлийг батална.

3. Салбарын Зээлийн Хороо өөрийн эрхийн хүрээнд зээлийн өргөдлийг батална. Мөн өөрийн дэд салбаруудын

зээлийн эрхийн хязгаарыг баталж, удирдана.

4. Бусад дэд салбар болон бизнес төвүүдийн Зээлийн Хороод зарим зээлийн бүтээгдэхүүний чиглэлээр ажиллана.

Зээлийн шинжилгээ болон шийдвэр гаргах процессын хүрээнд теллер болон зээлийн эдийн засагч нар тодорхой

хэмжээ хүртэлх тэтгэврийн, хадгаламж барьцаалсан цалингийн, лизинг болон хэрэглээний зээлүүдийг хариуцна.

Мөн Салбарын Менежер баримттай нь танилцаж баталсны дараа зээлийн гүйлгээг хийх үүрэгтэй. Салбар/дэд

салбарын зээлийн эдийн засагчид зээлийн өргөдлийг шинжилж, Салбар/дэд салбарын Зээлийн Хороод дээр

дурьдсан зээлээс бусад зээлийн өргөдлийг хянаж батална.

Зээлийн эдийн засагч, ахлах нягтлан бодогч (ахлах теллер) болон салбар/дэд салбарын менежер холбогдох

бүх бичиг баримт бүрэн, зээлийн өргөдөл батлагдсан, зээлийн гэрээ зурагдсан эсэхийг шалгасны дараа зээлийг

олгоно. Мөн шалгах хүснэгтийг бөглөж зээл олгох зөвшөөрлийг теллерт өгнө. Хуулийн зөвлөх, Байгууллагын

Банкны захирал Байгууллагын Банкны үйлчлүүлэгчдэд эдгээр хяналтуудыг хэрэгжүүлнэ.

Хэрэв зээлийн өргөдлийн дүн холбогдох салбар дэд салбарын Зээлийн Хорооны зээлийн эрхийн хязгаараас хэтэрч

байвал дээд шатныхаа Зээлийн Хороонд шилжүүлнэ.

Төвийн Зээлийн Хороо болон Дэд Хороонд өргөдөл шилжүүлж байгаа тохиолдолд зээл олгохоос өмнөх эрсдэлийг

бууруулах үүднээс эрсдэлийн үнэлгээг хийж, хуулийн дүгнэлт, уул уурхай байгаль орчны үнэлгээ болон барьцаа

хөрөнгийн үнэлгээний тайлан зэргийг хавсаргана. Байгууллагын Банкны Газар болон Бизнесийн Төвүүд зээлдэгчийн

ерөнхий судалгаа явуулна: бизнесийн туршлага, удирдлагын ур чадвар, зээлийн түүх, санхүүгийн тогтвортой байдал,

барьцаа хөрөнгийн хөрвөх чадвар, зээлийн үнэлгээ, зээл эргэн төлөх эх үүсвэр, зээлийн эргэн төлөлт гэх мэт.

Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс болон Дотоод Аудитын Хэлтэсүүд Банкны журам зааварт заасны дагуу зээлийн багцын

чанарыг зайнаас болон газар дээр нь байнга шалгана. Зээлийн багцын чанарын тухай мэдээллийг Банкны

Удирдлагад өдөр бүр тайлагнах үүднээс Удирдлагын Мэдээллийн Системийг боловсруулсан. Үүнд зээлийн

үлдэгдлийн насжилтийн тайланг голдуу ашиглана. Иймээс Тодруулга 10-т зээлийн эрсдэлийн насжилтийн болон

бусад тайлангуудыг толилуулсан.

×анаргүй зээлийн журамд хугацаа хэтэрсэн зээлийн удирдлагын талаар тусгасан. Салбар, дэд салбар бүр Зээлийн

Эрсдэлийн Хороотой бөгөөд Хорооны хуралдаанаар хугацаа хэтэрсэн зээлүүдийн эргэн төлөлт, зээлийн багцын

төвлөрөл, гарч болзошгүй эрсдэл, Тусгай Активын Хэлтэст шилжүүлэх, данснаас хасах саналуудыг авч хэлэлцэнэ.

Шаардлагатай тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн, чанаргүй зээлүүдийг Тусгай Активын Хэлтэст шилжүүлнэ. Тус газар нь

зээлийг төлүүлэх талаар хуулийн дагуу холбогдох арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлнэ.

Æèëèéí òàéëàí 2011 76

Барьцаа хөрөнгийн төрөл болон хэмжээ нь зээлдэгчийн зээлийн эрсдэлээс хамаарна. Банкны Зээлийн бодлого,

журамд барьцаа хөрөнгийн үнэлгээ болон хүлээн зөвшөөрөлтийн талаар тодорхойлсон.

Хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийг хослуулан барьцаалж болно. Үл хөдлөх хөрөнгөд: үйлдвэр, худалдаа

үйлчилгээний зориулалттай барилга, хувийн орон сууц, хашаа байшин болон өмчлөх эрхтэй газар гэх мэт орно.

Хөдлөх хөрөнгөд: тээврийн контейнер, автомашин, тоног төхөөрөмж, хувийн хэрэглээний хөрөнгө (үнэт эдлэл,

цахилгаан хэрэгсэл гэх мэт), бизнесийн бараа материал, банкинд байршуулсан хөрөнгө, үнэт цаас, авлага, мал,

уул уурхайн лиценз, хувьцаа, бизнесийн орлого болон зээлдэгчийн эзэмшиж буй бусад хөрөнгө.

Төвийн Зээлийн Хороо болон Дэд Хороогоор орж буй зээлийн барьцаа хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээг Зээлийн

Эрсдэлийн Хэлтэсийн Хөрөнгийн үнэлээч тогтооно. Бусад зээлийн хувьд хөрөнгийн ойролцоох байршилтай

хөрөнгийн харьцуулсан үнэ, байршил, хөрвөх чадвар, чанар гэх мэт зүйл дээр үндэслэн барьцаа хөрөнгийн

үнэлгээг тогтооно. Банк нь барьцаа хөрөнгийн үнэлгээг зах зээлийн үнэ болон эрсдлээр жигнэсэн үнэ (ЭЖҮ),

эргэн нөхөлтийн байдал дээр үндэслэн тогтооно. ЭЖҮ-ийг зах зээлийн үнийг Эрсдлийн үнэлгээний хувиар (ЭҮ%)

үржүүлэн олно. Барьцаа хөрөнгийн ЭЖҮ 100%-иас багагүй байх боловч 2011 оны 11 сард зээлийн эрсдэлийн

бодлого чангарсантай холбоотойгоор энэ хамгаалалтын хувийг 120% болгон өөрчилсөн.

Тиймээс Банк зээлийг хангалттай барьцаа хөрөнгөөр хангахын зорьдог. Зээлдэгч зээлээ төлөх чадваргүй болсон

тохиолдолд зээлдэгчтэй тохиролцон эсвэл шүүхэд хандсанаар барьцаа хөрөнгийг борлуулж зээлийг барагдуулна.

Банкны журмын дагуу хураан авсан хөрөнгийг нарийн журмын дагуу худалдана. Худалдсанаас гарах орлогыг

зээлийн дүнг төлүүлэх эсвэл бууруулахад ашиглана.

Санхүүгийн хөрөнгийн зээлийн эрсдэлийг дараах үнэлгээг ашиглан тогтооно.

Зээлийн үнэлгээ Үнэлгээний тайлбар

A Онц

B Сайн

Онц үнэлгээтэй зээлүүд – хамгийн бага зээлийн эрсдэл бүхий хугацаа хэтэрч байгагаүй өндөр чанартай зээлүүд.

Сайн үнэлгээтэй зээлүүд – хэвийн чанар бүхий зээлүүд, зээлдэгчийн мөнгөн гүйлгээ боломжийн.

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй зээлүүдийн зээлийн эрсдэлийн тухай мэдээллийг Тодруулга 10-т өгсөн. Бусад

санхүүгийн хөрөнгүүдийн зээлийн эрсдэлийг Тодруулга 7, 8, 9, 10 болон 16-аас үзнэ үү.

2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар (мөн өмнөх тайлант хугацааны эцсээр) зээлийн чанарыг үнэлэхдээ Сангийн

Яам болон Монголбанкны хамтран баталсан журмын дагуу хийсэн ангилал дээр үндэслэн байгуулсан санг суурь

болгосон. Сан байгуулах энэ журам нь хүлээгдэж буй алдагдлын загвар юм. Энэхүү журмын дагуу Банк зээлүүдээ

хугацаа (төлөлтийн хугаацааны хоцролт) болон чанарын үзүүлэлтүүдээр үнэлнэ. Зээлийг дараах 5 байдлаар

ангилсан: хэвийн, хугацаа хэтэрсэн, хэвийн бус, эргэлзээтэй, муу. Монголбанкны журмын дагуу эдгээр ангилал тус

бүр дээр холбогдох үнэ цэнэ бууралтын сан байгуулна.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 77

Балансын гадуурх санхүүгийн хэрэглүүрийн зээлийн эрсдэл нь гэрээний нэг тал гэрээний дагуух үүргээ биелүүлээгүйгээс

гэрээний нөгөө тал алдагдал хүлээх магадлал юм. Банк нөхцөлт үүрэгт балансын санхүүгийн хэрэглүүрийн зээлийг

батлах, зээлийн эрсдэлийн хязгаар болон хяналтын үйл ажиллагааны журмын нэгэн адил зээлийн журмуудыг

баримтална. Гэсэн хэдий ч зээлтэй холбоотой үүргийг Төв Оффисийн Худалдааны Санхүүжилтийн Хэлтэсээс гаргах

бөгөөд салбаруудад ийм үйл ажиллагаа явуулдаггүй. Тодруулга 30-д зээлтэй холбоотой хүлээх үүргийн зээлийн

эрсдэлийг харуулав. 2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-ний байдлаар зээлтэй холбоотой хүлээх

үүрэгт (баталгаа, аккредитив гэх мэт) сан байгуулах шаардлагагүй хэмээн Банкны удирдлага үзсэн. Тодруулга 30-с

харна уу.

Сан байгуулах нягтлан бодох бүртгэлийн журам, аргачлалыг илүү дэлгэрэнгүйгээр Тодруулга 3 болон 4-өөс харна

уу. Харилцагчдад олгосон зээл болон урьдчилгааны зээлийн эрсдэлийн Тодруулга 10-т оруулсан.

Зах зээлийн эрсдэл. Банк зах зээлийн эрсдэл хүлээдэг. Зах зээлийн эрсдэл нь зах зээлийн ерөнхий болон онцгой

өөрчлөлт хөдөлгөөнд өртөмтгий (i) валютын, (ii) хүүгийн болон (iii) өөрийн хөрөнгийн бүтээгдэхүүнүүдийн нээлтэй

позициос үүсдэг. Банк одоогийн байдлаар өөрийн хөрөнгийн бүтээгдэхүүнээс үүдэлтэй эрсдэлд өртөөгүй. Валютын

болон хүүний эрсдэлийг удирдах заавар журмыг дор толилуулав.

Гадаад валютын эрсдэл. Удирдлага валют тус бүрээр эрсдэлийн хязгаарлалт тогтоож хэрэгжилтийг тогтмол хянаж

ажилладаг. Банк валютын эрсдэлийг удирдахдаа үндсэндээ Банкны хөрвөх чадвар болон ашигт ажиллагаанд

гадаад валютын ханшийн хөдөлгөөний үзүүлэх нөлөөг үнэлж мөн Монголбанкнаас тогтоосон валютын эрсдэлийн

заавал биелүүлэх харьцааг хангаж ажилладаг. Цаашилбал Банк гадаад валютын эрсдэлийг үнэлж удирадахад VAR

загварыг ашиглах зөвшөөрлийг Монголбанкны Хяналт шалгалтын Газраас авах шатандаа байгаа. Үйл Ажиллагааны

болон Зах Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс нь нийт валютын позиц болон валютын төрөл бүрээр алдагдал хүлээхийг

зогсоох хязгаарыг АПУХ-оос улирал бүр батлуулах замаар валютын эрсдэлийг удирддаг.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх Банкны валютын эрсдэлийг дор харуулав:

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

251,225,470 198,950,606 86,377,018 718,943 4,185,345 541,457,382

Монголбанкинд байршуулсан зайлшгүй байлгах нөөц

138,738,094 33,732,616 - - - 172,470,710

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

- 11,224,977 - - - 11,224,977

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

1,102,984,590 274,259,000 22,103 - - 1,377,265,693

Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт

23,247,398 - - - - 23,247,398

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

42,863,315 - - - - 42,863,315

Æèëèéí òàéëàí 2011 76

Барьцаа хөрөнгийн төрөл болон хэмжээ нь зээлдэгчийн зээлийн эрсдэлээс хамаарна. Банкны Зээлийн бодлого,

журамд барьцаа хөрөнгийн үнэлгээ болон хүлээн зөвшөөрөлтийн талаар тодорхойлсон.

Хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийг хослуулан барьцаалж болно. Үл хөдлөх хөрөнгөд: үйлдвэр, худалдаа

үйлчилгээний зориулалттай барилга, хувийн орон сууц, хашаа байшин болон өмчлөх эрхтэй газар гэх мэт орно.

Хөдлөх хөрөнгөд: тээврийн контейнер, автомашин, тоног төхөөрөмж, хувийн хэрэглээний хөрөнгө (үнэт эдлэл,

цахилгаан хэрэгсэл гэх мэт), бизнесийн бараа материал, банкинд байршуулсан хөрөнгө, үнэт цаас, авлага, мал,

уул уурхайн лиценз, хувьцаа, бизнесийн орлого болон зээлдэгчийн эзэмшиж буй бусад хөрөнгө.

Төвийн Зээлийн Хороо болон Дэд Хороогоор орж буй зээлийн барьцаа хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээг Зээлийн

Эрсдэлийн Хэлтэсийн Хөрөнгийн үнэлээч тогтооно. Бусад зээлийн хувьд хөрөнгийн ойролцоох байршилтай

хөрөнгийн харьцуулсан үнэ, байршил, хөрвөх чадвар, чанар гэх мэт зүйл дээр үндэслэн барьцаа хөрөнгийн

үнэлгээг тогтооно. Банк нь барьцаа хөрөнгийн үнэлгээг зах зээлийн үнэ болон эрсдлээр жигнэсэн үнэ (ЭЖҮ),

эргэн нөхөлтийн байдал дээр үндэслэн тогтооно. ЭЖҮ-ийг зах зээлийн үнийг Эрсдлийн үнэлгээний хувиар (ЭҮ%)

үржүүлэн олно. Барьцаа хөрөнгийн ЭЖҮ 100%-иас багагүй байх боловч 2011 оны 11 сард зээлийн эрсдэлийн

бодлого чангарсантай холбоотойгоор энэ хамгаалалтын хувийг 120% болгон өөрчилсөн.

Тиймээс Банк зээлийг хангалттай барьцаа хөрөнгөөр хангахын зорьдог. Зээлдэгч зээлээ төлөх чадваргүй болсон

тохиолдолд зээлдэгчтэй тохиролцон эсвэл шүүхэд хандсанаар барьцаа хөрөнгийг борлуулж зээлийг барагдуулна.

Банкны журмын дагуу хураан авсан хөрөнгийг нарийн журмын дагуу худалдана. Худалдсанаас гарах орлогыг

зээлийн дүнг төлүүлэх эсвэл бууруулахад ашиглана.

Санхүүгийн хөрөнгийн зээлийн эрсдэлийг дараах үнэлгээг ашиглан тогтооно.

Зээлийн үнэлгээ Үнэлгээний тайлбар

A Онц

B Сайн

Онц үнэлгээтэй зээлүүд – хамгийн бага зээлийн эрсдэл бүхий хугацаа хэтэрч байгагаүй өндөр чанартай зээлүүд.

Сайн үнэлгээтэй зээлүүд – хэвийн чанар бүхий зээлүүд, зээлдэгчийн мөнгөн гүйлгээ боломжийн.

Хугацаа хэтрээгүй, үнэ цэнэ буураагүй зээлүүдийн зээлийн эрсдэлийн тухай мэдээллийг Тодруулга 10-т өгсөн. Бусад

санхүүгийн хөрөнгүүдийн зээлийн эрсдэлийг Тодруулга 7, 8, 9, 10 болон 16-аас үзнэ үү.

2011 оны 12 сарын 31-ний байдлаар (мөн өмнөх тайлант хугацааны эцсээр) зээлийн чанарыг үнэлэхдээ Сангийн

Яам болон Монголбанкны хамтран баталсан журмын дагуу хийсэн ангилал дээр үндэслэн байгуулсан санг суурь

болгосон. Сан байгуулах энэ журам нь хүлээгдэж буй алдагдлын загвар юм. Энэхүү журмын дагуу Банк зээлүүдээ

хугацаа (төлөлтийн хугаацааны хоцролт) болон чанарын үзүүлэлтүүдээр үнэлнэ. Зээлийг дараах 5 байдлаар

ангилсан: хэвийн, хугацаа хэтэрсэн, хэвийн бус, эргэлзээтэй, муу. Монголбанкны журмын дагуу эдгээр ангилал тус

бүр дээр холбогдох үнэ цэнэ бууралтын сан байгуулна.

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 77

Балансын гадуурх санхүүгийн хэрэглүүрийн зээлийн эрсдэл нь гэрээний нэг тал гэрээний дагуух үүргээ биелүүлээгүйгээс

гэрээний нөгөө тал алдагдал хүлээх магадлал юм. Банк нөхцөлт үүрэгт балансын санхүүгийн хэрэглүүрийн зээлийг

батлах, зээлийн эрсдэлийн хязгаар болон хяналтын үйл ажиллагааны журмын нэгэн адил зээлийн журмуудыг

баримтална. Гэсэн хэдий ч зээлтэй холбоотой үүргийг Төв Оффисийн Худалдааны Санхүүжилтийн Хэлтэсээс гаргах

бөгөөд салбаруудад ийм үйл ажиллагаа явуулдаггүй. Тодруулга 30-д зээлтэй холбоотой хүлээх үүргийн зээлийн

эрсдэлийг харуулав. 2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-ний байдлаар зээлтэй холбоотой хүлээх

үүрэгт (баталгаа, аккредитив гэх мэт) сан байгуулах шаардлагагүй хэмээн Банкны удирдлага үзсэн. Тодруулга 30-с

харна уу.

Сан байгуулах нягтлан бодох бүртгэлийн журам, аргачлалыг илүү дэлгэрэнгүйгээр Тодруулга 3 болон 4-өөс харна

уу. Харилцагчдад олгосон зээл болон урьдчилгааны зээлийн эрсдэлийн Тодруулга 10-т оруулсан.

Зах зээлийн эрсдэл. Банк зах зээлийн эрсдэл хүлээдэг. Зах зээлийн эрсдэл нь зах зээлийн ерөнхий болон онцгой

өөрчлөлт хөдөлгөөнд өртөмтгий (i) валютын, (ii) хүүгийн болон (iii) өөрийн хөрөнгийн бүтээгдэхүүнүүдийн нээлтэй

позициос үүсдэг. Банк одоогийн байдлаар өөрийн хөрөнгийн бүтээгдэхүүнээс үүдэлтэй эрсдэлд өртөөгүй. Валютын

болон хүүний эрсдэлийг удирдах заавар журмыг дор толилуулав.

Гадаад валютын эрсдэл. Удирдлага валют тус бүрээр эрсдэлийн хязгаарлалт тогтоож хэрэгжилтийг тогтмол хянаж

ажилладаг. Банк валютын эрсдэлийг удирдахдаа үндсэндээ Банкны хөрвөх чадвар болон ашигт ажиллагаанд

гадаад валютын ханшийн хөдөлгөөний үзүүлэх нөлөөг үнэлж мөн Монголбанкнаас тогтоосон валютын эрсдэлийн

заавал биелүүлэх харьцааг хангаж ажилладаг. Цаашилбал Банк гадаад валютын эрсдэлийг үнэлж удирадахад VAR

загварыг ашиглах зөвшөөрлийг Монголбанкны Хяналт шалгалтын Газраас авах шатандаа байгаа. Үйл Ажиллагааны

болон Зах Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс нь нийт валютын позиц болон валютын төрөл бүрээр алдагдал хүлээхийг

зогсоох хязгаарыг АПУХ-оос улирал бүр батлуулах замаар валютын эрсдэлийг удирддаг.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх Банкны валютын эрсдэлийг дор харуулав:

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

251,225,470 198,950,606 86,377,018 718,943 4,185,345 541,457,382

Монголбанкинд байршуулсан зайлшгүй байлгах нөөц

138,738,094 33,732,616 - - - 172,470,710

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

- 11,224,977 - - - 11,224,977

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

1,102,984,590 274,259,000 22,103 - - 1,377,265,693

Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт

23,247,398 - - - - 23,247,398

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

42,863,315 - - - - 42,863,315

Æèëèéí òàéëàí 2011 78

2010 оны 12 сарын 31-нээрх Банкны валютын эрсдэлийг дор харуулав. Доорх дүнгүүдэд дахин ангиллын тохируулга орсон байгаа. (Тодруулга 3).

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

Бусад санхүүгийн хөрөнгө 151,490 155,058 - - - 306,548

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 1,559,210,357 518,322,257 86,399,121 718,943 4,185,345 2,168,836,023

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

12,754,927 1,668,136 1,342 40,005 2,020 14,466,430

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж

1,379,169,140 373,253,117 55,360,821 2,676,734 1,872,945 1,812,332,757

Бусад зээлийн эх үүсвэр 72,836,731 75,532,735 - - - 148,369,466Бусад санхүүгийн өр төлбөр 7,442,624 273,599 15,608 - - 7,731,831Хоёрдогч өглөг - 59,078,309 - - - 59,078,309

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,472,203,422 509,805,896 55,377,771 2,716,739 1,874,965 2,041,978,793

Балансын цэвэр позиц 87,006,935 8,516,361 31,021,350 (1,997,796) 2,310,380 126,857,230

Зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг 27,440,466 48,783,861 - 1,184,827 339,459 77,748,613

Балансын цэвэр дүн болон зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг

59,566,469 (40,267,500) 31,021,350 (3,182,623) 1,970,921 49,108,617

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

370,342,817 225,946,395 44,285,887 1,541,649 3,083,728 645,200,476

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 79

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

Монголбанкинд байршуулсан зайлшгүй байлгах нөөц

42,022,433 16,458,767 - - - 58,481,200

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

- 6,315,506 - - - 6,315,506

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

671,912,095 104,785,250 12,508 - - 776,709,853

Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт

22,329,569 - - - - 22,329,569

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

138,634 156,465 - - - 295,099

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 1,106,745,548 353,662,383 44,298,395 1,541,649 3,083,728 1,509,331,703

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

2,562,983 1,083,640 1,221,442 148,574 4,884 5,021,523

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж

983,214,593 281,888,919 42,371,482 1,390,216 2,684,720 1,311,549,930

Бусад зээлийн эх үүсвэр 24,161,148 58,247,019 - - - 82,408,167Бусад санхүүгийн өр төлбөр

2,776,256 487,434 6,405 - - 3,270,095

Хоёрдогч өглөг - 28,240,493 - - - 28,240,493

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,012,714,980 369,947,505 43,599,329 1,538,790 2,689,604 1,430,490,208

Балансын цэвэр позиц 94,030,568 (16,285,122) 699,066 2,859 394,124 78,841,495

Зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг 9,955,785 25,124,863 1,804,513 572,137 103,436 37,560,734

Балансын цэвэр дүн болон зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг

84,074,783 (41,409,985) (1,105,447) (569,278) 290,688 41,280,761

Æèëèéí òàéëàí 2011 78

2010 оны 12 сарын 31-нээрх Банкны валютын эрсдэлийг дор харуулав. Доорх дүнгүүдэд дахин ангиллын тохируулга орсон байгаа. (Тодруулга 3).

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

Бусад санхүүгийн хөрөнгө 151,490 155,058 - - - 306,548

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 1,559,210,357 518,322,257 86,399,121 718,943 4,185,345 2,168,836,023

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

12,754,927 1,668,136 1,342 40,005 2,020 14,466,430

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж

1,379,169,140 373,253,117 55,360,821 2,676,734 1,872,945 1,812,332,757

Бусад зээлийн эх үүсвэр 72,836,731 75,532,735 - - - 148,369,466Бусад санхүүгийн өр төлбөр 7,442,624 273,599 15,608 - - 7,731,831Хоёрдогч өглөг - 59,078,309 - - - 59,078,309

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,472,203,422 509,805,896 55,377,771 2,716,739 1,874,965 2,041,978,793

Балансын цэвэр позиц 87,006,935 8,516,361 31,021,350 (1,997,796) 2,310,380 126,857,230

Зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг 27,440,466 48,783,861 - 1,184,827 339,459 77,748,613

Балансын цэвэр дүн болон зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг

59,566,469 (40,267,500) 31,021,350 (3,182,623) 1,970,921 49,108,617

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

370,342,817 225,946,395 44,285,887 1,541,649 3,083,728 645,200,476

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 79

Мянган төгрөгөөр MNT USD CNY Euro Бусад Нийт

Монголбанкинд байршуулсан зайлшгүй байлгах нөөц

42,022,433 16,458,767 - - - 58,481,200

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

- 6,315,506 - - - 6,315,506

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

671,912,095 104,785,250 12,508 - - 776,709,853

Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт

22,329,569 - - - - 22,329,569

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

138,634 156,465 - - - 295,099

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 1,106,745,548 353,662,383 44,298,395 1,541,649 3,083,728 1,509,331,703

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

2,562,983 1,083,640 1,221,442 148,574 4,884 5,021,523

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж

983,214,593 281,888,919 42,371,482 1,390,216 2,684,720 1,311,549,930

Бусад зээлийн эх үүсвэр 24,161,148 58,247,019 - - - 82,408,167Бусад санхүүгийн өр төлбөр

2,776,256 487,434 6,405 - - 3,270,095

Хоёрдогч өглөг - 28,240,493 - - - 28,240,493

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,012,714,980 369,947,505 43,599,329 1,538,790 2,689,604 1,430,490,208

Балансын цэвэр позиц 94,030,568 (16,285,122) 699,066 2,859 394,124 78,841,495

Зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг 9,955,785 25,124,863 1,804,513 572,137 103,436 37,560,734

Балансын цэвэр дүн болон зээлтэй холбоотой хүлээсэн үүрэг

84,074,783 (41,409,985) (1,105,447) (569,278) 290,688 41,280,761

Æèëèéí òàéëàí 2011 80

Дараах хүснэгтэд тайлант хугацааны эцсийн ханшийн харьцангуй боломжит өөрчлөлтөд ашиг, алдагдал болон

өөрийн хөрөнгийн үзүүлэх мэдрэмжийг харуулсан. Үүнд бүх хувьсагчид тогтмол.

Банкны тайлагналын валютаас бусад мөнгөн хөрөнгийн үлдэгдлүүдийн хувьд эрсдэлийг тооцсон. Банкны тайлант

хугацааны эцэс дэх гадаад валютын эрсдэлийн тооцоолол нь жилийн турших эрсдэлийг илтгэж чадахгүй. Бүх

хувьсагчид тогтмол үед жилийн турших гадаад валютын дундаж эрсдэлд хэрэгжүүлсэн гадаад валютын ханшийн

харьцангуй боломжит өөрчлөлтөд ашиг, алдагдал болон өөрийн хөрөнгийн үзүүлэх мэдрэмжийг дараах хүснэгтэд

харуулав.

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны 12-р

сарын 31

USD 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) 1,277,454 (2,442,768)USD 15%-р сулрахад (2010: 15%-р сулрахад) (1,277,454) 2,442,768CNY 5%-р чангарахад (2010: 5%-р чангарахад) 1,551,068 34,953CNY 5%-р сулрахад (2010: 5%-р сулрахад) (1,551,068) (34,953)Euro 20%-р чангарахад (2010: 20%-р чангарахад) (399,559) 572Euro 20%-р сулрахад (2010: 20%-р сулрахад) 399,559 (572)Бусад валют 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) 346,557 59,119Бусад валют 15%-р сулрахад (2010: 15%- р сулрахад) (346,557) (59,119)

Нийт - -

Мянган төгрөгөөр

2011 оны дундаж эрсдэл

2010 оны дундажэрсдэл

USD 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) (225,867) (384,420)

USD 15%-р сулрахад (2010: 15%-р сулрахад) 225,867 384,420

CNY 5%-р чангарахад (2010: 5%-р чангарахад) 124,677 289,199

CNY 5%-р сулрахад (2010: 5%-р сулрахад) (124,677) (289,199)

Euro 20%-р чангарахад (2010: 20%-р чангарахад) (12,497) (122,298)

Euro 20%-р сулрахад (2010: 20%-р сулрахад) 12,497 122,298

Бусад валют 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) 162,714 81,509

Бусад валют 15%-р сулрахад (2010: 15%- р сулрахад) (162,714) (81,509)

Нийт - -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 80

Дараах хүснэгтэд тайлант хугацааны эцсийн ханшийн харьцангуй боломжит өөрчлөлтөд ашиг, алдагдал болон

өөрийн хөрөнгийн үзүүлэх мэдрэмжийг харуулсан. Үүнд бүх хувьсагчид тогтмол.

Банкны тайлагналын валютаас бусад мөнгөн хөрөнгийн үлдэгдлүүдийн хувьд эрсдэлийг тооцсон. Банкны тайлант

хугацааны эцэс дэх гадаад валютын эрсдэлийн тооцоолол нь жилийн турших эрсдэлийг илтгэж чадахгүй. Бүх

хувьсагчид тогтмол үед жилийн турших гадаад валютын дундаж эрсдэлд хэрэгжүүлсэн гадаад валютын ханшийн

харьцангуй боломжит өөрчлөлтөд ашиг, алдагдал болон өөрийн хөрөнгийн үзүүлэх мэдрэмжийг дараах хүснэгтэд

харуулав.

Мянган төгрөгөөр2011 оны 12-р

сарын 312010 оны 12-р

сарын 31

USD 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) 1,277,454 (2,442,768)USD 15%-р сулрахад (2010: 15%-р сулрахад) (1,277,454) 2,442,768CNY 5%-р чангарахад (2010: 5%-р чангарахад) 1,551,068 34,953CNY 5%-р сулрахад (2010: 5%-р сулрахад) (1,551,068) (34,953)Euro 20%-р чангарахад (2010: 20%-р чангарахад) (399,559) 572Euro 20%-р сулрахад (2010: 20%-р сулрахад) 399,559 (572)Бусад валют 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) 346,557 59,119Бусад валют 15%-р сулрахад (2010: 15%- р сулрахад) (346,557) (59,119)

Нийт - -

Мянган төгрөгөөр

2011 оны дундаж эрсдэл

2010 оны дундажэрсдэл

USD 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) (225,867) (384,420)

USD 15%-р сулрахад (2010: 15%-р сулрахад) 225,867 384,420

CNY 5%-р чангарахад (2010: 5%-р чангарахад) 124,677 289,199

CNY 5%-р сулрахад (2010: 5%-р сулрахад) (124,677) (289,199)

Euro 20%-р чангарахад (2010: 20%-р чангарахад) (12,497) (122,298)

Euro 20%-р сулрахад (2010: 20%-р сулрахад) 12,497 122,298

Бусад валют 15%-р чангарахад (2010: 15%-р чангарахад) 162,714 81,509

Бусад валют 15%-р сулрахад (2010: 15%- р сулрахад) (162,714) (81,509)

Нийт - -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 81

Хүүгийн эрсдэл. Банк Санхүүгийн байдал болон мөнгөн гүйлгээндээ зах зээл дээр идэхитэй байгаа хүүний

хөдөлгөөнөөс хамааран эрсдэлд орж байдаг. Хүүний маржин нь ихсэж болох боловч тооцоолоогүй хөдөлгөөний

улмаас буурч эсвэл бүр алдагдал хүлээж ч болох юм. Удирдлага байнга хянаж, хүү өөрчлөлтийн зөрүүний хэмжээнд

хяналт тогтоож байдаг.

Банк өөрийн хүүгийн эрсдэлийг шинжлэхдээ өөр өөр загварыг ашигладаг бөгөөд тэдгээрийн нэг нь актив пассивын

зөрүүгийн дахин үнэлгээний загвар юм. Үүний дагуу хүүнд мэдрэмтгий хөрөнгө, өр төлбөрийг төлөгдөх хугацаагаар

нь ангилан шинжилдэг. Тогтмол хүүтэй хөрөнгө, өр төлбөрийг төлөгдөх хугацаагаар нь ангилах бол хувьсах хүүтэй

хөрөнгө, өр төлбөрийг дараагийн хүүний дахин үнэлгээний хугацаагаар ангилна.

Банк хөрөнгийн хувьд зээлийн хүүний хамаарлын, харин өр төлбөрийн хувьд харилцах хадгаламжийн хүүний

хамаарлын хяналтыг хийнэ. Шинжилгээнд дундаж хүүний хувийн өөрчлөлтийн хөрөнгө, өр төлбөрт үзүүлж буй нөлөгө

авч үздэг. Хөрөнгө, өр төлбөрийн бодит үнэ цэнийг тодорхойлохдоо 1-ээс дээш жилийн хугацаанд төлөгдөх тогтмол

хүүтэй хөрөнгө, өр төлбөрийн мөнгөн гүйлгээг тэдгээрийн өнөөгийн үнэ цэнэд шилжүүлнэ. Мөн хөрөнгө, өр төлбөрийн

бодит үнэ цэнэ нь Банкны хувьд бодит алдагдал биш боловч ирээдүйд Банкны ашгийг бууруулах боломжтой гэж үзнэ.

Доорх хүснэгтэнд Банкны хүүгийн эрсдэлд өртсөн байдлыг нэгтгэн харуулав. Тус хүснэгтэнд Банкны санхүүгийн

хөрөнгө, өр төлбөрийн дансны нийт дүнгүүдийг гэрээний дуусах хугацаа болон хүүг өөрчлөх хугацааны аль эртээр

ангилан толилуулсан болно.

Мянган төгрөгөөр Хугацаагүй болон 1-с бага сар 1 – 6 сар 6 – 12 сар 1-ээс дээш

жил Нийт

2011 оны 12 сарын 31 Нийт санхүүгийн хөрөнгө 729,791,528 426,168,283 358,573,724 654,302,488 2,168,836,023Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,342,132,049 422,660,260 185,444,136 91,742,348 2,041,978,793

2011.12.31-нээрх хүүгийн өөрчлөлтөнд нээлттэй цэвэр позиц

(612,340,521) 3,508,023 173,129,588 562,560,140 126,857,230

2010 оны 12-р сарын 31-нээр Нийт санхүүгийн хөрөнгө 661,505,619 286,672,991 163,255,579 397,897,514 1,509,331,703Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,010,308,082 258,684,111 116,678,110 44,819,905 1,430,490,208

2010.12.31-нээрх хүүгийн өөрчлөлтөнд нээлттэй цэвэр позиц

(348,802,463) 27,988,880 46,577,469 353,077,609 78,841,495

Æèëèéí òàéëàí 2011 82

2011 болон 2010 оны эцсээр хийсэн мэдрэмжтэй байдлын, тус онуудын дундаж эрсдэлд өртсөн байдал, тус онуудын

хүүгийн хэлбэлзлээс хамаарсан хүүгийн өөрчлөлт гэх мэт шинжилгээн дээр үндэслэн Банкны Удирдлага 2011 болон

2010 онуудын ашигт хүүгийн өөрчлөлт материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзсэн.

Банк өөрийн санхүүгийн хэрэгслүүдийн хүүгийн хувийг хянаж байдаг. Дараах тайланг удирдлагын шийдвэр

гаргахад хэрэглэдэг тайлангууд дээр үндэслэн холбогдох тайлант хугацааны жигнэсэн дундаж хүүний хувийг

нэгтгэн харуулсан. Үнэт цаасны хувьд тайлант хугацааны зах зээлийн ханшин дээр үндэслэсэн дуусвар хугацаа

хүртэлх хүүний хувийг харуулна:

“-” тэмдгийг тухайн валютаар холбогдох хөрөнгө, өр төлбөр байхгүй гэж ойлгоно.

Жилийн %

2011 2010

MNT USD CNY MNT USD CNY

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Монголбанкны үнэт цаас 13.7 - - 10.9 - -- Анх 3 сараас бага хугацаагаар Монголбанкинд байршуулсан хөрөнгө - - - - 0.1 -- Анх 3 сараас бага хугацаагаар бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө - - 5.1 - 5.0 2.8- Эргүүлэн худалдан авах гэрээ, хувьцаа - - - 11.0 - -Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө- Анх 3-с их 1 жилээс бага хугацаагаар бусад банкуудад байршуулсан богино хугацааны хөрөнгө оруулалт - 6.0 - - - -- Анх 1-ээс дээш жилийн хугацаатай бусад банкинд байршуулсан урт хугацааны хөрөнгө оруулалт - 0.6 - - 1.0 -Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 15.7 11.0 14.4 18.7 12.3 -- Хэрэглээний зээл 16.6 11.3 2.7 19.0 12.6 2.7- Хөдөө аж ахуйн зээл 25.8 - - 28.1 - -Богино хугацааны хөрөгө оруулалт- Монголбанкны үнэт цаас 16.1 - - - - -- Засгийн Газрын бонд 7.8 - - - - -Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт- Засгийн Газрын бонд 9.3 - - 10.0 - -

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкуудын байршуулсан богино хугацааны хөрөнгө 9.8 - - 10.0 - -- Бусад банкуудын байршуулсан урт хугацаат хөрөнгө 10.0 - - - - -Харилцагчдын харилцах, хадгаламж- Харилцах данс 1.6 1.2 0.1 2.3 1.1 -- Хугацаагүй хадгаламж 6.1 1.8 0.6 5.7 1.8 0.6- Хугацаатай хадгаламж 11.7 3.3 1.2 12.4 3.1 1.2Бусад зээлийн эх үүсвэр 1.5 5.8 - 2.5 5.8 -Хоёрдогч өглөг - 9.0 - - 10.3 -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 83

Бусад үнийн эрсдэл. 2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээрх өмчийн хэлбэртэй хөрөнгө оруулалт

бага байсан тул Банк өөрийн хөрөнгийн үнийн эрсдэлд бага өртсөн (Тодрулга 11-с харна уу).

Бүс нутгийн төвлөрлийн эрсдэл. Банкны бараг бүх санхүүгийн хөрөнгө 2011 оны 12-р сарын 31-ний болон 2010

оны 12-р сарын 31-ний байдлаар Монгол Улсад байршсан байсан тул бүс нутгийн төвлөрлийн эрсдэлд өртсөн

байсан. Дийлэнхи санхүүгийн өр төлбөр нь Монгол Улстай хамааралтай боловч санхүүгий өр төлбөрийн хувьд

төвлөрлийн эрсдэл бага байсан. Учир нь зээлжин авсан бусад эх үүсвэр болон бүх хоёрдогч өглөгийг олон улсын

санхүүгийн байгууллагуудаас авсан байсан.

Банк бүс нутгийн төвлөрлийн эрсдэлийг харилцагчдын болон салбарын төрөлжүүлэлтээр бууруулж байгаа гэж

удирдлага үзэж байгаа болно.

Бусад төвлөрлийн эрсдэлүүд. Төвлөрөл нь олон тооны зээлдэгч ижил төрлийн бизнесийн үйл ажиллагаа эсвэл нэг

бүс нутагт үйл ажиллагаа явуулах эсвэл тэдгээрийн төлбөр төлөх гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэх чадвар эдийн

засгийн, улс төрийн болон бусад нөхцөл байдал өөрчлөгдсөнөөс ижил хэмжээгээр нөлөөлөгдөх тохиолдлуудад

үүсдэг. Төвлөрлийн улмаас Банкны үйл ажиллагааны үр дүн нь эдийн засгийн тухайн нэг салбар эсвэл бүс нутгийн

хөгжил өөрчлөлтөнд харьцангуй өртөмтгий болдог.

Хэт их төвлөрлийн эрсдэлийг урьдчилан сэргийлэх үүднээс Банкны бодлого журмуудад төрөлжүүлсэн багцыг

бүрдүүлж ажиллах зааварчилгаа оруулсан байдаг. Зээлийн эрсдэлийн илрүүлж чадсан төвлөрлийг зохих ёсоор

хянан удирддаг. Дан ганц зүйлийн хэмжээнд Монголбанк дараах хязгаарлалтуудыг тогтоосон байдаг:

i. Аливаа этгээд болон түүнтэй холбогдох этгээдэд олгосон зээл, зээлтэй адилтган тооцох хөрөнгийн нийлбэр

дүн нь Банкны өөрийн хөрөнгийн 20%-иас хэтэрч болдоггүй;

ii. Холбогдох этгээдэд олгох зээл, зээлтэй адилтган тооцох хөрөнгийн дээд хэмжээ Банкны өөрийн хөрөнгийн

5%-иас, тэдгээрийн нийлбэр дүн нь өөрийн хөрөнгийн 20%-иас тус тус хэтэрч болдоггүй.

Удирдлага зээлийн эрсдэлийн төвлөрлийг хянан тайлагнахдаа зээлдэгчдэд олгосон зээлийн жагсаалтыг харуулсан

тайлангууд бэлтгэж гаргадаг. Эдийн засгийн салбаруудын болон бусад төрлийн төвлөрлийн эрсдэлийн талаарх

мэдээллийг Тодруулга 10-т толилуулав.

Төлбөрийн чадварын эрсдэл. Төлбөрийн чадварын эрсдэл нь Банк санхүүгийн өр төлбөртэй холбоотой үүргээ

биелүүлэхэд хүндрэлд орсон байх эрсдэл юм. Банкны өөрийн бэлэн мөнгөний эх үүсвэрээс өдөр тутам овернайт

хадгаламж, харилцах дансууд, хугацаа нь дуусаж байгаа хадгаламжууд, зээл олголт, баталгаа зэрэгтэй холбоотой

татан авалтууд хийгддэг. Банкны туршлагаас харахад хугацаа нь дуусаж байгаа эх үүсвэрүүдийн хугацаа сунгагдах

доод хэмжээг харьцангуй өндөр итгэлтэйгээр урьдчилан таамаглах боломжтой байдаг тул Банк дээрх бүх татан

авалтуудыг хангах хэмжээний бэлэн мөнгөний эх үүсвэр бэлэн байлгадаггүй. Төлбөрийн чадварын эрсдэлийг

Банкны Актив, Пассивын Хороо удирддаг.

Банк бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө, байгууллага, хувь хүмүүсийн харилцагчдын хадгаламж, зээлжин

авсан бусад эх үүсвэр болон хоёрдогч өглөг зэргээс гол төлөв бүрдэх тогтвортой эх үүсвээрийн бааз бүрдүүлэн авч

явахыг эрмэлздэг. Мөн Банкны бодлого нь зээлжин авсан эх үүсвэр болон хадгаламжийн үндсэн суурийн зохистой

Æèëèéí òàéëàí 2011 82

2011 болон 2010 оны эцсээр хийсэн мэдрэмжтэй байдлын, тус онуудын дундаж эрсдэлд өртсөн байдал, тус онуудын

хүүгийн хэлбэлзлээс хамаарсан хүүгийн өөрчлөлт гэх мэт шинжилгээн дээр үндэслэн Банкны Удирдлага 2011 болон

2010 онуудын ашигт хүүгийн өөрчлөлт материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзсэн.

Банк өөрийн санхүүгийн хэрэгслүүдийн хүүгийн хувийг хянаж байдаг. Дараах тайланг удирдлагын шийдвэр

гаргахад хэрэглэдэг тайлангууд дээр үндэслэн холбогдох тайлант хугацааны жигнэсэн дундаж хүүний хувийг

нэгтгэн харуулсан. Үнэт цаасны хувьд тайлант хугацааны зах зээлийн ханшин дээр үндэслэсэн дуусвар хугацаа

хүртэлх хүүний хувийг харуулна:

“-” тэмдгийг тухайн валютаар холбогдох хөрөнгө, өр төлбөр байхгүй гэж ойлгоно.

Жилийн %

2011 2010

MNT USD CNY MNT USD CNY

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Монголбанкны үнэт цаас 13.7 - - 10.9 - -- Анх 3 сараас бага хугацаагаар Монголбанкинд байршуулсан хөрөнгө - - - - 0.1 -- Анх 3 сараас бага хугацаагаар бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө - - 5.1 - 5.0 2.8- Эргүүлэн худалдан авах гэрээ, хувьцаа - - - 11.0 - -Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө- Анх 3-с их 1 жилээс бага хугацаагаар бусад банкуудад байршуулсан богино хугацааны хөрөнгө оруулалт - 6.0 - - - -- Анх 1-ээс дээш жилийн хугацаатай бусад банкинд байршуулсан урт хугацааны хөрөнгө оруулалт - 0.6 - - 1.0 -Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 15.7 11.0 14.4 18.7 12.3 -- Хэрэглээний зээл 16.6 11.3 2.7 19.0 12.6 2.7- Хөдөө аж ахуйн зээл 25.8 - - 28.1 - -Богино хугацааны хөрөгө оруулалт- Монголбанкны үнэт цаас 16.1 - - - - -- Засгийн Газрын бонд 7.8 - - - - -Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт- Засгийн Газрын бонд 9.3 - - 10.0 - -

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкуудын байршуулсан богино хугацааны хөрөнгө 9.8 - - 10.0 - -- Бусад банкуудын байршуулсан урт хугацаат хөрөнгө 10.0 - - - - -Харилцагчдын харилцах, хадгаламж- Харилцах данс 1.6 1.2 0.1 2.3 1.1 -- Хугацаагүй хадгаламж 6.1 1.8 0.6 5.7 1.8 0.6- Хугацаатай хадгаламж 11.7 3.3 1.2 12.4 3.1 1.2Бусад зээлийн эх үүсвэр 1.5 5.8 - 2.5 5.8 -Хоёрдогч өглөг - 9.0 - - 10.3 -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 83

Бусад үнийн эрсдэл. 2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээрх өмчийн хэлбэртэй хөрөнгө оруулалт

бага байсан тул Банк өөрийн хөрөнгийн үнийн эрсдэлд бага өртсөн (Тодрулга 11-с харна уу).

Бүс нутгийн төвлөрлийн эрсдэл. Банкны бараг бүх санхүүгийн хөрөнгө 2011 оны 12-р сарын 31-ний болон 2010

оны 12-р сарын 31-ний байдлаар Монгол Улсад байршсан байсан тул бүс нутгийн төвлөрлийн эрсдэлд өртсөн

байсан. Дийлэнхи санхүүгийн өр төлбөр нь Монгол Улстай хамааралтай боловч санхүүгий өр төлбөрийн хувьд

төвлөрлийн эрсдэл бага байсан. Учир нь зээлжин авсан бусад эх үүсвэр болон бүх хоёрдогч өглөгийг олон улсын

санхүүгийн байгууллагуудаас авсан байсан.

Банк бүс нутгийн төвлөрлийн эрсдэлийг харилцагчдын болон салбарын төрөлжүүлэлтээр бууруулж байгаа гэж

удирдлага үзэж байгаа болно.

Бусад төвлөрлийн эрсдэлүүд. Төвлөрөл нь олон тооны зээлдэгч ижил төрлийн бизнесийн үйл ажиллагаа эсвэл нэг

бүс нутагт үйл ажиллагаа явуулах эсвэл тэдгээрийн төлбөр төлөх гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэх чадвар эдийн

засгийн, улс төрийн болон бусад нөхцөл байдал өөрчлөгдсөнөөс ижил хэмжээгээр нөлөөлөгдөх тохиолдлуудад

үүсдэг. Төвлөрлийн улмаас Банкны үйл ажиллагааны үр дүн нь эдийн засгийн тухайн нэг салбар эсвэл бүс нутгийн

хөгжил өөрчлөлтөнд харьцангуй өртөмтгий болдог.

Хэт их төвлөрлийн эрсдэлийг урьдчилан сэргийлэх үүднээс Банкны бодлого журмуудад төрөлжүүлсэн багцыг

бүрдүүлж ажиллах зааварчилгаа оруулсан байдаг. Зээлийн эрсдэлийн илрүүлж чадсан төвлөрлийг зохих ёсоор

хянан удирддаг. Дан ганц зүйлийн хэмжээнд Монголбанк дараах хязгаарлалтуудыг тогтоосон байдаг:

i. Аливаа этгээд болон түүнтэй холбогдох этгээдэд олгосон зээл, зээлтэй адилтган тооцох хөрөнгийн нийлбэр

дүн нь Банкны өөрийн хөрөнгийн 20%-иас хэтэрч болдоггүй;

ii. Холбогдох этгээдэд олгох зээл, зээлтэй адилтган тооцох хөрөнгийн дээд хэмжээ Банкны өөрийн хөрөнгийн

5%-иас, тэдгээрийн нийлбэр дүн нь өөрийн хөрөнгийн 20%-иас тус тус хэтэрч болдоггүй.

Удирдлага зээлийн эрсдэлийн төвлөрлийг хянан тайлагнахдаа зээлдэгчдэд олгосон зээлийн жагсаалтыг харуулсан

тайлангууд бэлтгэж гаргадаг. Эдийн засгийн салбаруудын болон бусад төрлийн төвлөрлийн эрсдэлийн талаарх

мэдээллийг Тодруулга 10-т толилуулав.

Төлбөрийн чадварын эрсдэл. Төлбөрийн чадварын эрсдэл нь Банк санхүүгийн өр төлбөртэй холбоотой үүргээ

биелүүлэхэд хүндрэлд орсон байх эрсдэл юм. Банкны өөрийн бэлэн мөнгөний эх үүсвэрээс өдөр тутам овернайт

хадгаламж, харилцах дансууд, хугацаа нь дуусаж байгаа хадгаламжууд, зээл олголт, баталгаа зэрэгтэй холбоотой

татан авалтууд хийгддэг. Банкны туршлагаас харахад хугацаа нь дуусаж байгаа эх үүсвэрүүдийн хугацаа сунгагдах

доод хэмжээг харьцангуй өндөр итгэлтэйгээр урьдчилан таамаглах боломжтой байдаг тул Банк дээрх бүх татан

авалтуудыг хангах хэмжээний бэлэн мөнгөний эх үүсвэр бэлэн байлгадаггүй. Төлбөрийн чадварын эрсдэлийг

Банкны Актив, Пассивын Хороо удирддаг.

Банк бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө, байгууллага, хувь хүмүүсийн харилцагчдын хадгаламж, зээлжин

авсан бусад эх үүсвэр болон хоёрдогч өглөг зэргээс гол төлөв бүрдэх тогтвортой эх үүсвээрийн бааз бүрдүүлэн авч

явахыг эрмэлздэг. Мөн Банкны бодлого нь зээлжин авсан эх үүсвэр болон хадгаламжийн үндсэн суурийн зохистой

Æèëèéí òàéëàí 2011 84

харьцааг хадгалахыг зорьдог. Урьдчилан хараагүй төлбөрийн шаардлага үүсэхэд түүнийг түргэн болон хүндрэлгүй

төлөх чадвартай байх үүднээс Банк эх үүсвэрүүдийг хөрвөх боломжтой хөрөнгө багтаасан төрөлжсөн багцанд

хөрөнгө оруулдаг. Түүнээс гадна Банк Монголбанкинд өөрийн харилцагчдын нийт хадгаламжийн 11%-тай (2010:

5%) тэнцэхүйц зайлшгүй байлгах нөөц байршуулсан байдаг.

Банкны төлбөрийн чадварын удирдлага нь өр төлбөрийг төлөх хугацаанд нь барагдуулахад шаардагдах түргэн

хөрвөх боломжтой хөрөнгийн түвшинг харгалзан үзэх; олон төрлийн санхүүжилтийн эх үүсвэрүүдийг ашиглах

боломжтой байх; санхүүжилтийн онцгой байдлын төлөвлөгөөтэй байх; мөн хууль тогтоомжинд заасан төлбөр

түргэн гүйцэтгэх чадварын зохистой харьцааны шаардлагын биелэлтийг хянах зэрэг үйл ажиллагааг хамардаг.

Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцааг Банк өдөр тутам Монголбанкны журмын дагуу тооцоолдог. Эдгээр

харьцаанууд нь: хөрвөх чадварын харьцаа (түргэн хөрвөх боломжтой хөрөнгийг нийт өр төлбөрт харьцуулна),

төгрөгөөрх хөрвөх чадварын харьцаа (төгрөгөөрх түргэн хөрвөх боломжтой хөрөнгийг төгрөгөөрх өр төлбөрт

харьцуулна) болон гадаад валютаарх хөрвөх чадварын харьцаа (гадаад валютаарх түргэн хөрвөх боломжтой

хөрөнгийг гадаад валютаарх өр төлбөрт харьцуулна). 2011 оны 12 сарын 31 болон 2011 оны турш Банк эдгээр

харьцаануудийг биелүүлж байсан.

Монголбанкнаас тогтоосон харьцаануудаас гадна АПУХ-ноос хөрөнгийн удирдлагын гүйлгээн дээр тогтоосон

дотоодын харьцаа болон хязгааруудыг дагаж мөрддөг. Хөрвөх чадварын эрсдлийг мөн улирал бүр зээлийн

шаардлагатай харьцаануудын (үүнд хөрвөх чадварын харьцаанууд мөн багтсан) биелэлтээр (хязгаар) хэрхэн

удирддагийг Тодруулга 19-с үзнэ үү.

Банк хөрөнгө өр төлбөрийн төлөгдөх хугацааны зөрүүний тайлан, мөнгөн гүйлгээний тайлан гэх мэт тайлангуудыг

хянах, мөн хөрвөх чадварын харьцаа болон хязгааруудыг хянах замаар өөрийн хөрвөх чадварын эрсдэлийг

удирддаг. Хөрөнгө өр төлбөрийн төлөгдөх хугацааны зөрүүний тайлан хөрөнгө өр төлбөрийг төлөгдөх хугацаагаар

нь ангилдаг бол мөнгөн гүйлгээний тайлан хөрөнгө өр төлбөртэй холбоотойгоор орж ирэх мөн гарах мөнгөн

хөрөнгийн урсгалыг авч үздэг.

Банк хөрвөх чадварын эрсдэлд өртөх нь бага боловч хөрвөх чадварын эрсдэлийн үзүүлэх хор нөлөөг ноцтой гэж

үздэг. Тиймээс Банк хөрвөх чадварын эрсдэлийн онцгой байдлын төлөвлөгөө гаргасан. Мөн банк хоорондын

захаас эх үүсвэрийг хангалттай хэмжээгээр олж авах боломжгүй тул хөрвөх чадварын эрсдэлийн хямралд орсон

тохиолдолд Банк улирал бүр банк хоорондын захийн гүйлгээнд дотоодын үнэлгээг ашиглан хязгаар тогтоодог.

Дараах хүснэгтэд 2011 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хөрөнгө, өр төлбөрийг гэрээнд заасан дуусах хугацаагаар

нь харуулсан. Дуусвар хугацааны тайланд тусгасан дүнгүүд нь санхүүгийн түрээсийн баталгаа (ирээдүйн санхүүгийн

төлбөрийг хасахаас өмнөх), нийт зээлийн үүрэг, нийт санхүүгийн түрээсийн үүрэг зэргийг оруулсан гэрээнд заасан

дискаунтчилагдаагүй мөнгөн гүйлгээ болно. Санхүүгийн байдлын тайланд дүнгүүд нь дискаунтчилсан мөнгөн

гүйлгээн дээр үндэслэсэн байх тул дискаунтчилагдаагүй мөнгөн гүйлгээ нь Санхүүгийн байдлын тайланд тусгасан

дүнгээс зөрүүтэй байна.

Дараах хүснэгтэд үүсмэл бус санхүүгийн хөрөнгийн дансны үнээр дуусвар хугацааны шинжилгээг харуулсан бөгөөд

санхүүгийн өр төлбөрийг барагдуулах шаардлагатай тохиолдолд нэн даруй борлогдох боломжтой хөрөнгөөс

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 85

бусад санхүүгийн хөрөнгийн гэрээн дээрх дуусвар хугацааг үндэс болгосон. Нэн даруй борлогдох боломжтой

хөрөнгийг хүлээгдэж буй борлогдох хугацаан дээр үндэслэн дуусвар хугацааны тайланд оруулсан. Үнэ цэнэ буурсан

зээлүүдийг сан хассан цэвэр дүнгээр болон орж ирэхээр хүлээгдэж буй хугацааг суурь болгон дуусвар хугацааны

тайланд оруулсан.

Өр төлбөрийн дүн тодорхой бус тохиолдолд тодруулсан дүнг тайлант хугацааны эцсээрх нөхцөл байдлын үндсэн

дээр тодорхойлно. Гадаад валютаар хийсэн төлбөрийг тайлант хугацааны эцсийн спот ханшаар шилжүүлэн тооцно.

2011 оны 12 сарын 31-нээр гэрээгээр хүлээсэн дискаунтлагдаагүй үүрэг дээр үндэслэсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн

дуусвар хугацааны шинжилгээг дороос харна уу:

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 482,780,915 60,458,000 - - - 543,238,915Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 172,470,710 - - - - 172,470,710Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө 18,177 11,340,619 - - - 11,358,796Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 68,986,177 356,986,366 421,551,391 643,955,463 233,747,604 1,725,227,001Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт - 8,163,516 16,491,111 - - 24,654,627Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 22,013,397 - 4,900,655 18,719,023 - 45,633,075Санхүүгийн бусад хөрөнгө 306,548 - - - - 306,548

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 746,575,924 436,948,501 442,943,157 662,674,486 233,747,604 2,522,889,672

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө 2,023,036 3,077,500 1,643,339 9,678,988 - 16,422,863Харилцагчдын харилцах, хадгаламж 1,296,824,212 370,007,467 171,657,642 478,830 - 1,838,968,151Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 41,518,023 6,298,645 21,305,451 81,436,369 3,156,665 153,715,153

Æèëèéí òàéëàí 2011 84

харьцааг хадгалахыг зорьдог. Урьдчилан хараагүй төлбөрийн шаардлага үүсэхэд түүнийг түргэн болон хүндрэлгүй

төлөх чадвартай байх үүднээс Банк эх үүсвэрүүдийг хөрвөх боломжтой хөрөнгө багтаасан төрөлжсөн багцанд

хөрөнгө оруулдаг. Түүнээс гадна Банк Монголбанкинд өөрийн харилцагчдын нийт хадгаламжийн 11%-тай (2010:

5%) тэнцэхүйц зайлшгүй байлгах нөөц байршуулсан байдаг.

Банкны төлбөрийн чадварын удирдлага нь өр төлбөрийг төлөх хугацаанд нь барагдуулахад шаардагдах түргэн

хөрвөх боломжтой хөрөнгийн түвшинг харгалзан үзэх; олон төрлийн санхүүжилтийн эх үүсвэрүүдийг ашиглах

боломжтой байх; санхүүжилтийн онцгой байдлын төлөвлөгөөтэй байх; мөн хууль тогтоомжинд заасан төлбөр

түргэн гүйцэтгэх чадварын зохистой харьцааны шаардлагын биелэлтийг хянах зэрэг үйл ажиллагааг хамардаг.

Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцааг Банк өдөр тутам Монголбанкны журмын дагуу тооцоолдог. Эдгээр

харьцаанууд нь: хөрвөх чадварын харьцаа (түргэн хөрвөх боломжтой хөрөнгийг нийт өр төлбөрт харьцуулна),

төгрөгөөрх хөрвөх чадварын харьцаа (төгрөгөөрх түргэн хөрвөх боломжтой хөрөнгийг төгрөгөөрх өр төлбөрт

харьцуулна) болон гадаад валютаарх хөрвөх чадварын харьцаа (гадаад валютаарх түргэн хөрвөх боломжтой

хөрөнгийг гадаад валютаарх өр төлбөрт харьцуулна). 2011 оны 12 сарын 31 болон 2011 оны турш Банк эдгээр

харьцаануудийг биелүүлж байсан.

Монголбанкнаас тогтоосон харьцаануудаас гадна АПУХ-ноос хөрөнгийн удирдлагын гүйлгээн дээр тогтоосон

дотоодын харьцаа болон хязгааруудыг дагаж мөрддөг. Хөрвөх чадварын эрсдлийг мөн улирал бүр зээлийн

шаардлагатай харьцаануудын (үүнд хөрвөх чадварын харьцаанууд мөн багтсан) биелэлтээр (хязгаар) хэрхэн

удирддагийг Тодруулга 19-с үзнэ үү.

Банк хөрөнгө өр төлбөрийн төлөгдөх хугацааны зөрүүний тайлан, мөнгөн гүйлгээний тайлан гэх мэт тайлангуудыг

хянах, мөн хөрвөх чадварын харьцаа болон хязгааруудыг хянах замаар өөрийн хөрвөх чадварын эрсдэлийг

удирддаг. Хөрөнгө өр төлбөрийн төлөгдөх хугацааны зөрүүний тайлан хөрөнгө өр төлбөрийг төлөгдөх хугацаагаар

нь ангилдаг бол мөнгөн гүйлгээний тайлан хөрөнгө өр төлбөртэй холбоотойгоор орж ирэх мөн гарах мөнгөн

хөрөнгийн урсгалыг авч үздэг.

Банк хөрвөх чадварын эрсдэлд өртөх нь бага боловч хөрвөх чадварын эрсдэлийн үзүүлэх хор нөлөөг ноцтой гэж

үздэг. Тиймээс Банк хөрвөх чадварын эрсдэлийн онцгой байдлын төлөвлөгөө гаргасан. Мөн банк хоорондын

захаас эх үүсвэрийг хангалттай хэмжээгээр олж авах боломжгүй тул хөрвөх чадварын эрсдэлийн хямралд орсон

тохиолдолд Банк улирал бүр банк хоорондын захийн гүйлгээнд дотоодын үнэлгээг ашиглан хязгаар тогтоодог.

Дараах хүснэгтэд 2011 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хөрөнгө, өр төлбөрийг гэрээнд заасан дуусах хугацаагаар

нь харуулсан. Дуусвар хугацааны тайланд тусгасан дүнгүүд нь санхүүгийн түрээсийн баталгаа (ирээдүйн санхүүгийн

төлбөрийг хасахаас өмнөх), нийт зээлийн үүрэг, нийт санхүүгийн түрээсийн үүрэг зэргийг оруулсан гэрээнд заасан

дискаунтчилагдаагүй мөнгөн гүйлгээ болно. Санхүүгийн байдлын тайланд дүнгүүд нь дискаунтчилсан мөнгөн

гүйлгээн дээр үндэслэсэн байх тул дискаунтчилагдаагүй мөнгөн гүйлгээ нь Санхүүгийн байдлын тайланд тусгасан

дүнгээс зөрүүтэй байна.

Дараах хүснэгтэд үүсмэл бус санхүүгийн хөрөнгийн дансны үнээр дуусвар хугацааны шинжилгээг харуулсан бөгөөд

санхүүгийн өр төлбөрийг барагдуулах шаардлагатай тохиолдолд нэн даруй борлогдох боломжтой хөрөнгөөс

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 85

бусад санхүүгийн хөрөнгийн гэрээн дээрх дуусвар хугацааг үндэс болгосон. Нэн даруй борлогдох боломжтой

хөрөнгийг хүлээгдэж буй борлогдох хугацаан дээр үндэслэн дуусвар хугацааны тайланд оруулсан. Үнэ цэнэ буурсан

зээлүүдийг сан хассан цэвэр дүнгээр болон орж ирэхээр хүлээгдэж буй хугацааг суурь болгон дуусвар хугацааны

тайланд оруулсан.

Өр төлбөрийн дүн тодорхой бус тохиолдолд тодруулсан дүнг тайлант хугацааны эцсээрх нөхцөл байдлын үндсэн

дээр тодорхойлно. Гадаад валютаар хийсэн төлбөрийг тайлант хугацааны эцсийн спот ханшаар шилжүүлэн тооцно.

2011 оны 12 сарын 31-нээр гэрээгээр хүлээсэн дискаунтлагдаагүй үүрэг дээр үндэслэсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн

дуусвар хугацааны шинжилгээг дороос харна уу:

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 482,780,915 60,458,000 - - - 543,238,915Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 172,470,710 - - - - 172,470,710Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө 18,177 11,340,619 - - - 11,358,796Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 68,986,177 356,986,366 421,551,391 643,955,463 233,747,604 1,725,227,001Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт - 8,163,516 16,491,111 - - 24,654,627Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 22,013,397 - 4,900,655 18,719,023 - 45,633,075Санхүүгийн бусад хөрөнгө 306,548 - - - - 306,548

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 746,575,924 436,948,501 442,943,157 662,674,486 233,747,604 2,522,889,672

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө 2,023,036 3,077,500 1,643,339 9,678,988 - 16,422,863Харилцагчдын харилцах, хадгаламж 1,296,824,212 370,007,467 171,657,642 478,830 - 1,838,968,151Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 41,518,023 6,298,645 21,305,451 81,436,369 3,156,665 153,715,153

Æèëèéí òàéëàí 2011 86

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

Санхүүгийн бусад өр төлбөр 7,434,576 87,908 89,526 119,821 - 7,731,831Хоёрдогч өглөг - 1,695,922 3,355,822 45,980,981 29,967,191 80,999,916Санхүүгийн баталгаа болон аккредитив (Тодруулга 30) 55,441,547 4,366,649 5,071,537 452,137 - 65,331,870Зээлийн үүргийн нийт дүн (Тодруулга 30) 12,416,743 - - - - 12,416,743

Санхүүгийн үүргийн дагуу төлөгдөж болзошгүй нийт төлбөр 1,415,658,137 385,534,091 203,123,317 138,147,126 33,123,856 2,175,586,527

Цэвэр позиц (669,082,213) 51,414,410 239,819,840 524,527,360 200,623,748 347,303,145

Нэгтгэсэн позиц (669,082,213) (617,667,803) (377,847,963) 146,679,397 347,303,145 -

Санхүүгийн баталгаа болон аккредитивын үүргийн төлбөрийн хувьд тавигдах хөрвөх чадварын шаардлага нь

дээрх хүснэгтэд тусгасан нийт үүргийн дуусвар хугацааны тайланд зааснаас хамаагүй багаь учир нь Банк гуравлагч

талыг гэрээний дагуу мөнгөө гарган авна хэмээн хүлээдэггүй. Дээрх дуусвар хугацааны тайлан дахь санхүүгийн

үүргийн дагуу зээлийг нэмэгдүүлэх дүн нь заавал гарах мөнгөн урсгал байх албагүй, учир нь эдгээр үүргүүдийн

ихэнхи нь санхүүжүүлэхээс өмнө цуцлагдана эс бөгөөс хугацаа нь дуусна.

2010 оны 12 сарын 31-нээрх гэрээгээр хүлээсэн дискаунтлагдаагүй үүрэг дээр үндэслэсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн

дуусвар хугацааны шинжилгээг дороос харна уу:

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн

Хугацаагүй ба 1 сараас

багаНийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 550,134,118 97,200,000 - - - 647,334,118

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 86

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

Санхүүгийн бусад өр төлбөр 7,434,576 87,908 89,526 119,821 - 7,731,831Хоёрдогч өглөг - 1,695,922 3,355,822 45,980,981 29,967,191 80,999,916Санхүүгийн баталгаа болон аккредитив (Тодруулга 30) 55,441,547 4,366,649 5,071,537 452,137 - 65,331,870Зээлийн үүргийн нийт дүн (Тодруулга 30) 12,416,743 - - - - 12,416,743

Санхүүгийн үүргийн дагуу төлөгдөж болзошгүй нийт төлбөр 1,415,658,137 385,534,091 203,123,317 138,147,126 33,123,856 2,175,586,527

Цэвэр позиц (669,082,213) 51,414,410 239,819,840 524,527,360 200,623,748 347,303,145

Нэгтгэсэн позиц (669,082,213) (617,667,803) (377,847,963) 146,679,397 347,303,145 -

Санхүүгийн баталгаа болон аккредитивын үүргийн төлбөрийн хувьд тавигдах хөрвөх чадварын шаардлага нь

дээрх хүснэгтэд тусгасан нийт үүргийн дуусвар хугацааны тайланд зааснаас хамаагүй багаь учир нь Банк гуравлагч

талыг гэрээний дагуу мөнгөө гарган авна хэмээн хүлээдэггүй. Дээрх дуусвар хугацааны тайлан дахь санхүүгийн

үүргийн дагуу зээлийг нэмэгдүүлэх дүн нь заавал гарах мөнгөн урсгал байх албагүй, учир нь эдгээр үүргүүдийн

ихэнхи нь санхүүжүүлэхээс өмнө цуцлагдана эс бөгөөс хугацаа нь дуусна.

2010 оны 12 сарын 31-нээрх гэрээгээр хүлээсэн дискаунтлагдаагүй үүрэг дээр үндэслэсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн

дуусвар хугацааны шинжилгээг дороос харна уу:

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн

Хугацаагүй ба 1 сараас

багаНийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 550,134,118 97,200,000 - - - 647,334,118

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 87

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн

Хугацаагүй ба 1 сараас

багаНийт

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 58,481,200 - - - - 58,481,200Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө - 6,349,963 - - - 6,349,963Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа 64,124,110 234,889,941 205,737,803 440,738,279 87,796,941 1,033,287,074Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 2,100,000 156,404 194,674 21,554,592 - 24,005,670Санхүүгийн бусад хөрөнгө 295,099 - - - - 295,099

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 675,134,527 338,596,308 205,932,477 462,292,871 87,796,941 1,769,753,124

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө 5,025,724 - - - - 5,025,724Харилцагчдын харилцах, хадгаламж 972,801,300 233,027,789 122,846,332 541,473 - 1,329,216,894Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 30,085,284 10,641,263 7,173,389 36,363,753 1,668,148 85,931,837Санхүүгийн бусад өр төлбөр 2,737,167 114,801 124,479 293,648 - 3,270,095Хоёрдогч өглөг - 1,299,862 1,547,469 36,496,787 - 39,344,118Санхүүгийн баталгаа болон аккредитив (Тодруулга 30) 16,942,658 2,491,523 2,276,047 811,654 - 22,521,882Зээлийн үүргийн нийт дүн (Тодруулга 30) 15,038,852 - - - - 15,038,852

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 1,042,630,985 247,575,238 133,967,716 74,507,315 1,668,148 1,500,349,402

Цэвэр позиц (367,496,458) 91,021,070 71,964,761 387,785,556 86,128,793 269,403,722

Нэгтгэсэн позиц (367,496,458) (276,475,388) (204,510,627) 183,274,929 269,403,722 -

Æèëèéí òàéëàí 2011 88

Банк хөрвөх чадварын эрсдэлийг удирдахдаа өр төлбөрийн дискаунтчилагдаагүй гэрээгээр хүлээсэн дуусвар

хугацааны шинжилгээг ашигладаггүй, харин хүлээгдэж буй дуусвар хугацааг хянаж, хүлээгдэж буй хөрвөх чадварын

зөрүүг тооцоолдог.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хэрэглүүрийн дуусвар хугацааны шинжилгээг харна уу:

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

482,603,982 58,853,400 - - - 541,457,382

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

172,470,710 - - - - 172,470,710

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

18,177 11,206,800 - - - 11,224,977

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

95,179,552 251,118,573 341,071,686 500,020,441 189,875,441 1,377,265,693

Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт

- 7,814,298 15,433,100 - - 23,247,398

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

21,952,286 - 4,586,784 16,324,245 - 42,863,315

Санхүүгийн бусад хөрөнгө

306,548 - - - - 306,548

Санхүүгийн бусад хөрөнгө 772,531,255 328,993,071 361,091,570 516,344,686 189,875,441 2,168,836,023

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

2,023,036 3,036,666 1,500,773 7,905,955 - 14,466,430

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж

768,311,901 877,423,652 166,157,522 439,682 - 1,812,332,757

Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр

637,472 12,775,850 27,959,340 100,658,218 6,338,586 148,369,466

Санхүүгийн бусад өр төлбөр

7,434,576 87,908 89,526 119,821 - 7,731,831

Хоёрдогч өглөг - 335,640 304,516 30,547,074 27,891,079 59,078,309

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 778,406,985 893,659,716 196,011,677 139,670,750 34,229,665 2,041,978,793

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 89

2010 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хэрэглүүрийн дуусвар хугацааны шинжилгээг доороос харна уу. Дор

толилуулсан дүнгүүдэд тохируулга, дахин ангиллын нөлөөг оруулсан.

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага

1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5 жилийн

5-аас дээш жилийн

Нийт

Цэвэр позиц (5,875,730) (564,666,645) 165,079,893 376,673,936 155,645,776 126,857,230

Нэгтгэсэн позиц (5,875,730) (570,542,375) (405,462,482) (28,788,546) 126,857,230 -

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

549,743,948 95,456,528 - - - 645,200,476

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

58,481,200 - - - - 58,481,200

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

- 6,315,506 - - - 6,315,506

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

93,765,562 157,270,434 154,615,798 318,787,980 52,270,079 776,709,853

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

1,959,538 156,404 194,674 20,018,953 - 22,329,569

Санхүүгийн бусад хөрөнгө

295,099 - - - - 295,099

Санхүүгийн бусад хөрөнгө 704,245,347 259,198,872 154,810,472 338,806,933 52,270,079 1,509,331,703

Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгөХарилцагчдын харилцах, хадгаламж

5,021,523 - - - - 5,021,523

Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр

520,711,889 678,391,275 111,976,918 469,621 227 1,311,549,930

Санхүүгийн бусад өр төлбөр

126,221 15,293,459 11,666,899 53,668,687 1,652,901 82,408,167

Хоёрдогч өглөг 2,737,167 114,801 124,479 293,648 - 3,270,095Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

- 556,156 41,997 27,642,340 - 28,240,493

Æèëèéí òàéëàí 2011 88

Банк хөрвөх чадварын эрсдэлийг удирдахдаа өр төлбөрийн дискаунтчилагдаагүй гэрээгээр хүлээсэн дуусвар

хугацааны шинжилгээг ашигладаггүй, харин хүлээгдэж буй дуусвар хугацааг хянаж, хүлээгдэж буй хөрвөх чадварын

зөрүүг тооцоолдог.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хэрэглүүрийн дуусвар хугацааны шинжилгээг харна уу:

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

482,603,982 58,853,400 - - - 541,457,382

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

172,470,710 - - - - 172,470,710

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

18,177 11,206,800 - - - 11,224,977

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

95,179,552 251,118,573 341,071,686 500,020,441 189,875,441 1,377,265,693

Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт

- 7,814,298 15,433,100 - - 23,247,398

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

21,952,286 - 4,586,784 16,324,245 - 42,863,315

Санхүүгийн бусад хөрөнгө

306,548 - - - - 306,548

Санхүүгийн бусад хөрөнгө 772,531,255 328,993,071 361,091,570 516,344,686 189,875,441 2,168,836,023

Өр төлбөрБусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

2,023,036 3,036,666 1,500,773 7,905,955 - 14,466,430

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж

768,311,901 877,423,652 166,157,522 439,682 - 1,812,332,757

Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр

637,472 12,775,850 27,959,340 100,658,218 6,338,586 148,369,466

Санхүүгийн бусад өр төлбөр

7,434,576 87,908 89,526 119,821 - 7,731,831

Хоёрдогч өглөг - 335,640 304,516 30,547,074 27,891,079 59,078,309

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 778,406,985 893,659,716 196,011,677 139,670,750 34,229,665 2,041,978,793

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 89

2010 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хэрэглүүрийн дуусвар хугацааны шинжилгээг доороос харна уу. Дор

толилуулсан дүнгүүдэд тохируулга, дахин ангиллын нөлөөг оруулсан.

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага

1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5 жилийн

5-аас дээш жилийн

Нийт

Цэвэр позиц (5,875,730) (564,666,645) 165,079,893 376,673,936 155,645,776 126,857,230

Нэгтгэсэн позиц (5,875,730) (570,542,375) (405,462,482) (28,788,546) 126,857,230 -

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

ХөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө

549,743,948 95,456,528 - - - 645,200,476

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц

58,481,200 - - - - 58,481,200

Бусад банкуудад байршуулсан хөрөнгө

- 6,315,506 - - - 6,315,506

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгаа

93,765,562 157,270,434 154,615,798 318,787,980 52,270,079 776,709,853

Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт

1,959,538 156,404 194,674 20,018,953 - 22,329,569

Санхүүгийн бусад хөрөнгө

295,099 - - - - 295,099

Санхүүгийн бусад хөрөнгө 704,245,347 259,198,872 154,810,472 338,806,933 52,270,079 1,509,331,703

Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгөХарилцагчдын харилцах, хадгаламж

5,021,523 - - - - 5,021,523

Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр

520,711,889 678,391,275 111,976,918 469,621 227 1,311,549,930

Санхүүгийн бусад өр төлбөр

126,221 15,293,459 11,666,899 53,668,687 1,652,901 82,408,167

Хоёрдогч өглөг 2,737,167 114,801 124,479 293,648 - 3,270,095Бусад банкуудын байршуулсан хөрөнгө

- 556,156 41,997 27,642,340 - 28,240,493

Æèëèéí òàéëàí 2011 90

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

Санхүүгийн үүргийн дагуу төлөгдөж болзошгүй нийт төлбөр

528,596,800 694,355,691 123,810,293 82,074,296 1,653,128 1,430,490,208

Цэвэр позиц 175,648,547 (435,156,819) 31,000,179 256,732,637 50,616,951 78,841,495

Нэгтгэсэн позиц 175,648,547 (259,508,272) (228,508,093) 28,224,544 78,841,495 -

Хөрөнгө, өр төлбөрийн дуусгавар хугацааны болон хүүгийн тохиролт болон зориудаар үүсгэсэх зөрүүнүүд нь

Банкны хувьд маш чухал байдаг. Банкуудын хувьд бизнесийн ажил гүйлгээ нь ихэнхдээ тодорхой бус хугацаатай

бөгөөд өөр өөр төрлийнх байдаг тул тэдгээрийн хугацаа болон хүүг хооронд нь бүрэн тохируулах нь хэвийн бус

тохиолдол юм. Нээлттэй позиц нь ашигт байдлыг нэмэгдүүлэх боломж үүсгэдэг боловч алдагдал хүлээх эрсдэлийг

мөн дагуулдаг. Хөрөнгө, өр төлбөрүүдийн хугацаа болон тэдгээрийн хугацаа дуусах үед тэдгээрийг боломжийн

өртгөөр хүүтэй өр төлбөрөөр орлуулах чадвар зэрэг нь Банкны төлбөрийн чадвар, мөн хүүгийн болон валютын

өөрчлөлтийн эрсдэлийн байдлыг үнэлэхэд авч үзэх чухал хүчин зүйлс болдог.

Харилцагчдын харилцах, хадгаламжийн томоохон хэсэг нь хугацаагүй боловч эдгээр хадгаламжуудыг тоо

хэмжээгээр, харилцагчийн төрлөөр нь төрөлжүүлсэн байдал болон Банкны туршлагаас харахад харилцагчдын

эдгээр харилцах, хадгаламж нь Банкны татан төвлөрүүлсэн урт хугацааны, тогтвортой эх үүсвэр болж чадаж байгаа

гэж удирдлага үзэж байгаа.

Банк гэнэтийн зарлага гарахаас сэрэмжлэн харилцах болон хугацаагүй хадгаламжийн хөдөлгөөн дээр “депозитыг

тохируулах” шинжилгээ хийж, хөрвөх чадварт өөр өөр тохиолдлын стресс тестийг байнга хйиж байдаг.

“депозитыг тохируулах” шинжилгээ нь харилцах данс болон хугацаагүй хадгаламжийн хөдөлгөөний түүхэн

шинжилгээн дээр үндэслэдэг. Банк харилцах дансуудыг хугацаагаар ангилж тогтвортой байдлын түүхэн

шинжилгээнээс гарсан хугацаат хадгаламжийн байршуулалтыг тохируулна. Түүхэн баримтаас үзэхэд харилцах

болон хугацаагүй хадгаламжийн 30% -аас илүү нь 2005 оноос хойш тогтвортой байсан.

Үйл ажиллагааны эрсдэл. Үйл ажиллагааны эрсдэл нь зохисгүй дотоод бодлого, тогтсон үйл явц алдагдах,

хүмүүсийн алдаа болон залилан, системийн алдаа, мөн гадны нөлөөнөөс алдагдал хүлээх эрсдэл юм. Үйл

ажиллагааны эрсдэлд гадаад болон дотоод залилан, ажлын байран дээрх хамгаалалт, үйлчлүүлэгчийн эрсдэл,

бүтээгдэхүүн үйлчилгээний, мэдээллийн технологи – мэдээллийн системийн, дотоодын үйл ажиллагааны, гадаад

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 90

Мянган төгрөгөөрХугацаагүй ба 1 сараас

бага1-6 сарын 6-12 сарын 12 сараас 5

жилийн5-аас дээш

жилийн Нийт

Санхүүгийн үүргийн дагуу төлөгдөж болзошгүй нийт төлбөр

528,596,800 694,355,691 123,810,293 82,074,296 1,653,128 1,430,490,208

Цэвэр позиц 175,648,547 (435,156,819) 31,000,179 256,732,637 50,616,951 78,841,495

Нэгтгэсэн позиц 175,648,547 (259,508,272) (228,508,093) 28,224,544 78,841,495 -

Хөрөнгө, өр төлбөрийн дуусгавар хугацааны болон хүүгийн тохиролт болон зориудаар үүсгэсэх зөрүүнүүд нь

Банкны хувьд маш чухал байдаг. Банкуудын хувьд бизнесийн ажил гүйлгээ нь ихэнхдээ тодорхой бус хугацаатай

бөгөөд өөр өөр төрлийнх байдаг тул тэдгээрийн хугацаа болон хүүг хооронд нь бүрэн тохируулах нь хэвийн бус

тохиолдол юм. Нээлттэй позиц нь ашигт байдлыг нэмэгдүүлэх боломж үүсгэдэг боловч алдагдал хүлээх эрсдэлийг

мөн дагуулдаг. Хөрөнгө, өр төлбөрүүдийн хугацаа болон тэдгээрийн хугацаа дуусах үед тэдгээрийг боломжийн

өртгөөр хүүтэй өр төлбөрөөр орлуулах чадвар зэрэг нь Банкны төлбөрийн чадвар, мөн хүүгийн болон валютын

өөрчлөлтийн эрсдэлийн байдлыг үнэлэхэд авч үзэх чухал хүчин зүйлс болдог.

Харилцагчдын харилцах, хадгаламжийн томоохон хэсэг нь хугацаагүй боловч эдгээр хадгаламжуудыг тоо

хэмжээгээр, харилцагчийн төрлөөр нь төрөлжүүлсэн байдал болон Банкны туршлагаас харахад харилцагчдын

эдгээр харилцах, хадгаламж нь Банкны татан төвлөрүүлсэн урт хугацааны, тогтвортой эх үүсвэр болж чадаж байгаа

гэж удирдлага үзэж байгаа.

Банк гэнэтийн зарлага гарахаас сэрэмжлэн харилцах болон хугацаагүй хадгаламжийн хөдөлгөөн дээр “депозитыг

тохируулах” шинжилгээ хийж, хөрвөх чадварт өөр өөр тохиолдлын стресс тестийг байнга хйиж байдаг.

“депозитыг тохируулах” шинжилгээ нь харилцах данс болон хугацаагүй хадгаламжийн хөдөлгөөний түүхэн

шинжилгээн дээр үндэслэдэг. Банк харилцах дансуудыг хугацаагаар ангилж тогтвортой байдлын түүхэн

шинжилгээнээс гарсан хугацаат хадгаламжийн байршуулалтыг тохируулна. Түүхэн баримтаас үзэхэд харилцах

болон хугацаагүй хадгаламжийн 30% -аас илүү нь 2005 оноос хойш тогтвортой байсан.

Үйл ажиллагааны эрсдэл. Үйл ажиллагааны эрсдэл нь зохисгүй дотоод бодлого, тогтсон үйл явц алдагдах,

хүмүүсийн алдаа болон залилан, системийн алдаа, мөн гадны нөлөөнөөс алдагдал хүлээх эрсдэл юм. Үйл

ажиллагааны эрсдэлд гадаад болон дотоод залилан, ажлын байран дээрх хамгаалалт, үйлчлүүлэгчийн эрсдэл,

бүтээгдэхүүн үйлчилгээний, мэдээллийн технологи – мэдээллийн системийн, дотоодын үйл ажиллагааны, гадаад

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 91

үйл явдлын, нэр хүндийн, хууль болон зохисгүй хууль зүйн зохицуулалтын, стратегийн, хөрөнгийн болон хувийн

гэх мэт эрсдлүүд багтана. Эдгээр эсдлүүдийг бүлэглэн ангилсан.

Банкны үйл ажиллагааны эрсдэлийг ТУЗ-ийн түвшинд Эрсдэлийн Удирдлагын Хороо; Эрсдэлийн удирдлагын

Захирал, Салбарын Эрсдэлийн Хороо, Үйл Ажиллагааны болон Зах Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэсийн түвшинд

Эрсдэлийн Хороо.

Банкны Эрсдэлийн Хороо эрсдэлийг тодорхойлж, хянах, стратегийг боловсруулж, батлах болон эрсдэлийн хувьд

зохих арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зэрэг үүргийг хүлээх бөгөөд өөрийн үйл ажиллагаандаа Эрсдэлийн хянах хүснэгт,

Эрсдэлийн үнэлгээний хүснэгт зэргийг ашиглана.

Салбар бүр үйл ажиллагааны эрсдэлийг хянах Үйл ажиллагааны Эрсдэлийн Хороотой байна. Энэхүү Хороо сар

бүр дэд салбарын эрсдэлийг хэлэлцэж, Эрсдэлийн Хорооноос баталсан журмын дагуу эрсдэлийг хянаж, бууруулах

арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. Боломжит болон их хэмжээний алдагдлын нөлөөтэй эрсдэлийн хувьд шийдвэр

гаргуулахаар Эрсдэлийн Хорооны Даргад тайлагнана.

Үйл ажиллагаа, Зах Зээлийн Эрсдэлийн Хэлтэс нь үйл ажиллагааны эрсдэл, тэр дундаа алдагдалд хүргэдэг дотоод

залиланг ажиглах үүднээс залилангийн судалгаа хийж дахин давтагдах хүчин зүйлийг баталгаажуулахыг зорино.

Шаардлага биелүүлэлтийн эрсдэл. Банк дараах эрсдэлүүдийг бууруулах үүднээс өөрийн үйл ажиллагаагаа

тогтмол хянаж ажилладаг. Үүнд: Банкны хувь эзэмшигчид, гадаад хөрөнгө оруулагчид, Монголбанк зэргээс

тавьсан санхүүгийн болон санхүүгийн бус шаардлагуудыг Банк биелүүлээгүйгээс торгууль төлөх эрсдэл, томоохон

санхүүгийн алдагдал хүлээх эрсдэл, нэр хүндийн эрсдэл орно.

Эрсдлүүдийг хянан ажиглах явцад Банкны дүрэм журмын дагуу бүх газар, хэлтсүүд өөр хоорондоо хамтран

ажилладаг. Эрх зүйн шаардлагуудыг мөрдөх асуудлыг нэн түрүүнд Хуулийн Хэлтэс хариуцдаг. Мөнгө угаах,

терроризмийг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх хууль тогтоомжийн мөрдөлтийн хүрээнд Банк гүйлгээнүүдийг өдөр тутам

хянадаг бөгөөд Монголбанкны Санхүүгийн Мэдээллийн Нэгжид тогтмол тайлагнадаг.

Хэрэгжилтийг дэмжих алба 2010 оны эцсээр байгуулагдсан. Энэхүү Алба нь Банкны үйл ажиллагаа холбогдох

хууль тогтоомж, заавар журамтай нийцэж байгаа эсэхийг шалгах үүрэгтэй бөгөөд терроризмийг дэмжих, мөнгө

угаахыг санхүүжүүлэхээс сэргийлэх тал дээр ажиллахдаа ёсзүй болон нийцлийн өндөр стандартыг барьж салбартаа

тэргүүлж байна. Тус алба мөн Банкны ажилтнуудын сургалтын программын хүрээнд мөнгө угаахыг санхүүжүүлэхээс

сэргийлэх нийцлийн сургалтыг зохион байгуулдаг.

Нийцлийн журмыг 2011 оны 5 сард ТУЗ баталсан бол терроризмийг дэмжих, мөнгө угаахыг санхүүжүүлэхээс

сэргийлэх журмыг 2009 оны 6 сард баталсан. Банкны ТУЗ болон банкны удирдлага аль аль нь мөнгө угаахаас

сэргийлэхтэй холбоотой арга хэмжээ болон энэ эрсдэлийг Банкны анхаарал тавих гол асуудлуудын нэг гэж үздэг бөгөөд

мөнгө угаахаас сэргийлэхтэй холбоотой арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэх тал дээр ихээхэн анхаарал хандуулдаг.

Банкны эрсдэлийн удирдлагын хүрээнд Хууль Эрх Зүй болон Нийцлийн Захирал Банкинд харилцах данс нээлгэх

хүсэлтэй оршин суугч бус харилцагчдын хувьд тусгай зөвшөөрөл олгоно. 2011 онд Банк бүх харилцагчдын

Æèëèéí òàéëàí 2011 92

хувьд өдрийн интернет гүйлгээний эрхийг 20 сая төгрөгөөр тогтоосон. Өдрийн гүйлгээний лимитыг ихэсгэх

хуульзүйн шалтгаантай харилцагчид салбаруудаар дамжуулан Нийцлийн Алба руу албан хүсэлтээ ирүүлнэ. Энэхүү

өөрчлөлтийг интернет банкаар их хэмжээний мөнгө хяналтгүйгээр урсах боломжийг хязгаарлаж, мөнгө угаахтай

тэмцэх зорилгоор оруулсан.

2011 онд Банк хууль эрхзүй, заавар журмыг биелүүлээгүйгээс ямарваа нэгэн торгууль болон хуулийн томоохон

хэргүүдэд оролцоогүй.

Банкны өөрийн капиталыг удирдахдаа баримталдаг зорилгуудад (i) Монголбанкнаас тавьсан өөрийн хөрөнгийн

хүрэлцээний үзүүлэлт болон капиталын бусад шаардлагуудыг ханган биелүүлэх, (ii) Банкны үйл ажиллагааг

цаашид үл тасалдуулан үргэжлүүлэх чадварыг хамгаалах, (iii) өөрийн бизнесийг дэмжих болон хувь эзэмшигчдийн

өмчийн үнэ цэнийг өсгөхийн тулд Банкны зээлийн эрсдэлийн рэйтингтэй өндөр түвшинд байлгах болон капиталын

зохистой харьцааг хангах, (iv) Банк олон улсын санхүүгийн байгууллагуудтай хийсэн зээлийн гэрээнүүдэд заасан,

биелүүлэх шаардлагатай харьцаануудыг хангах зэрэг хамаарна.

Банк өөрийн капиталын бүтцийг удирдаж эдийн засгийн орчны нөхцөлд болон өөрийн үйл ажиллагааны эрсдлийн

шинж чанарт гарсан өөрчлөлтүүдэд тохируулан капиталын бүтцээ зохицуулдаг. Капиталын бүтцээ хадгалан үлдэх

эсвэл өөрчлөхийн тулд Банк нь хувь эзэмшигчдэд төлөх ногдол ашгийн хэмжээг тохируулах, хувь эзэмшигчдэд

капиталыг эргүүлэн өгөх, шинээр хувьцаа гаргах, шинээр зээл, харилцагчдаас хадгаламж авах эсвэл өрөө бууруулах

зорилгоор хөрөнгө борлуулдаг.

2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар Банкны удирдлаганд байсан нийт капиталын дүн нь 188 538 880 мянган

төгрөг (2010 оны 12-р сарын 31-нд: 121 501 204 мянган төгрөг) байв. Монголбанкнаас тавьдаг өөрийн хөрөнгийн

хүрэлцээний шаардлагыг хангасан байдлыг сар бүр өөрсдийн хийсэн тооцоолол дээр үндэслэн тайлан гаргаж

Санхүү Эрхэлсэн Захирлаар хянуулан гарын үсэг зуруулдаг. Олон улсын санхүүгийн байгууллагуудтай хийсэн

зээлийн гэрээнүүдийн биелүүлэх харьцаануудыг ч мөн адил улирал болгон хянадаг.

2011 он ба 2010 онд Банк нь Монголбанкнаас тогтоосон капиталын бүх шаардлагуудыг биелүүлсэн.

Монголбанкнаас арилжааны банкуудын өөрийн хөрөнгийн үндсэн хэсгийн хүрэлцээний харьцаа (1-р зэрэглэлийн

өөрийн хөрөнгө, эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа)-г хамгийн багадаа 6% (2010 онд 6%), эрсдэлээр жигнэсэн

капиталын харьцаа (өөрийн хөрөнгө, эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа)-г 12% (2010 онд 12%)-иас доошгүй

байлгахаар тогтоосон байдаг бөгөөд ингэхдээ нийт өөрийн хөрөнгө болон нийт активыг эрсдэлийн шинж чанараар

тохируулсан дүн (ө.х. эрсдэлээр жигнэсэн актив) дээр суурилан тооцдог. Банкны 2011 оны болон 2010 оны 12

дугаар сарын 31-ний өдрийн байдлаарх өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний зохистой харьцааг үзүүлбэл:

29. КАПИТАЛЫН УДИРДЛАГА

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 93

Эрсдэлээр жигнэсэн активын задаргааг үзүүлбэл:

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31

1-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгөХувьцаат капитал 12,994,012 12,994,012Хувьцааны нэмэгдэл 13,866,079 13,866,079Хувьцаанд суурилсан төлбөрийн сан 121,096 121,096Хуримтлагдсан ашиг 146,393,637 94,016,4301-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн нийт дүн 173,374,824 120,997,617

2-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгөДахин үнэлгээний нэмэгдэл 15,164,056 503,587Хоёрдогч өглөг 59,078,309 28,240,4932-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн нийт дүн 74,242,365 28,744,080

Нийт өөрийн хөрөнгө / капиталын суурь 247,617,189 149,741,697

1-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний үзүүлэлт 10.8% 13.5%Эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа 15.4% 16.7%

Эрсдэлийн жингийн үзүүлэлт

2011.12.31 2010.12.31

Актив Эрсдэлээр жигнэсэн актив Актив Эрсдэлээр

жигнэсэн актив

0% 557,163,608 - 594,153,757 -20% 224,834,604 44,966,921 111,870,467 22,374,09350% 24,657,951 12,328,976 13,023,105 6,511,553100% 1,543,760,339 1,543,760,339 865,569,611 865,569,611150% 1,958,469 2,937,704 1,971,120 2,956,680

Нийт 2,352,374,971 1,603,993,940 1,586,588,060 897,411,937

Æèëèéí òàéëàí 2011 92

хувьд өдрийн интернет гүйлгээний эрхийг 20 сая төгрөгөөр тогтоосон. Өдрийн гүйлгээний лимитыг ихэсгэх

хуульзүйн шалтгаантай харилцагчид салбаруудаар дамжуулан Нийцлийн Алба руу албан хүсэлтээ ирүүлнэ. Энэхүү

өөрчлөлтийг интернет банкаар их хэмжээний мөнгө хяналтгүйгээр урсах боломжийг хязгаарлаж, мөнгө угаахтай

тэмцэх зорилгоор оруулсан.

2011 онд Банк хууль эрхзүй, заавар журмыг биелүүлээгүйгээс ямарваа нэгэн торгууль болон хуулийн томоохон

хэргүүдэд оролцоогүй.

Банкны өөрийн капиталыг удирдахдаа баримталдаг зорилгуудад (i) Монголбанкнаас тавьсан өөрийн хөрөнгийн

хүрэлцээний үзүүлэлт болон капиталын бусад шаардлагуудыг ханган биелүүлэх, (ii) Банкны үйл ажиллагааг

цаашид үл тасалдуулан үргэжлүүлэх чадварыг хамгаалах, (iii) өөрийн бизнесийг дэмжих болон хувь эзэмшигчдийн

өмчийн үнэ цэнийг өсгөхийн тулд Банкны зээлийн эрсдэлийн рэйтингтэй өндөр түвшинд байлгах болон капиталын

зохистой харьцааг хангах, (iv) Банк олон улсын санхүүгийн байгууллагуудтай хийсэн зээлийн гэрээнүүдэд заасан,

биелүүлэх шаардлагатай харьцаануудыг хангах зэрэг хамаарна.

Банк өөрийн капиталын бүтцийг удирдаж эдийн засгийн орчны нөхцөлд болон өөрийн үйл ажиллагааны эрсдлийн

шинж чанарт гарсан өөрчлөлтүүдэд тохируулан капиталын бүтцээ зохицуулдаг. Капиталын бүтцээ хадгалан үлдэх

эсвэл өөрчлөхийн тулд Банк нь хувь эзэмшигчдэд төлөх ногдол ашгийн хэмжээг тохируулах, хувь эзэмшигчдэд

капиталыг эргүүлэн өгөх, шинээр хувьцаа гаргах, шинээр зээл, харилцагчдаас хадгаламж авах эсвэл өрөө бууруулах

зорилгоор хөрөнгө борлуулдаг.

2011 оны 12-р сарын 31-ний байдлаар Банкны удирдлаганд байсан нийт капиталын дүн нь 188 538 880 мянган

төгрөг (2010 оны 12-р сарын 31-нд: 121 501 204 мянган төгрөг) байв. Монголбанкнаас тавьдаг өөрийн хөрөнгийн

хүрэлцээний шаардлагыг хангасан байдлыг сар бүр өөрсдийн хийсэн тооцоолол дээр үндэслэн тайлан гаргаж

Санхүү Эрхэлсэн Захирлаар хянуулан гарын үсэг зуруулдаг. Олон улсын санхүүгийн байгууллагуудтай хийсэн

зээлийн гэрээнүүдийн биелүүлэх харьцаануудыг ч мөн адил улирал болгон хянадаг.

2011 он ба 2010 онд Банк нь Монголбанкнаас тогтоосон капиталын бүх шаардлагуудыг биелүүлсэн.

Монголбанкнаас арилжааны банкуудын өөрийн хөрөнгийн үндсэн хэсгийн хүрэлцээний харьцаа (1-р зэрэглэлийн

өөрийн хөрөнгө, эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа)-г хамгийн багадаа 6% (2010 онд 6%), эрсдэлээр жигнэсэн

капиталын харьцаа (өөрийн хөрөнгө, эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа)-г 12% (2010 онд 12%)-иас доошгүй

байлгахаар тогтоосон байдаг бөгөөд ингэхдээ нийт өөрийн хөрөнгө болон нийт активыг эрсдэлийн шинж чанараар

тохируулсан дүн (ө.х. эрсдэлээр жигнэсэн актив) дээр суурилан тооцдог. Банкны 2011 оны болон 2010 оны 12

дугаар сарын 31-ний өдрийн байдлаарх өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний зохистой харьцааг үзүүлбэл:

29. КАПИТАЛЫН УДИРДЛАГА

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 93

Эрсдэлээр жигнэсэн активын задаргааг үзүүлбэл:

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31

2010 оны 12-р сарын 31

1-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгөХувьцаат капитал 12,994,012 12,994,012Хувьцааны нэмэгдэл 13,866,079 13,866,079Хувьцаанд суурилсан төлбөрийн сан 121,096 121,096Хуримтлагдсан ашиг 146,393,637 94,016,4301-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн нийт дүн 173,374,824 120,997,617

2-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгөДахин үнэлгээний нэмэгдэл 15,164,056 503,587Хоёрдогч өглөг 59,078,309 28,240,4932-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн нийт дүн 74,242,365 28,744,080

Нийт өөрийн хөрөнгө / капиталын суурь 247,617,189 149,741,697

1-р зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний үзүүлэлт 10.8% 13.5%Эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа 15.4% 16.7%

Эрсдэлийн жингийн үзүүлэлт

2011.12.31 2010.12.31

Актив Эрсдэлээр жигнэсэн актив Актив Эрсдэлээр

жигнэсэн актив

0% 557,163,608 - 594,153,757 -20% 224,834,604 44,966,921 111,870,467 22,374,09350% 24,657,951 12,328,976 13,023,105 6,511,553100% 1,543,760,339 1,543,760,339 865,569,611 865,569,611150% 1,958,469 2,937,704 1,971,120 2,956,680

Нийт 2,352,374,971 1,603,993,940 1,586,588,060 897,411,937

Æèëèéí òàéëàí 2011 94

Шүүн таслах ажиллагаа. Бизнесийн хэвийн үйл ажиллагааны явцад Банк өөрийнх нь эсрэг мэдүүлсэн нэхэмжлэл үе үе

хүлээн авдаг. Өөрсдийн хийсэн тооцоолол ба Банкны дотоодын мэргэжлийн зөвлөгөөн дээр үндэслэн удирдлага

нь Банкинд материаллаг хохирол үүсгэх шүүхийн нөхцөл байдал байхгүй гэж дүгнэсэн тул эдгээр санхүүгийн

тайлангуудад үүнтэй холбогдуулан сан байгуулаагүй болно.

Татварын хуулиуд. Монгол Улсын татварын, валютын болон гаалийн зохицуулалттай холбоотой хууль тогтоомжууд

нь өөр хоорондоо зөрүүтэйгээр тайлбарлагдах, мөн үе үе өөрчлөгдөх магадлалтай. Эдгээр хууль тогтоомжуудыг

Банкны ажил гүйлгээ болон үйл ажиллагаанд удирдлагын тайлбарлан хэрэгжүүлсэн байдал нь татварын

байгууллагынхаас зөрөх магадлалтай.

Монгол Улсын татварын байгууллагууд хууль тогтоомжийг тайлбарлан үнэлэхдээ илүү хатуу байр суурь баримтлаж

болох бөгөөд өмнө нь маргалдаж байгаагүй үйл ажиллагаа, ажил гүйлгээг татварын байгууллага үгүйсгэх

боломжтой билээ. Үүний үр дүнд, мэдэгдэхүйц хэмжээний нэмэлт татвар, торгууль болон алданги ногдуулах

магадлалтай. Татварын байгууллагууд шалгагдаж буй жилийн өмнөх таван жилийн татварыг эргэн сөхөж шалгах

эрхтэй байдаг. Зарим тодорхой нөхцөл байдалд түүнээс өмнөх хугацааг хамран шалгах боломжтой.

Монгол улсын татварын хууль тогтоомжуудын, ялангуяа нэмэгдсэн өртгийн албан татвар, суутгагчийн албан татвар,

аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар, хувь хүний орлогын албан татвар, шилжүүлэх үнэ болон бусад татварын

хуулиудын зарим нэгэн заалтууд нь тодорхой тайлбар зааварчилгаагүй байдаг. Ийм зарим нэг тохиолдолд удирдлага

нь эдгээр тайлбарлалт нь тодорхой бус байх боломжтой хууль тогтоомжуудыг Банкинд ногдох татварын хувь хэмжээг

бууруулах байдлаар тайлбарлан үнэлдэг. Дээр дурдсаны дагуу сүүлийн үед бий болсон захиргааны болон шүүхийн

практиктийн шинэчлэлийн үр дүнд дээрх тодорхой бус байдлын талаарх байр суурь улам хатуу хяналт шалгалтанд

өртөж болно. Хэдийгээр байгууллагын санхүүгийн байдал хийгээд нийт үйл ажиллагаанд томоохон нөлөө үзүүлэх

боломжтой боловч татварын байгууллагын байр суурийг урьдчилан баттайгаар таамаглах боломжгүй болно.

Банкны удирдлага нь холбогдох хууль тогтоомжийг тайлбарлан хэрэгжүүлсэн байдлаа зохистой бөгөөд Банкны

татварын болон бусад хууль тогтоомжийн талаарх байр суурь тогтвортой гэж үзэж байгаа. Удирдлага нь татвар

болон бусад хууль тогтоомжоос үүсэх эрсдэл бага гэж үзэж байна. Удирдлага татвараас үүсэх эрсдэлүүдээ тогтмол

эргэн хянаж байдаг ба өнөө үед баттайгаар урьдчилан харах боломжгүй нөхцөл байдлын өөрчлөлтийн улмаас

ирээдүйд Банкны байр суурь өөрчлөгдөж болно.

Удирдлага нь 2011 болон 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаар тодорхойгүй татварын байдалд зориулсан

эрсдэлийн сан байгуулж хүлээн зөвшөөрөх хэрэгцээгүй гэж үнэлжээ.

Үйл ажиллагааны түрээсээс хүлээх үүрэг. Банкинд урт хугацаатай, цуцлагдах боломжгүй үйл ажиллагааны түрээс

байхгүй, харин харьцангуй богино хугацаанд цуцлагдах боломжтой жил тутмын үйл ажиллагааны түрээс болоод урт

хугацааны газрын түрээс байгаа болно (Тодруулга 4). Тиймээс удирдлага нь цуцлагдах боломжгүй хугацаа заасан

үйл ажиллагааны түрээстэй холбоотойгоор хамгийн багадаа төлөх шаардлагатай төлбөрийн дүн материаллаг бус

гэж үзэж байна.

30. БОЛЗОШГҮЙ ӨР ТӨЛБӨР БА ҮҮРЭГ

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 95

Зээлийн гэрээгээр шаардсан харьцаануудын биелэлт. Банк нь гол төлөв зээлжин авсан эх үүсвэртэй холбоотой гэрээний

заалтаар тодорхой харьцаануудыг хангасан байх үүрэгтэй. Уг хүлээсэн үүргүүдээ эс биелүүлэх нь зээлийн өртгийг

нэмэгдүүлэх, Банкийг зээлээ эргэн төлөх чадваргүй хэмээн зарлах зэрэг Банкинд сөрөг нөлөө үзүүлэх үр дагавартай.

Удирдлагын үзэж байгаагаар 2011 оны 12 сарын 31-нээр Тодруулга 19-д тусгасан ЕСБХБ-наас авсан зээлээс бусад

харьцаануудыг биелүлсэн. Банк гэрээний нөхцлийг зөрчсөн (сөрөг хөрвөх чадварын харьцаа) тул Нийцлийн

Баталгааг үүргээс чөлөөлөх хүсэлт болон 2011 оны 10 сарын 17-ны гэрээний нэмэлт өөрчлөлтын хамт явуулж, бусад

зээлдэгчдэд энэ тухай мэдэгдсэн. Банк үүргээс чөлөөлсөн захидлыг 2012 оны 2 сард хүлээн авсан. Удирдлага

2011 оны 12 сарын 31-нээр СТОУС-ын дагуу холбогдох зээлийг шаардлагын дагуу төлнө гэж тооцоолж байгаа

бөгөөд гэрээний үүргийг биелүүлээгүй явдал Банкны үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй мөн 2011 оны 12

сарын 31-нээрх Банкны хөрвөх чадварын байдалд илэрхий нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна. Олон Улсын

Санхүүгийн Корпораци, Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани (ФМО) болон Азийн Хөгжлийн Банкаас

авсан зээлүүдийн гэрээнд үүрэг зөрчихийн эсрэг заалт байгаа бөгөөд эдгээр зээлүүд 2011 оны 12 сарын 31-нээр

шаардлагын дагуу төлөгдөнө гэж тооцогдсон.

2010 оны 12 сарын 31-нээр Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК), Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн

Компани (ФМО) болон Азийн Хөгжлийн Банкаас (АХБ) авсан зээлүүдээс бусад зээлийн гэрээний шаардлагуудыг

хангасан. Банк ийнхүү гэрээний нөхцлийг зөрчсөн (сөрөг барьцаа) тул Нийцлийн Баталгааг үүргээс чөлөөлөх хүсэлт

болон 2010 оны 10 сарын 10-ны гэрээний нэмэлт өөрчлөлтийн хамт явуулж, бусад зээлдэгчдэд энэ тухай мэдэгдсэн.

Банк үүргээс чөлөөлсөн захидлыг АХБ-аас 2011 оны 2 сарын 15-нд, ОУСК-аас 2011 оны 3 сарын 25-нд, ФМО-с

2011 оны 1 сарын 25-нд тус бүр хүлээн авсан. Удирдлага холбогдох зээлийг СТОУС-ын дагуу 2010 оны 12 сарын

31-нээр шаардлагын дагуу төлнө гэж тооцоолж байгаа бөгөөд гэрээний үүргийг биелүүлээгүй явдал Банкны үйл

ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй мөн 2010 оны 12 сарын 31-нээрх Банкны хөрвөх чадварын байдалд илэрхий

нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна. ЕСБХБ-ны зээлийн гэрээнд үүрэг зөрчихийн эсрэг заалт байгаа бөгөөд 2010

оны 12 сарын 31-нээр шаардлагын дагуу төлөгдөнө гэж тооцогдсон.

Зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд. Эдгээр хэрэгслүүдийн үндсэн зорилго нь харилцагчдад шаардлагатай үед нь

санхүүжилтийн эх үүсвэр бэлэн байлгахад оршино. Баталгаа болон нээлттэй аккредетив зэрэг нь хэрэв харилцагч

гуравдагч этгээдийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлж чадахгүй болоход Банк өмнөөс нь төлбөр хийнэ гэсэн цуцлагдах

боломжгүй баталгаанууд бөгөөд эдгээр нь зээлтэй ижил төрлийн зээлийн эрсдэл агуулдаг. Бичиг баримтын болон

арилжааны аккредетив нь Банкнаас тодотгон заасан нөхцөлд гуравдагч этгээд тохиролцсон дүн хүртэлх хөрөнгийг

татан авахыг харилцагчийн өмнөөс бичгээр зөвшөөрсөн үүрэг хүлээлт бөгөөд холбогдох бараа таваар буюу мөнгөн

хадгаламжуудаар баталгаажсан байдаг тул шууд зээлээс арай бага эрсдэлтэй байдаг.

Зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд нь зээл, баталгаа эсвэл аккредитивын хэлбэрээр үүсгэсэн зээлийн шугамын

ашиглагдаагүй хэсгийг илэрхийлж байгаа. Зээл олгох үүргийн зээлийн эрсдэлийн хувьд Банк нь ашиглагдаагүй

зээлийг харилцагч авсан тохиолдолд ингэж авсан зээлийн нийт хэмжээгээр алдагдал хүлээх эрсдэлд өртөнө. Гэвч

харилцагч тодорхой зээлийн нөхцөл биелүүлж байж зээл авах эрх олж авдаг тул Банкны хүлээж болох алдагдлын

дүн ашиглагдаагүй байгаа зээлийн шугамаас бага юм.

Зээл олгохоор хүлээсэн үүргийн дүнгүүдийг харуулбал:

Æèëèéí òàéëàí 2011 94

Шүүн таслах ажиллагаа. Бизнесийн хэвийн үйл ажиллагааны явцад Банк өөрийнх нь эсрэг мэдүүлсэн нэхэмжлэл үе үе

хүлээн авдаг. Өөрсдийн хийсэн тооцоолол ба Банкны дотоодын мэргэжлийн зөвлөгөөн дээр үндэслэн удирдлага

нь Банкинд материаллаг хохирол үүсгэх шүүхийн нөхцөл байдал байхгүй гэж дүгнэсэн тул эдгээр санхүүгийн

тайлангуудад үүнтэй холбогдуулан сан байгуулаагүй болно.

Татварын хуулиуд. Монгол Улсын татварын, валютын болон гаалийн зохицуулалттай холбоотой хууль тогтоомжууд

нь өөр хоорондоо зөрүүтэйгээр тайлбарлагдах, мөн үе үе өөрчлөгдөх магадлалтай. Эдгээр хууль тогтоомжуудыг

Банкны ажил гүйлгээ болон үйл ажиллагаанд удирдлагын тайлбарлан хэрэгжүүлсэн байдал нь татварын

байгууллагынхаас зөрөх магадлалтай.

Монгол Улсын татварын байгууллагууд хууль тогтоомжийг тайлбарлан үнэлэхдээ илүү хатуу байр суурь баримтлаж

болох бөгөөд өмнө нь маргалдаж байгаагүй үйл ажиллагаа, ажил гүйлгээг татварын байгууллага үгүйсгэх

боломжтой билээ. Үүний үр дүнд, мэдэгдэхүйц хэмжээний нэмэлт татвар, торгууль болон алданги ногдуулах

магадлалтай. Татварын байгууллагууд шалгагдаж буй жилийн өмнөх таван жилийн татварыг эргэн сөхөж шалгах

эрхтэй байдаг. Зарим тодорхой нөхцөл байдалд түүнээс өмнөх хугацааг хамран шалгах боломжтой.

Монгол улсын татварын хууль тогтоомжуудын, ялангуяа нэмэгдсэн өртгийн албан татвар, суутгагчийн албан татвар,

аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар, хувь хүний орлогын албан татвар, шилжүүлэх үнэ болон бусад татварын

хуулиудын зарим нэгэн заалтууд нь тодорхой тайлбар зааварчилгаагүй байдаг. Ийм зарим нэг тохиолдолд удирдлага

нь эдгээр тайлбарлалт нь тодорхой бус байх боломжтой хууль тогтоомжуудыг Банкинд ногдох татварын хувь хэмжээг

бууруулах байдлаар тайлбарлан үнэлдэг. Дээр дурдсаны дагуу сүүлийн үед бий болсон захиргааны болон шүүхийн

практиктийн шинэчлэлийн үр дүнд дээрх тодорхой бус байдлын талаарх байр суурь улам хатуу хяналт шалгалтанд

өртөж болно. Хэдийгээр байгууллагын санхүүгийн байдал хийгээд нийт үйл ажиллагаанд томоохон нөлөө үзүүлэх

боломжтой боловч татварын байгууллагын байр суурийг урьдчилан баттайгаар таамаглах боломжгүй болно.

Банкны удирдлага нь холбогдох хууль тогтоомжийг тайлбарлан хэрэгжүүлсэн байдлаа зохистой бөгөөд Банкны

татварын болон бусад хууль тогтоомжийн талаарх байр суурь тогтвортой гэж үзэж байгаа. Удирдлага нь татвар

болон бусад хууль тогтоомжоос үүсэх эрсдэл бага гэж үзэж байна. Удирдлага татвараас үүсэх эрсдэлүүдээ тогтмол

эргэн хянаж байдаг ба өнөө үед баттайгаар урьдчилан харах боломжгүй нөхцөл байдлын өөрчлөлтийн улмаас

ирээдүйд Банкны байр суурь өөрчлөгдөж болно.

Удирдлага нь 2011 болон 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаар тодорхойгүй татварын байдалд зориулсан

эрсдэлийн сан байгуулж хүлээн зөвшөөрөх хэрэгцээгүй гэж үнэлжээ.

Үйл ажиллагааны түрээсээс хүлээх үүрэг. Банкинд урт хугацаатай, цуцлагдах боломжгүй үйл ажиллагааны түрээс

байхгүй, харин харьцангуй богино хугацаанд цуцлагдах боломжтой жил тутмын үйл ажиллагааны түрээс болоод урт

хугацааны газрын түрээс байгаа болно (Тодруулга 4). Тиймээс удирдлага нь цуцлагдах боломжгүй хугацаа заасан

үйл ажиллагааны түрээстэй холбоотойгоор хамгийн багадаа төлөх шаардлагатай төлбөрийн дүн материаллаг бус

гэж үзэж байна.

30. БОЛЗОШГҮЙ ӨР ТӨЛБӨР БА ҮҮРЭГ

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 95

Зээлийн гэрээгээр шаардсан харьцаануудын биелэлт. Банк нь гол төлөв зээлжин авсан эх үүсвэртэй холбоотой гэрээний

заалтаар тодорхой харьцаануудыг хангасан байх үүрэгтэй. Уг хүлээсэн үүргүүдээ эс биелүүлэх нь зээлийн өртгийг

нэмэгдүүлэх, Банкийг зээлээ эргэн төлөх чадваргүй хэмээн зарлах зэрэг Банкинд сөрөг нөлөө үзүүлэх үр дагавартай.

Удирдлагын үзэж байгаагаар 2011 оны 12 сарын 31-нээр Тодруулга 19-д тусгасан ЕСБХБ-наас авсан зээлээс бусад

харьцаануудыг биелүлсэн. Банк гэрээний нөхцлийг зөрчсөн (сөрөг хөрвөх чадварын харьцаа) тул Нийцлийн

Баталгааг үүргээс чөлөөлөх хүсэлт болон 2011 оны 10 сарын 17-ны гэрээний нэмэлт өөрчлөлтын хамт явуулж, бусад

зээлдэгчдэд энэ тухай мэдэгдсэн. Банк үүргээс чөлөөлсөн захидлыг 2012 оны 2 сард хүлээн авсан. Удирдлага

2011 оны 12 сарын 31-нээр СТОУС-ын дагуу холбогдох зээлийг шаардлагын дагуу төлнө гэж тооцоолж байгаа

бөгөөд гэрээний үүргийг биелүүлээгүй явдал Банкны үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй мөн 2011 оны 12

сарын 31-нээрх Банкны хөрвөх чадварын байдалд илэрхий нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна. Олон Улсын

Санхүүгийн Корпораци, Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн Компани (ФМО) болон Азийн Хөгжлийн Банкаас

авсан зээлүүдийн гэрээнд үүрэг зөрчихийн эсрэг заалт байгаа бөгөөд эдгээр зээлүүд 2011 оны 12 сарын 31-нээр

шаардлагын дагуу төлөгдөнө гэж тооцогдсон.

2010 оны 12 сарын 31-нээр Олон Улсын Санхүүгийн Корпораци (ОУСК), Нидерландын Хөжлийн Санхүүжилтийн

Компани (ФМО) болон Азийн Хөгжлийн Банкаас (АХБ) авсан зээлүүдээс бусад зээлийн гэрээний шаардлагуудыг

хангасан. Банк ийнхүү гэрээний нөхцлийг зөрчсөн (сөрөг барьцаа) тул Нийцлийн Баталгааг үүргээс чөлөөлөх хүсэлт

болон 2010 оны 10 сарын 10-ны гэрээний нэмэлт өөрчлөлтийн хамт явуулж, бусад зээлдэгчдэд энэ тухай мэдэгдсэн.

Банк үүргээс чөлөөлсөн захидлыг АХБ-аас 2011 оны 2 сарын 15-нд, ОУСК-аас 2011 оны 3 сарын 25-нд, ФМО-с

2011 оны 1 сарын 25-нд тус бүр хүлээн авсан. Удирдлага холбогдох зээлийг СТОУС-ын дагуу 2010 оны 12 сарын

31-нээр шаардлагын дагуу төлнө гэж тооцоолж байгаа бөгөөд гэрээний үүргийг биелүүлээгүй явдал Банкны үйл

ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй мөн 2010 оны 12 сарын 31-нээрх Банкны хөрвөх чадварын байдалд илэрхий

нөлөө үзүүлэхгүй хэмээн үзэж байна. ЕСБХБ-ны зээлийн гэрээнд үүрэг зөрчихийн эсрэг заалт байгаа бөгөөд 2010

оны 12 сарын 31-нээр шаардлагын дагуу төлөгдөнө гэж тооцогдсон.

Зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд. Эдгээр хэрэгслүүдийн үндсэн зорилго нь харилцагчдад шаардлагатай үед нь

санхүүжилтийн эх үүсвэр бэлэн байлгахад оршино. Баталгаа болон нээлттэй аккредетив зэрэг нь хэрэв харилцагч

гуравдагч этгээдийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлж чадахгүй болоход Банк өмнөөс нь төлбөр хийнэ гэсэн цуцлагдах

боломжгүй баталгаанууд бөгөөд эдгээр нь зээлтэй ижил төрлийн зээлийн эрсдэл агуулдаг. Бичиг баримтын болон

арилжааны аккредетив нь Банкнаас тодотгон заасан нөхцөлд гуравдагч этгээд тохиролцсон дүн хүртэлх хөрөнгийг

татан авахыг харилцагчийн өмнөөс бичгээр зөвшөөрсөн үүрэг хүлээлт бөгөөд холбогдох бараа таваар буюу мөнгөн

хадгаламжуудаар баталгаажсан байдаг тул шууд зээлээс арай бага эрсдэлтэй байдаг.

Зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд нь зээл, баталгаа эсвэл аккредитивын хэлбэрээр үүсгэсэн зээлийн шугамын

ашиглагдаагүй хэсгийг илэрхийлж байгаа. Зээл олгох үүргийн зээлийн эрсдэлийн хувьд Банк нь ашиглагдаагүй

зээлийг харилцагч авсан тохиолдолд ингэж авсан зээлийн нийт хэмжээгээр алдагдал хүлээх эрсдэлд өртөнө. Гэвч

харилцагч тодорхой зээлийн нөхцөл биелүүлж байж зээл авах эрх олж авдаг тул Банкны хүлээж болох алдагдлын

дүн ашиглагдаагүй байгаа зээлийн шугамаас бага юм.

Зээл олгохоор хүлээсэн үүргийн дүнгүүдийг харуулбал:

Æèëèéí òàéëàí 2011 96

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

Олгосон банкны баталгаа 36,382,541 4,818,239Банкны баталгааны зөвшөөрөгдсөн хязгаар 15,022,432 9,228,169Ашиглагдаагүй зээлийн шугам 12,416,743 15,038,852Импортын аккредетив 7,460,309 4,190,343Экспортын аккредетив 6,466,588 4,285,131

Нийт зээл олгохоор хүлээсэн үүрэг 77,748,613 37,560,734

Банкны удирдлага нь 2011 болон 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны олгосон байгаа баталгаа, аккредетив болон зээл

ба зээлийн шугамаас хүлээсэн үүргийн бодит үнэ материаллаг бус хэмээн үзэж байгаа.

Ашиглагдаагүй зээлийн шугам, аккредетив болон батлан даалтуудын гэрээгээр заасан нийт дүнгийн нээлттэй

байгаа дүнгээр ирээдүйд мөнгөн урсгал зайлшгүй гарах албагүй. Учир нь эдгээр санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн

хугацаа нь санхүүжилтийн үүсвэр ашиглахгүйгээр дуусгавар болох эсвэл цуцлагдах магадлалтай байдаг.

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

Америк доллар 48,783,861 25,124,863Монгол төгрөг 27,440,466 9,955,785Евро 1,184,827 572,137Хятадын юань - 1,804,513Бусад 339,459 103,436

Нийт зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд 77,748,613 37,560,734

Харилцагчдын санхүүгийн байдал доройтсоноос болж ямар нэгэн алдагдал хүлээсэн тохиолдол удирдлагад

мэдэгдээгүй байгаа учраас Банк зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүдэд эрсдэлийн сан байгуулахыг хүлээн зөвшөөрөөгүй

болно. 2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээрх зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд нь болзошгүй хэмээн

тооцогдохгүй байгаа тул найдвартайгаар үнэлэх боломжгүй юм.

Монголия Оппортюнитийз Фанд Ай Эл.Пи (Сан)-д зээл олгохоор хүлээсэн үүрэг

Энэ сан нь 8 жилийн Монголд чиглэсэн хувийн өмчийн хаалттай сан юм. Өмчөөрх хөрөнгө оруулалтыг уул уурхайн

хангамжийн сүлжээ, дэд бүтэц болон хөдөө аж ахуйн жижиг дунд үйлдвэрлэлд олгоно. Сан мөн харилцаа холбоо,

санхүүгийн үйлчилгээ, бөөний болон жижиглэн худалдаанд хөрөнгө оруулах боломжтой. 2011 оны 12 сарын 31-

нээр Банк тус санд 1,000,000 ам.долларын (2010.12.31: тэг) буцалтгүй зээлийн эрх олгохоор тохиролцсон байсан.

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 97

Банкны гуравдагч этгээдийн өмнөөс удирддаг зээл

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

ЕСБХБ төсөл (i) 2,736,906 -МИК-ийн зээлүүд (ii) 405,099 826,009Эрчим хүчний яамнаас нарны эрчим хүчний зээл (iii) 70,866 71,778Бусад 119,004 664,495

Нийт 3,331,875 1,562,282

(i) ЕСБХБ-ны төсөл. 2010 оны 7 сарын 29-нд Банк ЕСБХБ-тай Дунд хугацааны хамтран санхүүжүүлэх гэрээ

байгуулсан. Монголын ЖДҮ-д ЕСБХБ-ны 50%-ийн оролцоотойгоор, нийтдээ 10 сая ам.долларын санхүүжилтээр

зээл олгоно. Зээл олгох шийдвэр гарч, дэд зээлдэгчтэй гэрээ байгуулсны дараа ЕСБХБ-ны санхүүжилтийн хувийг

хүлээн авна. Дэд зээлдэгчээс хүлээн авсан бүх хүү болон шимтгэлийн орлогыг банк бүрийн оролцооны хувиар хуваан

авна. Зээлийг удирдахтай холбоотой ЕСБХБ-ны зээлээс жилийн 2.5%-ийг шимтгэл болгон авдаг. Олгосон зээлийн

Банкны зээлийн эрсдэл хүлээж буй хэсгийг харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааны хэсэгт хүлээн зөвшөөрнө.

(ii) Монголын орон сууцны санхүүжилтийн корпорацийн (МОССК) зээл. 2010 оны 9 сарын 15-нд банкны

хөрвөх чадварыг сайжруулах үүднээс Банкны зарим орон сууцны зээлийг МОССК-д шилжүүлсэн. Гэрээний дагуу 78

орон сууцны зээл шилжсэн бөгөөд холбогдох эрсдэл, ашгийг үндсэндээ шилжүүлэн өгсөн. Зээл эргэн төлөгдөхгүй

байх, зээл чанаргүйдэх эсвэл зээлийн хүүний эрсдэлд Банк ОССК-ийн өмнө ямарваа нэгэн хариуцлага хүлээхгүй.

Банк 2011 оны 12 сарын 31-нээрх зээлийн үндсэн дүн болон хүүний авлагыг хүлээн авсан. Мөн талуудын байгуулсан

гүйцэтгэлийн гэрээний дагуу Банк ОССК-ийн өмнөөс зээлийн төлөлтийг цуглуулж авна.

Банк орон сууцны зээлийн багцаас жилийн 1%-ийн хүү олдог бөгөөд тухайн жилд хүлээн авсан үйлчилгээний

шимтгэлийн орлого 5.9 сая төгрөг байв.

(iii) Нарны энергийн зээл. 2003 оны 10 сарын 21-нд Эрчим Хүчний Яамтай (Дэд бүтцийн яам) Нарны Энергийн

Зээлийн гэрээ байгуулсан. Энэ зээлийн гэрээний дагуу Банк сонгосон зээлдэгчдэд зээл олгох, зээлийн гэрээний

нөхцлийн биелэлтийг шалгах болон яаманд эдгээр зээлийн тухай мэдээллийг цаг тухайд хүргэх үүргийг хүлээнэ.

Эрчим Хүчний Яамны нэрийн өмнөөс малчин болон хөдөө аж ахуй эрхлэгчдэд олгосон зээлийн үлдэгдэл 71 сая

төгрөг (2010: 72 сая төгрөг) байсан.

Эдгээр зээлийн захиргааны үйлчилгээний хөлсөнд Банк 4,000 төгрөгийн шимтгэл авдаг. 2011 онд зээлийн хугацааг

сунгасан тохиолдол гараагүй.

Барьцаалсан болон хэрэглээг хязгаарласан хөрөнгө. Монголбанкинд байршуулсан 172,470,710 мянган

төгрөгийн (2010.12.31: 58,481,200 мянган төгрөг) заавал байлгах үлдэгдэл нь Банкны өдөр тутмын үйл ажиллагааг

санхүүжүүлэхэд ашиглах боломжгүй заавал байлгах нөөц хөрөнгө юм.

Æèëèéí òàéëàí 2011 96

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

Олгосон банкны баталгаа 36,382,541 4,818,239Банкны баталгааны зөвшөөрөгдсөн хязгаар 15,022,432 9,228,169Ашиглагдаагүй зээлийн шугам 12,416,743 15,038,852Импортын аккредетив 7,460,309 4,190,343Экспортын аккредетив 6,466,588 4,285,131

Нийт зээл олгохоор хүлээсэн үүрэг 77,748,613 37,560,734

Банкны удирдлага нь 2011 болон 2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны олгосон байгаа баталгаа, аккредетив болон зээл

ба зээлийн шугамаас хүлээсэн үүргийн бодит үнэ материаллаг бус хэмээн үзэж байгаа.

Ашиглагдаагүй зээлийн шугам, аккредетив болон батлан даалтуудын гэрээгээр заасан нийт дүнгийн нээлттэй

байгаа дүнгээр ирээдүйд мөнгөн урсгал зайлшгүй гарах албагүй. Учир нь эдгээр санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн

хугацаа нь санхүүжилтийн үүсвэр ашиглахгүйгээр дуусгавар болох эсвэл цуцлагдах магадлалтай байдаг.

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

Америк доллар 48,783,861 25,124,863Монгол төгрөг 27,440,466 9,955,785Евро 1,184,827 572,137Хятадын юань - 1,804,513Бусад 339,459 103,436

Нийт зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд 77,748,613 37,560,734

Харилцагчдын санхүүгийн байдал доройтсоноос болж ямар нэгэн алдагдал хүлээсэн тохиолдол удирдлагад

мэдэгдээгүй байгаа учраас Банк зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүдэд эрсдэлийн сан байгуулахыг хүлээн зөвшөөрөөгүй

болно. 2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээрх зээл олгохоор хүлээсэн үүргүүд нь болзошгүй хэмээн

тооцогдохгүй байгаа тул найдвартайгаар үнэлэх боломжгүй юм.

Монголия Оппортюнитийз Фанд Ай Эл.Пи (Сан)-д зээл олгохоор хүлээсэн үүрэг

Энэ сан нь 8 жилийн Монголд чиглэсэн хувийн өмчийн хаалттай сан юм. Өмчөөрх хөрөнгө оруулалтыг уул уурхайн

хангамжийн сүлжээ, дэд бүтэц болон хөдөө аж ахуйн жижиг дунд үйлдвэрлэлд олгоно. Сан мөн харилцаа холбоо,

санхүүгийн үйлчилгээ, бөөний болон жижиглэн худалдаанд хөрөнгө оруулах боломжтой. 2011 оны 12 сарын 31-

нээр Банк тус санд 1,000,000 ам.долларын (2010.12.31: тэг) буцалтгүй зээлийн эрх олгохоор тохиролцсон байсан.

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 97

Банкны гуравдагч этгээдийн өмнөөс удирддаг зээл

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

ЕСБХБ төсөл (i) 2,736,906 -МИК-ийн зээлүүд (ii) 405,099 826,009Эрчим хүчний яамнаас нарны эрчим хүчний зээл (iii) 70,866 71,778Бусад 119,004 664,495

Нийт 3,331,875 1,562,282

(i) ЕСБХБ-ны төсөл. 2010 оны 7 сарын 29-нд Банк ЕСБХБ-тай Дунд хугацааны хамтран санхүүжүүлэх гэрээ

байгуулсан. Монголын ЖДҮ-д ЕСБХБ-ны 50%-ийн оролцоотойгоор, нийтдээ 10 сая ам.долларын санхүүжилтээр

зээл олгоно. Зээл олгох шийдвэр гарч, дэд зээлдэгчтэй гэрээ байгуулсны дараа ЕСБХБ-ны санхүүжилтийн хувийг

хүлээн авна. Дэд зээлдэгчээс хүлээн авсан бүх хүү болон шимтгэлийн орлогыг банк бүрийн оролцооны хувиар хуваан

авна. Зээлийг удирдахтай холбоотой ЕСБХБ-ны зээлээс жилийн 2.5%-ийг шимтгэл болгон авдаг. Олгосон зээлийн

Банкны зээлийн эрсдэл хүлээж буй хэсгийг харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааны хэсэгт хүлээн зөвшөөрнө.

(ii) Монголын орон сууцны санхүүжилтийн корпорацийн (МОССК) зээл. 2010 оны 9 сарын 15-нд банкны

хөрвөх чадварыг сайжруулах үүднээс Банкны зарим орон сууцны зээлийг МОССК-д шилжүүлсэн. Гэрээний дагуу 78

орон сууцны зээл шилжсэн бөгөөд холбогдох эрсдэл, ашгийг үндсэндээ шилжүүлэн өгсөн. Зээл эргэн төлөгдөхгүй

байх, зээл чанаргүйдэх эсвэл зээлийн хүүний эрсдэлд Банк ОССК-ийн өмнө ямарваа нэгэн хариуцлага хүлээхгүй.

Банк 2011 оны 12 сарын 31-нээрх зээлийн үндсэн дүн болон хүүний авлагыг хүлээн авсан. Мөн талуудын байгуулсан

гүйцэтгэлийн гэрээний дагуу Банк ОССК-ийн өмнөөс зээлийн төлөлтийг цуглуулж авна.

Банк орон сууцны зээлийн багцаас жилийн 1%-ийн хүү олдог бөгөөд тухайн жилд хүлээн авсан үйлчилгээний

шимтгэлийн орлого 5.9 сая төгрөг байв.

(iii) Нарны энергийн зээл. 2003 оны 10 сарын 21-нд Эрчим Хүчний Яамтай (Дэд бүтцийн яам) Нарны Энергийн

Зээлийн гэрээ байгуулсан. Энэ зээлийн гэрээний дагуу Банк сонгосон зээлдэгчдэд зээл олгох, зээлийн гэрээний

нөхцлийн биелэлтийг шалгах болон яаманд эдгээр зээлийн тухай мэдээллийг цаг тухайд хүргэх үүргийг хүлээнэ.

Эрчим Хүчний Яамны нэрийн өмнөөс малчин болон хөдөө аж ахуй эрхлэгчдэд олгосон зээлийн үлдэгдэл 71 сая

төгрөг (2010: 72 сая төгрөг) байсан.

Эдгээр зээлийн захиргааны үйлчилгээний хөлсөнд Банк 4,000 төгрөгийн шимтгэл авдаг. 2011 онд зээлийн хугацааг

сунгасан тохиолдол гараагүй.

Барьцаалсан болон хэрэглээг хязгаарласан хөрөнгө. Монголбанкинд байршуулсан 172,470,710 мянган

төгрөгийн (2010.12.31: 58,481,200 мянган төгрөг) заавал байлгах үлдэгдэл нь Банкны өдөр тутмын үйл ажиллагааг

санхүүжүүлэхэд ашиглах боломжгүй заавал байлгах нөөц хөрөнгө юм.

Æèëèéí òàéëàí 2011 98

Хорогдуулсан өртгөөр бүртгэгдсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнэ.

Хорогдуулсан өртгөөр бүртгэгдсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийг дор үзүүлэв:

31. САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮРИЙН БОДИТ ҮНЭ ЦЭНЭ

Мянган төгрөгөөр2011 2010

Дансны үнэ Бодит үнэ Дансны үнэ Бодит үнэ

Санхүүгийн хөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Бэлэн мөнгө 103,952,130 103,952,130 65,162,602 65,162,602- Монгол банкин дахь бэлэн мөнгөний үлдэгдэл (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад)

33,655,221 33,655,221 89,554,206 89,554,206

- Бусад банкин дахь харилцах данс- Монгол 9,481,247 9,481,247 1,343,072 1,343,072- Бусад орнууд 181,839,968 181,839,968 77,837,357 77,837,357- Монгол банкны үнэт цаас 183,702,710 183,702,710 318,131,498 318,131,498- Монгол банкинд байршуулсан 3 сар ба түүнээс доош хугацаатай хадгаламж

- - 62,823,500 62,823,500

- Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө /3 сар ба түүнээс доош хугацаатай/

28,826,106 28,826,106 25,351,293 25,351,293

- Бусад банкуудтай анх 3-аас бага сарын хугацаатай байгуулсан хувьцаа эргүүлэн худалдан авах, худалдах гэрээ

- - 4,996,948 4,996,948

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 172,470,710 172,470,710 58,481,200 58,481,200

Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд богино хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /3 сараас дээш хугацаатай/

4,221,251 4,221,251 - -

- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/

7,003,726 6,944,390 6,315,506 6,387,442

Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 682,607,447 680,475,111 342,673,872 339,886,580- Хэрэглээний зээл 635,099,213 633,741,093 387,248,713 388,462,898- Хөдөө аж ахуйн зээл 59,559,033 59,341,869 46,787,268 47,014,715Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт- Монгол банкны үнэт цаас 13,939,684 13,939,684 - -- Засгийн газрын бонд 9,307,714 9,307,714 - -Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 42,863,315 42,922,443 22,329,569 22,338,679Санхүүгийн бусад хөрөнгө 306,548 306,548 295,099 295,099

Санхүүгийн нийт хөрөнгө хорогдуулсан өртгөөр 2,168,836,023 2,165,128,195 1,509,331,703 1,508,067,089

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 99

Бодит үнэ цэнийг тодорхойлоход ашигласан арга барил болон таамаглалууд.

Бодит үнэ цэнэ гэдэг нь аливаа санхүүгийн хэрэглүүрийг сонирхож буй талуудын хооронд, дампуурал эсвэл

албадан борлуулалтаас бусад тохиолдолд, идэвхитэй зах зээл дээр үнэлэгдсэн ханшаар арилжаалагдах дүн юм.

Хэрэв зах зээлийн тогтсон ханш байхгүй бол Банк нь үнэлгээний аргачлалыг ашиглана. Идэвхитэй зах зээл дээр үнэ

нь зарлагдаагүй, хувьсах хүүтэй хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийг тэдний бүртгэлийн дүнтэй тэнцүү гэж тооцоолсон.

Зах зээл дээр зарласан үнэ байхгүй тогтмол хүүтэй хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийг зээлийн эрсдэл болон дуусгавар

болох хугацаа нь ижил өөр нэг хэрэглүүрийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг өнөөгийн хүүгийн түвшингээр дискаунтлаж

тооцоолдог. Богино хэмжээний дуусгавар болох хугацаатай хорогдуулсан өртгөөрөө илэрхийлэгдсэн санхүүгийн

хэрэглүүрүүдийн бодит үнэ нь дансны үлдэгдэл дүнтэйгээ ойролцоогор ижил байна.

2011 2010Мянган төгрөгөөр Дансны үнэ Бодит үнэ Дансны үнэ Бодит үнэ

Санхүүгийн өр төлбөрБусад банкнаас байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкны харилцах данс болон овернайт байршуулсан хөрөнгө

2,023,036 2,023,036 2,495,223 2,495,223

- Бусад банкнаас богино хугацаагаар байршуулсан хөрөнгө

4,537,439 4,537,439 2,526,300 2,526,300

- Бусад банкнаас урт хугацаагаар байршуулсан хөрөнгө

7,905,955 7,864,623 - -

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын харилцах данс

98,035,104 98,035,104 136,991,003 136,991,003

- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын хугацаагүй хадгаламж

5,068,349 5,068,349 43,556 43,556

- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын хугацаатай хадгаламж

11,126,719 11,061,752 5,742 5,704

- Аж ахуйн нэгжийн харилцах данс 376,729,449 376,729,449 308,807,429 308,807,429- Бусад аж ахуйн нэгжийн хугацаагүй хадгаламж

2,067,739 2,067,739 2,680,103 2,680,103

- Бусад аж ахуйн нэгжийн хугацаатай хадгаламж 228,816,866 228,810,817 15,369,872 15,369,437- Иргэдийн харилцах данс 128,306,440 128,306,440 76,514,166 76,514,166- Иргэдийн хугацаагүй хадгаламж 435,577,664 435,577,664 379,129,365 379,129,365- Иргэдийн хугацаатай хадгаламж 526,604,427 525,792,868 392,008,694 390,570,581Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 148,369,466 148,320,796 82,408,167 82,442,702Санхүүгийн бусад өр төлбөр 7,731,831 7,731,831 3,270,095 3,270,095Хоёрдагч өглөг 59,078,309 59,145,661 28,240,493 28,194,627

Санхүүгийн нийт өр төлбөр хорогдуулсан өртгөөр 2,041,978,793 2,041,073,568 1,430,490,208 1,429,040,291

Æèëèéí òàéëàí 2011 98

Хорогдуулсан өртгөөр бүртгэгдсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнэ.

Хорогдуулсан өртгөөр бүртгэгдсэн санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийг дор үзүүлэв:

31. САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮРИЙН БОДИТ ҮНЭ ЦЭНЭ

Мянган төгрөгөөр2011 2010

Дансны үнэ Бодит үнэ Дансны үнэ Бодит үнэ

Санхүүгийн хөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Бэлэн мөнгө 103,952,130 103,952,130 65,162,602 65,162,602- Монгол банкин дахь бэлэн мөнгөний үлдэгдэл (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад)

33,655,221 33,655,221 89,554,206 89,554,206

- Бусад банкин дахь харилцах данс- Монгол 9,481,247 9,481,247 1,343,072 1,343,072- Бусад орнууд 181,839,968 181,839,968 77,837,357 77,837,357- Монгол банкны үнэт цаас 183,702,710 183,702,710 318,131,498 318,131,498- Монгол банкинд байршуулсан 3 сар ба түүнээс доош хугацаатай хадгаламж

- - 62,823,500 62,823,500

- Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө /3 сар ба түүнээс доош хугацаатай/

28,826,106 28,826,106 25,351,293 25,351,293

- Бусад банкуудтай анх 3-аас бага сарын хугацаатай байгуулсан хувьцаа эргүүлэн худалдан авах, худалдах гэрээ

- - 4,996,948 4,996,948

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 172,470,710 172,470,710 58,481,200 58,481,200

Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд богино хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /3 сараас дээш хугацаатай/

4,221,251 4,221,251 - -

- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/

7,003,726 6,944,390 6,315,506 6,387,442

Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 682,607,447 680,475,111 342,673,872 339,886,580- Хэрэглээний зээл 635,099,213 633,741,093 387,248,713 388,462,898- Хөдөө аж ахуйн зээл 59,559,033 59,341,869 46,787,268 47,014,715Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт- Монгол банкны үнэт цаас 13,939,684 13,939,684 - -- Засгийн газрын бонд 9,307,714 9,307,714 - -Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 42,863,315 42,922,443 22,329,569 22,338,679Санхүүгийн бусад хөрөнгө 306,548 306,548 295,099 295,099

Санхүүгийн нийт хөрөнгө хорогдуулсан өртгөөр 2,168,836,023 2,165,128,195 1,509,331,703 1,508,067,089

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 99

Бодит үнэ цэнийг тодорхойлоход ашигласан арга барил болон таамаглалууд.

Бодит үнэ цэнэ гэдэг нь аливаа санхүүгийн хэрэглүүрийг сонирхож буй талуудын хооронд, дампуурал эсвэл

албадан борлуулалтаас бусад тохиолдолд, идэвхитэй зах зээл дээр үнэлэгдсэн ханшаар арилжаалагдах дүн юм.

Хэрэв зах зээлийн тогтсон ханш байхгүй бол Банк нь үнэлгээний аргачлалыг ашиглана. Идэвхитэй зах зээл дээр үнэ

нь зарлагдаагүй, хувьсах хүүтэй хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийг тэдний бүртгэлийн дүнтэй тэнцүү гэж тооцоолсон.

Зах зээл дээр зарласан үнэ байхгүй тогтмол хүүтэй хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийг зээлийн эрсдэл болон дуусгавар

болох хугацаа нь ижил өөр нэг хэрэглүүрийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг өнөөгийн хүүгийн түвшингээр дискаунтлаж

тооцоолдог. Богино хэмжээний дуусгавар болох хугацаатай хорогдуулсан өртгөөрөө илэрхийлэгдсэн санхүүгийн

хэрэглүүрүүдийн бодит үнэ нь дансны үлдэгдэл дүнтэйгээ ойролцоогор ижил байна.

2011 2010Мянган төгрөгөөр Дансны үнэ Бодит үнэ Дансны үнэ Бодит үнэ

Санхүүгийн өр төлбөрБусад банкнаас байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкны харилцах данс болон овернайт байршуулсан хөрөнгө

2,023,036 2,023,036 2,495,223 2,495,223

- Бусад банкнаас богино хугацаагаар байршуулсан хөрөнгө

4,537,439 4,537,439 2,526,300 2,526,300

- Бусад банкнаас урт хугацаагаар байршуулсан хөрөнгө

7,905,955 7,864,623 - -

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын харилцах данс

98,035,104 98,035,104 136,991,003 136,991,003

- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын хугацаагүй хадгаламж

5,068,349 5,068,349 43,556 43,556

- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын хугацаатай хадгаламж

11,126,719 11,061,752 5,742 5,704

- Аж ахуйн нэгжийн харилцах данс 376,729,449 376,729,449 308,807,429 308,807,429- Бусад аж ахуйн нэгжийн хугацаагүй хадгаламж

2,067,739 2,067,739 2,680,103 2,680,103

- Бусад аж ахуйн нэгжийн хугацаатай хадгаламж 228,816,866 228,810,817 15,369,872 15,369,437- Иргэдийн харилцах данс 128,306,440 128,306,440 76,514,166 76,514,166- Иргэдийн хугацаагүй хадгаламж 435,577,664 435,577,664 379,129,365 379,129,365- Иргэдийн хугацаатай хадгаламж 526,604,427 525,792,868 392,008,694 390,570,581Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 148,369,466 148,320,796 82,408,167 82,442,702Санхүүгийн бусад өр төлбөр 7,731,831 7,731,831 3,270,095 3,270,095Хоёрдагч өглөг 59,078,309 59,145,661 28,240,493 28,194,627

Санхүүгийн нийт өр төлбөр хорогдуулсан өртгөөр 2,041,978,793 2,041,073,568 1,430,490,208 1,429,040,291

Æèëèéí òàéëàí 2011 100

Хэрэглэсэн хөнгөлөлтийн хувь нь валютын төрөл, санхүүгийн хэрэгслийн дуусвар хугацаа, харилцагчийн зээлийн

эрсдэл болон бусад боломжтой байдлаар:

НББОУС 39, Санхүүгийн Хэрэглүүр: Хүлээн зөвшөөрөлт ба Хэмжилт стандартаар санхүүгийн хөрөнгүүдийг дараах 2

ангилалд хуваадаг: (a) зээл болон авлага; (б) борлуулахад бэлэн санхүүгийн хөрөнгө; (в) дуусгавар хугацаа хүртэл

эзэмших санхүүгийн хөрөнгө болон (г) орлого зарлагын дансаар хүлээн зөвшөөрөгдөх бодит өртгөөр хэмжигдэх

санхүүгийн хөрөнгө. Орлого зарлагын дансаар хүлээн зөвшөөрөгдөх бодит өртгөөр хэмжигдэх санхүүгийн хөрөнгийг

2 ангилна: (i) анх хүлээн зөвшөөрөгдөхдөө ийнхүү ангилагдсан, мөн (ii) худалдах зориулалтаар ангилагдсан.

Санхүүгийн түрээсийн авлага тустаа ангилллыг бүрдүүлнэ. 2011 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хөрөнгийг энэхүү

хэмжилтийн ангиллаар харуулав:

2011 2010

Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/

0.75 % p.a. 0.8 % p.a.

Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 13.2 % to 22.0 % p.a. 13.6 % to 23.9 % p.a.- Хэрэглээний зээл 5.2 % to 25.0 % p.a. 5.5 % to 21.7 % p.a.- Хөдөө аж ахуйн зээл 24.6 % to 27.0 % p.a. 26.1 % to 27.9 % p.a.Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 8.0 % p.a. 7.5 % p.a.

Бусад банкнаас байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкнаас урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө 11.4 % p.a. -Харилцагчдын харилцах, хадгаламж- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын хугацаатай хадгаламж

11.7 % p.a. 14.2 % p.a.

- Бусад аж ахуйн нэгжийн хугацаатай хадгаламж 5.2 % to 13.8 % p.a. 3.5 % to 14.2 % p.a.- Иргэдийн хугацаатай хадгаламж 2.0 % to 13.8 % p.a. 1.9 % to 14.2 % p.a.Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 1.0 % to 6.4 % p.a. 1.0 % to 7.2 % p.a.Хоёрдогч өглөг 8.1 % to 9.5 % p.a. 9.2 % to 12.5 % p.a.

32. САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮРИЙН ХЭМЖИЛТИЙН АНГИЛАЛААРХ ТОЛИЛУУЛГА

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 101

Доорх хүснэгтэд санхүүгийн хөрөнгүүдийг эдгээр хэмжилтийн ангилалд оруулсан байдлыг 2010 оны 12-р сарын

31-ний байдлаар үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөр Зээл ба авлага

Санхүүгийн хөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Бэлэн мөнгө 103,952,130- Монгол банкин дахь бэлэн мөнгөний үлдэгдэл (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад) 33,655,221- Бусад банкин дахь харилцах данс- Монгол 9,481,247- Бусад орнууд 181,839,968- Монгол банкны үнэт цаас 183,702,710- Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө /3 сар ба түүнээс доош хугацаатай/ 28,826,106Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 172,470,710Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд богино хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /3 сараас дээш 1 жилээс доош хугацаатай/

4,221,251

- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/ 7,003,726Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 682,607,447- Хэрэглээний зээл 635,099,213- Хөдөө аж ахуйн зээл 59,559,033Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт- Монгол банкны үнэт цаас 13,939,684- Засгийн газрын бонд 9,307,714Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 42,863,315Санхүүгийн бусад хөрөнгө- Иргэдээс авах авлага 1,166- Гүйлгээний авлага 293,021- Компаниудаас авах авлага 12,260- Санхүүгийн бусад хөрөнгө 101

Санхүүгийн нийт хөрөнгө 2,168,836,023

Æèëèéí òàéëàí 2011 100

Хэрэглэсэн хөнгөлөлтийн хувь нь валютын төрөл, санхүүгийн хэрэгслийн дуусвар хугацаа, харилцагчийн зээлийн

эрсдэл болон бусад боломжтой байдлаар:

НББОУС 39, Санхүүгийн Хэрэглүүр: Хүлээн зөвшөөрөлт ба Хэмжилт стандартаар санхүүгийн хөрөнгүүдийг дараах 2

ангилалд хуваадаг: (a) зээл болон авлага; (б) борлуулахад бэлэн санхүүгийн хөрөнгө; (в) дуусгавар хугацаа хүртэл

эзэмших санхүүгийн хөрөнгө болон (г) орлого зарлагын дансаар хүлээн зөвшөөрөгдөх бодит өртгөөр хэмжигдэх

санхүүгийн хөрөнгө. Орлого зарлагын дансаар хүлээн зөвшөөрөгдөх бодит өртгөөр хэмжигдэх санхүүгийн хөрөнгийг

2 ангилна: (i) анх хүлээн зөвшөөрөгдөхдөө ийнхүү ангилагдсан, мөн (ii) худалдах зориулалтаар ангилагдсан.

Санхүүгийн түрээсийн авлага тустаа ангилллыг бүрдүүлнэ. 2011 оны 12 сарын 31-нээрх санхүүгийн хөрөнгийг энэхүү

хэмжилтийн ангиллаар харуулав:

2011 2010

Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/

0.75 % p.a. 0.8 % p.a.

Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 13.2 % to 22.0 % p.a. 13.6 % to 23.9 % p.a.- Хэрэглээний зээл 5.2 % to 25.0 % p.a. 5.5 % to 21.7 % p.a.- Хөдөө аж ахуйн зээл 24.6 % to 27.0 % p.a. 26.1 % to 27.9 % p.a.Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 8.0 % p.a. 7.5 % p.a.

Бусад банкнаас байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкнаас урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө 11.4 % p.a. -Харилцагчдын харилцах, хадгаламж- Төрийн болон олон нийтийн байгууллагын хугацаатай хадгаламж

11.7 % p.a. 14.2 % p.a.

- Бусад аж ахуйн нэгжийн хугацаатай хадгаламж 5.2 % to 13.8 % p.a. 3.5 % to 14.2 % p.a.- Иргэдийн хугацаатай хадгаламж 2.0 % to 13.8 % p.a. 1.9 % to 14.2 % p.a.Зээлжин авсан бусад эх үүсвэр 1.0 % to 6.4 % p.a. 1.0 % to 7.2 % p.a.Хоёрдогч өглөг 8.1 % to 9.5 % p.a. 9.2 % to 12.5 % p.a.

32. САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮРИЙН ХЭМЖИЛТИЙН АНГИЛАЛААРХ ТОЛИЛУУЛГА

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 101

Доорх хүснэгтэд санхүүгийн хөрөнгүүдийг эдгээр хэмжилтийн ангилалд оруулсан байдлыг 2010 оны 12-р сарын

31-ний байдлаар үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөр Зээл ба авлага

Санхүүгийн хөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Бэлэн мөнгө 103,952,130- Монгол банкин дахь бэлэн мөнгөний үлдэгдэл (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад) 33,655,221- Бусад банкин дахь харилцах данс- Монгол 9,481,247- Бусад орнууд 181,839,968- Монгол банкны үнэт цаас 183,702,710- Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө /3 сар ба түүнээс доош хугацаатай/ 28,826,106Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 172,470,710Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд богино хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /3 сараас дээш 1 жилээс доош хугацаатай/

4,221,251

- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/ 7,003,726Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 682,607,447- Хэрэглээний зээл 635,099,213- Хөдөө аж ахуйн зээл 59,559,033Богино хугацааны хөрөнгө оруулалт- Монгол банкны үнэт цаас 13,939,684- Засгийн газрын бонд 9,307,714Урт хугацааны хөрөнгө оруулалт 42,863,315Санхүүгийн бусад хөрөнгө- Иргэдээс авах авлага 1,166- Гүйлгээний авлага 293,021- Компаниудаас авах авлага 12,260- Санхүүгийн бусад хөрөнгө 101

Санхүүгийн нийт хөрөнгө 2,168,836,023

Æèëèéí òàéëàí 2011 102

Мянган төгрөгөөр Зээл ба авлага

Санхүүгийн хөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Бэлэн мөнгө 65,162,602- Монгол банкин дахь бэлэн мөнгөний үлдэгдэл (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад) 89,554,206- Бусад банкин дахь харилцах данс

- Монгол 1,343,072- Бусад орнууд 77,837,357

- Монгол банкны үнэт цаас 318,131,498- Монгол банкинд байршуулсан 3 сар ба түүнээс доош хугацаатай хадгаламж 62,823,500- Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө /3 сар ба түүнээс доош хугацаатай/ 25,351,293- Бусад банкуудтай анх 3 сараас бага хугацаагаар байгуулсан хувьцаа эргүүлэн худалдах, худалдан авах гэрээ

4,996,948

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 58,481,200Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/ 6,315,506Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 342,673,872- Хэрэглээний зээл 387,248,713- Хөдөө аж ахуйн зээл 46,787,268Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 22,329,569Санхүүгийн бусад хөрөнгө- Иргэдээс авах авлага 999- Гүйлгээний авлага 291,159- Компаниудаас авах авлага 2,688- Санхүүгийн бусад хөрөнгө 253

Санхүүгийн нийт хөрөнгө 1,509,331,703

2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээр Банкны бүх санхүүгийн өр төлбөрүүд нь хорогдуулсан

өртгийн аргаар бүртгэгдсэн байсан.

Хэрэв хоёр этгээд нэг хяналтын дор байдаг эсвэл нэг тал нөгөө талыг хянах эрхтэй буюу нөгөө талд санхүүгийн ба

үйл ажиллагааны шийдвэр гаргахад нь мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлдэг талуудыг ерөнхийдөө холбоотой талууд гэж

үздэг. Холбоотой тал тус бүрийн хамаарлыг авч үзэхдээ хуулийн хэлбэрээс илүү холбоо хамаарлын шинж чанарыг

нь авч үздэг.

33. ХОЛБООТОЙ ТАЛУУДЫН АЖИЛ ГҮЙЛГЭЭ

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 103

Банкны толгой компани болох Савада Холдингс ХХК, охин компаниуд болон толгой компанид мэдэгдэхүйц нөлөө

үзүүлэх эрх бүхий хувьцаа эзэмшигчдийг Тодруулга 22-т тусгасан. Толгой компани, түүний охин ба хараат компани

болон Толгой компанийн мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигчидтэй хийсэн ажил гүйлгээ, үлдэгдлийг дор

толилуулав.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх холбоотой талуудын гүйлгээг харуулав:

Бусад холбоотой талуудад толгой компанийн удирдлагын зүгээс мэдэгдэхүйц нөлөөн доорхи байгууллагууд орно.

2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээр Банк холбоотой талууддаа олгосон зээлд үнэ цэнийн

бууралтын сан байгуулах шаардлагагүй хэмээн үзэж бүртгэлд тусгаагүй.

2011 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн орлого болон зарлагыг дор харуулав:

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө

бүхий хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааны нийт дүн (гэрээт хүүний хувь: 2.4 - 14.4 %)

- 8,546,754 - 159,933 -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт - - - - 512,888Харилцагчдын харилцах, хадгаламж (гэрээт хүүний хувь: 0 - 13.4 %)

13,101,438 744,734 92,533,427 3,661,036 -

Бусад зээлийн эх үүсвэр (гэрээт хүүний хувь: 3.9 %)

- 6,986,390 - - -

Бусад өр төлбөр - - - 778,266 -Хоёрдогч өглөг (гэрээт хүүний хувь: 8.1 - 11.4 %)

2,839,413 27,787,647 14,303,286 - -

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий

хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Хүүний орлого - 783,867 - 4,789 -Хүүний зардал (528,582) (1,202,815) (1,494,552) (115,622) -Хураамж, шимтгэлийн орлого - 12,463 - - -Гадаад валютын үнэлгээний цэвэр ашиг (1,217,777) (3,544,829) (2,786,620) (52,248) -Удирдлагын болон үйл ажиллагааны бусад зардал

- (247,768) - (3,327,186) -

Æèëèéí òàéëàí 2011 102

Мянган төгрөгөөр Зээл ба авлага

Санхүүгийн хөрөнгөМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө- Бэлэн мөнгө 65,162,602- Монгол банкин дахь бэлэн мөнгөний үлдэгдэл (зайлшгүй байлгах нөөцөөс бусад) 89,554,206- Бусад банкин дахь харилцах данс

- Монгол 1,343,072- Бусад орнууд 77,837,357

- Монгол банкны үнэт цаас 318,131,498- Монгол банкинд байршуулсан 3 сар ба түүнээс доош хугацаатай хадгаламж 62,823,500- Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө /3 сар ба түүнээс доош хугацаатай/ 25,351,293- Бусад банкуудтай анх 3 сараас бага хугацаагаар байгуулсан хувьцаа эргүүлэн худалдах, худалдан авах гэрээ

4,996,948

Монголбанкинд байршуулсан, зайлшгүй байлгах нөөц 58,481,200Бусад банкинд байршуулсан хөрөнгө- Бусад банкинд урт хугацаанд байршуулсан хөрөнгө /1 жилээс дээш хугацаатай/ 6,315,506Харилцагчдад олгосон зээл, урьдчилгаа- Бизнесийн зээл 342,673,872- Хэрэглээний зээл 387,248,713- Хөдөө аж ахуйн зээл 46,787,268Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 22,329,569Санхүүгийн бусад хөрөнгө- Иргэдээс авах авлага 999- Гүйлгээний авлага 291,159- Компаниудаас авах авлага 2,688- Санхүүгийн бусад хөрөнгө 253

Санхүүгийн нийт хөрөнгө 1,509,331,703

2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээр Банкны бүх санхүүгийн өр төлбөрүүд нь хорогдуулсан

өртгийн аргаар бүртгэгдсэн байсан.

Хэрэв хоёр этгээд нэг хяналтын дор байдаг эсвэл нэг тал нөгөө талыг хянах эрхтэй буюу нөгөө талд санхүүгийн ба

үйл ажиллагааны шийдвэр гаргахад нь мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлдэг талуудыг ерөнхийдөө холбоотой талууд гэж

үздэг. Холбоотой тал тус бүрийн хамаарлыг авч үзэхдээ хуулийн хэлбэрээс илүү холбоо хамаарлын шинж чанарыг

нь авч үздэг.

33. ХОЛБООТОЙ ТАЛУУДЫН АЖИЛ ГҮЙЛГЭЭ

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 103

Банкны толгой компани болох Савада Холдингс ХХК, охин компаниуд болон толгой компанид мэдэгдэхүйц нөлөө

үзүүлэх эрх бүхий хувьцаа эзэмшигчдийг Тодруулга 22-т тусгасан. Толгой компани, түүний охин ба хараат компани

болон Толгой компанийн мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигчидтэй хийсэн ажил гүйлгээ, үлдэгдлийг дор

толилуулав.

2011 оны 12 сарын 31-нээрх холбоотой талуудын гүйлгээг харуулав:

Бусад холбоотой талуудад толгой компанийн удирдлагын зүгээс мэдэгдэхүйц нөлөөн доорхи байгууллагууд орно.

2011 оны 12 сарын 31 болон 2010 оны 12 сарын 31-нээр Банк холбоотой талууддаа олгосон зээлд үнэ цэнийн

бууралтын сан байгуулах шаардлагагүй хэмээн үзэж бүртгэлд тусгаагүй.

2011 оны 12 сарын 31-нээр дуусгавар болсон жилийн орлого болон зарлагыг дор харуулав:

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө

бүхий хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааны нийт дүн (гэрээт хүүний хувь: 2.4 - 14.4 %)

- 8,546,754 - 159,933 -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт - - - - 512,888Харилцагчдын харилцах, хадгаламж (гэрээт хүүний хувь: 0 - 13.4 %)

13,101,438 744,734 92,533,427 3,661,036 -

Бусад зээлийн эх үүсвэр (гэрээт хүүний хувь: 3.9 %)

- 6,986,390 - - -

Бусад өр төлбөр - - - 778,266 -Хоёрдогч өглөг (гэрээт хүүний хувь: 8.1 - 11.4 %)

2,839,413 27,787,647 14,303,286 - -

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий

хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Хүүний орлого - 783,867 - 4,789 -Хүүний зардал (528,582) (1,202,815) (1,494,552) (115,622) -Хураамж, шимтгэлийн орлого - 12,463 - - -Гадаад валютын үнэлгээний цэвэр ашиг (1,217,777) (3,544,829) (2,786,620) (52,248) -Удирдлагын болон үйл ажиллагааны бусад зардал

- (247,768) - (3,327,186) -

Æèëèéí òàéëàí 2011 104

2011 оны 12 сарын 31-нээр холбоотой талуудад олгосон болон дэтгээрээс төлсөн зээлийн нийт дүн:

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаар холбоотой талуудын үлдэгдлүүдийг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий

хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Тайлант хугацаанд холбоотой талуудад олгосон зээл

- 8,690,953 - - -

Тайлант хугацаанд холбоотой талуудаас төлсөн зээл

- (4,133,632) - (19,614) -

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө

бүхий хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааны нийт дүн (гэрээт хүүний хувь: 2.4 - 12 %)

- 3,989,433 - 179,547 -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт

- - - - 512,888

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж (гэрээт хүүний хувь: 0 - 14 %)

7,429,524 1,155,094 1,375,104 626,765 49,947

Бусад зээлийн эх үүсвэр (гэрээт хүүний хувь: 4 %)

- 10,457,837 - - -

Бусад өр төлбөр - 459,790 - 427,612 -Хоёрдогч өглөг (гэрээт хүүний хувь: 10 – 11.4 %)

2,554,937 - 12,870,263 - -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 105

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаар холбоотоай талуудад зээлдүүлсэн болон тэдгээрийн эргэн төлсөн нийт

дүнг дор тусгав:

Зөвхөн бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигчдийн хувьд зээл олгохоор хүлээсэн үүргийн үлдэгдлийг

дор харуулав:

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаарх холбоотой талуудтай хийсэн ажил гүйлгээний орлого, зардлыг дор тусгав:

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө

бүхий хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Хүүгийн орлого - 522,361 - 6,534 -Хүүгийн зардал (334,349) (591,886) (1,594,233) (59,872) -Шимтгэл, хураамжийн орлого - 27,347 - - -Гадаад валютын үнэлгээний цэвэр ашиг 1,305,040 803,292 2,066,890 22,669 -Удирдлагын болон үйл ажиллагааны бусад зардал

- (574,703) - (1,410,755) -

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий

хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Тухайн жилд холбоотой талуудад зээлдүүлсэн дүн

- 3,161,899 - 218,500 -

Тухайн жилд холбоотой талуудын эргэн төлсөн дүн

- (934,423) - (85,608) -

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

Баталгааны зөвшөөрсөн дээд хэмжээ 5,603,381 -Ашиглагдаагүй зээлийн шугам 626,448 2,514,833Олгосон банкны баталгаа 463,397 324,118Импортын аккредетив - 247,097

Нийт 6,693,226 3,086,048

Æèëèéí òàéëàí 2011 104

2011 оны 12 сарын 31-нээр холбоотой талуудад олгосон болон дэтгээрээс төлсөн зээлийн нийт дүн:

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаар холбоотой талуудын үлдэгдлүүдийг дор үзүүлэв:

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий

хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Тайлант хугацаанд холбоотой талуудад олгосон зээл

- 8,690,953 - - -

Тайлант хугацаанд холбоотой талуудаас төлсөн зээл

- (4,133,632) - (19,614) -

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө

бүхий хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Харилцагчдад олгосон зээл ба урьдчилгааны нийт дүн (гэрээт хүүний хувь: 2.4 - 12 %)

- 3,989,433 - 179,547 -

Хараат компани дахь хөрөнгө оруулалт

- - - - 512,888

Харилцагчдын харилцах, хадгаламж (гэрээт хүүний хувь: 0 - 14 %)

7,429,524 1,155,094 1,375,104 626,765 49,947

Бусад зээлийн эх үүсвэр (гэрээт хүүний хувь: 4 %)

- 10,457,837 - - -

Бусад өр төлбөр - 459,790 - 427,612 -Хоёрдогч өглөг (гэрээт хүүний хувь: 10 – 11.4 %)

2,554,937 - 12,870,263 - -

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Ýðõýì Òàíû ÈÒÃÝËÒ ÀÍÄ

www.khanbank.com 105

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаар холбоотоай талуудад зээлдүүлсэн болон тэдгээрийн эргэн төлсөн нийт

дүнг дор тусгав:

Зөвхөн бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигчдийн хувьд зээл олгохоор хүлээсэн үүргийн үлдэгдлийг

дор харуулав:

2010 оны 12 дугаар сарын 31-ны байдлаарх холбоотой талуудтай хийсэн ажил гүйлгээний орлого, зардлыг дор тусгав:

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө

бүхий хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой

талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Хүүгийн орлого - 522,361 - 6,534 -Хүүгийн зардал (334,349) (591,886) (1,594,233) (59,872) -Шимтгэл, хураамжийн орлого - 27,347 - - -Гадаад валютын үнэлгээний цэвэр ашиг 1,305,040 803,292 2,066,890 22,669 -Удирдлагын болон үйл ажиллагааны бусад зардал

- (574,703) - (1,410,755) -

Мянган төгрөгөөрТолгой

компани

Бусад мэдэгдэхүйц нөлөө бүхий

хувьцаа эзэмшигчид

Бусад холбоотой талууд

Үндсэн удирдлага

Хараат компани

Тухайн жилд холбоотой талуудад зээлдүүлсэн дүн

- 3,161,899 - 218,500 -

Тухайн жилд холбоотой талуудын эргэн төлсөн дүн

- (934,423) - (85,608) -

Мянган төгрөгөөр 2011 оны 12-р сарын 31 2010 оны 12-р сарын 31

Баталгааны зөвшөөрсөн дээд хэмжээ 5,603,381 -Ашиглагдаагүй зээлийн шугам 626,448 2,514,833Олгосон банкны баталгаа 463,397 324,118Импортын аккредетив - 247,097

Нийт 6,693,226 3,086,048

Æèëèéí òàéëàí 2011 106

Үндсэн удирдлагын цалин болон бусад тэтгэмжийн талаарх мэдээллийг дор толилуулав:

Богино хугацаат бонус нь удирдлага холбогдох үйлчилгээг авсан хугацааны дараах 12 сарын дотор төлөгдөх

бөгөөд дээрх хүснэгтийн цалин гэсэн зүйлээр толилуулагдсан.

Удирдлага нь эдгээр санхүүгийн тайлангуудад нөлөө үзүүлэх өөр үйл явдал тайлант хугацаа дуусгавар болсноос

хойш 2012 оны 3 дугаар сарын 30 хүртэлх хугацаанд гараагүй гэж үзэж байгаа.

Мянган төгрөгөөр2011 оны

12-р сарын 312010 оны

12-р сарын 31

Богино хугацааны цалин, урамшуулал:- Цалин 2,542,161 1,169,302

- Төлөөлөн удирдах зөвлөлд төлсөн төлбөр 538,869 190,207

- Нийгмийн даатгалын шимтгэл 338,913 149,546

- DAI-д төлсөн шимтгэл 247,768 574,703

- Хувьцаанд суурилсан төлбөрийн эрх 72,752 47,674

Нийт 3,740,463 2,131,432

34. ТАЙЛАНТ ХУГАЦААНЫ ДАРААХ ҮЙЛ ЯВДЛУУД

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

Æèëèéí òàéëàí 2011 106

Үндсэн удирдлагын цалин болон бусад тэтгэмжийн талаарх мэдээллийг дор толилуулав:

Богино хугацаат бонус нь удирдлага холбогдох үйлчилгээг авсан хугацааны дараах 12 сарын дотор төлөгдөх

бөгөөд дээрх хүснэгтийн цалин гэсэн зүйлээр толилуулагдсан.

Удирдлага нь эдгээр санхүүгийн тайлангуудад нөлөө үзүүлэх өөр үйл явдал тайлант хугацаа дуусгавар болсноос

хойш 2012 оны 3 дугаар сарын 30 хүртэлх хугацаанд гараагүй гэж үзэж байгаа.

Мянган төгрөгөөр2011 оны

12-р сарын 312010 оны

12-р сарын 31

Богино хугацааны цалин, урамшуулал:- Цалин 2,542,161 1,169,302

- Төлөөлөн удирдах зөвлөлд төлсөн төлбөр 538,869 190,207

- Нийгмийн даатгалын шимтгэл 338,913 149,546

- DAI-д төлсөн шимтгэл 247,768 574,703

- Хувьцаанд суурилсан төлбөрийн эрх 72,752 47,674

Нийт 3,740,463 2,131,432

34. ТАЙЛАНТ ХУГАЦААНЫ ДАРААХ ҮЙЛ ЯВДЛУУД

САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУДЫН ТОДРУУЛГУУД 2011.XII.31

2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2012

2006, 2007, 2008, 2010, 2011

2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011

2006, 2007, 2008, 2009, 2010

òºâ áàíêíû õàÿã:

Ѻ¿ëèéí ãóäàìæ-25, Ø/õ-192, Óëààíáààòàð-44, Mîíãîë óëñ,

Óòàñ: +976 11 33 23 33, è-ìýéë: info@khanbank.com Ôàêñ: +976 70117023, Öàõèì õóóäàñ: www.khanbankcom