คู่มือครูoffice-ac.com › book › uploads › 5dcfabcf454fd.pdf4.3 ร...

คมอคร

รปแบบการสอน วธสอน

เทคนคการสอน และทกษะกระบวนการ

หมายเหต : เอกสารฉบบน เปนการรวบรวมความร จากหนงสอ สอออนไลนตาง ๆ

ดานรปแบบการสอน วธสอน เทคนคการสอนเพอเปนแหลงอางองส าหรบครเทานน

รปแบบ วธสอน และเทคนคการสอน P a g e | 2 of 137

สารบญ สารบญ ................................................................................................................................................... 2

ความหมายของ รปแบบการสอน/วธสอน/เทคนคการสอน ......................................................................... 6

รปแบบการเรยนการสอน ........................................................................................................................ 7

รปแบบการเรยนการสอนทเปนสากล ........................................................................................................ 7

1. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานพทธพสย(cognitive domain) .............................. 8

1.1 รปแบบการเรยนการสอนมโนทศน (Concept Attainment Model) ........................................ 8

1.2 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดของกานเย (Gagne’s Instructional Model)............... 10

1.3 รปแบบการเรยนการสอนโดยการน าเสนอมโนทศนกวางลวงหนา (Advance Organizer Model) ............................................................................................................................................. 11

1.4 รปแบบการเรยนการสอนเนนความจ า (Memory Model) ...................................................... 13

1.5 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก (Graphic Organizer Instructional Model) ....... 14

2. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานจตพสย (Affective Domain) ............................. 17

2.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาดานจตพสยของบลม (Instructional Model Based on Bloom’s Affective Domain) ...................................................................................... 17

2.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยการซกคาน (Jurisprudential Model) ...................................... 19

2.3 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชบทบาทสมมต (Role Playing Model) .................................. 21

3. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานทกษะพสย (Psycho-Motor Domain) ............. 22

3.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาทกษะปฏบตของซมพซน ............................... 22

(Instructional Model Based on Simpson’s Processes for psycho-Motor Skill Development) ............................................................................................................................... 22

3.2 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของแฮรโรว (Harrow’s Instructional Model for psychomotor Domain) ............................................................................................................... 24

3.3 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของเดวส (Davies’ Instructional Model ................... 25

for Psychomotor Domain)........................................................................................................... 25

4. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาทกษะกระบวนการ (Process Skill).............................. 26


4.1 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการสบสอบและแสวงหาความรเปนกลม (Group Investigation Instructional Model)............................................................................................. 26

4.2 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดอปนย (Inductive Thinking Instructional Model) .......................................................................................................................................................... 28

4.3 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดสรางสรรค (Synectics Instructional Model) ...... 29

4.4 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอรแรนซ (Torrance’s Future Problem Solving Instructional Model) .................................................. 30

5. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการบรณาการ (Integration) ...................................................... 31

5.1 รปแบบการเรยนการสอนทางตรง (Direct Instruction Model) ............................................. 32

5.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยการสรางเรอง (Storyline Method) ........................................... 33

5.3 รปแบบการเรยนการสอนตามวฏจกรการเรยนร 4 MAT .......................................................... 35

5.4 รปแบบการเรยนการสอนของการเรยนรแบบรวมมอ (Instructional Models of................... 37

Cooperative Learning) .................................................................................................................. 37

รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนโดยนกการศกษาไทย ....................................................................... 42

1. รปแบบการเรยนการสอนทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ โดย สมน อมรววฒน .................. 42

2. รปแบบการเรยนการสอนโดยสรางศรทธา และโยนโสมนสการ โดย สมน อมรววฒน .................... 43

3. รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดเปนเพอการด ารงชวตในสงคมไทย โดย หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา ............................................................................................................................. 45

4. รปแบบการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง: โมเดลซปปา (CIPPA Model) หรอรปแบบการประสานหาแนวคด โดยทศนา แขมมณ....................................................................................... 46

5. รปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรตามแนวคดทฤษฎคอนสตรคตวสต (constructivism) ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษา ............................................................................................................... 48

6. รปแบบการเรยนการสอนการเขยนภาษาองกฤษแบบเนนกระบวนการ (Process Approach) ส าหรบนกศกษาไทยระดบอดมศกษา ............................................................................................... 51

7. รปแบบการเรยนการสอนทเนนทกษะปฏบตส าหรบครวชาอาชพ ................................................... 52

รปแบบการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 .............................................................................................. 55

การจดการเรยนรตามหลกการพฒนาสมอง (Brain – based Learning) .......................................... 55

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) ....................................................... 59


การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-Based Learning ) ..................................................... 63

หองเรยนกลบดาน Flipped Classroom ....................................................................................... 70

วธสอน ................................................................................................................................................. 73

1. วธการสอนโดยใชการบรรยาย (Lecture) ................................................................................... 75

2. วธสอนโดยใชการสาธต (Demonstration) ................................................................................ 77

3. วธการสอนโดยใชการทดลอง (Experiment) .............................................................................. 78

4. วธสอนโดยใชการนรนย (Deduction) ....................................................................................... 81

5. วธสอนโดยใชการอปนย (Induction)......................................................................................... 83

6. วธสอนโดยใชการไปทศนศกษา (Field Trip) .............................................................................. 85

7. วธการสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย (Small Group Discussion)......................................... 88

8. วธสอนโดยใชการแสดงละคร (Dramatization) ......................................................................... 93

9. วธสอนโดยใชการแสดงบทบาทสมมต (Role Playing) ................................................................ 97

10. วธสอนโดยใชกรณตวอยาง (Case) ......................................................................................... 100

11. วธสอนโดยใชเกม (Game) ..................................................................................................... 102

12. วธสอนโดยใชสถานการณจ าลอง (Simulation) ...................................................................... 105

13. วธสอนโดยใชศนยการเรยน (Learning Center) .................................................................... 108

14. วธสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรม (Programmed Instruction) ....................................... 111

15. วธสอนโดยใชโครงงานหรอโครงการ (Project Work) ............................................................. 113

16. วธสอนแบบ MIAP ................................................................................................................. 114

17. วธสอนโดยการใชสอ (Media)................................................................................................ 118

18. วธสอนแบบสบสวนสอบสวน ................................................................................................... 119

19. วธสอนแบบแบงกลมท างาน (Committee Work Method) .................................................. 120

20. วธสอนแบบหนวย (Unit Teaching Method) ...................................................................... 121

21. วธสอนแบบศกษาดวยตนเอง (Self Study Method) ............................................................ 122

22. วธสอนแบบแฮรบารต (Herbart Method) ............................................................................ 123

23. วธสอนแบบทม (Team Teaching Method) ....................................................................... 124


24. วธสอนแบบท างานรบผดชอบรวมกน ( Co – operative Leanning ) .................................... 124

25. วธสอนแบบระดมพลงสมอง ( Brainstorming ) ..................................................................... 125

26. วธการสอนโดยการลงมอปฏบต ( Practice ) .......................................................................... 126

เทคนคการสอน ................................................................................................................................... 127

ทกษะกระบวนการ .............................................................................................................................. 128

ทกษะกระบวนการ 9 ขน .............................................................................................................. 129

กระบวนการสรางความคดรวบยอด ................................................................................................ 131

กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ............................................................................................... 131

กระบวนการแกปญหา ................................................................................................................... 132

กระบวนการสรางความตระหนก .................................................................................................... 133

กระบวนการปฏบต ....................................................................................................................... 133

กระบวนการคณตศาสตร ............................................................................................................... 134

กระบวนการเรยนภาษา ................................................................................................................. 135

กระบวนการกลม .......................................................................................................................... 135

กระบวนการสรางเจตคต ............................................................................................................... 136

กระบวนการสรางคานยม .............................................................................................................. 136

กระบวนการเรยน ความรความเขาใจ ............................................................................................. 137


ความหมายของ รปแบบการสอน/วธสอน/เทคนคการสอน รปแบบการสอน / รปแบบการเรยนการสอน ระบบการสอน / รปแบบการเรยนการสอน (Teaching / Instructional Model) คอ แบบแผนการด าเนนการสอนทไดรบการจดเปนระบบ อยางสมพนธสอดคลองกบทฤษฎ / หลกการเรยนรหรอการสอนทรปแบบนนยดถอ และไดรบการพสจน ทดสอบวามประสทธภาพสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายเฉพาะของรปแบบนนๆ โดยทวไปแบบแผนการด าเนนการสอนดงกลาว มกประกอบดวย ทฤษฎ / หลกการทรปแบบนนยดถอและกระบวนการสอนทมลกษณะ เฉพาะอนจะน า ผเรยนไปสจดมงหมายเฉพาะทรปแบบนนก าหนด ซงผสอนสามารถน าไปใชเปนแบบแผนหรอแบบอยางในการจดและด าเนนการสอนอนๆ ทมจดมงหมายเฉพาะเชนเดยวกนได วธสอน วธสอน คอ ขนตอนทผสอนด าเนนการใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคดวยวธการตางๆ ทแตกตางกนไปตามองคประกอบและขนตอนส าคญอนเปนลกษณะเดนหรอลกษณะเฉพาะทขาดไมไดของวธนนๆ เชน วธสอนโดยใชการบรรยาย องคประกอบส าคญของการบรรยาย คอ เนอหาสาระทจะบรรยาย และการบรรยาย และขนตอนส าคญคอ การเตรยมเนอหาสาระ การบรรยาย (พด บอก เลา อธบาย) และการประเมนผลการเรยนรของผเรยนทเกดจากการบรรยาย ดงนนวธสอนโดยใชการบรรยาย กคอกระบวนการหรอขนตอนทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการเตรยมเนอหาสาระทจะบรรยาย แลวบรรยาย คอ พด บอก เลา อธบาย เนอหาสาระหรอสงทตองการสอนแกผเรยนและประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวยวธใดวธหนง ตอความหมายการสอน เทคนคการสอน เทคนค คอ กลวธตางๆ ทใชเสรมกระบวนการ ขนตอน วธการ หรอการกระท าใดๆ เพอชวยใหกระบวนการ ขนตอน วธการ หรอการกระท านนๆ มคณภาพและประสทธภาพมากขน ดงนน เทคนคการสอน จงหมายถง กลวธตางๆ ทใชเสรมกระบวนการสอน ขนตอนการสอน วธการสอน หรอการด าเนนการทางการสอนใดๆ เพอชวยใหการสอนมคณภาพและประสทธภาพมากขน เชน ในการบรรยาย ผสอนอาจใชเทคนคตางๆ ทสามารถชวยใหการบรรยายมคณภาพและประสทธภาพมากขน เชน การยกตวอยาง การใชสอ การใชค าถาม เปนตน


รปแบบการเรยนการสอน

ระบบการสอน / รปแบบการเรยนการสอน (Teaching / Instructional Model) คอ แบบแผนการด าเนนการสอนทไดรบการจดเปนระบบ อยางสมพนธสอดคลองกบทฤษฎ / หลกการเรยนรหรอการสอนทรปแบบนนยดถอ และไดรบการพสจน ทดสอบวามประสทธภาพสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายเฉพาะของรปแบบนนๆ โดยทวไปแบบแผนการด าเนนการสอนดงกลาว มกประกอบดวย ทฤษฎ / หลกการทรปแบบนนยดถอและกระบวนการสอนทมลกษณะ เฉพาะอนจะน า ผเรยนไปสจดมงหมายเฉพาะทรปแบบนนก าหนด ซงผสอนสามารถน าไปใชเปนแบบแผนหรอแบบอยางในการจดและด าเนนการสอนอนๆ ทมจดมงหมายเฉพาะเชนเดยวกนได

รปแบบการเรยนการสอนทเปนสากล ******รปแบบการเรยนการสอนทเปนสากลซง รองศาสตราจารย ดร. ทศนา แขมมณ ไดคดเลอกมาน าเสนอลวนไดรบการพสจนทดสอบประสทธภาพมาแลวและมผนยมน าไปใชในการเรยนการสอนโดยทวไป แตเนองจากรปแบบการเรยนการสอนดงกลาวมจ านวนมาก เพอความสะดวกในการศกษาและการน าไปใช จงไดจดหมวดหมของรปแบบเหลานนตามลกษณะของวตถประสงคเฉพาะหรอเจตนารมณของรปแบบ ซ งสามารถจดกลมไดเปน 5 หมวดดงน ******1. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานพทธพสย(cognitive domain) ******2. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานจตพสย(affective domain) ******3. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานทกษะพสย(psycho-motor domain) ******4. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาทกษะกระบวนการ(process skill) ******5. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการบรณาการ(integration) ******เนองจากจ านวนรปแบบและรายละเอยดของแตละรปแบบมากเกนกวาทจะน าเสนอไวในทนไดทงหมด จงไดคดสรรและน าเสนอเฉพาะรปแบบท รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมมณ ประเมนวาเปนรปแบบทจะเปนประโยชนตอครสวนใหญและมโอกาสน าไปใชไดมาก โดยจะน าเสนอเฉพาะสาระทเปนแกนส าคญของรปแบบ 4 ประการ คอ ทฤษฎหรอหลกการของรปแบบ วตถประสงคของรปแบบ กระบวนการของรปแบบ และผลทจะไดรบจากการใชรปแบบ ซงจะชวยใหผอานไดภาพรวมของรปแบบ อนจะชวยใหสามารถตดสนใจในเบองตนไดวาใชรปแบบใดตรงกบความตองการของตน หากตดสนใจแลว ตองการรายละเอยดเพมเตมในรปแบบใด สามารถไปศกษาเพมเตมไดจากหนงสอซงใหรายชอไวในบรรณานกรม ******อนง รปแบบการเรยนการสอนทน าเสนอน ลวนเปนรปแบบการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางทงสน เพยงแตมความแตกตางกนตรงจดเนนของดานทตองการพฒนาในตวผเรยนและปรมาณของการมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรของผเรยนซงมมากนอยแตกตางกน อยางไรกตาม ทานผอานพงระลกอยเสมอวา แมรปแบบแตละหมวดหมจะมจดเนนทแตกตางกน กมไดหมายความวา รปแบบนนไมไดใช


หรอพฒนาความสามารถทางดานอน ๆ เลย อนทจรงแลว การสอนแตละครงมกประกอบไปดวยองคประกอบทงทางดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย รวมทงทกษะกระบวนการทางสตปญญา เพราะองคประกอบทงหมดมความเกยวพนกนอยางใกลชด การจดหมวดหมของรปแบบเปนเพยงเครองแสดงใหเหนวา รปแบบนน มวตถประสงคหลกมงเนนไปทางใดเทานน แตสวนประกอบดานอน ๆ กยงคงมอย เพยงแตจะมนอยกวาจดเนนเทานน

1. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานพทธพสย(cognitive domain) ****** รปแบบการเรยนการสอนในหมวดน เปนรปแบบการเรยนการสอนทมงชวยใหผเรยนเกดความรความเขาใจในเนอหาสาระตาง ๆ ซงเนอหาสาระนนอาจอยในรปของขอมล ขอเทจจรง มโนทศน หรอความคดรวบยอด รปแบบทคดเลอกมาน าเสนอในทนม 5 รปแบบ ดงน ****** 1.1**รปแบบการเรยนการสอนมโนทศน ****** 1.2**รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดของกานเย ****** 1.3**รปแบบการเรยนการสอนโดยการน าเสนอมโนทศนกวางลวงหนา ****** 1.4**รปแบบการเรยนการสอนเนนความจ า ****** 1.5**รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

1.1 รปแบบการเรยนการสอนมโนทศน (Concept Attainment Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

จอยสและวล(Joyce & Weil, 1996: 161-178) พฒนารปแบบนขนโดยใชแนวคดของ บรนเนอร กดนาว และออสตน (Bruner, Goodnow, และ Austin) การเรยนรมโนทศนของสงใดสงหนงนน สามารถท าไดโดยการคนหาคณสมบตเฉพาะทส าคญของสงนน เพอใชเปนเกณฑในการจ าแนกสงทใชและไมใชสงนนออกจากกนได

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรมโนทศนของเนอหาสาระตาง ๆ อยางเขาใจ และสามารถใหค านยาม

ของมโนทศนนนดวยตนเอง

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขน ท 1 ผสอนเตรยมขอมลส าหรบใหผเรยนฝกหดจ าแนก

ผสอนเตรยมขอมล 2 ชด ชดหนงเปนตวอยางของมโนทศนทตองการสอน อกชดหนงไมใชตวอยางของมโนทศนทตองการสอน

ในการเลอกตวอยางขอมล 2 ชดขางตน ผสอนจะตองเลอกหาตวอยางทมจ านวนมากพอทจะครอบคลมลกษณะของมโนทศนทตองการนน


ถามโนทศนทตองการสอนเปนเรองยากและซบซอนหรอเปนนามธรรม อาจใชวธการยกเปนตวอยางเรองสน ๆ ทผสอนแตงขนเองน าเสนอแกผเรยน

ผสอนเตรยมสอการสอนทเหมาะสมจะใชน าเสนอตวอยางมโนทศนเพอแสดงใหเหนลกษณะตาง ๆ ของมโนทศนทตองการสอนอยางชดเจน

ขนท 2 ผสอนอธบายกตกาในการเรยนใหผเรยนรและเขาใจตรงกน

ผสอนชแจงวธการเรยนรใหผเรยนเขาใจกอนเรมกจกรรมโดยอาจสาธตวธการและใหผเรยนลองท าตามทผสอนบอกจนกระทงผเรยนเกดความเขาใจพอสมควร

ขนท 3 ผสอนเสนอขอมลตวอยางของมโนทศนทตองการสอน และขอมลทไมใชตวอยางของมโนทศนทตองการสอนการน าเสนอขอมลตวอยางนท าไดหลายแบบ แตละแบบมจดเดน- จดดอย ดงตอไปน

น าเสนอขอมลทเปนตวอยางของสงทจะสอนทละขอมลจนหมดทงชด โดยบอกใหผเรยนรวาเปนตวอยางของสงทจะสอนแลวตามดวยขอมลทไมใชตวอยางของสงทจะสอนทละขอมลจนครบหมดทงชดเชนกน โดยบอกใหผเรยนรวาขอมลชดหลงนไมใชสงทจะสอน ผเรยนจะตองสงเกตตวอยางทง 2 ชด และคดหาคณสมบตรวมและคณสมบตทแตกตางกน เทคนควธนสามารถชวยใหผเรยนสรางมโนทศนไดเรวแตใชกระบวนการคดนอย

เสนอขอมลทใชและไมใชตวอยางของสงทจะสอนสลบกนไปจนครบ เทคนควธนชวยสรางมโนทศนไดชากวาเทคนคแรก แตไดใชกระบวนการคดมากกวา

เสนอขอมลทใชและไมใชตวอยางของสงทจะสอนอยางละ 1 ขอมล แลวเสนอขอมลทเหลอทงหมดทละขอมลโดยใหผเรยนตอบวาขอมลแตละขอมลทเหลอนนใชหรอไมใชตวอยางทจะสอน เมอผเรยนตอบ ผสอนจะเฉลยวาถกหรอผด วธนผเรยนจะไดใชกระบวนการคดในการทดสอบสมมตฐานของตนไปทละขนตอน.

เสนอขอมลทใชและไมใชตวอยางสงทจะสอนอยางละ 1 ขอมล แลวใหผเรยนชวยกนยกตวอยางขอมลทผเรยนคดวาใชตวอยางของสงทจะสอน โดยผสอนจะเปนผตอบวาใชหรอไมใช วธนผเรยนจะมโอกาสคดมากขนอก

ขนท 4 ใหผเรยนบอกคณสมบตเฉพาะของสงทตองการสอน

จากกจกรรมทผานมาในขนตน ๆ ผเรยนจะตองพยามหาคณสมบตเฉพาะของตวอยางทใชและไมใชสงทผเรยนตองการสอนและทดสอบค าตอบของตน หากค าตอบของตนผดผเรยนกจะตองหาค าตอบใหมซงกหมายความวาตองเปลยนสมมตฐานทเปนฐานของค าตอบเดม ดวยวธนผเรยนจะคอย ๆ สรางความคดรวบยอดของสงนนขนมา ซงกจะมาจากคณสมบตเฉพาะของสงนนนนเอง

ขนท 5 ใหผเรยนสรปและใหค าจ ากดความของสงทตองการสอน

เมอผเรยนไดรายการของคณสมบตเฉพาะของสงทตองการสอนแลว ผสอนใหผเรยนชวยกนเรยบเรยงใหเปนค านยามหรอค าจ ากดความ


ขนท 6 ผสอนและผเรยนอภปรายรวมกนถงวธการทผเรยนใชในการหาค าตอบ ใหผเรยนไดเรยนรเกยวกบกระบวนการคดของตวเอง

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ เนองจากผเรยนเกดการเรยนรมโนทศน จากการคด วเคราะหและตวอยางทหลากหลาย ดงนนผลท

ผเรยนจะไดรบโดยตรงคอ จะเกดความเขาใจในมโนทศนนน และไดเรยนรทกษะการสรางมโนทศนซงสามารถน าไปใชในการท าความเขาใจมโนทศนอน ๆตอไปได รวมทงชวยพฒนาทกษะการใชเหตผลโดยการอปนย(inductive reasoning) อกดวย

1.2 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดของกานเย (Gagne’s Instructional Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

กานเย (Gagne, 1985: 70-90) ไดพฒนาทฤษฎเงอนไขการเรยนร (Condition of Learning) ซงม 2 สวนใหญ ๆ คอ ทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการจดการเรยนการสอน ทฤษฎการเรยนรของกานเยอธบายวาปรากฏการณการเรยนรมองคประกอบ 3 สวนคอ

1) ผลการเรยนรหรอความสามารถดานตาง ๆ ของมนษย ซงมอย 5 ประเภทคอทกษะทางปญญา (intellectual skill ) ซงประกอบดวยการจ าแนกแยกแยะ การสรางความคดรวบยอด การสรางกฎ การสรางกระบวนการหรอกฎชนสง ความสามารถดานตอไปคอ กลวธในการเรยนร(cognitive Strategy) ภาษาหรอค าพด (verbal information) ทกษะการเคลอนไหว(motor skill) และเจตคต(attitude)

2) กระบวนการเรยนรและจดจ าของมนษย มนษยมกระบวนการจดกระท าขอมลในสมอง ซงมนษยจะอาศยขอมลทสะสมไวมาพจารณาเลอกจดกระท าสงใดสงหนง และขณะทกระบวนการจดกระท าขอมลภายในสมองก าลงเกดขนเหตการณภายนอกรางกายมนษยมอทธพลตอการสงเสรมหรอการยบยงการเรยนรทเกดขนภายในได ดงนนในการจดการเรยนการสอน กานเยจงไดเสนอแนะวา ควรมการจดสภาพการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนรแตละประเภท ซงมลกษณะเฉพาะทแตกตางกน และสงเสรมกระบวนการเรยนรภายในสมอง โดยจดสภาพการณภายนอกใหเออตอกระบวนการเรยนรภายในของผเรยน

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนสามารถเรยนรเนอหาสาระตาง ๆ ไดอยางด รวดเรว และสามารถจดจ าสงทเรยนได

นาน

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ การเรยนการสอนตามรปแบบของกานเย ประกอบดวยการด าเนนการเปนล าดบ

ขนตอนรวม 9 ขนดงน ขนท 1 การกระตนและดงดดความสนใจของผเรยน เปนการชวยใหผเรยนสามารถรบสงเรา หรอสง

ทจะเรยนรไดด


ขนท 2 การแจงวตถประสงคของการเรยนใหผเรยนทราบ เปนการชวยใหผเรยนไดรบรความคาดหวง

ขนท 3 การกระตนใหระลกถงความรเดม เปนการชวยใหผเรยนดงขอมลเดมทอยในหนวยความจ าระยะยาวใหมาอยในหนวยความจ าเพอใชงาน(working memory) ซงจะชวยใหผเรยนเกดความพรอมในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดม

ขนท 4 การน าเสนอสงเราหรอเนอหาสาระใหม ผสอนควรจะจดสงเราใหผเรยนเหนความส าคญของสงเรานนอยางชดเจน เพอความสะดวกในการเลอกรบรของผเรยน

ขนท 5 การใหแนวการเรยนร หรอการจดระบบขอมลใหมความหมาย เพอชวยใหผเรยนสามารถท าความเขาใจกบสาระทเรยนไดงายและเรวขน

ขนท 6 การกระตนใหผเรยนแสดงความสามารถ เพอใหผเรยนมโอกาสตอบสนองตอสงเราหรอสาระทเรยน ซงจะชวยใหทราบถงการเรยนรทเกดขนในตวผเรยน

ขนท 7 การใหขอมลปอนกลบ เปนการใหการเสรมแรงแกผเรยน และขอมลทเปนประโยชนกบผเรยน

ขนท 8 การประเมนผลการแสดงออกของผเรยน เพอชวยใหผเรยนทราบวาตนเองสามารถบรรลวตถประสงคมากนอยเพยงใด

ขนท 9 การสงเสรมความคงทนและการถายโอนการเรยนร โดยการใหโอกาสผเรยนไดมการฝกฝนอยางพอเพยงและในสถานการณทหลากหลาย เพอชวยใหผเรยนเกดความเขาใจทลกซงขน และสามารถถายโอนการเรยนรไปสสถานการณอน ๆ ได

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ เนองจากการเรยนการสอนตามรปแบบน จดขนใหสงเสรมกระบวนการเรยนรและจดจ าของมนษย

ดงนน ผเรยนจะสามารถเรยนรสาระทน าเสนอไดอยางด รวดเรวและจดจ าสงทเรยนรไดนาน นอกจากนนผเรยนยงไดเพมพนทกษะในการจดระบบขอมล สรางความหมายของขอมล รวมทงการแสดงความสามารถของตนดวย

1.3 รปแบบการเรยนการสอนโดยการน าเสนอมโนทศนกวางลวงหนา (Advance Organizer Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

การน าเสนอมโนทศนกวางลวงหนา(Advanced Organizer) เพอการเรยนรอยางมความหมาย (meaningful verbal learning) การเรยนรจะมความหมายเมอสงทเรยนรสามารถเชอมโยงกบความรเดมของผเรยน ดงนนในการสอนสงใหม สาระความรใหม ผสอนควรวเคราะหหาความคดรวบยอดยอย ๆ ของสาระทจะน าเสนอ จดท าผงโครงสรางของความคดรวบยอดเหลานนแลววเคราะหหามโนทศนหรอความคดรวบยอดทกวางครอบคลมความคดรวบยอดยอย ๆ ทจะสอน หากครน าเสนอมโนทศนทกวางดงกลาวแก


ผเรยนกอนการสอนเนอหาสาระใหม ขณะทผเรยนก าลงเรยนรสาระใหม ผเรยนจะสามารถ น าสาระใหมนนไปเกาะเกยวเชอมโยงกบมโนทศนกวางทใหไวลวงหนาแลว ท าใหการเรยนรนนมความหมายตอผเรยน

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนไดเรยนรเนอหาสาระ ขอมลตาง ๆ อยางมความหมาย

กระบวนการเรยนการสอน ขนท 1 การจดเตรยมมโนทศนกวาง โดยการวเคราะหหามโนทศนทกวางและครอบคลมเนอหาสาระ

ใหมทงหมด มโนทศนทกวางน ไมใชสงเดยวกบมโนทศนใหมทจะสอน แตจะเปนมโนทศนในระดบทเหนอขนไปหรอสงกวา ซงจะมลกษณะเปนนามธรรมมากกวา ปกตมกจะเปนมโนทศนของวชานนหรอสายวชานน ควรน าเสนอมโนทศนกวางนลวงหนากอนการสอน จะเปนเสมอนการ”preview” บทเรยน ซงจะเปนคนละอยางกบการ”over view” หรอการใหดภาพรวมของสงทจะสอน การน าเสนอภาพรวมของสงทจะสอน การทบทวนความรเดม การซกถามความรและประสบการณของผเรยนเกยวกบเรองทจะสอน การบอกวตถประสงคของการเรยนการสอน เหลาน ไมนบวาเปน “advance organizer” ซงจะตองมลกษณะทกวางครอบคลม และมความเปนนามธรรมอยในระดบสงกวาสงทจะสอน

ขนท 2 การน าเสนอมโนทศนกวาง 1) ผสอนชแจงวตถประสงคของบทเรยน 2) ผสอนน าเสนอมโนทศนกวางดวยวธการตาง ๆ เชนการบรรยายสน ๆ แสดงแผนผงมโน

ทศน ยกตวอยาง หรอใชการเปรยบเทยบ เปนตน ขนท 3 การน าเสนอเนอหาสาระใหมของบทเรยน ผสอนน าเสนอเนอหาสาระทตองการใหผเรยนได

เรยนรดวยวธการตาง ๆ ตามปกตแตในการน าเสนอ ผสอนควรกลาวเชอมโยงหรอกระตนใหผเรยนเชอมโยงกบมโนทศนทใหไวลวงหนาเปนระยะ ๆ

ขนท 4 การจดโครงสรางความร ผสอนสงเสรมกระบวนการจดโครงสราง ความรของผเรยนดวยวธการตาง ๆ เชน สงเสรมการผสมผสานความร กระตนใหผเรยนตนตวในการเรยนร และท าความกระจางในสงทเรยนร โดยใชวธการตาง ๆ เชน

1) อธบายภาพรวมของเรองทเรยน 2) สรปลกษณะส าคญของเรอง 3) บอกหรอเขยนค านยามทกะทดรดชดเจน 4) บอกความแตกตางของสาระในแงมมตาง ๆ 5) อธบายวาเนอหาสาระทเรยนสนบสนนหรอสงเสรมมโนทศนกวางทใหไวลวงหนาอยางไร 6) อธบายความเชอมโยงระหวางเนอหาสาระใหมกบมโนทศนกวางทใหไวลวงหนา 7) ยกตวอยางเพมเตมจากสงทเรยน 8) อธบายแกนส าคญของสาระทเรยนโดยใชค าพดของตวเอง 9) วเคราะหสาระในแงมมตาง ๆ


ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนรตามรปแบบ ผลโดยตรงทผเรยนจะไดรบกคอ เกดการเรยนรในเนอหาสาระและขอมลของบทเรยนอยางม

ความหมาย เกดความคดรวบยอดในสงทเรยน และสามารถจดโครงสรางความรของตนเองได นอกจากนนยงไดพฒนาทกษะและอปนสยในการคดและเพมพนความใฝร

1.4 รปแบบการเรยนการสอนเนนความจ า (Memory Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบนพฒนาขนโดยอาศยหลก 6 ประการเกยวกบ 1) การตระหนกร(awareness) ซงกลาววา การทบคคลจะจดจ าสงใดไดดนน จะตองเรมจากการรบรสงนน หรอการสงเกตสงนนอยางตงใจ 2) การเชอมโยง(association) กบสงทรแลวหรอจ าได 3) ระบบการเชอมโยง(link system) คอระบบในการเชอมความคดหลายความคดเขาดวยกนในลกษณะทความคดหนงจะไปกระตนใหสามารถจ าอกความคดหนงได 4) การเชอมโยงทนาขบขน(ridiculous association) การเชอมโยงทจะชวยใหบคคลจดจ าไดดนน มกจะเปนสงทแปลกไปจากปกตธรรมดา การเชอมโยงในลกษณะทแปลก เปนไปไมได ชวนใหขบขน มกจะประทบในความทรงจ าของบคคลเปนเวลานาน 5) ระบบการใชค าทดแทน 6) การใชค าส าคญ(key word) ไดแก การใชค า อกษรหรอพยางคเพยงตวเดยว เพอชวยกระตนใหจ าสงทเกยวกนได

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมวตถประสงคชวยใหผเรยนจดจ าเนอหาสาระทเรยนรไดดและไดนาน และไดเรยนรกลวธ

การจ า ซงสามารถน าไปใชในการเรยนรสาระอน ๆ ไดอก

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ในการเรยนการสอนเนอหาสาระใด ๆ ผสอนสามารถชวยใหผเรยนจดจ าเนอหาสาระนนไดดและได

นานโดยด าเนนการดงน ขนท 1 การสงเกตหรอศกษาสาระอยางตงใจ ผสอนชวยใหผเรยนตระหนกรในสาระทเรยน โดยการใชเทคนคตาง ๆ เชน ใหอานเอกสารแลวขดเสนใตค า/ประเดนทส าคญ ใหตงค าถามจากเรองทอาน ใหหาค าตอบของค าถามตาง ๆ เปนตน ขนท 2 การสรางความเชอมโยง เมอผเรยนไดศกษาสาระทตองการเรยนรแลว ใหผเรยนเชอมโยงเนอหาสวนตาง ๆทตองการจดจ ากบสงทตนคนเคย เชน กบค า ภาพ หรอความคดตาง ๆ (ตวอยางเชน เดกจ าไมไดวาคายบางระจนอยจงหวดอะไร จงโยงความคดวา ชาวบางระจนเปนคนกลาหาญ สตวทถอวาเกงกลาคอสงโต บางระจนจงอยทจงหวดสงหบร) หรอใหหาหรอคดค าส าคญ ทสามารถกระตนความจ าในขอมลอน ๆ


ทเกยวของกน เชน สตร 4 M หรอทดแทนค าทไมคนดวย ค า ภาพ หรอความหมายอน หรอการใชการเชอมโยงความคดเขาดวยกน ขนท 3 การใชจนตนาการ เพอใหจดจ าสาระไดดขน ใหผเรยนใชเทคนคการเชอมโยงสาระตาง ๆ ใหเหนเปนภาพทนาขบขน เกนความเปนจรง ขนท 4 การฝกใชเทคนคตาง ๆ ทท าไวขางตนในการทบทวนความรและเนอหาสาระตางๆ จนกระทงจดจ าได

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ การเรยนโดยใชเทคนคชวยความจ าตาง ๆ ของรปแบบ นอกจากจะชวยใหผเรยนสามารถจดจ าเนอหาสาระตางๆ ทเรยนไดดและไดนานแลว ยงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรกลวธการจ า ซงสามารถน าไปใชในการเรยนรสาระอน ๆ ไดอกมาก

1.5 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก (Graphic Organizer Instructional Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

กระบวนการเรยนรเกดขนไดจากองคประกอบส าคญ 3 สวนดวยกนไดแก ความจ าขอมลกระบวนการทางปญญา และเมตาคอคนชน ความจ าขอมลประกอบดวย ความจ าจากการรสกสมผส(sensory memory) ซงจะเกบขอมลไวเพยงประมาณ 1 วนาทเทานน ความจ าระยะสน(short-term memory) หรอความจ าปฏบตการ(working memory) ซงเปนความจ าทเกดขนหลงจากการตความสงเราทรบรมาแลว ซงจะเกบขอมลไวไดชวคราวประมาณ 20 วนาท และท าหนาทในการคด สวนความจ าระยะยาว (long- term memory) เปนความจ าทมความคงทน มความจไมจ ากดสามารถคงอยเปนเวลานาน เมอตองการใชจะสามารถเรยกคนได สงทอยในความจ าระยะยาวม 2 ลกษณะ คอ ความจ าเหตการณ (episodic memory) และความจ าความหมาย (semantic memory) เกยวกบขอเทจจรง มโนทศน กฎ ห ลกการตาง ๆ องคประกอบดานความจ าขอมลน จะมประสทธภาพมากนอยเพยงใด ขนกบกระบวนการทางปญญาของบคคลนน ซงประกอบดวย

1) การใสใจ หากบคคลมความใสใจในขอมลทรบเขามาทางการสมผส ขอมลนนกจะถกน าเขาไปสความจ าระยะสนตอไป หากไมไดรบการใสใจ ขอมลนนกจะเลอนหายไปอยางรวดเรว

2) การรบร เมอบคคลใสใจในขอมลใดทรบเขามาทางประสาทสมผส บคคลกจะรบรขอมลนน และน าขอมลนเขาสความจ าระยะสนตอไป ขอมลทรบรนจะเปนความจรงตามการรบรของบคคลนน ซงอาจไมใชความจรงเชงปรนย เนองจากเปนความจรงทผานการตความจากบคคลนนมาแลว

3) การท าซ า หากบคคลมกระบวนการรกษาขอมล โดยการทบทวนซ าแลวซ าอก ขอมลนนกจะยงคงถกเกบรกษาไวในความจ าปฏบตการ

4) การเขารหส หากบคคลมกระบวนการสรางตวแทนทางความคดเกยวกบขอมลนนโดยมการน าขอมลนนเขาสความจ าระยะยาวและเชอมโยงเขากบสงทมอยแลวในความจ าระยะยาว การเรยนรอยางมความหมายกจะเกดขน


5) การเรยกคน การเรยกคนขอมลทเกบไวในความจ าระยะยาวเพอน าออกมาใช มความสมพนธอยางใกลชดกบการเขารหส หากการเขารหสท าใหเกดการเกบความจ าไดดมประสทธภาพ การเรยกคนกจะมประสทธภาพตามไปดวย

ดวยหลกการดงกลาว การเรยนรจงเปนการสรางความรของบคคล ซงตองใชกระบวนการเรยนรอยางมความหมาย 4 ขนตอนไดแก (1) การเลอกรบขอมลทสมพนธกน (2) การจดระเบยบขอมลเขาสโครงสราง (3) การบรณาการขอมลเดม และ (4) การเขารหสขอมลการเรยนรเพอใหคงอยในความจ าระยะยาว และสามารถเรยกคนมาใชไดโดยงาย ดวยเหตน การใหผเรยนมโอกาสเชอมโยงความรใหมกบโครงสรางความรเดม ๆ และน าความรความเขาใจมาเขารหสหรอสรางตวแทนทางความคดทมความหมายตอตนเองขน จะสงผลใหการเรยนรนนคงอยในความจ าระยะยาวและสามารถเรยกคนมาใชได

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนไดเชอมโยงความรใหมกบความรเดมและสรางความหมายและความเขาใจในเนอหา

สาระหรอขอมลทเรยนร และจดระเบยบขอมลทเรยนรดวยผงกราฟก ซงจะชวยใหงายแกการจดจ า

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก มหลายรปแบบ ในทนจะน าเสนอไว 3 รปแบบ ดงน

1.5.1 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของ โจนสและคณะ(1989: 20-25) ประกอบดวยขนตอนส าคญ ๆ 5 ขนตอนดงน

1. ผสอนเสนอตวอยางการจดขอมลดวยผงกราฟกทเหมาะสมกบเนอหาและวตถประสงค 2. ผสอนแสดงวธสรางผงกราฟก 3. ผสอนชแจงเหตผลของการใชผงกราฟกนนและอธบายวธการใช 4. ผเรยนฝกการสรางและใชผงกราฟกในการท าความเขาใจเนอหาเปนรายบคคล 5. ผเรยนเขากลมและน าเสนอผงกราฟกของตนแลกเปลยนกน

1.5.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของคลาก(Clark,1991: 526-524) ประกอบดวยขนตอนการเรยนการสอนทส าคญ ๆ ดงน

ขนกอนสอน

ผสอนพจารณาลกษณะของเนอหาทจะสอนสาระนนและวตถประสงคของการสอนเนอหาสาระนน

ผสอนพจารณาและคดหาผงกราฟกหรอวธหรอระบบในการจดระเบยบเนอหาสาระนน ๆ

ผสอนเลอกผงกราฟก หรอวธการจดระเบยบเนอหาทเหมาะสมทสด

ผสอนคาดคะเนปญหาทอาจจะเกดขนแกผเรยนในการใชผงกราฟกนน


ขนสอน

ผสอนเสนอผงกราฟกทเหมาะสมกบลกษณะของเนอหาสาระแกผเรยน

ผเรยนท าความเขาใจเนอหาสาระและน าเนอหาสาระใสลงในผงกราฟกตามความเขาใจของตน

ผสอนซกถาม แกไขความเขาใจผดของผเรยน หรอขยายความเพมเตม

ผสอนกระตนใหผเรยนคดเพมเตม โดยน าเสนอปญหาทเกยวของกบเนอหาแลวใหผเรยนใชผงกราฟกเปนกรอบในการคดแกปญหา

ผสอนใหขอมลปอนกลบแกผเรยน

1.5.3 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของจอยสและคณะ(Joyce et al., 1992: 159-161) จอยสและคณะ น ารปแบบการเรยนการสอนของคลาก มาปรบใชโดยเพมเตมขนตอนเปน 8 ขน ดงน

1. ผสอนชแจงจดมงหมายของบทเรยน 2. ผสอนน าเสนอผงกราฟกทเหมาะสมกบเนอหา 3. ผสอนกระตนใหผเรยนระลกถงความรเดมเพอเตรยมสรางความสมพนธกบความรใหม 4. ผสอนเสนอเนอหาสาระทตองการใหผเรยนไดเรยนร 5. ผสอนเชอมโยงเนอหาสาระกบผงกราฟก และใหผเรยนน าเนอหาสาระใสลงในผงกราฟกตามความ

เขาใจของตน 6. ผสอนใหความรเชงกระบวนการโดยชแจงเหตผลในการใชผงกราฟกและวธใชผงกราฟก 7. ผสอนและผเรยนอภปรายผลการใชผงกราฟกกบเนอหา 8. ผสอนซกถาม ปรบความเขาใจและขยายความจนผเรยนเกดความเขาใจกระจางชด

1.5.4 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของสปรยา ตนสกล (2540: 40) สปรยา ตนสกล ไดศกษาวจยเรอง ” ผลของการใชรปแบบการสอนแบบการจดขอมลดวยแผนภาพ

(Graphic Organizers) ทมตอสมฤทธผลทางการเรยนและความสามารถทางการแกปญหาของนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 2 คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล” ผลการวจยพบวา นกศกษากลมทดลองมคะแนนเฉลยสมฤทธผลทางการเรยนและความสามารถทางการแกปญหาสงกวานกศกษากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 รปแบบการเรยนการสอนดงกลาวประกอบดวยขนตอนส าคญ 7 ขนตอนดงน

1. การทบทวนความรเดม 2. การชแจงวตถประสงค ลกษณะของบทเรยน ความรทคาดหวงใหเกดแกผเรยน 3. การกระตนใหผเรยนตระหนกถงความรเดม เพอเตรยมสรางความสมพนธกบสงทเรยนและการจด

เนอหาสาระดวยแผนภาพ


4. การน าเสนอตวอยางการจดเนอหาสาระดวยแผนภาพ ทเหมาะกบลกษณะของเนอหาความรทคาดหวง

5. ผเรยนรายบคคลท าความเขาใจเนอหาและฝกใชแผนภาพ 6. การน าเสนอปญหาใหผเรยนใชแผนภาพเปนกรอบในการแกปญหา 7. การท าความเขาใจใหกระจางชด

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะมความเขาใจในเนอหาสาระทเรยนและจดจ าสงทเรยนรไดด นอกจากนนยงไดเรยนรการใชผงกราฟกในการเรยนรตาง ๆ ซงผเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรเนอหาสาระอน ๆ ไดอกมาก

2. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานจตพสย (Affective Domain) รปแบบการเรยนการสอนในหมวดนเปนรปแบบทม งชวยพฒนาผเรยนใหเกดความรสก เจตคต

คานยม คณธรรม และจรยธรรมทพงประสงค ซงเปนเรองทยากแกการพฒนาหรอปลกฝง การจดการเรยนการสอนตามรปแบบการสอนทเพยงใหเกดความรความเขาใจ มกไมเพยงพอตอการใหผเรยนเกดเจตคตทดได จ าเปนตองอาศยหลกการและวธการอน ๆ เพมเตม รปแบบทคดสรรมาน าเสนอในทนม 3 รปแบบดงน

2.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาดานจตพสยของบลม 2.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยการซกคาน 2.3 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชบทบาทสมมต

2.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาดานจตพสยของบลม (Instructional Model Based on Bloom’s Affective Domain) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

บลม (Bloom, 1956) ไดจ าแนกจดมงหมายทางการศกษาออกเปน 3 ดาน คอดานความร (cognitive domain) ดานเจตคตหรอความรสก (affective domain) และดานทกษะ (psycho-motor domain) ซงในดานเจตคตหรอความรสกนน บลมไดจดขนการเรยนรไว 5 ขนประกอบดวย 1) ขนการรบร ซงกหมายถง การทผเรยนไดรบรคานยมทตองการจะปลกฝงในตวผเรยน 2) ขนการตอบสนอง ไดแกการทผเรยนไดรบรและเกดความสนใจในคานยมนน แลวมโอกาสไดตอบสนองใน

ลกษณะใดลกษณะหนง 3) ขนการเหนคณคา เปนขนทผเรยนไดรบประสบการณเกยวกบคานยมนน แลวเกดเหนคณคาของคานยม

นน ท าใหผเรยนมเจตคตทดตอคานยมนน 4) ขนการจดระบบ เปนขนทผเรยนรบคานยมทตนเหนคณคานนเขามาอยในระบบคานยมของตน 5) ขนการสรางลกษณะนสย เปนขนทผเรยนปฏบตตนตามคานยมทรบมาอยางสม าเสมอและท าจนกระทง

เปนนสย


ถงแมวาบลมไดน าเสนอแนวคดดงกลาวเพอใชในการก าหนดวตถประสงคในการเรยนการสอนกตาม แตกสามารถน ามาใชในการจดการเรยนการสอนเพอชวยปลกฝงคานยมใหแกผเรยนได

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนเกดการพฒนาความรสก/เจตคต/คานยม/คณธรรมหรอจรยธรรมทพงประสงค อน

จะน าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมใหเปนไปตามความตองการ

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ การสอนเพอปลกฝงคานยมใด ๆ ใหแกผเรยน สามารถด าเนนการตามล าดบขนของวตถประสงค

ทางดานเจตคตของบลมไดดงน ขนท 1 การรบรคานยม

ผสอนจดประสบการณหรอสถานการณทชวยใหผเรยนไดรบรคานยมนนอยางใสใจ เชน เสนอกรณตวอยางทเปนประเดนปญหาขดแยงเกยวกบคานยมนน ค าถามททาทายความคดเกยวกบคานยมนน เปนตน ในขนนผสอนควรพยายามกระตนใหผเรยนเกดพฤตกรรมดงน

1) การรตว 2) การเตมใจรบร 3) การควบคมการรบร

ขนท 2 การตอบสนองตอคานยม ผสอนจดสถานการณใหผเรยนมโอกาสตอบสนองตอคานยมนนในลกษณะใดลกษณะหนง เชน ใหพด

แสดงความคดเหนตอคานยมนน ใหลองท าตามคานยมนน ใหสมภาษณหรอพดคยกบผทมคานยมนน เปนตน ในขนนผสอนควรพยายามกระตนใหผเรยนเกดพฤตกรรมดงน

1) การยนยอมตอบสนอง 2) การเตมใจตอบสนอง 3) ความพงพอใจในการตอบสนอง

ขนท 3 การเหนคณคาของคานยม ผสอนจดประสบการณหรอสถานการณทชวยใหผเรยนไดเหนคณคาของคานยมนน เชน การใหลอง

ปฏบตตามคานยมแลวไดรบการตอบสนองในทางทด เหนประโยชนทเกดขนกบตนหรอบคคลอนทปฏบตตามคานยมนน เหนโทษหรอไดรบโทษจากการละเลยไมปฏบตตามคานยมนน เปนตน ในขนนผสอนควรพยายามกระตนใหผเรยนเกดพฤตกรรมดงน

1) การยอมรบในคณคานน 2) การชนชอบในคณคานน 3) ความผกพนในคณคานน

ขนท 4 การจดระบบคานยม


เมอผเรยนเหนคณคาของคานยมและเกดเจตคตทดตอคานยมนน และมความโนมเอยงทจะรบคานยมนนมาใชในชวตของตน ผสอนควรกระตนใหผเรยนพจารณาคานยมนนกบคานยมหรอคณคาอน ๆ ของตน ในขนนผสอนควรกระตนใหผเรยนเกดพฤตกรรมส าคญดงน

1) การสรางมโนทศนในคณคานน 2) การจดระบบในคณคานน

ขนท 5 การสรางลกษณะนสย ผสอนสงเสรมใหผเรยนปฏบตตนตามคานยมนนอยางสม าเสมอโดยตดตามผลการปฏบตและใหขอมล

ปอนกลบและการเสรมแรงเปนระยะ ๆ จนกระทงผเรยนสามารถปฏบตไดจนเปนนสย ในขนนผสอนควรพยายามกระตนใหผเรยนเกดพฤตกรรมดงน

1) การมหลกยดในการตดสนใจ 2) การปฏบตตามหลกยดนนจนเปนนสย 3) การด าเนนการในขนตอนทง 5 ไมสามารถท าไดในระยะเวลาอนสน ตองอาศยเวลา โดยเฉพาะในขนท 4 และ 5 ตองการเวลาในการปฏบต ซงอาจจะมากนอยแตกตางกนไปในผเรยนแตละคน

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะไดรบการปลกฝงคานยมทพงประสงคจนถงระดบทสามารถปฏบตไดจนเปน

นสย นอกจากนนผเรยนยงไดเรยนรกระบวนการในการปลกฝงคานยมใหเกดขน ซงผเรยนสามารถน าไปปลกฝงคานยมอน ๆใหแกตนเองหรอผอนตอไป

2.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยการซกคาน (Jurisprudential Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

จอยส และ วล (Joyce & weil, 1996 :106-128) พฒนารปแบบนขนจากแนวคดของโอลเวอรและ เชเวอร (Oliver and Shaver) เกยวกบการตดสนใจอยางชาญฉลาดในประเดนปญหาขดแยงตาง ๆ ซงมสวนเกยวพนกบเรองคานยมทแตกตางกน ปญหาดงกลาวอาจเปนปญหาทางสงคม หรอปญหาสวนตว ทยากแกการตดสนใจ การตดสนใจอยางชาญฉลาด กคอการสามารถเลอกทางทเปนประโยชนมากทสด โดยกระทบตอสงอน ๆ นอยทสด ผเรยนควรไดรบการฝกฝนใหรจกวเคราะหปญหา ประมวลขอมล ตดสนใจเลอกทางเลอกอยางมเหตผล และแสดงจดยนของตนได ผสอนสามารถใชกระบวนการซกคานอนเปนกระบวนการทใชกนในศาล มาทดสอบผเรยนวาจดยนทตนแสดงนนเปนจดยนทแทจรงของตนหรอไม โดยการใชค าถามซกคานทชวยใหผเรยนยอนกลบไปพจารณาความคดเหนอนเปนจดยนของตน ซงอาจท าใหผเรยนปรบเปลยนความคดเหนหรอจดยนของตน หรอยนยนจดยนของตนอยางมนใจขน


วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนเหมาะส าหรบสอนสาระทเกยวของกบประเดนปญหาขดแยงตาง ๆ ซงยากแกการตดสนใจ

การสอนตามรปแบบนจะชวยใหผเรยนไดเรยนรกระบวนการในการตดสนใจอยางชาญฉลาด รวมทงวธการท าความกระจางในความคดของตน

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 น าเสนอกรณปญหา

ประเดนปญหาทน าเสนอควรเปนประเดนทมทางออกใหคดไดหลายค าตอบ ควรเปนประโยคทมค าวา “ควรจะ..” เชน ควรมกฎหมายใหมการท าแทงไดอยางเสรหรอไม ควรมการจดทะเบยนโสเภณหรอไม ควรออกกฎหมายหามคนสบบหรหรอไม ? ควรอนญาตใหนกเรยนประกวดนางงามหรอไม อยางไรกตามควรหลกเลยงประเดนปญหาทเกยวของกบความเชอทางศาสนาทแตกตางกน

วธการน าเสนออาจกระท าไดหลายวธ เชน การอานเรองใหฟง การใหดภาพยนตร การเลาประวตความเปนมา ครตองระลกเสมอวาการน าเสนอปญหานนตองท าใหนกเรยนไดรขอเทจจรงทเกยวของกบปญหา รวาใครท าอะไร เมอใด เพราะเหตใด และมแงมมของปญหาทขดแยงกนอยางไร ใหผเรยนประมวลขอเทจจรงจากกรณปญหาและวเคราะหหาคานยมทเกยวของกน ขนท 2 ใหผเรยนแสดงจดยนของตนเอง ผสอนใชค าถามทมลกษณะดงตวอยางตอไปน

ถามจดยนอน ๆ ใหเลอกอก ผเรยนยงยนยนทจะเลอกจดยนเดมหรอไม เพราะอะไร

หากสถานการณแปรเปลยนไปผเรยนยงจะยนยนทจะเลอกจดยนเดมนหรอไม เพราะอะไร

ถาผเรยนตองเผชญกบสถานการณอน ๆ จะยงยนยนจดยนนหรอไม

ผเรยนมเหตผลอะไรทยดมนกบจดยนนน จดยนนนเหมาะสมกบสถานการณทเปนปญหานนหรอไม

เหตผลทยดมนกบจดยนนนเปนเหตผลทเหมาะกบสถานการณทเปนอยหรอไม

ผเรยนมขอมลเพยงพอทจะสนบสนนจดยนนนหรอไม

ขอมลทผเรยนใชเปนพนฐานของจดยนนนถกตองหรอไม

ถายดจดยนนแลวผลทเกดขนตามมาคออะไร

เมอรผลทเกดตามมาแลว ผเรยนยงยนยนทจะยดถอจดยนนอกหรอไม ขนท 4 ผเรยนทบทวนในคานยมของตนเอง ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนพจารณาปรบเปลยน หรอยนยนในคานยมทยดถอ ขนท 5 ผเรยนตรวจสอบและยนยนจดยนใหม/เกาของตนอกครง และผเรยนพยายามหาขอเทจจรงตาง ๆ มาสนบสนนคานยมของตนเพอยนยนวาสงทตนยดถออยนนเปนคานยมทแทจรงของตน


ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะเกดความกระจางในความคดของตนเองเกยวกบคานยม และเกดความเขาใจในตนเอง

รวมทงผสอนไดเรยนรและเขาใจความคดของผเรยน ชวยใหผเรยนมการมองโลกในแงมมกวางขน นอกจากนยงชวยพฒนาความสามารถในการตดสนใจของผเรยนดวย

2.3 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชบทบาทสมมต (Role Playing Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบการเรยนการสอนโดยใชบทบาทสมมต พฒนาขนโดย แชฟเทลและแชฟเทล (Shaftel and Shaftel, 1967: 67-71) ซงใหความส าคญกบปฏสมพนธทางสงคมของบคคล เขากลาววา บคคลสามารถเรยนรเกยวกบตนเองไดจากการปฏสมพนธกบผอน และความรสกนกคดของบคคลกเปนผลมาจากมการปะทะสมพนธกบสงแวดลอมรอบขาง และไดสงสมไวภายในลก ๆ โดยทบคคลอาจไมรตวเลยกได การสวมบทบาทสมมตเปนวธการทชวยใหบคคลไดแสดงความรสกนกคดตาง ๆ ทอยภายในออกมา ท าใหส งทซอนเรนอยเปดเผยออกมา และน ามาศกษาท าความเขาใจกนได ชวยใหบคคลเกดการเรยนรเกยวกบตนเอง เกดความเขาใจในตนเอง ในขณะเดยวกน การทบคคลสวมบทบาทของผอน กสามารถชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในความคด คานยม และพฤตกรรมของผอนไดเชนเดยวกน

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในตนเอง เขาใจในความรสกและพฤตกรรมของผอน และเกดการ

ปรบเปลยนเจตคต คานยม และพฤตกรรมของตนใหเปนไปในทางทเหมาะสม

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 น าเสนอสถานการณปญหาและบทบาทสมมต ผสอนน าเสนอสถานการณ ปญหา และบทบาทสมมต ทมลกษณะใกลเคยงกบความเปนจรง และมระดบยากงายเหมาะสมกบวยและความสามารถของผเรยน บทบาทสมมตทก าหนด จะมรายละเอยดมากนอยเพยงใดขนอยกบวตถประสงคในการเรยนการสอน ถาตองการใหผเรยนเปดเผยความคด ความรสกของตนมาก บทบาททใหควรมลกษณะเปดกวาง ก าหนดรายละเอยดใหนอย แตถาตองการจะเจาะประเดนเฉพาะอยาง บทบาทสมมตอาจก าหนดรายละเอยด ควบคมการแสดงของผเรยนใหมงไปทประเดนเฉพาะนน ขนท 2 เลอกผแสดง ผสอนและผเรยนจะรวมกนเลอกผแสดง หรอใหผเรยนอาสาสมครกได แลวแตความเหมาะสมกบวตถประสงค และการวนจฉยของผสอน ขนท 3 จดฉาก การจดฉากนนจดไดตามความพรอมและสภาพการณทเปนอย ขนท 4 เตรยมผสงเกตการณ กอนการแสดงผสอนจะตองเตรยมผชมวา ควรสงเกตอะไร และปฏบตตวอยางไรเพอใหเกดการเรยนรทด ขนท 5 แสดง ผแสดงมความส าคญเปนอยางยงในการทจะท าใหผชมเขาใจเรองราวหรอเหตการณ ผแสดงจะตองแสดงออกตามบทบาททตนไดรบใหดทสด


ขนท 6 อภปรายและประเมนผล การอภปรายผลสวนใหญจะแบงเปนกลมยอย การอภปรายจะเปนการแสดงความคดเหนเกยวกบเหตการณ การแสดงออกของผแสดง และควรเปดโอกาสใหผแสดงไดแสดงความคดเหนดวย ขนท 7 แสดงเพมเตม ควรมการแสดงเพมเตมหากผเรยนเสนอแนะทางออกอนนอกเหนอจากทไดแสดงไปแลว ขนท 8 อภปรายและประเมนผลอกครง หลงจากการแสดงเพมเตม กลมควรอภปราย และประเมนผลเกยวกบการแสดงครงใหมดวย ขนท 9 แลกเปลยนประสบการณและสรปการเรยนร แตละกลมสรปผลการอภปรายของกลมตน และหาขอสรปรวม หรอการเรยนรทไดรบเกยวกบความรสก ความคดเหน คานยม คณธรรม จรยธรรม และพฤตกรรมของบคคล

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนรตามรปแบบ ผเรยนจะเกดความเขาใจทลกซงเกยวกบความรสกนกคด ความคดเหน คานยม คณธรรม จรยธรรม

ของผอน รวมทงมความเขาใจในตนเองมากขน

3. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานทกษะพสย (Psycho-Motor Domain) รปแบบการเรยนการสอนในหมวดน เปนรปแบบทมงชวยพฒนาความสามารถของผเรยนในดานการ

ปฏบต การกระท า หรอการแสดงออกตาง ๆ ซงจ าเปนตองใชหลกการ วธการ ทแตกตางไปจากการพฒนาทางดานจตพสยหรอพทธพสย รปแบบทสามารถชวยใหผเรยนเกดการพฒนาทางดานน ทส าคญ ๆ ซงจะน าเสนอในทนม 3 รปแบบดงน 3.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาทกษะปฏบตของซมพซน (Simpson) 3.2 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของแฮรโรว(Harrow) 3.3 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของเดวส (Davies)

3.1 รปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดการพฒนาทกษะปฏบตของซมพซน

(Instructional Model Based on Simpson’s Processes for psycho-Motor Skill Development) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

ซมพซน (Simpson, 1972) กลาววา ทกษะเปนเรองทมความเกยวของกบพฒนาการทางกายของผเรยน เปนความสามารถในการประสานการท างานของกลามเนอหรอรางกาย ในการท างานทมความซบซอน และตองอาศยความสามารถในการใชกลามเนอหลาย ๆ สวน การท างานดงกลาวเกดขนไดจากการสงงานของสมอง ซงตองมความสมพนธกบความรสกทเกดขน ทกษะปฏบตนสามารถพฒนาไดดวยการฝกฝน ซงหาก


ไดรบการฝกฝนทดแลว จะเกดความถกตอง ความคลองแคลว ความเชยวชาญช านาญการ และความคงทน ผลของพฤตกรรมหรอการกระท าสามารถสงเกตไดจากความรวดเรว ความแมนย า ความเรวหรอความราบรนในการจดการ

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนสามารถปฏบตหรอท างานทตองอาศยการเคลอนไหวหรอการประสานงานของ

กลามเนอทงหลายไดอยางด มความถกตองและมความช านาญ

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ขนการรบร เปนขนการใหผเรยนรบรในสงทจะท า โดยการใหผเรยนสงเกตการท างานนน

อยางตงใจ ขนท 2 ขนการเตรยมความพรอม เปนขนการปรบตวใหพรอมเพอการท างานหรอแสดงพฤตกรรม

นน ทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ โดยการปรบตวใหพรอมทจะเคลอนไหวหรอแสดงทกษะนน ๆ และมจตใจและสภาวะอารมณทดตอการทจะท าหรอแสดงทกษะนน ๆ

ขนท 3 ขนการสนองตอบภายใตการควบคม เปนขนทใหโอกาสแกผเรยนในการตอบสนองตอสงทรบร ซงอาจใชวธการใหผเรยนเลยนแบบการกระท า หรอการแสดงทกษะนน หรออาจใชวธการใหผเรยนลองผดลองถก จนกระทงสามารถตอบสนองไดอยางถกตอง

ขนท 4 ขนการใหลงมอกระท าจนกลายเปนกลไกทสามารถกระท าไดเอง เปนขนทชวยใหผเรยนประสบผลส าเรจในการปฏบต และเกดความเชอมนในการท าสงนน ๆ

ขนท 5 ขนการกระท าอยางช านาญ เปนขนทชวยใหผเรยนไดฝกฝนการกระท านน ๆ จนผเรยนสามารถท าไดอยางคลองแคลว ช านาญ เปนไปโดยอตโนมต และดวยความเชอมนในตนเอง

ขนท 6 ขนการปรบปรงและประยกตใช เปนขนทชวยใหผเรยนปรบปรงทกษะหรอการปฏบตของตนใหดยงขน และประยกตใชทกษะทตนไดรบการพฒนาในสถานการณตาง ๆ

ขนท 7 ขนการคดรเรม เมอผเรยนสามารถปฏบตหรอกระท าสงใดสงหนงอยางช านาญ และสามารถประยกตใชในสถานการณทหลากหลายแลว ผปฏบตจะเรมเกดความคดใหม ๆ ในการกระท า หรอปรบการกระท านนใหเปนไปตามทตนตองการ

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะสามารถกระท าหรอแสดงออกอยางคลองแคลว ช านาญ ในสงทตองการใหผเรยนท าได

นอกจากนนยงชวยพฒนาความคดสรางสรรค และความอดทนใหเกดขนในตวผเรยนดวย


3.2 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของแฮรโรว (Harrow’s Instructional Model for psychomotor Domain) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

แฮรโรว (Harrow, 1972: 96-99) ไดจดล าดบขนของการเรยนรทางดานทกษะปฏบตไว 5 ขน โดยเรมจากระดบทซบซอนนอยไปจนถงระดบทมความซบซอนมาก ดงนนการกระท าจงเรมจากการเคลอนไหวกลามเนอใหญไปถงการเคลอนไหวกลามเนอยอย ล าดบขนดงกลาวไดแกการเลยนแบบ การลงมอกระท าตามค าสง การกระท าอยางถกตองสมบรณ การแสดงออกและการกระท าอยางเปนธรรมชาต

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงใหผเรยนเกดความสามารถทางดานทกษะปฏบตตาง ๆ กลาวคอผเรยนสามารถปฏบต

หรอกระท าอยางถกตองสมบรณและช านาญ

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ขนการเลยนแบบ เปนขนทใหผเรยนสงเกตการกระท าทตองการใหผเรยนท าได ซงผเรยน

ยอมจะรบรหรอสงเกตเหนรายละเอยดตาง ๆ ไดไมครบถวน แตอยางนอยผเรยนจะสามารถบอกไดวา ขนตอนหลกของการกระท านน ๆ มอะไรบาง

ขนท 2 ขนการลงมอกระท าตามค าสง เมอผเรยนไดเหนและสามารถบอกขนตอนของการกระท าทตองการเรยนรแลว ใหผเรยนลงมอท าโดยไมมแบบอยางใหเหน ผเรยนอาจลงมอท าตามค าสงของผสอน หรอท าตามค าสงทผสอนเขยนไวในคมอกได การลงมอปฏบตตามค าสงน แมผเรยนจะยงไมสามารถท าไ ดอยางสมบรณ แตอยางนอยผเรยนกไดประสบการณในการลงมอท าและคนพบปญหาตาง ๆ ซงชวยใหเกดการเรยนรและปรบการกระท าใหถกตองสมบรณขน

ขนท 3 ขนการกระท าอยางถกตองสมบรณ ขนนเปนขนทผเรยนจะตองฝกฝนจนสามารถท าสงนน ๆ ไดอยางถกตองสมบรณ โดยไมจ าเปนตองมแบบอยางหรอมค าสงน าทางการกระท า การกระท าทถกตอง แมน ตรง พอด สมบรณแบบ เปนสงทผเรยนจะตองสามารถท าไดในขนน

ขนท 4 ขนการแสดงออก ขนนเปนขนทผเรยนมโอกาสไดฝกฝนมากขน จนกระทงสามารถกระท าสงนนไดถกตองสมบรณแบบอยางคลองแคลว รวดเรว ราบรน และดวยความมนใจ

ขนท 5 ขนการกระท าอยางเปนธรรมชาต ขนนเปนขนทผเรยนสามารถกระท าสงนน ๆ อยางสบาย ๆ เปนไปอยางอตโนมตโดยไมรสกวาตองใชความพยายามเปนพเศษ ซงตองอาศยการปฏ บตบอย ๆ ในสถานการณตาง ๆ ทหลากหลาย

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะเกดการพฒนาทางดานทกษะปฏบต จนสามารถกระท าไดอยางถกตองสมบรณ


3.3 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของเดวส (Davies’ Instructional Model

for Psychomotor Domain) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

เดวส (Davies, 1971: 50-56) ไดน าเสนอแนวคดเกยวกบการพฒนาทกษะปฏบตไววา ทกษะสวนใหญจะประกอบไปดวยทกษะยอย ๆ จ านวนมาก การฝกใหผเรยนสามารถท าทกษะยอย ๆ เหลานนไดกอนแลวคอยเชอมโยงตอกนเปนทกษะใหญ จะชวยใหผเรยนประสบผลส าเรจไดดและเรวขน

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงชวยพฒนาความสามารถดานทกษะปฏบตของผเรยน โดยเฉพาะอยางยง ทกษะท

ประกอบดวยทกษะยอยจ านวนมาก

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ขนสาธตทกษะหรอการกระท า ขนนเปนขนทใหผเรยนไดเหนทกษะหรอการกระท าท

ตองการใหผเรยนท าไดในภาพรวม โดยสาธตใหผเรยนดทงหมดตงแตตนจนจบ ทกษะหรอการกระท าทสาธตใหผเรยนดนน จะตองเปนการกระท าในลกษณะทเปนธรรมชาต ไมชาหรอเรวเกนปกต กอนการสาธต ครควรใหค าแนะน าแกผเรยนในการสงเกต ควรชแนะจดส าคญทควรใหความสนใจเปนพเศษในการสงเกต

ขนท 2 ขนสาธตและใหผเรยนปฏบตทกษะยอย เมอผเรยนไดเหนภาพรวมของการกระท าหรอทกษะทงหมดแลว ผสอนควรแตกทกษะทงหมดใหเปนทกษะยอย ๆ หรอแบงสงทกระท าออกเปนสวนยอย ๆ และสาธตสวนยอยแตละสวนใหผเรยนสงเกตและท าตามไปทละสวนอยางชา ๆ

ขนท 3 ขนใหผเรยนปฏบตทกษะยอย ผเรยนลงมอปฏบตทกษะยอยโดยไมมการสาธตหรอมแบบอยางใหด หากตดขดจดใด ผสอนควรใหค าชแนะ และชวยแกไขจนกระทงผเรยนท าได เมอไดแลวผสอนจงเรมสาธตทกษะยอยสวนตอไป และใหผเรยนปฏบตทกษะยอยนนจนท าได ท าเชนนเรอยไปจนกระทงครบทกสวน

ขนท 4 ขนใหเทคนควธการ เมอผเรยนปฏบตไดแลว ผสอนอาจแนะน าเทคนควธการทจะชวยใหผเรยนสามารถท างานนนไดดขน เชน ท าไดประณตสวยงามขน ท าไดรวดเรวขน ท าไดงายขน หรอสนเปลองนอยลง เปนตน

ขนท 5 ขนใหผเรยนเชอมโยงทกษะยอย ๆ เปนทกษะทสมบรณ เมอผเรยนสามารถปฏบตแตละสวนไดแลว จงใหผเรยนปฏบตทกษะยอย ๆ ตอเนองกนตงแตตนจนจบ และฝกปฏบตหลาย ๆ ครงจนกระทงสามารถปฏบตทกษะทสมบรณไดอยางช านาญ

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะสามารถปฏบตทกษะไดเปนอยางด มประสทธภาพ


4. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาทกษะกระบวนการ (Process Skill) ทกษะกระบวนการ เปนทกษะทเกยวของกบวธด าเนนการตาง ๆ ซงอาจเปนกระบวนการทาง

สตปญญา เชน กระบวนการสบสอบแสวงหาความร หรอกระบวนการคดตาง ๆ อาท การคดวเคราะห การอปนย การนรนย การใชเหตผล การสบสอบ การคดรเรมสรางสรรค และการคดอยางมวจารณญาณ เปนตน หรออาจเปนกระบวนการทางสงคม เชน กระบวนการท างานรวมกน เปนตน ปจจบนการศกษาใหความส าคญกบเรองนมาก เพราะถอเปนเครองมอส าคญในการด ารงชวต ในทนจะน าเสนอรปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาผเรยนดานทกษะกระบวนการ 4 รปแบบ ดงน 4.1 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการสบสอบและแสวงหาความรเปนกลม 4.2 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดอปนย 4.3 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดสรางสรรค 4.4 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอรแรนซ

4.1 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการสบสอบและแสวงหาความรเปนกลม (Group Investigation Instructional Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

จอยส และ วล (Yoyce & Weil, 1996: 80-88) เปนผพฒนารปแบบนจากแนวคดหลกของเธเลน (Thelen) 2 แนวคด คอแนวคดเกยวกบการสบเสาะแสวงหาความร(inquiry) และแนวคดเกยวกบความร (knowledge) เธเลนไดอธบายวา สงส าคญทสามารถชวยใหผเรยนเกดความรสกหรอความตองการทจะสบคนหรอเสาะแสวงหาความรกคอตวปญหา แตปญหานนจะตองมลกษณะทมความหมายตอผเรยนและทาทายเพยงพอทจะท าใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาค าตอบ นอกจากนนปญหาทชวนใหเกดความงนงงสงสย หรอกอใหเกดความขดแยงทางความคด จะยงท าใหผเรยนเกดความตองการทจะเสาะแสวงหาความรหรอค าตอบมากยงขน เนองจากมนษยอาศยอยในสงคม ตองมปฏสมพนธกบผอนในสงคม เพอสนองความตองการของตนทงทางดานรางกาย สตปญญา จตใจ อารมณและสงคม ความขดแยงทางความคดทเกดขนระหวางบคคลหรอในกลม จงเปนสงทบคคลตองพยายามหาหนทางขจดแกไขหรอจดการท าความกระจางใหเปนทพอใจหรอยอมรบทงของตนเองและผเกยวของ สวนในเรอง “ความร” นน เธเลนมความเหนวา ความรเปนเปาหมายของกระบวนการสบสอบทงหลาย ความรเปนสงทไดจากการน าประสบการณหรอความรเดมมาใชในประสบการณใหม ดงนน ความรจงเปนสงทคนพบผานกระบวนการสบสอบโดยอาศยความรและประสบการณ

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาทกษะในการสบสอบเพอใหไดมาซงความรความเขาใจ โดยอาศยกลมซงเปน

เครองมอทางสงคมชวยกระตนความสนใจหรอความอยากรและชวยด าเนนงานการแสวงหาความรหรอค าตอบทตองการ


กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ใหผเรยนเผชญปญหาหรอสถานการณทชวนใหงนงงสงสย ปญหาหรอสถานการณทใชในการกระตนความสนใจและความตองการในการสบสอบและแสวงหา

ความรตอไปนน ควรเปนปญหาหรอสถานการณทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความสนใจของผเรยน และจะตองมลกษณะทชวนใหงนงงสงสย เพอทาทายความคดและความใฝรของผเรยน

ขนท 2 ใหผเรยนแสดงความคดเหนตอปญหาหรอสถานการณนน ผสอนกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง และพยายามกระตนใหเกดความขดแยงหรอความแตกตางทางความคดขน เพอทาทายใหผเรยนพยายามหาทางเสาะแสวงหาขอมลหรอวธการพสจนทดสอบความคดของตน เมอมความแตกตางทางความคดเกดขน ผสอนอาจใหผเรยนทมความคดเหนเดยวกนรวมกลมกน หรออาจรวมกลมโดยใหแตละกลมมสมาชกทมความคดเหนแตกตางกนกได

ขนท 3 ใหผเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนในการแสวงหาความร เมอกลมมความคดเหนแตกตางกนแลว สมาชกแตละกลมชวยกนวางแผนวา จะแสวงหาขอมลอะไร

กลมจะพสจนอะไร จะตงสมมตฐานอะไร กลมจ าเปนตองมขอมลอะไร และจะไปแสวงหาทไหน หรอจะไดขอมลนนมาไดอยางไร จะตองใชเครองมออะไรบาง เมอไดขอมลมาแลว จะวเคราะหอยางไร และจะสรปผลอยางไร ใครจะชวยท าอะไร จะใชเวลาเทาใด ขนนเปนขนทผเรยนจะไดฝกทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะกระบวนการกลม ผสอนท าหนาทอ านวยความสะดวกในการท างานใหแกผเรยน รวมทงใหค าแนะน าเกยวกบการวางแผน แหลงความร และการท างานรวมกน

ขนท 4 ใหผเรยนด าเนนการแสวงหาความร ผเรยนด าเนนการเสาะแสวงหาความรตามแผนงานทไดก าหนดไว ผสอนชวยอ านวยความสะดวก ให

ค าแนะน าและตดตามการท างานของผเรยน ขนท 5 ใหผเรยนวเคราะหขอมล สรปผลขอมล น าเสนอและอภปรายผล เมอกลมรวบรวมขอมลไดมาแลว กลมท าการวเคราะหขอมลและสรปผล ตอจากนนจงใหแตละกลม

น าเสนอผล อภปรายผลรวมกนทงชน และประเมนผลทงทางดานผลงานและกระบวนการเรยนรทไดรบ ขนท 6 ใหผเรยนก าหนดประเดนปญหาทตองการสบเสาะหาค าตอบตอไป การสบสอบและเสาะแสวงหาความรของกลมตามขนตอนขางตนชวยใหกลมไดรบความร ความเขาใจ

และค าตอบในเรองทศกษา และอาจพบประเดนทเปนปญหาชวนใหงนงงสงสยหรออยากรตอไป ผเรยนสามารถเรมตนวงจรการเรยนรใหม ตงแตขนท 1 เปนตนไป การเรยนการสอนตามรปแบบน จงอาจมตอเนองไปเรอย ๆ ตามความสนใจของผเรยน

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะสามารถสบสอบและเสาะแสวงหาความรดวยตนเอง เกดความใฝรและมความมนใจในตนเอง

เพมขน และไดพฒนาทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะการท างานกลม


4.2 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดอปนย (Inductive Thinking Instructional Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบน จอยส และ วล (Joyce & Weil, 1996: 149-159) พฒนาขนโดยใชแนวคดของทาบา (Taba, 1967: 90-92) ซงเชอวาการคดเปนสงทสอนได การคดเปนกระบวนการปฏสมพนธระหวางบคคลกบขอมล และกระบวนการนมล าดบขนตอนดงเชนการคดอปนย จะตองเรมจากการสรางความคดรวบยอด หรอมโนทศนกอน แลวจงถงขนการตความขอมล และสรป ตอไปจงน าขอสรปหรอหลกการทไดไปประยกตใช

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาการคดแบบอปนยของผเรยน ชวยใหผเรยนใชกระบวนการคดดงกลาวในการสราง

มโนทศนและประยกตใชมโนทศนตาง ๆ ได

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 การสรางมโนทศน ประกอบดวย 3 ขนตอนยอย คอ

1.1 ใหผเรยนสงเกตสงทจะศกษาและเขยนรายการสงทสงเกตเหน หรออาจใชวธอน ๆ เชน ตงค าถามใหผเรยนตอบ ในขนนผเรยนจะตองไดรายการของสงตาง ๆ ทใชหรอไมใชตวแทนของมโนทศนทตองการใหผเรยนเกดการเรยนร

1.2 จากรายการของสงทเปนตวแทนและไมเปนตวแทนของมโนทศนนน ใหผเรยนจดหมวดหมของสงเหลานน โดยการก าหนดเกณฑในการจดกลม ซงกคอคณสมบตทเหมอนกนของสงเหลานน ผเรยนจะจดสงทมคณสมบตเหมอนกนไวเปนกลมเดยวกน 1.3 ตงชอหมวดหมทจดขน ผเรยนจะตองพจารณาวาอะไรเปนหวขอใหญ อะไรเปนหวขอยอย และตงชอหวขอใหเหมาะสม

ขนท 2 การตความและสรปขอมล ประกอบดวย 3 ขนยอยดงน 2.1 ระบความสมพนธของขอมล ผเรยนศกษาขอมลและตความขอมลเพอใหเขาใจขอมล และเหนความสมพนธทส าคญ ๆ ของขอมล

2.2 ส ารวจความสมพนธของขอมล ผเรยนศกษาขอมลและความสมพนธของขอมลในลกษณะตาง ๆ เชน ความสมพนธในลกษณะของเหตและผล ความสมพนธของขอมลในหมวดนกบขอมลในหมวดอน จนสามารถอธบายไดวาขอมลตาง ๆ สมพนธกนอยางไรและดวยเหตผลใด

2.3 สรปอางอง เมอคนพบความสมพนธหรอหลกการแลว ใหผเรยนสรปอางองโดยโยงสงทคนพบไปสสถานการณอน ๆ

ขนท 3 การประยกตใชขอสรปหรอหลกการ 3.1 น าขอสรปมาใชในการท านาย หรออธบายปรากฏการณอน ๆ และฝกตงสมมตฐาน 3.2 อธบายใหเหตผลและขอมลสนบสนนการท านายและสมมตฐานของตน

3.3 พสจน ทดสอบ การท านายและสมมตฐานของตน


ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะสามารถสรางมโนทศนและประยกตใชมโนทศนนนดวยกระบวนการคดแบบอปนย และ

ผเรยนสามารถน ากระบวนการคดดงกลาวไปใชในการสรางมโนทศนอน ๆ ตอไปได

4.3 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดสรางสรรค (Synectics Instructional Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดสรางสรรคน เปนรปแบบทจอยส และ วล (Joyce and Weil, 1966: 239-253) พฒนาขนมาจากแนวคดของกอรดอน (Gordon) ทกลาววาบคคลทวไปมกยดตดกบวธคดแกปญหาแบบเดม ๆ ของตน โดยไมคอยค านงถงความคดของคนอน ท าใหการคดของตนคบแคบและไมสรางสรรค บคคลจะเกดความคดเหนทสรางสรรคแตกตางไปจากเดมได หากมโอกาสไดลองคดแกปญหาดวยวธการทไมเคยคดมากอน หรอคดโดยสมมตตวเองเปนคนอน และถายงใหบคคลจากหลายกลมประสบการณมาชวยกนแกปญหา กจะยงไดวธการทกลากหลายขน และมประสทธภาพมากขน ดงนนกอรดอนจงไดเสนอใหผเรยนมโอกาสคดแกปญหาดวยแนวความคดใหม ๆ ทไมเหมอนเดม ไมอยในสภาพทเปนตวเอง ใหลองใชความคดในฐานะทเปนคนอน หรอเปนสงอน สภาพการณเชนนจะกระตนใหผเรยนเกดความคดใหม ๆ ขนได กอรดอนเสนอวธการคดเปรยบเทยบแบบอปมาอปมยเพอใชในการกระตนความคดใหม ๆ ไว 3 แบบ คอ การเปรยบเทยบแบบตรง การเปรยบเทยบบคคลกบสงของ และการเปรยบเทยบค าคขดแยง วธการนมประโยชนมากเปนพเศษส าหรบการเขยนและการพดอยางสรางสรรค รวมทงการสรางสรรคงานทางศลปะ

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาความคดสรางสรรคของผเรยน ชวยใหผเรยนเกดแนวคดทใหมแตกตางไปจากเดม

และสามารถน าความคดใหมนนไปใชใหเปนประโยชนได

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ขนน า ผสอนใหผเรยนท างานตาง ๆ ทตองการใหผเรยนท า เชน ใหเขยน บรรยาย เลา ท า

แสดง วาดภาพ สราง ปน เปนตน ผเรยนท างานนน ๆ ตามปกตทเคยท า เสรจแลวใหเกบผลงานไวกอน ขนท 2 ขนการสรางอปมาแบบตรงหรอเปรยบเทยบแบบตรง ผสอนเสนอค าคใหผเรยน

เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตาง เชน ลกบอลกบมะนาว เหมอนหรอตางกนอยางไร ค าคทผสอนเลอกมาควรใหมลกษณะทสมพนธกบเนอหาหรองานทใหผเรยนท าในขนท 1 ผสอนเสนอค าคใหผเรยนเปรยบเทยบหลาย ๆค และจดค าตอบของผเรยนไวบนกระดาน

ขนท 3 ขนการสรางอปมาบคคลหรอเปรยบเทยบบคคลกบสงของ ผสอนใหผเรยนสมมตตวเองเปนสงใดสงหนง และแสดงความรสกออกมาเชน ถาเปรยบเทยบผเรยนเปนเครองซกผา จะรสกอยางไร ผสอนจดค าตอบของผเรยนไวบนกระดาน


ขนท 4 ขนการสรางอปมาค าคขดแยง ผสอนใหผเรยนน าค าหรอวลทไดจากการเปรยบเทยบในขนท 2 และ 3 มาประกอบกนเปนค าใหมทมความหมายขดแยงกนในตวเอง เชน ไฟเยน น าผงขม มจจราชสน าผง เชอดนม ๆ เปนตน

ขนท 5 ขนการอธบายความหมายของค าคขดแยง ผสอนใหผเรยนชวยกนอธบายความหมายของค าคขดแยงทได

ขนท 6 ขนการน าความคดใหมมาสรางสรรคงาน ผสอนใหผเรยนน างานทท าไวเดมในขนท 1 ออกมาทบทวนใหม และลองเลอกน าความคดทไดมาใหมจากกจกรรมขนท 5 มาใชในงานของตน ท าใหงาน

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะเกดความคดใหม ๆ และสามารถน าความคดใหม ๆ นนไปใชในงานของตน ท าใหงานของตน

มความแปลกใหม นาสนใจมากขน นอกจากนน ผเรยนอาจเกดความตระหนกในคณคาของการคด และความคดของผอนอกดวย

4.4 รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอรแรนซ (Torrance’s Future Problem Solving Instructional Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบการเรยนการสอนนพฒนามาจากรปแบบการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอแรนซ (Torrance, 1962) ซงไดน าองคประกอบของความคดสรางสรรค 3 องคประกอบ คอ การคดคลองแคลว การคดยดหยน การคดรเรม มาใชประกอบกบกระบวนการคดแกปญหา และการใชประโยชนจากกลมซงมความคดหลากหลาย โดยเนนการใชเทคนคระดมสมองเกอบทกขนตอน

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงชวยพฒนาผเรยนใหตระหนกรในปญหาทจะเกดขนในอนาคต และเรยนรทจะคด

แกปญหารวมกน ชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการคดจ านวนมาก

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 การน าสภาพการณอนาคตเขาสระบบการคด น าเสนอสภาพการณอนาคตทยงไมเกดขน

หรอกระตนใหผเรยนใชการคดคลองแคลว การคดยดหยน การคดรเรม และจนตนาการ ในการท านายสภาพการณอนาคตจากขอมล ขอเทจจรง และประสบการณของตน

ขนท 2 การระดมสมองเพอคนหาปญหา จากสภาพการณอนาคตในขนท 1 ผเรยนชวยกนวเคราะหวาอาจจะเกดปญหาอะไรขนบางในอนาคต

ขนท 3 การสรปปญหา และจดล าดบความส าคญของปญหา ผเรยนน าปญหาทวเคราะหไดมาจดกลม หรอจดความสมพนธเพอก าหนดวาอะไรเปนปญหาหลก อะไรเปนปญหารอง และจดล าดบความส าคญของปญหา


ขนท 4 การระดมสมองหาวธแกปญหา ผเรยนรวมกนคดวธแกปญหา โดยพยายามคดใหไดทางเลอกทแปลกใหม จ านวนมาก

ขนท 5 การเลอกวธการแกปญหาทดทสด เสนอเกณฑหลาย ๆ เกณฑทจะใชในการเลอกวธการแกปญหา แลวตดสนใจเลอกเกณฑทมความเหมาะสมและมความเปนไปไดในแตละสภาพการณ ตอไปจงน าเกณฑทคดเลอกไว มาใชในการเลอกวธการแกปญหาทดทสด โดยพจารณาถงน าหนกความส าคญของเกณฑแตละขอดวย

ขนท 6 การน าเสนอวธการแกปญหาอนาคต ผเรยนน าวธการแกปญหาอนาคตทไดมาเรยบเรยง อธบายรายละเอยดเพมเตมขอมลทจ าเปน คดวธการน าเสนอทเหมาะสม และน าเสนออยางเปนระบบนาเชอถอ

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะไดพฒนาทกษะการคดแกปญหา และตระหนกรในปญหาทอาจจะเกดขนในอนาคต และ

สามารถใชทกษะการคดแกปญหามาใชในการแกปญหาปจจบน และปองกนปญหาทจะเกดขนในอนาคต

5. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการบรณาการ (Integration) รปแบบการเรยนการสอนในหมวดน เปนรปแบบทพยายามพฒนาการเรยนรดานตาง ๆ ของผเรยนไปพรอม ๆ กน โดยใชการบรณาการทงทางดานเนอหาสาระและวธการ รปแบบในลกษณะนก าลงไดรบความนยมอยางมาก เพราะมความสอดคลองกบหลกทฤษฎทางการศกษาทมงเนนการพฒนารอบดาน หรอการพฒนาเปนองครวม รปแบบในลกษณะดงกลาวทน ามาเสนอในทนม 4 รปแบบใหญ ๆ คอ 5.1 รปแบบการเรยนการสอนทางตรง 5.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยการสรางเรอง 5.3 รปแบบการเรยนการสอนตามวฏจกรการเรยนร 4 MAT 5.4 รปแบบการเรยนการสอนของการเรยนรแบบรวมมอ 5.4.1 รปแบบจกซอร (JIGSAW) 5.4.2 รปแบบ เอส. ท. เอ. ด. (STAD) 5.4.3 รปแบบ ท. เอ. ไอ. (TAI) 5.4.4 รปแบบ ท. จ. ท. (TGT) 5.4.5 รปแบบ แอล. ท. (LT) 5.4.6 รปแบบ จ. ไอ. (GI) 5.4.7 รปแบบ ซ. ไอ. อาร. ซ. (CIRC) 5.4.8 รปแบบคอมเพลกซ (Complex Instruction)


5.1 รปแบบการเรยนการสอนทางตรง (Direct Instruction Model) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ จอยส และวล (Joyce and Weil, 1996: 334) อางวา มงานวจยจ านวนไมนอยทชใหเหนวา การสอนโดยมงเนนใหความรทลกซง ชวยใหผเรยนรสกวามบทบาทในการเรยน ท าใหผเรยนมความตงใจในการเรยนรและชวยใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยน การเรยนการสอน โดยจดสาระและวธการใหผเรยนอยางดทงทางดานเนอหาความร และการใหผเรยนใชเวลาเรยนอยางมประสทธภาพ เปนประโยชนตอการเรยนรของผเรยนมากทสด ผเรยนมใจจดจอกบสงทเรยนและชวยใหผเรยน 80 % ประสบความส าเรจในการเรยน นอกจากนนยงพบวา บรรยากาศทไมปลอดภยส าหรบผเรยน สามารถสกดกนความส าเรจของผเรยนได ดงนน ผสอนจงจ าเปนตองระมดระวง ไมท าใหผเรยนเกดความรสกในทางลบ เชน การดดาวากลาว การแสดงความไมพอใจ หรอวพากษวจารณผเรยน

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนนมงชวยใหไดเรยนรทงเนอหาสาระและมโนทศนตาง ๆ รวมทงไดฝกปฏบต

ทกษะตาง ๆ จนสามารถท าไดดและประสบผลส าเรจไดในเวลาทจ ากด

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ การเรยนการสอนรปแบบนประกอบดวยขนตอนส าคญ ๆ 5 ขนดงน ขนท 1 ขนน า ผสอนแจงวตถประสงคของบทเรยนและระดบการเรยนรหรอพฤตกรรมการเรยนรทคาดหวงแก

ผเรยน ผสอนชแจงสาระของบทเรยน และความสมพนธกบความรและประสบการณเดมอยางคราว ๆ ผสอนชแจงกระบวนการเรยนร และหนาทรบผดชอบของผเรยนในแตละขนตอน ขนท 2 ขนน าเสนอบทเรยน หากเปนการน าเสนอเนอหาสาระ ขอความร หรอมโนทศน ผสอนควรกลนกรองและสกด

คณสมบตเฉพาะของมโนทศนเหลานน และน าเสนออยางชดเจนพรอมทงอธบายและยกตวอยางประกอบใหผเรยนเขาใจ ตอไปจงสรปค านยามของมโนทศนเหลานน

ตรวจสอบวาผเรยนมความเขาใจตรงตามวตถประสงคกอนใหผเรยนลงมอฝกปฏบต หากผเรยนยงไมเขาใจ ตองสอนซอมเสรมใหเขาใจกอน

ขนท 3 ขนฝกปฏบตตามแบบ ผสอนปฏบตใหผเรยนดเปนตวอยาง ผเรยนปฏบตตาม ผสอนใหขอมลปอนกลบ ใหการ

เสรมแรงหรอแกไขขอผดพลาดของผเรยน ขนท 4 ขนฝกปฏบตภายใตการก ากบของผชแนะ


ผเรยนลงมอปฏบตดวยตนเอง โดยผสอนคอยดแลอยหาง ๆ ผสอนจะสามารถประเมนการเรยนรและความสามารถของผเรยนไดจากความส าเรจและความผดพลาดของการปฏบตของผเรยน และชวยเหลอผเรยน โดยใหขอมลปอนกลบเพอใหผเรยนแกไขขอผดพลาดตาง ๆ ขนท 5 การฝกปฏบตอยางอสระ

หลงจากทผเรยนสามารถปฏบตตามขนท 4 ไดถกตองประมาณ 85- 90 % แลว ผสอนควรปลอยใหผเรยนปฏบตตอไปอยางอสระ เพอชวยใหเกดความช านาญและการเรยนรอยคงทน ผสอนไมจ าเปนตองใหขอมลปอนกลบในทนท สามารถใหภายหลงได การฝกในขนนไมควรท าตดตอกนในครงเดยว ควรมการฝกเปนระยะๆ เพอชวยใหการเรยนรอยคงทนขน

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ การเรยนการสอนแบบน เปนไปตามล าดบขนตอน ตรงไปตรงมา ผเรยนเกดการเรยนรทงทางดาน

พทธพสย และทกษะพสยไดเรวและไดมากในเวลาทจ ากด ไมสบสน ผเรยนไดฝกปฏบตตามความสามารถของตน จนสามารถบรรลวตถประสงค ท าใหผเรยนมแรงจงใจในการเรยน และมความรสกทดตอตนเอง

5.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยการสรางเรอง (Storyline Method) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

การจดการเรยนการสอนโดยใชวธการสรางเรอง พฒนาขนโดย ดร. สตฟ เบลและแซลล ฮารคเนส (Steve Bell and Sally Harkness) จากสกอตแลนด เขามความเชอเกยวกบการเรยนรวา (อรทย มลค า และคณะ, 2541: 34-35)

1) การเรยนรทดควรมลกษณะบรณาการหรอเปนสหวทยาการคอเปนการเรยนรทผสมผสานศาสตรหลาย ๆ อยางเขาดวยกน เพอประโยชนสงสดในการประยกตใชในการท างานและการด าเนนชวตประจ าวน

2) การเรยนรทดเปนการเรยนรทเกดขนผานทางประสบการณตรงหรอการกระท าหรอการมสวนรวมของผเรยนเอง

3) ความคงทนของผลการเรยนร ขนอยกบวธการเรยนรหรอวธการทไดความรมา 4) ผเรยนสามารถเรยนรคณคาและสรางผลงานทดได หากมโอกาสไดลงมอกระท า นอกจากความเชอดงกลาวแลว การเรยนการสอนโดยวธการสรางเรองนยงใชหลกการเรยนรและการ

สอนอกหลายประการ เชนการเรยนรจากสงใกลตวไปสวถชวตจรง การสรางองคความรดวยตนเอง และการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง

จากฐานความเชอและหลกการดงกลาว สตฟ เบล (ศนยสงแวดลอมศกษาและโลกศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542: 4) ไดพฒนารปแบบการเรยนการสอนทมลกษณะบรณาการเนอหาหลกสตรและทกษะการเรยนจากหลายสาขาวชาเขาดวยกน โดยใหผเรยนไดสรางสรรคเรองขนดวยตนเอง โดยผสอนท าหนาทวางเสนทางเดนเรองให การด าเนนเรองแบงเปนตอน ๆ (episode) แตละตอนประกอบดวย


กจกรรมยอยทเชอมโยงกนดวยค าถามหลก (key question) ลกษณะของค าถามหลกทเชอมโยงเรองราวใหด าเนนไปอยางตอเนองม 4 ค าถามไดแก ทไหน ใคร ท าอะไร/อยางไร และมเหตการณอะไรเกดขน ผสอนจะใชค าถามหลกเหลานเปดประเดน ใหผเรยนคดรอยเรยงเรองราวดวยตนเอง รวมทงสรางสรรคชนงานประกอบกนไป การเรยนการสอนดวยวธการดงกลาวจงชวยใหผเรยนมโอกาสไดใชประสบการณและความคดของตนอยางเตมท และมโอกาสไดแลกเปลยนความรความคดกน อภปรายรวมกน และเกดการเรยนรอยางกวางขวาง

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยพฒนาความร ความเขาใจและเจตคตของผเรยนในเรองทเรยน รวมทงทกษะกระบวนตาง ๆ

เชน ทกษะการคด ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะการแกปญหา ทกษะการสอสาร เปนตน

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ การเรยนการสอนตามรปแบบนจ าเปนตองมการวางแผนและจดเตรยมวสดอปกรณลวงหนา โดย

ด าเนนการดงน ขนท 1 การก าหนดเสนทางเดนเรองใหเหมาะสม

ผสอนจ าเปนตองวเคราะหจดมงหมายและเนอหาสาระของหลกสตร และเลอกหวขอเรองใหสอดคลองกบเนอหาสาระของหลกสตรทตองการจะใหผเรยนไดเรยนร และจดแผนการสอนในรายละเอยด เสนทางเดนเรอง ประกอบดวย 4 องก (episode) หรอ 4 ตอนดวยกน คอ ฉาก ตวละคร วถชวตและเหตการณ ในแตละองก ผสอนจะตองก าหนดประเดนหลกขนมาแลวตงเปนค าถามน าใหผเรยนศกษาหาค าตอบ ซงค าถามเหลานจะโยงไปยงค าตอบทสมพนธกบเนอหาวชาตาง ๆ ทประสงคจะบรณาการเขาดวยกน ขนท 2 การด าเนนกจกรรมการเรยนการสอน

ผสอนด าเนนการตามแผนการสอนไปตามล าดบ การเรยนการสอนแบบน อาจใชเวลาเพยงไมกคาบ หรอตอเนองกนเปนภาคเรยนกได แลวแตหวเรองและการบรณาการวาสามารถท าไดครอบคลมเพยงใด แตไมควรใชเวลาเกน 1 ภาคเรยน เพราะผเรยนอาจเกดความเบอหนาย ในการเรมกจกรรมใหม ผสอนควรเชอมโยงกบเรองทคางไวเดมใหสานตอกนเสมอ และควรใหผเรยนสรปความคดรวบยอดของแตละกจกรรม กอนจะขนกจกรรมใหม นอกจากนนควรกระตนใหผเรยนศกษาคนควาขอมลจากแหลงความรทหลากหลาย เปดโอกาสใหผเรยนชนชมผลงานของกนและกน และไดปรบปรงพฒนางานของตน ขนท 3 การประเมน

ผสอนใชการประเมนผลตามสภาพทแทจรง (authentic assessment) คอการประเมนจากการสงเกต การบนทก และการรวบรวมขอมลจากผลงานและการแสดงออกของผเรยน การประเมนจะไมเนนเฉพาะทกษะพนฐานเทานน แตจะรวมถงทกษะการคด การท างาน การรวมมอ การแกปญหา และอน ๆ การประเมนใหความส าคญในการประสบผลส าเรจในการท างานของผเรยนแตละคน มากกวาการประเมนผลการเรยนทมงใหคะแนนผลผลตและจดล าดบทเปรยบเทยบกบกลม


ผลทผเรยนจะไดรบจาการเรยนรตามรปแบบ ผเรยนจะเกดความร ความเขาใจในเรองทเรยน ในระดบทสามารถวเคราะหและสงเคราะหได รวมทง

ไดพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ

5.3 รปแบบการเรยนการสอนตามวฏจกรการเรยนร 4 MAT ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

แมค คารธ (Mc Carthy, อางถงใน ศกดชย นรญทว และไพเราะ พมมน, 2542: 7-11) พฒนารปแบบการเรยนการสอนนขนจากแนวคดของโคลป (Kolb) ซงอธบายวา การเรยนรเกดขนจากความสมพนธของ 2 มต คอการรบร และกระบวนการจดกระท าขอมล การรบรของบคคลม 2 ชองทาง คอผานทางประสบการณทเปนรปธรรม และผานทางความคดรวบยอดทเปนนามธรรม สวนการจดกระท ากบขอมลทรบรนน ม 2 ลกษณะเชนเดยวกน คอการลงมอทดลองปฏบต และการสงเกตโดยใชความคดอยางไตรตรอง เมอลากเสนตรงของชองทางการรบร 2 ชองทาง และเสนตรงของการจดกระท าขอมลเพอใหเกดการเรยนรมาตดกน แลวเขยนเปนวงกลมจะเกดพนทเปน 4 สวนของวงกลม ซงสามารถแทนลกษณะการเรยนรของผเรยน 4 แบบ คอ แบบท 1 เปนผเรยนทถนดจนตนาการ (imaginative learners)เพราะมการรบรผานทางประสบการณทเปนรปธรรม และใชกระบวนการจดกระท าขอมลดวยการสงเกตอยางไตรตรอง แบบท 2 เปนผเรยนทถนดการวเคราะห ( analytic learners) เพราะมการรบรผานทางความคดรวบยอดทเปนนามธรรม และชอบใชกระบวนการสงเกตอยางไตรตรอง แบบท 3 เปนผเรยนทถนดใชสามญส านก (commonsense learners) เพราะมการรบรผานทางความคดรวบยอดทเปนนามธรรม และชอบใชกระบวนการลงมอท า แบบท 4 เปนผเรยนทถนดในการปรบเปลยน (dynamic learners) เพราะมการรบรผานทางประสบการณทเปนรปธรรม และชอบใชกระบวนการลงมอปฏบต แมคคารธ และคณะ (ศกดชย นรญทว และไพเราะ พมมน, 2542: 7-11) ไดน าแนวคดของโคลป มาประกอบกบแนวคดเกยวกบการท างานของสมองทงสองซก ท าใหเกดเปนแนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชค าถามหลก 4 ค าถามคอ ท าไม (Why) อะไร (What) อยางไร (How) และถา (If) ซงสามารถพฒนาผเรยนทมลกษณะการเรยนรแตกตางกนทง 4 แบบ ใหสามารถใชสมองทกสวนของตนในการพฒนาศกยภาพของตนไดอยางเตมท

วตถประสงคของรปแบบ เพอชวยใหผเรยนมโอกาสไดใชสมองทกสวน ทงซกซายและขวา ในการสรางความรความเขาใจใหแกตนเอง


กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ การเรยนการสอนตามวฏจกรการเรยนร 4 MAT มขนตอนด าเนนการ 8 ขนดงน (ศกดชย นรญทว

และไพเราะพมมน, 2542: 11-16; เธยร พานช, 2542: 3-5) ขนท 1 การสรางประสบการณ ผสอนเรมตนจากการจดประสบการณใหผเรยนเหนคณคาของเรอง

ทเรยนดวยตนเอง ซงจะชวยใหผเรยนตอบไดวา ท าไม ตนจงตองเรยนรเรองน ขนท 2 การวเคราะหประสบการณ หรอสะทอนความคดจากประสบการณ ชวยใหผเรยนเกดความ

ตระหนกร และยอมรบความส าคญของเรองทเรยน ขนท 3 การพฒนาประสบการณเปนความคดรวบยอดหรอแนวคด เมอผเรยนเหนคณคาของเรอง

ทเรยนแลว ผสอนจงจดกจกรรมการเรยนรทชวยใหผเรยนสามารถสรางความคดรวบยอดขนดวยตนเอง ขนท 4 การพฒนาความรความคด เมอผเรยนมประสบการณและเกดความคดรวบยอดหรอ

แนวคดพอสมควรแลว ผสอนจงกระตนใหผเรยนพฒนาความรความคดของตนใหกวางขวางและลกซงขน โดยการใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตมจากแหลงความรทหลากหลาย การเรยนรในขนท 3 และ 4 นคอการตอบค าถามวา สงทไดเรยนรคอ อะไร

ขนท 5 การปฏบตตามแนวคดทไดเรยนร ในขนนผสอนเปดโอกาสใหผเรยนน าความรความคดทไดรบจากการเรยนรในขนท 3-4 มาทดลองปฏบตจรง และศกษาผลทเกดขน

ขนท 6 การสรางสรรคชนงานของตนเอง จากการปฏบตตามแนวคดทไดเรยนรในขนท 5 ผเรยนจะเกดการเรยนรถงจดเดนจดดอยของแนวคด ความเขาใจแนวคดนนจะกระจางขน ในขนนผสอนควรกระตนใหผเรยนพฒนาความสามารถของตน โดยการน าความรความเขาใจนนไปใชหรอปรบประยกตใชในการสรางชนงานทเปนความคดสรางสรรคของตนเอง ดงนนค าถามหลกทใชในขนท 5-6 กคอ จะท าอยางไร

ขนท 7 การวเคราะหผลงานและแนวทางในการน าไปประยกตใช เมอผเรยนไดสรางสรรคชนงานของตนตามความถนดแลว ผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงผลงานของตน ชนชมกบความส าเรจ และเรยนรทจะวพากษวจารณอยางสรางสรรค รวมทงรบฟงขอวพากษวจารณ เพอการปรบปรงงานของตนใหดขนและน าไปประยกตใชตอไป

ขนท 8 การแลกเปลยนความรความคด ขนนเปนขนขยายขอบขายของความรโดยการแลกเปลยนความรความคดแกกนและกน และรวมกนอภปรายเพอการน าการเรยนรไปเชอมโยงกบชวตจรงและอนาคต ค าถามหลกในการอภปรายกคอ ถา....? ซงอาจน าไปสการเปดประเดนใหมส าหรบผเรยน ในการเรมตน วฏจกรของการเรยนรในเรองใหมตอไป

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนรตามรปแบบ ผเรยนจะสามารถสรางความรดวยตนเองในเรองทเรยน จะเกดความรความเขาใจและน าความรความ

เขาใจนนไปใชได และสามารถสรางผลงานทเปนความคดสรางสรรค ของตนเอง รวมทงไดพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ อกจ านวนมาก


5.4 รปแบบการเรยนการสอนของการเรยนรแบบรวมมอ (Instructional Models of

Cooperative Learning) ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบการเรยนการสอนของแนวคดแบบรวมมอ พฒนาขนโดยอาศยหลกการเรยนรแบบรวมมอของจอหนสน และจอหนสน (Johnson & Johnson, 1974: 213-240)ซงไดชใหเหนวา ผเรยนควรรวมมอกนในการเรยนรมากกวาการแขงขนกน เพราะการแขงขนกอใหเกดสภาพการณแพ-ชนะ ตางจากการรวมมอกนซงกอใหเกดสภาพการณชนะ-ชนะ อนเปนสภาพการณทดกวาทงทางดานจตใจและสตปญญา หลกการเรยนรแบบรวมมอ 5 ประการประกอบดวย (1) การเรยนรตองอาศยหลกพงพากนโดยถอวาทกคนมความส าคญเทาเทยมกนและจะตองพงพากนเพอความส าเรจรวมกน (2) การเรยนรทดตองอาศยการหนหนาเขาหากน มปฏสมพนธกนเพอแลกเปลยนความคดเหน ขอมล และการเรยนรตาง ๆ (3) การเรยนรรวมกนตองอาศยทกษะทางสงคม โดยเฉพาะทกษะในการท างานรวมกน (4) การเรยนรรวมกนควรมการวเคราะหกระบวนการกลมทใชในการท างาน (5) การเรยนรรวมกนจะตองมผลงานหรอผลสมฤทธทงรายบคคลและรายกลมทสามารถตรวจสอบและวดประเมนได หากผเรยนมโอกาสไดเรยนรแบบรวมมอกน นอกจากจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทางดานเนอหาสาระตาง ๆ ไดกวางขนและลกซงขนแลวยงสามารถชวยพฒนาผเรยนทางดานสงคมและอารมณมากขนดวย รวมทงมโอกาสไดฝกฝนพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวตอกมาก

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงใหผเรยนไดเรยนรเนอหาสาระตาง ดวยตนเองและดวยความรวมมอและความชวยเหลอ

จากเพอน ๆ รวมทงไดพฒนาทกษะสงคมตาง ๆ เชนทกษะการสอสาร ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะการสรางความสมพนธ รวมทงทกษะแสวงหาความร ทกษะการคด การแกปญหาและอน ๆ

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรแบบรวมมอมหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบจะมวธการ

หลก ๆ ซงไดแก การจดกลม การศกษาเนอหาสาระ การทดสอบ การคดคะแนน และระบบการใหรางวลแตกตางกนออกไป เพอสนองวตถประสงคเฉพาะ แตไมวาจะเปนรปแบบใด ตางกใชหลกการเดยวกน คอหลกการเรยนรแบบรวมมอ 5 ประการ และมวตถประสงคมงตรงไปในทศทางเดยวกน คอเพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรในเรองทศกษาอยางมากทสดโดยอาศยการรวมมอกน ชวยเหลอกน และแลกเปลยนความรกนระหวางกลมผเรยนดวยกน ความแตกตางของรปแบบแตละรปแบบจะอยทเทคนคในการศกษาเนอหาสาระ และวธการเสรมแรงและการใหรางวลเปนประการส าคญ

เพอความกระชบในการน าเสนอ ผเขยนจงจะน าเสนอกระบวนการเรยนการสอนของรปแบบทง 6 รปแบบตอเนองกนดงน


1. *กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบจกซอร(Jigsaw) 1.1จดผเรยนเขากลมคละความสามารถ (เกง-กลาง-ออน) กลมละ 4 คน และเรยกกลมนวา กลมบาน

ของเรา (home group) 1.2 สมาชกในกลมบานของเราไดรบมอบหมายใหศกษาเนอหาสาระคนละ 1 สวน (เปรยบเสมอนได

ชนสวนภาพตดตอคนละ 1 ชน) และหาค าตอบในประเดนปญหาทผสอนมอบหมายให 1.3 สมาชกในกลมบานของเรา แยกยายไปรวมกบสมาชกกลมอน ซงไดรบเนอหาเดยวกน ตงเปนกลม

ผเชยวชาญ(expert group) ขนมา และรวมกนท าความเขาใจในเนอหาสาระนนอยางละเอยด และรวมกนอภปรายหาค าตอบประเดนปญหาทผสอนมอบหมายให

1.4 สมาชกกลมผเชยวชาญกลบไปสกลมบานของเรา แตละคนชวยสอนเพอนในกลมใหเขาใจในสาระทตนไดศกษารวมกบกลมผเชยวชาญ เชนน สมาชกทกคนกจะไดเรยนรภาพรวมของสาระทงหมด

1.5 ผเรยนทกคนท าแบบทดสอบ แตละคนจะไดคะแนนเปนรายบคคล และน าคะแนนของทกคนในกลมบานของเรามารวมกน(หรอหาคาเฉลย) เปนคะแนนกลม กลมทไดคะแนนสงสดไดรบรางวล

2. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ เอส. ท. เอ. ด. (STAD) ค าวา “STAD” เปนตวยอของ “Student Teams – Achievement Division” กระบวนการ

ด าเนนการมดงน 2.1 จดผเรยนเขากลมคละความสามารถ (เกง-กลาง-ออน) กลมละ 4 คน และเรยกกลมนวา กลมบาน

ของเรา (home group) 2.2 สมาชกในกลมบานของเราไดรบเนอหาสาระและศกษาเนอหาสาระนนรวมกน เนอหาสาระนน

อาจมหลายตอน ซงผเรยนอาจตองท าแบบทดสอบในแตละตอนและเกบคะแนนของตนไว 2.3 ผเรยนทกคนท าแบบทดสอบครงสดทาย ซงเปนการทดสอบรวบยอดและน าคะแนนของตนไปหา

คะแนนพฒนาการ ซงหาไดดงน คะแนนพนฐาน: ไดจากคาเฉลยของคะแนนทดสอบยอยหลาย ๆ ครงทผเรยนแตละคนท าได คะแนนทได: ไดจากการน าคะแนนทดสอบครงสดทายลบคะแนนพนฐาน คะแนนพฒนาการ: ถาคะแนนทไดคอ

-11 ขนไป คะแนนพฒนาการ = 0 -1 ถง -10 คะแนนพฒนาการ = 10 +1 ถง 10 คะแนนพฒนาการ = 20 + 11 ขนไป คะแนนพฒนาการ = 30

2.4 สมาชกในกลมบานของเราน าคะแนนพฒนาการของแตละคนในกลมมารวมกนเปนคะแนนของกลม กลมใดไดคะแนนพฒนาการของกลมสงสด กลมนนไดรางวล

3. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ท. เอ. ไอ. (TAI) ค าวา “TAI” มาจาก “Team –Assisted Individualization” ซงมกระบวนการดงน


3.1 จดผเรยนเขากลมคละความสามารถ (เกง-กลาง-ออน) กลมละ 4 คน และเรยกกลมนวา กลมบานของเรา (home group)

3.2 สมาชกในกลมบานของเราไดรบเนอหาสาระและศกษาเนอหาสาระรวมกน 3.3 สมาชกในกลมบานของเรา จบคกนท าแบบฝกหด ก.ถาใครท าแบบฝกหดได 75% ขนไปใหไปรบการทดสอบรวบยอดครงสดทายได ข.ถายงท าแบบฝกหดไดไมถง 75% ใหท าแบบฝกหดซอมจนกระทงท าได แลวจงไปรบการทดสอบ

รวบยอดครงสดทาย 3.4 สมาชกในกลมบานของเราแตละคนน าคะแนนทดสอบรวบยอดมารวมกนเปนคะแนนของกลม

กลมใดไดคะแนนสงสดกลมนนไดรบรางวล

4. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ท. จ. ท. (TGT) ตวยอ “TGT” มาจาก”Team Game Tournament” ซงมการด าเนนการดงน 4.1 จดผเรยนเขากลมคละความสามารถ (เกง-กลาง-ออน) กลมละ 4 คน และเรยกกลมนวา กลมบาน

ของเรา (home group) 4.2 สมาชกในกลมบานของเรา ไดรบเนอหาสาระและศกษาเนอหาสาระรวมกน 4.3 สมาชกในกลมบานของเรา แยกยายกนเปนตวแทนกลมไปแขงขนกบกลมอนโดยจดกลมแขงขน

ตามความสามารถ คอคนเกงในกลมบานของเราแตละกลมไปรวมกน คนออนกไปรวมกบคนออนของกลมอน กลมใหมทรวมกนนเรยกวากลมแขงขน ก าหนดใหมสมาชกกลมละ 4 คน

4.4 สมาชกในกลมแขงขน เรมแขงขนกนดงน ก. แขงขนกนตอบค าถาม 10 ค าถาม ข. สมาชกคนแรกจบค าถามขนมา 1 ค าถาม และอานค าถามใหกลมฟง ค. ใหสมาชกทอยซายมอของผอานค าถามคนแรกตอบค าถามกอน ตอไปจงใหคนถดไปตอบจนครบ ง. ผอานค าถามเปดค าตอบ แลวอานเฉลยค าตอบทถกใหกลมฟง จ. ใหคะแนนค าตอบดงน

ผตอบถกเปนคนแรกได 2 คะแนน ผตอบถกคนตอไปได 1 คะแนน ผตอบผดได 0 คะแนน

ฉ. ตอไปสมาชกคนท 2 จบค าถามท 2 และเรมเลนตามขนตอน ข-จ ไปเรอยๆจนกระทงค าถามหมด ช. ทกคนรวมคะแนนของตนเอง

ผไดคะแนนอนดบ 1 ไดโบนส 10 คะแนน ผไดคะแนนอนดบ 2 ไดโบนส 8 คะแนน ผไดคะแนนอนดบ 3 ไดโบนส 5 คะแนน ผไดคะแนนอนดบ 4 ไดโบนส 4 คะแนน


4.5 เมอแขงขนเสรจแลว สมาชกกลมกลบไปกลมบานของเรา แลวน าคะแนนทแตละคนไดรวมเปนคะแนนของกลม

5. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ แอล. ท. (L.T) “L.T.” มาจากค าวา Learning Together ซงมกระบวนการทงายไมซบซอน ดงน 5.1 จดผเรยนเขากลมคละความสามารถ (เกง-กลาง-ออน) กลมละ 4 คน 5.2 กลมยอยกลมละ 4 คน ศกษาเนอหารวมกน โดยก าหนดใหแตละคนมบทบาทหนาทชวยกลมใน

การเรยนร ตวอยางเชน สมาชกคนท 1: อานค าสง สมาชกคนท 2: หาค าตอบ สมาชกคนท 3: หาค าตอบ สมาชกคนท 4: ตรวจค าตอบ 5.3 กลมสรปค าตอบรวมกน และสงค าตอบนนเปนผลงานกลม 5.4 ผลงานกลมไดคะแนนเทาไร สมาชกทกคนในกลมนนจะไดคะแนนนนเทากนทกคน

6. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ จ. ไอ. (G.I.) “G.I.” คอ “Group Investigation” รปแบบนเปนรปแบบทสงเสรมใหผเรยนชวยกนไปสบคนขอมล

มาใชในการเรยนรรวมกน โดยด าเนนการเปนขนตอนดงน 6.1 จดผเรยนเขากลมคละความสามารถ (เกง-กลาง-ออน) กลมละ 4 คน 6.2 กลมยอยศกษาเนอหาสาระรวมกนโดย

ก. แบงเนอหาออกเปนหวขอยอย ๆ แลวแบงกนไปศกษาหาขอมลหรอค าตอบ ข. ในการเลอกเนอหา ควรใหผเรยนออนเปนผเลอกกอน

6.3 สมาชกแตละคนไปศกษาหาขอมล/ค าตอบมาใหกลม กลมอภปรายรวมกนและสรปผลการศกษา 6.4 กลมเสนอผลงานของกลมตอชนเรยน

7. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ซ. ไอ. อาร. ซ. (CIRC) รปแบบ CIRC หรอ “Cooperative Integrated Reading and Composition” เปนรปแบบการ

เรยนการสอนแบบรวมมอทใชในการสอนอานและเขยนโดยเฉพาะ รปแบบนประกอบดวยกจกรรมหลก 3 กจกรรมคอ กจกรรมการอานแบบเรยน การสอนการอานเพอความเขาใจ และการบรณาการภาษากบการเรยน โดยมขนตอนในการด าเนนการดงน(Slavin, 1995: 104-110)

7.1 ครแบงกลมนกเรยนตามระดบความสามารถในการอาน นกเรยนในแตละกลมจบค 2 คน หรอ 3 คน ท ากจกรรมการอานแบบเรยนรวมกน

7.2 ครจดทมใหมโดยใหนกเรยนแตละทมตางระดบความสามารถอยางนอย 2 ระดบ ทมท ากจกรรมรวมกน เชน เขยนรายงาน แตงความ ท าแบบฝกหดและแบบทดสอบตาง ๆ และมการใหคะแนนของแตละทม ทมใดไดคะแนน 90% ขนไป จะไดรบประกาศนยบตรเปน “ซปเปอรทม” หากไดคะแนนตงแต 80-89% กจะไดรบรางวลรองลงมา


7.3 ครพบกลมการอานประมาณวนละ 20 นาท แจงวตถประสงคในการอาน แนะน าค าศพทใหม ๆ ทบทวนศพทเกา ตอจากนนครจะก าหนดและแนะน าเรองทอานแลวใหผเรยนท ากจกรรมตาง ๆ ตามทผเรยนจดเตรยมไวให เชนอานเรองในใจแลวจบคอานออกเสยงใหเพอนฟงและชวยกนแกจดบกพรอง หรอครอาจจะใหนกเรยนชวยกนตอบค าถาม วเคราะหตวละครวเคราะหปญหาหรอท านายวาเรองจะเปนอยางไรตอไปเปนตน

7.4 หลงจากกจกรรมการอาน ครน าอภปรายเรองทอาน โดยครจะเนนการฝกทกษะตาง ๆ ในการอาน เชน การจบประเดนปญหา การท านาย เปนตน

7.5 นกเรยนรบการทดสอบการอานเพอความเขาใจ นกเรยนจะไดรบคะแนนเปนทงรายบคคลและทม 7.6 นกเรยนจะไดรบการสอนและฝกทกษะการอานสปดาหละ 1 วน เชน ทกษะการจบใจความส าคญ

ทกษะการอางอง ทกษะการใชเหตผล เปนตน 7.7 นกเรยนจะไดรบชดการเรยนการสอนเขยน ซงผเรยนสามารถเลอกหวขอการเขยนไดตามความ

สนใจ นกเรยนจะชวยกนวางแผนเขยนเรองและชวยกนตรวจสอบความถกตองและในทสดตพมพผลงานออกมา

7.8 นกเรยนจะไดรบการบานใหเลอกอานหนงสอทสนใจ และเขยนรายงานเรองทอานเปนรายบคคล โดยใหผปกครองชวยตรวจสอบพฤตกรรมการอานของนกเรยนทบาน โดยมแบบฟอรมให

8. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบคอมเพลกซ (Complex Instruction) รปแบบนพฒนาขนโดย เอลซาเบธ โคเฮน และคณะ (Elizabeth Cohen) เปนรปแบบทคลายคลง

กบรปแบบ จ. ไอ. เพยงแตจะสบเสาะหาความรเปนกลมมากกวาการท าเปนรายบคคล นอกจากนนงานทใหยงมลกษณะของการประสานสมพนธระหวางความรกบทกษะหลายประเภท และเนนการใหความส าคญกบผเรยนเปนรายบคคล โดยการจดงานใหเหมาะสมกบความสามารถและความถนดของผเรยนแตละคน ดงนนครตองคนหาความสามารถเฉพาะทางของผเรยนทออน โคเฮน เชอวา หากผเรยนไดรบรวาตนมความถนดในดานใด จะชวยใหผเรยนมแรงจงใจในการพฒนาตนเองในดานอน ๆ ดวย รปแบบนจะไมมกลไกการใหรางวล เนองจากเปนรปแบบทไดออกแบบใหงานทแตละบคคลท า สามารถสนองตอบความสนใจของผเรยนและสามารถจงใจผเรยนแตละคนอยแลว

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะเกดการเรยนรเนอหาสาระดวยตนเองและดวยความรวมมอและชวยเหลอจากเพอน ๆ

รวมทงไดพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ จ านวนมาก โดยเฉพาะอยางยง ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะการประสานสมพนธ ทกษะการคด ทกษะการแสวงหาความร ทกษะการแกปญหา ฯลฯ


รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนโดยนกการศกษาไทย

1. รปแบบการเรยนการสอนทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ โดย สมน อมรววฒน ทฤษฎ/แนวคด/หลกการของรปแบบ

สมน อมรววฒน (2533: 168-170) ไดพฒนารปแบบการเรยนการสอนนขนมาจากแนวคดทวา การศกษาทแทควรสอดคลองกบการด าเนนชวต ซงตองเผชญกบการเปลยนแปลงตาง ๆ ซงมทงทกข สข ความสมหวงและความผดหวงตาง ๆ การศกษาทแทควรชวยใหผเรยนไดเรยนรทจะเผชญกบสถานการณตาง ๆ เหลานน และสามารถเอาชนะปญหาเหลานน โดย (1) การเผชญ ไดแกการเรยนรทจะเขาใจภาวะทตองเผชญ (2) การผจญ คอการเรยนรทจะตอสกบปญหาอยางถกตองตามท านองคลองธรรมและมหลกการ (3) การผสมผสาน ไดแกการเรยนรทจะผสมผสานวธการตาง ๆ เพอน าไปใชแกปญหาใหส าเรจ (4) การเผดจ คอการแกปญหาใหหมดไปโดยไมกอใหเกดปญหาสบเนองตอไปอก

สมน อมรววฒน ไดน าแนวคดดงกลาวผสมผสานกบหลกพทธธรรมเกยวกบการสรางศรทธาและโยนโสมนสการ และจดเปนกระบวนการเรยนการสอนขนเพอน าไปใชในการจดการเรยนการสอน

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาทกษะการแกปญหาและทกษะกระบวนการตาง ๆ จ านวนมาก อาท กระบวนการ

คด (โยนโสมนสการ) กระบวนการเผชญสถานการณ กระบวนการแสวงหาความร กระบวนการประเมนคาและตดสนใจ กระบวนการสอสาร ฯลฯ รวมทงพฒนาคณธรรม จรยธรรม ในการแกปญหาและการด ารงชวต

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ กระบวนการด าเนนการมดงน(สมน อมรววฒน, 2533: 170-171; 2542: 55-146) 1. ขนน า การสรางศรทธา

ผสอนจดสงแวดลอมและบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน และเราใจใหผเรยนเหนความส าคญของบทเรยน

ผสอนสรางความสมพนธทดกบผเรยน แสดงความรก ความเมตตา ความจรงใจตอผเรยน 2. ขนสอน

ผสอนหรอผเรยนน าเสนอสถานการณปญหา หรอกรณตวอยาง มาฝกทกษะการคดและการปฏบตในกระบวนการเผชญสถานการณ

ผเรยนฝกทกษะการแสวงหาและรวบรวมขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการตาง ๆ โดยฝกหดการตรวจสอบขอมลขาวสารกบแหลงอางองหลาย ๆ แหลง และตรวจสอบลกษณะของขอมลขาวสารวาเปนขอมลขาวสารทงายหรอยาก ธรรมดาหรอซบซอน แคบหรอกวาง คลมเครอหรอชดเจน มความจรงหรอความเทจมากกวา มองคประกอบเดยวหรอหลาย


องคประกอบ มระบบหรอยงเหยงสบสน มลกษณะเปนนามธรรมหรอรปธรรม มแหลงอางองหรอเลอนลอย มเจตนาดหรอราย และเปนสงทควรรหรอไมควรร

ผเรยนฝกสรปประเดนส าคญ ฝกการประเมนคา เพอหาแนวทางแกปญหาวาทางใดดทสด โดยใชวธคดหลาย ๆ วธ (โยนโสมนสการ) ไดแก การคดสบสาวเหตปจจย การคดแบบแยกแยะสวนประกอบ การคดแบบสามญลกษณ คอคดแบบแกปญหา คดแบบอรรถธรรมสมพนธ คอคดใหเขาใจความสมพนธระหวางหลกการและความมงหมาย คดแบบคณโทษทางออก คดแบบคณคาแท-คณคาเทยม คดแบบใชอบายปลกเราคณธรรม และคดแบบเปนอยในขณะปจจบน

ผเรยนฝกทกษะการเลอกและตดสนใจ โดยฝกการประเมนคาตามเกณฑทถกตอง ดงาม เหมาะสม ฝกการวเคราะหผลด ผลเสยทจะเกดขนจากทางเลอกตาง ๆ และฝกการใชหลกการ ประสบการณ และการท านาย มาใชในการเลอกหาทางเลอกทดทสด

ผเรยนลงมอปฏบตตามทางเลอกทไดเลอกไว ผสอนใหค าปรกษาแนะน า ฉนทกลยาณมตร โดยปฏบตใหเหมาะสมตามหลกสปปรสธรรม 7

3. ขนสรป ผเรยนแสดงออกดวยวธการตาง ๆ เชน การพด การเขยน แสดง หรอกระท าในรปแบบ

ตาง ๆ ทเหมาะสมกบความสามารถและวย ผเรยนและผสอนสรปบทเรยน ผสอนวดและประเมนผลการเรยนการสอน

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะไดพฒนาความสามารถในการเผชญปญหา และสามารถคดและตดสนใจไดอยางเหมาะสม

2. รปแบบการเรยนการสอนโดยสรางศรทธา และโยนโสมนสการ โดย สมน อมรววฒน ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

ในป พ.ศ.2526 สมน อมรววฒน นกการศกษาไทยผมชอเสยงและมผลงานทางวชาการจ านวนมาก ไดน าแนวคดจากหนงสอพทธธรรมของพระราชวรมน (ประยทธ ปยตโต) เกยวกบการสรางศรทธาและโยนโสมนสการ มาสรางเปนหลกการและขนตอนการสอนตามแนวพทธวธขน รปแบบการเรยนการสอนนพฒนาขนจากหลกการทวา ครเปนบคคลส าคญทสามารถจดสภาพแวดลอม แรงจงใจ และวธการสอนใหศษยเกดศรทธาทจะเรยนร การไดฝกฝนวธการคดโดยแยบคายและน าไปสการปฏบตจนประจกษจรง โดยครท าหนาทเปนกลยาณมตรชวยใหศษยไดมโอกาสคด และแสดงออกอยางถกวธ จะชวยพฒนาใหศษยเกดปญญา และแกปญหาไดอยางเหมาะสม (สมน อมรววฒน, 2533: 161)


วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาความสามารถในการคด(โยนโสมนสการ) การตดสนใจ การแกปญหาทเกยวของกบ

เนอหาสาระทเรยน กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ (สมน อมรววฒน, 2533: 1. *ขนน า การสรางเจตคตทดตอคร วธการเรยนและบทเรยน

จดบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสม ไดแก เหมาะสมกบระดบของชนวยของผเรยน วธการเรยนการสอนและเนอหาของบทเรยน

สรางความสมพนธทดระหวางครกบศษย ครเปนกลยาณมตร หมายถงครท าตนใหเปนทเคารพรกของศษย โดยมบคลกภาพทด สะอาด แจมใส และส ารวม มสขภาพจตด มความมนใจในตนเอง

การเสนอสงเราและแรงจงใจ ก. ใชสอการเรยนการสอน หรออปกรณและวธการตาง ๆ เพอเราความสนใจ เชน การจด

ปายนเทศ นทรรศการ เสนอเอกสาร ภาพ กรณปญหา กรณตวอยาง สถานการณจ าลอง เปนตน

ข. จดกจกรรมขนน าทสนกนาสนใจ ค. ศษยไดตรวจสอบความร ความสามารถของตน และไดรบทราบผลทนท

2. *ขนสอน ครเสนอปญหาทเปนสาระส าคญของบทเรยน หรอเสนอหวขอเรอง ประเดนส าคญของ

บทเรยนดวยวธการตาง ๆ ครแนะน าแหลงวทยาการและแหลงขอมล ครฝกการรวบรวมขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ โดยใชทกษะทเปนเครองมอของ

การเรยนร เชนทกษะทางวทยาศาสตร และทกษะทางสงคม ครจดกจกรรมใหผเรยนคด ลงมอคนควา คดวเคราะห และสรปความคด ครฝกการสรปประเดนของขอมล ความร และเปรยบเทยบประเมนคา โดยวธการแลกเปลยน

ความคดเหน ทดลอง ทดสอบ จดเปนทางเลอกและทางออกของการแกปญหา ศษยด าเนนการเลอกและตดสนใจ ศษยท ากจกรรมฝกปฏบตเพอพสจนผลการเลอก และการตดสนใจ

3. ขนสรป ครและศษยรวบรวมขอมลจากการสงเกตการปฏบตทกขนตอน ครและศษยอภปรายรวมกนเกยวกบขอมลทได ครและศษยสรปผลการปฏบต ครและศษยสรปบทเรยน


ครวดและประเมนผลการเรยนการสอน

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะพฒนาทกษะในการคด การตดสนใจ และการแกปญหาอยางเหมาะสม

3. รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการคดเปนเพอการด ารงชวตในสงคมไทย โดย หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา (2537) ไดพฒนารายวชา “การคดเปน เพอการพฒนาคณภาพชวตและสงคมไทย” ขน เพอพฒนานกเรยนระดบมธยมศกษาใหสามารถคดเปนรจกและเขาใจตนเอง รายวชาประกอบดวยเนอหา 3 เรอง คอ (1) การพฒนาความคด (สตปญญา)(2) การพฒนาคณธรรม จรยธรรม (สจธรรม) (3) การพฒนาอารมณ ความรสก

สวนกจกรรมทใชเปนกจกรรมปฏบตการ 4 กจกรรม ไดแก (1) กจกรรมปฏบตการ “ พฒนากระบวนการคด” (2) กจกรรมปฏบตการ “พฒนารากฐานความคด” (3) กจกรรมปฏบตการ “ปฏบตการในชวตจรง” และ (4) กจกรรมปฏบตการ “ประเมนผลการพฒนาประสทธภาพของชวตและงาน”

ในสวนกจกรรมปฏบตการพฒนากระบวนการคด หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา ไดพฒนาแบบแผนในการสอนซงประกอบดวยขนการสอน 5 ขน โดยอาศยแนวคดเกยวกบการคดเปน ของ โกวท วรพพฒน (อางถงใน อนตา นพคณ, 2530: 29-36) ทวา “คดเปน” เปนการแสดงศกยภาพของมนษยในการชน าชะตาชวตของตนเอง โดยการพยายามปรบตวเองและสงแวดลอมใหผสมผสานกลมกลนกน ดวยกระบวนการแกปญหา ซงประกอบดวยการพจารณาขอมล 3 ดาน ไดแก ขอมลตนเอง ขอมลสงคมและสงแวดลอม และขอมลทางวชาการ เพอเปาหมายทส าคญคอมความสข

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงชวยพฒนากระบวนการคด ใหผเรยนสามารถคดเปน คอคดโดยพจารณาขอมล 3 ดาน

ไดแก ขอมลเกยวกบตนเอง ขอมลสงคมและสงแวดลอม และขอมลทางวชาการ เพอประโยชนในการด ารงชวตในสงคมไทยอยางมความสข

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ขนสบคนปญหา เผชญสถานการณในวถการด ารงชวต ผสอนอาจน าเสนอสถานการณให

ผเรยนสบคนปญหา หรออาจใชสถานการณและปญหาจรงทผเรยนประสบมาในชวตของตนเอง หรอผสอนอาจจดเปนสถานการณจ าลอง หรอน าผเรยนไปเผชญสถานการณนอกหองเรยนกได สถานการณทใชในการศกษา อาจเปนสถานการณเกยวกบตนเอง สงคมและสงแวดลอม หรอหลกวชาการกได เชนสถานการณเกยวกบเศรษฐกจ วฒนธรรม สงคม ครอบครวการเรยน การท างาน และสงแวดลอม เปนตน


ขนท 2 ขนรวบรวมขอมลและผสมผสานขอมล 3 ดาน เมอคนพบปญหาแลวใหผเรยนศกษาขอมลความรตาง ๆ ทเกยวของในสถานการณนน โดยรวบรวมขอมลใหครบทง 3 ดาน คอ ดานทเกยวกบตนเอง สงคมและสงแวดลอม และดานหลกวชาการ

ขนท 3 ขนการตดสนใจอยางมเปาหมาย เมอมขอมลพรอมแลว ใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาโดยพจารณาไตรตรองถงผลทจะเกดขนทงกบตนเอง ผอน และสงคมโดยสวนรวม และตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด คอทางเลอกทเปนไปเพอการเกอกลตอชวตทงหลาย

ขนท 4 ขนปฏบตและตรวจสอบ เมอตดสนใจเลอกแนวทางปฏบตไดแลว ใหผเรยนลงมอปฏบตจรงดวยตนเองหรอรวมมอกบกลมตามแผนงานทก าหนดไวอยางพากเพยร ไมทอถอย

ขนท 5 ขนประเมนผลและวางแผนพฒนา เมอปฏบตตามแผนงานทก าหนดไวลลวงแลว ใหผเรยนประเมนผลการปฏบตวา การปฏบตประสบผลส าเรจมากนอยเพยงใด มปญหา อปสรรคอะไร และเกดผลดผลเสยอะไรบาง และวางแผนงานทจะพฒนาปรบปรงการปฏบตนนใหไดผลสมบรณขน หรอวางแผนงานในการพฒนาเรองใหมตอไป

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา (2537) ไดทดลองใชรปแบบดงกลาวในการสอนนกเรยนระดบ

มธยมศกษาแลวพบวา ผเรยนมความสามารถในการคดเปน สามารถแกปญหาตาง ๆได มความเขาใจในตนเองและผอนมากขน เขาใจระบบความสมพนธในสงคม และเกดทกษะและเจตคตทดตอการเรยนรตลอดชวต

4. รปแบบการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง: โมเดลซปปา (CIPPA Model) หรอรปแบบการประสานหาแนวคด โดยทศนา แขมมณ ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

ทศนา แขมมณ (2543: 17) รองศาสตราจารยประจ าคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดพฒนารปแบบนขนจากประสบการณทไดใชแนวคดทางการศกษาตาง ๆ ในการสอนมาเปนเวลาประมาณ 30 ป และพบวาแนวคดจ านวนหนงสามารถใชไดผลดตลอดมา ผเขยนจงไดน าแนวคดเหลานนมาประสานกน ท าใหเกดเปนแบบแผนขน แนวคดดงกลาวไดแก (1) แนวคดการสรางความร (2) แนวคดเกยวกบ กระบวนการกลมและการเรยนรแบบรวมมอ (3) แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (4) แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (5) แนวคดเกยวกบการถายโอนความร

ทศนา แขมมณ (2543: 17-20) ไดใชแนวคดเหลานในการจดการเรยนการสอน โดยจดกจกรรมการเรยนรในลกษณะทใหผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง (construction of knowledge) ซงนอกจากผเรยนจะตองเรยนดวยตนเองและพงตนเองแลว ยงตองพงการปฏสมพนธ (interaction) กบเพอน บคคลอน ๆ และสงแวดลอมรอบตวดวย รวมทงตองอาศยทกษะกระบวนการ (process skills) ตาง ๆ จ านวนมากเปนเครองมอในการสรางความร นอกจากนนการเรยนรจะเปนไปอยางตอเนองไดด หากผเรยนมความพรอมในการ


รบรและเรยนร มประสาทการรบรทตนตว ไมเฉอยชา ซงสงทสามารถชวยใหผเรยนอยในสภาพดงกลาวไดกคอ การใหมการเคลอนไหวทางกายอยางเหมาะสม กจกรรมทมลกษณะดงกลาวจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด เปนการเรยนรทมความหมายตอตนเอง และความรความเขาใจทเกดขนจะมความลกซงและอยคงทนมากขน หากผเรยนมโอกาสน าความรนนไปประยกตใชในสภาพการณทหลากหลาย ดวยแนวคดดงกลาวจงเกดแบบแผน “CIPPA” ขน ซงผสอนสามารถน าแนวคดทง 5 ดงกลาวไปใชเปนหลกในการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางใหมคณภาพได

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาผเรยนใหเกดความรความเขาใจในเรองทเรยนอยางแทจรง โดยใหผเรยนสราง

ความรดวยตนเองโดยอาศยความรวมมอจากกลม นอกจากนนยงชวยพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ จ านวนมาก อาท กระบวนการคด กระบวนการกลม กระบวนการปฏสมพนธทางสงคม และกระบวนการแสวงหาความร เปนตน

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ซปปา (CIPPA) เปนหลกการซงสามารถน าไปใชเปนหลกในการจดกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ใหแก

ผเรยน การจดกระบวนการเรยนการสอนตามหลก “CIPPA” นสามารถใชวธการและกระบวนการทหลากหลาย ซงอาจจดเปนแบบแผนไดหลายรปแบบ รปแบบหนงทผเขยนไดน าเสนอไวและไดมการน าไปทดลองใชแลวไดผลด ประกอบดวยขนตอนการด าเนนการ 7 ขนตอนดงน

ขนท 1 การทบทวนความรเดม ขนนเปนการดงความรเดมของผเรยนในเรองทจะเรยน เพอใหผเรยนมความพรอมในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดมของตน ซงผสอนอาจใชวธการตาง ๆ ไดอยางหลากหลาย

ขนท 2 การแสวงหาความรใหม ขนนเปนการแสวงหาขอมลความรใหมของผเรยนจากแหลงขอมล หรอแหลงความรตาง ๆ ซงครอาจจดเตรยมมาใหผเรยนหรอใหค าแนะน าเกยวกบแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหผเรยนไปแสวงหากได

ขนท 3 การศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหม และเชอมโยงความรใหมกบความรเดม ขนนเปนขนทผเรยนจะตองศกษาและท าความเขาใจกบขอมล/ความรทหามาได ผเรยนจะตองสรางความหมายของขอมล/ประสบการณใหม ๆ โดยใชกระบวนการตาง ๆดวยตนเอง เชน ใชกระบวนการคดและกระบวนการกลมในการอภปรายและสรปความเขาใจเกยวกบขอมลนน ๆ ซงจ าเปนตองอาศยการเชอมโยงกบความรเดม

ขนท 4 การแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม ขนนเปนขนทอาศยกลมเปนเครองมอในการตรวจสอบความรความเขาใจของตน รวมทงขยายความรความเขาใจของตนใหกวางขน ซงจะชวยใหผเรยนไดแบงปนความรความเขาใจของตนแกผอน และไดรบประโยชนจากความร ความเขาใจของผอนไปพรอม ๆ กน

ขนท 5 การสรปและจดระเบยบความร ขนนเปนขนสรปความรทไดรบทงหมด ทงความรเดมและความรใหม และจดสงทเรยนใหเปนระบบระเบยบเพอชวยใหผเรยนจดจ าสงทเรยนรไดงาย


ขนท 6 การปฏบตและ/หรอการแสดงผลงาน หากขอความทไดเรยนรมาไมมการปฏบต ขนนจะเปนขนทชวยใหผเรยนมโอกาสไดแสดงผลงานการสรางความรของตนใหผอนรบร เปนการชวยใหผเรยนไดตอกย าหรอตรวจสอบความเขาใจของตน และชวยสงเสรมใหผเรยนใชความคดสรางสรรค แตหากตองมการปฏบตตามขอความรทได ขนนจะเปนขนปฏบต และมการแสดงผลงานทไดปฏบตดวย

ขนท 7 การประยกตใชความร ขนนเปนขนของการสงเสรมใหผเรยนไดฝกฝนการน าความรความเขาใจของตนไปใชในสถานการณตาง ๆ ทหลากหลายเพอเพมความช านาญ ความเขาใจ ความสามารถในการแกปญหาและความจ าในเรองนน ๆ

หลงจากการประยกตใชความร อาจมการน าเสนอผลงานจากการประยกตอกครงกได หรออาจไมมการน าเสนอผลงานในขนท 6 แตน ามารวมแสดงในตอนทายหลงขนการประยกตใชกไดเชนกน

ขนตอนตงแตขนท 1-6 เปนกระบวนการของการสรางความร (construction of knowledge) ซงครสามารถจดกจกรรมใหผเรยนมโอกาสปฏสมพนธแลกเปลยนเรยนรกน (interaction) และฝกฝนทกษะกระบวนการตาง ๆ (process learning) อยางตอเนอง เนองจากขนตอนแตละขนตอนชวยใหผเรยนไดท ากจกรรมหลากหลายทมลกษณะใหผเรยนไดมการเคลอนไหวทางกาย ทางสตปญญา ทางอารมณและทางสงคม(physical participation)อยางเหมาะสม อนชวยใหผเรยนตนตว สามารถรบรและเรยนรไดอยางด จงกลาวไดวาขนตอนทง 6 มคณสมบตตามหลกการ CIPP สวนขนตอนท 7 เปนขนตอนทชวยใหผเรยนน าความรไปใช (application) จงท าใหรปแบบนมคณสมบตครบตามหลก CIPPA

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ ผเรยนจะเกดความเขาใจในสงทเรยน สามารถอธบาย ชแจง ตอบค าถามไดด นอกจากนนยงไดพฒนา

ทกษะการคดวเคราะห การคดสรางสรรค การท างานเปนกลม การสอสาร รวมทงเกดการใฝรดวย

5. รปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรตามแนวคดทฤษฎคอนสตรคตวสต (constructivism) ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษา ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

ไพจตร สดวกการ (2538) ศกษานเทศก กรมสามญศกษา ไดพฒนารปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรนขน เปนผลงานวทยานพนธระดบดษฎบณฑตเพอใชสอนนกเรยนระดบมธยมศกษา โดยใชแนวคดของทฤษฎ คอนสตรคตวสต ซงมสาระส าคญดงน 1. การเรยนรคอการสรางโครงสรางทางปญญาทสามารถคลคลายสถานการณทเปนปญหาและใชเปน

เครองมอในการแกปญหาหรออธบายสถานการณอน ๆ ทเกยวของได 2. นกเรยนเปนผสรางความรดวยวธตาง ๆ กน โดยอาศยประสบการณเดม โครงสรางทางปญญาทมอย ความ

สนใจ และแรงจงใจภายในตนเองเปนจดเรมตน 3. ครมหนาทจดการใหนกเรยนไดปรบขยายโครงสรางทางปญญาของนกเรยนเอง ภายใตสมมตฐานตอไปน

3.1. สถานการณทเปนปญหา และปฏสมพนธทางสงคมกอใหเกดความขดแยงทางปญญา


3.2. ความขดแยงทางปญญาเปนแรงจงใจใหเกดกจกรรมไตรตรอง เพอขจดความขดแยงนน 3.3. การไตรตรองบนฐานแหงประสบการณและโครงสรางทางปญญาทอยภายใตการมปฏสมพนธทาง

สงคมกระตนใหมการสรางโครงสรางใหมทางปญญา

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาผลสมฤทธในการเรยนคณตศาสตร โดยชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเขาใจ

จากการมโอกาสสรางความรดวยตนเอง

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนตอนท 1 สรางความขดแยงทางปญญา ครเสนอปญหา A ใหนกเรยนคดแกปญหาเปนรายบคคล โดยทปญหา A เปนปญหาทมความยากใน

ระดบทนกเรยนตองปรบโครงสรางทางปญญาทมอยเดม หรอตองสรางโครงสรางทางปญญาขนใหม จงจะสามารถแกปญหาได จดนกเรยนเขากลมยอย กลมละ 4-6 คน นกเรยนแตละคนเสนอค าตอบและวธหาค าตอบตอกลมของตน

ขนตอนท 2 ด าเนนกจกรรมไตรตรอง นกเรยนในกลมยอยตรวจสอบค าตอบและวธหาค าตอบของสมาชกในกลม โดยด าเนนการ

ดงน ก. กลมตรวจสอบค าตอบปญหา A ของสมาชกแตละคนตามเงอนไขทโจทยก าหนด

อภปราย ซกถามเหตผลและทมาของวธหาค าตอบ ข. สมาชกกลมชวยกนสรางสถานการณตวอยาง B ทงายตอการหาค าตอบเชงประจกษ

และมโครงสรางความสมพนธเหมอนกบปญหา A ตามกฎการสรางการอปมาอปมย ดงน o ไมตองพจารณาลกษณะของสงเฉพาะแตละสงในสถานการณปญหา A o หาความสมพนธระดบต า (lower order relations)ระหวางสงเฉพาะแตละสงใน

สถานการณปญหา A o หาความสมพนธระหวางความสมพนธระดบต า และความสมพนธระดบสง (higher

order relations) ซงเปนระบบความสมพนธ (systematic) หรอโครงสรางความสมพนธ(relational structure) แลวถายโยงโครงสรางความสมพนธนไปสรางสถานการณตวอยาง B ทมสงเฉพาะแตกตางกบสถานการณปญหา A

ค. หาค าตอบสถานการณตวอยาง B ในเชงประจกษ ง. น าวธหาค าตอบของปญหา A มาใชกบปญหา B วาจะไดค าตอบตรงกบค าตอบของ

ปญหา B ทหาไดในเชงประจกษหรอไม ถาค าตอบทไดไมตรงกน ตองท าการปรบเปลยนวธหาค าตอบใหม จนกวาจะไดวธหาค าตอบทใชกบปญหา B แลวไดค าตอบทสอดคลองกบค าตอบทหาไดในเชงประจกษ ซงอาจมมากกวา 1 วธ


จ. น าวธหาค าตอบทใชกบปญหา B แลวไดค าตอบสอดคลองกบค าตอบทหาไดในเชงประจกษ ไปใชกบปญหา A กลมชวยกนท าใหสมาชกทกคนในกลมเขาใจการหาค าตอบของปญหา A ดวยวธดงกลาว ซงอาจมมากกวา 1 วธ

ฉ. กลมท าการตกลงเลอกวธหาค าตอบทดทสดตามความเหนของกลม และชวยกนท าใหสมาชกของกลมทกคนมความพรอมทจะเปนตวแทนในการน าเสนอและตอบขอซกถามเกยวกบวธหาค าตอบดงกลาวตอกลมใหญได

สมตวแทนกลมยอยแตละกลมมาเสนอวธหาค าตอบของปญหา A ตอกลมใหญ กลมอน ๆ เสนอตวอยางคาน หรอหาเหตผลมาคานวธหาค าตอบทยงคานได ถาไมมนกเรยนกลมใดสามารถเสนอตวอยางคานหรอเหตผลมาคานวธหาค าตอบทยงคานได ครจงจะเปนผเสนอเอง วธทถกคานจะตกไป สวนวธทไมถกคานจะเปนทยอมรบของกลมใหญวาสามารถใชเปนเครองมอในการหาค าตอบของปญหาใด ๆ ทอยในกรอบของโครงสรางความสมพนธเดยวกนนนได ตลอดชวงเวลาทยงไมมผใดสามารถหาหลกฐานมาคานได ซงอาจมมากกวา 1 วธ

ครเสนอวธหาค าตอบของปญหา A ทครเตรยมไวตอกลมใหญ เมอพบวาไมมกลมใดเสนอในแบบทตรงกบวธทครเตรยมไว ถามครกไมตองเสนอ

นกเรยนแตละคนสรางปญหา C ซงมโครงสรางความสมพนธเหมอนกบปญหา A ตามกฎการสรางการอปมาอปมยดงกลาวแลว และเลอกวธหาค าตอบจากวธซงเปนทยอมรบของกลมใหญแลว มาหาค าตอบของปญหา C

นกเรยนแตละคนเขยนโจทยของปญหา C ทตนสรางขน ลงในแผนกระดาษพรอมชอผสรางปญหา สงคร ครน าแผนโจทยปญหาของนกเรยนมาคละกนแลวแจกใหนกเรยนทงหองคนละ 1 แผน

นกเรยนทกคนหาค าตอบของปญหาทไดรบแจกดวยวธหาค าตอบทเลอกมาจากวธทเปนทยอมรบของกลมใหญ แลวตรวจสอบค าตอบกบเจาของปญหา ถาค าตอบขดแยงกน ผแกปญหาและเจาของปญหาจะตองชวยกนคนหาจดทเปนตนเหตแหงความขดแยง และชวยกนขจดความขดแยงนน เชน อาจแกไขโจทยใหรดกมขน ใหสมเหตสมผล หรอแกไขวธค านวณ และซกถามกนจนเกดความเขาใจทงสองฝายแลวจงน าปญหา C และวธหาค าตอบทงกอนการแกไขและหลงการแกไขของทงผสรางปญหาและผแกปญหาสงคร ครจะเขารวมตรวจสอบเฉพาะในคทไมสามารถขจดความขดแยงไดเอง

ขนตอนท 3 สรปผลการสรางโครงสรางใหมทางปญญา ครและนกเรยนชวยกนสรปมโนทศน กระบวนการคดค านวณ หรอกระบวนการแกโจทยปญหาท

นกเรยนไดชวยกนสรางขนจากกจกรรมในขนตอนท 2 ใหนกเรยนบนทกขอสรปไว เนองจากกระบวนการทกลาวขางตนมความซบซอนพอสมควร จงขอแนะน าใหผสนใจศกษาตวอยาง

แผนการสอน จากวทยานพนธของไพจตร สะดวกการ (2538) เพอความเขาใจทชดเจนขน


ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบน ผเรยนจะมความเขาใจมโนทศนทางคณตศาสตรทตนและกลมเพอนไดรวมกนคดโดยกระบวนการ

สรางความร และไดพฒนาทกษะกระบวนการทส าคญ ๆ ทางคณตศาสตรอกหลายประการ อาท กระบวนการคดค านวณ กระบวนการแกโจทยปญหา กระบวนการนรนย-อปนย เปนตน

6. รปแบบการเรยนการสอนการเขยนภาษาองกฤษแบบเนนกระบวนการ (Process Approach) ส าหรบนกศกษาไทยระดบอดมศกษา ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

รปแบบการเรยนการสอนการเขยนภาษาองกฤษแบบเนนกระบวนการน เปนผลงานวทยานพนธระดบดษฎบณฑตของ พมพนธ เวสสะโกศล (2533) อาจารยประจ าคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซงพฒนารปแบบนขนจากแนวคดพนฐานทวา การเขยนเปนกระบวนการทางสตปญญาและภาษา(intellectual-linguistic) การเขยนการสอนจงควรมงเนนทกระบวนการทงหลายทใชในการสรางงานเขยน การสอนควรเปนการเสนอแนะวธการสรางและเรยบเรยงความคดมากกวาจะเปนการสอนรปแบบและโครงสรางของภาษา กระบวนการทผเรยนควรจะพฒนานน เรมตนตงแตกอนการเขยน ซงประกอบดวยทกษะการสรางความคด การคนหาขอมลและการวางแผนการเรยบเรยงขอมลทจะน าเสนอ สวนในขณะทเขยนกไดแก การรางงานเขยน ซงตองอาศยกระบวนการจดความคดหรอขอมลตาง ๆ ใหเปนขอความทตอเนอง ส าหรบการแกไขปรบปรงรางท 1 ใหเปนงานเขยนฉบบสมบรณนน ผเขยนจ าเปนตองมการแกไขดานภาษาทงดานความถกตองของไวยากรณและการเลอกใชค า

วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาผเรยนใหสามารถเขยนภาษาองกฤษในระดบขอความ(discourse)ได โดย

ขอความนนสามารถสอความหมายไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ และเปนขอความทถกตองทงหลกการใชภาษาและหลกการเขยน นอกจากนนยงชวยพฒนาความสามารถในการใชกระบวนการเขยนในการสรางงานเขยนทดไดดวย

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ ขนท 1 ขนกอนเขยน

ก. การรวบรวมขอมล การแจกแจงความคด ผสอนแนะน าใหผเรยนคดเชอมโยงหวขอเรองทจะเขยนกบแนวคด

ตาง ๆ เพอใหไดขอมลในการเขยน การคนควาขอมลจากการอาน โดยการใหผเรยนอานงานเขยนทเกยวของกบหวขอทจะ

เขยนและศกษาแนวคดของผเขยนตลอดจนศพทส านวนทใช ข. การเรยบเรยงขอมล ผเรยนศกษาหลกการเรยบเรยงจากขอเขยนตวอยาง


จากขอมลทไดในขอ ก ผเรยนเลอกจดเนนและขอมลทตองการน าเสนอ ค. การเรยนรทางภาษา เปนการสรางความรเกยวกบโครงสรางภาษาและศพททจะน ามาใช

ในการเขยน ขนท 2 ขนรางงานเขยน ผเรยนเขยนขอความโดยใชแผนการเขยนทไดจดท าในขนท 1 เปนเครอง

ชแนะ ขนท 3 ขนปรบปรงแกไข 1. การปรบปรงเนอหา ผเรยนอานรางงานเขยนทไดจากขนท 2 และอภปรายเกยวกบเนอหาและการ

เรยบเรยง ผสอนก ากบควบคมโดยใชค าถาม เพอใหกลมอภปรายไปในทศทางทตองการ คอเนนทการสอความหมายของเนอหาและวธการน าเสนอ

2. การแกไขงานเขยน ผเรยนท าแบบฝกหดขอผดทางภาษาแลวจงปรบปรงรางงานเขยนในดานเนอหาตามทไดอภปรายใน 1 และแกไขขอผดทางภาษาโดยมผสอนชวยเหลอแนะน า

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ พมพนธ เวสสะโกศล(2533: 189) ไดน ารปแบบนไปทดลองใชกบนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร

เปนเวลา 1 ภาคเรยนในป พ.ศ. 2532 ผลการวจยพบวา กลมทดลองทใชรปแบบน มผลสมฤทธทางการเขยนภาษาองกฤษสงกวากลมควบคมทเรยนโดยอาจารยใชวธสอนแบบเนนตวงานเขยน อยางมนยส าคญทระดบ .05 และผวจยไดเสนอแนะใหน ารปแบบนไปประยกตใชในการสอนเขยนในระดบอน ๆ ดวย

7. รปแบบการเรยนการสอนทเนนทกษะปฏบตส าหรบครวชาอาชพ ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ

นวลจตต เชาวกรตพงศ (2535) อาจารยประจ าคณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยราชมงคล เปนผพฒนารปแบบนขน โดยอาศยแนวคดและหลกการเกยวกบการพฒนาทกษะปฏบต 9 ประการ ซงมสาระโดยสรปวา การพฒนาผเรยนใหเกดทกษะปฏบตทดนน ผสอนควรจะเรมตงแตวเคราะหงานทจะใหผเรยนท า โดยแบงงานออกเปนสวนยอย ๆ และล าดบงานจากงายไปสยาก แลวใหผเรยนไดฝกท างานยอย ๆ แตละสวนใหได แตกอนทจะลงมอท างาน ควรใหผเรยนมความรในงานถงขนเขาใจในงานนนเปนอยางนอย รวมทงไดเรยนรลกษณะนสยทดในการท างานดวย แลวจงใหผเรยนฝกท างานดวยตวเองในสถานการณทใกลเคยงกบการท างานจรง โดยจดล าดบการเรยนรตามล าดบตงแตงายไปยาก คอเรมจากการใหรบรงาน ปรบตวใหพรอม ลองท าโดยการเลยนแบบ ลองผดลองถก (ถาไมเกดอนตราย) แลวจงใหฝกท าเองและท าหลาย ๆครงจนกระทงช านาญ สามารถท าไดเปนอตโนมต ขณะฝกผเรยนควรไดรบขอมลยอนกลบเพอการปรบปรงงานเปนระยะ ๆ และผเรยนควรไดรบการประเมนทงทางดานความถกตองของผลงาน ความช านาญในงาน (ทกษะ) และลกษณะนสยในการท างานดวย


วตถประสงคของรปแบบ รปแบบนมงพฒนาความรความเขาใจเกยวกบงานทท า และเกดทกษะสามารถทจะท างานนนไดอยาง

ช านาญตามเกณฑ รวมทงมเจตคตทดและลกษณะนสยทดในการท างานดวย

กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนน ก าหนดยทธวธยอยไว 3 ยทธวธ เพอใหผสอนไดเลอกใชใหเหมาะสมกบ

เงอนไขของสถานการณตาง ๆ รวมทงไดใหล าดบขนตอนในการด าเนนการทเหมาะสมกบแตละยทธวธดวย ดงรายละเอยดตอไปน

ยทธวธท 1 การสอนทฤษฎกอนสอนงานปฏบต การด าเนนการมขนตอนดงน

ขนน า เปนขนแนะน างานและกระตนใหผเรยนเกดความสนใจและเหนคณคาในงานนน

ขนใหความร เปนขนใหความรความเขาใจเกยวกบงานทจะท า ซงครสามารถใชวธการใด ๆ กได แตควรเปดโอกาสใหผเรยนไดซกถามจนกระทงผเรยนเกดความเขาใจ

ขนใหฝกปฏบต เปนขนทใหผเรยนลงมอท างาน ซงเรมจากใหผเรยนท าตามหรอเลยนแบบ หรอใหลองผดลองถก (ถาไมเกดอนตราย) ตอไปจงใหลองท าเอง โดยครคอยสงเกตและใหขอมลปอนกลบเปนระยะ ๆ จนกระทงท าไดถกตองแลวจงใหฝกท าหลาย ๆ ครง จนกระทงท าไดช านาญ

ขนประเมนผลการเรยนร เปนขนทผสอนประเมนทกษะปฏบต และลกษณะนสยในการท างานของผเรยน

ขนประเมนผลความคงทนของการเรยนร เปนขนทผสอนจะรวา การเรยนรของผเรยนมความยงยนหรอไม หากผเรยนสามารถปฏบตงานไดอยางช านาญ ผเรยน กควรจะจ าสงทเรยนรไดดและนาน

ยทธวธท 2 การสอนงานปฏบตกอนสอนทฤษฎ

ขนน า ท าเชนเดยวกบยทธวธท 1

ขนใหผเรยนปฏบตและสงเกตการณ ใหผเรยนลงมอปฏบตงาน มการสงเกตการณปฏบตและจดบนทกขอมลไว

ขนวเคราะหการปฏบตและสงเกตการณ รวมกนวเคราะหพฤตกรรมการปฏบต และอภปรายผลการวเคราะห

ขนเสรมความร จากผลการวเคราะหและอภปรายการปฏบต ผสอนจะทราบวา ควรเสรมความรอะไรใหแกผเรยน จงจะเปนประโยชนแกผเรยนในการปฏบต

ขนใหผเรยนปฏบตงานใหม เมอรจดบกพรองและไดความรเสรมทจะใชในการแกไขขอบกพรองแลว จงใหผเรยนปฏบตงานใหมอกครงหนง

ขนประเมนผลการเรยนร ปฏบตเชนเดยวกบยทธวธท 1


ขนประเมนผลความคงทนของการเรยนร ปฏบตเชนเดยวกบยทธวธท 1 ยทธวธท 3 การสอนทฤษฎและปฏบตไปพรอม ๆ กน

ขนน า

ขนใหความร ใหปฏบตและใหขอมลยอนกลบไปพรอม ๆ กน

ขนใหปฏบตงานตามล าพง

ขนประเมนผลการเรยนร

ขนประเมนผลความคงทนของการเรยนรงานปฏบต เงอนไขทใชในการพจารณาเลอกยทธวธสอน ยทธวธท 1 เหมาะส าหรบการสอนเนอหาของงานปฏบตทมลกษณะซบซอน หรอเสยงอนตราย และ

ลกษณะของเนอหาสามารถแยกสวนภาคทฤษฎและปฏบตไดอยางชดเจน ยทธวธท 2 เหมาะส าหรบเนอหางานปฏบตทมลกษณะไมซบซอน หรอเปนงานปฏบตทผเรยนเคยม

ประสบการณมาบางแลว เปนงานทมอตราการเสยงตออนตรายกบชวตนอย ยทธวธท 3 เหมาะส าหรบบทเรยนทมลกษณะของเนอหาภาคทฤษฎและปฏบตทไมสามารถแยกจาก

กนไดเดดขาด

ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ นวลจตต เชาวกรตพงศ ไดทดลองใชรปแบบนกบอาจารย และนกศกษาของสถาบนเทคโนโลยราช

มงคล 5 วทยาเขต เปนเวลา 1 ภาคเรยน ในปการศกษา 2534 ผลการทดลองพบวา ผเรยนเกดการเรยนรทางดานทฤษฎถงขนความเขาใจ คอไดคะแนนไมต ากวา 60 % และประสบผลส าเรจในการพฒนาทกษะในระดบทสามารถปฏบตงานใหมคณภาพไดถงเกณฑทตองการ รวมทงไดแสดงลกษณะนสยทดในการท างานดวย


รปแบบการเรยนการสอนในศตวรรษท 21

การจดการเรยนรตามหลกการพฒนาสมอง (Brain – based Learning)

เปนรากฐานส าคญในการเรยนรทเหมาะสมกบสถานการณโลกในปจจบน โดยมงเนนการจดการเรยนรและการอบรมเลยงดเดกทสอดคลองกบธรรมชาตและการท างานของสมอง ใหเดกไดคนพบตนเอง รศกยภาพของตนเอง มความสามารถในการเรยนรการท างาน สามารถแกปญหาในดานวชาชพ รวมถงปญหาในชวตจรงไดพรอมรบมอกบโลกทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ผานครผปกครอง และผมสวนเกยวของในการจดการเรยนรใหแกเดก

ผสอนจะเปลยนบทบาทจากการเปนผบรรยายเนอหาตาง ๆ อยางละเอยด มาเปนผอ านวยการใหผเรยนเกดการเรยนรแปลงจาก Lecturer มาเปน Facilitator ครบ

การสอนท าโดยกระบวนการ 8 ขอ และบรรยากาศ 9 ขอ ตอไปน

กระบวนการ 8 ขอ

1. สรางแรงบนดาลใจ กระตนความอยากร Inspiration 2. เปดโอกาสใหคนหา รวบรวมขอมล แยกแยะและน ามาสรางเปนความร Self Study 3. การสอนมกจะท าเมอมค าถาม เปนการสอนแบบรายคนหรอรายกลมมากกวาการสอนรวม 4. ใหผเรยนไดมโอกาสหาทางแกปญหา ดวยตนเอง Individual Problem Solving 5. ใชเกมสใหมสวนในการเรยนรในหองเรยน Game-based Learning 6. แบงกลมท าโครงงาน Team Project 7. ใหน าเสนอผลงาน ดวยวธการตาง ๆ Creative Presentation 8. ใชการวดผลทเปนการวดผลดานตาง ๆ ออกมา ตามเปาหมายทไดออกแบบไว Informal

Assessments and Multidimensional Assessment Tools

บรรยากาศ 9 ขอ

1. ครสอนนอย เหลอเวลาใหเดกคนความากๆ คยมากๆ น าเสนอมากๆ ใชเวลาในการสอนนอยลง 2. ตอบค าถาม ดวยค าถาม หลกเลยงการอธบายอยางละเอยด แตจะพยายามใหเดกคนหาค าตอบ

เอง ครจงมกจะตอบค าถาม ดวยค าถามเพอใหเดกสนใจตอ 3. ครตดสนนอย ครจะหลกเลยงการตดสนแบบเดดขาด เชน ถกตอง ผด แตจะใชวธถามวา แนใจ

หรอ ท าไมคดอยางนน หรอ เพอนๆคดเหนอยางไรในเรองน 4. การสนบสนนใหคด


5. ใชเรองทเดกสนใจเปนเนอหาน า และการคนควา และเนอหาวชาความรตามต าราเปนตวตาม 6. ชวงเวลาเรยนควรยาวกวา 90 นาท 7. เนนใหเดกสนใจพฒนาการตนเองในดานตางๆ จงไมจ าเปนตองวดผลครงเดยว ควรมการวดผล

และรายงานผลใหเดกรและพฒนาตนเองในแตละดาน 8. ใหผเรยน สมครใจ รวมมอ มากกวาการบงคบใหร 9. รบฟงและใหก าลงใจ ครจะเปนผรบฟงเรองราวทเดกคด น าเสนอ และเรยนรไปพรอมๆกบเดก

ครอาจจะมการตตงและแสดงความคดเหนในจงหวะทเหมาะสม และสงทจ าเปนมากๆ คอการใหก าลงใจ

เราสามารถออกแบบการสอน ตามแนวทาง CBLได โดยจดรปแบบการสอนเปน 5 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 กระตนความสนใจ

1. ใชเหตการณตางๆทเกยวของกบผเรยน หรอสงทผเรยนสนใจเปนตวกระตน จดการใหเนอหาเกยวของกบชวตของผเรยน เชน “เงนหางายถาใชเปน” “คนรวยใชเงนอยางไร” การใชเรองการเกบออม และการลงทนเพอกระตนความสนใจในวชาคณตศาสตร แทนทจะบอกใหจ าสตรอยางเดยว การใชเนอหาเรองพชพนธทปลกไดในบานของตวเองกระตนความสนใจในวชาวทยาศาสตร แทนทจะสอนใหจ าพชทไกลตว หรอการใชบทสนทนาทจ าเปนในชวตประจ าวนในการกระตนความสนใจในวชาภาษาองกฤษ แทนทจะสอนแคไวยากรณ เปนตน

2. ใชสอมลตมเดย การใชสอมลตมเดยถอเปนการกระตนความสนใจของผเรยนไดเปนอยางด ทงรปภาพ เสยง ขอความตางๆทน ามาใช ผสอนจ าเปนจะตองเลอกสอทเกยวของกบเนอหา โดยทสอนนเปนสอทกระตนความสนใจ หรอสรางแรงบนดาลใจในบทเรยนนนๆไดด จงจะสงผลตอผเรยนไดมาก และสงผลใหผเรยนอยากหาค าตอบในเนอหาทเราจะท าการเรยนการสอน

3. ใชเกม หรอกจกรรม การใชเกมหรอกจกรรมนนเปนตวเลอกทดมากในการกระตนความสนใจของผเรยน ซงเกมหรอกจกรรมทเลอกมานนอาจจะเปนสนทนาการงายๆทวไป จนไปถงเกมหรอกจกรรมทมความเกยวของกบเนอหาทเราจะจดการเรยนการสอน ซงผสอนสามารถเลอกใชไดหลากหลายใหเหมาะกบผเรยน

ขนตอนท 2 ตงปญหาและแบงกลมตามความสนใจ

กระบวนการนทงหมดจะเปนการใชปญหาเปนตวน า ขนการตงปญหาในรปแบบของการจดการเรยนการสอนแบบ CBL นนผสอนไมไดเปนผก าหนดค าถามใหตงแตแรก แตจะเปนการปลอยใหผเรยนคนหาปญหาทตนเองสงสย โดยปญหาทเกดขนนนจะเปนปญหาทผเรยนสนใจในบทเรยน เมอผเรยนคนพบปญหาทตนเองสงสยแลวนนจงท าการแบงกลมตามความสนใจ จ านวนของกลมนนจะตงขนตามจ านวนปญหาทเกดขนในชนเรยน และสมาชกของแตละกลมนนกจะเกดจากความพอใจของผเรยนเอง และด าเนนการแกไขปญหาตางๆดวยตนเอง


กระบวนการ CBL นนจะไดผลดมากจากความสมครใจ ความสนใจ และความรวมมอกนของผเรยน กระบวนการนจะเหนไดวาผเรยนนนไมไดถกบงคบใหร แตเกดความ “อยากร” ดวยตนเอง และเมอผเรยนเกดความอยากร นนจงเปนจงหวะทดทจะเปดโอกาสใหผเรยนนนคนหาเนอหาทตนเองตองการ ซงผเรยนนนพรอมทจะเปดรบความรนนไดอยางเตมท

ขนตอนท 3 คนควาและคด

ขนตอนนเปนขนตอนทใชเวลามากทสดในการจดกระบวนการเรยนการสอนแบบ CBL ผสอนจะปลอยใหผเรยนนนไดใชเวลาในการเรยนรไดอยางเตมท ผสอนนนมหนาทเดนใหค าปรกษาตามกลม ใหค าปรกษาเวลาทผเรยนมปญหา ผสอนจะตองหกหามใจไมใหสอน แตจะเปลยนหนาทจากการสอนทวไปทคอยบอกตอเนอหาค าตอบและตดสนความถกตองของค าตอบ เปนผใหค าปรกษา ชแนะ และตอบค าถามดวยค าถาม เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดคด โดยหลกเลยงการตดสน และการอธบายเนอหาอยางละเอยดอนจะเปนการสงผลใหผเรยนหมดอสระทางความคด แตจะใชวธการงายๆเชนการถามกลบ จะดเหรอ แนใจเหรอ ท าไมถงคดแบบนน มนมวธการอนทดกวานหรอไม หรอเพอนๆคดเหนอยางไรในเรองน

สงส าคญอกขอหนงส าหรบผสอนนนไมใชความรในเนอหาขอมลนนๆ แตเปนแหลงขอมลตางๆทเกยวของ เพอทผสอนนนจะสามารถน าไปแนะน า

ท าการแบงกลมตามความสนใจ จ านวนของกลมนนจะตงขนตามจ านวนปญหาทเกดขนในชนเรยน และสมาชกของแตละกลมนนกจะเกดจากความพอใจของผเรยนเอง และด าเนนการแกไขปญหาตางๆดวยตนเอง

กระบวนการ CBL นนจะไดผลดมากจากความสมครใจ ความสนใจ และความรวมมอกนของผเรยน กระบวนการนจะเหนไดวาผเรยนนนไมไดถกบงคบใหร แตเกดความ “อยากร” ดวยตนเอง และเมอผเรยนเกดความอยากร นนจงเปนจงหวะทดทจะเปดโอกาสใหผเรยนนนคนหาเนอหาทตนเองตองการ ซงผเรยนนนพรอมทจะเปดรบความรนนไดอยางเตมท ผสอนหลายทานอาจจะมขอโตแยงวา ถาหากผเรยนนนคนหาค าตอบไมได หรอไดค าตอบทไมถกตองนนจะเกดขอเสยอยางแนนอน ซงอาจจะท าใหผสอนหลายทานยกเลกวธการนและหนกลบไปใชรปแบบสอนแบบเดมเพอความสบายใจ แตเนองจากกระบวนการเรยนการสอนแบบ CBL นนเรามองไกลมากกวาค าตอบทถกตอง แตคอการฝกฝนใหผเรยนไดรจกคด และรจกคนควาหาขอมล รจกเลอกใชและตดสนใจในขอมลทหาไดอยางงายดายในยคสมยนผานเครองมอตางๆ ถาผสอนนนยงกงวลเกยวกบค าตอบทผเรยนไดจะไมตรงกบความถกตองของเนอหา ผเขยนจะขอบอกวาอยาเพงใจรอนเพราะวากระบวนการจดการเรยนการสอนแบบ CBL นนเราเพงด าเนนการมาไดเพยงครงทางเทานนเอง

ขนตอนท 4 น าเสนอ

ในขนตอนนเปนขนตอนทผเรยนนนจะไดน าเสนอผลงาน ทตนเองทไดไปคนควาและคดออกมา และผลงานทน าเสนอนนอยากใหผสอนพงระลกวานคอผลงานแหงความทมเทของผเรยนอยางแทจรง ดงนนเมอ


ผเรยนออกมาท าการเสนอหนาชน ผสอนนนจ าเปนจะตองปลอยใหผเรยนนนน าเสนอจนจบ โดยทผสอนนนไมมความจ าเปนตองแทรกแซงระหวางการน าเสนอ แสดงความคดเหน หรอซกถามใดใด ผทมหนาทหลกในการแสดงความคดเหน และซกถามนนคอผเรยนรวมชน

เมอจบการน าเสนอผสอนจะเปนผเปดประเดนใหมการซกถามในชนเรยน และนคอกระบวนการทจะท าใหผเรยนนนตรวจสอบความถกตองของขอมล ทตนเองไดคนหามา ถาหากขอมลทหามานนไมถกตอง การซกถามในหองเรยนนนจะเกดประเดนใหมๆทผน าเสนอนนจ าเปนตองมขอมลเพอตอบผซกถามใหถกตอง ซงผน าเสนอกจะพบวาขอมลของตนไมถกตองหรอครอบคลมพอ และตองเพมเตมตรงไหนบางจากการซกถามของผเรยนดวยกน โดยทผสอนจะท าหนาทคอยควบคมค าถามและขอคดเหนตางๆใหอยในประเดน ไมหลดจากเนอหามากนก ถาหากในผเรยนรวมชนไมมขอซกถามหรอขอสงสยใดใด ผสอนอาจจะเปนผเรมถามเองกได เพอใหเกดบรรยากาศของการซกถามในชนเรยน ซงวธการนอาจจะตอยอดไปสความรใหมๆทไกลกวาเนอหาเดมทเคยสอนกนมา และเปนเนอหาทผเรยนนนเตมใจทจะคนหาดวยตนเอง

ขนตอนท 5 ประเมนผล

ในรปแบบการเรยนการสอนแบบ CBL นนจ าเปนจะตองประเมนทง 3 ดาน ซงมวธการดงน

1. ดานความร เราสามารถประเมนความรไดดวยวธการทเราคนเคยกนมาตลอด นนกคอการจดใหมการสอบวด หรอแบบฝกหดตางๆ และน าคะแนนมาชวดวาผเรยนมความรในเนอหาดานนเทาไหร

2. ดานทกษะ การประเมนดานทกษะนนจะเปนการประเมนความสามารถของผเรยน ซงเราสามารถใชรปแบบการประเมนแบบรบรค (Rubric) ในการประเมนผเรยนได ทงนขนอยกบการตงหวขอในการประเมน และรายละเอยดการประเมนทจ าเปน เชน เราจะประเมนในหวขอทกษะการน าเสนอ รายละเอยดการประเมนทจ าเปนคอดานเนอหา ดานความชดเจนในการพด และดานเทคนคในการน าเสนอ เปนตน

3. ดานคณลกษณะอนพงประสงค ในการประเมนดานคณลกษณะอนพงประสงคนนสามารถใชการประเมนแบบรบรค (Rubric) ได ซงกจะมสวนคลายกบการประเมนดานทกษะนนคอ การตงหวขอการประเมนในคณลกษณะทผสอนอยากใหเกดขนในผเรยน และรายละเอยดส าหรบการประเมนทสอดคลองกน

ทงนผสอนจ าเปนตองรวาตองการใหผเรยนมความร ทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงคใดเกดขนในผเรยน เพอการตงหวขอการประเมนทถกตอง ซงในสวนนผสอนนนสามารถดรายละเอยดไดในหลกสตรแกนกลางได แตสงหนงทส าคญ คอการใหผเรยนมสวนรวมในการประเมน โดยเฉพาะในดานของทกษะและคณลกษณะอนพงประสงค เนอจากดานความรเราสามารถประเมนไดอยางชดเจนจากแบบทดสอบตางๆ แตดานทกษะและคณลกษณะอนพงประสงคนนจ าเปนจะตองประเมนจากผสอนและผเรยนดวยกนเอง ซงจะเปนการประเมนรอบดาน ทงผเรยนทท ากจกรรมดวยกน และผสอนทคอยสงเกตการณอยในชนเรยน เพอการประเมนทมความแมนย ามากขน ซงในสวนนอาจจะเปนการโหวตใหคะแนนในดานตางๆ หรอแมแตการแจกแบบสอบถามใหกรอกในหวขอทตองการ เปนตน


การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) เปนกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนตงสมมตฐาน สาเหตและกลไกของการ

เกดปญหานน รวมถงการคนควาความรพนฐานทเกยวของกบปญหา เพอน าไปสการแกปญหาตอไป โดยผเรยนอาจไมมความรในเรองนนๆ มากอน แตอาจใชความรทผเรยนมอยเดมหรอเคยเรยนมา นอกจากนยงมงใหผเรยนใฝหาความรเพอแกไขปญหา ไดคดเปน ท าเปน มการตดสนใจทด และสามารถเรยนรการท างานเปนทม โดยเนนใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง และสามารถน าทกษะจาก การเรยนมาชวยแกปญหาในชวต

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรจากประสบการณ โดยเรมจากการไดประสบการณตรงจากโจทยปญหา ผานกระบวนการคดและการสะทอนกลบ ไปสความรและความคดรวบยอด อนจะน าไปใช ในสถานการณใหมตอไป การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานยงเปนการตอบสนองตอแนวคด constructivism โดยใหผเรยนวเคราะหหรอตงค าถามจากโจทยปญหา ผานกระบวนการคดและสะทอนกลบ เนนปฏสมพนธระหวาง ผเรยนในกลม เนนการเรยนรทมสวนรวม น าไปสการคนควาหาคาตอบหรอสรางความรใหม บนฐานความรเดมทผเรยนมมากอนหนาน นอกจากน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานยงเปนการสรางเงอนไขส าคญทสงเสรมการเรยนร กลาวคอ 1. การเรยนรสงใหมจะไดผลดขน ถาไดมการเชอมโยงหรอกระตนความรเดมทผเรยนมอย 2. การเรยนรเนอหาทใกลเคยงสถานการณจรงหรอมประสบการณตรงจากโจทยปญหาจะท าใหผเรยนเรยนรไดดขน 3. เนองจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนกลมยอย การไดแสดงออก แสดงความคดเหนหรอ อภปรายถกเถยงกนจะท าใหผเรยนเขาใจและเรยนรสงนนไดดขน

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนรปแบบการเรยนรทเกดขนจากแนวคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) โดยใหผเรยนสรางความรใหม จาก การใชปญหาทเกดขนจรงในโลก เปนบรบทของการเรยนร เพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตนศกษาไปพรอมกนดวย การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจและการแกไขปญหาเปนหลก

สงส าคญในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคอปญหา เพราะปญหาทดจะเปนสงกระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจใฝแสวงหาความรในการเลอกศกษาปญหาทมประสทธภาพ ผสอนจะตองค านงถงพนฐาน ความรความสามารถของผเรยน ประสบการณความสนใจและภมหลงของผเรยน เพราะคนเรามแนวโนมทจะสนใจเรองใกลตวมากกวาเรองไกลตว สนใจสงทมความหมายและความส าคญตอตนเองและเปนเรองทตนเองสนใจใครร ดงนนการก าหนดปญหาจงตองค านงถงตวผเรยนเปนหลกรวมถงสภาพแวดลอม และแหลงเรยนร ทงภายในและภายนอกโรงเรยนทเอออ านวยตอการแสวงหาความรของผเรยนดวย


การจดการเรยนรในรปแบบนจะเนนการสงเสรมใหผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง เผชญหนากบปญหาดวยตนเอง เพอใหผเรยนไดฝกทกษะในการคดหลายรปแบบ เชน การคดวจารณญาณ คดวเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรค เปนตน วตถประสงคหรอผลลพธทคาดหวงจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ไดแก 1. ไดความรทสอดคลองกบบรบทจรงและสามารถน าไปใชได 2. พฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ การใหเหตผล และน าไปสการแกปญหาทมประสทธผล 3. ผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตวเองอยางตอเนอง 4. ผเรยนสามารถท างานและสอสารกบผอนไดอยางมประสทธภาพ 5. สรางแรงจงใจในการเรยนรใหแกผเรยน 6. ความคงอย (retention) ของความรจะนานขน ลกษณะส าคญของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. ใชปญหาทสอดคลองกบสถานการณจรงเปนตวกระตนการแกปญหาและเปนจดเรมตนในการ

แสวงหาความร ปญหาทเหมาะสมกบการน ามาจดกจกรรมควรมลกษณะดงน เปนเรองจรงเกยวของกบชวตประจ าวนทเกดขนในชวตจรงและเกดจากประสบการณของ

ผเรยนหรอผเรยนอาจมโอกาสเผชญกบปญหานน ทาทาย กระตนความสนใจ อาจตนเตนบาง เปนปญหาทยงไมมค าตอบชดเจนตายตว เปน

ปญหาทมความซบซอน คลมเครอ หรอผเรยนเกดความสบสน เปนปญหาทพบบอย มความส าคญ มขอมลประกอบเพยงพอสาหรบการคนควาไดฝกทกษะ

การตดสนใจโดยขอเทจจรง ขอมลขาวสาร ตรรกะ เหตผล และตงสมมตฐาน เชอมโยงความรเดมกบขอมลใหม สอดคลองกบเนอหา/แนวคดของหลกสตร มการสราง

ความรใหม บรณาการระหวางบทเรยน น าไปประยกตใชได ปญหาซบซอนทกอใหเกดการท างานกลมรวมกน มการแบงงานกนท าโดยเชอมโยงกนไม

แยกสวน เหมาะสมกบเวลา เกดแรงจงใจในการแสวงหาความรใหม ชกจงใหเกดการอภปรายไดกวางขวาง ปญหาทเปนประเดนขดแยง ขอถกเถยงในสงคมทยง

ไมมขอยต เปนปลายเปด ไมมค าตอบทชดเจน มหลายทางเลอก/หลายค าตอบ สมพนธกบสงทเคยเรยนรมาแลว มขอพจารณาทแตกตาง แสดงความคดเหนไดหลากหลาย

ปญหาทสรางความเดอดรอน เสยหาย เกดโทษภยเปนสงทไมดหากใชขอมลโดยล าพง

คนเดยวอาจท าใหตอบปญหาผดพลาด ปญหาทมการยอมรบวาจรง ถกตอง แตผเรยนไมเชอจรง ไมสอดคลองกบความคดของ

ผเรยน ปญหาทอาจมค าตอบหรอแนวทางในการแสวงหาค าตอบไดหลายทาง ครอบคลมการเรยนร


ทกวางขวางหลากหลายเนอหา ปญหาทมความยากความงายเหมาะสมกบพนฐานของผเรยน

ปญหาทไมสามารถหาค าตอบไดทนท ตองการการส ารวจ คนควาและการรวบรวมขอมลหรอ

ทดลองดกอน ไมสามารถทจะคาดเดาหรอท านายไดงายๆวาตองใชความรอะไร ปญหาทสงเสรมความรดานเนอหาทกษะ สอดคลองกบหลกสตรการศกษา

ใชสอหลากหลายรปแบบในการระบปญหา เชน ขอความบรรยาย รปภาพ วดทศนสนๆ

ขอมลจากผลการทดลองในหองปฏบตการ ขาว บทความจากหนงสอพมพ วารสาร สงพมพ 2. บรณาการเนอหาความรในสาขาตางๆ ทเกยวของกบปญหานน 3. เนนกระบวนการคดอยางมเหตผลและเปนระบบ

4. เรยนเปนกลมยอย โดยมครหรอผสอนเปนผสนบสนนและกระตนใหผเรยนรวมกนสราง

บรรยากาศทสงเสรมการเรยนรใหเกดขนในกลม 5. ผเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนร และเรยนโดยการก ากบตนเอง (Self-directed learning)

กลาวคอ

- สามารถประเมนตนเองและบงชความตองการได

- จดระบบประเดนการเรยนรไดอยางเทยงตรง

- รจกเลอกและใชแหลงเรยนรทเหมาะสม

- เลอกกจกรรมการศกษาคนควา แกปญหา ทตรงประเดน มประสทธภาพ

- บงชขอมลทไมเกยวของได และคดแยกออกไดอยางรวดเรว

- ประยกตใชความรใหมเชงวเคราะหได

- รจกขนตอนการประเมน

กระบวนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนท 1 ก าหนดปญหา จดสถานการณตางๆ กระตนใหผเรยนเกดความสนใจ และมองเหนปญหา สามารถ ก าหนดสงทเปนปญหาทผเรยนอยากร อยากเรยนเกดความสนใจทจะคนหาค าตอบ

จดกลมผเรยนใหมขนาดเลก (ประมาณ 3-5 /8-10 คน) ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร โดยลกษณะของปญหาทน ามาใช ควรมลกษณะ

คลมเครอ ไมชดเจน มวธแกไขปญหาไดอยางหลากหลาย อาจมค าตอบไดหลายค าตอบ โดยค านงถง การเชอมโยงความรใหมเขากบความรเดม ความซบซอนของปญหาจากงายไปสยาก ระดบและประสบการณผเรยน เวลาทก าหนดใหผเรยนใชด าเนนการ และแหลงคนควาขอมล

ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา ปญหาทตองการเรยนร ตองสามารถอธบายสงตางๆ ทเกยวของกบ ปญหาได

ผเรยนท าความเขาใจหรอท าความกระจางในค าศพททอยในโจทยปญหานน เพอใหเขาใจตรงกน


ผเรยนจบประเดนขอมลทส าคญหรอระบปญหาในโจทยวเคราะห หาขอมลทเปนขอเทจจรง ความจรงทปรากฏในโจทย แยกแยะขอมลระหวางขอเทจจรงกบขอคดเหน จบประเดนปญหาออกเปนประเดนยอย

ผเรยนระดมสมองเพอวเคราะหปญหา อภปราย แตละประเดนปญหาวาเปนอยางไร เกดขนไดอยางไร ความเปนมาอยางไร โดยอาศยพนความรเดมเทาทผเรยนมอย

ผเรยนรวมกนตงสมมตฐานเพอหาค าตอบปญหาประเดนตางๆ พรอมจดล าดบความส าคญของสมมตฐานทเปนไปไดอยางมเหตผล

จากสมมตฐานทตงขน ผเรยนจะประเมนวามความรเรองอะไรบาง มเรองอะไรทยงไมรหรอขาดความร และความรอะไรจ าเปนทจะตองใชเพอพสจนสมมตฐาน ซงเชอมโยงกบโจทยปญหาทได ขนตอนนกลมจะก าหนดประเดนการเรยนร หรอวตถประสงคการเรยนร เพอจะไปคนควาหาขอมลตอไป

ขนท 3 ด าเนนการศกษาคนควา ผเรยนศกษาคนควาดวยตนเองดวยวธการหลากหลาย ผเรยนคนควาหาขอมลและศกษาเพมเตมจากทรพยากรการเรยนรตางๆ เชน หนงสอต ารา

วารสาร สอการเรยนการสอนตางๆ การศกษาในหองปฏบตการ คอมพวเตอรชวยสอน อนเทอรเนต หรอปรกษาผรในเนอหาเฉพาะ เปนตน พรอมทงประเมนความถกตองโดย

- ประเมนแหลงขอมล ความถกตอง เชอถอไดของขอมล

- เลอกน าความรทเกยวของมาเชอมโยงวาตรงประเดนเพยงพอทจะแกปญหาอยางไร

- หาประเดนความรเพมเตม ถาจ าเปน

- สรป เตรยมสอ เลอกวธน าเสนอผลงาน

ขนท 4 สงเคราะหความร ผเรยนน าความรทไดคนความาแลกเปลยนเรยนรรวมกน ผเรยนน าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะห อธบาย พสจนสมมตฐานและประยกตใหเหมาะสม

กบโจทยปญหา พรอมสรปเปนแนวคดหรอหลกการทวไปโดย

- น าเสนอผลงานกลมดวยสอหลากหลาย

- สะทอนความคด ใหขอมลยอนกลบ อภปราย ท าความเขาใจ แลกเปลยนความคดเหนระหวาง

กลม ถงกระบวนการเรยนร การแกปญหา การเชอมโยง การสรางองคความรใหม

- สรปภาพรวมเปนความรทวไป

ขนท 5 สรปและประเมนคาหาค าตอบ ผเรยนแตละกลม สรปผลงานของกลมตนเอง และประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความ

เหมาะสม หรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ ทกกลมชวยกนสรปองคความร ในภาพรวมของปญหาอกครง

ประเมนผลจากสภาพจรง โดยดจากความสามารถในการปฏบต


บทบาทของครในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. ท าหนาท เปนผอ านวยความสะดวก หรอผใหค าปรกษาแนะน าเปนผกระตนใหเกดการเรยนร มไดเปนผถายทอดความรใหแกผเรยนโดยตรง

2. ใชทกษะการตงค าถามทเหมาะสม 3. กระตนและสงเสรมกระบวนการกลม ใหกลมด าเนนการตามขนตอนของการเรยนรโดยใชปญหา 4. เปนฐาน 5. สนบสนนการเรยนรของผเรยนและเนนใหผเรยนตระหนกวาการเรยนรเปนความรบผดชอบของ

ผเรยน 6. กระตนใหผเรยนเอาความรเดมทมอยมาใชอภปรายหรอแสดงความคดเหน 7. สนบสนนใหกลมสามารถตงประเดนหรอวตถประสงคการเรยนร/แกปญหาไดสอดคลองกวตถประสงค

ของกจกรรมทครก าหนด 8. หลกเลยงการแสดงความคดเหนหรอตดสนวาถกหรอผด 9. สงเสรมใหผเรยนประเมนการเรยนรของตนเอง รวมทงเปนผประเมนทกษะของผเรยนและกลม พรอม

การใหขอมลยอนกลบ

ขอพงระมดระวง “การสอนโดยใชปญหาเปนฐาน” ( Problem-based Learning) ไมใช “การสอนแบบแกปญหา”

(Problem solving method) ซงเปนความเขาใจคลาดเคลอน เชน สอนเนอหาไปบางสวนกอน จากนนกทดลองใหนกเรยนแกปญหาเปนกลมยอย ซงการด าเนนการดงกลาว เปนวธสอนแบบแกปญหาไมใชการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน

การสอนโดยใชปญหาเปนฐานนน ใชปญหาเปนตวกระตนหรอเปนตวน าทางใหผเรยน ไปแสวงหาความรความเขาใจดวยตนเอง เพอจะไดคนพบค าตอบของปญหาดงกลาว กระบวนการหาความรดวยตนเองนท าใหผเรยนเกดทกษะในการแกไขปญหา (Problem solving skill)

การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-Based Learning ) หมายถง การเรยนรทจดประสบการณในการปฏบตงานใหแกผเรยนเหมอนกบการท างานในชวตจรงอ

ยางมระบบ เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดมประสบการณตรง ไดเรยนรวธการแกปญหา วธการหาความรความจรงอยางมเหตผล ไดท าการทดลอง ไดพสจนสงตาง ๆ ดวยตนเอง รจกการวางแผนการท างาน ฝกการเปนผน า ผตาม ตลอดจนไดพฒนากระบวนการคดโดยเฉพาะการคดขนสง และการประเมนตนเอง โดยมครเปนผกระตนเพอน าความสนใจทเกดจากตวผเรยนมาใชในการท ากจกรรมคนควาหาความรดวยตวเอง น าไปสการเพมความรทไดจากการลงมอปฏบต การฟง และการสงเกตจากผร โดยผเรยนมการเรยนรผานกระบวนการ


ท างานเปนกลม ทจะน ามาสการสรปความรใหม มการเขยนกระบวนการจดท าโครงงานและไดผลการจดกจกรรมเปนผลงานแบบรปธรรม

นอกจากนการจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน ยงเนนการเรยนรทใหผเรยนไดรบประสบการณชวตขณะทเรยน ไดพฒนาทกษะตางๆ ซงสอดคลองกบหลกพฒนาการตามล าดบขนความรความคดของบลม ทง 6 ขน คอ ความรความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การวเคราะห การสงเคราะห การประเมนคา และการคดสรางสรรค การจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน ถอไดวาเปน การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เนองจากผเรยนไดลงมอปฏบตเพอฝกทกษะตางๆดวยตนเองทกขนตอน โดยมครเปนผให การสงเสรม สนบสนน ลกษณะส าคญของจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน

1. ยดหลกการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ทเปดโอกาสใหผเรยนไดท างานตามระดบทกษะ

ทตนเองมอย 2. เปนรปแบบหนงของการจดกจกรรมการเรยนรทเนนบทบาทและการมสวนรวมของผเรยน

(Active Learning) 3. เปนเรองทผเรยนสนใจและรสกสบายใจทจะท า

4. ผเรยนไดรบสทธในการเลอกวาจะตงค าถามอะไร และตองการผลผลตอะไรจากการท าโครงงาน

5. ครท าหนาทเปนผสนบสนนอปกรณและจดประสบการณใหแกผเรยน สนบสนนการแกไขปญหา

และสรางแรงจงใจใหแกผเรยน 6. ผเรยนก าหนดการเรยนรของตนเอง

7. เชอมโยงกบชวตจรง สงแวดลอมจรง

8. มฐานจากการวจย ศกษา คนควา หรอ องคความรทเคยม

9. ใชแหลงขอมล หลายแหลง

10. ฝงตรงดวยความรและทกษะตางๆ

11. สามารถใชเวลามากพอเพยงในการสรางผลงาน

12. มผลผลต

ประเภทของโครงงานทแบงตามลกษณะกจกรรม 1) โครงงานเชงส ารวจ (Survey Project) ลกษณะกจกรรมคอผเรยนส ารวจและรวบรวมขอมล

แลวน าขอมลเหลานนมาจ าแนกเปนหมวดหม และน าเสนอในรปแบบตาง ๆ เพอใหเหนลกษณะหรอความสมพนธในเรองทตองการศกษาไดชดเจนยงขน

2) โครงงานเชงการทดลอง (Experiential Project) ขนตอนการด าเนนงานของโครงงานประเภทนจะประกอบดวยการก าหนดปญหา การก าหนดจดประสงค การตงสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง การด าเนนการทดลอง การรวบรวมขอมล การตความหมายขอมลและการสรป


3) โครงงานเชงพฒนา สรางสงประดษฐ แบบจ าลอง (Development Project) เปนโครงงานเกยวกบการประยกตองคความร ทฤษฎ หรอหลกการทางวทยาศาสตรหรอศาสตรดานอน ๆ มาพฒนา สรางสงประดษฐ เครองมอ เครองใช อปกรณ แบบจ าลอง เพอประโยชนใชสอยตาง ๆ ซงอาจจะเปนสงประดษฐใหม หรอปรบปรงเปลยนแปลงของเดมทมอยแลวใหมประสทธภาพสงขนกได อาจจะเปนดานสงคม หรอดานวทยาศาสตร หรอการสรางแบบจ าลองเพออธบายแนวคดตาง ๆ

4) โครงงานเชง แนวคดทฤษฎ (Theoretical Project) เปนโครงงานน าเสนอทฤษฎ หลกการ หรอแนวคดใหม ๆ ซงอาจจะอยในรปของสตรสมการ หรอค าอธบายกได โดยผเสนอไดตงกตกาหรอขอตกลงขนมาเอง แลวน าเสนอทฤษฎ หลกการหรอแนวคด หรอจนตนาการของตนเองตามกตกาหรอขอตกลงนน หรออาจจะใชกตกาหรอขอตกลงเดมมาอธบายกได ผลการอธบายอาจจะใหมยงไมมใครคดมากอน หรออาจจะขดแยงกบทฤษฎเดม หรออาจจะเปนการขยายทฤษฎหรอแนวคดเดมกได การท าโครงงานประเภทนตองมการศกษาคนควาพนฐานความร ในเรองนนๆ อยางกวางขวาง

5) โครงงานดานบรการสงคมและสงเสรมความเปนธรรมในสงคม (Community Service and Social Justice Project) เปนโครงงานทมงใหผเรยนศกษาคนควาประเดนทเปนปญหา ความตองการในชมชนทองถนและด าเนนกจกรรมเพอการใหบรการทางสงคม หรอรวมกบชมชน องคกรอนๆในการแกปญหา หรอพฒนาในเรองนนๆ

6) โครงงานดานศลปะและการแสดง (Art and Performance Project) เปนโครงงานทมงสงเสรมใหผเรยนศกษา คนควา น าความรทไดจากการเรยนตามหลกสตร โดยเฉพาะอยางยงดานภาษาและสงคม มาตอยอด สรางผลงานดานศลปะและการแสดง เชนงานศลปกรรม ประตมากรรม หนงสอการตน การแตงเพลง ดนตร แสดงคอนเสรต การแสดงละคร การสรางภาพยนตรสน ฯลฯ

7) โครงงานเชงบรณาการการเรยนร เปนโครงงานทมงสงสรมใหผเรยนบรณาการเชอมโยงความรจากตางสาระการเรยนรตงแต สองสาขาวชาขนไป มาด าเนนการแกปญหา หรอสรางประเดนการศกษาคนควา ทงในแงมตเชงประวตศาสตร ทกษะการประกอบอาชพขามสาขาวชา การแกปญหาสงแวดลอม สงคม ทตองน าความรตางสาขามาประยกตใช การคดคนสรางนวตกรรมจากการบรณาการความร ฯลฯ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร แนวคดท 1 ขนการจดการเรยนร ตาม รปแบบจกรยานแหงการเรยนร

แนวคดน มความเชอวา หากตองการใหการเรยนรมพลงและฝงในตวผเรยนได ตองเปนการเรยนรทเรยนโดยการลงมอท าเปนโครงงาน มการรวมมอกนท าเปนทม และท ากบปญหาทมอยในชวต ดงรป


โมเดล จกรยานแหงการเรยนรแบบ PBL

1. Define คอ ขนตอนการระบปญหา ขอบขาย ประเดนทจะท าโครงงาน เปนการสรางความเขาใจระหวางสมาชกของทมงานรวมกบคร เกยวกบ ค าถาม ปญหา ประเดน ความทาทายของโครงงานคออะไร และเพอใหเกดการเรยนรอะไร

2. Plan คอ การวางแผนการท าโครงงาน ครกตองวางแผนในการท าหนาทโคช รวมทงเตรยม เครองอ านวยความสะดวกในการท าโครงงานของผเรยน เตรยมค าถามเพอกระตนใหคดถงประเดนส าคญ บางประเดนทผเรยนอาจมองขาม โดยถอหลกวา ครตองไมเขาไปชวยเหลอจนทมงานขาดโอกาสคดเองแกปญหาเอง ผเรยนทเปนทมงานกตองวางแผนงานของตน แบงหนาทกนรบผดชอบ การประชมพบปะระหวางทมงาน การแลกเปลยนขอคนพบแลกเปลยนค าถาม แลกเปลยนวธการ ยงท าความเขาใจรวมกนไวชดเจนเพยงใด งานในขนตอไป (Do) กจะสะดวกเลอนไหลดเพยงนน

3. Do คอ การลงมอท า ผเรยนจะไดเรยนรทกษะในการแกปญหา การประสานงาน การท างานรวมกนเปนทม การจดการความขดแยง ทกษะในการท างานภายใตทรพยากรจ ากด ทกษะในการคนหาความรเพมเตม ทกษะในการท างานในสภาพททมงานมความแตกตางหลากหลาย ทกษะการท างานในสภาพกดดน ทกษะในการบนทกผลงาน ทกษะในการวเคราะหผล และแลกเปลยนขอวเคราะหกบเพอนรวมทม เปนตน

https://candmbsri.files.wordpress.com/2015/04/screen-shot-2558-04-07-at-12-04-33.png


ในขนตอน Do น ครจะไดมโอกาสสงเกตท าความรจกและเขาใจผเรยนเปนรายคน และเรยนรหรอฝกท าหนาทเปนผดแล สนบสนน ก ากบ และโคชดวย

4. Review คอ ผเรยนเรยนจะทบทวนการเรยนร วาโครงงานไดผลตามความมงหมายหรอไมรวมถงทบทวนวางานหรอกจกรรม หรอพฤตกรรมแตละขนตอนไดใหบทเรยนอะไรบาง ทงขนตอนทเปนความส าเรจและความลมเหลว เพอน ามาท าความเขาใจ และก าหนดวธท างานใหมทถกตองเหมาะสมรวมทงเอาเหตการณระทกใจ หรอเหตการณทภาคภมใจ ประทบใจ มาแลกเปลยนเรยนรกน ขนตอนนเปนการเรยนรแบบทบทวนไตรตรอง ( reflection) หรอ เรยกวา AAR (After Action Review)

5. Presentation ผเรยนน าเสนอโครงงานตอชนเรยน เปนขนตอนทใหการเรยนรทกษะอกชดหนง ตอเนองกบขนตอน Review เปนขนตอนทท าใหเกดการทบทวนขนตอนของงานและการเรยนรทเกดขนอยางเขมขน แลวเอามาน าเสนอในรปแบบทเราใจ ใหอารมณและใหความร ทมงานอาจสรางนวตกรรมในการน าเสนอกได โดยอาจเขยนเปนรายงาน และน าเสนอเปนการรายงานหนาชน มสอประกอบ หรอจดท าวดทศนน าเสนอ หรอน าเสนอเปนละคร เปนตน

แนวคดท ๒ แนวคดทปรบจากการศกษาการจดการเรยนรแบบ PBL ทไดจากโครงการสรางชดความรเพอสรางเสรมทกษะแหงศตวรรษท 21 ของเดกและเยาวชน: จากประสบการณความส าเรจของโรงเรยนไทย มทงหมด 6 ขนตอน ดงน

https://candmbsri.files.wordpress.com/2015/04/project-based-learning.jpg


ขนตอนการจดการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน(ปรบปรงจาก ดษฎ โยเหลาและคณะ, 2557: 20-23) 1. ขนใหความรพนฐาน ครใหความรพนฐานเกยวกบการท าโครงงานกอนการเรยนร เนองจากการ

ท าโครงงานมรปแบบและขนตอนทชดเจนและรดกม ดงนนผเรยนจงมความจ าเปนอยางยงทจะตองมความรเกยวกบโครงงานไวเปนพนฐาน เพอใชในการปฏบตขณะท างานโครงงานจรง ในขนแสวงหาความร

2. ขนกระตนความสนใจ ครเตรยมกจกรรมทจะกระตนความสนใจของผเรยน โดยตองคดหรอ เตรยมกจกรรมทดงดดใหผเรยนสนใจ ใครร ถงความสนกสนานในการท าโครงงานหรอกจกรรมรวมกน โดยกจกรรมนนอาจเปนกจกรรมทครก าหนดขน หรออาจเปนกจกรรมทผเรยนมความสนใจตองการจะท าอยแลว ทงนในการกระตนของครจะตองเปดโอกาสใหผเรยนเสนอจากกจกรรมทไดเรยนรผานการจดการเรยนรของครทเกยวของกบชมชนทผเรยนอาศยอยหรอเปนเรองใกลตวทสามารถเรยนรไดดวยตนเอง

3. ขนจดกลมรวมมอ ครใหผเรยนแบงกลมกนแสวงหาความร ใชกระบวนการกลมในการวางแผน ด าเนนกจกรรม โดยนกเรยนเปนผรวมกนวางแผนกจกรรมการเรยนของตนเอง โดยระดมความคดและหารอ แบงหนาทเพอเปนแนวทางปฏบตรวมกน หลงจากทไดทราบหวขอสงทตนเองตองเรยนรในภาคเรยนนนๆ เรยบรอยแลว

4. ขนแสวงหาความร ในขนแสวงหาความรมแนวทางปฏบตส าหรบผเรยนในการท ากจกรรม ดงนนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมโครงงานตามหวขอทกลมสนใจผเรยนปฏบตหนาทของตนตามขอตกลงของกลม พรอมทงรวมมอกนปฏบตกจกรรม โดยขอค าปรกษาจากครเปนระยะเมอมขอสงสยหรอปญหาเกดขนผเรยนรวมกนเขยนรปเลม สรปรายงานจากโครงงานทตนปฏบต

5. ขนสรปสงทเรยนร ครใหผเรยนสรปสงทเรยนรจากการท ากจกรรม โดยครใชค าถาม ถามผเรยนน าไปสการสรปสงทเรยนร

5. ขนน าเสนอผลงาน ครใหผเรยนน าเสนอผลการเรยนร โดยครออกแบบกจกรรมหรอจดเวลาให ผเรยนไดเสนอสงทตนเองไดเรยนร เพอใหเพอนรวมชน และผเรยนอนๆในโรงเรยนไดชมผลงานและเรยนรกจกรรมทผเรยนปฏบตในการท าโครงงาน การประเมนผล

๑. ประเมนตามสภาพจรง โดยผสอนและผเรยนรวมกนประเมนผลวากจกรรมทท าไปนนบรรลตาม จดประสงคทก าหนดไวหรอไม อยางไร ปญหาและอปสรรคทพบคออะไรบาง ไดใชวธการแกไขอยางไร ผเรยนไดเรยนรอะไรบางจากการท าโครงงานนนๆ

๒. ประเมนโดยผเกยวของ ไดแก (1) ผเรยนประเมนตนเอง

(2) เพอนชวยประเมน (3) ผสอนหรอครทปรกษาประเมน (4) ผปกครองประเมน


(5) บคคลอน ๆ ทสนใจและมสวนเกยวของ บทบาทของครผสอน

บทบาทของครในฐานะผกระตนการเรยนร

1. ใชค าถามกระตนการเรยนร ค าถามทใชในการกระตนการเรยนรนน ตองเปนค าถามทม ลกษณะเปนค าถามปลายเปด เพอใหผเรยนไดอธบาย โดยขนตนวา “ท าไม” หรอ ลงทายวา “อยางไรบาง” “อะไรบาง” “เพราะอะไร”

2. ท าหนาทเปนผสงเกต ครจะตองคอยสงเกตวา ผเรยนแตละคนมพฤตกรรมอยางไร ขณะ ปฏบตกจกรรมเพอหาทางชแนะ กระตน หรอยบยงพฤตกรรมทไมเหมาะสม

3. สอนใหผเรยนเรยนรการตงค าถาม เมอผเรยนสามารถตงค าถามได จะท าใหผเรยน รจกถามเพอคนควาขอมล รจกรบฟงความคดเหนของผอน และรวมแสดงความคดเหนของตนเองในเรอง ทเกยวของกบการเรยนร

4. ใหค าแนะน าเมอผเรยนเกดขอสงสย ครจะตองเปนผคอยแนะน า ชแจง ใหขอมลตางๆ หรอ ยกตวอยางเหตการณใกลตวตางๆ ทเกดขนในชวตประจ าวนของผเรยนเชอมโยงไปสความรดานอนๆในขณะท ากจกรรมเมอผเรยนเกดขอสงสย หรอค าถาม โดยไมบอกค าตอบ

5. เปดโอกาสใหผเรยนคดหาค าตอบดวยตนเอง สงเกตและคอยกระตนดวยค าถามใหผเรยนได คดกจกรรมทอยากเรยนรและหาค าตอบในสงทสงสยดวยตนเอง

6. เปดโอกาสใหผเรยนสรางสรรคผลงานอยางอสระ ตามความคดและความสามารถของ ตนเอง เพอใหผไดใชจนตนาการและความสามารถของตนเองในการคดสรางสรรคอยางเตมท

https://candmbsri.files.wordpress.com/2015/04/project-based-learning2.jpg


หองเรยนกลบดาน Flipped Classroom "หองเรยนกลบดาน" คอ "เรยนทบาน-ท าการบานทโรงเรยน" เปนการน าสงทเดมทเคยท าในชนเรยน

ไปท าทบาน และน าสงทเคยถกมอบหมายใหท าทบานมาท าในชนเรยนแทน โดยยดหลกทวา เวลาทนกเรยน

ตองการพบครจรงๆ คอ เวลาทเขาตองการความชวยเหลอ เขาไมไดตองการใหครอยในชนเรยนเพอสอน

เนอหาตางๆ เพราะเขาสามารถศกษาเนอหานนๆ ดวยตนเอง

ถาครบนทกวดโอการสอนใหเดกไปดเปนการบาน แลวครใชชนเรยนส าหรบชแนะนกเรยนใหเขาใจ

แกนความรจะดกวา ใน "หองเรยนกลบดาน" ครจะแจกสอใหเดกไปศกษาลวงหนาทบาน เมอมาเขาชนเรยนใน

วนรงขน นกเรยนจะซกถามขอสงสยตางๆ จากนนกลงมอท างานทไดรบมอบหมายเปนรายบคคลหรอรายกลม

โดยมครคอยใหค าแนะน าตอบขอสงสย "หองเรยนกลบดาน" เปนการเขาใกลการจดการเรยนการสอนแบบ

“เดกเปนศนยกลาง” (Child-center education) มากขน ทส าคญชวยแกปญหาเรองการบานไดดวย

"หองเรยนกลบดาน" เปนการเรยนรแบบผสมผสาน เปนรปแบบการเรยนทมการน าเทคโนโลยมาชวย

พฒนาการสอนในชนเรยนอยางเตมท ครจะมเวลาใกลชดกบนกเรยนมากขนแทนทจะใชเวลาในการสอน

หนงสอเพยงอยางเดยว โดยครมกบนทกวดโอการสอนใหเดกไปดนอกชนเรยนแทน

Flipped Classroom มองคประกอบส าคญทเกดขน 4 องคประกอบทเปนวฏจกร ( Cycle )

หมนเวยนกนอยางเปนระบบ ซงองคประกอบทง 4 ทเกดขนไดแก

1. การกำหนดยทธวธเพมพนประสบการณ ( Experiential Engagement ) โดยมครผสอนเปนผ

ชแนะวธการเรยนรใหกบผเรยนเพอเรยนเนอหาโดยอาศยวธการทหลากหลายทงการใชกจกรรมทก าหนดขน

2. การสบคนเพอใหเกดมโนทศนรวบยอด ( Concept Exploration ) โดยครผสอนเปนผคอยชแนะ

ใหกบผเรยนจากสอหรอกจกรรมหลายประเภทเชน สอประเภทวดโอบนทกการบรรยาย การใชสอบนทกเสยง

ประเภท Podcasts การใชสอ Websites หรอสอออนไลน Chats

3. การสรางองคความรอยางมความหมาย ( Meaning Making ) โดยผเรยนเปนผบรณาการสราง

ทกษะองคความรจากสอทไดรบจากการเรยนรดวยตนเองโดยการสรางกระดานความรอเลกทรอนกส (Blogs )

การใชแบบทดสอบ ( Tests ) การใชสอสงคมออนไลนและกระดานส าหรบอภปรายแบบออนไลน ( Social

Networking & Discussion Boards )

4. การสาธตและประยกตใช ( Demonstration & Application ) เปนการสรางองคความรโดย

ผเรยนเองในเชงสรางสรรค โดยการจดท าเปนโครงงาน ( Project ) และผานกระบวนการน าเสนอผลงาน (

Presentations ) ทเกดจากการรงสรรคงานเหลานน


หองเรยนแบบเดม ( Traditional ) หองเรยนแบบกลบดาน ( Flipped Classroom )

1. กจกรรม Warm-up 5 นาท

2. ทบทวนการบานของคนกอน 20 นาท

3. บรรยายเนอหาวชาใหม 30 – 45 นาท

4. กจกรรมเรยนรทครมอบหมาย หรอนกเรยนคด

เอง หรอ Lab 20 – 35 นาท

1. กจกรรม Warm-up 5 นาท

2. ถาม – ตอบเรองวดทศน 10 นาท

3. กจกรรมเรยนรทครมอบหมาย หรอนกเรยนคด

เอง หรอ Lab 1 ชวโมง 15 นาท

ผลประโยชนทเกดจากการเรยนแบบหองเรยนกลบดาน

1. เพอเปลยนวธการสอนของคร จากการบรรยายหนาชนเรยนหรอจากครสอนไปเปนครฝก ฝกการ

ท าแบบฝกหดหรอทากจกรรมอนในชนเรยนใหแกศษยเปนรายบคคลหรออาจเรยกวาเปนครตวเตอร

2. เพอใชเทคโนโลยการเรยนทเดกสมยใหมชอบ โดยใชสอ ICT ซงกลาวไดวาเปนการน าโลกของ

โรงเรยนเขาสโลกของนกเรยนซงเปนโลกยคดจตล

3. ชวยเหลอเดกทมงานยง เดกสมยนมกจกรรมมาก ดงนนจงตองเขาไปชวยเหลอในการจดการเรยนร

โดยใชบทสอนทสอนดวยวดทศนอยบนอนเทอรเนต ( Internet ) ชวยใหเดกเรยนไวลวงหนาหรอเรยนตามชน

เรยนไดงายขน รวมทงเปนการฝกเดกใหรจดการจดเวลาของตนเอง

4. ชวยเหลอเดกเรยนออนใหขวนขวายหาความร ในชนเรยนปกตเดกเหลานจะถกทอดทงแตใน

หองเรยนกลบดานเดกจะไดรบการเอาใจใสจากครมากทสดโดยอตโนมต

5. ชวยเหลอเดกทมความสามารถแตกตางกนใหกาวหนาในการเรยนตามความสามารถของตนเอง

เพราะเดกสามารถฟง-ดวดทศนไดเองจะหยดตรงไหนกได กรอกลบ ( Review ) กไดตามทตนเองพงพอใจทจะ

เรยน

6. ชวยใหเดกสามารถหยดและกรอกลบครของตนเองได ท าใหเดกจดเวลาเรยนตามทตนพอใจ เบอก

หยดพกได สามารถแบงเวลาในการดเปนชวงได

7. ชวยใหเกดปฏสมพนธระหวางเดกกบครเพมขน ตรงกนขามกบการทเรยนแบบออนไลน การเรยน

แบบหองเรยนกลบดานยงเปนรปแบบการเรยนทนกเรยนยงคงมาโรงเรยนและนกเรยนพบปะกบคร หองเรยน

กลบดานเปนการประสานการใชประโยชนระหวางการเรยนแบบออนไลน และการเรยนระบบพบหนา ชวย

เปลยนและเพมบทบาทของครใหเปนทงพเลยง (Mentor) เพอน เพอนบาน (Neighbor) และผเชยวชาญ

(Expert)


8. ชวยใหครรจกนกเรยนดขน หนาทของครไมใชเพยงชวยใหศษยไดความรหรอเนอหา แตตอง

กระตนใหเกดแรงบนดาลใจ (Inspire) ใหก าลงใจ รบฟงและชวยเหลอ สงเสรมผเรยนซงเปนมตส าคญทจะชวย

เสรมพฒนาการทางการเรยนของเดก

9. ชวยเพมปฏสมพนธระหวางเพอนนกเรยนดวยกนเอง จากกจกรรมทางการเรยนทครจด

ประสบการณขนมานน ผเรยนสามารถทจะชวยเหลอเกอกลซงกนและกนไดด เปนการปรบเปลยนกระบวน

ทศนของนกเรยนทเคยเรยนตามค าสงครหรอทางานใหเสรจตามก าหนด เปนการเรยนเพอตนเองไมใชคนอน

สงผลตอเดกทเอาใจใสการเรยน ปฏสมพนธระหวางนกเรยนดวยกนจะเพมขนโดยอตโนมต

10. ชวยใหเหนคณคาของความแตกตาง ตามปกตแลวในชนเรยนเดยวกนจะมเดกทมความแตกตาง

กนมาก มความถนดและความชอบทแตกตางกน ดงนนการจดกจกรรมการสอนแบบหองเรยนกลบทางจะชวย

ใหครเหนจดออนจดแขงของผเรยนแตละคน เพอดวยกนกเหน และชวยเหลอกนดวยจดแขงของแตละคน

11. เปนการปรบเปลยนรปแบบการจดการหองเรยน ชวยเปดชองใหครสามารถจดการชนเรยนไดตาม

ความตองการทจะทา ครสามารถทาหนาทของการสอนทสาคญในเชงสรางสรรค เพอสรางคณภาพแกชนเรยน

ชวยใหเดกรอนาคตของชวตไดดทสด

12. เปลยนค าสนทนากบพอแม ประสานความสมพนธทดระหวางโรงเรยนกบผปกครอง ซงการ

รบทราบและแลกเปลยนความรรวมกนจะท าใหเดกเกดการเรยนรทดได

13. ชวยใหเกดความโปรงใสในการจดการศกษา การใชหองเรยนแบบกลบทางโดยน าสาระค าสอนไป

ไวในวดทศนน าไปเผยแพรทางอนเทอรเนต เปนการเปดเผยเนอหาสาระทางการเรยนใหสาธารณชนไดทราบ

สรางความเชอมนในคณภาพการเรยนการสอนใหผปกครองทราบ


วธสอน วธสอน คอ ขนตอนทผสอนด าเนนการใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคดวยวธการตางๆ ทแตกตางกนไปตามองคประกอบและขนตอนส าคญอนเปนลกษณะเดนหรอลกษณะเฉพาะทขาดไมไดของวธนนๆ เชน วธสอนโดยใชการบรรยาย องคประกอบส าคญของการบรรยาย คอ เนอหาสาระทจะบรรยาย และการบรรยาย และขนตอนส าคญคอ การเตรยมเนอหาสาระ การบรรยาย (พด บอก เลา อธบาย) และการประเมนผลการเรยนรของผเรยนทเกดจากการบรรยาย ดงนนวธสอนโดยใชการบรรยาย กคอกระบวนการหรอขนตอนทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการเตรยมเนอหาสาระทจะบรรยาย แลวบรรยาย คอ พด บอก เลา อธบาย เนอหาสาระหรอสงทตองการสอนแกผเรยนและประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวยวธใดวธหนง ตอความหมายการสอน หลกเกณฑในการเลอกวธสอน วธสอนมอยดวยกนมากมายหลายวธ แตละวธมทงขอดและขอเสย วธการสอนแตละวธอาจจะเหมาะสมกบสถานการณบางอยาง ซงจะถอวาวธการสอนวธใดวธหนงเปนวธทดทสดไมได ในบางครงอาจตองผสมผสานวธสอนหลาย ๆ วธเขาดวยกน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรใหมากทสด ดงนนในการเรยนการสอนแตละครงตองมการเลอกวธสอนทเหมาะสม โดยมหลกเกณฑในการเลอก คอ 1. ลกษณะของเนอหาวชาทจะสอน ถาผสอนตองการใหผเรยนเกดการเรยนรทง 3 ดาน คอ ความร ทกษะ และเจตคต ดงนน ลกษณะเนอหาวชา จงเปนสงส าคญในการเลอกวธสอน การสอนความร เปนการสงเสรมใหผเรยนด าเนนกจกรรมทางสมอง เพอทจะรบเนอหาทฤษฎ หลกการและขอเทจจรงตาง ๆ ส าหรบการสอนทกษะนนเปนการสงเสรมใหผเรยนเกดความช านาญในการใชกลามเนอ และความคดไดอยางแคลวคลองวองไว สวนการสอนเจตคตเปนการสงเสรมใหผเรยนไดรบคานยม และลกษณะนสยทด สงเหลานยอมตองการวธการสอนทแตกตางกน วธสอนอยางหนงอาจจะเหมาะสมตอการสอนเนอหาวชาในลกษณะหนง แตบทเรยนโดยทวไป มกจะมลกษณะปนทงทฤษฎและปฏบต ในการเลอกวธสอน ผสอนทดควรจะเลอกวธสอนทเหมาะสมทสดส าหรบการสอนในแตละสวนของบทเรยน 2. ผสอน หลกในการเลอกวธสอนในขอน ยดหลกความแตกตางระหวางบคคลเปนส าคญ โดยเฉพาะอยางยงผสอนบางคนอาจมเทคนคในการพด หรอความสามารถในการถายทอด โดยใชค าพดเพออธบายสง ตาง ๆ ไดเปนอยางด แตในทางตรงกนขามผสอนบางคนอาจพดไมเกง ถายทอดไมเปนอาจจะน าวธการสอนอยางอนมาใชแทนการพดอธบาย เชน ใชวธการแสดงใหเหนจรงดวยวธการสาธต หรอดวยการใชสอการสอนตาง ๆ เขามาชวย ทงนเพอทจะใหผเรยนเกดการเรยนรนนเอง 3. ทรพยากรทมอย สงทตองค านงถงอกอยางหนง ในการเลอกวธสอน คอ ทรพยากรตาง ๆ ซงอาจจะเปนเรองของเวลาทจ ากด วสดอปกรณตาง ๆ ทมอย เชน ถาหากวตถประสงคของบทเรยน ตองการทจะพฒนาทกษะของผเรยน


วธสอนทดทสดส าหรบกรณนกคอ การใหผเรยนไดลงมอปฏบต แตถาหากวาวสดทมอยไมเพยงพอ จงมการพจารณาเลอกวธสอนแบบใหมมาใช เพอแกไขปญหาการขาดทรพยากรน 4. หลกการของการเรยนร ผเรยนจะเกดการเรยนรไดดวยการรบสงเรา โดยผานทางประสาทรบรในสวนตาง ๆ ยงถาไดใชประสาทรบรมากสวนเพยงใด กจะยงชวยใหเกดการเรยนรไดงายและเรวขน ดงนนในการตดสนเลอกวธสอน ผสอนจะตองค านงถงสงเหลาน และสงอน ๆ อก เชน ความแตกตางระหวางบคคล บรรยากาศของสงแวดลอม ความพรอมของผเรยน เปนตน ผเขยนไดด าเนนการศกษา “ศาสตรของการสอน” (ทฤษฎการสอน หลกการสอน รปแบบการสอน วธสอน และเทคนคการสอน) จากต ารา หนงสอ รายงานการวจย บทความ เอกสารสงพมพ และเวบไซตตาง ๆ พบวา วธการสอนทนยมใชกนในปจจบน มจ านวน 26 วธ โดยมรายละเอยดดงนคอ

1. วธการสอนโดยใชการบรรยาย 2. วธการสอนโดยใชการสาธต 3. วธการสอนโดยใชการทดลอง 4. วธการสอนโดยใชการนรนย 5. วธการสอนโดยใชการอปนย 6. วธการสอนโดยใชการไปทศนศกษา 7. วธการสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย 8. วธการสอนโดยใชการแสดงละคร 9. วธการสอนโดยใชการแสดงบทบาทสมมต 10. วธการสอนโดยใชกรณตวอยาง 11. วธการสอนโดยใชเกม 12. วธการสอนโดยใชสถานการณจ าลอง 13. วธการสอนโดยใชศนยการเรยน 14. วธการสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรม 15. วธการสอนโดยใชโครงงานหรอโครงการ 16. วธการสอนแบบ M-I-A-P 17. วธการสอนโดยใชสอ 18. วธสอนแบบสบสวนสอบสวน 19. วธสอนแบบแบงกลมท างาน 20. วธสอนแบบหนวย 21. วธสอนแบบศกษาดวยตวเอง 22. วธสอนแบบแฮรบารต


23. วธสอนแบบทม 24. วธสอนแบบท างานรบผดชอบรวมกน 25. วธสอนแบบระดมพลงสมอง 26. วธการสอนโดยการลงมอปฏบต

1. วธการสอนโดยใชการบรรยาย (Lecture) “....เปนวธการสอนทอาศยความสามารถของผสอนในการเรยบเรยงเนอหาสาระและการใชเทคนคในการถายทอดเนอหาสาระใหนาสนใจ....” 1.1 ความหมาย วธสอนโดยใชการบรรยายคอกระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการพด บอก เลา อธบาย สงทตองการสอนแกผเรยน ใหผเรยนซกถาม แลวประเมนการเรยนรของผเรยนดวยวธใดวธหนง 1.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชการบรรยายเปนวธการทมงชวยใหผเรยนจ านวนมากไดเรยนรเนอหาสาระหรอขอความรจ านวนมากพรอมๆ กนไดในเวลาทจ ากด 1.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 1.3.1 มเนอหาสาระ หรอขอความรทตองการใหผเรยนไดเรยนร 1.3.2 มการบรรยาย (พด บอก เลา อธบาย) 1.3.3 มผลการเรยนรของผเรยนทเกดจากการบรรยาย 1.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 1.4.1 ผสอนเตรยมเนอหาสาระทจะบรรยาย 1.4.2 ผสอนบรรยาย (พด บอก เลา อธบาย) เนอหาสาระทตองการใหผเรยนไดเรยนร 1.4.3 ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนซกถาม และประเมนผลการเรยนรของผเรยน 1.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชการบรรยายใหมประสทธภาพ 1.5.1 การเตรยมการบรรยาย การบรรยายทด ตองอาศยการเตรยมการทด ผสอนจ าเปนตองศกษาเนอหาสาระทจะบรรยายใหเขาใจแจมแจงหากพบวา มจดใดทตนยงไมเขาใจแจมแจงหรอมขอสงสย ควรศกษาคนควาใหกระจางกอน ตอจากนนควรคดเลอกวา เนอหาสาระใดมความจ าเปนหรอมประโยชนตอผเรยนของตนเพยงใด เนอหาใดไมจ าเปนอาจตดออก ตอไปควรจดล าดบเนอหาสาระวาสงใดควรพดกอน พดหลง และจะเชอมโยงกนอยางไร ในเนอหาสาระแตละสวนมสวนใดทยงคลมเครอ ควรหาตวอยางประกอบ หรอควรใชสอใดชวย และควรแสวงหาเทคนคในการน าเสนอสาระแตละสวนใหนาสนใจ ทาทายความคดและเขาใจไดงาย ซงอาจจะเปนการใชค าถามกระตน หรอการเลาประสบการณทแปลกใหม หรอน าเสนอปญหาททาทายความคดกอนการ


บรรยาย ผสอนควรจะมโครงราง (outline) ส าหรบการบรรยาย และมเอกสารประกอบการบรรยายแจกใหแกผเรยน 1.5.2 การบรรยาย เมอเรมการบรรยาย ผบรรยายควรเราความสนใจของผเรยน และพยายามรกษาความสนใจนนใหคงอยตลอดการบรรยายดวยเทคนคตาง ๆ เชน 1) การใชปญหาเปนสงเรา เชน ใชขาว เหตการณส าคญและกรณตวอยางตาง ๆ 2) การใชการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน เพอชวยใหผเรยนไดเหนความสามารถของตนในเรองนน 3) การใช สอประกอบ เชน ใชแผนใส ภาพสไลด เทปเสยง วดทศน ภาพยนตร คอมพวเตอร เปนตน 4) การใชการซกถามประกอบกบการบรรยาย 5) การใชกจกรรมประกอบการบรรยาย เชน การอภปรายกลมยอย การสาธต การแสดงบทบาทสมมต การเลนเกม การทดลองปฏบต เปนตน 6) การยกตวอยางประกอบการอธบาย 7) การใชอารมณขน 8) การเปดโอกาสใหผฟงซกถาม และแสดงความคดเหน 1.5.3 การอภปรายซกถาม และประเมนผลการเรยนรของผเรยน กอนยตการบรรยาย ผบรรยายควรสรปสาระส าคญของการบรรยาย และควรเปดโอกาสใหผฟงซกถาม หรอเปดอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกน ตอจากนนควรมการทดสอบการเรยนรของผเรยนในเรองทบรรยายดวยวธการตาง ๆ เชน การสมถามผเรยน หรอการใหท าแบบทดสอบ เปนตน

1.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชการบรรยาย 1.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทใชเวลานอย เมอเทยบกบวธสอนแบบอน ๆ 2) เปนวธสอนทใชกบผเรยนจ านวนมากได 3) เปนวธสอนทสะดวก ไมยงยาก 4) เปนวธสอนทถายทอดเนอหาสาระไดมาก 1.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทผเรยนมบทบาทนอย จงอาจท าใหผเรยนขาดความสนใจในการบรรยาย 2) เปนวธสอนทอาศยความสามารถของผบรรยาย ถาผบรรยายไมมศลปะในการบรรยายทดงดดใจผเรยน ผเรยนอาจขาดความสนใจ และถาผสอนขาดการเรยบเรยงเนอหาสาระอยางเหมาะสม ผเรยนอาจเกดความไมเขาใจ และไมสามารถซกถามได (ถาผบรรยายไมเปดโอกาส) 3) เปนวธสอนทไมสามารถสนองตอบความตองการและความแตกตางระหวางบคคล


2. วธสอนโดยใชการสาธต (Demonstration) “....เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรง เหนสงทเรยนรอยางเปนรปธรรม ท าใหเกดความเขาใจและจดจ าในเรองทสาธตไดดและนาน....” 2.1 ความหมาย วธสอนโดยใชการสาธต คอกระบวนการทผสอนใชในการชวยให ผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการแสดงหรอท าสงทตองการใหผเรยนไดเรยนรใหผเรยนสงเกตด แลวใหผเรยนซกถาม อภปราย และสรปการเรยนรทไดจากการสงเกตการสาธต 2.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชการสาธตเปนวธการทมงชวยใหผเรยนทงชนไดเหนการปฏบตจรงดวยตาตนเอง ท าใหเกดความรความเขาใจในเรองหรอการปฏบตนนชดเจนขน 2.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 2.3.1 มเรองหรอสงทจะสาธต 2.3.2 มการแสดง/ การท า / ใหผเรยนสงเกตด 2.3.3 มผลการเรยนรของผเรยนทเกดจากการสาธต 2.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 2.4.1 ผสอนแสดงการสาธต ผเรยนสงเกตการสาธต 2.4.2 ผสอนและผเรยนอภปรายและสรปการเรยนรทไดจากการสาธต 2.5 เทคนคตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชการสาธตใหมประสทธภาพ 2.5.1 การเตรยมการ ผสอนจ าเปนตองมการเตรยมตวพอสมควร เพอใหการเรยนรเปนไปอยางสะดวกและราบรน การเตรยมตวทส าคญ คอ ผสอนควรมการซอมการสาธตกอนเพอจะไดเหนปญหา และเตรยมแกไข/ปองกนปญหาทจะเกดขน ตอไปจงจดเตรยมวสดอปกรณ เครองมอ และสถานททจะใชในการสาธต และจดวางไวอยางเหมาะสมสะดวกแกการใช นอกจากนนควรจดเตรยมแบบสงเกตการสาธต และเตรยมค าถามหรอประเดนทจะใหผเรยนไดรวมคดและอภปรายดวย 2.5.2 กอนการสาธต ผสอนควรใหความรเกยวกบเรองทสาธตแกผเรยนอยางเพยงพอทจะท าใหผเรยนเกดความเขาใจสงทสาธตไดด โดยอาจใชวธบรรยาย หรอเตรยมเอกสารทใหรายละเอยดเกยวกบล าดบขนตอนใหผเรยน หรอใชสอ เชน วดทศน หรอผสอนอาจมอบหมายใหผเรยนไปศกษาเนอหาสาระทจะสาธตมาลวงหนา และควรใหค าแนะน าแกผเรยนในการสงเกต หรอจดท าแบบสงเกตการสาธตใหผเรยนใชในการสงเกต นอกจากนน


ผสอนอาจใชเทคนคการมอบหมายใหผเรยนรายบคคลสงเกตเปนพเศษเฉพาะจด เฉพาะประเดน เพอชวยใหผเรยนตงใจสงเกต และมสวนรวมอยางทวถง 2.5.3 การสาธต ผสอนอาจใชวธการบรรยายประกอบการสาธต การสาธตควรเปนไป อยางมล าดบขนตอน ใชเวลาอยางเหมาะสม ไมเรวเกนไป ขณะสาธตอาจใชแผนภมกระดานด าหรอ Power point ประกอบ และควรเปดโอกาสใหผเรยนซกถาม หรอซกถามผเรยนเปนระยะ ๆ เพอกระตนความคดและความสนใจของผเรยน และในบางกรณอาจใหผเรยนบางคนมาชวยในการสาธตดวย เทคนคการสาธตอกเทคนคหนงคอ การใชการสาธตเงยบแทนการบรรยายประกอบการสาธต และอาจมการสาธตซ าหากผเรยนยงไมเกดความเขาใจชดเจน นอกจากนนผสอนอาจใหผเรยนเปนฝายแสดงการสาธตดวยกได ในกรณทการสาธตมสงทอาจเปนอนตรายได ผสอนจะตองสอนใหผเรยนรและระมดระวงในเรองความปลอดภย และควรเตรยมการปองกนและแกไขปญหาไวดวย 2.5.4 การอภปรายสรปการเรยนร หลงจากการสาธตแลว ผสอนควรใหผเรยนรายงานสงทไดสงเกตเหนแลกเปลยนกน เปดโอกาสใหผเรยนซกถาม ผสอนควรเตรยมค าถามไวกระตนใหผเรยนคดดวย ผเรยนอภปรายแลกเปลยนความรความคดทแตละคนไดรบจากการสาธตของผสอนและรวมกนสรปการเรยนรทไดรบ 2.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชการสาธต 2.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรง เหนสงทเรยนรอยางเปนรปธรรม ท าใหเกดความเขาใจและจดจ าในเรองทสาธตไดดและนาน 2) เปนวธสอนทชวยประหยดเวลา อปกรณและคาใชจาย หากใชทดแทนการทดลอง 3) เปนวธทสามารถสอนผเรยนไดจ านวนมาก 2.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธทผเรยนอาจไมสงเกตเหนการสาธตอยางชดเจน ทวถง หากเปนกลมใหญ 2) เปนวธทผสอนเปนผสาธต จงอาจไมเหนพฤตกรรมของผเรยน 3) เปนวธทผเรยนอาจมสวนรวมไมทวถง และมากพอ 4) เปนวธทผเรยนไมไดลงมอท าเองจงอาจไมเกดความรทลกซงเพยงพอ

3. วธการสอนโดยใชการทดลอง (Experiment) “...เปนวธสอนทผเรยนไดรบประสบการณตรง ไดผานกระบวนการตาง ๆ ไดพสจน ทดสอบ และเหนผลประจกษดวยตนเอง จงเกดการเรยนรไดด มความเขาใจ และจดจ าการเรยนรนนไดนาน....” 3.1 ความหมาย


วธสอนโดยใชการทดลอง คอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการใหผเรยนเปนผก าหนดปญหาและสมมตฐานในการทดลองและลงมอทดลองปฏบตตามขนตอนทก าหนดโดยใชวสดอปกรณทจ าเปน เกบรวบรวมขอมล สรปอภปรายผลการทดลอง และสรปการเรยนรทไดรบจากการทดลอง 3.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชการทดลอง เปนวธการทมงชวยใหผเรยนรายบคคลหรอรายกลม เกดการเรยนรโดยการเหนผลประจกษชด จากการคดและการกระท าของตนเอง ท าใหการเรยนรนนตรงกบความเปนจรง มความหมายส าหรบผเรยนและจ าไดนาน 3.3 องคประกอบ (ทขาดไมได) ของวธสอน 3.3.1 มปญหาและสมมตฐานในการทดลอง 3.3.2 มวสดอปกรณส าหรบการทดลอง 3.3.3 มการทดลอง 3.3.4 มผลการเรยนรของผเรยนทเกดขนจากการทดลอง 3.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 3.4.1 ผสอน / ผเรยนก าหนดปญหาและสมมตฐานในการทดลอง 3.4.2 ผสอนใหความรทจ าเปนตอการทดลอง ใหขนตอนและรายละเอยดในการทดลองแกผเรยน โดยใชวธการตาง ๆ ตามความเหมาะสม 3.4.3 ผเรยนลงมอทดลองโดยใชวสดอปกรณทจ าเปนตามขนตอนทก าหนดและบนทกขอมลการทดลอง 3.4.4 ผเรยนวเคราะหและสรปผลการทดลอง 3.4.5 ผสอนและผเรยนอภปรายผลการทดลอง และสรปการเรยนร

3.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชการทดลองใหมประสทธภาพ 3.5.1 การเตรยมการ ผสอนจะตองก าหนดจดมงหมาย ก าหนดตวปญหาทจะใชในการทดลองและกระบวนการหรอขนตอนในการด าเนนการทดลองใหชดเจน รวมทงจดเตรยมวสดอปกรณทจะใชในการทดลองใหพรอม และลองซอมท าการทดลองดวยตนเอง เพอจะไดเรยนรประเดนปญหา ขอขดของหรออปสรรค ตาง ๆ ซงอาจน าใชในการปรบขนตอนการด าเนนการและรายละเอยดตาง ๆ ใหรดกมขน ผสอนอาจจ าเปนตองท าเอกสารคมอการทดลองใหผเรยน และควรจดท าประเดนค าถามทจะใหผเรยนหาค าตอบ หรอแนวทางทจะใหผเรยนสงเกตผลการทดลอง นอกจากนนในบางกรณทการทดลองตองอาศยพนฐานความรทจ าเปน ซงหากผเรยนขาดความรดงกลาว จะไมสามารถท าการทดลองได จงควรมการตรวจสอบความรผเรยนกอนใหท าการทดลอง โดยผสอนจะตองจดเตรยมแบบทดสอบไวดวย ส าหรบการทดลองทมอนตราย เชน การ


ทดลองทางเคม ผสอนจะตองตรวจสอบความปลอดภย รวมทงเตรยมการทงทางดานปองกนและแกไขปญหาทอาจจะเกดขนดวย

3.5.2 การน าเสนอเรอง / ตวปญหาทจะใชในการทดลอง ผสอนอาจเปนผน าเสนอปญหาทจะใชในการทดลอง แตถาท าใหผเรยนมความรสกวาปญหามาจากตวผเรยนเองได กจะยงด จะท าใหการเรยนรหรอการทดลองนนมความหมายส าหรบผเรยนมากขน 3.5.3 การใหความร / ขนตอน / รายละเอยดในการทดลอง ผสอนอาจเปนผก าหนดขนตอนและรายละเอยดในการทดลองเอง หรออาจใหผเรยนรวมกนวางแผนและก าหนดขนตอนในการด าเนนการทดลองกได แลวแตความเหมาะสมกบวาระ แตการใหผเรยนรวมกนด าเนนการนน จะชวยใหผเรยนพฒนาทกษะตาง ๆ ไดเพมขนอก และผเรยนจะกระตอรอรนมากขน เพราะเปนผคดเอง อยางไรกตาม ผสอนจ าเปนตองคอยดแลใหค าปรกษาและความชวยเหลออยางใกลชด 3.5.4 การทดลอง การทดลองท าไดหลายแบบ ผสอนอาจใหผเรยนลงมอทดลองตามขนตอนทไดก าหนดไวทงหมด โดยผสอนท าหนาทสงเกต และใหค าแนะน าหรอใหขอมลปอนกลบแกผเรยน หรอผสอนอาจลงมอท าการทดลอง ใหผเรยนสงเกต แลวท าการทดลองตามไปทละขน หรอผสอนอาจลงมอท าการทดลองใหผเรยนดจนจบกระบวนการ แลวใหผเรยนไปท าการทดลองดวยตนเอง ผสอนจะใชเทคนคใดนนขนกบความเหมาะสมกบลกษณะของการทดลองครงนน ผเรยนจะเรยนดวยวธนไดด หากมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทจ าเปน ผสอนจงควรฝกฝนทกษะดงกลาวใหผเรยน กอนใหผเรยนท าการทดลอง หรอไมกตองฝกไปพรอม ๆ กน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดงกลาวม 13 ทกษะดงน 1) ทกษะการสงเกต 2) ทกษะการลงความเหนจากขอมล 3) ทกษะการจ าแนกประเภท 4) ทกษะการวด 5) ทกษะการใชตวเลข 6) ทกษะการสอความหมาย 7) ทกษะการพยากรณ 8) ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปส (space) กบเวลา 9) ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 10) ทกษะการตงสมมตฐาน 11) ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการของตวแปร 12) ทกษะการทดลอง 13) ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป


ผสอนจะสอนดวยวธนใหไดผลดจ าเปนตองมความร ความเขาใจและมทกษะ 13 ประการดงกลาว จงจะสามารถชวยฝกฝนผเรยนตามปญหาและความตองการของผเรยนได 3.5.5 การรวบรวมขอมล ผสอนควรใหค าแนะน าแกผเรยนในการสงเกตการทดลอง บนทกขอมลการทดลองและเกบรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ รวมทงใหความเอาใจใสในกระบวนการทดลอง และกระบวนการท างานรวมกนของผเรยนดวย 3.5.6 การวเคราะหสรปผลการทดลอง และสรปการเรยนร ผสอนควรใหค าแนะน าแกผเรยนเกยวกบวธการวเคราะหขอมลและการสรปผล ซงจะชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการคด และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงสามารถน าไปใชประโยชนในเรองอน ๆ ไดอกมาก นอกจากนน ผสอนควรใหผเรยนมการวเคราะหอภปรายเกยวกบกระบวนการในการแสวงหาความร กระบวนการท างาน และกระบวนการอน ๆ และสรปการเรยนรรวมกนดวย 3.6 ขอด และขอจ ากดของวธสอนโดยใชการทดลอง 3.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทผเรยนไดรบประสบการณตรง ไดผานกระบวนการตาง ๆ ไดพสจน ทดสอบ และเหนผลประจกษดวยตนเอง จงเกดการเรยนรไดด มความเขาใจ และจะจดจ าการเรยนรนนไดนาน 2) เปนวธสอนทผเรยนมโอกาสไดเรยนรและพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ จ านวนมาก เชน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการแสวงหาความร ทกษะกระบวนการคด และทกษะกระบวนการกลม รวมทงไดพฒนาลกษณะนสยใฝร 3) เปนวธสอนทผเรยนมสวนรวมในกจกรรมมาก จะท าใหเกดความกระตอรอรนในการเรยนร 3.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทมคาใชจายสง เนองจากจ าเปนตองมอปกรณ เครองมอ วสด ส าหรบผเรยนจ านวนมากหรอในกรณทตองออกไปเกบขอมลนอกสถานท กตองมคาใชจายคาพาหนะ ทพก และวสดตาง ๆ ดวย 2) เปนวธสอนทใชเวลามาก เนองจากการด าเนนการแตละขนตอนตองใชเวลา 3)เปนวธสอนทผสอนตองมความร ความเขาใจ และม ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จงจะสามารถสอนและฝกฝนใหผเรยนเกดการเรยนรไดด

4. วธสอนโดยใชการนรนย (Deduction) “...เปนการสอนจากหลกการไปสตวอยางยอย ๆ ผเรยนมโอกาสไดฝกฝนการน าหลกการไปใชในสถานการณใหม…” 4.1 ความหมาย


วธการสอนโดยใชการนรนย คอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบ ทฤษฎ หลกการ กฎ หรอขอสรปในเรองทเรยน แลวจงใหตวอยางหลาย ๆ ตวอยางเกยวกบการใชทฤษฎ / หลกการ / กฎ หรอขอสรปนน หรออาจใหผเรยนฝกน าทฤษฎ / หลกการ / กฎ หรอขอสรปนนไปในสถานการณใหม ๆ ทหลากหลาย เพอชวยใหผเรยนมความเขาใจในทฤษฎ / หลกการ / กฎหรอขอสรปนน ๆ อยางลกซงขน หรอกลาวสน ๆ ไดวาเปนการสอนจากหลกการไปสตวอยางยอย ๆ 4.2 วตถประสงค วธการสอนโดยใชการนรนยเปนวธการทมงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรหลกการและสามารถน าหลกการดงกลาวไปใชได 4.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 4.3.1 มทฤษฎ / หลกการ / กฎ หรอขอสรปตาง ๆ 4.3.2 มตวอยางสถานการณทหลากหลาย ทสามารถน าทฤษฎ / หลกการ / กฎ หรอขอสรปนนไปใชได 4.3.3 มการฝกน าทฤษฎ / หลกการ / กฎ หรอขอสรปไปใชในสถานการณทหลากหลาย 4.3.4 มผลการเรยนรของผเรยนทเกดขนจากการน าหลกการไปใช 4.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 4.4.1 ผสอนถายทอดความร / ทฤษฎ / หลกการ / กฎ / ขอสรปทตองการใหผเรยนไดเรยนร ดวยวธการตาง ๆตามความเหมาะสม 4.4.2 ผสอนใหตวอยางสถานการณใหมทหลากหลาย ทสามารถน าความรทไดเรยนมาไปใช 4.4.3 ผสอนใหผเรยนฝกปฏบตน าความร ความเขาใจทเกดขนไปใชในสถานการณใหม 4.4.4 ผสอนใหผเรยนวเคราะหและอภปรายการเรยนรทเกดขน 4.4.5 ผสอนวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยน

4.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยการนรมยใหมประสทธภาพ 4.5.1 การเตรยมการ ผสอนจ าเปนตองท าความเขาใจในทฤษฎ / หลกการ / กฎ / ขอความร / ขอสรป ทตองการสอนใหแก ผเรยน และหาวธ ทเหมาะสมในการถายทอด หรอน าเสนอเนอหาสาระเหลานนแก ผเรยน นอกจากนน ผสอนจ าเปนตองเตรยมตวอยางทผเรยนสามารถน าเนอหาสาระเหลานนไปใชใหเกดผลส าเรจ ตวอยางควรเปนสถานการณทมความหลากหลาย เพอชวยใหผเรยนเกดความคดรวบยอดและความเขาใจทชดเจน

4.5.2 การน าเสนอขอความร / ทฤษฎ / หลกการ / กฎ / ขอสรปแกผเรยน


ผสอนจ าเปนตองท าความเขาใจในสงทสอนเปนอยางด รวมทงหาวธการทเหมาะสมในการน าเสนอเนอหาสาระเหลานนใหแกผเรยน จนกระทงผเรยนเกดความเขาใจ เพอใหแนใจวาผเรยนมความเขาใจเพยงพอ ผสอนควรทดสอบความรความเขาใจของผเรยนกอนใหฝกใชความร 4.5.3 การน าเสนอสถานการณใหมใหผเรยนฝกใชความร เมอเหนวาผเรยนเกดความเขาใจในทฤษฎ / หลกการ / กฎ / ขอสรปทใหพอสมควรแลว ผสอนควรใหผเรยนฝกการน าความรไปประยกตใชในสถานการณใหม ๆ ซงควรจะมความหลายหลายพอสมควร เพอชวยใหผเรยนเกดความเขาใจทลกซงขน 4.6 ขอดและขอจ ากด 4.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยถายทอดเนอหาสาระไดอยางรวดเรวและไมยงยาก 2) เปนวธสอนทผเรยนมโอกาสไดฝกฝนการน าทฤษฎ / หลกการไปใชในสถานการณใหมๆ 3) เปนวธสอนทเอออ านวยใหผเรยนทมความสามารถหรอเรยนรไดเรว สามารถพฒนา โดยไมตองรอผเรยนทชากวา 4.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทผสอนจ าเปนตองเตรยมตวอยาง/สถานการณ/ปญหาทหลากหลายมาใหผเรยนไดฝกท า 2) เปนวธสอนทขนกบความเขาใจและความสามารถของผสอนในการน าเสนอทฤษฎ หลกการ 3) เปนวธสอนทผเรยนทเรยนรไดชา อาจจะตามไมทนเพอน และเกดปญหาในการเรยนร

5. วธสอนโดยใชการอปนย (Induction) “.....เปนวธสอนทใหผเรยนสรปหลกการหรอแนวคดจากตวอยางตาง ๆ ดวยตนเอง .... ชวยใหผเรยนไดคดไดท าความเขาใจดวยตนเอง....” 5.1 ความหมาย วธสอนโดยใชการอปนย คอ กระบวนการสอนทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการน าตวอยาง / ขอมล / ความคด / เหตการณ / สถานการณ / ปรากฏการณ ทมหลกการ / แนวคด ทตองการสอนใหแกผเรยนแฝงอยมาใหผเรยนศกษาวเคราะห จนสามารถดงหลกการ / แนวคดทแฝงอยออกมา เพอน าไปใชในสถานการณอน ๆ ตอไป กลาวอยางสน ๆ ไดวา เปนการสอนทใหผเรยนสรปหลกการจากตวอยางตาง ๆ ดวยตนเอง

5.2 วตถประสงค


วธสอนโดยใชการอปนยเปนวธการทมงชวยใหผเรยนไดฝกทกษะการคดวเคราะห สามารถจบหลกการ หรอประเดนส าคญไดดวยตนเอง ท าใหเกดการเรยนรหลกการ / แนวคด หรอขอความรตาง ๆ อยางเขาใจ 5.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 5.3.1 มตวอยาง / ขอมล / สถานการณ / เหตการณ / ปรากฏการณ / ความคด ทเปนลกษณะยอย ๆ ของสงทตองการใหผเรยนเกดการเรยนร 5.3.2 มการวเคราะหตวอยางตาง ๆ เพอหาหลกการทรวมกน 5.3.3 มการสรปหลกการและขอสรปทมลกษณะเปนหลกการ / แนวคด ซงสามารถน าไปใชในสถานการณอนๆ ตอไปได 5.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 5.4.1 ผสอน และ / หรอ ผ เรยน ยกตวอยาง / ขอมล / สถานการณ / เหตการณ / ปรากฏการณ / ความคด ทมลกษณะส าคญของสงทจะเรยนร 5.4.2 ผเรยนศกษาและวเคราะหหาหลกการทแฝงอยในตวอยางนน 5.4.3 ผเรยนสรปหลกการ / แนวคด ทไดจากตวอยางนน 5.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยการอปนยใหมประสทธภาพ 5.5.1 การเตรยมตวอยาง ผสอนจ าเปนตองเตรยมตวอยาง / ขอมล / สถานการณ / เหตการณ / ปรากฏการณ / ความคด ทมหลกการ / แนวคด ทตองการใหผเรยนเกดการเรยนรแฝงอย ตวอยางทใหควรประกอบดวยลกษณะหรอคณสมบตยอย ๆ ทครอบคลมหลกการ / แนวคดนน เชน ถาตองการใหผเรยนไดเรยนรวา “สตวเลอยคลานคออะไร” ตวอยางทใหควรครอบคลมคณสมบตส าคญของสตวเลอยคลาน หรอถาตองการทใหผเรยนเขาใจค าวา “ซอสตยสจรต” ตวอยางทใหกควรประกอบดวย คณสมบตตาง ๆ ของความ ซอสตยสจรต จะเหนไดวา วธสอนในลกษณะนเปนวธการหลกทใชในการสอน มโนทศนและหลกการตาง ๆ ซงการทจะชวยใหผเรยนไดใชความคดมาก ๆ นน ตวอยางทใหควรจะเปนตวอยางทนาสนใจและทาทายความคด ความสามารถของผเรยน คอ ตองเปนเรองทไมงายเกนไป แตกไมยากจนเกนความสามารถ และตวอยางทใหควรมความหลากหลายและครอบคลมลกษณะ องคประกอบส าคญของมโนทศน แนวคดหลกการนน นอกจากนนการตงประเดนค าถามใหผเรยนไดคนคดหาค าตอบจากตวอยางทใหกมความส าคญมาก การตงประเดนค าถามทตรงจด ตรงประเดน และมลกษณะททาทายความคด จะชวยจงใจใหผเรยนอยากคดอยากหาค าตอบ และอยากเรยนรเพมเตม 5.5.2 การใหผเรยนศกษาวเคราะหหาหลกการ/ แนวคด จากตวอยาง หากตวอยางทใหแกผเรยนเปนตวอยางทครอบคลมลกษณะหรอคณสมบตตาง ๆ ของหลกการ / แนวคดนน ๆ และมประเดนค าถามทสามารถน าผเรยนไปสวตถประสงคทตองการแลว ยอมจะชวยใหผเรยนสามารถศกษาและวเคราะหไดตรงวตถประสงคอยางรวดเรว แตหากผเรยนไมประสบความส าเรจ หรอท าไดไมถกตอง ผสอนสามารถใชค าถามเพมเตม ผสอนพงระลกอยเสมอวา วธสอนวธนมงชวยใหผเรยนได


คด ไดท าความเขาใจดวยตนเอง จงควรใชวธกระตนใหผเรยนไดคดคนตอไป โดยการตงประเดนค าถามเพมเตมและควรใหผเรยนไดรวมกนคด รวมกนวเคราะห เปนกลมยอย เพอจะไดแลกเปลยนความคดเหนกระตนและตรวจสอบความคดของกนและกน อนจะน าไปสความคดทรอบคอบขนและถกตองมากขน อยางไรกตาม การรวมกนคดเปนกลมนกมขอเสยตรงทวา ผเรยนทเรยนรไดชา มกจะถกครอบง าหรอถกขมโดยผเรยนทเรยนรไดเรวกวา ดงนนผสอนจงควรจดใหผเรยนไดมเวลาในการคดเปนรายบคคลกอนทจะอภปรายกลมยอย และควรใชเทคนควธการตาง ๆ ทจะชวยใหผเรยนทกคนมสวนรวมในการอภปรายกลมยอยอยางทวถง และเทาเทยมกนพอสมควร 5.5.3 การใหผเรยนสรปและน าขอสรปไปใช ผสอนควรจะเตรยมตวอยางสถานการณใหม ๆ ทหลากหลายมาใหผเรยนใชในการฝกน าความร / ขอสรปไปใช หรอผสอนอาจใหผเรยนชวยกนยกตวอยางจากประสบการณกได การสงเสรมใหผเรยนน าความรทไดรบไปใช นอกจากจะเปนการชวยใหความรเกดประโยชนตอชวตอยางแทจรงแลว ยงสามารถชวยใหผเรยนเกดความเขาใจทแนนขน ลกซงขน และยงเปนโอกาสใหผเรยนเกดการเรยนรใหม ๆ เพมเตมขนอกดวย 5.6 ขอดและขอจ ากด 5.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทผเรยนสามารถคนพบการเรยนรไดดวยตนเอง จงท าใหเกดความเขาใจและจดจ าไดด 2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะการคดวเคราะห อนเปนเครองมอส าคญของการเรยนร 3) เปนวธสอนทผเรยนไดทงเนอหาความร (ไดแก หลกการ / แนวคด ฯลฯ) และกระบวนการ (ไดแกกระบวนการคด) ซงผเรยนสามารถน าไปใชประโยชนในการเรยนรเรองอน ๆ ได 5.6.2 ขอเสย 1) เปนวธสอนทใชเวลาคอนขางมาก 2) เปนวธสอนทอาศยตวอยางทดหากผสอนขาดความเขาใจในการจดเตรยมตวอยางทครอบคลมลกษณะส าคญ ๆ ของหลกการ / แนวคดทสอน การสอนจะไมประสบผลส าเรจ 3) เปนวธการสอนทผเรยนจะตองคดคนหาค าตอบดวยตนเอง หากผเรยนขาดทกษะพนฐานในการคดและการท างานรวมกนเปนกลม อาจไมเกดผลสมบรณตามตองการ

6. วธสอนโดยใชการไปทศนศกษา (Field Trip) “....เปนวธการทชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรงในเรองทเรยน ไดเรยนรสภาพความเปนจรง ไดใชแหลงชมชนใหเปนประโยชนตอการเรยนร...” 6.1 ความหมาย


วธสอนโดยใชการไปทศนศกษาคอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยผสอนและผเรยนรวมกนวางแผนและเดนทางไปศกษาเรยนร ณ สถานทอนเปนแหลงความรในเรองนน (ซงอยนอกสถานททเรยนกนอยเปนปกต) โดยมการศกษาสงตาง ๆ ในสถานทนนตามกระบวนการหรอวธการทไดวางแผนไว และมการอภปรายสรปการเรยนรจากขอมลทไดศกษามา 6.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชการไปทศนศกษาเปนวธการทชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรงในเรองทเรยน ไดเรยนรสภาพความเปนจรง ไดใชแหลงชมชนใหเปนประโยชนตอการเรยนร ท าใหเกดความเขาใจ และเกดเจตคตทดทงสถานทนนและตอการเรยนร 6.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 6.3.1 มการวางแผนรวมกนระหวางผสอนและผเรยนในเรองวตถประสงค สถานท การเดนทาง เรองทจะศกษา วธศกษา คาใชจาย ก าหนดการเดนทางและหนาทความรบผดชอบ 6.3.2 มการเดนทางออกไปยงสถานทเปาหมายซงอยนอกโรงเรยน หรอนอกสถานททเรยนกนอยเปนปกต 6.3.3 มกระบวนการในการศกษาสงทตองการเรยนรในสถานทนน 6.3.4 มการสรปผลการเรยนรทผเรยนไดรบจากการไปทศนศกษา

6.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 6.4.1 ผสอนและผเรยนวางแผนรวมกนในเรองวตถประสงค สถานททจะไป การเดนทาง สงทจะไปศกษา คาใชจาย ก าหนดการเดนทาง และหนาทความรบผดชอบ 6.4.2 ผสอนและผเรยนเดนทางไปยงสถานทเปาหมาย 6.4.3 ผเรยนศกษาสงตาง ๆ ในสถานทนนตามกระบวนการหรอวธการศกษาทไดวางแผนไว 6.4.4 ผสอนและผเรยนเดนทางกลบ และสรปผลการเรยนร หรอผสอนและผเรยนสรปผลการเรยนร และเดนทางกลบ 6.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชการไปทศนศกษาใหมประสทธภาพ 6.5.1 การวางแผน ผสอนและผเรยนจ าเปนตองมการวางแผนรวมกนกอนจะเดนทางไปทศนศกษา สงทผสอนควรท าความเขาใจกบผเรยนใหชดเจนคอ วตถประสงคของการไปศกษา ซงหากวตถประสงคชดเจนแลว ผเรยนอาจมสวนในการเลอกสถานททจะไปดวย (ในกรณทผสอนไมเจาะจงสถานท) เมอมการก าหนดสถานทแนชดแลว จะเปนการดมากหากผสอนและ / หรอผเรยนบางคนมโอกาสไปส ารวจสถานทนนกอน จะชวยใหไดขอมลทดในการวางแผนขนตอไป และชวยลดปญหาเมอมการเดนทางจรงหลงจากไปส ารวจสถานทและไดขอมลกลบมาแลว ผสอนและผเรยนจงวางแผนในรายละเอยดตอไป เรองส าคญทจ าเปนตองตกลงกนใหชดเจนมหลายประการ ไดแก 1) การเดนทางจะใชพาหนะอะไร ไปอยางไร 2) เรองทจะศกษามอะไรบาง 3) วธการท


จะศกษา จะใชวธอะไร เชน ใชการสงเกต จดบนทก อดเทป ถายภาพ ถายวดทศน สมภาษณ เขารวมกจกรรม ลงมอปฏบต ทดลอง ฯลฯ ซงถาวธการทจะใชดงกลาว จ าเปนตองใชเครองมอหรอวสดอปกรณอะไร กตองมการจดเตรยมใหเรยบรอย เชน จดท าแบบสงเกต แบบสมภาษณ เตรยมเครองเลนเทป กลอง เปนตน 4) ก าหนดการ ไดแก โปรแกรมการเดนทางทมก าหนดเวลาทแนนอน 5) คาใชจาย จ านวนคาใชจายในแตละเรองรวมแลวเปนเทาใด ถาผเรยนจ าเปนตองชวยออกคาใชจาย จะเฉลยกนออกมากนอยเพยงใด และ 6) หนาทความรบผดชอบ ใครจะตองชวยสวนไหนอยางไร ควรก าหนดใหชดเจนเรองตาง ๆ ทตกลงกนน ควรจดท าเปนเอกสารแจกใหสมาชกทกคนไดรบรตรงกน ในเรองการวางแผนน ถาผสอนแบงกลมผเรยนใหชวยกนคดในแตละเรองใหไดขอตกลงรวมกน จะเปนการด เพราะจะชวยใหผเรยนมสวนรวมสง และเกดความรสกรบผดชอบรวมกนส าหรบผสอนไมควรลมทจะตดตอยนยนตอเจาของสถานทอยางเปนทางการ และขออนญาตผบงคบบญชาและผปกครองนกเรยน (ในกรณทตองปฏบตตามระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการพานกเรยนไปศกษานอกสถานท) 6.5.2 การเดนทางไปทศนศกษา ผสอนควรดแล เอาใจใสในเรองความปลอดภย สงเกตพฤตกรรมของผเรยน และใหค าปรกษาแนะน าตามความเหมาะสม

6.5.3 การศกษาในสถานทเปาหมาย เมอไปถงยงสถานทเปาหมายแลว ผสอนควรประชมผเรยนทงหมดกอนปลอยผเรยนใหไปศกษาตามความสนใจของตน โดยย าถง 1) วตถประสงคของการมาศกษา 2) การเคารพตอสถานท ไมท าสงใดอนเปนการท าลายหรอท าความเสยหายตอสถานท 3) ความปลอดภย 4) การศกษาดวยวธการทเตรยมมา และ 5) การนดหมายและการตรงตอเวลา เมอท าความเขาใจแลว จงปลอยใหผเรยนไปศกษาดวยตนเอง โดยผสอนสงเกตการณทว ๆ ไป 6.5.4 การเดนทางกลบ และสรปบทเรยน โดยทวไป หลงจากทชมและศกษาสถานทแลว ผสอนและผเรยนมกไมมเวลาทจะสรปการเรยนรในทนทเพราะตองรบเดนทางกลบ แตหากไมรบเดนทางกลบ และสามารถจดสรรเวลาได การสรปประเมนผลการเรยนรในทนท จะใหผลดมาก เนองจากผเรยนยงจ าความคด ประสบการณ และความรสกตาง ๆ ไดด แตถายงสรปไมไดทนทจ าเปนตองรอไปอกระยะหนงความรสก ความคด และประสบการณบางสวนอาจเลอนไปบาง การสรปผลการเรยนร ท าไดหลายวธ เชน การใหผเรยนแตละคนน าเสนอประสบการณและขอมลทตนไดจากการศกษาและอภปรายรวมกน สรปเปนประเดนการเรยนรทไดรบและอาจจะประเมนดวา การเรยนรทไดรบเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไวมากนอยเพยงใด หรอผสอนอาจใหผเรยนเขยนเปนรายงานจดเปนนทรรศการ หรอถายทอดความรและประสบการณทไดรบแกผอน (เชน ผเรยนกลมอน ๆ หรอในการประชมตาง ๆ) อยางไรกตาม ไมวาผสอนจะใชวธใด ในการสรปผลการเรยนร ผสอนควรดแลใหมการสรปใหครอบคลมประเดนการเรยนรทง 3 ดาน คอ 1) การเรยนรในดานความร (สงทศกษา) 2) การเรยนรใน


ดานเจตคต 3) การเรยนรในดานกระบวนการตาง ๆ (เชน กระบวนการแสวงหาความร กระบวนการคด กระบวนการท างานรวมกบผอน ฯลฯ) 6.6 ขอด และขอจ ากดของวธสอนโดยใชการไปทศนศกษา 6.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรง ไดเรยนรสภาพความเปนจรง มการเชอมโยงระหวางการเรยนรในหองเรยนและความเปนจรง 2) เปนวธสอนทสงเสรมการใชทรพยากรทองถนและชมชนใหเปนประโยชนตอการเรยนรของผเรยนและชวยสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน 3) เปนวธสอนทเออใหผเรยนมโอกาสไดฝกทกษะตาง ๆ จ านวนมาก เชน ทกษะการวางแผน ทกษะการประสานงาน ทกษะการท างานกลม ทกษะการแสวงหาความร นอกจากนนยงสงเสรมการพฒนาคณธรรมตาง ๆ เชน ความรบผดชอบ ความสามคค ความเสยสละ เปนตน 4) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดเปลยนบรรยากาศในการเรยนร ท าใหผเรยนมความกระตอรอรน และความสนใจในการเรยนเพมขน

6.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทยงยากส าหรบผสอน เนองจากตองมการเตรยมการตดตอประสานงาน จดการ และรบผดชอบงานหลายดาน 2) เปนวธสอนทมคาใชจายสง ใชเวลามาก และมความเสยง อาจเกดอนตรายระหวางการเดนทางได 3) เปนวธสอนทอาจเกดผลไมคมคา หากการจดการ และกระบวนการศกษาไมดเทาทควร

7. วธการสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย (Small Group Discussion) “.....เปนวธการทมงชวยใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยางทวถง มโอกาสแสดงความคดเหนและแลกเปลยนประสบการณ อนจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรในเรองทเรยนกวางขน....” 7.1 ความหมาย วธสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย คอกระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนดโดยการจดผเรยนเปนกลมเลก ๆ ประมาณ 4-8 คน และใหผเรยนในกลมพดคยแลกเปลยนขอมล ความคดเหน และประสบการณในประเดนทก าหนด และสรปผลการอภปรายออกมาเปนขอสรปของกลม 7.2 วตถประสงค


วธสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย เปนวธการทมงชวยใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยางทวถง มโอกาสแสดงความคดเหนและแลกเปลยนประสบการณอนจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรในเรองทเรยนกวางขน 7.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 7.3.1 มการจดผเรยนเปนกลมยอย ๆ กลมละประมาณ 4-8 คน 7.3.2 มประเดนในการอภปราย 7.3.3 มการพดคยแลกเปลยนความคดเหน ความรสก และประสบการณกนระหวางสมาชกในกลมตามประเดนการอภปราย 7.3.4 มการสรปสาระทสมาชกลมไดอภปรายกนเปนขอสรปของกลม 7.3.5 มการน าขอสรปของกลมมาใชในการสรปบทเรยน 7.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 7.4.1 ผสอนจดผเรยนออกเปนกลมยอย ๆ กลมละประมาณ 4-8 คน 7.4.2 ผสอน / ผเรยนก าหนดประเดนในการอภปราย 7.4.3 ผเรยนพดคยแลกเปลยนความคดเหนกนตามประเดนอภปราย 7.4.4 ผเรยนสรปสาระทสมาชกกลมไดอภปรายรวมกนเปนขอสรปของกลม 7.4.5 ผสอนและผเรยนน าขอสรปของกลมยอยมาใชในการสรปบทเรยน 7.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการสอนโดยใชการอภปรายกลมยอยใหมประสทธภาพ 7.5.1 การจดผเรยนเปนกลมยอย จ านวนสมาชกในกลมยอยควรมประมาณ 4-8 คน จ านวนทเหมาะสมทสดคอระหวาง 4-6 คน คอเปนกลมทไมเลกเกนไป และไมใหญเกนไป เพราะถากลมเลกเกนไป กลมจะไมไดความคดทหลากหลายเพยงพอ ถากลมใหญเกนไปสมาชกกลมจะมโอกาสแสดงความคดเหนไดนอยหรอไดไมทวถง การแบงผเรยนเขากลม อาจท าโดยวธสม เพอใหผเรยนมโอกาสไดรวมกลมกบเพอนไมซ ากน หรออาจจดผเรยนเขากลมคละความสามารถ เพอใหผเรยนทเกงชวยเหลอผทเรยนออน หรออาจจดผเรยนเขากลมจ าแนกตามเพศ วย (ถาผเรยนมหลายวย) ความสนใจ ความสามารถ หรอเลอกอยางเจาะจงตามปญหาทมกได ขนกบวตถประสงคของผสอนและสงทจะอภปราย เทคนคทใชในการแบงกลมมหลากหลาย เชน ใชการนบหมายเลขหรอเปนภาพ เปนขอความ ผทจบฉลากไดเหมอนกน ใหรวมกลมกน หรอใชเกมตาง ๆ เชน เกมค าสงจบกลม โดยผเรยนร าวงตามเสยงเพลงหรอดนตร เมอดนตรหรอเพลงหยด ผสอนจะออกค าสงใหผเรยนจบกลมตามจ านวนทครสง เชน จบ 4 จบ 6 หรอจบกลมหญง 3 ชาย 1ใหผเรยนเกดความสนกสนาน จนกระทงในทสดครสงใหจบกลมตามจ านวนทครตองการ เทคนคการจดกลมจะชวยใหผเรยนไมเกดความเบอหนายในการแบงกลม โดยเฉพาะเมอครจ าเปนตองแบงกลมบอย ๆ จะชวยใหผเรยนรสกสนกและสนใจทจะเรยนรในกจกรรมตอไป เมอจดผเรยนเขากลมแลว ผสอนควรดแลใหกลมจดทนงภายในกลมใหเรยบรอย ใหอยในลกษณะททกคนมองเหนกน


และรบฟงกนไดด นอกจากนนในกรณทมหลายกลม ผสอนควรจดกลมใหหางกนพอสมควร เพอไมใหเสยงอภปรายจากลมรบกวนกนและกน 7.5.2 ประเดนการอภปราย การอภปรายจ าเปนตองมประเดนในการอภปราย มวตถประสงคของการอภปรายทชดเจน ประเดนการอภปรายอาจจะมาจากผสอนหรอผเรยนกได แลวแตกรณ การอภปรายแตละครงไมควรมประเดนมากจนเกนไป เพราะจะท าใหผเรยนอภปรายไดไมเตมท 7.5.3 การอภปราย การจดกลมอภปรายมหลายแบบ (ดรายละเอยดในขอ 7.5.6) ผสอนควรเลอกใชใหเหมาะสมกบวตถประสงค ในการอภปรายทดโดยทวไป ควรมการก าหนดบทบาทหนาททจ าเปนในการอภปราย เชน ประธานหรอผน าในการอภปราย เลขานการผจดบนทกการประชม และผรกษาเวลา เปนตน นอกจากนนสมาชกลมทกคนควรมความเขาใจตรงกนวา ตนมบทบาทหนาททจะตองชวยใหกลมท างานไดส าเรจ มใชปลอยใหเปนความรบผดชอบของสมาชกเพยงบางคน หากสมาชกกลมมความร ความเขาใจวา สมาชกกลมทดควรท าอะไรบาง เชน ใหขอมล แสดงความคดเหน ซกถาม โตแยง สนบสนน ชวยไมให กลมออกนอกเรอง และสรป เปนตน การอภปรายจะเปนไปไดด ผสอนจงควรใหความรความเขาใจหรอค าแนะน าแกกลมกอนการอภปราย และควรย าถงความส าคญของการใหสมาชกทกคนในกลมมสวนรวมในการอภปรายอยางทวถง ไมใหมการผกขาดการอภปรายโดยผใดผหนง เพราะวตถประสงคหลกของการอภปรายกคอ การใหผเรยนมโอกาสแสดงความคดเหนอยางทวถง และไดรบฟงความคดเหนทหลากหลาย อนจะชวยใหผเรยนมความคดทลกซง และรอบคอบขน การอภปรายทดควรด าเนนการไปทละประเดน จะไดไมเกดความสบสน และในกรณทมหลายประเดน ควรมการจ ากดเวลาของการอภปรายแตละประเดน มฉะนนการอภปรายอาจยดยาว เยนเยอ และประเดดทอยทาย ๆ จะไมไดรบการอภปราย เพราะหมดเวลาเสยกอน ประเดนการอภปรายกบเวลาทให ควรมความพอเหมาะกน

7.5.4 การสรปผลการอภปราย กอนทการอภปรายจะยตลง กลมจ าเปนตองมการสรปผลการอภปราย เพอใหไดค าตอบตามประเดนทก าหนด ผสอนควรบอกหรอใหสญญาณแกกลมอภปรายประมาณ 3-5 นาท กอนหมดเวลา เพอกลมจะไดสรปผลการอภปรายเปนขอสรปของกลม ซงหลงจากนนผสอนอาจใหแตละกลมน าเสนอผลการอภปรายแลกเปลยนกน หรอด าเนนการในรปแบบอนตอไป 7.5.5 การสรปบทเรยน เมอการอภปรายสนสด ผสอนจ าเปนตองเชอมโยงสงทผเรยนไดรวมกนคดกบบทเรยนทก าลงเรยนร โดยมการน าขอสรปของกลมมาใชในการสรปบทเรยนดวย 7.5.6 ขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบการจดกลมอภปรายแบบตาง ๆ การจดกลมอภปรายมมากมายหลายแบบ ในทนจะขอยกตวอยางแบบทนยมใชกนมากทงในการสอนและ การประชมตาง ๆ มาน าเสนอ เพอผสอนจะไดเลอกใชใหเหมาะกบวตถประสงค


1) การจดกลมอภปรายแบบกนเอง (Informal Group Discussion) กลมแบบนประกอบดวยสมาชกทมความสนใจในเรองเดยวกน จ านวนประมาณ 6-10 คน มาพดคยแลกเปลยนความรความคดเหนและประสบการณกน เพอแสวงหาขอยต หรอขอตกลงรวมกนในประเดนตาง ๆ เกยวกบเรองนน ในกลมจะมประธานน าการอภปราย ชวยดแลและกระตนใหสมาชกในกลมแสดงความคดเหนอยางเสร 2) การจดกลมอภปรายแบบฟลลป 66 (Phillip 66 or Buzz Group) กลมแบบนประกอบดวยสมาชก 6 คน ทนงใกลกน หนหนาเขาหากน เพอแลกเปลยนความคดเหนกนในประเดนใดประเดนหนง คนละ 1 นาท รวมเปน 6 นาท จดประสงคของการจดกลมแบบนกเพมเปดโอกาสใหสมาชกทกคนมโอกาสเสนอความคดเหนหรอปญหาทกลมใหญก าลงพจารณาอย 3) การจดกลมอภปรายแบบซนดเคต (Syndicate Group) กลมแบบนประกอบดวยสมาชกระหวาง 6-10 คน ทมความรและประสบการณตางกน จดประสงคกเพอใหกลมยอยนไดศกษาหรอพจารณาเรองใดเรองหนง ทไดรบมอบหมายจากทประชมใหญ สมาชกจะแลกเปลยนความรและประสบการณกนในเรองทไดรบมอบหมายโดยผลดกนท าหนาทประธานและเลขานการกลม 4) การจดกลมอภปรายแบบระดมสมอง (Brainstorming Group) กลมแบบนประกอบดวยสมาชก ประมาณ 2-6 คน ทมความรและประสบการณพอสมควรในเรองทจะอภปราย จดประสงคของกลมนกเพอใหไดความคดมากทสด ในเวลาทจ ากด และเพอแสวงหาความคดสรางสรรคจากกลม กลมจะมประธานน าการอภปรายและกระตนใหสมาชกทกคนแสดงความคดเหนอยางเสร โดยไมมการตดสนวาถก ผด ด ไมด เพอใหไดความคดจ านวนมาก เลขานการกลมจดบนทกความคดทงหมดไว ขนตอไปจงน าความคดทไดมาวเคราะห และปรบปรง เพอใหไดความคดทสรางสรรคในเรองนน 5) การจดกลมอภปรายแบบโตะกลม (Round Table Group) กลมแบบน มลกษณะเหมอนการอภปรายแบบซนดเคต คอเปนการอภปรายในประเดนทไดรบมอบหมายจากทประชมใหญหรอทสมาชกเลอกตามความสนใจ เพอแลกเปลยนความร ความคดเหน และประสบการณ เพอใหไดขอสรปรวมกน เพยงแตการจดกลมจะอยในลกษณะเปนรปวงกลม ซงสมาชกทกคนสามารถมองเหนกนได อยางไรกตามในปจจบน กลมแบบนอาจไมจ าเปนตองจดในรปวงกลม สามารถจดในลกษณะอนได เชน จดทนงเปนรปสเหลยมผนผา กเรยกวาเปนการประชมโตะกลม หากมจดประสงคตรงตามการอภปรายแบบโตะกลม 6) การจดกลมอภปรายเปนคณะ (Panel Discussion Group) การจดกลมแบบนมจดประสงคเพอใหผเชยวชาญทมความร ความคดเหน และประสบการณทเกยวของกบหวขอในการประชมประมาณ 3-6 คน มารวมอภปรายตอหนาผฟง เพอแลกเปลยนความคดเหน โดยมผด าเนนการอภปราย (moderator) เปนผเชอมโยงความคดเหน ซกถาม ควบคมเวลาในการอภปรายและสรปผลการอภปราย 7) การจดกลมอภปรายแบบสมมนา (Seminar Group) การจดกลมแบบนมสมาชกกลมประมาณ 20 คนขนไป มจดประสงคเพอใหสมาชกรวมกนศกษาหาความรหรอคนควาในหวขอใดหวขอหนงโดยมผเชยวชาญใหค าแนะน าชวยเหลอปญหาของการสมมนามกจะกวาง สามารถแบงเปนหวขอยอยได


จ านวนมาก ผเขาสมมนาจะเปนทงผใหและผรบความร ความคดเหน การสมมนาไมมการลงมต เปนเพยงการประมวลความคดเหน และสรปเปนขอเสนอแนะในการแกปญหาตาง ๆ 8) การจดกลมอภปรายแบบใกลชด (Knee Group) กลมแบบนประกอบดวยสมาชกประมาณ 3-5 คน พดคยแลกเปลยนความคดเหนกนอยางใกลชด สนทสนม เปรยบเสมอนการจบเขาคยกน 9) การจดกลมอภปรายแบบฮดเดล (Huddle Group) กลมแบบน เปนการจดกลมยอยทแยกออกมาจากกลมใหญ โดยใชวธการสม เพอใหมสมาชกกลมคละกนไป จดประสงคและการด าเนนการมลกษณะเชนเดยวกบกลมอภปรายแบบกนเอง 10) การจดกลมอภปรายแบบเวยนรอบวง (Circular Response Group) กลมแบบนประกอบดวยสมาชกไมควรเกน 10 คน มจดประสงคเพอใหสมาชกกลมทกคนมโอกาสแสดงความคดเหน โดยการใหสมาชกแตละคนพดรอบละประมาณ 1-2 นาท เวยนกนไปทางซายหรอขวา ทละคนจนครบทกคน ถาผใดตองการสนบสนนหรอโตแยง ตองรอจนกวาจะถงเวลาทตนมโอกาสพด ถามเวลามากและตองการความคดเหนเพมขน กเรมรอบสองตอไปเรอย ๆ 11) การจดกลมอภปรายแบบกลมซอน (Fish Bowl Group) กลมแบบนมลกษณะเปนกลมซอนกนเปน 2 วง กลมวงในและกลมวงนอก มสมาชกจ านวนเทา ๆ กน ประมาณ 4-8 คน ในขณะทสมาชกกลมวงในประชมอภปรายกนในเรองใดเรองหนง สมาชกกลมวงนอกจะท าหนาทสงเกตการณ จดประสงคเพอใหผสงเกตการณทมสวนเกยวของกบเรองทอภปรายแตไมมความจ าเปนตองมสวนรวมในการอภปราย ไดเรยนรความคดเหนของผอภปรายวงในอยางใกลชด ในบางกรณอาจมการสบเปลยนบทบาทใหผทอยวงนอกเขาไปอยในวงในแลวท าหนาทอภปราย และสมาชกในวงในออกมาอยในวงนอกเปนผสงเกตการณสบเปลยนกน 12) การจดกลมอภปรายแบบปจฉาวสชนา (Questioning-Answering) กลมแบบนประกอบดวยสมาชกประมาณ 6-8 คน เปนผด าเนนการอภปราย 1 คน มผเชยวชาญหรอวทยากรทรบเชญมาครงหนง อกครงหนงเปนตวแทนจากกลมผฟง ผด าเนนการอภปรายใหผแทนผฟงเสนอขอค าถามในวทยากรตอบ และเปนตวกลางชวยเชอมโยงและสรปความคดเหน จดประสงคของกลมแบบนกคอการชวยใหสมาชกกลมเกดความเขาใจในปญหาหรอเรองทศกษาในแงมมตาง ๆ ตามความตองการหรอความสนใจของผฟง

7.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย 7.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนกลมใหญมโอกาสไดแสดงความคดเหนและมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยางทวถง 2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนและผสอนไดขอมลและความคดเหนทหลากหลาย ชวยใหเกดการเรยนรทกวางขน


3) เปนวธสอนทชวยสงเสรมปฏสมพนธทางสงคมระหวางผเรยน ชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะตาง ๆจ านวนมาก เชน ทกษะการพด การแสดงความคดเหน การโตแยง การวพากษวจารณ และทกษะการคด เปนตน 7.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธการสอนทใชเวลามาก 2) เปนวธสอนทตองอาศยสถานทหรอบรเวณทกวางพอจะจดกลมใหอภปรายกนได โดยไมรบกวนกน 3) หากผเรยนไมรหรอไมปฏบตตนตามบทบาทหนาทของสมาชกกลมทด การอภปรายอาจไมไดผลด 4) หากสมาชกกลมและผสอน ไมสามารถควบคมสถานการณไดดอาจเกดปญหาการปฏสมพนธระหวางสมาชกในกลมได

8. วธสอนโดยใชการแสดงละคร (Dramatization) “.....เปนวธการทมงชวยใหผเรยนเหนภาพของเรองราวทตองการเรยนร ประจกษชดดวยตาตนเอง ท าใหเรองราวนนมชวตขนมา จงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทชดเจนและจดจ าไดนาน....” 8.1 ความหมาย วธสอนโดยใชการแสดงละคร คอกระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค โดยการใหผเรยนแสดงละคร ซงเปนเรองราวทตองการใหผเรยนไดเรยนรตามเนอหาและบทละครทไดก าหนดไวตงแตตนจนจบเรอง ท าใหเรองราวนนมชวตขนมา และสามารถท าใหทงผแสดงและผชมเกดความเขาใจและจดจ าเรองนนไดนาน

8.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชการแสดงละคร เปนวธการทมงชวยใหผเรยนเหนภาพของเรองราวทตองการเรยนร ประจกษชดดวยตาตนเอง ท าใหเรองราวนนมชวตขนมา จงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทชดเจน และจดจ าไดนาน 8.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 8.3.1 มบทละคร คอเรองทมเนอหาและบทพดหรอบทแสดงก าหนดไวเรยบรอยแลวตงแตตนจนจบ 8.3.2 มการแสดงตามบททก าหนด และมการชมและสงเกตการแสดง 8.3.3 มการอภปรายเกยวกบเรองราว หรอเนอหาการแสดง การแสดงของผรบบทบาท ตาง ๆ 8.3.4 มการสรปการเรยนรของผเรยนทไดจากการแสดงและชมการแสดง 8.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน


8.4.1 ผสอน / ผเรยนเตรยมบทละคร 8.4.2 ผเรยนศกษาบทละครและเลอก (หรอผสอนก าหนด) บทบาททจะแสดง 8.4.3 ผเรยนศกษาบททจะแสดงและซอมการแสดง ผสอนใหค าแนะน าในการชมการแสดงแกผเรยนทเปนผชม 8.4.4 ผสอนและผเรยนจดเตรยมวสดอปกรณส าหรบการแสดง เชน เครองแตงกาย ฉาก เฟอรนเจอร ฯลฯ 8.4.5 ผเรยนแสดงหรอชมการแสดง 8.4.6 ผสอนและผเรยนอภปรายเกยวกบการแสดงของผเลน เรองราวหรอเนอหาการแสดง และสรปการเรยนรทไดจากการแสดง 8.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยการแสดงละครใหมคณภาพ การแสดงละครเพอการเรยนร มหลายแบบดงน ก. การแสดงละครแบบเปนทางการ หรอ การแสดงนาฎการ (dramatization) เปนการแสดงละครทมการเตรยมบทละครตงแตตนจนจบไว และผแสดงจะตองมการซกซอมการแสดงกอนการแสดง จนผแสดงสามารถแสดงไดตามบท และมการจดฉากจดเวท ใหดสมจรง ตวอยางการแสดงนาฏการทนยมกนมาก ไดแก การแสดงเหตการณประวตศาสตร หรอชวประวตของบคคลส าคญ ๆ เปนตน ข. การแสดงละครแบบไมเปนทางการ หรอเรยกสน ๆ ไดวา เปนการแสดง (acting) เปนการแสดงเรองราวหรอเหตการณสน ๆ เฉพาะจดเฉพาะประเดน เพอชวยท าใหเรองราว / เหตการณ / จด / ประเดน เหลานน มความกระจางชดขน การแสดงแบบน ผสอนสามารถใชสอนสอดแทรกในการสอนเนอหาสาระตาง ๆ ไดมาก เชน การแสดงวธการจดโตะอาหาร การแสดงพธแตงงาน พธท าขวญ วธการผายปอด วธการชวยเหลอผประสบอบตเหต อบตภย วธการปองกนตว ตลอดจนการแสดงบทบาทหนาทของบคคลในอาชพตาง ๆ เปนตน ค. การแสดงละคนใบ เปนการแสดงทผแสดงใชการแสดงออกทางทาทางสอความหมายเรองราวใหผชมเขาใจโดยไมใชภาษาพดเลย แตอาจมการใชการบรรยายประกอบทาทางได เพอชวยใหผชมมความเขาใจมากขน เชน การแสดงละครใบสอความหมายเกยวกบปรชญาในการด ารงชวต ความคบของใจ การแกปญหาตาง ๆ เปนตน ง. การแสดงละครเลยนแบบ เปนการแสดงทผแสดงพยายามแสดงลกษณะทาทาง เลยนแบบบคคล สตว หรอสงของตาง ๆ เชน การแสดงละครเลยนแบบดารา นกรอง นกพด ทมชอเสยง การแสดงทาทางและเสยงรองเลยนแบบสตวตาง ๆ เชน สนข แมว สงโต นกตาง ๆ หรออาจแสดงเลยนแบบกลไกท างานของสงของตาง ๆ เชน หนยนต คอมพวเตอร รถไฟ รถเมล เครองบน เปนตน จ. การแสดงละครลอเลยน เปนการแสดงละครทมเนอหาสาระเสยดสบคคล สงคม เรองราวหรอเหตการณตาง ๆ เพอเนนเจตคต คานยม หรอพฤตกรรมใด ๆ ทตองการใหเกดขนแกผเรยน โดยการแสดง


ถงความไมชอบดวยเหตและผลของสงนน เชน การแสดงละครลอเลยนพฤตกรรมทางการเมองของนกการเมอง การแสดงละครลอเลยนเรองราวหรอเหตการณทางสงคม เปนตน ฉ. การแสดงการเชดหนละคร เปนการแสดงทผแสดงใชหนหรอวสดอน ๆ เปนตวแทนตนในการแสดงออก ผแสดงจะไมปรากฏกายหรอแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ใหเหน แตจะเชดหนใหแสดงตามทตนปรารถนา ซงกคอ การเชดหนใหแสดงตามบทและเรองราวทไดเตรยมไว หนทใชในการแสดงมมากมายหลายประเภท เชน หนกระบอก หนนวมอ หนสวมมอ หนเสยบไม หนหนงตะลง หนดน เปนตน หนดงกลาวอาจเปนหนรปคน หนรปสตว หรอหนรปสงของตาง ๆ หนเหลานเปนตวแทนในการแสดงออกทางทาทางของผแสดง แตผแสดง (ผเชดหน) ยงเปนผแสดงออกทางบทพดอย หรอในบางกรณทผเชดหนยงไมช านาญ อาจมผแสดงหลายคน เชน คนหนงเปนผเชดหน อกคนหนงเปนผพากย ผแสดงบทพด อาจมคนเดยวหรอหลายคนกไดแลวแตความสามารถของผแสดงการแสดงละครไมวาจะเปนแบบใด หากจะใหมประสทธภาพ คอ ผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค ผสอนควรมการเตรยมการและด าเนนการอยางเหมาะสม ดงน 8.5.1 การเตรยมบทละคร ผสอนและผเรยนควรมการอภปรายกนถงวตถประสงคของการทจะใชละครเปนวธการเพอใหเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด ผเรยนควรมบทบาทในการเลอกเรองราวทจะแสดง ผสอนอาจเตรยมบทละครใหผเรยนแสดง โดยตองเตรยมเนอหาการแสดงตงแตตนจนจบ และตองเตรยมบทละคร คอ บทพดของตวละครตาง ๆ หรออาจใหผเรยนชวยกนเขยน ซงในทงสองกรณ ทงผสอนและผเรยนจ าเปนตองศกษาเนอหาหรอเรองราวจากแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหไดเนอหา / เรองราว ทตรงกบความเปนจรงใหมากทสด และอาจจ าเปนตองแสวงหาบคคลผมประสบการณหรอความเชยวชาญในเรองนนมาใหค าปรกษา เชน การแสดงละครทางประวตศาสตร การแสดงละครทางวรรณคด เปนตน การแสดงละครทใชเปนวธสอนน จะแตกตางจากการแสดงละครทเปนศลปะการแสดง การใชละครในการเรยนร ไมจ าเปนตองจดท าทกสงทกอยางใหสมบรณเหมอนความเปนจรง แตตองพถพถนในจดทผสอนตองการใหผเรยนเกดการเรยนร จดนนจะตองเดนชด การแสดงในจดนนตองใหเหนสาระทตองการชดเจน องคประกอบอน ๆ ทเปนสงเสรม ไมจ าเปนตองจดท าใหสมบรณ แตควรจะตรงตามความเปนจรง ผดกบละครทเปนศลปะการแสดงจะตองจดท าทกสงใหสมบรณตามความเปนจรง 8.5.2 การศกษาบทละคร และเลอกบทบาททจะแสดง ผสอนและผเรยนควรชวยกนเลอกวาใครควรจะแสดงบทอะไร โดยพจารณาถงความเหมาะสมและความสามารถของผเรยนกบบททจะแสดง ควรจะเลอกผทมบคลกลกษณะตรงกบเรอง และมความสามารถทจะตบทแตก คอเลนไดดเลนไดตรงกบเนอหาของเรองมากทสด เนองจากการแสดงละคร เนนทการใหผเรยนเหนภาพหรอเรองราวทตรงกบเรองราวและความเปนจรงมากทสด ดงนนผแสดงควรมความเตมใจทจะแสดง เพอใหการแสดงออกมาดทสด 8.5.3 การศกษาบท ซอมการแสดง เตรยมผชม และเตรยมวสดอปกรณส าหรบการแสดง


เมอไดตวแสดงแลว ผแสดงแตละคนตองศกษาเรองราวและบทของตนเปนพเศษ ตองพยายามจ าบทของตนใหคลอง เพอการแสดงจะไดไมตดขด และจะตองมการฝกซอมการแสดงรวมกน ในบางกรณหลงการฝกซอมอาจจ าเปนตองมการเปลยนตวแสดง หากพบวา ผทเลอกไว ไมสามารถแสดงไดดพอทจะสอความหมายไดตรงกบเรองราวหรอเนอหาอนเปนวตถประสงคของการเรยนการสอน โดยปกต การสอนดวยวธน ผเรยนจะไมไดแสดงทงหมด ผทไมแสดงจะเปนผชมการแสดง และผชวยจดการแสดง เชน ท าหนาทก ากบการแสดง บอกบท ชวยจดฉาก แตงตวผแสดง ชวยจดหาวสดอปกรณในการแสดง เปนตน ดงนนผสอนจงควรจดแบงงานตามความสนใจ และความสามารถของผเรยน และใหค าแนะน าในการชมการแสดงวา ควรสงเกตและใหความสนใจเปนพเศษในเรองอะไรบาง จดไหนบาง 8.5.4 การแสดงละครและชมละคร เมอทกอยางพรอมแลว จงเรมการแสดง ในขณะแสดง ผสอนและผชมไมควรขดการแสดงกลางคน และควรใหก าลงใจผแสดง โดยการตงใจชมการแสดง ปรบมอใหก าลงใจ ผชมควรตงใจสงเกตการแสดงในจดส าคญทครใหค าแนะน าเปนพเศษ และอาจจดบนทกสงทสงเกตไวเพอกนลม ผแสดงกควรแสดงใหสมบทบาทมากทสด 8.5.5 การอภปรายเพอสรปการเรยนร เนองจากวตถประสงคของการแสดง มงทจะชวยใหผเรยนไดเรยนรเกยวกบเรองราวทแสดง ผสอนใชการแสดงเปนวธการทจะชวยใหผเรยนไดเรยนรเรองราวนน ๆ โดยไดเหนเปนภาพและการกระท าจรง ซงจะท าใหผเรยนมความเขาใจและจดจ าเรองนนไดอยางดและจดจ าไดนาน ดงนนละครทแสดงออกมา จงควรสะทอนเรองราวความเปนจรงนนใหเหนชด การอภปรายเพอการเรยนร จงตองมงไปทเรองราวทแสดงออกมา และการแสดงของผแสดงวา สามารถแสดงไดสมจรงเพยงใด

8.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชการแสดงละคร 8.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดเหนสงทเรยนมชวตขนมา ท าใหการเรยนรมความเปนจรง และมความหมายส าหรบผเรยน 2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางสนกสนาน มสวนรวมในการเรยนรสง 3) เปนวธสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดฝกทกษะตาง ๆ จ านวนมาก เชน ทกษะการพด การเขยน การแสดงออก การจดการ การแสวงหาขอมลความร และการท างานรวมกนเปนกลม เปนตน 8.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทใชเวลามาก ตองมการจดเตรยมบทละคร และการแสดงทยงยาก 2) เปนวธสอนทตองใชวสด อปกรณ เครองแตงกาย ประกอบการแสดง ซงอาจท าใหมคาใชจายเพมขน 3) เปนวธสอนทตองอาศยการแสวงหาขอมลทถกตองมาใชในการเขยนบท หากผสอนไมมขอมลเพยงพอ หรอไมสามารถแสวงหาขอมลทตองการได จะท าใหเรองราวหรอการแสดงไมสมบรณ


9. วธสอนโดยใชการแสดงบทบาทสมมต (Role Playing) “.....การใหผเรยนแสดงบทบาทสมมต กเพอวตถประสงคทจะใชบทบาทเปนเครองมอในการดงความรสกนกคด การรบร เจตคต หรออคตตาง ๆ ทซอนอยในสวนลกของผแสดงออกมาเปนขอมลในการเรยนร...” 9.1 ความหมาย วธสอนโดยใชการแสดงบทบาทสมมต คอกระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการใหผเรยนสวมบทบาทในสถานการณซงมความใกลเคยงกบความเปนจรง และแสดงออกตามความรสกนกคดของตน และน าเอาการแสดงออกของผแสดง ทงทางดานความร ความคด ความร สกและพฤตกรรมทสงเกตพบ มาเปนขอมลในการอภปราย เพอให ผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค 9.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชการแสดงบทบาทสมมต เปนวธการทมงชวยใหผเรยนไดเรยนรการเอาใจเขามาใสใจเรา เกดความเขาใจในความรสกและพฤตกรรมทงของตนเองและผอน หรอเกดความเขาใจในเรองตาง ๆ เกยวกบบทบาทสมมตทตนแสดง

9.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 9.3.1 มสถานการณสมมตและบทบาทสมมต 9.3.2 มการแสดงบทบาทสมมต 9.3.3 มการอภปรายเกยวกบความร ความคด ความรสก และพฤตกรรมทแสดงออกของผแสดง และสรปการเรยนรทไดรบ 9.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 9.4.1 ผสอน / ผเรยน น าเสนอสถานการณสมมตและบทบาทสมมต 9.4.2 ผสอน / ผเรยนเลอกผแสดงบทบาท 9.4.3 ผสอนเตรยมผสงเกตการณ 9.4.4 ผเรยนแสดงบทบาทและสงเกตพฤตกรรมทแสดงออก 9.4.5 ผสอนและผเรยนอภปรายเกยวกบความร ความคด ความรสก และพฤตกรรมทแสดงออกของผแสดง 9.4.6 ผสอนและผเรยนสรปการเรยนรทไดรบจากการแสดงและการชมการแสดง 9.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชการแสดงบทบาทสมมตใหมประสทธภาพ 9.5.1 การเตรยมการ


ผสอนก าหนดวตถประสงคเฉพาะใหชดเจน และสรางสถานการณและบทบาทสมมตทจะชวยสนองวตถประสงคนน สถานการณและบทบาทสมมตทก าหนดขน ควรมความใกลเคยงกบความเปนจรง สวนจะมรายละเอยดมากนอยเพยงใด ขนกบวตถประสงค ผสอนอาจใชบทบาทสมมตแบบละคร ซงจะก าหนดเรองราวใหแสดง แตไมมบทให ผสวมบทบาทจะตองคดแสดงเอง หรออาจใชบทบาทสมมตแบบแกปญหา ซงจะก าหนดสถานการณทมปญหาหรอความขดแยงให และอาจใหขอมลเพมเตมมากบาง นอยบาง ซงผสวมบทบาทจะใชขอมลเหลานนในการแสดงออก และแกปญหาตามความคดของตน 9.5.2 การเรมบทเรยน ผสอนสามารถกระตนความสนใจของผเรยนไดหลายวธ เชน โยงประสบการณใกลตวผเรยน หรอประสบการณทผเรยนไดรบจากการเรยนครงกอน ๆ เขาสเรองทจะศกษา หรออาจใชวธเลาเรองราวหรอสถานการณสมมตทเตรยมมาแลวทงทายดวยปญหา เปนการกระตนใหผเรยนอยากคด อยากตดตาม หรออาจใชวธชแจงใหผเรยนเหนประโยชนจากการเขารวมแสดง และชวยกนคดแกปญหา 9.5.3 การเลอกผแสดง ควรเลอกใหสอดคลองกบจดมงหมายของการแสดง เชน เลอกผแสดงทมลกษณะเหมาะสมกบบทบาทเพอชวยใหการแสดงเปนไปอยางราบรนตามวตถประสงคไดอยางรวดเรว หรอเลอกผแสดงทมลกษณะตรงกนขามกบบทบาททก าหนดให เพอชวยใหผเรยนคนนนไดรบประสบการณใหม ไดทดลองแสดงพฤตกรรมใหมๆ และเกดความเขาใจในความรสกและพฤตกรรมของผทมลกษณะตางไปจากตน หรออาจใหผเรยนอาสาสมคร หรอเจาะจงเลอกคนใดคนหนงดวยวตถประสงคทตองการชวยใหบคคลนนเกดการเรยนร เมอไดผแสดงแลว ควรใหเวลาผแสดงเตรยมการแสดง โดยอาจใหฝกซอมบางตามความจ าเปน

9.5.4 การเตรยมผสงเกตการณหรอผชม ผสอนควรเตรยมผชม และท าความเขาใจกบผชมวา การแสดงบทบาทสมมตน จดขนมใชมงทความสนกเพลดเพลนเทานน แตมงทจะใหเกดการเรยนรเปนส าคญ ดงนนจงควรชมดวยความสงเกต ผสอนควรใหค าแนะน าวาควรสงเกตอะไร และควรบนทกขอมลอยางไร และผสอนอาจจดท าแบบสงเกตการณใหผชมใชในการสงเกตดวยกได 9.5.5 การแสดง กอนการแสดงอาจมการจดฉากการแสดงใหดสมจรง ฉากการแสดงอาจเปนฉากงาย ๆ หรออาจจะจดใหดสวยงาม แตไมควรจะใชเวลามาก และควรค านงถงความประหยดดวย เมอทกฝายพรอมแลว ผสอนใหเรมการแสดง และสงเกตการแสดงอยางใกลชด ไมควรมการขดการแสดงกลางคน นอกจากกรณทมปญหาเมอการแสดงออกนอกทาง ผสอนอาจจ าเปนตองใหค าแนะน าบาง เมอมการแสดงด าเนนไปพอสมควรแลว ผสอนควรตดบท ยตการแสดง ไมควรใหการแสดงยดยาว เยนเยอจะท าใหผชมเกดความเบอหนาย การตดบทควรท าเมอเหนวาการแสดงไดใหขอมลแกกลมเพยงพอทจะน ามาวเคราะหและอภปราย เพอใหเกดการเรยนรตรงตามวตถประสงค หรอตดบทเมอการแสดงเรมยดเยอ หรอเมอผชมพอจะเดาไดวา เรองราวจะ


ด าเนนตอไปอยางไร หรอในกรณทผแสดงเกดอารมณสะเทอนใจมากเกนไปจนแสดงตอไปไมได ควรตดบททนท 9.5.6 การวเคราะหอภปรายผลการแสดง ขนนเปนขนส าคญมาก เพราะเปนขนทชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทชดเจนตามวตถประสงค เทคนคทจ าเปนส าหรบการอภปรายในชวงนมหลายประการ ทส าคญคอการสมภาษณความรสกและความคดของผแสดงและจดบนทกไวบนกระดาน ตอจากนนจงสมภาษณผชมหรอผสงเกตการณถงขอมลทสงเกตได ผสอนควรจดบนทกขอมลเหลานบนกระดาน เพอชวยใหผเรยนเหนประเดนในการอภปรายและสรปตอจากนน จงใหทกฝายรวมกนอภปราย แสดงความคดเหน และสรปประเดนการเรยนร สงส าคญมากทผสอนพงค านงในการอภปรายกคอ การใหผเรยนแสดงบทบาทสมมตกเพอวตถประสงคทจะใชบทบาทเปนเครองมอในการดงความรสกนกคด การรบร เจตคต หรออคตตาง ๆ ทซอนอยในสวนลกของผแสดงออกมาเพอเปนขอมลในการเรยนร ดงนนการอภปรายจงตองมงเนนและอภปรายในเรองของพฤตกรรมนนออกมา การซกถามจงควรมงประเดนไปทวาผแสดงไดแสดงพฤตกรรมอะไรบาง ท าไมจงแสดงพฤตกรรมเชนนน และพฤตกรรมนนกอใหเกดผลอะไรตามมา การอภปรายไมควรมงประเดนไปทการแสดงของผสวมบทบาทวา แสดงไดด-ไมด เพยงใด เพราะนอกจากจะเปนการอภปรายทผดวตถประสงคแลว ยงอาจท าใหผแสดงเสยความรสกได ในกรณทการอภปรายเปนไปอยางมประสทธภาพ และผเรยนเสนอแนะแนวคดและแนวทางอน ๆ เพมเตมแตกตางไปจากทผสวมบทบาทแสดง ผสอนอาจใหมการแสดงและการอภปรายเพมเตม และสรปบทเรยนอกครงหนง

9.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชบทบาทสมมต 9.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนเกดความเขาใจความรสกและพฤตกรรมของผอน ไดเรยนรการเอาใจเขามาใสใจเราเกดการเรยนรทลกซง 2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนมความเขาใจ และเกดการเปลยนแปลงเจตคตและพฤตกรรมของตน 3) เปนวธสอนทชวยพฒนาทกษะในการเผชญสถานการณ ตดสนใจและแกปญหา 4) เปนวธสอนทชวยใหการเรยนการสอนมความใกลเคยงกบสภาพความเปนจรง 5) เปนวธสอนทเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนมาก ผเรยนไดเรยนรอยางสนกสนาน และการเรยนรมความหมายส าหรบผเรยน เพราะขอมลมาจากผเรยนโดยตรง

9.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทใชเวลามากพอสมควร 2) เปนวธสอนทตองอาศยการเตรยมการและการจดการอยางรดกมหากจดการไมดพอ อาจเกดความยงยากสบสนขนได 3) เปนวธสอนทตองอาศยความไวในการรบร (sensitivity) ของผสอนหากผสอนขาดคณสมบตน ไมรบรปญหาทเกดขนกบผเรยนบางคน และไมไดแกปญหาแตตน อาจเกดเปนปญหาตอเนองไปได


4) เปนการสอนทตองอาศยความสามารถของครในการแกปญหา เนองจากการแสดงของผเรยนอาจไมเปนไปตามความคาดหมายของผสอน ผสอนจะตองสามารถแกปญหาหรอปรบสถานการณและประเดนใหผเรยนเกดการเรยนรได

10. วธสอนโดยใชกรณตวอยาง (Case) “.....การสอนโดยใชกรณตวอยางน มไดมงทค าตอบใดค าตอบหนง .....แตตองการใหผเรยนเหนค าตอบและเหตผลทหลากหลาย อนจะชวยใหการตดสนใจมความรอบคอบขน....” 10.1 ความหมาย วธสอนโดยใชกรณตวอยาง คอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยใหผเรยนศกษาเรองทสมมตขนจากความเปนจรง และตอบประเดนค าถามเกยวกบเรองนน แลวน าค าตอบและเหตผลทมาของค าตอบนนมาใชเปนขอมลในการอภปราย เพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค

10.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชกรณตวอยาง เปนวธการทมงชวยใหผเรยนฝกฝนการเผชญและแกปญหาโดยไมตองรอใหเกดปญหาจรงเปนวธการทเปดโอกาสใหผเรยนคดวเคราะหและเรยนรความคดของผอน ชวยใหผเรยนมมมมองทกวางขน 10.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 10.3.1 มกรณเรองทคลายกบเหตการณจรง 10.3.2 มประเดนค าถามใหคดพจารณาหาค าตอบ 10.3.3 มค าตอบทหลากหลาย ค าตอบไมมถกผดอยางชดเจนหรอแนนอน 10.3.4 มการอภปรายเกยวกบสภาพการณ ปญหา มมมอง วธแกปญหาของผเรยนและสรปผลการเรยนรทไดรบ 10.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 10.4.1 ผสอน / ผเรยนน าเสนอกรณตวอยาง 10.4.2 ผเรยนศกษากรณตวอยาง 10.4.3 ผเรยนอภปรายประเดนค าถามเพอหาค าตอบ 10.4.4 ผสอนและผเรยนอภปรายค าตอบ 10.4.5 ผสอนและผเรยนอภปรายเกยวกบปญหาวธแกปญหาของผเรยน และสรปการเรยนรทไดรบ 10.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชกรณตวอยางใหมประสทธภาพ 10.5.1 การเตรยมการ


กอนการสอน ผสอนจ าเปนตองเตรยมกรณตวอยางใหพรอม กรณตวอยางทเหมาะสมจะตองมสาระ ซงจะชวยท าใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค มลกษณะใกลเคยงกบความเปนจรง กรณทน ามาใชสวนใหญมกเปนเรองทมสถานการณปญหาขดแยง ผสอนอาจใชวธการตงประเดนค าถามททาทายใหผเรยนคดกได ผสอนอาจน าเรองจรงมาเขยนเปนกรณตวอยาง หรออาจใชเรองจากหนงสอพมพ ขาวและเหตการณ รวมทงจากสอตาง ๆ เชน ภาพยนตร โทรทศน วดทศน เปนตน เมอไดกรณทตองการแลว ผสอนจะตองเตรยมประเดนค าถามส าหรบการอภปรายเพอน าไปสการเรยนรทตองการ 10.5.2 การน าเสนอกรณตวอยาง ผสอนอาจเปนผน าเสนอกรณตวอยาง หรออาจใชเรองจรงจากผเรยนเปนกรณตวอยางกได (แตครตองมความช านาญในการวเคราะหกรณตวอยางนน และตงประเดนค าถามไดเรว) วธการน าเสนอท าไดหลายวธ เชน การพมพเปนขอมลมาให ผเรยนอาน การเลากรณตวอยางใหฟง หรอน าเสนอโดยใชสอ เชน สไลด วดทศน ภาพยนตร หรออาจใหผเรยนแสดงเปนละครหรอบทบาทสมมตกได

10.5.3 การศกษากรณตวอยางและการอภปราย ผสอนควรแบงผเรยนเปนกลมยอยและใหเวลาอยางเพยงพอในการศกษากรณตวอยางและคดหาค าตอบไมควรใหผเรยนตอบประเดนค าถามทนท ผเรยนแตละคนควรมค าตอบของตนเตรยมไวกอน แลวจงรวมกนอภปรายเปนกลมและน าเสนอผลการอภปรายระหวางกลม เปนการแลกเปลยนกน ผสอนพงตระหนกวาการสอนโดยใชกรณตวอยางน มไดมงทค าตอบใดค าตอบหนง ค าถามส าหรบการอภปรายน ไมมค าตอบทถกหรอผดอยางชดเจนแนนอน แตตองการใหผเรยนเหนค าตอบและเหตผลทหลากหลาย ซงจะชวยใหผเรยนมความคดทกวางขน มองปญหาในแงมมทหลากหลายขน อนจะชวยใหการตดสนใจมความรอบคอบขน ดวยเหตนการอภปรายควรมงความสนใจไปทเหตผลหรอทมาของความคดทผเรยนใชในการแกปญหาเปนส าคญ 10.6 ขอดและขอจ ากด 10.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยให ผ เรยนไดพฒนาทกษะการคดว เคราะห การคดอยางมวจารณญาณ และการคดแกปญหา ชวยใหผเรยนมมมมองทกวางขน 2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดเผชญปญหาทเกดขนในสถานการณจรง และไดฝกแกปญหาโดยไมตองเสยงกบผลทจะเกดขน ชวยใหเกดความพรอมทจะแกปญหาเมอเผชญปญหานนในสถานการณจรง 3) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนสง สงเสรมปฏสมพนธระหวางผเรยน และสงเสรมการเรยนรจากกนและกน


4) เปนวธสอนทใหผลดมากส าหรบกลมผเรยนทมความร และประสบการณหลากหลายสาขา 10.6.2 ขอจ ากด 1) หากกลมผเรยนมความรและประสบการณไมแตกตางกน การเรยนรอาจไมกวางเทาทควร เพราะผเรยนมกมมมมองคลายกน 2) แมปญหาและสถานการณจะใกลเคยงกบความเปนจรง แตกไมไดเกดขนจรง ๆ กบผเรยน ความคดในการแกปญหาจงมกเปนไปตามเหตผลทถกทควรซงอาจไมตรงกบการปฏบตจรงได

11. วธสอนโดยใชเกม (Game) “.....จดเนนของเกมอยทการเรยนรยทธวธตาง ๆ ทจะเอาชนะอปสรรค เพอจะไปใหถงเปาหมาย ผสอนจ าเปนตองเขาใจจดเนนของการใชเกมในการสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค....”

11.1 ความหมาย วธสอนโดยใชเกม คอกระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการใหผเรยนเลนเกมตามกตกา และน าเนอหาและขอมลของเกม พฤตกรรมการเลน วธการเลน และผลการเลนเกมของผเรยนมาใชในการอภปรายเพอสรปการเรยนร 11.2 วตถประสงค

วธสอนโดยใชเกม เปนวธการทชวยใหผเรยนไดเรยนรเรองตาง ๆ อยางสนกสนานและทาทายความสามารถ โดยผเรยนเปนผเลนเอง ท าใหไดรบประสบการณตรง เปนวธการทเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมสง 11.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 11.3.1 มเกม และกตกาการเลน 11.3.2 มการเลนเกมตามกตกา 11.3.3 มการอภปรายเกยวกบผลการเลน วธการเลน และพฤตกรรมการเลนของผเลนหลงการเลน 11.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 11.4.1 ผสอนน าเสนอเกม ชแจงวธการเลน และกตกาการเลน 11.4.2 ผเรยนเลนเกมตามกตกา 11.4.3 ผสอนและผเรยนอภปรายเกยวกบผลการเลนและวธการหรอพฤตกรรมการเลนของผเรยน


11.5 เทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชวธสอนโดยใชเกมใหมประสทธภาพ 11.5.1 การเลอกและน าเสนอเกม เกมทน ามาใชในการสอนสวนใหญจะเปนเกมทเรยกวา “เกมการศกษา” คอเปนเกมทมวตถประสงค มงใหผเลนเกดการเรยนรตามวตถประสงค มใชเลนเพยงเพอความสนกสนานเทานน อยางไรกตาม ผสอนอาจมการน าเกมทเลนกนเพอความบนเทงเปนส าคญ มาใชในการสอน โดยน ามาเพมขนตอนส าคญคอการวเคราะหอภปรายเพอการเรยนรได เกมทไดรบการออกแบบใหเปนเกมการศกษาโดยตรงมอยดวยกน 3 ประเภทคอ 1) เกมแบบไมมการแขงขน เชน เกมการสอสาร เกมการตอบค าถาม เปนตน 2) เกมแบบแขงขน มผแพ ผชนะ เกมสวนใหญจะเปนเกมแบบน เพราะการแขงขนชวยใหการเลนเพมความสนก สนานมากขน และ 3) เกมจ าลองสถานการณ (simulation game) เปนเกมทจ าลองความเปนจรง สถานการณจรงซงผเลนจะตองตดสนใจจากขอมลทม และไดรบผลของการตดสนใจ เหมอนกบทควรจะไดรบในความเปนจรง เกมแบบนมอย 2 ลกษณะคอ ลกษณะแรกเปนการจ าลองความเปนจรง ลงมาเลนในกระดานหรอบอรด เรยกวาบอรดเกม (board game) เชน เกมเศรษฐ เกมมลภาวะเปนพษ (pollution) เกมแกปญหาความขดแยง (conflict resolution) เปนตน อกลกษณะหนง เปนเกมจ าลองสถานการณ (simulation game) ทจ าลองสถานการณและบทบาทขนใหเหมอนความเปนจรง และผเลนจะตองลงไปเลนจรง ๆ โดยสวมบทบาทเปนคนใดคนหนงในสถานการณนน เกมแบบนอาจใชเวลาเลนเพยง 2-3 ชวโมง หรอใชเวลาเปนวนหรอหลาย ๆ วนตดตอกน หรอแมกระทงเลนกนตลอดภาคเรยน เปนการเรยนรทงรายวชาเลยกม ในยคปจจบนทเทคโนโลยชนสง คอมพวเตอรเกม (computer game) ซงเปนเกมจ าลองสถานการณทผเลนสามารถควบคมการเลนผานทางจอคอมพวเตอรได ปจจบนเกมแบบนไดรบความนยมสงมาก การเลอกเกมเพอน ามาใชสอนท าไดหลายวธ ผสอนอาจเปนผสรางเกมขนใหเหมาะกบวตถประสงคของการสอนของตนกได หรออาจน าเกมทมผสรางขนแลวมาปรบดดแปลงใหเหมาะกบวตถประสงคตรงกบความตองการของตน แลวน าไปใชสอนเลยกได หากผสอนตองการสรางเกมขนใชเอง ผสอนจ าเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบวธสรางและจะตองทดลองใชเกมทสรางหลาย ๆ ครง จนกระทงแนใจวาสามารถใชไดผลดตามวตถประสงค หากเปนการดดแปลง ผสอนจ าเปนตองศกษาเกมนนใหเขาใจ แลวจงดดแปลงและทดลองใชกอนเชนกน ส าหรบการน าเกมการศกษามาใชเลยนน ผสอนจ าเปนตองศกษาเกมนนใหเขาใจ และลองเลนเกมนนกอน เพอจะไดเหนประเดนและขอขดของตาง ๆ อนจะชวยใหผสอนมการเตรยมการปองกนหรอแกไขไวลวงหนา ชวยใหการเลนจรงของผเรยนเปนไปอยางราบรน สวนคอมพวเตอรเกมนน ผสอนจ าเปนตองมทงซอฟตแวร (software) และฮารดแวร (hardware) คอตวเกมและเครองคอมพวเตอรส าหรบผเรยน จงจะสามารถเลนได ในกรณทผสอนตองการเลอกเกมทมผจดท าและเผยแพรแลว (published game) มาใช ผสอนจ าเปนตองแสวงหาแหลงขอมลวา มใครท าอะไรไวบางแลว ซงในปจจบนเกมประเภทนมเผยแพรและวางจ าหนายในทองตลาดจ านวนมากซงสวนใหญแลว เปนผลงานทจดท าขนในตางประเทศ สงส าคญซงผสอนพงตระหนกในการเลอกใชเกมจ าลองสถานการณกคอ เกมจ าลองสถานการณทจดท าขนในตางประเทศ เขายอมจ าลองความเปนจรงของ


สถานการณในประเทศของเรา ซงจะมความแตกตางไปจากสถานการณในประเทศไทย ดงนนผสอนจงควรชแจงใหผเรยนเขาใจหรอไมกจ าเปนตองดดแปลง หรอตดทอนสวนทแตกตางออกไป หากสามารถท าได 11.5.2 การชแจงวธการเลน และกตกาการเลน เนองจากเกมแตละเกมมวธการเลนและกตกาการเลนทมความยงยากซบซอนมากนอยแตกตางกน ในกรณทเกมนนเปนเกมงาย ๆ มวธเลนและกตกาไมซบซอน การชแจงกยอมท าไดงาย แตถาเกมนนมความซบซอนมาก การชแจงกจะท าไดยากขน ผสอนควรจดล าดบขนตอนและใหรายละเอยดทชดเจนโดยอาจตองใชสอเขาชวยและอาจใหผเรยนซอมเลนกอนการเลนจรง กตกาการเลน เปนสงทส าคญมากในการเลนเกม เพราะกตกานจะตงขนเพอควบคมใหการเลนเปนไปตามวตถประสงค ผสอนควรศกษากตกาการเลนและวเคราะห (หากเกมไมไดใหรายละเอยดไว) กตกาวา กตกาแตละขอมขนดวยวตถประสงคอะไร และควรดแลใหผเลนปฏบตตามกตกาของการเลนอยางเครงครด 11.5.3 การเลนเกม กอนการเลน ผสอนควรจดสถานทของการเลนใหอยในสภาพทเออตอการเลน ไมเชนนน อาจจะท าใหการเลนเปนไปอยางตดขด และเสยเวลา เสยอารมณของผเลนดวย การเลนควรเปนไปตามล าดบขนตอน และในบางกรณตองควบคมเวลาในการเลนดวย ในขณะทผเรยนก าลงเลนเกม ผสอนควรตดตามสงเกตพฤตกรรมการเลนของผเรยนอยางใกลชด และควรบนทกขอมลทจะเปนประโยชนตอการเรยนรของผเรยนไว เพอน าไปใชในการอภปรายหลงการเลน หากเปนไปไดผสอนควรมอบหมายผเรยนบางคนใหท าหนาทสงเกตการณการเลน และควบคมกตกาการเลนดวย 11.5.4 การอภปรายหลงการเลน ขนตอนนเปนขนทส าคญมาก หากขาดขนตอนน การเลนเกมกคงไมใชวธสอน เปนเพยงการเลนเกมธรรมดา ๆ จดเนนของเกมอยทการเรยนรยทธวธตาง ๆ ทจะเอาชนะอปสรรค เพอจะไปใหถงเปาหมาย ผสอนจ าเปนตองเขาใจวา จดเนนของการใชเกมในการสอนนน กเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค การใชเกมในการสอนโดยทว ๆ ไป มวตถประสงคเพอ 1) ฝกฝนเทคนคหรอทกษะ ตาง ๆ ทตองการ (ใชยทธวธการเลนทสนก และการแขงขนมาเปนเครองมอในการใหผเรยนฝกฝนทกษะตาง ๆ ) 2) เรยนรเนอหาสาระจากเกมนน (ในกรณทเกมนนเปนเกมการศกษา) และ 3) เรยนรความเปนจรงของสถานการณตาง ๆ (ในกรณทเกมนนเปนเกมจ าลองสถานการณ) ดงนนการอภปราย จงควรมงประเดนตามวตถประสงคของการสอนนน ๆ กลาวคอ ถาการใชเกมนนมงเพยงเปนเครองมอฝกทกษะใหผเรยน การอภปรายกควรมงไปททกษะนน ๆ วาผเรยนไดพฒนาทกษะนนเพยงใด ประสบความส าเรจตามตองการหรอไม และจะมวธใดทจะชวยใหประสบความส าเรจมากขน แตถามงเนอหาสาระจากเกม กควรอภปรายในประเดนทวา ผเรยนไดเรยนรเนอหาสาระอะไรจากเกมบาง รไดอยางไร ดวยวธใด มความเขาใจในเนอหาสาระนนอยางไร ไดความเขาใจนนมาจากการเลมเกมตรงสวนใด เปนตน ถามงการเรยนรความเปนจรงของสถานการณ กควรอภปรายในประเดนทวา ผเรยนไดเรยนรความจรงอะไรบาง การเรยนรนนไดมาจากไหน และอยางไร


ผเรยนไดตดสนใจเชนนน และการตดสนใจใหผลอยางไร ผลนนบอกความจรงอะไร ผเรยนมขอสรปอยางไร เพราะอะไรจงสรปอยางนน เปนตน 11.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชเกม 11.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนรสง ผเรยนไดรบความสนกสนาน และเกดการเรยนรจากการเลน 2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนเกดการเรยนร โดยการเหนประจกษแจงดวยตนเอง ท าใหการเรยนรนนมความหมาย และอยคงทน 3) เปนวธสอนทผสอนไมเหนอยแรงมากขณะสอนและผเรยนชอบ 11.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทใชเวลามาก 2) เปนวธสอนทมคาใชจาย เนองจากเกมบางเกมตองซอหามาโดยเฉพาะเกมจ าลองสถานการณบางเกมมราคาสงมาก เนองจากการเลนเกมสวนใหญ ผเรยนทกคนตองมวสดอปกรณในการเลนเฉพาะตน 3) เปนวธสอนทขนกบความสามารถของผสอน ผสอนจ าเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบการสรางเกม จงจะสามารถสรางได 4) เปนวธสอนทตองอาศยการเตรยมการมาก เกมเพอการฝกทกษะแมจะไมยงยากซบซอนนก แตผสอนจ าเปนตองจดเตรยมวสด อปกรณในการเลนใหผเรยนจ านวนมาก เกมการศกษา และเกมจ าลองสถานการณ ผสอนจ าเปนตองศกษาและทดลองใชจนเขาใจ ซงตองอาศยเวลามาก โดยเฉพาะเกมทมความซบซอนมาก และผเลนจ านวนมากยงตองใชเวลามากขนอก 5) เปนวธสอนทผสอนตองมทกษะในการน าการอภปรายทมประสทธภาพ จงจะสามารถชวยใหผเรยนประมวลและสรปการเรยนรไดตามวตถประสงค

12. วธสอนโดยใชสถานการณจ าลอง (Simulation) “.....เปนการสอนทมงชวยผเรยนใหมความเขาใจเกยวกบความเปนจรงทสถานการณนนจ าลองขนมา ดงนนการอภปราย จงควรมงประเดนไปทการเรยนรความเปนจรงวา ในความเปนจรง สถานการณในเรองนนๆ เปนอยางไร และอะไรเปนปจจยทมอทธพลตอสถานการณนนๆ ซงผเรยนควรจะไดเรยนรจากการเลนของตนในสถานการณนน.....” 12.1 ความหมาย วธสอนโดยใชสถานการณจ าลอง คอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยใหผเรยนลงไปเลนในสถานการณทมบทบาท ขอมล และกตกาการเลน ทสะทอนความเปนจรง และมปฏสมพนธกบสงตางๆทอยในสถานการณนน โดยใชขอมลทมสภาพคลายกบขอมลใน


ความเปนจรง ในการตดสนใจและแกปญหาตางๆ ซงการตดสนใจนนจะสงผลถงผเลนในลกษณะเดยวกนกบทเกดขนในสถานการณจรง 12.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชสถานการณจ าลอง เปนวธการทมงชวยใหผเรยนไดเรยนรสภาพความเปนจรง เกดความเขาใจในสถานการณ หรอเรองทมตวแปรจ านวนมากทมความสมพนธกนอยางซบซอน 12.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 12.3.1 มสถานการณ ขอมล บทบาทและกตกา ทสะทอนความเปนจรง 12.3.2 ผเลนในสถานการณมปฏสมพนธกนหรอมปฏสมพนธกบปจจยตางๆใน สถานการณนน 12.3.3 ผเลนหรอผสวมบทบาทมการใชขอมลทใหในการตดสนใจ 12.3.4 การตดสนใจสงผลตอผเลนในลกษณะเดยวกนกบทเกดขนในสถานการณจรง 12.3.5 มการอภปรายเกยวกบสถานการณ ขอมล และกตกาของสถานการณวธการเลน พฤตกรรมการเลนและผลการเลน เพอการเรยนร

12.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 12.4.1 ผสอนเตรยมสถานการณจ าลอง 12.4.2 ผสอนน าเสนอสถานการณจ าลอง บทบาท ขอมล และกตกาการเลน 12.4.3 ผเรยนเลอกบทบาททจะเลน หรอผสอนก าหนดบทบาทใหผเรยน 12.4.4 ผเรยนเลนตามกตกาทก าหนด 12.4.5 ผสอนและผเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบสถานการณ ขอมล และกตกาของสถานการณ วธการเลนพฤตกรรมการเลน และผลการเลน 12.5 เทคนคและขอเสนอแนะตางๆ ในการใชวธสอนโดยใชสถานการณจ าลองใหมประสทธภาพ 12.5.1 การเตรยมการ ผสอนเตรยมสถานการณจ าลองทจะใชสอนโดยอาจสรางขนเอง เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคโดยตรง ซงถาจะสรางขนเอง ผสรางจะตองมความรความเขาใจในการสราง รวมทงมประสบการณในสถานการณนนในความเปนจรง หรอผสอนเลอกสถานการณจ าลองทมผสรางไวแลว หากตรงกบวตถประสงคทตองการสถานการณจ าลองทวางจ าหนายมจ านวนไมนอย ผสอนสามารถศกษาไดจากรายการและค าอธบายซงบอกวตถประสงคและลกษณะของสถานการณจ าลองไว สถานการณจ าลองโดยทวไปมอย 2 ลกษณะ คอ เปนสถานการณจ าลองแท กบสถานการณจ าลองแบบเกม หรอทเรยกวา เกมจ าลองสถานการณ สถานการณจ าลองแท จะเปนสถานการณการเลนทใหผเรยนไดเลน เพอเรยนรความจรง เชน ผสอนอาจจ าลองสถานการณในประวตศาสตรขนมาใหผเรยนเลน โดยผเรยนจะตองใชขอมลทเปนจรงของสถานการณนนในการตดสนใจใน เหตการณตางๆ สวนเกมจ าลองสถานการณ มลกษณะเปนเกมการเลน แต


เกมการเลนนมลกษณะทสะทอนความเปนจรง ในขณะทเกมธรรมดาทวๆไป อาจจะไมไดสะทอนความเปนจรงอะไร เกมจ าลองสถานการณนมอย 2 ประเภทคอ เปนเกมจ าลอง สถานการณแบบไมมการแขงขน เชน เกมจ าลองสถานการณการเลอกตง เกมจ าลองสถานการณการเลอกอาชพ เปนตนและเกมจ าลองสถานการณแบบมการแขงขน เชน เกมจ าลองสถานการณมลภาวะเปนพษ เกมจ าลองสถานการณการคาขาย เปนตน เมอมสถานการณจ าลองแลว ผสอนจะตองศกษาและท าความเขาใจในสถานการณจ าลองนน และควรลงเลนดวยตนเอง เพอจะไดทราบถงอปสรรคขอขดของตางๆ ในการเลน จะไดเตรยมการปองกนหรอแกไขไวใหพรอม เพอชวยใหการเลนเปนไปอยางสะดวกและราบรน ตอจากนนจงจดเตรยมวสด อปกรณในการเลนไวใหพรอม รวมทงการจดสถานทใหเอออ านวยตอการเลน 12.5.2 การน าเสนอสถานการณจ าลอง บทบาท และกตกา เนองจากสถานการณจ าลองสวนใหญจะมความซบซอนพอสมควรไปถงระดบมาก การน าเสนอสถานการณ บทบาท และกตกา จงจ าเปนตองมการเตรยมการอยางด ผสอนควรน าเสนออยางเปนไปตามล าดบขนตอน ไมสบสน และควรจดขอมลทกอยางไวใหพรอม ในการน าเสนอ ผสอนควรเรมดวยการบอกเหตผลและวตถประสงคกวางๆ แกผเรยนวา การเลนในสถานการณจ าลองนจะใหอะไรและเหตใดจงมาเลนกน ตอไปจงใหภาพรวมของสถานการณจ าลองทงหมด แลวจงใหรายละเอยดทจ าเปน เชน กตกา บทบาท เมอทกคนเขาใจพอสมควรแลว จงใหเลนได

12.5.3 การเลอกบทบาท เมอผเรยนเขาใจภาพรวม และกตกาแลว ผเรยนทกคนควรไดรบบทบาทในการเลน ซงผเรยนอาจเปนผเลอกเอง หรอในบางกรณ ครอาจก าหนดบทบาทใหผเรยนบางคนรบบทบาทบางบทบาท ซงจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทตรงกบความตองการหรอความจ าเปนของผเรยนคนนน 12.5.4 การเลนในสถานการณจ าลอง ในขณะทผเรยนก าลงเลนในสถานการณจ าลองนนผสอนควรตดตามอยางใกลชด เพอสงเกตพฤตกรรมการเลนของผเรยน และจดบนทกขอมลทจะเปนประโยชนตอการเรยนรของผเรยนไว นอกจากนนตองคอยดแลใหการเลนด าเนนไปอยางไมตดขด ใหค าปรกษาตามความจ าเปน รวมทงชวยแกปญหาตางๆ ทอาจเกดขน

12.5.5 การอภปราย เนองจากการสอนโดยใชสถานการณจ าลองเปนการสอนทมงชวยผเรยนใหมความเขาใจเกยวกบความเปนจรงทสถานการณนนจ าลองขนมา ดงนนการอภปรายจงควรมงประเดนไปทการเรยนรความเปนจรงวา ในความเปนจรงสถานการณในเรองนนๆ เปนอยางไรและอะไรเปนปจจยทมอทธพลตอสถานการณนนๆ ซงผเรยนควรไดเรยนรจากการเลนของตนในสถานการณนน จงท าใหเกดความเขาใจอยางลกซง เมอไดเรยนรความเปนจรงแลว การอภปรายอาจขยายตอไปวา เราควรจะใหสถานการณนนคงอย หรอเปลยนแปลงเปนอยางไร และจะท าอยางไรจงจะท าใหเกดการเปลยนแปลงขนได

12.3 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชสถานการณจ าลอง


12.3.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดเรยนรเรองทมความสมพนธซบซอนไดอยางเขาใจ เกดความเขาใจเนองจากไดมประสบการณทเหนประจกษชดดวยตนเอง 2) เปนวธสอนทผเรยนมสวนรวมในการเรยนรสงมาก ผเรยนไดเรยนอยางสนกสนาน การเรยนรมความหมายตอตวผเรยน 3) เปนวธสอนทผเรยนมโอกาสไดฝกทกษะกระบวนการตางๆจ านวนมาก เชน กระบวนการปฏสมพนธกบผอน กระบวนการสอสาร กระบวนการตดสนใจ กระบวนการแกปญหา และกระบวนการคด เปนตน 12.3.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทตองใชคาใชจายสง เพราะตองมวสดอปกรณ และขอมลส าหรบผเลนทกคน และสถานการณจ าลองบางเรองมราคาแพง 2) เปนวธสอนทใชเวลามาก เพราะตองใหเวลาแกผเลนในการเลนและการอภปราย 3) เปนวธสอนทตองใชเวลาในการเตรยมการมาก ผสอนตองศกษารายละเอยด และลองเลนดวยตนเอง และในกรณทตองสรางสถานการณจ าลองหรอเกมจ าลองสถานการณเอง ยงตองใชเวลาเพมขน 4) เปนวธสอนทตองพงพาสถานการณจ าลอง ถาไมมสถานการณจ าลองทตรงกบวตถประสงค หรอความตองการ ผสอนตองสรางขนเอง ถาผสอนไมมความรความเขาใจในการสรางสถานการณเพยงพอ กจะไมสามารถสรางได 5) เปนวธสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดเลนและแสดงออกอยางหลากหลาย จงเปนการยากส าหรบผสอนในการน าการอภปรายใหไปสการเรยนรตามวตถประสงค

13. วธสอนโดยใชศนยการเรยน (Learning Center) “.....เปนวธการสอนทชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง และทราบผลการเรยนรของตนทนททเรยนจบ....ชวยใหผเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยนร” 13.1 ความหมาย วธสอนโดยใชศนยการเรยน คอ กระบวนการในการสอนใหผเรยนบรรลวตถประสงคทก าหนด โดยใหผสอนใหผเรยนศกษาหาความรดวยตนเองจากศนยการเรยนหรอมมความร ซงผสอนไดจดเตรยมเนอหาสาระและกจกรรมทใชสอการสอนหลาย ๆ อยางประสมกนเอาไวใหผเรยนไดเรยนรดวยตวเอง ปกตศนยการเรยนจะมหลายศนย แตละศนยจะมเนอหาสาระเบดเสรจในตวเอง ผเรยนจะหมนเวยนกนเขาศนยตาง ๆ จนครบทกศนย โดยมศนยส ารองไวส าหรบผเรยนทเรยนรไดเรวและท ากจกรรมเสรจกอนคนอน ๆ ผสอนท าหนาทเปนผจดเตรยมศนยการเรยน ใหค าแนะน าชวยอ านวยความสะดวกในการเรยนรแกผเรยน และประเมนผลการเรยนรของผเรยน 13.2 วตถประสงค


วธการสอนโดยใชศนยการเรยน เปนวธการทมงชวยใหผเรยนไดศกษาคนควาและเรยนรดวยตนเอง 13.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 13.3.1 มชดการเรยนการสอน ซงประกอบดวยเนอหาสาระ บตรค าสงในการท ากจกรรม วสด อปกรณ เครองมอ และสอทจ าเปนส าหรบกจกรรม รวมทงแบบวดและประเมนผลการเรยนร 13.3.2 มศนยการเรยน หรอมมความร หรอสถานทส าหรบกลมผเรยนในการศกษาและท ากจกรรมตาง ๆ ตามทระบไวในบตรค าสง 13.3.3 ผเรยนศกษาและท ากจกรรมตามศนยตาง ๆ รวมกนเปนกลมหรอเปนรายบคคล จนครบทกศนยหรอครบทกเนอหา 13.3.4 ผเรยนมผลการเรยนรทเกดจาการท ากจกรรมตาง ๆ ในศนย

13.4 ขนตอนส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 13.4.1 ผสอนจดเตรยมชดการเรยนการสอนและจดศนยการเรยน 13.4.2 ผสอนใหค าชแจงและค าแนะน าแกผเรยนในการเรยนรโดยใชศนยการเรยน 13.4.3 ผเรยนท าแบบสอบกอนเรยน 13.4.4 ผเรยนศกษาและท ากจกรรมตาง ๆ รวมเปนกลมหรอเปนรายบคคล จนครบทกศนยหรอครบทกเนอหา 13.4.5 ผสอนประเมนผลการเรยนรของผเรยน 13.5 เทคนคและขอเสนอแนะตางๆ ในการใชวธสอนโดยใชศนยการเรยน 13.5.1 เตรยมการ ในการสอนดวยวธน ผสอนจ าเปนตองมการจดเตรยมชดการเรยนการสอนใหพรอม โดยผสอนจะน าเนอหาสาระและประสบการณทตองการใหผเรยนไดเรยนรมาจดแบงออกเปนหนวยหรอเรองส าหรบศนยแตละศนย และก าหนดจดมงหมายเนอหาสาระ และกจกรรมการเรยนรทผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง ชดการเรยนการสอนโดยทวไป มกประกอบดวยจดมงหมาย แบบสอบกอนเรยนและหลงเรยนเนอหาสาระ บตรค าสงใหปฏบตกจกรรมตางๆ พรอมทงแบบฝกหด แบบสอบหลงเรยนเอกสารและวสดตางๆ ทจ าเปน เชน คมอ ค าชแจง บตรค าถาม บตรเฉลยค าตอบ เปนตน นอกจากนนอาจมสอการเรยน เชน แผนท ภาพ รวมทงเครองมอ หรออปกรณทจ าเปนตองใชในการท ากจกรรม เชน เครองเลนเทป มวนเทป วดโอเทป สไลด ภาพยนตร เปนตน การสรางชดการเรยนการสอนส าหรบศนยการเรยนนน ครสามารถจดท าขนโดยใชหลกการเชนเดยวกบการท าแผนการสอนตามปกต แตแทนทครจะเปนผด าเนนกจกรรมการสอน ครจะตองจดเนอหาสาระและคดกจกรรมทผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง โดยครใหค าแนะน าและชแจงไวในบตรค าสง รวมทงจดเตรยมสอตางๆ ทจะชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดตลอดจนจดท าแบบสอบกอนเรยนและหลงเรยนส าหรบการประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวย โดยทวไปชดการเรยนการสอนม 3 ชนด คอ (1) ชดการเรยนการสอนรายบคคล เปนชดการเรยนการสอนทผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง ซงผเรยนอาจน าไปเรยนท


บานกได เมอเรยนจบและสามารถท าแบบสอบไดในระดบทก าหนดแลว ผเรยนจะสามารถเรยนชดการเรยนการสอนตอไปได (2) ชดการเรยนการสอนส าหรบกจกรรมกลม เปนชดการเรยนการสอนทผเรยนหลายคน (กลมยอยประมาณ 4-8 คน) สามารถเรยนรรวมกนได โดยครจะจดสอและวสดตางๆ เตรยมไวอยางพอเพยงส าหรบกลม (3) ชดการเรยนการสอนประกอบการบรรยาย เปนชดการเรยนการสอนทมกจกรรมและสอทครสามารถใชประกอบการบรรยาย เปนการชวยใหครพดนอยลง และผเรยนมโอกาสท ากจกรรมมากขน นอกจากการจดท าชดการเรยนการสอนแลว กอนสอนผสอนจะตองจดสถานทส าหรบผเรยนไวใหพรอม โดยทวไป วธทสะดวกส าหรบครกคอ จดโตะและเกาอเปนกลมยอย และจดวางชดการเรยนการสอนพรอมทงวสดและสอตางๆ ไวใหพรอม ปกตศนยการเรยนจะมหลายศนย โดยแตละศนยจะมเนอหาสาระเบดเสรจในตวเอง และจะมศนยส ารองไว 1 ศนย เพอใหผเรยนทสามารถเรยนรไดเรวกวาเพอนๆ มาท ากจกรรมเสรมในระหวางรอเพอนทยงท าไมเสรจ การจดศนยแตละศนยควรจดใหหางกนพอสมควร เพอจะไดไมรบกวนกน และควรจะจดชองทางเดนระหวางศนยใหสามารถเดนไดสะดวก เพอเวลาสบเปลยนกลมจะไดไมยงยากสบสน 13.5.2 การด าเนนการเรยนการสอน เรมตนครจ าเปนตองชแจงและใหค าแนะน าแกผเรยนในการเรยนโดยเฉพาะผเรยนทยงไมเคยไดเรยนรโดยใชศนยการเรยนมากอน หลงจากทแนใจวาผเรยนเขาใจและพรอมแลว จงใหลงมอท ากจกรรมตางๆ ตามทปรากฏอยในบตรค าสงโดยหมนเวยนกนเขาศนยการเรยนทมอยจนครบทกศนย และท าแบบสอบประเมนผลการเรยนรของตน ครท าหนาทดแล ใหค าแนะน าและความชวยเหลอแกผเรยนในการท ากจกรรมตางๆ และประเมนผลการเรยนรของผเรยน 13.5.3 การวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยน สวนใหญจะเปนการประเมนผลแบบองเกณฑ และมกใชวธการตางๆทหลากหลาย เชน การใชแบบสอบกอนเรยนและหลงเรยน การตรวจสอบจากผลงานทผเรยนท า การดพฒนาการหรอความกาวหนาในการเรยนรและการใหผเรยนประเมนตนเอง หรอใหเพอนๆ รวมกนประเมนดวย เปนตน 13.6 ขอดและขอจ ากดของวธสอนโดยใชศนยการเรยน 13.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง 2) เปนวธทชวยใหผเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยนร 3) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนทราบผลการเรยนรทนททเรยนจบ 4) เปนวธทชวยใหผเรยนสามารถเรยนรเปนรายบคคลและเปนกลมยอยได

13.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทผสอนตองใชเวลาในการเตรยมการมาก กลาวคอ ตองจดเตรยมชดการเรยนการสอนจดวสดอปกรณและสถานทใหพรอมกอนสอน 2) เปนวธสอนทตองใชสอ และวสดตางๆ จ านวนมาก ใชงบประมาณมาก


14. วธสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรม (Programmed Instruction) “.....เปนบทเรยนทผเรยนสามารถศกษาเรยนรไดดวยตนเองตามความสามารถ .....และสามารถตรวจสอบผลการเรยนรไดทนทดวยตนเอง.....” 14.1 ความหมาย วธสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรม คอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด โดยการใหผเรยนศกษาจากบทเรยนส าเรจรปดวยตนเอง (ซงมลกษณะพเศษทแตกตางไปจากบทเรยนปกต กลาวคอ เปนบทเรยนทน าเนอหาสาระทจะใหผเรยนรมาแตกเปนหนวยยอย (small steps) เพอใหงายแกผเรยนในการเรยนร และน าเสนอแกผเรยนในลกษณะทใหผเรยนสามารถตอบสนองตอสงทเรยน และตรวจสอบการเรยนของตนเองไดทนท (immediate feedback) วาผดหรอถก ผเรยนสามารถใชเวลาในการเรยนรมากนอยตามความสามารถและสามารถตรวจสอบผลการเรยนรไดดวยตนเอง เพราะบทเรยนจะมแบบสอบทงแบบทดสอบกอนการเรยน (pre-test) และแบบสอบหลงการเรยน (post-test) ไวใหพรอม) 14.2 วตถประสงค วธสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรมเปนวธการทมงชวยใหผเรยนรายบคคลไดเรยนรดวยตนเองตามความสามารถความตองการและความสนใจของตน 14.3 องคประกอบส าคญ (ทขาดไมได) ของวธสอน 14.3.1 มบทเรยนแบบโปรแกรมในเรองทตรงกบความตองการและความสนใจของผเรยน 14.3.2 มผลการเรยนรของผเรยนทเกดจากบทเรยนแบบโปรแกรม 14.4 ขนตอนทส าคญ (ทขาดไมได) ของการสอน 14.4.1 ผสอนศกษาปญหา ความตองการและความสนใจของผเรยน 14.4.2 ผสอนเลอก แสวงหา หรอสรางบทเรยนแบบโปรแกรมในเรองทตรงกบปญหาความตองการหรอความสนใจของผเรยน 14.4.3 ผสอนแนะน าการใชบทเรยนแบบโปรแกรมใหผเรยนเขาใจ 14.4.4 ผสอนใหผเรยนศกษาบทเรยนแบบโปรแกรมดวยตนเอง 14.4.5 ผเรยนทดสอบการเรยนรของตนเองดวยตนเอง หรอมารบการทดสอบจากผสอน

14.5 เทคนคและขอเสนอแนะตางๆ ในการใชวธสอนโดยการใชบทเรยนแบบโปรแกรมใหมประสทธภาพ 14.5.1 การเตรยมการ ผสอนจ าเปนตองศกษาปญหาความตองการและความสนใจของผเรยนเปนรายบคคล เพอจะไดทราบวาควรใหบทเรยนเรองอะไร แกใคร โดยทวไปการใชบทเรยนแบบโปรแกรมม 2 ลกษณะ คอใชสอนเนอหาสาระใดสาระหนง โดยใหผเรยนศกษาเรยนรดวยตนเองตามความสามารถ อกลกษณะหนงคอการใหสอนซอมเสรมการเรยนตามปกต โดยผเรยนทอาจเรยนรไมทนเพอน หรอสอบไมผาน ผสอนอาจใหบทเรยน


แบบโปรแกรมแกผเรยน เพอไปศกษาเพมเตมดวยตนเองการสอนดวยวธน ผสอนจ าเปนตองมบทเรยนส าเรจรป ซงมลกษณะทชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง ซงเรยกวา บทเรยนแบบโปรแกรม บทเรยนนจะเสนอเนอหาไปทละนอย ในรปของ “กรอบ” หรอ “เฟรม” (frame) หลงจากน าเสนอเนอหา/มโนทศนไปแลว จะมค าถามทดสอบการเรยนรของผเรยน ซงผเรยนสามารถตรวจค าตอบของตนไดจากค าเฉลยทใหไว บทเรยนแบบโปรแกรมโดยทวไปม 3 ลกษณะคอ (1) บทเรยนแบบเสนตรง หรอทเรยกวา “linear program” บทเรยนแบบนมการน าเสนอกรอบเนอหาไปตามล าดบ ผเรยนจ าเปนตองศกษาเนอหาและตอบค าถามไปตามล าดบทใหไว (2) บทเรยนแบบสาขา หรอทเรยกวา “branching program” บทเรยนแบบนตางจากแบบเสนตรง ตรงทการตอบสนองของผเรยนจะมผลตอล าดบการศกษาบทเรยนของผเรยน ผเรยนเลอกค าตอบ ก ข หรอ ค จะตองพลกไปศกษาขอค าตอบทตางกน เชน ค าตอบ ก. เปนค าตอบทผด ค าเฉลยจะใหเหตผลและชแจงวาเหตใดจงผดและใหกลบไปเลอกค าตอบใหม เมอเลอกค าตอบ ข. เปนค าตอบใหม กตองเปดไปอานเฉลยและเหตผล หลงจากตอบถกแลว จงจะเรยนกรอบตอไปไดดงนนล าดบในการศกษาบทเรยนของผเรยนแตละคนจงอาจไมเหมอนกน (3) บทเรยนแบบไมแยกกรอบ บทเรยนนเหมอนกบบทเรยนแบบเสนตรง เพยงแตไมเสนอเนอหาในรปของกรอบ แตจะเสนอสาระตอเนองกนเปนความเรยงตอกนไปเรอยๆ บทเรยนแบบโปรแกรมทใชสอนอาจเปนบทเรยนทมผไดจดท าไวแลวซงปกตมกเปนเรองทเปนปญหาในการเรยนรของเดกจ านวนมาก บทเรยนในกรณนมกเปนบทเรยนทนสต นกศกษา คร อาจารย หรอนกวชาการ ไดจดท าเปนวทยานพนธหรอผลงานวชาการเผยแพรออกไป อยางไรกตามผลงานในลกษณะนยงมไมมากนก และเรองทมอยอาจไมตรงกบความตองการของผสอนซงมจ านวนมากดงนนการสรางบทเรยนแบบโปรแกรมขนใชเอง จงเปนเรองทผสอนควรจะด าเนนการเพอจะไดตอบสนองตอความตองการเฉพาะเรองของตนในการสรางบทเรยนแบบโปรแกรม ผสรางจะตองวเคราะหเนอหาทจะสอนและน าเนอหาสาระมาแตกยอยและเรยงล าดบใหเหมาะสม เพอใหงายตอการเรยนร หลงจากนนจงน าเสนอเนอหาสาระนนทละนอยไปตามล าดบ และมขอค าถามททาทายความคดของผเรยนและมค าตอบเฉลยใหไวดวย หลงจากนนควรมการทดลองน าบทเรยนไปใชกบกลมยอย แลวปรบปรงจากนนจงน าไปใชกบกลมใหญ เพอหาประสทธภาพของบทเรยน

14.5.2 การด าเนนการ ผสอนใหผเรยนท าแบบสอบกอนเรยน และชแจงวธการเรยนจากบทเรยนแบบโปรแกรม ใหผเรยนซกถามจนเปนทเขาใจ แลวจงใหผเรยนศกษาบทเรยนโดยผเรยนแตละคนใชเวลามากนอยแตกตางกนไปได 14.5.3 การประเมนผล หลงจากทผเรยนศกษาบทเรยนจนจบแลว ผสอนจงใหท าแบบสอบหลงเรยน และตรวจใหคะแนน 14.6 ขอด และขอจ ากดของวธสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรม 14.6.1 ขอด 1) เปนวธสอนทสงเสรมใหผเรยนศกษาดวยตนเอง


2) เปนวธสอนทชวยใหผเรยนเปนรายบคคลสามารถเรยนรไดตามความสามารถของตน เปนการตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล 3) เปนวธสอนทชวยลดภาระครและชวยแกปญหาการขาดแคลนคร 14.6.2 ขอจ ากด 1) เปนวธสอนทพงบทเรยนแบบโปรแกรม หากไมมบทเรยนหรอบทเรยนไมมคณภาพดพอ กยอมสงผลตอการเรยนรของผเรยน 2) การสรางบทเรยนใหมคณภาพทด เปนเรองทตองใชเวลาและมความยงยากในการจดท า ผสรางจ าเปนตองมความร ความเขาใจในการสรางบทเรยน 3) บทเรยนแบบโปรแกรมทดยงมปรมาณนอย บทเรยนแบบโปรแกรมทมคณภาพไมดพอจะไมนาสนใจและไมสามารถดงดดความสนใจของผเรยนและท าใหผเรยนเบอหนายได

15. วธสอนโดยใชโครงงานหรอโครงการ (Project Work) “เปนการสอนทสงเสรมใหผเรยนรจกตงขอสงสย คนหาขอมลและขอคนพบท ากจกรรมอยางอสระ น าเสนอดวยตนเองใชทกษะกระบวนการศกษาตางๆ เชน ทกษะการสบสวน ทกษะการสบเสาะหาความร ทกษะการจดการเกยวกบเวลาและการจดการโครงงาน ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะการประสานสมพนธ ทกษะการคด ทกษะการแสวงหาความร ทกษะการแกปญหาเชงสรางสรรค เปนตน”

15.1 ทฤษฎ/หลกการ/แนวคด วธสอนโดยใชโครงงานหรอโครงการถอเปนการเปดโอกาสใหผเรยนแสวงหาประสบการณการเรยนรทมความหมายตอชวตประจ าวน และสามารถแสดงออกโดยใชศกยภาพทมอยในตนเองไดอยางกวางขวาง ผเรยนจะไดรบการกระตนใหเกดการเรยนรดวยการปฏบตจรงทเนนการสอสาร และสภาพการณทแทจรง ดงนนการก าหนดงานตามความตองการของผเรยนจงเปนเปาหมายหลกทส าคญทสดโดยผเรยนสามารถเลอกงานทตองการจะกระท าตามแรงจงใจของตนเองเปนหลก ซงรปแบบของโครงงานหรอโครงการมลกษณะดงน 1. โครงงานแบบก าหนดโครงสราง (Structure Project) โดยครเปนผก าหนดหวขอ กจกรรม วธการ และการน าเสนอใหผเรยนเปนผปฏบต 2. โครงงานแบบไมก าหนดโครงสราง (Unstructure Project) โดยผเรยนเปนผก าหนดหวขอกจกรรม วธการ และการน าเสนอตามความสนใจของผเรยน 3. โครงงานแบบกงก าหนดโครงสราง (Semi-Structure Project) โดยผสอนและผเรยนรวมกนก าหนดหวขอกจกรรม วธการและการน าเสนอ 15.2 วตถประสงค วธการสอนนมงชวยใหผเรยนไดเรยนรทกษะการสบคน (Enquiry-based Skills) ซงทกษะนสามารถถายโอนสการปฏบตงานอนในชวตประจ าวน 15.3 กระบวนการจดการเรยนร


วธการสอนโดยใชโครงงานหรอโครงการมขนตอนการปฏบตตามแนวทางของ Ribe & Vidal (1993) (อางถงในสมศกด ภวภาดาวรรธน, 2544 : 84) ดงน ขนตอนท 1 ขนสรางบรรยากาศในชนเรยน (Creating a Good Atmosphere) เปนขนเตรยมความพรอมใหสมาชกในกลมท างานมความเปนอนหนงอนเดยวกนในการท างาน เชน การใชกจกรรมกลมสมพนธเขาชวยเพอใหผเรยนคนเคยและพรอมทจะปฏบตงานรวมกน ขนตอนท 2 ขนกระตนใหเกดความสนใจ (Getting the Class Interested) เปนขนของการสรางความสนใจใหเกดขนแกผเรยนในอนทจะปฏบตงานเพอใหเกดการเรยนรในสงทผเรยนสนใจ ซงอาจใชการระดมสมอง ใชดนตร สไลด หรอธรรมชาตเพอน าความรสกของผเรยนใหเขามามสวนรวมในการท างาน ขนตอนท 3 ขนเลอกหวขอ(Selecting the Topic)เปนขนของการเจรจาและสงเคราะหขอมลตาง ๆ เพอประมวลเปนหวเรองของโครงงาน ขนตอนท 4 ขนสรางโครงรางของโครงงาน (Creating a General Outline of the Project) เปนขนวางแผนและก าหนดขอบเขตของโครงงาน วเคราะหขนตอนการท างานจดเตรยมอปกรณ เปนตน ขนตอนท 5 ขนลงมอปฏบตงานตามหวเรอง (Doing Basic Research Around the Topic) เปนขนด าเนนการตามโครงรางของโครงงานตามหนาทรบผดชอบของสมาชกในกลม ขนตอนท 6 ขนรายงานผลการปฏบตงานสชนเรยน (Reporting to the Class) เปนขนถายโยงความคดความรสกสชนเรยนอาจเปนการรายงานดวยการพดหรอการเขยน ขนตอนท 7 ขนกระบวนการยอนกลบ (Processing Feedback) เปนขนของการยอนกลบ โดยการใหขอมลแกผเรยนถงแนวทางการปรบปรงและพฒนาตอ

15.4 ผลทผเรยนจะไดรบ ผเรยนจะเกดการเรยนรเนอหาสาระดวยตนเองตามสงทตนเองสนใจในเชงลก และดวยความรวมมอและชวยเหลอจากเพอน ๆ รวมทงไดพฒนาทกษะกระบวนการตาง ๆ จ านวนมาก โดยเฉพาะอยางยง ทกษะการจดการเกยวกบเวลาและการจดการโครงงาน ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะการประสานสมพนธ ทกษะการคด ทกษะการแสวงหาความร ทกษะการแกปญหาเชงสรางสรรค เปนตน

16. วธสอนแบบ MIAP 16.1 ความหมาย วธสอนแบบ MIAP คอ กระบวนการทผสอนไดจดประสบการณการเรยนรโดยผานขนตอนส าคญ 4 ขนตอนคอ 1) ขนสนใจปญหา (Motivation) 2) ขนศกษาขอมล (Information) 3) ขนพยายามหรอขนของการน ามาใช (Application) และ 4) ขนส าเรจผล (Progress) เพอใหผเรยนไดบรรลวตถประสงคการเรยนรทก าหนดไว 16.2 ขนตอนการจดการเรยนการสอน 16.2.1 ขนสนใจปญหา (Motivation)


ขนตอนนเปนจดเรมตนของการเรยนร เพราะการเรยนรทดจะเกดขนได เมอผเรยนมความพรอมทจะเรยน มความตงใจและสนใจทจะเรยน ในขนตอนนผเรยนเกดการจงใจใหมความตองการทจะเรยน เมอผเรยนตองการท าอะไรบางอยางทแปลกใหม หรอผเรยนไดรบมอบหมายงานซงยงไมเคยท ามากอนไดเลย เขาประสบปญหาและมความสนใจทจะแกปญหานน โดยมแนวทางการปฏบตดงน - น าเขาสบทเรยนดวยค าถามทนาสนใจซงเกยวกบเรองทจะเรยน - แสดงชนงานส าเรจหรอผลงานทเกยวของโดยตรงกบบทเรยน แลวถามค าถาม - กระตนใหมการถกปญหาสน ๆ กนในระหวางกลมผเรยน - ใชสอชวยสอน น าเขาสบทเรยนดวยภาพ แบบจ าลอง ของตวอยาง หรอสงทจะชวยดงดดความสนใจ - บรรยายเหตการณ เลาเรอง หรอเลาปญหาจากประสบการณ ซงจะกอใหเกดความตองการหรอการใชความคดเหนหรอทกษะทผสอนก าลงแสดง 16.2.2 ขนศกษาขอมล (Information) เมอผเรยนประสบปญหา มความตองการหรอสนใจทจะแกปญหานน แตดวยเหตทเปนปญหาแปลกใหมซงไมเคยรหรอท าไดมากอน ยอมจะตองมการศกษาขอมลและท าการเกบรวบรวมขาวหรอขอความตาง ๆ เพอทจะไดน าไปใชในการแกปญหานน 16.2.3 ขนพยายาม (Application) ขอมล ขาว หรอเนอหาทผเรยนไดรบหรอศกษามา อาจไมถกตอง หรอไมพอเพยงส าหรบการแกปญหานนกได การศกษาหรอรบขอมลแตเพยงอยางเดยวนน ยอมยงไมเกดการเรยนรถาตราบใดทผเรยนยงมไดพยายามน าเอาขอมลเหลานนมาใชในการแกปญหา ดงนน ผเรยนจะตองพยายามท าเลยนแบบ (Cramming) พยายามฝกหด (Exercise) และใชขอมลนนในการแกปญหา (Problem Solving) ขนพยายาม เปนขนตอนทมบทบาทส าคญตอขบวนการเรยนร ซงนบเปนขนตอนทสานตอเนองมาจากขนสนใจปญหาและขนศกษาขอมล ขนพยายามเปนขนตอนทจดขนเพอใหผเรยนไดมโอกาสใชความรหรอทกษะทไดรบมาจากขนศกษาขอมล มาใชในการแกปญหา ดวยการฝกหดท างานจรงหรอท าแบบฝกหด ขนพยายามเปนขนตอนทคอนขางจะใชเวลามากทสดในบทเรยน เพราะจะตองใหเวลาส าหรบผเรยนในการประยกตความรมาใชงานดวยการฝกหด ในระหวางการด าเนนการขนพยายามนนจะตองใหผเรยนทกคนไดลงมอปฏบตตอค าถามหรอปญหางานทให โดยทผสอนจะท าหนาทเปนผควบคมดแล สงเกต และบนทกพฤตกรรมการท างานของผเรยน ตลอดจนคอยแนะน าชวยเหลอผเรยนเมอผเรยนมความตองการ 16.2.4 ขนส าเรจผล (Progress) การไดพยายามน าขอมลมาใชแกปญหา ยอมท าใหเกดผลของการแกปญหา หากขอมลทศกษามานนมความถกตองและเพยงพอ กยอมจะแกปญหานนใหส าเรจลงได ซงจะท าใหเกดการเรยนรขนได ถาหากแกปญหาไมส าเรจ กจะตองยอนขนตอนของขบวนการเหลานอกครง ขนส าเรจผลถงเปรยบเหมอนกบ


เปนขนตรวจผลงานของผเรยนทไดจากการฝกหดหรอการแกปญหานนเอง โดยกจกรรมการปฏบตในขนส าเรจผลจะครอบคลมกจกรรมตอไปน - ประเมนผลการปฏบตงานของผเรยนหลงขนพยายามโดยเทยบกบวตถประสงคการสอนทตงไว - ด าเนนกจกรรมโดยตรวจสอบผลงานของผเรยนโดยสวนรวมในชนเรยน - บอกระดบคณภาพความส าเรจของผเรยน - ถกปญหา ใหเหตผลส าหรบขอผดพลาดและมงหมายแกไขใหมความส าเรจผลดยงขน - ท าการตรวจปรบในระหวางขนส าเรจผลบอย


ความสมพนธระหวางการเรยนร-การสอน

ขนการน าขอมลมาใช

(Application)

ขนศกษาขอมล (Information)

ขนประเมนผล (Progress)

ตอบค าถามทนทหลงจากใหผเรยนปฏบต บอกผลส าเรจแกนกเรยนและใหขอมลเพมเตม หากพบวา นกเรยนยงท าแบบฝกหดไมได

น าเขาสบทเรยนดวยการสรางจดสนใจ โดยใชค าถามและอปกรณชวย

ในเนอหาสาระบทเรยนดวยวธตางๆ เชน บรรยาย สาธต หรอใหผเรยนคนควาดวยตวเองเพมความเขาใจใหผเรยนดวยการใชการตรวจปรบ ใชอปกรณชวยสอนและวางขนตอนในการใหเนอหาเปนล าดบอยางเหมาะสม จากนอยไปมาก งายไปยาก และตรงตามวตถประสงคตามหลกสตรทตงไว

สรางแบบค าถาม แบบฝกหด หรอใหใบงานทบรรจปญหาหรอขอค าถามเกยวกบเนอหาทไดสอน หรอบางอยางทตองน าความรทไดเรยนมาใช ใหผเรยนตอบค าถามในใบงานหรอใบทดสอบจนครบ

1

4

3

2

ขนสนใจปญหา (Motivation)

กระบวนการเรยนร

การจดการสอน


17. วธสอนโดยการใชสอ (Media) 17.1 ความหมาย วธสอนโดยการใชสอคอ กระบวนการทผสอนไดใชวสด เครองมอ อปกรณ รวมทงวธการตาง ๆ เปนตวกลางในการสอความหมายใด ๆ เพอถายทอดความรไปสผเรยนตามวตถประสงคการเรยนรทก าหนดไว 17.2 วตถประสงค วธสอนโดยการใชสอเปนวธการทมงชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนรทก าหนดไว ดวยการท าสงทซบซอนหรอเปนนามธรรมเขาใจยาก ใหเปนรปธรรมทเหนภาพชดเจนและเขาใจงาย ท าใหผเรยนเกดความสนใจและสามารถเรยนรไดในปรมาณทมากขน 17.3 ขนตอนการสอนโดยการใชสอ การใชสอการสอนนนอาจจะใชเฉพาะขนตอนใดขนตอนหนงของการสอน หรอจะใชในทกขนตอนกได ดงน คอ 17.3.1 ขนน าเขาสบทเรยน เพอกระตนใหผเรยนเกดความสนใจในเนอหาทก าลงจะเรยนนน สอทใชในขนนจงเปนสอทแสดงเนอหากวาง ๆ หรอเนอหาทเกยวของกบการเรยนในครงกอน ยงมใชสอทเนนเนอหาเจาะลกอยางแทจรง อาจเปนสอทเปนแนวปญหาหรอเพอใหผเรยนคดและควรเปนสอทงายตอการน าเสนอในระยะเวลาอนสน เชน ภาพ บตรค า บตรปญหา เปนตน 17.3.2 ขนด าเนนการสอน เปนขนส าคญในการเรยน เพราะเปนขนทจะใหความรเนอหาอยางละเอยด เพอสนองวตถประสงคทตงไว ผสอนจะตองเลอกสอใหตรงกบเนอหาและวธการสอน หรออาจจะใชสอประสมกได ตองมการจดล าดบขนตอนการใชสอใหเหมาะสมและสอดคลองกบกจกรรมการเรยน การใชสอในขนนจะตองใหผเรยนไดรบความรนนอยางละเอยดถกตองและชดเจน เชน แผนภม ภาพยนตร สไลด แผนโปรงใส วดทศน ชดการเรยน เปนตน 17.3.3 ขนฝกปฏบต เปนการเพมพนประสบการณตรงแกผเรยน เพอใหผเรยนไดทดลองน าความรดานทฤษฎ หรอหลกการทเรยนมาแลวไปใชแกปญหาในขนฝกหดโดยลงมอปฏบตเอง สอในขนนจงเปนสอทเปนประเดนปญหาใหผเรยนไดขบคด โดยผเรยนเปนผใชสอเองใหมากทสด เชน สมดแบบฝกหด ภาพ บตรปญหา แถบบนทกเสยง ชดการเรยนรายบคคล ชดฝก ชดทดลอง เปนตน 17.3.4 ขนสรปบทเรยน เปนขนสดทายของการเรยนการสอนเพอการย าเนอหา บทเรยนใหผเรยนมความเขาใจทถกตองและตรงตามวตถประสงคทตงไวดวย ขนสรปนควรใชระยะเวลาสน ๆ เชนเดยวกบขนน าเขาสบทเรยน สอทใชสรปจงควรครอบคลมเนอหาทส าคญทงหมดโดยยอและใชเวลานอย เชน แผนภม แผนโปรงใส เปนตน 17.4 คณคาของวธสอนโดยการใชสอ


1) ชวยใหคณภาพการเรยนรของผเรยนดขน ผเรยนสามารถจ าไดมากและนานขน 2) ชวยใหผเรยนเรยนรในปรมาณมากขนในเวลาทก าหนดไว 3) ชวยใหผเรยนมความสนใจและมสวนรวมในกระบวนการเรยนร

18. วธสอนแบบสบสวนสอบสวน ความมงหมายของการสอนแบบสบสวนสอบสวน

1. เพอกระตนใหผเรยนสบสวนสอบสวนความรหรอขอเทจจรงดวยตนเอง 2. เพอฝกใหผเรยนรจกคดหาเหตผล 3. เพอฝกใหผเรยนรจกคดเปน ท าเปน แกปญหาไดดวยตนเอง

ขนตอนของวธการสอนแบบสบสวนสอบสวน ขนท 1 การสงเกต (Observation) หลงจากก าหนดประเดนปญหา ใหผเรยนสงเกตสภาพแวดลอมท

กอใหเกดปญหา พยายามน าความคดรวบยอดเดมมาแกปญหาโดยคดหาเหตผล จดล าดบความคดในรปแบบตางๆ ใหสอดคลองสมพนธกบสภาพการณอนเปนปญหานน

ขนท 2 การอธบาย (Explanation) ผเรยนจดระบบความคด ตงสมมตฐานเพออธบายความคดรปแบบตางๆ ในการแกปญหา ทบทวนความคด และท าความเขาใจปญหานนๆใหชดเจน

ขนท 3 การท านาย (Prediction) เมออธบายความคดรปแบบตางๆ ในการแกปญหาแลวใหผเรยนท านายหรอพยากรณปญหาทอาจเกดขนไดอกวา เมอเกดแลวผลเปนอยางไรและแกไขอยางไร

ขนท 4 การน าไปใชและสรางสรรค (Control and Creativity) ผเรยนสามารถน าเหตผลและความเขาใจในการแกปญหาไปใชประโยชนใหกวางไกล ในชวตประจ าวนได รวมทงมความคดสรางสรรคน าไปใชในสภาพการณอนๆ ขอดของวธสอนแบบสบสวนสอบสวน

1. ผเรยนสามารถใชความคด สตปญญาและประสบการณเดมของตนเองอยางมอสระ 2. ชวยสงเสรมใหผเรยนเปนคนชางสงเกต มเหตผลไมเชออะไรงายๆ โดยไมตรวจสอบ 3. ผเรยนเกดความเชอมน กลาแสดงความคดเหน

ขอสงเกตของวธสอนแบบสบสวนสอบสวน 1. ผสอนมบทบาทส าคญในการสอนแบบสบสวนสอบสวน เนองจากผสอนตองปอนค าถามใหกบ

ผเรยนเพอน าไปสการคดคนควา 2. ผสอนตองใหโอกาสผเรยนทงหองในการอภปราย วางแผน และก าหนดวธการแกปญหาเอง 3. ปญหาทก าหนดเพอสบสวนสอบสวนไมควรยากเกนความสามารถของผเรยน


19. วธสอนแบบแบงกลมท างาน (Committee Work Method) วธสอนแบบแบงกลมท างานเปนวธสอนทผสอนมอบหมายใหผเรยนท างานรวมกนเปนกลมรวมมอกน

ศกษาคนควาหาวธการแกปญหาหรอปฏบตกจกรรมตามความสามารถ ความถนด หรอความสนใจ เปนการฝกใหผเรยนท างานรวมกนตามวถแหงประชาธปไตย ความมงหมายของวธการสอนแบบแบงกลมท างาน

1. เพอใหผเรยนมความรบผดชอบรวมกนในการท างาน นนคอสงเสรมการท างานเปนทม 2. เพอสรางวฒนธรรมในการท างานรวมกนอยางมระบบและมระเบยบวนย รจกท าหนาท 3. เพอฝกทกษะในการแกปญหา การศกษาคนควาและแสวงหาความรดวยตนเอง โดยปฏบตงานทง

เปนรายบคคลและเปนกลม และมประสบการณตรงในการท างาน 4. เพอใหผเรยนไดท างานตามความสนใจ ความถนด และความสามารถ

ขนตอนในการสอนแบบแบงกลมท างาน 1. ผสอนและผเรยนรวมกนก าหนดความมงหมายของการท างานในแตละกลม ขนตอนนเปน

ขนทก าหนดความมงหมายและวธการท างานอยางละเอยด 2. ผสอนเสนอแนะแหลงวทยาการทจะใชคนควาหาความร ไดแก บอกรายละเอยดของหนงสอท

ใชในการศกษาคนควา 3. ผเรยนรวมกนวางแผนและปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย 4. ผสอนและผเรยนประเมนผลการท างาน ในกรณทเปนผสอนใหสงเกตพฤตกรรมของผเรยน

ในการปฏบตงาน ในกรณผเรยนรวมกนประเมนผลการปฏบตงานในกลมตนเองโดยบอกขนตอนการ ปฏบตงาน ผลทไดรบ และการพฒนางานในโอกาสตอไป ขอดของวธการสอนแบบแบงกลมท างาน

1. ผเรยนไดแสดงความคดเหนของตนเองอยางเตมท 2. ผเรยนไดท างานตามความถนด ความสามารถ และความสนใจของตนเอง

ขอสงเกตของวธการสอนแบบแบงกลมท างาน 1. ถาผสอนเพงเรมใชวธการสอนแบบแบงกลมท างานเปนครงแรก ผสอนควรดแลผเรยนใกลชด

เชน ตองดแลใหผเรยนทกคนท าหนาทตามทไดรบมอบหมาย ผเรยนผทเปนหวหนากลมตองท าหนาทประสานงานระหวางสมาชกในกลม และนอกกลม รวมทงประสานงานกบผสอน

2. หนาทการเปนหวหนากลม ควรหมนเวยนสบเปลยนกน เพอฝกการเปนผน าและผตามทด 3. การปฏบตกจกรรมในกลมควรปฏบตตามหลกเกณฑอยางเครงครด


20. วธสอนแบบหนวย (Unit Teaching Method) วธสอนแบบหนวยเปนวธการสอนทน าเนอหาวชาหลายวชามาสมพนธกน โดยไมก าหนดขอบเขตของ

วชา แตยดความมงหมายของบทเรยนทเรยกวา “หนวย” ผเรยนอาจเรยนหลายๆวชาพรอมๆกนไปตามความตองการและความสามารถของผเรยน ความมงหมายของวธสอนแบบหนวย

1. เพอใหผเรยนเรยนรดวยการปฏบตการศกษาคนควาหาความรและแกปญหาดวยตนเอง 2. เพอสงเสรมการท างานทเปนประชาธปไตย ไดแก ผเรยนรวมกนปรกษาหารอ แลกเปลยน

ความคดเหนในการปฏบตงานและแกปญหารวมกน ขนตอนของวธการสอนแบบหนวย

1.ขนน าเขาสหนวย ขนตอนนผสอนเปนผเราความสนใจของผเรยนดวยการน าหนงสอทนาสนใจ หรอสนทนาพดคยหรอเลาเรองหรออภปรายหรอพาไปทศนศกษา หรอชมนทรรศการ หรอชมภาพยนตร หรอชมวดทศน ฯลฯ

2.ขนผเรยนและผสอนวางแผนรวมกนในการปฏบตกจกรรม เรมดวยการก าหนดความมงหมายทวไป ความมงหมายเฉพาะ ชวยกนตงปญหาและแบงหวขอปญหา ก าหนดกจกรรมของแตละปญหา ก าหนดสอการสอนทจะน าไปใชแกปญหา แลวจดแบงผเรยนเปนกลมยอยเพอท ากจกรรม และรายงานผลการปฏบตงาน

3.ขนลงมอท างาน เรมตนดวยการส ารวจและรวบรวมความรตางๆจากหองสมดพพธภณฑ ไดแก หนงสอพมพรายวน นตยสาร เอกสาร แบบเรยน ต ารา รานคา ภาพยนตร ความสมพนธกบวชาตางๆ เชน ประวตศาสตร ภมศาสตร ศลปะ ฯลฯ

1. ขนเสนอกจกรรม ไดแก การเสนอกจกรรมดวยการรายงานผลการปฏบตงานโดยวาจาหรอ รายงานผลเปนขอเขยน การอภปราย การแสดงละคร การจดนทรรศการ การใชเทคโนโลยคอมพวเตอร และการเสนอกจกรรมเชงสรางสรรคแบบอนๆ

2. ขนประเมนผล เปนการประเมนผลการปฏบตงานตามขนตอน และจดประสงคของหนวย โดย พจารณาความรเชงวชาการ เจตคต และความสนใจตางๆ รวมทงคณสมบตสวนตว เชน คณสมบตดานการเปนผน า ความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย การแสดงความคดเหนตอกลม และยอมรบฟงความคดเหนของกลม ขอดของวธสอนแบบหนวย

1. เปนวธการสอนทสงเสรมความถนดตามธรรมชาตของผเรยน เพราะการสอนแบบนมกจกรรมหลายประเภทใหผเรยนไดเลอกปฏบตท าตามทถนดและสนใจ

2. ผเรยนไดมสวนรวมในการวางแผนการเรยนรวมกบผสอน 3. ผเรยนไดรบการสงเสรมความเปนประชาธปไตย และไดฝกทกษะการท างานเปนกลม 4. เปนการสอนทสรางเสรมความสมพนธระหวางวชาตางๆในหลกสตร


ขอสงเกตของวธสอนแบบหนวย 1. วธสอนแบบนตองใชเวลามาก 2. ผสอน ตองมแหลงความรใหผเรยนไดศกษาคนควาอยางเพยงพอ และหลากหลาย

21. วธสอนแบบศกษาดวยตนเอง (Self Study Method) วธสอนแบบศกษาดวยตนเอง เปนวธสอนทเปดโอกาสใหผเรยนศกษาหาความรจากแหลงวชาดวย

ตนเอง ไดแก การศกษาจากหนงสอและการศกษานอกสถานท การสอนวธนบางครงเรยกวาวธ Problem Solving หรอ Discovery Method ความมงหมายของวธสอนแบบศกษาดวยตนเอง

1. เพอใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ภายใตการดแลและการแนะน าของผสอนเพอให ผเรยนไดมโอกาสแกปญหาดวยการแสดงความคดเหนในกลมยอย และหาขอสรป ขนตอนของวธสอนแบบศกษาดวยตนเอง

1. จดกลมผเรยนเปนกลมเลกๆ หรออาจเปนผเรยนคนเดยวศกษาคนควาตามล าพง 2. ผสอนกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนหรออภปรายและใหค าแนะน าใหมการรวมมอกน

ในการวางแผนทจะศกษาคนควาในเรองตางๆ ดแลและใหความชวยเหลอในการศกษาของผเรยนแตละคน จดหาและเสนอแนะแหลงความร ไดแก วสด หนงสอและสงพมพอนๆ ทผเรยนตองใช รวมทงอาจแนะน าใหหาความรไดจากการสมภาษณบคคลภายนอกโรงเรยน

3. หลงการแสดงความคดเหนและปฏบตกจกรรมทเนนการเรยนรดวยตนเองแลว ผเรยนเขยนรายงานผลการวนจฉยปญหา ขอดของวธสอนแบบศกษาดวยตนเอง

1. เปนการสอนทพฒนาความงอกงามทางดานสตปญญา สงเสรมนสยในการวเคราะห ขอมลและการตดสนใจ การเลอกวธแกปญหา

2. สงเสรมใหผเรยนรจกทจะควบคมการท างานของตนเองได 3. เสรมสรางนสยรกการศกษาคนควา และความรบผดชอบตนเอง 4. เปนวธทมงเนนทผลการเรยนรดวยตนเอง มใชเรยนรจากการสอนของผสอน

ขอสงเกตของวธสอนแบบศกษาดวยตนเอง 1. วธนอาจจะไมไดผล ถาผเรยนขาดความรบผดชอบและไมตงใจจรง 2. การเรยนรทเกดกบผเรยนอาจใชเวลาไมเทากน จงยากแกการประเมนผล


22. วธสอนแบบแฮรบารต (Herbart Method) วธสอนแบบแฮรบารตเปนไปตามแนวคดของแฮรบารต ทวา การทผเรยนจะเรยนรสงใดนนผเรยน

จะตองสนใจเปนเบองแรก ผสอนจ าเปนตองเราความสนใจของผเรยนกอนเขาสขนของการสอนเพอใหเกดเรยนร ความมงหมายของวธการสอนแบบแฮรบารต

1. เพอใหผเรยนเกดการเรยนรจากการสนใจ 2. เพอฝกในการสรางความสมพนธระหวางความรเกาและความรใหมทไดรบ 3.เพอสงเสรมใหผเรยนสามารถจดล าดบความรจากงายไปหายากและจากความจรงทวไปไปส

หลกเกณฑหรอขอสรป ขนตอนของการวธสอนแบบแฮรบารต

1. ขนเตรยม เปนขนตอนของการเราใหผเรยนเกดความสนใจทจะเรยนรในสงใหม ผสอนจะตองทบทวนความรเดมของผเรยนใหประสานกบความรใหม

2. ขนสอน เปนขนตอนทผสอนด าเนนการสอนเพอใหผเรยนไดรบความรตามบทเรยน 3. ขนสมพนธหรอขนทบทวนและเปรยบเทยบ เปนขนตอนตอจากการสอนของผสอนเมอผสอน

สอนจบบทเรยนแลว ผสอนตองทบทวนความรทผเรยนเรยนไปแลว และน าความรใหมไปสมพนธกบความรเดมดวยการวเคราะหและเปรยบเทยบ ความแตกตางและคลายคลงกนระหวางความรเดมกบความรใหม

4. ขนตงกฎหรอขอสรป เปนขนทผเรยนเขาใจบทเรยนกวางขน ผสอนและผเรยนจะตองชวยกนรวบรวมความรจากขนตอนท 1-4 ตามล าดบจากงายไปหายากอยางเปนระบบ และจดบนทกไว

5.ขนการน าไปใช เปนขนตอนทผเรยนน าเอาความรความเขาใจทไดเรยนมาแลวไปใชในชวตประจ าวนหรอใชในสถานการณอน ขอดของวธสอนแฮรบารต

1.ผเรยนไดเรยนรจากความสนใจ 2.การเรยนรด าเนนไปจากงายไปหายากตามล าดบ 3.การสรางกฏเกณฑหรอขอสรปกระท าโดยผเรยนและผสอน

ขอสงเกตของวธสอนแบบแฮรบารต 1.ในขนของการสมพนธหรอทบทวนและเปรยบเทยบ ผสอนตองใหโอกาสผเรยนในการวเคราะห

เปรยบเทยบความแตกตางและคลายคลงกนระหวางความรเดมกบความรใหมดวยตนเองมใชเกดจากการแนะน าของผสอน

2. ผสอนควรเนนย าใหผเรยนจดบนทกความรตามล าดบขนตอนจากงายไปหายาก


23. วธสอนแบบทม (Team Teaching Method) เปนการสอนทมผสอนอยางนอย 2 คน รวมมอกนเตรยมการสอนอยางใกลชดและสอนผเรยนรวมกน

ในหองเดยวกนหรอกลมเดยวกน การสอนแบบทมจะมผสอนทเปนหวหนาทม (Team Leader) ผสอนรวมทม ไดแก ครอาวโส (Senior Teacher) ครประจ า (Master Teacher) และครชวยสอน (Co-operative Teacher) การสอนแบบนไดผลดถาผสอนหวหนาทมและผสอนรวมทมเขมแขงรวมมอรวมใจกนปฏบตงานอยางด ลกษณะของการสอนเปนทม

1. ในหองเรยนมผสอนสอนมากกวาหนงคนรบผดชอบรวมกนในการจดการเรยนการสอน เรมตงแตก าหนดจดมงหมาย เนอหาวชา วธสอน สอการสอน ลงมอสอน ประเมนผล

2. ใชวธสอนหลายรปแบบ ไดแก การบรรยาย การคนควาดวยตนเอง การอภปราย การแกปญหา การสาธต เปนตน

3. มรปแบบของการสอนเปนทม ไดแก แบบมผน าคณะ (Team Leader Type) แบบไมมผน าคณะ (Associate Type) และแบบครพเลยง

4. คณะผสอนมระหวาง 2-7 คน แตละคนจะตองมการแลกเปลยนความคดเหนรวมกน ขอดของการสอนเปนทม

1. ผสอนแตละคนไดแสดงความสามารถในการสอนของตนอยางมประสทธภาพ 2. การวางแผนทรวมกนคดรวมกนท าใหไดผลงานทสมบรณกวาคดคนเดยว 3. ผเรยนไดสมผสผสอนในหลายลกษณะท าใหไมเบอหนาย

ขอสงเกตของการสอนเปนทม 1. เสยเวลาในการเตรยมงานมาก 2. ผสอนในคณะตองมความสามารถเพยงพอและตองเขาใจรปแบบการท างานเปนทม 3. เครองอ านวยความสะดวกและสอการสอนตองมจ านวนมากพอ

24. วธสอนแบบท างานรบผดชอบรวมกน ( Co – operative Leanning ) ความหมาย เปนการจดประสบการณเรยนรทผเรยนท างานรวมกนและชวยเหลอกนในชนเรยน ซงจะ

สรางบรรยากาศทดในชนเรยน และยงเพมปฏสมพนธทยอมรบซงกนและกน สรางความภาคภมใจใหผเรยนทกคน นอกจากนยงเพมผลสมฤทธทางการเรยนอกดวย เพราะในชนเรยนมความรวมมอ ผเรยนจะไดฟง เขยน อาน ทวนความ อธบาย และปฏสมพนธ ผเรยน จะเรยนดวยการลงมอกระท า ผเรยนทมจดบกพรองจะไดรบการชวยเหลอจากเพอนในกลม ความมงหมายของการสอน


ความมงหมายของการเรยนแบบท างานรบผดชอบรวมกน คอ การใหสมาชกทกคนใชความสามารถอยางเตมทในการท างานกลม โดยยงคงรกษาสมพนธภาพทดตอสมาชกกลม ในการเรยนเปนกลมแบบเดมนน จดมงหมายอยทการท างานใหส าเรจเทานน ขนตอนการสอนม 5 ชน ดงน

1. แนะน าดวยการบอกวาชนเรยนแบงเปนกกลม กลมละกคน สมาชกแตละคน ตองรบผดชอบทจะเรยนเกยวกบหวขอทกลมไดรบใหไดมากทสด แตละกลมเปนผเชยวชาญในหวขอนน มหนาทจะสอนกลมอน ๆ ดวย ทกคนจะไดรบเกรดรายบคคล และเปนกลม

2. แบงกลมใหคละกน แลวใหกลมตงชอกลม เขยนชอกลม และสมาชกบนปาย นเทศ ผสอนแจงกฎเกณฑทตองปฏบตระหวางการประชมกลม

ก. หามคนใดออกจากกลมกอนทจะเสรจงานกลม ข. แตละคนในกลมตองรบผดชอบทจะใหสมาชกทกคนเขาใจและท างานให เสรจสมบรณ ค. ถาผเรยนคนใดไมเขาใจเรองใด ตองขอความชวยเหลอจากเพอนในกลม กอนทจะถามผสอน 3. สรางกลมผเชยวชาญ โดยผสอนแจกเอกสารหวขอตาง ๆ ซงภายในบรรจดวยเนอหา ถามกลม 6

กลม ผสอนตองเตรยมเอกสาร 6 ชด ผเรยนทไดรบหวขอเดยวกนจะศกษา เรองนนดวยกน เมอทกคนเขาใจดแลว กเตรยมตววางแผนการสอนเพอกลบไปสอนสมาชกในกลมเดมของตน

4. ผเชยวชาญสอนเพอนในกลม ทกคนจะผลดกนสอนเรองทไปศกษามา ตรวจสอบความเขาใจ และชวยเพอนสมาชกในการเรยน

5. ประเมนผลและใหคะแนนแตละคน ผสอนท าการทดสอบเพอดวาตองสอน เพมเตมหรอไมใหเกรด และคดคะแนนกลม

25. วธสอนแบบระดมพลงสมอง ( Brainstorming ) การระดมสมอง ความหมาย หมายถง วธสอนทใชในการอภปรายโดยทนท ไมมใครกระตน กลม

ผเรยนเพอหาค าตอบหรอทางเลอกส าหรบปญหาทก าหนดอยางรวดเรว ในระยะเวลาสนโดย ในขณะนนจะไมมการตดสนวา ค าตอบหรอทางเลอกใดดหรอไมอยางไร ลกษณะส าคญ ผเรยนแบงเปนกลมเลก ๆ ชวยกนคดหาค าตอบหรอทางเลอก ส าหรบปญหาทก าหนดใหมากทสดและเรวทสดเทาทจะท าได แลวชวยกนพจารณาเลอกทางเลอกทดทสด ซงอาจมมากกวาหนงทาง

ขนตอนในการระดมสมอง 1. ก าหนดปญหา 2. แบงกลมผเรยน และอาจเลอกประธานหรอเลขา เพอชวยในการอภปรายและบนทกผล 3. สมาชกทกคนในกลมชวยกนคดหาค าตอบหรอทางเลอกส าหรบปญหาทก าหนดใหมากทสดภายใน

เวลาทก าหนด โดยปญหาของแตละกลมอาจเปนปญหาเดยวกนหรอตางกนกได 4. คดเลอกเฉพาะทางเลอกทนาจะเปนไปได หรอเหมาะสมทสด 5. แตละกลมน าเสนอผลงานของตน ( ขอ 4 และ 5 อาจสลบกนได )


6. อภปรายและสรปผลขอดและขอจ ากด ขอด

1. ฝกกระบวนการแกปญหาและมคณคามากทจะใชเพอแกปญหาหนง 2. กอใหเกดแรงจงใจในตวผเรยนสง และฝกการยอมรบความเหนทแตกตางกน 3. ไดค าตอบหรอทางเลอกไดมาก ภายในเวลาอนสน

4. สงเสรมการรวมมอกน 5. ประหยดคาใชจายและการจดหาสอเพมเตมอน ๆ

ขอจ ากด 1. ประเมนผลผเรยนแตละคนไดยาก 2. อาจมผเรยนสวนนอยเพยงไมกคนครอบครองการอภปรายสวนใหญ 3. เสยงมกจะดงรบกวนหองเรยนขางเคยง 4. ถาผจดบนทกท างานไดชา การคดอยางอสระกจะชาและจ ากดตามไปดวย 5. หวเรองตองชดเจนรดกม และมประธานทมความสามารถในการด าเนนการ และสรปการอภปราย

ทงในกลมยอย และรวมทงชน

26. วธการสอนโดยการลงมอปฏบต ( Practice ) วธการสอนโดยการลงมอปฏบต หมายถง วธสอนทใหประสบการณตรงกบผเรยน โดยการใหลงมอ

ปฏบตจรงเปนการสอนทมงใหเกดการผสมผสานระหวางทฤษฎและ ภาคปฏบต วธปฏบต ใหผเรยนไดลงมอฝกฝนหรอปฏบตจรง ลกษณะส าคญ การลงมอปฏบตมกด าเนนการภายหลงการสาธต การทดลองหรอ การบรรยาย เปนการฝกฝนความรความเขาใจจากทฤษฎทเรยนมาโดยเนนการฝกทกษะ ขนตอนการสอน

1. ขนเตรยม ผสอนก าหนดจดมงหมายของการฝกปฏบต รายละเอยดของขนตอน การท างาน เตรยมสอตาง ๆ เชน วสดอปกรณ เครองมอใบงานหรอคมอการปฏบตงาน

2. ขนด าเนนการ ผสอนใหความรและทกษะทเปนพนฐานในการปฏบต มอบหมาย งานทปฏบตเปนกลมหรอรายบคคล ก าหนดหวขอการรายงาน หรอการบนทกผลการปฏบตงานของผเรยน

3. ขนสรป ผสอนและผเรยน ชวยกนสรปกจกรรมการปฏบตงาน 4. ขนประเมนผล สงเกตพฤตกรรมของผเรยน เชน ความสนใจ ความรวมมอ ความเปนระเบยบ การ

ประหยด การใชและการเกบรกษาเครองมอ และการตรวจผลงาน เชน คณภาพของงาน ความรเรม ความประณตสวยงาม ขอควรค านง

ตองใชวสดอปกรณ และเครองมอจ านวนมาก และมคณภาพ


เทคนคการสอน เทคนค คอ กลวธตางๆ ทใชเสรมกระบวนการ ขนตอน วธการ หรอการกระท าใดๆ เพอชวยใหกระบวนการ ขนตอน วธการ หรอการกระท านนๆ มคณภาพและประสทธภาพมากขน ดงนน เทคนคการสอน จงหมายถง กลวธตางๆ ทใชเสรมกระบวนการสอน ขนตอนการสอน วธการสอน หรอการด าเนนการทางการสอนใดๆ เพอชวยใหการสอนมคณภาพและประสทธภาพมากขน เชน ในการบรรยาย ผสอนอาจใชเทคนคตางๆ ทสามารถชวยใหการบรรยายมคณภาพและประสทธภาพมากขน เชน การยกตวอยาง การใชสอ การใชค าถาม เปนตน

เทคนคการใชผงกราฟก

เทคนคการจดกลม

เทคนคการสรางแรงจงใจ

เทคนคการใชค าถาม

เทคนคการน าเสนอขอมล


ทกษะกระบวนการ แนวคดเกยวกบทกษะกระบวนการ กระทรวงศกษาธการ ไดสนบสนนใหมการพจารณาน ากระบวนการเรยนรแบบตางๆไปใชในการเรยนการสอน โดยเสนอแนะกระบวนการทครควรใช 12 กระบวนการดวยกน ดงน

1. ทกษะกระบวนการ 9 ขน

2. กระบวนการสรางความคดรวบยอด

3. กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

4. กระบวนการแกปญหา

5. กระบวนการสรางความตระหนก

6. กระบวนการปฏบต

7. กระบวนการคณตศาสตร

ทกษะกระบวนการ

กระบวนการ 9ขน กระบวนการ

สรางความคดรวบยอด

กระบวนการคดอยางม

วจารณญาณ

กระบวนการแกปญหา

กระบวนการสรางความตระหนก

กระบวนการปฏบตกระบวนการ

คณตศาสตร

กระบวนการเรยนภาษา

กระบวนการกลม

กระบวนการสรางเจตคต

กระบวนการสรางคานยม

กระบวนการเรยนความรความเขาใจ


8. กระบวนการเรยนภาษา

9. กระบวนการกลม

10. กระบวนการสรางเจตคต

11. กระบวนการสรางคานยม

12. กระบวนการเรยนความรความเขาใจ

ทกษะกระบวนการ 9 ขน

1.1. ตระหนกในปญหาและความจ าเปน ครยกสถานการณตวอยางใหผเรยนเขาใจและตระหนกใน

ปญหา ความจ าเปนของเรองทจะศกษาหรอเหนประโยชน ความส าคญของการศกษานนๆ โดยคร

อาจน าเสนอเปนกรณตวอยาง หรอสถานการณทสะทอนใหเหนปญหาความขดแยงของเรองทจะ

ศกษาโดยใชสอประกอบ เชนรปภาพ วดทศน สถานการณจรง กรณตวอยาง สไลด ฯลฯ 1.2. คดวเคราะหวจารณ ครกระตนใหผเรยนไดคดวเคราะห วจารณ ตอบค าถาม แบบฝกหด ขอมลและ

ใหโอกาสผเรยนแสดงความคดเหนเปนกลม หรอรายบคคล 1.3. สรางทางเลอกใหหลากหลาย เปนโอกาสใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาอยาง

หลากหลายโดยรวมกนคดเสนอทางเลอก และอภปรายขอดขอเสยของทางเลอกนนๆ 1.4. ประเมนและเลอกทางเลอก ใหผเรยนพจารณาตดสนเลอกแนวทางในการแกปญหาโดยรวมกน

สรางเกณฑทตองนกถงปจจย วธด าเนนการ ผลผลต ขอจ ากด ความเหมาะสม กาลเทศะ เพอใชใน

การพจารณาการเลอกแนวทางการแกปญหา ซงอาจใชวธระดมพลงสมอง อภปราย ศกษาคนควา

เพมเตม

ตระหนกในปญหาและความจ าเปน

คดวเคราะหวจารณ

สรางทางเลอกใหหลากหลาย

ประเมนและเลอกทางเลอก

ก าหนดและล าดบขนตอนการปฏบต

ปฏบตดวยความชนชม

ประเมนระหวางปฏบต

ปรบปรงใหดขนอยเสมอ

ประเมนผลรวมเพอใหเกดความ

ภมใจ


1.5. ก าหนดและล าดบขนตอนการปฏบต ใหผเรยนวางแผนการท างานของตนเองหรอกลม อาจใชล าดบ

ขนการด าเนนงานดงน 1.5.1. ศกษาขอมลพนฐาน 1.5.2. ก าหนดวตถประสงค 1.5.3. ก าหนดขนตอนการท างาน 1.5.4. ก าหนดผรบผดชอบ (กรณท างานรวมกนเปนกลม) 1.5.5. ก าหนดระยะเวลาการท างาน 1.5.6. ก าหนดวธการประเมนผล

1.6. ปฏบตดวยความชนชม เปนโอกาสใหผเรยนไดปฏบตตามขนตอนทก าหนดไวดวยความสมครใจ

ตงใจมความกระตอรอรนและเพลดเพลนกบการท างาน 1.7. ประเมนระหวางปฏบต ผเรยนไดส ารวจปญหาอปสรรคในการปฏบตงานโดยการซกถามอภปราย

แลกเปลยนความคดเหน มการประเมนผลการปฏบตงานตามขนตอนและตามแผนทก าหนดไว โดย

สรปผลการท างานแตละชวง แลวน าเสนอแนวทางการปรบปรงการท างานขนตอไป 1.8. ปรบปรงใหดขนอยเสมอ ผเรยนน าผลทไดจากการประเมนในแตละขนตอนมาเปนแนวทางในการ

พฒนางานใหมประสทธภาพยงขน 1.9. ประเมนผลรวมเพอใหเกดความภมใจ ผเรยนสรปผลการด าเนนงาน โดยการเปรยบเทยบผลงาน

กบวตถประสงคทก าหนดไวและผลพลอยไดอนๆ ซงอาจเผยแพรขยายผลงานแกผอนไดรบดวยความ

เตมใจ


2. กระบวนการสรางความคดรวบยอด มขนตอนดงน

2.1. สงเกต ใหผเรยนรบรขอมล และศกษาดวยวธการตางๆโดยใชสอประกอบเพอกระตนใหผเรยนเกด

ขอก าหนดเฉพาะดวยตนเอง 2.2. จ าแนกความแตกตาง ใหผเรยนบอกขอแตกตางของสงทรบรและใหเหตผลในความแตกตางนน 2.3. หาลกษณะรวม ผเรยนมองเหนความเหมอนในภาพของสงทรบรและสรปเปนวธการ หลกการ ค า

จ ากดความ นยามได 2.4. ระบชอความคดรวบยอด ผเรยนไดความคดรวบยอดเกยวกบสงทรบร 2.5. ทดสอบและน าไปใช ผเรยนไดทดลอง ทดสอบ สงเกต ท าแบบฝกหด ปฏบต เพอประเมนความร

3. กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เปนความสามารถทางกระบวนการทางปญญาทเกยวของกบ

การรบร เกดความจ า เขาใจ จนถงขนการวเคราะห สงเคราะห และประเมนคาตามแนวของ BLOOM

แนวหนง อกแนวหนงเปนแนวคดของ GAGNE ทเปนกระบวนการเรมจากสญลกษณทางภาษาจนโยงเปน

ความคดรวบยอด เปนกฎเกณฑและน ากฎเกณฑไปใชและเพอใหงายตอการสอนซงไมจ าเปนตองใชเปน

ขนๆ อาจจะเลอกใชเทคนคใดกอนหลงกไดขนอยกบการจดกจกรรมการเรยนการสอน แตควรพยายาม

กระตนใหผเรยนผานขนตอนยอยทกขนตอน

สงเกต จ าแนกความแตกตาง หาลกษณะรวม

ระบชอความคดรวบยอด

ทดสอบและน าไปใช

สงเกต อธบาย รบฟง

เชอมโยงความสมพนธ

วจารณสรป


3.1. สงเกต เนนการใหท ากจกรรมรบรแบบปรนย เขาใจ ไดความคอดรวบยอด เชอมโยงความสมพนธ

ของสงตางๆ สรปเปนใจความส าคญครบถวน ตรงตามหลกฐานขอมล 3.2. อธบาย ใหผเรยนตอบค าถาม แสดงความคดเหน เชงเหนดวยไมเหนดวยกบสงทก าหนดเนนการใช

เหตผลดวยหลกการกฎเกณฑ อางหลกฐานขอมลประกอบใหนาเชอถอ 3.3. รบฟง ใหผเรยนไดฟงความคดเหนไดตอบค าถามวพากษวจารณจากผอนทมตอความคดของตน

เนนการปรบเปลยนความคดเดมของตนตามเหตผลหรอขอมลทด โดยไมใชอารมณหรอดอเพงตอ

ความคดเดม 3.4. เชอมโยงความสมพนธ ใหผเรยนไดเปรยบเทยบความแตกตาง และความคลายคลงของสงตางๆให

สรปจดกลมสงทเปนพวกเดยวกน เชอมโยงเหตการณเชงหาเหตและผล หากกฎเกณฑการเชอมโยง

ในลกษณะอปมาอปมย 3.5. วจารณ จดกจกรรมใหวเคราะหเหตการณ ค ากลาว แนวคด หรอการกระท า แลวใหจ าแนกหา

จดเดน – จดดอย สวนด- สวนเสย สวนส าคญ-ไมส าคญ จากสงนนดวยการยกเหตผลหลกการมา

ประกอบการวจารณ 3.6. สรป จดกจกรรมใหพจารณาสวนประกอบของการกระท าหรอขอมลตางๆทเชอมโยงเกยวของกน

แลวใหสรปผลอยางตรงและถกตองตามหลกฐานขอมล

4. กระบวนการแกปญหา

4.1. สงเกต ใหนกเรยนไดศกษาขอมล รบรและท าความเขาใจในปญหาจนสามารถสรปตระหนกใน

ปญหานน 4.2. วเคราะห ใหผเรยนไดอภปรายหรอแสดงความคดเหนเพอแยกแยะประเดนปญหา สภาพสาเหตและ

ล าดบความส าคญของปญหา

สงเกต วเคราะห สรางทางเลอก

เกบขอมลประเมนทางเลอก

สรป


4.3. สรางทางเลอก เปนโอกาสใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาอยางหลากหลาย ซงอาจมการ

ทดลอง คนควา ตรวจสอบ เพอเปนขอมลประกอบกรณทใหนกเรยนท ากจกรรมกลมควรมการ

ก าหนดหนาทในการท างาน 4.4. เกบขอมลประเมนทางเลอก ผเรยนไดปฏบตตามแผนและบนทกการปฏบตงาน เพอรายงานและ

ตรวจสอบความถกตองของทางเลอก 4.5. สรป เปนการสงเคราะหความรดวยตนเอง อาจจดท าในรปของรายงาน

5. กระบวนการสรางความตระหนก เปนกระบวนการทท าใหผเรยนใหความสนใจ เอาใจใส รบร เหน

คณคาในปรากฏการณพฤตกรรมตางๆทงทเปนรปธรรม นามธรรม ทเกดขนในสงคม มขนตอนดงน

5.1. สงเกต ใหขอมลทตองการใหผเรยนเกดความสนใจ เอาใจใส และเหนคณคา 5.2. วจารณ ใหตวอยาง สถานการณ ประสบการณตรง เพอใหผเรยนไดวเคราะหสาเหตผลดผลเสย ทจะ

เกดขนทงในระยะสน ระยะยาว 5.3. สรป ใหอภปรายหาขอมลหรอหลกฐานมาสนบสนนคณคาของสงของทจะตองตระหนกและ

วางเปาหมายทจะพฒนาตนเองในเรองนน

6. กระบวนการปฏบต เปนกระบวนการทมงใหผเรยนปฏบตจนเกดทกษะ มขนตอนดงน

สงเกต

วจารณ

สรป

สงเกตรบร

ท าตามแบบ

ท าเองโดยไมมแบบ

ฝกใหช านาญ


6.1. สงเกตรบร ใหผเรยนไดเหนตวอยางหลากหลายจนเกดความเขาใจและสรปความคดรวบยอด 6.2. ท าตามแบบ ท าตามตวอยางทแสดงใหเหนทละขนตอนจากขนพนฐานไปสงานทซบซอนขน 6.3. ท าเองโดยไมมแบบ เปนการใหฝกปฏบตชนดครบถวนกระบวนการท างาน ตงแตตนจนจนดวย

ตนเอง 6.4. ฝกใหช านาญ ใหปฏบตดวยตนเองจนเกดความช านาญ หรอท าไดโดยอตโนมต ซงอาจเปนงานชน

เดมหรองานทคดขนใหม

7. กระบวนการคณตศาสตร กระบวนการนม 2 วธ คอสอนทกษะทางคดค านวณและสอนทกษะ

แกปญหาโจทยการสอน 7.1. ทกษะทางคดค านวณมขนตอนยอย คอ

7.1.1. สรางความคดรวบยอดของค า นยามศพท 7.1.2. สอนกฎโดยวธอปนย (สอนจากตวอยางไปสกฎเกณฑใหม) 7.1.3. ฝกฝน วนจฉยปรบปรง 7.1.4. แกไขขอบกพรอง 7.1.5. เสรมแรง

7.2. ทกษะแกปญหาโจทย มขนตอนยอยคอ

7.2.1. แปลโจทยในเชงภาษา 7.2.2. หาวธแกปญหาโจทย


สอนกฎโดยวธอปนย

ฝกฝน วนจฉยปรบปรง

แกไขขอบกพรองเสรมแรง

แปลโจทยในเชงภาษา

หาวธแกปญหาโจทย

วางแผน

ปฏบตตามขนตอน

ตรวจสอบค าถาม


7.2.3. วางแผน 7.2.4. ปฏบตตามขนตอน 7.2.5. ตรวจสอบค าถาม

8. กระบวนการเรยนภาษา เปนกระบวนการทมงใหเกดการพฒนาทกษะทางภาษา มขนตอนดงน

8.1. ท าความเขาใจสญลกษณ สอ รปภาพ รปแบบ เครองหมาย ผเรยนรบรเกยวกบความหมายของค า

กลมค า ประโยคและถอยค า ส านวนตางๆ 8.2. สรางความคดรวบยอด สงทเรยนดวยตนเอง 8.3. สอความหมาย ความคด ผเรยนถายทอดทางภาษาใหผอนเขาใจได 8.4. พฒนาความสามารถ ผเรยนเกดการเรยนรตามขนตอนคอความรความจ า เขาใจ น าไปใชวเคราะห

สงเคราะห ประเมนคาได

9. กระบวนการกลม เปนกระบวนการมงใหผเรยนท างานรวมกน โดยเนนกจกรรมดงน

9.1. มผน ากลม ซงอาจผลดเปลยนกน 9.2. วางแผน ก าหนดวตถประสงคและวธการ

ท าความเขาใจสญลกษณ


สอความหมาย

พฒนาความสามารถ

มผน ากลม วางแผนรบฟงความคดเหน

จากสมาชก

แบงหนาทรบผดชอบ ตดตามผลการปฏบต

และปรบปรงประเมนผลรวม


9.3. รบฟงความคดเหนจากสมาชก ทกคนบนพนฐานของเหตผล 9.4. แบงหนาทรบผดชอบ เมอมการปฏบต 9.5. ตดตามผลการปฏบตและปรบปรง 9.6. ประเมนผลรวม และชนชมในผลงานของคณะ

10. กระบวนการสรางเจตคต มแทรกไดกบทกเนอหา เนนความรสกทดตอสงทเรยนอาจเปนความคด

หลกการ การกระท าเหตการณ สถานการณ ฯลฯ มขนตอนดงน

10.1. สงเกต พจารณาขอมล เหตการณ การกระท าทเกยวของกบการมเจตคตทดและเจตคตทไมด 10.2. วเคราะห พจารณาผลทจะเกดขนตามมา แยกเปนการกระท าทเหมาะสมไดผลตามทนาพอใจและ

กระท าทไมเหมาะสมไดผลตามทไมนาพอใจ 10.3. สรป รวบรวมขอมลเปนหลกการ แนวคด แนวปฏบตดวยเหตผลของความพอใจ

11. กระบวนการสรางคานยม เปนกระบวนการทมงเนนใหผเรยนเกดความรสก เกดความยอมรบและ

เหนคณคาดวยตนเอง มขนตอนดงน

11.1. สงเกต ตระหนก พจารณาการกระท าทเหมาะสมและการกระท าทไมเหมาะสม รบรความหมาย

จ าแนกการกระท าทแตกตางได

สงเกต

วเคราะห

สรป

สงเกต ตระหนก ประเมนเชงเหตผล ก าหนดคานยม

วางแผนปฏบต ปฏบตดวยความชน

ชม


11.2. ประเมนเชงเหตผล ใชกระบวนการกลมอภปรายแสดงความคดเหน วเคราะหวจารณการกระท า

ของตวละคร หรอบคคลในสถานการณตางๆวาเหมาะสมหรอไมเพราะเหตใด 11.3. ก าหนดคานยม สมาชกแตละคนแสดงความเชอ ความพอใจในการกระท าทควรกระท าใน

สถานการณตางๆพรอมเหตผล 11.4. วางแผนปฏบต กลมชวยกนก าหนดแนวปฏบตในสถานการณจรงๆโดยมครรวมรบทราบกตกา การ

กระท าและส ารวจสงทผเรยนตองการจะไดรบเมอไดกระท าดแลว เชน การไดประกาศชอใหเปนท

ยอมรบ 11.5. ปฏบตดวยความชนชม ครใหการเสรมแรงตามกตการะหวางการปฏบตใหผเรยนเกดความชนชม

ยนด

12. กระบวนการเรยน ความรความเขาใจ ใชกบการเรยนเนอหาเชงความรตามความจรง มขนตอนดงน

12.1. สงเกต ตระหนก พจารณาขอมล สาระความร เพอความสรางความคดรวบยอด กระตนใหตง

ค าถาม ตงขอสงเกต สงเคราะหขอมล เพอท าความเขาใจในสงทตองการเรยนร และก าหนดเปน

วตถประสงคเปนแนวทางทจะแสวงหาค าตอบตอไป 12.2. วางแผนปฏบต น าวตถประสงคหรอค าถามททกคนสนใจจะหาค าตอบมาวางแผนเพอก าหนด

แนวทางปฏบตทเหมาะสม 12.3. ลงมอปฏบต ก าหนดใหสมาชกในกลมยอย ๆ ไดแสวงหาค าตอบจากแหลงความรดวยวธตางๆ เชน

คนควา ศกษานอกสถานท หาขอมลจากองคกรในชมชน ฯลฯ ตามแผนทวางไว 12.4. พฒนาความรความเขาใจ น าความรทไดมารายงานและอภปรายเชงแปลความ ตความ ขยาย

ความ น าไปใชวเคราะห สงเคราะห และประเมนคา 12.5. สรป รวบรวมเปนสาระทควรรบนทกลงสมดของผเรยน

สงเกต วางแผนปฏบต ลงมอปฏบต

พฒนาความรความเขาใจ

สรป

คู่มือครูoffice-ac.com › book › uploads › 5dcfabcf454fd.pdf4.3 ร...

Documents

Transcript of คู่มือครูoffice-ac.com › book › uploads › 5dcfabcf454fd.pdf4.3 ร...