มายาคตและรหสวฒนธรรม ใน‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’

Myth and Cultural Codes in‘A Blind Earthworm in a Labyrinth’

สายวรณ สนทโรทก

บทคดยอ

นวนยายเรอง ‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’ของวรพร นตประภา ไดรบรางวลสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ประจ าปพ.ศ. 2558 เปนนวนยาย “น าเนา” รกสามเสาของพนองทรกชายคนเดยวกน กลาวถงเดกสาวสองคนถกพอแมทอดท ง เตบโตมาล าพงกบพเล ยงทมสามพรอมกนสามคน เมอเดกท งสองเตบโตตางใชชวตทามกลางความเปลยวเหงาและหลงทางกบสนทรยะของหนงสอ เสยงเพลง อาหารและการเมอง ในทสดการอยอยางไรความสขท าใหตวละครเลอกความตายเปนจดจบของชวต โรลองด บารตส(Roland Barthes) นกวชาการผบกเบกสญศาสตรวรรณกรรม(Literary semiotics) ไดเนนวาการสอความหมายในตวบทวรรณกรรมน นองอยกบระบบความหมายแฝงทรบรกนในสงคม เมอผอานน าความรและมายาคตมาหาความหมายแฝงในวรรณกรรมจงไดรหสวฒนธรรมทซอนทบบนรหสภาษา ผวจยจงไดน าแนวคดมายาคตและรหสวฒนธรรมของบารตสมาศกษาเรองน โดยจ าแนกเปนรหสความหมายแฝง 5 ประเภทไดแก 1.รหสปรศนา 2.รหสเหตการณ 3.รหสอรรถลกษณ 4.รหสสญลกษณ และ 5.รหสวฒนธรรม ผลการวจยพบวานวนยายเรองน แฝงดวยความหมายทยอนแยงอยางสดโตงระหวางความสขกบความทกข ความสมบรณแบบกบความขาดพรองของชวต ทส าคญกวาน นนกเขยนน าเสนอความขดแยงของคนในสงคมไทย ทการเมองท าใหปจเจกชนจ านวนมากไมใหพ นทส าหรบความสมพนธอนใดในสงคม นกเขยนไดช ใหผอานตระหนกถงชะตากรรมของคนไทยทอาจไมตางกบไสเดอนตาบอด ซงด ารงอยดวยการวนเวยนในเขาวงกตอยางหาทางออกไมไดนบแตอดตจนแมในปจจบน

ค าส าคญ : ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต, มายาคต , รหสวฒนธรรม, โรลองด บารตส, นวนยายซไรต

Abstract

The novel "A Blind Earthworm in a Labyrinth" written by Veeraporn Nitiprapha, which

won the Southeast Asian Writers Award in the year 2015, is a 'soup-opera' novel mainly about a

love triangle of two sisters. The novel depicts the story of two lonely sisters whose parents

leave them with a nanny who, at the same time, has three husbands. When growing up, the

girls live a lonesome, unhappy life in which they can only find pleasure from books, music,

food, and politics. As a result of such a depressing life, they decided to end their lives. Roland

Barthes, a pioneer scholar of literary semiotics, proposes that literary expression relies heavily

on social symbolic codes. When a reader applies knowledge and myth to identifying symbolic

meanings in literature, he/she will discover hidden cultural codes within language codes. The

researcher adopted Barthes' myth and cultural codes to analyze this novel. Barthes categorizes

the codes into five types which are 1. hermeneutic code 2. proairetic code 3. semic code 4.

symbolic code and 5. cultural code. The analysis reveals that this novel conveys radical or

extreme paradoxical meanings between the happiness and the sorrow, as well as, the

perfection and the imperfection of life. More importantly, the author depicts an extreme

paradox in Thai society of which politics has caused most individuals to devalue any other kind

of relationship in the society. The author tries to raise the reader's awareness of the fate of

Thai people which is not different from the blind earthworm as both have been disorientated

in labyrinths from the past till now.

Key words: A Blind Earthworm in a Labyrinth, myth, cultural codes, Roland Barthes, S.E.A.Write Novels

บทน า

‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’ ของวรพร นตประภาเปนนวนยายทเขยนข นโดยไดรบแรงบนดาลใจจาก

เหตการณรนแรงทางการเมองในสงคมไทยเมอพ.ศ. 2553 ดงทมค ากลาวในค าน าผเขยน(2558 : 7)ตอนหนงวา

...ภาพเงยบไรเสยงเลอนรางของเมองกอนพาย กอนการมาถงของเส อยดราคาถกสสด กอนมอตบ ตนตบ หวใจตบ นกหวด กอนหนากากซดเผอดย มเยาะไมเลกราจะออกเพนพาน กอนระเบดความดชวภาพจะท างานและไวรสเกลยดชงจะแพรออกไปในอากาศราวกบเช อโรค กอนคนไมรจกกนจะมาบอกวาคณตองคดอยางไรเขาตองฝนถงสงใด มนมสทธอาศยในบานหลงไหน เธอตองอยหรอตายเพออะไร กอนผรสวาท สญลกษณ ศพทแสงยากๆ ทไมอาจเขาใจไดนบรอยพนจะถกบญญตข น กอนผคนจะคนพบจดยนยดมนอดมการณ เรยกรองความถกตอง กอนหวใจจะถกปดตาย ... งายดายพอๆ กบการปดสนามบนและถนน กอนเราจะขงตนเอาไวขางในตวเราไปตลอดกาล

ค ากลาวของนกเขยนขางตน ท าใหเหนความหมายทลกไปกวาการเปนนวนยายรกสามเสาน าเนาธรรมดา

ในค าน าของส านกพมพ(2558: 4) กไดกลาวถงความเปนนวนยายน าเนาเรองน วา “เตมไปดวยศพทแสงสญลกษณ

ในทกฉากตอนฉาบซอนในเรองรกสามเสาแสนธรรมดา ปรงรสดวยเสนหรายละเอยดของความรวมสมย ” จง

นาสนใจวานวนยายเรองน นาจะอานไดหลายระดบ หากจะอานเอาเรองกจะไดเรองราวรกสามเสาของเดกสาวสอง

คนทรกผชายคนเดยวกน แตถาอานเพอคนหาความหมายแฝงไวภายใตนยายน าเนา อาจจะเหนนยยะของ

ความหมายทางการเมองในสงคมไทยและเหนความขดแยงทางการเมองในชวงระยะเวลาดงกลาว ผวจยจงสนใจ

จะน าแนวคดเรองมายาคตและรหสวฒนธรรมของโรลองด บารตส มาอานนวนยายเรองน

1.มายาคตและรหสวฒนธรรมของโรลองด บารตส

ในค าน าเสนอของหนงสอมายาคต (2544: 4) นพพร ประชากลไดกลาวถงแนวคดมายาคตของ โรลองด บารตส (Roland Barthes 1915-1980) นกวรรณคดวจารณและนกสญวทยาชาวฝรงเศส วาหมายถงการสอความหมายดวยคตความเชอทางวฒนธรรมซงถกกลบเกลอนใหเปนทรบรเสมอนวาเปนธรรมชาต อาจกลาวอกนยหนงวา มายาคตเปนกระบวนการการหลงอยางหนง แตมใชการโกหกหลอกลวงแบบปนน าเปนตวหรอโฆษณาชวนทบดเบอนขอเทจจรง มายาคตมไดปดบงอ าพรางสงใด ทกอยางปรากฏตอหนา แตเราคนเคยจนไมทนสงเกตวามายาคตเปนสงประกอบสรางทางวฒนธรรม เราหลงคดไปวาคานยมทยดถออยน นเปน “ธรรมชาต” หรอเปนไปตามสามญส านก มายาคตท าใหชดความเชอบางอยางของสงคมกลายเปนสงทดเหมอนวาเกดข นเองตามธรรมชาต ด ารงอยในสงคมไดอยางแนบเนยนในลกษณะของการแฝงตวอยกบสงตางๆ รอบตว เสมอนวาเปนเรองปกตทพบเหนไดในชวตประจ าวน

บารตส (2000: 114) กลาววา มายาคตคอระบบสญศาสตรระดบทสอง (Second-order Semiological System) ซงเปนสญญะ(sign) ของความหมายในระดบทหนง จนกลายมาเปนตวใหความหมาย (Signifier) ในระดบทสอง รปสญญะของมายาคตไดแก ภาษา ภาพถาย ภาพวาด โปสเตอร จารต ตววตถ ฯลฯ แมจะม

ความแตกตางเมอสอความหมายระดบทหนง แตสญญะจะถกลดสถานะลงเปนเพยงสงทใหความหมายอยางหนงทนททถกจบจองดวยมายาคต ซงหมายความวามายาคตเหนสงเหลาน เปนเพยงวตถดบเทาน น

แนวคดมายาคตน น มกนยมน ามาศกษาการประกอบสรางของสอบนเทง ดงทกาญจนา แกวเทพ (2536 : 32 ) ไดเขยนหนงสอมายาพนจ : การเมองทางเพศของละครโทรทศน อธบายวาบทบาทหนาทของมายาคตในสอละครโทรทศนคอการชวยตอบสนองความตองการหลายอยางในชวตจรงของคนในสงคมใหสามารถบรรลเปาหมายไดในโลกของความบนเทง มายาคตในสอละครโทรทศนยงชวยท าหนาทยดเหนยวสวนเส ยวของสงคมทแตกราวออกจากกนดวยเหตผลตางๆใหรวมเปนหนง กลาวไดวา บทบาทหนาทของมายาคตในสอบนเทงถายทอดผานการกระท าของตวละครท งส นซงมผอยเบ องหลงไดแก คนเขยนบท ผก ากบ นายทน เปนตน แตผอยเหนอกลมคนสรางสรรคเหลาน คอกฏเกณฑของสงคม

สรปได วามายาคตคอผลของอดมการณ เพราะหากมองประวตศาสตรในรปแบบของสญญะ ประวตศาสตรไมใช เอกสารของ “ความจรง” อกตอไป ตามทบารตสเคยอธบายไว แตประวตศาสตรไดผลต “ความเขาใจ” ดวยมมมองเชงวฒนธรรมของนกประวตศาสตรในขบวนการของการตความและการเขยนประวตศาสตรน นเอง(พรพชชา บญบรรจง 2554: 7-9)

นอกจากค าวามายาคตแลว นพพร ประชากล(2552:145) ยงไดอธบายค าวา “รหส”(code) วาหมายถงแบบแผนทผอานทวไปใชส าหรบจบความหมายแฝงในตวบทวรรณกรรมโดยไมจ าเปนตองรตว แบบแผนดงกลาวเกดข นดวยความเคยชนทผอานสงสมจากการอานผนวกกบสงทเคยไดยน ไดฟง ไดอาน ไดรบรมาจากวาทกรรมในสงคม บารตสช ใหเหนวาการสอความหมายในเน อความของวรรณกรรมน น องอยกบรหส 5 ประเภท ไดแก

1.รหสปรศนา(hermeneutic code) หมายถงรหสทท าใหองคประกอบบางอยางในเรองสามารถกระตนความรสกอยากรวาเรองราวจะด าเนนตอไปอยางไร นพพร ประชากลไดแสดงการวเคราะหนวนยายเรอง Sarrasine ของบลซค1 (ซารราซน แปลโดยจดาภา ธรรมวหาร)โดยใชรหสปรศนามาวเคราะหไดวาเมอซารราซนซงทราบวาเปนผมอารมณรอนแรงตามประสาศลปนเดนทางไปอตาล ผอานยอมอยากทราบวาตอไปเขาจะประสบกบอะไรทนน รหสประเภทน มไดมใชอยแตในนวนยายแนวลกลบหรอสบสวนสอบสวน แตพบในเรองเลา

1 นวนยายเรองน เลาถงซารราซน ศลปนหนมชาวฝรงเศสในสมยศตวรรษท 18 ซงเดนทางไปศกษาศลปะในอตาลและได

ถกซองบเนลลา นกรองโอเปราสาวสวยผหนงแกลงยวยวนจนเขาตกหลมรก ตอมาเขาทราบวาทแทซองบเนลลาเปนชายทถกตดอณฑะเพอรกษาคณภาพของเสยงตามธรรมเนยม เขาจงลกพาตวซองบเนลลามาเพอจะฆาดวยความแคน แตผคมครองซองบเนลลาไดสงคนมาชวยเหลอไดทนและฆาซารราซนตาย (นพพร ประชากล 2552: 142)

ทกแนว รหสประเภทน มกสมพนธกบแนวเรองทคนเคยมากอนและท าหนาทพยงการอานใหด าเนนไปขางหนาจนกระทงจบตวบท

2.รหสเหตการณ(proairetic code) เปนรหสทท าใหผอานเขาใจไดวา“เกดอะไรข น” เมอพบรายละเอยดเกยวกบพฤตกรรม การกระท าหรอเหตการณตางๆ ซงท าใหผอานสามารถเชอมโยงรายละเอยดเหลาน นเขากบแบบแผนทคนเคยมากอน เชนในเรองซารราซน หลงจากทซารราซนไดพบกบซองบเนลลาเปนคร งแรก แลวเกดอาการเหมอลอย สตไมอยกบเน อกบตว จตใจปนปวน ผอานกตความไดวานเปนการตกหลมรกและสรางความคาดหวงอนๆ ทเกยวของกบเหตการณน ตามทเคยมประสบการณจากการไดยนไดฟงมากอน

3. รหสอรรถลกษณ (semic code) เปนรหสทชวยใหผอานจบความหมายเกยวกบคณลกษณของตวละครหรอสถานท เชน เมอผเลาเรองบรรยายถงพฤตกรรมของซารราซนในวยเดกวาชอบแอบวาดรปครในหองเรยนแทนทจะฟงครสอน ผอานกอนมานไดวา ตวละครซารราซนมแนวโนมทจะเปนศลปน การทบารตสน าค าวา semic หรอ semantic ไดแกความหมายของถอยค า(อรรถ) ซงในทางภาษาศาสตรหมายถงหนวยยอยของความหมายของค า มาใชสอถงคณลกษณของตวละครน น กเพอย าเตอนวาตวละครไมใชบคคลจรง หากเปนเพยงบคคลในหนากระดาษ ซงมคณสมบตทประกอบสรางข นดวยถอยค าเทาน น

4.รหสสญลกษณ (symbolic code) ในทน บารตสตองการหมายถงระบบของความหมายแฝงหรอความหมายในระดบทสองโดยทวไป เชน สด าเปนสญลกษณของความตาย แตความหมายสญลกษณทบารตส กลาวถงน มนยยะในเชงจตวเคราะหท านองเดยวกบรายละเอยดของเหตการณตางๆ ในความฝน การสอความหมายแฝงทเกยวโยงกบปมตางๆ ในระดบของจตใตส านกมกจะวนเวยนอยในเรองเพศวถ(sexuality) ในเรองซารราซน กลาวถงฉากทซารราซนชก “ดาบยาว”ประจ าตวออกจากฝกเพอเตรยมฆาซองบเนลลา แตขณะทเง อดาบข น สมนของผคมครองซองบเนลลาเขามาแทงเขาดวย “มดส น” จนเขาลมลงขาดใจตาย ระบบสญลกษณทปรากฏคอ ดาบยาวเปนตวแทนองคชาตของชายชาตรผทรนง แตซารราซนไปหลงรกชายทถกตดอวยวะเพศไปแลว ซารราซนจงสญเสยความเปนชายชาตรไปดวย ดงน นการใชเพยงมดส นซงเปนตวแทนขององคชาตทถกตดไปกอนหนาน แลว แทงเขากท าใหเขาเสยชวตลงได การวเคราะหในลกษณะน นพพร ประชากลกลาววามใชเปนเรองเพอเจอ แตถกเหนยวน าดวยขอเทจจรงทอยในตวบท(2552:148)

5.รหสวฒนธรรม (cultural code) หมายถงคตความเชอเกยวกบมนษย ชวตและโลกซงมลกษณะเปนความรทวไปชดหนงทไหลเวยนอยในวฒนธรรมและถกดงมาใชค าจนความนาเชอถอของรายละเอยดตางๆ ในตวบท ความรเหลาน มทมาจากหนงสอเรยน ขาวสาร ค าพดของผใหญ สภาษต ค าพงเพย ตลอดจนจากเรองเลาอนๆ บารตสกลาววาวรรณกรรมแตละเรองเพยงแตยกคตความเชอมาอางองโดยแปรรปดวยลลาการประพนธจน

บางคร งกลายโฉมเปนสจธรรมอนลมลก ดงในเรองซารราซนทสามารถหลงใหลซองบเนลลาถงกบฝากชวตและอนาคตไวในก ามอของ “หลอน” ได โดยไมสงเกตความผดปกตท งๆทมตรสหายของซองบเนลลาหวเราะเยาะเขาอยตลอดเวลา นนเปนเพราะพฤตกรรมของซารราซนสอดคลองกบคตทางจตวทยาความรกทไดยนไดฟงมานบคร งไมถวนวา “ความรกท าใหตาบอด”หรออกตอนหนงทมผหวงดมาเตอนซารราซนถงอนตรายทจะเกดข น แตเขาไมยอมฟง ผอานกไมแปลกใจ เพราะมรหสวฒนธรรมคอยท าหนาทรองรบพฤตกรรมทวารกเหมอนโคถก รหสวฒนธรรมจงเปนปจจยทแสดงใหเหนความเชอมโยงระหวางตวบทวรรณกรรมกบวาทกรรมประเภทอนๆ

2.นวนยายรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน

‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’ เปนนวนยายเรองท 13 ของการจดประกวดรางวลซไรต นบต งแตพ.ศ.

2522 เปนตนมา และเปนนวนยายเรองท 4 ของกลมนกเขยนหญงทไดรบรางวลสรางสรรคยอดเยยมแหง

อาเซยน (S.E.A. Write Awards) 2 รางวลน มชอเตมวา รางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน

(South East Asian Writers Awards) โรงแรมโอเรยนเตลรวมกบบรษทการบนไทย และกลมบรษทใน

เครออตลไทยไดจดต งรางวลวรรณกรรมน ข น มพระวรวงศเธอพระองคเจาเปรม บรฉตรทรงเปนประธานและ

ไดรบความรวมมอจากสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทยและสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ เสนอรายชอกรรมการคดเลอกและกรรมการตดสนหมนเวยนกนไปเปนเวลากวาสามสบปแลว

รางวลน มอบใหแกนกเขยน 10 ประเทศในอาเซยน ไดแก บรไน กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย พมา ฟลปปนส สงคโปร เวยดนาม และไทย ซงจะมกฎเกณฑการพจารณาและคดเลอกวรรณกรรมหรอนกเขยนตามทคณะกรรมการของแตละประเทศจะก าหนดข น ส าหรบคณะกรรมการจดประกวดของประเทศไทยน น ไดก าหนด

2 นกเขยนหญงทไดรบรางวลประเภทนวนยายมาแลว 3 คนคอ กฤษณา อโศกสน จากเรองปนปดทอง (2528)

เดอนวาด พมวนา จากเรองชางส าราญ(2546) และงามพรรณ เวชชาชวะ จากเรองความสขของกะท (2549)

แนวทางการคดเลอกกวางๆ ไววา 1. เปนงานเขยนภาษาไทย 2. เปนงานรเรมของผเขยนเอง มใชงานแปลหรอแปลงจากของผอน 3. ผเ ขยนยงม ช วตอยขณะสงงานเขาประกวด 4. เปนงานตพมพ เผยแพร (ม ISBN) เปนเลมคร งแรกยอนหลงไมเกน 3 ป ภายในวนส นก าหนดสงงาน 5. งานวรรณกรรมทเคยไดรบรางวลอนในประเทศไทยมาแลวจะสงเขาประกวดอกกได

การประกวดรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน(ซไรต) ในป 2558 มนวนยายทพมพใน

รอบ 3 ปสงเขาประกวดจ านวน 57 เรอง ผานเขารอบคดเลอก shortlist จ านวน 9 เรองและคณะกรรมการ

ตดสนซงประกอบดวยศลปนแหงชาต นกเขยนอาชพ นกวจารณและนกวรรณกรรมศกษาไดมมตเอกฉนทตดสน

ให ‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’ ของวรพร นตประภา ไดรบรางวลสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ประจ า พ.ศ.

2558 ในค าประกาศของคณะกรรมการตดสนกลาววา

‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’ ของ วรพร นตประภา สะทอนภาพความลมเหลวของการบรหารจดการ

ชวตในสงคม เสพตดศลปของคนหนมสาวยคใหม แสดงใหเหนผลกระทบของการเผชญหนาระหวางมายาคตกบอดมคตของสถาบนครอบครวไทย ในขณะเดยวกนกรมรวยไปดวยการหยงถงความงามอนบรรเจดของศลปะหลากแขนงรวมท งความงดงามของธรรมชาต

Ooo ผเขยนน าเสนอเรองน ผานสนทรยภาพทางภาษา แสดงภาพตรงตาตรงใจโดดเดน มภาวะกระทบ อารมณสงยง สามารถสรรคสรางค าและประโยคทเปนอตลกษณไดด

Ooo นวนยายเรองน เปนอทาหรณดานกลบ ส าหรบคนรนใหมเพอการหลดพนจากความบอดใบ ทางปญญาและไรศรทธายดเหนยวในวถชวต ‘ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต’ ของ วรพร นตประภาจงสมควรไดรบรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน (ซไรต) ของประเทศไทย ประจ าปพทธศกราช ๒๕๕๘

ค าประกาศขางตนมประเดนทคณะกรรมการตดสนรางวลซไรตเหนวานวนยายเรองน มความโดดเดนใน

เรองการน าเสนอภาพความลมเหลวของสถาบนครอบครว อนเปนเน อหาหลกของเรอง และอกประเดนคอเนนท

กลวธการน าเสนอดวยสนทรยภาพทางภาษาซงนกเขยนสามารถสรางสรรคไดอยางมอตลกษณ

3. โครงเรอง“น าเนา ราวราน สามเสา เพอฝน”

หากอานนวนยายเรองน ดวยการสอความหมายระดบทหนง ตามทปกหนาของหนงสอเลมน โปรยวา “น าเนา ราวราน สามเสา เพอฝน” ซงกจะไดเรองรกสามเสาของชารยา ปราณ และชลกา นกเขยนใหตวละครพนอง ชลกาและชารยาเตบโตมากบการขาดตนแบบของความรก โดยเฉพาะชารยาผเปนนอง เธอไมเคยรจกวา

ความรกเปนอยางไร เธอคดเองวาความรกคงเปนอยางทรสกกบธนา ชายหนมผมอดมการณทางการเมอง แลวเธอกชนชมหลงใหลจนหนตามเขาไปในวยแรกรนหรออาจเปนอยางทเธอรกชานนท ผพลดหลงมาซ อแผนเสยง แลวทงในความรอบรเรองเพลงของเธอ แตกหางหายจากชวตเธอไปเรยนตอตางประเทศหลายสบป หรอความรกทเกดกบนท นกขาวสงครามผหลงใหลดมด าในตวเธอจนท งเขาและเธอคดวานนคอความรกแท หรอความรกทมตอปราณ ซงเปนท งเพอนและพทอยเคยงขางเนนนานต งแตวยเยาวจนเตบใหญเขาสวยหนมสาว ตอมาปราณมความสมพนธกบพสาวอยางไมไดต งใจ ชารยาคดวาคอการทรยศรก เธอเฝาแตคร าครวญอาละวาดแผดเสยงกบปราณเหมอนคนบาวา “ชวตทรยศฉน” หลงจากทรวาปราณมสมพนธลกซ งกบพสาว

นกเขยนถายทอดความรสกสบสนของชวตท งชารยาและปราณ ดงทบรรยายวา

ปราณปลอยค าคนคอยๆ คบคลานผาน ทามกลางเสยงน าตาทหยดลงบนหวใจเขากบชวตทรยศฉน ซงคงดงกลบไปกลบมาในหวงคด มใครมนไมถกชวตทรยศดวยหรอชาร ท าถงคดวาพจะไมเขาใจ เธอไมรหรอกฉนอยมาแบบไหน เกดข นในโลกบดซบของคนอนตนจากฝนรายข นในอกความฝน...รายยงกวา ฟนฝาชวตเสงเครงไปวนๆ โดยไมรวาเพออะไร เรรอนไปในออมกอดของคนแปลกหนา พลดหลงในททไมควรผาน เพยงแคจะลมตวเองไปใหไดสกครยาม เธอไมรหรอกวาฉนผานอะไรมาแคไหน เธอไมรฉนตองสญอะไรรายทาง ( หนา 202 )

เหตการณทเกดข นในเรองขางตนน สามารถวเคราะหรหสเหตการณไดวา ความรกของคนสามคนจะไมมวนสมหวง หากจะยตปญหารกน ไดกคงตองจบทความตาย ดงทตอนตนเรองใหพอกบแมของชลกาและชารยา ทนอยอยางทรมานจนกระทงตายจากกน และตอนทายนกเขยนกเลอกใชวธเดยวกนคอใหชลกาและปราณเปนฝายจากไป ปลอยชารยาอยอยางเดยวดายไรทางออก

4.เรองเลาทเตมไปดวยมายาคตและรหสวฒนธรรม

เมออานนวนยายเรองน ดวยการสอความหมายระดบทสอง การจบจองทมายาคตทผเขยนน ามาใช อาจท าใหสนทรยะของความตอเนองทางอารมณขาดหายไป เพราะจะเหนความจงใจน าเสนอภาพครอบครวทขาดการบรหารจดการใหประสบความส าเรจ ไดแก ครอบครวททอดท งเดกหญงชลกาและชารยาใหเตบโตมาล าพงกบพเล ยง ครอบครวของเดกเรรอนแบบปราณ ครอบครวทดเหมอนจะอบอนของนท และครอบครวทไมยดตดและไมจบจองเปนเจาของแบบครอบครวของนวล แตละครอบครวต งอยบนความไหลวนของมายาคตทวาหากเดกขาดความอบอนยอมเตบโตเปนเดกมปญหา

ในครอบครวของชลกาและชารยา ผเขยนใชมายาคตของความรก ความชง การทรยศหกหลง การยดถอความเปนเจาของครอบครองชวต จตวญญาณและการเอาชนะ ไดหลอหลอมใหผ อานเขาใจพฤตกรรมของตวละครทกตวทกระท าตอกน แมวาจะมขอกงขาวาเหตใดพอและแมของเดกสาวท งสองทเคยรกกนจะกลายเปนคน

เกลยดชงกนจนไมอาจรกษาความสขของครอบครวไวได ดงทพอหนหลงใหทกคน และแมพยายามท าทกอยางเพอใหไดพอกลบมาเปนของตนเหมอนเดม

ครอบครวของปราณ กเลนลอกบมายาคตวาดวยรถไฟ/เรอเมล/ลเก/ต ารวจ ทมชวตอยกบการเคลอนทตลอด พอของปราณท างานรถไฟ พาลกไปท างานและเตบโตบนรถไฟบาง ฝากลกไวทบานเพอนบาง ไวทบานหญงโสเภณบาง เมอเขาเตบโตข นปราณเปนคนอยงาย ไรราก ไมยดตดกบสงใดนานๆ ผเขยนใชรหสปรศนาเพอดงผอานใหฉงนฉงายกบการด าเนนชวตลอยไปลอยมาของปราณ แตกงนงงกบความสามารถทปราณรอดพนจากเง อมมอของยาเสพตดไดท งๆทเขาเคยเสพแลว เขาสามารถวาดภาพ เลนดนตรเล ยงชพได และยงท าอะไรไดอกหลายอยาง

เมอปราณเขามาอยในบานของชลกาและชารยา ผเขยนกสรางรหสเหตการณใหผอานเขาใจความสมพนธของตวละครไดไมยาก พฤตกรรมของปราณเหมอนจะถกน าเสนอวาไมไดใสซอเหมอนอยางทเหนภายนอก เมออานจบผอานจะเขาใจพฤตกรรมของปราณทท าลายความสมพนธของสองพนองอยางไมไดต งใจ รวมท งเขาไดพรากชวตและจตวญญาณของชลกาใหหายสาบสญไปกบเขาตวเขาดวย

5.เขาวงกต : กบดกความทรงจ าของมวลหมมนษย

“เขาวงกต” ปรากฏเปนคร งแรกจากการบรรยายพฤตกรรมของแมในสายตาและการเลาเรองของลกสาวทวา “สวนแมกเปนแคคนแปลกหนาทคนเคย ผเอาแตเดนวกวนออนลากลางเขาวงกตของเครองเรอน”(19) ผเขยนใชค าวาเขาวงกตในลกษณะของรหสสญลกษณ ซงมความหมายท งเขาวงกตในต านานพระพทธศาสนาวา เปนชอภเขาลกหนงในเรองมหาเวสสนดรชาดก ซงมทางเขาออกวกวนท าใหหลงทางได โดยปรยายหมายถงการวกวนหาทางออกไมได (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554: 1097) ค าน ตรงกบภาษาองกฤษวา labyrinth ในต านานเทพเจากรกกลาววา ลาบรนธคอโครงสรางอนซบซอนทออกแบบและสรางโดยเดดาลส นายชางชาวเอเธนส สรางเขาวงกตถวายกษตรยไมนอส โดยมวตถประสงคใชเปนกบดกตวมโนทอร ผทไดชอวาเปนโอรสของกษตรยไมนอส ซงมรางเปนคนมหวเปนวว ในทสดมโนทอรกถกวรบรษชาวเอเธนสชอ Theseus สงหาร เดดาลสสรางวงกตอยางวกวนจนเมอสรางเสรจตวเขาเองกแทบจะหาทางออกไมได เจาหญง Ariadne พระธดา

ของกษตรยไมนอสจงไดใหความชวยเหลอ Theseus ดวยการมอบดายมวนหนงใหวางตามเสนทาง เพอทจะไดเดนตามรอยดายกลบออกมาจากเขาวงกตได3

เขาวงกตมความหมายเชงวฒนธรรมในสมยกอนประวตศาสตรวา สรางข นเพอเปนกบดกวญญาณหรอสงชวราย ตอมากลายเปนสญลกษณของเสนทางสพระเจา ขณะเดยวกนวงกตอาจเปนสญลกษณของการจารกแสวงบญ ทสามารถไถบาปและเกดความรแจง ความหมายตางๆเหลาน ลวนใหความหมายในระดบลกแกตวบทของนวนยายเรองน ท งส น ในนวนยายเรองน เขาวงกตเปนสญลกษณทตวละครหลงวกวนอย โดยเฉพาะตวละครหนมสาวทไมอาจหาทางด าเนนชวตอยางปกตสขได หรอไมอาจรวาตนเองมความปรารถนาจะใชชวตแบบใดเพอจะพบกบความสขทแทจรง

ผเขยนไดใชความหมายท งค าวาเขาวงกตและ labyrinth เพอแสดงภาพพฤตกรรมของตวละคร ขณะเดยวกนกเปรยบตวละครเปนไสเดอนตาบอด ซงเปนการใชสญลกษณซอนสญลกษณ เพอสอความหมายวาตวละครทกตวในเรองไมรตววาก าลงคนหาอะไร เหมอนกบไสเดอนทไมมดวงตาอยแลว และยงพการอกดวย ท าใหตองหลงวกวนอยกบวถของการเล อยไปในดน กนดนแลวขบถายออกมาเปนดน วนเวยนไปอยางน จนกวาจะหมดลมหายใจ ดงทชารยาพดโตตอบกบชลกาวา

ลกา ท าไมไสเดอนมนถงไมมลกกะตา/ พกไมรเหมอนกน/ แลวเราจะรไดไงวาไสเดอนมนตนอย หร อวามนกะลงนอนหลบ/ เออ... ไมรส/ แลวไสเดอนมนจะรม ย.../รอะไร.../กรวามนตนอยหรอเปลานะสตอนมนขดดนนะ/ ตวของมน มนนาจะรนะ / แตหนเคยนอนละเมอดวย...ชารยามองหนาทไรลกตาของคณตาไสเดอนทก าลงด นขยกขยยอยในมอ ตอนน นนะนะลกา หนมองเหนทกอยางชดแจวเหมอนจรงเลย ไมเหมอนฝนดวย/ เธอเคยเลาหลายคร งแลว ชาร/ ใช ใช หนเคยเลาแลว แลวหนกไมเหนจะรเลยวาหนหลบแลวกะลงละเมอ/ คนละเมออยไมรตวหรอก /แลวไสเดอนมนรม ย.../ รไร.../ กรวาตวมนกะลงหลบแลวละเมอขดดนอย/ โธ ชาร พจะไปรไดไง / คณตาไสเดอนกนดน ข ออกมากเปนดน กนดนข ออกมา กเปนดน...วาแลวชารยากรองเพลงคณตาไสเดอนทแตงข นเดยวน นวงหายเขาไปในสวนอกคร ง (หนา 25)

ขอความน เปนสญลกษณแทนพฤตกรรมของตวละครในเรองทกตว ทด าเนนชวตไปอยางไมรวาจะเกดอะไรข น นอกจากตวละครในเรอง ไดแก ชลกา ชารยา ปราณ ธนา ชานนท นท ลงธนต ภราดร อาภทร รสรน และนวลแลว ยงมตวละครในเรองเลายอยๆ อกมากทผเขยนน ามาสอดรอยใหเหนวงจรของชวตทสามารถพบ

3 ดรายละเอยดเพมเตมไดท ลายวงกต-วกพเดย

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%95

เรองราวเหลาน ไดในขาวประจ าวน ไมวาจะเปนเรองของนางโชวทแปลงเพศแลว เรองชายก าพราถกลอตเตอร เปนตน เรองเลาเหลาน เขามาไหลวนในเรองใหเหนวาเปนเหตการณธรรมดาทพบเหนไดในทกวนของชวต

6.มายาคตของความรกความชงความสขความทกขอยางสดโตง

ผเขยนไดบรรยายใหเขาใจถงความหมายแฝงเกยวกบความรกไวหลายตอน เชนความรสกของชารยาทมตอปราณ ผเขยนเปรยบวา “เหมอนกบผาซกตากทเพงเกบเขามาจากแดดจดจาน เกอบๆ เหมอนกบมละไอแดดอนอวล เกอบๆ เหมอนกบมรงสนมนวลทมองไมเหนแผซานเขามา เกอบๆ เหมอนกบไดกลนสะอานฟงลอยอยในอากาศ...”(หนา75) การบรรยายขอความน ท าใหเหนความรสกในเชงชสาวของชารยาทมตอปราณ แตบงเอญวาเธอไดพบกบธนากอน ความสมพนธระหวางชารยากบปราณจงหยดไวเพยงเทาน ในตอนตนเรอง

เมอชารยาพบธนา ผเขยนบรรยายภาพวา “ไมมมอไมเยน ไมมหวใจเตนแรง ไมมแมลมพายหมนข นรอบตวอยางทเกดกบชลกา มแครแนแกใจ อยางลกซ งเงยบงนวา ไมวาจะเปนอยางไรไมวาเขาจะอยทไหน ตอใหไกลสดหลา เธอกจะตดตามเขาไป งายดายเชนน น เมอความรกตามหาชารยาเจอ”(หนา76) ขอความ ผเขยน “เลน”กบมายาคตของหญงทพบชายตองใจ แตชารยาไมใชหญงทวไป ดงทไดพบพดคยกบธนาเพยงสบเอดคร ง เธอกตดสนใจหนตามเขาเขากรงเทพฯในวยสบหกเทาน น ตอมาไมนาน ธนาสลดจากเธอดวยจดหมายลาส นๆ วา “เธอขวางก นฉนไวจากมวลชน”(หนา79) ชารยาไมไดฟมฟายผดหวงกบรกน มากนกอาจเพราะเธอรจดจบต งแตแรกๆทมาอยดวยกนแลวกได

ความสขทกขของตวละครทเกดข นจากการบรรยาย ท าใหเหนวานกเขยนจงใจทจะใชมายาคตทเปนกรอบเกณฑของความเชอในสงคม ไดแก เรองการโหยหาความรกความอบอนทขาดพรองจากสถาบนครอบครว ท าใหตวละครยดตดกบคนทตนรก เมอผดหวงในรกน น ชวตท งชวตกจบส นดงทชลกาและนทเลอกความตายเปนทางออก นอกจากน ยงมเรองการตามหาแกนแทของชวต ในทสดกวงวนไปกบการตามหาตลอด จนตองลงทายดวยการหยด ดงชวตของลงธนตทเลอกทางออกดวยการบวช พฤตกรรมตางๆ ของตวละครในลกษณะสดโตงดงทกลาวมาน วรพร นตประภาไดกลาวไวในการเสวนาฯ วา เธอจงใจท าใหบคลกของตวละครทกตวมลกษณะสดโตงในเรองของความรก การทตวละครพยายามจะลมอดต กยง เปนการตอกย าความจ าทเจบปวด โดยเฉพาะเรองราวในอดตทไมอาจลบเลอนได

7.ความหมายแฝงภายใตกรอบเรองเลาการเมอง

สรเดช โชตอดมพนธ นกวชาการและนกวจารณชอดง ไดกลาวถงนวนยายเรองน วามวธการทจะพดถงความขดแยงในสงคมซงไมอาจกลาวออกมาโดยตรงได “การเลาเรองอาจแสดงใหเหนถงฉากหลงของประเทศไทย

ทเตมไปดวยความขดแยงทางการเมองเปนระยะ แตจดสนใจหลกคอความขดแยงของปจเจกทสะทอนใหเหนความสบสน ความเปราะบางและความโดดเดยวของคนรวมสมยทน าไปสสายพนธทออนแอ พรอมทจะขาดผงไดทกขณะ”(สรเดช โชตอดมพนธ 2557) และยงกลาวถงตวละครในเรองทเสมอนถกจองจ าทางใจ “อนเนองมา จากการยดมนในความรกและการโหยหาคนรกในสภาพสงคมรวมสมยอนฉาบฉวยทความรกแทอาจเปนสงทหาไดยาก” ค ากลาวน แสดงใหเหนถงพลงของรหสภาษาทผเขยนใชค าสอถงภาวะของการเกบกด อดอด เปลยวเหงาอยางฉาบฉวยชวยาม

ผเขยนใชรหสสญลกษณเพอสอวานวนยายเรองน มงแสดงความขดแยงทางการเมองในระดบมหภาค เรมจากค าอทศทวา “แดผสาบสญหายในขดแยงแหงสยาม” และใชค าวา “สงคราม” หลายคร งในบรบททไมนาจะใชค าน เชนในตอนทสองพนองยงเยาวไปวงเลนในสวน “มนเปนธรรมชาตของเดกๆ ทสงคราม น าทวมฉบพลน แผนดนถลมหรอแมแตการลมสลายของอาณาจกรกไมอาจหามความสขซงเกดข นงายดายกแตในโมงยามทคนคนหนงยงไมอาจเขาใจไดกระทงวาตวเองยงเปนเดก” (หนา 21) “และในกนและกน เฉกเชนเดกๆ ทเตบโตในสงคราม พวกเธอจะท าทกอยางดวยกน”(หนา 22) ผเขยนใชค าวาสงครามเรยกภาวะความขดแยงในครอบครว ซงแทจรงแลวเปนความขดแยงอยางสดโตงภายใตความเงยบงนระหวางพอและแม ตอเมอทายเรองกแสดงความขดแยงอยางไรสาระและไมต งใจระหวางชลกากบชารยา จนกระทงฝายหนงตายจากกนไปและปลอยใหอกฝายด ารงอยอยางไรสตสมประด

วรพร นตประภาไดกลาวในการเสวนาเรอง “ไสเดอนตาบอดในเทวาลย” วา “ตนเองใชความเปนไปของตวละครแตละตวเปนเครองมอในการพดถงความไรสาระของความขดแยงทางการเมองของสงคมไทยทน าไปสการสญเสยความเปนมนษย ความเปนตวของตวเองและความสมพนธทดระหวางบคคล โดยมแนวคดเรองมายาคตเปนพ นฐานส าคญของการประพนธ” (2558:2) ในบททชอ “จกรวาลบนก าแพง” วรพรไดสรางตวละคร ธนา ใหเปนภาพแทนของผมอดมการณทางการเมอง ดงทบรรยายวา

(ธนา)..เปนหนงในนกตอสเพอประชาธปไตยทรอดชวตจากการกวาดลางคร งใหญ หนเขาปาไปและกลบออกมา เธอ(ชารยา) แอบไดยนเขา(ธนา)คยกบเพอนบานดวยพลงแบบทเธอไมเคยเหนใครพด ในเรองทไมเคยไดยนใครพดถงมากอน เรองของสงคมซงผคนตองถกเอารดเอาเปรยบ ความไมเปนธรรม นายทนขนนางทคอยเหยยบย าคนยากจนและการด นรนเพอสทธเสรภาพ (หนา76)

การอยรวมกนของชารยากบธนาเปนไปอยางขดแยงแทบจะตลอดเวลา ธนามค าพดทเปนความจงใจทจะใชรหสภาษาบรภาษชารยาแบบระบายอารมณของตน ดงในฉากของการดาวาชารยาทชอบฟงเพลงคลาสสกวา “ไตกระไดฟงมนอยนนแหละ เพลงไอพวกศกดนานนนะ ไมรตวมงเลยสทา ฮา วาไอแปดสาแหรกพวกน นมนเหนเธอเปนแคอบานนอกหนาโงคนนงเทาน น” (หนา 78) หรอดาวาทชารยาไปเรยนภาษาฝรงเศสวา “สะเออะ ไป

เรยนแมงท าไมวะภาษาจกรวรรดนยมนนนะ/ กภาษาคนพวกแรกทรท าปฏวตเหมอนกนละ/ไมตองมาท าเปนรเรองปฏวตหนอยเลย เธอมนกดแตดกดาน เปนอาณานคมทางความคดไอพวกฝรงศกดนา”(หนา 79)

การใชค าวา ศกดนา มความหมายของการเหยยดเยยการแบงชนช นเปนเจาขนมลนาย ซงชวนใหคดไปถงค าตรงขามคอ ไพร ประกอบกบค าวา แปดสาแหรก ซงเปนค าเรยกผด ทสบทอดวงศตระกลข นไปตามสายของบรรพบรษฝายพอและแมไดถงสรนอายคน จงเรยกวาเปนผดแท ธนาใชค าเหลาน ดาวาชารยา และนกเขยนกเฉลยในบรรทดถดมากอนทธนาจะท งชารยาไป วาธนารสก “อายคนทมแฟนซงไมไดมอะไรใกลกบค าวาปญญาชนเลยแมแตนอย”(หนา 78) ปญญาชนเปนค าเรยกกลมคนทมปญญาซงใชกบนสตนกศกษาในมหาวทยาลยซงเปนสงคมทเกยวของกบประชาธปไตยโดยตรง ความหมายน จงท าใหชารยาหางไกลกบธนามากข นทกท และในทสดธนากเลอกทจะไปกบมวลชนโดยท งชารยาไปตลอดกาล ดเหมอนวาในเวลาตอมา ธนาจะพยายามเขารวมกจกรรมทางการเมองทกรปแบบ แตในทายทสดแลว เขากเลอกทจะท งอดมการณทางการเมองท งมวล ไปเปนนกการเมองฝายขวาทสนบสนนการใชก าลงปราบปรามมวลชนในการเรยกรองประชาธปไตยคร งตอมา

ตวละครธนากเปนเพยงภาพแทนของคนทท าเสมอนมอดมการณทางการเมอง คอยดาวาคนอนแตผเขยนท าใหเหนวาคนทเปนแบบธนาในสงคมไทยน น ไมไดมอดมการณอยางจรงจง บาดแผลและความทรงจ าในอดตท าใหเขาตองปรบเปลยนไปอยในฝายทตนเองเคยบรภาษมากอน ความขดแยงอยางจรงจงทางการเมองจงเปนเรองไรสาระทผเขยนเหนวาไมวาคนในสงคมจะเลอกอยฝายใดกลวนแตเปนอดมการณทจอมปลอมดวยกนท งส น

8.บทสงทาย การเลาเรองในเขาวงกต

เมออานจบ นวนยายเรองน ใหความรสกหมนเศราแบบหวเราะไมออก ร าไหไมได แมจะเปนเรองรก แตกลบไมมถอยค าใดทรสกไดถงอารมณรก แตกลบเปนภาวะของความเงยบเหงาเปลาเปลยวและเดยวดาย(จากบทสนทนาของคณะกรรมการตดสน) แมวานกเขยนจะแทรกเพลงคลาสสกทไพเราะ แทรกภาพยนตรเน อหาดๆ ทชวนตดตามไปดตอใหจบ หรอแทรกการท าอาหาร-เครองดมพรอมชอทสรางความรสกนมนวลชวนฝน เชน แกงรญจวน หรอ ซงกรยา กตาม แตบรรยากาศในเรองกลบท าใหรสกหมนมว ซมเศรา สบสนและชวนใหฉกคดวาหรอสงคมของคนรนใหมจะไรรากและเปลยวเหงา ภายใตกรอบบงคบอานบทสนทนาทยดยาวเรยงรอยตอกนไปอยางแปลกตางจากนวนยายอน

จดเดนของนวนยายเรองน ไมเพยงแตใชมายาคตครอบง าความคดของผอาน หรอการใชรหสวฒนธรรมแทรกซอนความหมายแฝงไวแทบตลอดท งเรองเทาน น แตยงมจดเดนอยกลวธการเลาเรองอกดวย ผเขยนใชวธบอกกลาวเรองราวของตวละครแตละตวทตองใชความพยายาม “แกะรอย”ความเปนมาของตวละครไปตลอด ไม

อาจอานแบบขามไปมาได ดงทสรเดช โชตอดมพนธกลาววา “การจะรบรอรรถรสของภาษาในไสเดอนตาบอดฯน น ผอานจ าเปนจะ “ละเลยด”งานช นน ไปทละนอยเทาน น”(2558: 2) ผอานจงจะปะตดปะตอเรองราวจนเกดเปนภาพใหญเหมอนการตอจกซอร ถงเขาใจเหตการณและพฤตกรรมของตวละคร การเลาเรองทวกวนเชนน กไมตางกบการหลงวนอยในเขาวงกต ทตองคอยๆ ทอดเสนดายลงไปตามทางจงจะหาทางออกไดในทสด เชนเดยวกบการตดตามความเปนมาและเรองราวทเกดข นในชวตของตวละครแตละตว ซงตางกมร วรอยบาดแผลในความทรงจ าทกวาจะไดมาพบกน

จะเหนวานวนยายเรองน มมายาคตแฝงอยตลอดท งเรอง รวมท งการใชตวบทอนเขามาครอบความคดอาน ดวยการต งชอบท เชน หบเขานกกระสาสบานเยน เปนตอนทกลาวถงเดกหญงสองคนวงเลนทามกลางจนตนาการทงดงามตามวย นกกระสาสบานเยนอาจท าใหนกไปถงนทานพ นบานแถบสแกนดเนเวยทนกกระสาคาบทารกหอผามาสงใหแกบานทมความอบอน หรออาจนกไปถงความหมายของการฟนคนชพ มชวตเปนอมตะในต านานของนกฟนกซ ซงบางต ารากลาววาคอนกกระสา หรอในบททชอ รงดกแดแหงความวปโยค กลาวถงสภาพการไมรบรเรองราวใดๆ ของแม ททนทกขอยกบการขงตวเองไวกบความทรงจ าของความเกลยดชง ความหมายแฝงทปรากฏในชอบทเหลาน ไดเชญชวนใหผอานคอยๆ ตดตามเรองราวความเปนไปและคนหาปรศนาทซอนไวเสมอนเปนเกมปรศนาทรอคอยการคนหาอยตลอดแทบท งเรองและนาคนหาในประเดนสมพนธบทตอไป

แมเรองราวอนสบสนวกวนในเขาวงกต จะจบลงดวยการใหชารยายงมลมหายใจอยในบานเพยงล าพง ซงไมตางกบแมของเธอกตาม แตนกเขยนกไดใหทางออกดวยการใหภาพของครอบครวตวประกอบเลกๆ คนหนง นนคอครอบครวของนวล ทกคร งของการปรากฏตวในเรอง นวลจะสรางสสนของความสขและความลงตวในชวตของเธอไดเปนอยางด นวลเปนตวละครเพยงตวเดยวทรจกความรกแท เธอมสาม 3 คนพรอมกน อยบานเดยวกน นวลรกทกคนเทากน สามทกคนชวยเธอเล ยงลก 5 คน เล ยงหลาน 8 คน สามทกคนชวยกนเล ยงดลกหลานโดยไมยดตดครอบครองวาเดกหาคนน นเปนลกของใคร มเพยงนวลเทาน นทร ดงทชลกาถามนวลวารหรอไมเดกคนไหนเกดจากสามคนใด นวลตอบวาคนเปนแมยอมร แตไมไดบอกพอเพราะเขาไมถาม เดกทกคนรกพอ พอทกคนรกลก ตวนวลเองกรกสามเทากนทกคน การไมยดตดครอบครองเปนเจาของจงเปนหนทางทนาจะน าพาชวตไปสความสงบสขอยางแทจรง ตามมายาคตของพระพทธศาสนาทแฝงฝงในสงคมไทยตลอดมา

นกเขยนสรางชวตของนวลใหเปนตนแบบของความสขในอดมคตทสงคมไทยปฏเสธวาผหญงไมอาจมสามพรอมกนทเดยวหลายคนได แตนกเขยนกลบต งค าถามในประเดนน วา เหตใดอดมคตความรกของผหญงจะตองเปนแบบรกเดยวใจเดยวเลา ผหญงกนาจะมรกไดหลายคนและรกเทากนทกคนไดในเวลาเดยวกนเชนเดยวกบผชายมใชหรอ หากพจารณามตของรหสสญลกษณทนกเขยนใชภาพครอบครวทสงบสขของนวลใหเปนเสมอน

สงคมไทยในอดมคตทนกเขยนใฝฝน คงไดภาพของการไมยดมนถอมนวาความเจรญทเกดข นแกประเทศชาตบานเมองลวนเปนสมบตของชาต ไมไดเปนผลงานของคนใดคนหนง เมอน นประเทศชาตกจะไมมความ ขดแยงแบงฝกแบงฝายและชวยกนดแลบานเมองใหสงบสขเหมอนครอบครวของนวล สงคมไทยกจะนาอยยงข น

การน าแนวคดมายาคตและรหสวฒนธรรมมาวเคราะหนวนยายเรองไสเดอนตาบอดในเขาวงกตอาจท าใหเหนระบบความคดความเชอทผอานมตอความเปนจรงในโลก และเปนกญแจส าคญส าหรบไขปญหาทวา นกเขยนพยายามท าใหผอานรสกเหมอนวาเรองเลาน ไดลอกเลยนความเปนจรงในสงคม แมวาเรองราวทปรากฏในเรองจะมความสมจรงตามแบบฉบบของเรองเลาทเคยไดยนไดฟงมากอนแลว และมคตความเชอรองรบความเปนไปได แตองคประกอบบางอยางในเรองกไมสามารถอธบายไดหมดทกกรณ และสงทส าคญไดกลบมาหาคตความเชอทไหลเวยนในสงคมไทยเรองหนงทวา “มพฤตกรรมหลายอยางในชวตของคนเราทอธบายไมได”(นพพร ประชากล 2552:66)

เอกสารอางอง กาญจนา แกวเทพ.(2536) มายาพนจ : การเมองทางเพศของละครโทรทศน. กรงเทพฯ: เจนเดอรเพรส. จดหมายขาวเทวาลย สานสายใยชาวอกษรฯ (2558) “สรปเน อหาการเสวนาไสเดอนตาบอดในเทวาลย” ปท 3 ฉบบท 30 วนท 4 พฤศจกายน (หนา 2) จอหนนพดล วศนสนทร (2557) “มายากลกบมายาคตในสงคมไทย” วารสารสทธปรทศน ปท 28 ฉบบท 86 เ ม ษ า ย น – มถนายน. (274-293). นพพร ประชากล.(2544) “"โรลองด บารตส กบสญศาสตรวรรณกรรม" มายาคต สรรนพนธจาก Mythologies ของ Roland Barthes ; แปลจากภาษาฝรงเศสโดย วรรณพมล องคศรสรรพ กรงเทพฯ : โครงการจดพมพคบไฟ. นพพร ประชากล.(2552) ยอกอกษร ยอนความคด เลม1วาดวยวรรณกรรม.กรงเทพฯ : ส านกพมพอานและวภาษา. นพพร ประชากล.(2552) ยอกอกษร ยอนความคด เลม 2 วาดวยสงคมศาสตรและมนษยศาสตร .กรงเทพฯ : ส า น กพ มพ อ า น และวภาษา. ปรวรรณ ดวงรต น (2557) “สญศาสตรและความหมายทแปรเปลยน” วารสารสทธปรทศน ปท 28 ฉบบท 88 (ตลาคม- ธนวาคม) (1-14). พรพชา บญบรรจง.(2554) “แมนาก : มายาคต “ความเปนเมย”ทถกประกอบสรางในละครโทรทศน ภาพยนตร และละครเวท” วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต ภาควชาศลปะการละคร คณะอกษร ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วรพร นตประภา.(2556) ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต. กรงเทพฯ : มตชน.

ลายวงกต-วกพเดย https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%95

Barthes.Roland. (2000) Mythologies / Roland Barthes ; selected and translated from the French by Annette Lavers. London : Vintage.