歩き方を変えれば外反母趾はここまで治る!นิ้วหัวแม่เท้าเกTatsuji Furuya เขียน

กิ่งดาว ไตรยสุนันท์ แปลรศ. นพ.บวรฤทธ์ิ จักรไพวงศ์ ค�ำนิยมชัยรัตน์ อรุณรัตน์ บรรณำธิกำรต้นฉบับ

พิมพ์คร้ังที่ 1 มีนำคม 2557

ราคา 125 บาท

Original Title: 歩き方を変えれば外反母趾はここまで治る!ARUKIKATA WO KAEREBA GAIHANBOSHI WA KOKOMADE NAORUCopyright © Tatsuji Furuya 2011First published in Japan 2012 by Metamor Publishing Co.,Thai translation rights arranged with Metamor Publishing Co., through HonnoKizuna, Inc.

© ลิขสิทธิ์ภาษาไทย 2557: ส�ำนักพิมพ์อินสปำยร์

กรรมการผู้จัดการ สุวดี จงสถิตย์วัฒนำ ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการ รำตรี สังสกฤษ ผู้จัดการส�านักพิมพ ์สชุำดำ งำมวฒันจนิดำ บรรณาธิการทีป่รึกษา เอือ้ยจติร บนุนำค บรรณาธกิารบรหิาร วำรนิ วรรณประสำท บรรณาธิการเล่ม กุลภำ หวลกระสินธุ์ หัวหน้ากองพิสูจน์อักษรและตรวจสอบ ดวงพร วิญญูธรรมรัตน์ พิสูจน์อักษรและตรวจสอบ รำตรี แซ่เตียว ผู้จัดการฝ่ายศิลปกรรม เบญจสิงห์ สมบุญ  ผู้จัดการ กองศิลปกรรม กฤษดำ เส่งสงค์ ผู้ช่วยผู้จัดการกองศิลปกรรม สุนันท์ เพชรวำว ศิลปกรรม สุภำวด ี แพวขุนทด  คอมพวิเตอร์กราฟิก อสิเทพ วรชินำ หวัหน้ากองประสานงานการผลติ จรัสศรี พรหมเทพ ประสานงานการผลิต ฉัตรทิพย์ กสิสิทธิ์ ส�านักงาน บริษัท นำนมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์ จ�ำกัด เลขท่ี 11  ซอยสุขุมวิท 31 (สวัสดี) ถนนสุขุมวิท แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนำ กรุงเทพฯ 10110โทร. 0-2670-9800, 0-2662-3000  โทรสำร 0-2662-0919 e-mail: editorial@nanmeebooks.com

เพลตที ่พี.พี.เพลท แอนด์ ฟิล์ม  โทร. 0-2274-7988 พมิพ์ที ่พงษ์วรนิกำรพมิพ์  โทร. 0-2399-4525-31  จดัจ�าหน่ายทัว่ประเทศ บริษัท นำนมีบุ๊คส์ จ�ำกัด เลขที่ 11 ซอยสุขุมวิท 31 (สวัสดี) ถนนสุขุมวิทแขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนำ กรุงเทพฯ 10110  www.nanmeebooks.com

จัดพิมพ์โดย ส�านักพิมพ์ในเครือนานมีบุ๊คส์

หนังสือเล่มนี้ใช้กระดำษปลอดสำรพิษ ไม่ระคำยเคืองผิวหนัง ช่วยถนอมสำยตำ และใช้หมึกธรรมชำติจำกน�้ำมันถั่วเหลือง จึงปลอดภัยต่อสุขภำพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

หำกหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มำตรฐำน อำทิ หน้ำกระดำษสลับกัน หน้ำซ�้ำ หน้ำขำดหำย ส�ำนักพิมพ์ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยนใหม่ให้ โปรดส่งไปเปลี่ยนตำมที่อยู่ด้ำนบน หรือติดต่อ Nanmeebooks Call Center  โทร. 0-2662-3000 กด 1

ข้อมูลทางบรรณานุกรมของหอสมุดแห่งชาติฟุรุยะ, ทะสึจิ.  นิ้วหัวแม่เท้ำเก. -- กรุงเทพฯ: อินสปำยร์, 2557.

120 หน้ำ.1. เท้ำ--โรค.  I. กิ่งดำว ไตรยสุนันท์, ผู้แปล.  II. ชื่อเรื่อง.

617.585ISBN  978-616-04-1828-2

คำ�นำ�ผู้เขียน“อาการนิ้วหัวแม่เท้าเก” คือผลพวงจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต

ประจ�าวัน

วิธีแก้อำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเก (hallux valgus) ให้ดีข้ึน ไม่ใช่กำรให ้

ควำมสนใจแต่เพียงเรื่องของเท้ำเท่ำนั้น หำกต้องระวังพฤติกรรมกำรใช้ชีวิต

ประจ�ำวันด้วย ซึ่งแนวคิดนี้ยังไม่เป็นที่แพร่หลำยนัก

ปัจจุบันกำรรักษำอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเกมีหลำยวิธี ได้แก่ กำรพัน

แถบผ้ำ กำรสวมแผ่นรองเท้ำ หรือกำรใส่อุปกรณ์ช่วยพยุง ซ่ึงส่วนใหญ ่

ล้วนเป็นกำรแก้ปัญหำที่ปลำยเหตุ

ผู้ป่วยหลำยคนท่ีเข้ำรับกำรรักษำในสถำบันของผม เมื่อรู้ว่ำสำเหตุ

ที่แท้จริงซึ่งท�ำให้นิ้วหัวแม่เท้ำผิดรูปคืออะไร ก็พูดอย่ำงเสียใจว่ำ “รู้อย่างนี้

เปลี่ยนพฤติกรรมผิดๆ เสียตั้งแต่แรกก็คงดี”

ผมได้ยินผู้ป่วยพูดประโยคท�ำนองนี้หลำยต่อหลำยครั้ง ด้วยควำม

ที่อยำกช่วยเหลือพวกเขำเหล่ำนั้น จึงจุดประกำยให้เขียนหนังสือเล่มนี้ขึ้น 

ซึ่งรวบรวมสำเหตุและวิธีแก้ไขอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเกไว้อย่ำงครบถ้วน รวมถึง

ระบุท่วงท่ำกำรเดินที่ถูกต้องไว้อย่ำงละเอียด 

แน่นอนว่ำกำรเปลี่ยนพฤติกรรมซึ่งติดตัวมำนำนจนกลำยเป็นนิสัยนั้น

ยำกทีเดียว แต่หลังจำกอ่ำนหนังสือเล่มนี้แล้ว ผมหวังว่ำทุกท่ำนจะเข้ำใจ

และหันมำปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนให้ถูกต้อง แม้เพียงน้อยนิดผมก็มี

ควำมสุขแล้ว

ทะสึจิ ฟุรุยะ

ผู้อ�านวยการสถาบันวิจัยโรคเท้าผิดรูป

สารบัญ

บทนำ�เช็กสุขภาพเบื้องต้น

นิ้วหัวแม่เท้าของคุณผิดรูปหรือไม่

ก่อนเริ่มท�ำแบบทดสอบ ● 14วิธีทดสอบควำมผิดปกติของนิ้วหัวแม่เท้ำ ● 14

1 องศำควำมเอียงของนิ้วหัวแม่เท้ำ ● 152 นิ้วเท้ำลอย ● 183 ตำปลำ ● 20

4 อำกำรเท้ำแบน ● 205 อำกำรเจ็บปวดหรือชำ ● 23

6 พฤติกรรมในชีวิตประจ�ำวัน ● 23สรุปผลกำรทดสอบ ● 26

บทที่�1รู้จักอาการ

นิ้วหัวแม่เท้าเกกันก่อน

นิ้วหัวแม่เท้ำผิดรูป 

คือผลพวงจำกพฤติกรรมในชีวิตประจ�ำวัน ● 30พฤติกรรมในชีวิตประจ�ำวัน

ที่ดีต่อสุขภำพเท้ำคืออะไร ● 34ควำมสัมพันธ์ระหว่ำงกระดูกนิ้วเท้ำส่วนต้น

กับอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเก ● 37ออกก�ำลังกำย “ขำ” แต่ท�ำไม “เท้ำ” ยังเส่ือมสภำพ ● 40

ส่วนโค้งของฝ่ำเท้ำที่ช่วยพยุงร่ำงกำย ● 42ส่วนโค้งตำมขวำงผิดรูป ➡ เท้ำแบน ➡ นิ้วหัวแม่เท้ำเก ● 45

“กล้ำมเนื้อยึดกระดูกฝ่ำเท้ำ” 

เสำเอกที่ช่วยพยุงส่วนโค้งตำมขวำงของเท้ำ ● 48น้ิวหัวแม่เท้ำผิดรูปรักษำให้หำยได้ด้วยควำมพยำยำม ● 53

ใช้เวลำนำนแค่ไหนกว่ำควำมเจ็บปวดจะบรรเทำ ● 55

บทที่�2นิ้วหัวแม่เท้าเกแก้ไขได้ด้วยท่าเดินและยืน

“ท่ำเดิน” ที่ช่วยแก้ไขอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเก ● 601 ส้นเท้ำต้องสัมผัสพื้นก่อนเสมอ ● 61

2 ถ่ำยน�้ำหนักตัวจำกส้นเท้ำไปยังนิ้วหัวแม่เท้ำ ● 643 เคลื่อนศูนย์กลำงของน�้ำหนักตัวไปด้ำนหน้ำ ● 66

4 ใช้นิ้วเท้ำดันพื้น ● 685 เคลื่อนไหวข้อเท้ำอย่ำงเป็นธรรมชำติ ● 69

ข้อควรระวังเมื่ออยู่ในท่ำเดิน ● 73“ท่ำยืน” ที่ช่วยแก้ไขอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเก ● 75

ข้อควรระวังเมื่ออยู่ในท่ำยืน ● 78

บทที่�3วิธีบริหารนิ้วเท้าแสนง่าย

วัตถุประสงค์และข้อควรระวังในกำรบริหำรนิ้วเท้ำ ● 841 กำรบริหำรข้อโคนนิ้วเท้ำ (กระดูกน้ิวเท้ำส่วนต้น) ● 87

2 กำรบริหำรกระดูกนิ้วเท้ำส่วนปลำย ● 903 กำรบริหำรแบบโบแมน ● 924 กำรบริหำรด้วยลูกบอล ● 945 กำรบริหำรด้วยผ้ำขนหนู ● 96

6 กำรบริหำรด้วยยำงยืดแบบดั้งเดิม ● 98

บทที่�4ประสบการณ์ตรงของผู้ที่หายจาก

อาการนิ้วหัวแม่เท้าเก

เข้ำใจควำมส�ำคัญของท่ำเดินที่ถูกต้อง ● 106ลองรักษำอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเก 

จนหำยขำดในครั้งที่ 3 ● 108อยำกเดินเหินคล่องแคล่วแม้อำยุมำกข้ึน ● 110

ถ้ำหำยเจ็บได้ให้ผ่ำตัดก็ยอม ● 112ค�ำแนะน�ำตลอด 2 เดือน กลับมีค่ำไปชั่วชีวิต ● 114ควำมดีใจเมื่อก้ำวเดินและควำมหวังของชีวิต ● 116

บทส่งท้าย อำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเก = กำรสวมรองเท้ำส้นสูง 

เป็นควำมเชื่อที่ผิดมหันต์! ● 118

เช็กสุขภาพเบื้องต้น

นิ้วหัวแม่เท้าของคุณผิดรูปหรือไม่

บทน�า

ก่อนเริ่มทำ แบบทดสอบ

วิธีทดสอบความผิดปกติของนิ้วหัวแม่เท้า

เอำละครับ มำเริ่มแบบทดสอบท้ัง 6 ข ้อกันเลย ซ่ึงจะทดสอบ

ควำมผิดปกติของนิ้วหัวแม่เท้ำในหลำยๆ ด้ำน  หำกมีข้อไหนที่ท�ำด้วยตนเอง

ได้ยำก อำจให้คนที่บ้ำนหรือเพื่อนช่วยได้ โดยทดสอบตำมล�ำดับต่อไปนี้

ในบทน้ี ผมจะอธิบำยวิธีประเมินแบบทดสอบเบื้องต้น เพื่อให้คุณ

ตรวจสอบควำมผิดปกติของนิ้วหัวแม่เท้ำได้ง่ำยๆ ด้วยตนเอง ซึ่งแบบทดสอบ

ทั้ง 6 ข้อ จะประเมินควำมรุนแรงของอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเกโดยดูจำก

คะแนนรวม ให้เลือกตอบตำมจริงจำกอำกำรของเท้ำข้ำงใดข้ำงหนึ่งที่มีอำกำร

รุนแรงกว่ำ จำกนั้นอ่ำนค�ำอธิบำยที่สรุปไว้ตอนท้ำยว่ำอำกำรแบบไหนควร

ได้รับกำรฝึกอย่ำงไร ให้เลือกฝึกตำมอำกำรของตน ซ่ึงกำรฝึกจะอธิบำย

อย่ำงละเอียดในบทที่ 3

14

1 องศาความเอียง ของนิ้วหัวแม่เท้า

วิธีทดสอบความเอียงของนิ้วหัวแม่เท้า

1. วำงเท้ำบนกระดำษที่เตรียมไว้ 

ใช้ปำกกำลำกเส้นรอบเท้ำ

โดยเริ่มจำกส้นเท้ำไปจนถึงปลำย

นิ้วหัวแม่เท้ำ

ข้อส�ำคัญ ขณะลำกเส้น

ต้องอยู่ในท่ำยืน ดังนั้น 

ควรให้คนอื่นช่วยลำกเส้นให้

สิ่งแรกท่ีต้องทดสอบคือ ควำมเอียงของนิ้วหัวแม่เท้ำ โดยวัดว่ำ

นิ้วหัวแม่เท้ำเอียงไปด้ำนนอกแค่ไหน  ยิ่งเอียงมำกเท่ำไร ระดับควำมผิดปกติ

ยิ่งรุนแรงเท่ำนั้น

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม ได้แก่ 

● กระดำษที่มีขนำดใหญ่กว่ำฝ่ำเท้ำ

● ปำกกำ

● ไม้บรรทัด

● ไม้โปรแทรกเตอร์แบบครึ่งวงกลม

จำกนั้นวัดองศำควำมเอียงของเท้ำตำมด้ำนล่ำง

15

3. ใช้ไม้โปรแทรกเตอร์

แบบครึ่งวงกลมวัดมุม

ที่เกิดจำกจุดตัดของ

เส้นดังกล่ำว องศำที่ได้

คือค่ำควำมเอียงของ

นิ้วหัวแม่เท้ำ

2. ให้จุดที่ยื่นออกมำ

บรเิวณโคนน้ิวหัวแม่เท้ำ

เป็นจุดตัด ลำกเส้นตัด

ไปยังนิ้วหัวแม่เท้ำและ

ส้นเท้ำ

16

● ถ้ำวัดได้ 5-15 องศำ = ปกติ● 15-20 องศำ = เล็กน้อย● 20-40 องศำ = ปานกลาง● มำกกว่ำ 40 องศำ = เอียงมาก

ส�าหรับเกณฑ์ของผม หากวัดค่าความเอียงของน้ิวหัวแม่เท้า

ได้มากกว่า 25 องศา ต้องระวัง แสดงว่านิ้วหัวแม่เท้าเริ่มผิดรูป

บันทึกคะแนน

องศาที่ได้ คะแนน

ต่�ำกว่ำ 5-10 องศำ 0 คะแนน

ต่�ำกว่ำ 10-15 องศำ 4 คะแนน

ต่�ำกว่ำ 15-25 องศำ 8 คะแนน

ต่�ำกว่ำ 25-30 องศำ 16 คะแนน

ต่�ำกว่ำ 30-35 องศำ 20 คะแนน

ต่�ำกว่ำ 35-40 องศำ 24 คะแนน

ต่�ำกว่ำ 40-45 องศำ 28 คะแนน

มำกกว่ำ 45 องศำ 32 คะแนน

หัวข้อที่ 1 ได้    คะแนน

17

2 นิ้วเท้าลอยลักษณะเด่นอีกอย่ำงของอำกำรนิ้วหัวแม่เท้ำเกคือ นิ้วเท้ำลอย ซ่ึง

นิ้วเท้ำจะลอยจำกพื้นเสมอ ยิ่งนิ้วหัวแม่เท้ำเกผิดรูปรุนแรงเท่ำไร แนวโน้ม

ที่น้ิวเท้ำจะลอยก็มีสูงขึ้นเท่ำนั้น

ขั้นตอนกำรทดสอบเริ่มจำกนั่งลงบนพื้น เหยียดขำตรง และไม่สวม

รองเท้ำ  จำกนั้นเหยียดและงอนิ้วเท้ำทั้ง 2 ข้ำงสลับกัน 10 ครั้ง แล้วปล่อย

ให้เท้ำผ่อนคลำย ไม่ต้องเกร็งนิ้วเท้ำ รอประมำณ 30 วินำที แล้วสังเกตด้วย

ตนเองหรือให้คนอื่นช่วยดูว่ำนิ้วเท้ำลอยหรือไม่ 

กำรทดสอบนี้ยึดระดับควำมสูงของนิ้วหัวแม่เท้ำเป็นหลัก แล้วดูว่ำ

น้ิวช้ีลอยขึ้นมำกแค่ไหน  จำกนั้นดูเกณฑ์ให้คะแนนในหน้ำถัดไป โดยนิ้วชี้

ของเท้ำข้ำงไหนลอยสูงกว่ำให้วัดจำกเท้ำข้ำงน้ัน

18

หัวข้อที่ 2 ได้      คะแนน

วิธีทดสอบนิ้วเท้าลอย

บันทึกคะแนน                 ลักษณะ คะแนน

สูงระดับเดียวกับนิ้วหัวแม่เท้ำ (ภำพ A) 0 คะแนน

สูงครึ่งหนึ่งของระดับนิ้วหัวแม่เท้ำ (ภำพ B) 4 คะแนน

สูงกว่ำระดับนิ้วหัวแม่เท้ำ (ภำพ C) 6 คะแนน

 ดูที่ควำมสูงของนิ้วชี้ เลือกให้คะแนนจำกนิ้วชี้ของเท้ำข้ำงที่ลอย

สูงกว่ำ

A

CB

19