บทท ๕ การพฒนาทกษะการอาน

การสอสารในยคปจจบนท งทปรากฏในสอส งพมพและอเลกทรอนกส “สาร” ทส งมานน ประกอบดวยวจนภาษาและอวจนภาษา บางครงซบซอนจงท าใหผรบสาร ตองใชวจารณญาณในการตดสนวาสารดงกลาวมเหตผล นาเชอถอหรอไม โดยเฉพาะอยางยงขอมลขาวสารในปจจบน ทมการเผยแพรอยางรวดเรวผานสอตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยง สอออนไลน ในแตละวนจะมคนจ านวนมากเขาใชสอประเภทน และมการสงตอ เนอหา หรอขอความตาง ๆ ใหผอนดวย ท าใหขาวสารนน ๆ เปนทรบรของผอานในเวลาอนรวดเรว ดงนน ผอานจงควรตรวจสอบและเลอกรบขอมลอยางมเหตผล การอานสารลกษณะนเปนการอานขนสงทตองใชสตปญญาในการใครครวญอยางรอบคอบ ผอานควรมพนฐานความรเกยวกบเรองทอานดวย เพราะจะท าใหผอานสามารถวเคราะห ตความ และวจารณ สารไดอยางลมลก การอานวเคราะห การอานวเคราะห เปนการอานขนสงกวาการอานทวไป เปนการอานทตองใชวจารณญาณในการรบสาร อยางรอบคอบและมเหตผล ๑. ความหมายของการอานวเคราะห นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของการอานวเคราะหไวดงน รญจวน อนทรก าแหง (๒๕๒๔: บทน า) กลาววา “การอานวเคราะหจงตองอานดวยความพนจ พจารณา ไตรตรอง กลนกรอง แยกแยะ หาเหตผล สวนดสวนบกพรองของหนงสอนน เพอเปนแนวทางไปส ความคดสรป เกยวกบหนงสอเลมนน ๆ ได” ทศนย สภเมธ (๒๕๒๙: ๑๐๑) กลาววา “การอานโดยมการแยกแยะเนอหาออกเปนสวนจนสามารถเขาใจ และรซงถงแกนแทของสารนน” เกศน จฑาวจตร (๒๕๕๒: ๑๔๓-๑๔๔) กลาววา “การวเคราะหเปนความพยายามทจะท าความเขาใจใหถองแทเกยวกบ “วตถของการวเคราะห” ดวยการเพงพจารณาอยางแยกแยะ และแจกแจงออกเปนสวน ๆ หรอองคประกอบยอย ๆ เพอศกษาและท าความส าคญระหวางกน” ธญญา สงขพนธานนท และคณะ (๒๕๕๒: ๗๗) กลาววา “การอานทใชความละเอยดถถวนในการพจารณาองคประกอบตาง ๆ ของงานเขยน เพอเปนพนฐานน าไปสการคนหาความหมาย และสารทแทจรงของเรองทอาน เปนวธการอานทตองใชความละเอยด การพจารณา แยกแยะอยางรอบคอบ ถถวนกวาการอานในระดบทวไป” จากความหมายขางตนอาจสรปไดวา การอานวเคราะหหมายถง การแยกแยะองคประกอบตาง ๆ ของงานเขยน เพอท าความเขาใจเนอหาในงานเขยนนน ๒. หลกการอานวเคราะห การอานวเคราะห เปนการอานอยางพจารณาใครครวญสวนประกอบของเรองทอานอยางละเอยด ในดานรปแบบ เนอหา การน าเสนอเนอหา และการใชภาษา มหลกในการอานดงน ๒.๑ พจารณารปแบบ การพจารณารปแบบของเรองทอาน หรองานเขยน เปนการพจารณาลกษณะของการเขยนวา เปนรอยแกวหรอรอยกรอง พจารณาประเภทของงานเขยนวาเปนสารคด หรอบนเทงคดชนดใด

๒.๒ พจารณาเนอหา เปนการอานเพอแยกแยะวาขอความใดเปนใจความส าคญ ขอความใดเปนการขยายความ ขอความใดเปนขอเทจจรง ขอคดเหน หรอความรสกของผเขยน ๒.๓ พจารณาการน าเสนอเนอหา เปนการพจารณาการตงชอเรอง การน าเรอง การด าเนนเรอง และการปดเรองวามวธการอยงไร ๒.๔ พจารณาการใชภาษา เปนการพจารณาระดบภาษา การใชค า ประโยค ส านวนโวหารและความเปรยบ เพอสอความหมายทผเขยนตองการ ตวอยางการอานวเคราะห พระสงขเสอมมนตร พระสงขรายมหาจนดามนตร ฝงเนอรอนรนเรงมาหา ทองน าเนองแนนคณาปลา มงมาใหจบโดยงายดาย นนคอเดชพระสงขครงเกากอน หาอาหารเลยงนครไดหลากหลาย แตบดนบานเมองมเรองราย เพราะปาถกท าลายกลบกลายแลง เทอกเขาหวโลนดโกรนหมด หยอมหญาเหยวหดสลดแหง ลมพดฝนมแตสแดง ดนตากแสงแดดจาเมอฟารอน หมดปาหมดฝนชนเทวษ ชาง วว เนอ ทรงทเรศเทยวเรรอน หญากไรน ากแลงหมดแรงนอน ตายสลอนเสลอกสลนฝนไมมา หวยธารละหานแหงแลงไปหมด น าสกหยดหาไมไดเพราะไรปา ทองแมน าราบเรยบเปรยบทองนา จะหาปลา ป กบ ไมพบพาน พวกตดไมท าลายปาหายหนาสน เกดมาแกลงแผนดนกนลางผลาญ รวยแลวหนมแลวหลบจบแลวงาน หอบรอยลานลอบเรนเปนผราย พระสงขเสอมคาถาจนดามนตร รายรอยหนไมไดเนอเหนอยเหลอหลาย ไมหมดตนฝนหมดปาปลาแลงตาย จะหาขายหากนสนหนทาง มแตคนมาหลงรปจดธปไหว พอเนอทองผองใสไสวสวาง งวดน สามตวนะ อยาละวาง แกบนอยางยงใหญ...โปรดใบมา! (ด ารงศกด บญส, ๒๕๕๙: ๗๒) รปแบบ เรอง “พระสงขเสอมมนตร” เปนกวนพนธ ทมลกษณะเปนกลอน บางวรรคมการเลนสมผสพยญชนะ เชน น าเนองแนน ทรงทเรศเทยว เปนตน เนอหา หรอ สาร ในเรองน ผเขยนกลาวถง พระสงข ซงเปนตวละครเอกในเรอง “สงขทอง”เปนผทมจนดามนตรสามารถรายมนตรเรยกเนอ เรยกปลา ไดมากมาย แตปจจบนปาไมถกท าลายหมดท าใหพระสงขไมสามารถรายมนตรเรยกเนอ เรยกปลาไดอกตอไป เพราะเมอปาไมถกท าลาย ฝนไมตก พนดนแหงแลง สตวตาง ๆ ไมสามารถอยรอดได ท าใหผคนตองพงพาโชคลาภ เพอหวงวา จะไดมเงนมาก ๆ ดงขอความทกลาววา “งวดน สามตวนะ อยาละวาง แกบนอยางยงใหญ...โปรดใบมา!” การน าเสนอ ใชรปแบบการน าเสนอเปนกวนพนธ โดยการสรางตวละคร “พระสงข” จากวรรณคด เรองสงขทอง ใหเปนตวแทนของอดต ทสามารถใชจนดามนตรเรยกเนอ เรยกปลามาไดมากมาย แสดงใหเหนวาสมยกอนมความอดมสมบรณมาก แตในปจจบนมนายทนลกลอบตดไมจนหมดปา ท าใหฝนไมตก เกดความแหงแลงตามมา ท าใหสตวทเคยมอยางอดมสมบรณคอย ๆ ลดลงไป ผคนทเคยจบปลามากน มาขายกตองเลก

เพราะไมมปลาจะใหจบ จงตองหนมาพงโชคลาภแทน ดงขอความทกลาววา “งวดน สามตวนะ อยาละวาง แกบนอยางยงใหญ...โปรดใบมา!” การใชภาษา กวนพนธ เรอง “พระสงขเสอมมนตร” ใชภาษางาย ๆ ไมซบซอน เปนการกลาวอยางตรงไปตรงมาเกยวกบความแหงแลงจากการตดไมท าลายปาของนายทน ท าใหภมอากาศแหงแลง ฝนไมตกตามฤดกาล ผคนเดอดรอนเนองจากแหลงอาหารถกท าลาย ท าใหตองมาขอเลขจากสงศกดสทธ การวนจสาร เนอหาในกวนพนธ ผเขยนมเจตนาทกลาวถงหายนะของการท าลายปาไม ผลจากการทปาไมถกท าลาย กอใหเกดผลกระทบตามมามากมาย ประชาชนเดอดรอนเพราะไมมแหลงอาหารทจะใชในการด ารงชวต ดงนนผอานจงควรตระหนกถงความส าคญของปา และชวยกนดแลรกษาปาใหมความอดมสมบรณตลอดไป จะเหนวา การอานวเคราะห เปนการอานทตองแยกแยะองคประกอบของงานเขยนออกมาเปนสวน ๆ แลวพจารณาทละสวน เพอใหเขาใจสารทผเขยนตองการจะสอมายงผอาน รปแบบ การน าเสนอ การใชภาษา การอานวเคราะหจะชวยฝกใหผอานใชความคด สตปญญา ชวยใหผอานคดเปนและเพมพนความสามารถในการใชทกษะทางปญญาอกดวย

การอานตความ การอานตความ เปนการอานขนสง มความซบซอนมากกวาการอานทวไปเพราะผอานจะตองใช

สตปญญาไตรตรองเพอท าความเขาใจ เนอหาสาระ และน าเสยงของผเลาเรองวามความรสก อารมณ จดประสงคอยางไร

ตวบทหรองานเขยนแตละประเภทจะมการน าเสนอเรองราวทมความยากงายแตกตางกน ตวบทบางประเภทไมตองการการอานตความ ในขณะทตวบทบางประเภทตองอานตความเพราะผเขยนไมสอออกมาตรง ๆ โดยเฉพาะงานเขยนประเภทสรางสรรค ไดแก นวนยาย เรองสน หรอกวนพนธ งานเขยนประเภทนมเนอหาทคอนขางซบซอน การอานประเภทนปญหาอยทผอานไมเขาใจสาร หรอเจตนาของผเขยนทแฝงอยในเรองได เพราะงานเขยนทอานนนไมปรากฏใหเหนอยางชดเจนจงจ าเปนตองใชวธการอานตความเขาไปท าความเขาใจ เพอใหผอานไดเขาถงความหมายของงานเขยนนน ๆ หากผอานเขาใจในขนนแลวกจะสามารถวจารณ และประเมนคางานเขยนได

๑. ความหมายของการอานตความ เปนการอานทผอานจะตองใชสตปญญา ความสามารถ ในการท าความเขาใจกบขอเขยน เพอใหทราบเจตนา ทาท น าเสยง และสารทผเขยนตองการ นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของการอานตความไวดงน

สมพร มนตระสตร แพงพพฒน (๒๕๓๔: ๓๙) กลาววา “ความสามารถในการอาน ทผอานสามารถอธบายสารทอานออกมาได หรอสาระส าคญครบถวน โดยอาศยความร ความเชอ ความเขาใจ ความสนใจ และประสบการณของผอานเปนส าคญ”

จไรรตน ลกษณะศร และบาหยน อมส าราญ (๒๕๕๐: ๑๐๑) กลาววา “ความพยายามทจะเขาใจความหมายของขอความ เพอเขาใจจดมงหมายของสาร”

มาลน ชาญศลป (๒๕๓๗: ๑๐๙) กลาววา “เพอพจารณาวาขอความ หรอเรองนน ๆ มความหมายทแทจรงวาอยางไร และสามารถทจะอธบายไดถงเจตนา และความคดของผเขยนไดอยางชดเจน”

ดนยา วงศธนชย (๒๕๔๒: ๙๘) กลาววา “เปนความพยายามท าความเขาใจกบสารทผเขยนตองการสอถงผอาน โดยพจารณาอยางละเอยดจากความหมายของถอยค า ลลา น าเสยง ทศนคตของผเขยน ตลอดจนน าสภาพแวดลอมและเหตการณตาง ๆ มาเปนเครองชวยในการท าความเขาใจ”

ธญญา สงขพนธานนท และคณะ (๒๕๔๘: ๙๐) กลาววา “การอานตความ เปนการอานเพอคนหาความหมายของตวบทหรองานเขยนทอานนนเอง”

กองเทพ เคลอบพณชกล (๒๕๔๒: ๑๐๖) กลาววา “การอานทผอานจะตองใชสตปญญาตความหมายของค า และขอความทงหมด โดยพจารณาถงความหมายโดยนย และความหมายแฝง ทผเขยนตองการจะสอความหมาย ซงผอานจะตองตความหมายของส านวนไดถกตองหรอไมนน จ าเปนตองอาศยเนอความแวดลอมของขอความนน บางครงตองอาศยความรเกยวกบเหตการณปจจบนเปนเครองชวยตดสน”

จากความหมายขางตน สรปไดวา การตความหมายถง การอานเพอคนหาความหมายของสารทแฝงอยในเรอง โดยพจารณาจากความหมายของถอยค า ส านวน น าเสยง บางครงการตความยงขนอยกบบรบทของสงคม และประสบการณของผอานดวย

การตความของแตละคนนนไมเหมอนกน ถาเราใหคนสองคนอานขอความเดยวกนแลวตความ จะพบวาทงสองคนยอมตความแตกตางกนอยางแนนอนทงนขนอยกบปจจยตาง ๆ ดงน

๑. วย บคคลทตางวยกน ยอมมความคด ความเขาใจ และความรแตกตางกน คนทมอายมากกวาอาจตความไดลกกวาคนอายนอย เพราะผานโลกมามากกวา

๒. ประสบการณ บคคลยอมมประสบการณแตกตางกนไป คนทผานประสบการณในเรองตาง ๆ จะมความเขาใจ และมความซาบซงเหตการณนน ๆไดมากกวา เชน ถาเคยอานหนงสอเรองใดกตามแลวตรงกบประสบการณของตนเอง ยอมเขาใจในเรองนนไดมากกวาคนทไมมประสบการณ

๓. ความเขาใจถอยค า หมายถง ความหมายของค า ซงเปนสวนส าคญของการตความ หากไมเขาถอยค ากจะตความไมถกตอง และไมลกซง การตความของแตละคนจะแตกตางกน แมวาถอยค าจะเหมอนกนกตาม ขนอยกบความสามารถและประสบการณของแตละคน

๔. ความสามารถของแตละบคคล ทงนหมายถงสตปญญาของบคคลทอาน คนทมสตปญญาเฉยบแหลม อาจจะเขาใจไดงายและรวดเรว ๒. ขนตอนในการอานตความ

การอานตความมขนตอนในการอานดงน ๒.๑ อานขอความหรอเรองราวนน ๆ อยางละเอยด ท าความเขาใจเรองใหชดเจน และจบประเดน

ส าคญของเรองได ๒.๒ พยายามพจารณาขอความตาง ๆ อยางรอบคอบ แลวน ามาประมวลกบความคดของตนวา

ความหมายนน หมายถงสงใด ๒.๓ เรยบเรยงถอยค าทจะใชบรรยายใหมความชดเจน ผอานสามารถตความ ไปตามความรและ

ประสบการณ และมเหตผลประกอบทชดเจน ผมประสบการณมากและมความรสง ยอมตความไดกวางขวาง และลกซงมากกวาผทมความรและประสบการณนอย นอกจะเขาใจความหมายของเรองทอานไดแลว การตความยงตองสามารถบอกความรสก หรอขอคดทผเขยนสงมายงผอานไดอกดวย

๓. สงทควรพจารณาในการอานตความ การอานตความคอ การท าความเขาใจสารของงานเขยนประเภทตาง ๆ ตองอาศยการอานเปนส าคญ

บางครงขอความทเราอาน ผเขยนกสอความหมายทท าใหเราเขาใจไดทนท แตบางครงกไมสอออกมาตรง ๆ เพราะอาจเปนเรองทผดกฎหมาย เปนการละเมดสทธของผอน หรอมขอขดกบคานยมบางประการ ผเขยนจง

ไมสามารถเขยนอยางตรงไปตรงมาได ผอานจะตองพยายามคนหาสาระส าคญทผเขยนซอนไวในเนอหาใหได การอานตความนนผอานควรพจารณาสงตาง ๆ ดงน

๓.๑ น าเสยงของผเขยน การอานเพอตความนน ถาผอานสามารถสงเกตน าเสยงของผเขยนไดกมผลใหเขาใจงานเขยนเรองนนเปนอยางด เพราะงานเขยนในปจจบน ผเขยนจะใชน าเสยงหลากหลาย ผอานจะจบน าเสยงของผเขยนได โดยการสงเกตจากการใชภาษาของผเขยน ผอานจะตองอานขอความทจะตความอยางละเอยด เพอทผอานจะไดรบรวาผเขยนมอารมณเชนใดเรอราวนน ๆ ดงท พทยา ลมมณ (๒๕๓๗: ๔๗) กลาววา การศกษาอารมณหรอน าเสยงในงานวรรณกรรม เปนการคนหาความรสกของผเขยนในการ เขยนเรองนน ๆ ซงเปน “ความหมายระหวางบรรทด”ทผเขยนแฝงไว โดยสงเกตจากการใชถอยค า ส านวน ทวงท านองการเขยน หรอเรองทเขยน การศกษาเรองเหลานจะชวยใหผอานรจกผเขยนวา เปนคนเชนใด ชอบหรอไมชอบสงใด มความรสกระดบไหน มความสนใจเกยวกบเรองใด มความสข หรอความดนรนทะเยอทะยานอยากไดเพยงใด จตใจเปนอยางไร ออนโยน หรอแขงกระดางซงเปน บคลกของผเขยน นอกจากนการศกษาน าเสยงยงชวยใหเขาใจบรรยากาศของงานเขยน อนจะชวยใหเขาใจเรองไดดขนดวย ลองพจารณาขอความตอไปน

...หนกลบไปมองรอบโลก นกเรยนในประเทศโลกทหนงสวยงามสมวย มสงาราศ ดมวฒภาวะ ตามเสรภาพบนเสนผมบนกบาล บนรางกายของตนเอง นกเรยนมธยมปลายไดทดลองดดผม ท าสผมบาง ไดลองแตงหนาทาลปสตก แทนทจะกลายเปนเดกเกบกดตองประโคมเครองส าอางทกชนดใน โลกนบนใบหนาของตนเองในวนรบปรญญาอยางเดกไทย เพราะถกกดทบหามนน น นน ตลอดชวตของการเปนนกเรยน หรอพยายามแหวกความคบอกดวยการแตงชดนกศกษารดตวนมแตก แตปรากฏวาเสรภาพปวย ๆ ทนกเรยนไดรบมากลบถกตอตานอยางหนกจากบรรดาครไดโนเสาร บาอ านาจ ทปฏเสธไมยอมท าตามกฎกระทรวง อางวา หากปลอยใหนกเรยนไวผมยาว ตดผมรองทรง แลวหายนะจะเกดแกชวตเยาวชนในทนท ราวกบวานกเรยนไวผมยาวปบจะแรดปบจะมผวปบ นกเรยนชายตดผมรองทรงปบจะกระโดดไปปล านกเรยนหญงปบ หรอยกพวกตกนปบราวกบหากนกเรยนมเสรภาพปบจะแปรสภาพเปนโจรปบ เพยงเพราะความเหนแกตว บาอ านาจ หวงอ านาจ อยากครองความเปนเผดจการเหนอชวตนกเรยน ท าใหครเหลานละทงจรรยาบรรณของความเปนคร มหนาทมอบ “เสรภาพ” ใหแกนกเรยนผานเครองมอทเรยกวา “วชา”

(ค า ผกา, ๒๕๕๖: ๘๙) จากขอความทปรากฏจะเหนวาน าเสยงนน ไมพอใจกบความคดของครบางกลมทคดคาน ในกรณทกระทรวงศกษาธการอนญาตใหนกเรยนหญงไวผมยาว และนกเรยนชายไวผมรองทรง ความ ไมพอใจของผเขยนปรากฏในขอความทใชภาษาบรภาษ เชน “แรด” “ผว” “นมแตก” เปนตน น าเสยงทจะยกตวอยางตอไปน เปนน าเสยงทแสดงถงความสงบ ปลอยวาง แสดงใหเหนวา ผพดยอมรบในสจธรรมของมนษยวาตองม เกด แก เจบ ตาย เปนธรรมดา เมอเรารลวงหนาวา จะตองตาย ควรท าใจยอมรบอยางมสตและเตรยมตวของเราใหพรอม

“ท าไมมนษยเราถงกลวความตายรไหมคะพด” พลอยโกเมนถามเขาหลงจากทตางคนตางนงเงยบไปพกใหญ กอนโดลาล านอยลอยอยใตสะพานรอลโตนง ๆ ปลอยใหชายหนมกบหญงสาวไดดมด ากบความสวยงามของบรรยากาศสงบงาม เมอชายหนมไดแตนงเงยบ ไมยอมตอบอะไร พลอยโกเมนจงเฉลยออกมาเองวา “มนษยทกลวตาย เพราะไมรวาตายแลวจะไปไหน ไมรวาจะตายอยางไร กลวความเจบปวดกอนจะตายตางหาก...แตถงจะกลว

หากสดทายแลวทกคนกตองตายอยด เปนสจธรรมทไมมผใดหลกเลยงไดไมใชหรอคะ เมอรอยางนแลวเรากควรมสต และเตรยมพรอมกบความตายทจะมาถงนะคะพด ถาเราเตรยมตวเตรยมใจใหพรอม มสตปญญา มใจอนเปนสมาธแนวนง เมอนนเรากไมตองกลวความตายไมวาจะมาในรปแบบใด ...หลายเดอนทผานมา ฉนพบกบความเจบปวดทรมานมามากแลว แตวนนไดอยกบคณ ไดรกคณ ไดแตงงานกบคณ...ไมมอะไรทฉนตองหวาดกลวอกตอไป

(พงศกร, ๒๕๕๕: ๖๑๙) จากตวอยางจะเหนวาน าเสยงกคอ ความรสกทแฝงอยในขอความ ซงแสดงใหเหนทศนคตของผเขยนตอสงนน ผอานจะจบน าเสยงของผเขยนได โดยสงเกตจากอารมณ การใชภาษาของผเขยนในงานนน ๆ ตวอยางน าเสยงในงานเขยน ตอไปนเปนตวอยางงานเขยนทมน าเสยงในรปแบบตาง ๆ ผอานควรพจารณาการใชภาษา อารมณ ความรสกของผเขยน เพอจะไดเขาใจงานเขยนไดดยงขน ๓.๑.๑ น าเสยงประชดประชน การใชน าเสยงประชดประชน เปนวธหนง ทนกประพนธใชเสนอความคดเหน ในกรณทไมสามารถวพากษวจารณเรองใดเรองหนงไดโดยตรง ผอานจงควรพจารณาวาผเขยนเขยนถงสงใด มจดมงหมายอยางไร ดงตวอยางตอไปน ในต าราภาษาไทยมกลาวไววา ถาอยากท าใหค ากรยาเปนค านาม ใหน าค าวา “การ” มาวางขางหนา เชน การเดน การวง การกน การนอน ฯลฯ แตในชวตจรง ๆ เรามการใชค าวา “การ” น าหนาค านามดวย เพอจดประสงคพเศษ เชน การไฟฟา การประปา การปโตรเลยม ฯลฯ ผใชภาษาไทยเหนบอย ๆ เขาจงเลยนแบบบาง เชน “เสรการไฟฟา” เปนรานขายเครองไฟฟา

“วไลการประปา” เปนรานขายทอประปาสองรานนยงพอฟงได แตทมคนตงชอแลว จรง ๆ คอ

“น าเจรญการยาง” เปนรานขายยางรถยนต “รงเจรญการเบาะ” เปนรานท าเบาะรถยนตเขาใจวาตอไปเราอาจจะไดเหน “สมศรการโตะ” “สมศกดการเกาอ” “สดาวรรณการเตยง” “วภาวดการหมอน”

“วไลลกษณการมง” “ดาราวดการทนอน” เปนแนแท ใครทเหนแลวชวยบอกผเขยนดวยเถด (นตยา กาญจนะวรรณ, ๒๕๒๘: ๑๖๒-๑๖๓)

จากขอความดงกลาวจะเหนวาผเขยน ใชน าเสยงประชดประชนเรองการใชค าวา “การ” ซงปจจบนใชกนอยางฟมเฟอย เพราะมการเลยนแบบกน โดยเฉพาะมกใชเปนชอรานคาตาง ๆ

๓.๑.๒ น าเสยงเศราโศก หดห สงสาร น าเสยงลกษณะนเปนน าเสยงทผเขยนตองการใหผอานเกดอารมณสะเทอนใจ เขาใจความรสกของตวละคร และเรองราวตาง ๆทปรากฏในเรอง เชน กวนพนธเรอง จดหมายฉบบนอย ของศวกานต ปทมสต

จดหมายฉบบนอย “เขยนทบานในตรอกซอกตกสง วนทฝงความหวกวกดไส เรยนคณครอาทร พทกษไทย ป.หก หอง ก.ไก ผใจด เนองดวยแมเจบปวยนอนเหนบราง ไมอาจออกไปรบจางกลางวถ จะซอยาแกไขเงนไมม (ทงทงทอยใกลรานขายยา) ขาวสารหมดเมอวานสงสารนอง นงกดทองรองไหไรเดยงสา พอไปเกบถงขายยงไมมา ผมจงขออนญาตลาคราเดอดรอน ผมตองไปขอทาน(อก)วนน เพราะไมมจะกนตองหากอน นองยงคอยแมยงไขใจรอนรอน ขอวงวอนใหครรบรความ ผมไมอายหรอกครบกบชวต ทเกดผดผคน...คนมองขาม ขอเพยงครเขาใจวาไมทราม ไมตผมเมอยามผมมาเรยน ถาวนนผมไดเงนหลายบาท พรงนอาจมงหนามาอานเขยน รกเคารพครอาทรดงแสงเทยน จากเดกชายพากเพยร-ผเขยนมา” พบจดหมายยบยบฉบบนอย ใจครราวจะราวรอยเสยหนกหนา ใชเรองบนกระดานด าหรอต ารา แตเกดแลวบนหนากระดานดน (ศวกานต ปทมสต, ๒๕๓๔: ๕๙-๖๐) กวนพนธบทนเมอผอานอานแลวจะเกดอารมณเศราในชะตาชวตของเดกชายคนหนงทมชวตยากจนขนแคน ไมมเงนจะซอยารกษาแมทก าลงปวย ในขณะเดยวกนแมแตขาวสารกไมม นองกหว เดกชายจงรบผดชอบครอบครวดวยการออกไปขอทาน เขาเขยนจดหมายมาลาคร ซงเขาหวงวาครจะเขาใจความจ าเปนของเขา ขอความในจดหมายดงกลาวท าใหครอาทรอานดวยความ เศราใจระคนสงสาร แมผอานเองเมอไดอานแลวกเกดความสะเทอนใจเชนเดยวกน วรรณกรรมรอยแกวประเภทบนเทงคดประเภท นวนยาย หรอเรองสนผเขยนกใชน าเสยง ทท าใหผอานเกดความสงสารตวละคร ดงน

ผมกบปานคลอดออกมาจากทองแมชาเรวหางกนแคเจดนาท แตรางกายกลบแตกตางกน เหลอเกน ฝาเทาของปานบมลงเปนองเทาเหมอนเดกทวไป แตฝาเทาของผมราบเรยบนมนมไมม องเทาทจะชวยในการทรงตว แถมสนเทายงเขยงขนอกดวย ปานมขาแขงแรงไดวงเลน สวนขาผมไมไดแขงแรง แตดนแขงเกรง ปานจะยกขาสงแคไหน ขยบขาไปทางไหนกงายดาย สวนผมจะขยบเขยอนเคลอนไหวแตละทแสนยากล าบาก ตงแตจ าความไดผมกนงจมอยบนรถเขนส าหรบเดกพการเกอบตลอด จะเคลอนตวแตละครงตองใชมอหมนราวเหลกทลอใหรถเขนเลอนไปแทนการกาวขาเดน และในเวลาทปานไดไปโรงเรยน ไดเลนสนกกบเพอน ๆ แตผมตองท าตวใหชนกบการเลนคนเดยวทบาน

(ตวงทพย ยวชต, ๒๕๕๓: ๒๔) จากตวอยางจะเหนวา ผอานจะสงสารตวละครทพการ มขาทไมสามารถเดนไดเชนคนปกตทวไป ตองนงรถเขนตลอดเวลา ในขณะทคนเปนนองมรางกายปกต ไดไปโรงเรยน ไดเลนกบเพอน ๆ ในขณะทตวละคร “ผม”ตองเลนคนเดยวทบาน ผอานจะเกดอารมณสงสารระคนเศราใจไปกบชวตของตวละคร ในบางครงผอานจะเกดความรสกวาตวเองเปนเสมอนตวละครทพการ เปนการเกดอารมณรวม ท าใหผอานความเขาใจความรสก และอารมณของตวละครมากขน

๓.๑.๓ น าเสยงชนชม ยกยอง สรรเสรญ เปนน าเสยงทสะทอนความรก ความชอบ ความศรทธาของผเขยนทมตอสงใดสงหนง ลกษณะการแสดงออกอาจเสนออยางตรงไปตรงมา หรอการเปรยบเทยบ เชน บทกวนพนธ เรอง “กราบครทกคนของชวต”

กราบครทกคนของชวต

ใครสอนอานหนงสอ ใครจบมอใหเขยนมา นบแตเปนตนกลา จนแตกกอมาตามกาล จากวยไรเดยงสา เดนทางมาผานวนวาร ซมซาบและสบสาร สรรพสงคอยสงสม รคณรคาคร เมอรคดแลวลบคม ผานบททเพาะบม จนเบงบาน ณ กาลสมย ทกเรองคอจารก ในส านกและในใจ ทกค ากวไข คอดอกไมมาบชา กปทผานไป กชวงวยทผานมา กเตมดวยเมตตา จากทกครผเคยสอน อนนกทกรณา และตามมาเอออาทร ค าครคอค าพร ใหสมผสพเศษสาร เปนแบบเปนแมบท ใหจดจ าประจงจาร เปนทพยกระแสธาร ใหซมซบความฉ าใส ใหวทยาการ จตวญญาณคอหวงใย ใหรคดวนจฉย โดยถอยตธรรมมา

กราบมอทจงมอ ใหยดถอเปนมรรคา ใหกรอบอนกาจกลา แกความคดทกขอไข วนคร-ร าลกพระคณ ทอบอนอยเตมใจ รครคอผให เมอไกลหางแลวหวนหา บทกวคอยวาดไหว ตางหวใจกราบบชา กราบครดวยรวา มวนน เพราะมคร.... (อคน หฤทย, ๒๕๕๖: ๙๘) กวนพนธบทนผเขยนมน าเสยงชนชม และยกยองคร เพราะครคอผสอนอานเขยน มความเมตตา เปนแมแบบทดงาม คอยหวงใย และมความยตธรรม ผเขยนจงร าลกถงพระคณของครโดยใชบทกวแทนหวใจทยกยองบชา จะเหนวาการตความน าเสยงมหลายลกษณะ ผอานควรฝกพจารณาน าเสยงดงกลาวเพอทจะไดเขาใจความคดของผเขยนไดอยางลกซง ๓.๒ ความหมายของค า การอานตความนน เรองของค าในงานเขยนตาง ๆ เปนสงทผอานตองพจารณา ถาหากไมเขาใจค าทผเขยนใช อาจสงผลใหการตความนนไมถกตอง ในบางครงหากผอานไมรจกเรองของค าแลวอาจไมสามารถเขาใจจดมงหมาย ทผเขยนตองการสอมาถงผอานกได ดงนน การพจารณาค า ความหมายของค าเปนสงจ าเปนในการตความ การพจารณาความหมายของค าในการตความนน มไดหมายถง การแปลความหมายของค าอยางตรงไปตรงมาเทานน ทงนเพราะค า ๆ หนง มกจะมความหมายไดหลายอยางดงน ๓.๒.๑ ความหมายตรง หรอความหมายโดยอรรถ (denotative meaning) เปนความหมายทตรงตามค านน ๆ เชน ทราย หมายถง วตถทเปนเศษหนขนาดเลก มลกษณะซยรวนไมเกาะกน ง หมายถง สตวเลอยคลาน ล าตวเรยวยาว มเกลด

ก าแพง หมายถง เครองกน เครองลอมทท าดวยอฐ หรอหน เปนตน ๓.๒.๒ ความหมายโดยนย หรอความหมายแฝง (connotative meaning) เปนความหมายทผเขยนเจตนาใหผอานคนหาความหมายทแฝงอยในค า เพอใหเขาใจสารทผเขยน สอถงผอาน โดยมความหมายทลกซงกวาความหมายโดยตรง ดงน

พระเวสสนดร ความหมายตรง เปนชาตสดทายของพระพทธเจาทบ าเพญทาน บารม พระเวสสนดร ความหมายแฝง คนทใจบญ

วนทอง ความหมายตรง ตวละครหญงในเรองขนชางขนแผน วนทอง ความหมายแฝง หญงหลายใจ แมงปอง ความหมายตรง เปนสตวมพษชนดหนง มพษทปลายหาง

แมงปอง ความหมายแฝง หยงยโส

เพอใหเขาใจลองพจารณากวนพนธตอไปน

กณหา ชาล ขอสาธก ยกนยาย เรองโบราณเปนต ารา

ชชกกบกณหา และชาลสองพนอง กณหากบชาล เปนเดกดรปรองดอง ใดผดใดถกตอง กลาตอสเชดชธรรม พนองสองกมาร หมนเลาเรยนเพยรประจ า เหนอยยากสตรากตร า ตงใจชวยใชแรงงาน บานเราเปนบานปา มทงนาหวยละหาน ทรพยสนในดนดาน อดมดมราคา กลาวถงเฒาชชก ชอบฉวยฉกงกเงนตรา หมกมนมวกามา ทงโกงกนจนพงกาง ใจด าอ ามหต คดเขนฆาใครขดขวาง เดกเลกไมละวาง วาวนวายไอเดกเวร สองกมารสดทานทด ถกมดลากลมระเนน ชชกถกเขมร หมายก าราบปราบกมาร เรองเกามาเลาใหม จงใสใจจ าวจารณ ชวยกนก าขดพาล คอภาพใดในแผนดน (เนาวรตน พงษไพบลย, ๒๕๕๑: ๘๖) กวนพนธบทดงกลาว ชชก และ กณหา ชาล มความหมายโดยนย ในทน กณหา ชาล หมายถงคนดในสงคม ในขณะทชชก หมายถง คนททจรตและประพฤตตนเปนคนชวชา ๓.๒.๓ ความหมายกกตน (stock reaponse) เปนความหมายทกกตนไวในใจของ แตละคนซงอาจจะไมเหมอนกน เมอไดอานขอความหรอเรองราว กจะน าความหมายทกกตนไว มาประกอบการตความ เชน สด า หมายถง ความเศราโศก แตส าหรบผเขยนหรอผอานบางคน อาจมไดกกตนไวเหมอนความหมายทวไป บางคนอาจกกตนสด าไวในความหมายของความลกลบ ดอกไม คนทวไปจะกกตนไวในใจวา มไดหมายถงเพยงผหญงเทานน ผเขยนอาจจะใชหมายถงอยางอนกได ดงน ดอกไม ดอกไมจะบาน บรสทธกลาหาญ จะบานในใจ สขาว หนมสาวจะใฝ แนวแนแกไข จดไฟศรทธา เรยนร ตอสมายา กาวไปขางหนา เขาหามวลชน ชวต อทศยอมตน ฝาความสบสน เพอผลประชา ดอกไม บานใหคณคา

จงบานชาชา แตวายงยน ทน และทอนอน ดอกไมสดชน ยนใหมวลชน (จระนนท พตรปรชา, ๒๕๔๕: ๕๐) ผเขยนให ดอกไม หมายถง คนหนมสาว ของ นอกจากน ดอกไม อาจมความหมายอนอก ในบทกวนพนธชอ ดอกไมในสวนจต ของ ฐะปะนย นาครทรรพ ผเขยนให ดอกไม หมายถง ความเบกบาน ดงน

ดอกไมในสวนจต

ในสวนจตฉนนมดอกไม งามกระไรนารกเปนนกหนา กลบสกาวขาวสะอาดไมบาดตา กลนไมกลาหอมกรนละมนละไม มดอกเดยวโสภานาถนอม งามละมอมฉนพะวงเฝาหลงใหล เมอยามจตหดหชวยชใจ ปลอบหทยหายทกขเปนสขครน... (ฐะปะนย นาครทรรพ, ๒๕๔๐: ๓๙๒-๓๙๓)

ในบทกวนพนธ ชอ โรงเรยนทองนา ผเขยนให ดอกไม หมายถง ความบรสทธ ดงน

โรงเรยนทองนา หอมดอกไมวยเยาวเจาเดกนอย บานอยตามดงดอยสวยสดใส คอโรงเรยนความฝนเดกบานไพร มทงนากวางใหญเปนหองเรยน (สทธเดช กนกแกว, ๒๕๕๔: ๕๐-๕๒) จะเหนวา ดอกไม ไมไดหมายถง ผหญง เพยงอยางเดยว แตอาจมความหมาย ถงอน ๆ อก ผอานตองพจารณาอยางรอบคอบ

๓ ๒.๔ ความหมายนยประหวด (association) หมายถง การตดตอเกยวเนองระหวางประสบการณหนง กบประสบการณอน ๆ ทเคยผานมา ความหมายนยประหวดจงหมายถง การเชอมโยงความคดเดม ทมตอสงใดสงหนงไปสสงอนทมความเกยวของกน เชน เดก หมายถง ความบรสทธ นอกจากนใจของเรายงประหวดไปถง ความไรเดยงสา ความซกซน ผาขาว กได

๔. สาร คอแนวคดส าคญทไดจากการอานวรรณกรรมเรองใดเรองหนง ทผเขยน อาจเสนออยางจงใจ หรอไมจงใจกได การคนหาสารเปนขนตอนส าคญในการเขาถงวรรณกรรม ซงผอานตองมความร ความสามารถในการอาน และเขาใจโครงสรางวรรณกรรมแตละประเภท ใหชดเจน การคนหาสาระส าคญมใชการแปลความหมายของถอยค าอยางตรงไปตรงมาเทานน แตตองจบเนอความใหไดครบถวน แยกแยะใหไดวา สวนใดเปนความร ความคดและความรสก สวนใดเปนเนอความส าคญ การคนหาสาระส าคญในงานเขยน ผอานจ าเปนตองอานทบทวนหลาย ๆ ครง ใครครวญอยางรอบคอบเพราะค ากบความเปนเรองทสมพนธกน

การตความสาร สารทปรากฏในงานเขยนประเภทตาง ๆ นน ยอมมจดมงหมายของผเขยนสอดแทรกไวในขอความ ซงผเขยนจะไมกลาวตรง ๆ ผอานจะตองพจาณานยจากขอความเอาเอง การตความสารนอกจากจะตองพจารณาน าเสยง ความหมายของค าแลวสภาพสงคมทเปนปจจยส าคญทเกยวของกบการตความกเปนสงจ าเปน เพราะงานเขยนสวนใหญอาจเกดขนในชวงเวลาใดเวลาหนง ซงมเหตการณตาง ๆเกดขน ดงนนผอานจงจ าเปนตองมความเขาใจสภาพสงคมในขณะนนดวย เชน บทกวนพนธ ชอ วนเปดเทอม ผเขยนไดกลาวถงเหตการณทเกดขนทางภาคใต เปนโรงเรยนทถกผกอการรายเผา และกลาวถงโรงเรยนทถกยบ ดงน วนเปดเทอม ๑. “นนเองนอนไมหลบหรอไรเลา ไมตองตนแตเชานกกได โรงเรยนเปด ไมเหนตองรบไป จะมครคนไหนทรบมา มโรงเรยนทไหนใหเองเรยน ดวยมนถกเผาเตยนไปตอหนา เหลอแตซากโรงเรยนรางกบครลา ดวยไมอยากถกฆาเปนรายวน มาสอนแทบพกปนมายนสอน รอนแสนรอน แตกราวกบหนาวสน ยงมกองก าลงมารายกน ยงชเปาใหมนยงโจมต เองจะไปโรงเรยนหาอะไร มกแตเปลวไฟไปทกท อยกบบาน อยกบแม กแคน ชวชวดด กไมตองไปพองภย ออกจากบาน-กลวเองไปแลวไมกลบ ไมรจะหลบตาตายตาตายเพราะฝายไหน ถาเองอยากไปโรงเรยนจงเปลยนใจ แมกลววาเองจะไปไมกลบมา” ๒. “หนตนเตนแตเชาเชยวหรอนน เหนเรงวนเรงคน ตนตหา หนอยากไปโรงเรยนเรงเวลา ไมเหนหนาตาหนกรใจ วนนวนเปดเทอมประเดมภาค หนคงอยากจะมเพอนเพอนใหม โรงเรยนคอศนยรวมความเรองไร เปนโลกอนแจมใสและเสร หนอยากไปโรงเรยนเพอความร

เหมอนคอนโลกของหนอยทน คอความงาม ความฝน ความใฝด คอพรงนของชวตและวยวน หนจะไดสงสมโดยศกษา และเตบกลาในโลกแหงการแขงขน ซงโรงเรยนจะเราความเทากน เปนแหลงเตมความฝนและเตมไฟ หนอยากไปโรงเรยนแตรงเชา หนเหอทงรองเทากระเปาใหม รอแสงอาทตยเมออทย หนจะไดไปโรงเรยนทนเวลา...” ในหนงวนเปดเทอมวนเรมตน แมหนงคนกลวลกจะถกฆา มโรงเรยนแตครคงไมมา ใครจะกลามาสอนเพราะเสยงตาย แมอกคนอยากใหลกไปโรงเรยน ดวยไปเพยรพยายามหาความหมาย แตกใชจะไปโดยสะดวกดาย ดวยวาผลสดทายกคลายกน วนนโรงเรยนของลกถกเขายบ บทสรป ยงไมรอยแลวนน หลายโรงเรยนมรงเชาอนเหงางน เหมอนมาถงทางตน วนเปดเทอม... (อคน หฤทย, ๒๕๕๖: ๙๘) กวนพนธดงกลาว ไดเขยนถงเหตการณทเกดขนในสงคม โดยผเขยนไดเปรยบเทยบแมสองคน แมคนทหนงไมอยากใหลก ๆ ไปโรงเรยนเพราะกลววาลกจะถกผกอการรายฆา แมกระทงโรงเรยนยงถกเผา เหตการณนเปนเหตการณทรบรกนโดยทวไปเกยวกบเหตการณทางชายแดนใต สวนแมคนทสองอยากใหลกไปโรงเรยน แตปรากฏวาในชวงเวลานนรฐบาลมนโยบายยบโรงเรยนขนาดเลก ท าใหเดกนกเรยนบางคนตองเดนทางไปโรงเรยนทไกลบาน จะเหนวาผเขยนไดน าเรองราวในสงคมปจจบนมาถายทอดในขอเขยนดงกลาว ซงผอานจะตองเขาใจเรองราวหรอเหตการณในขณะนนดวย แนวคดทปรากฏในงานเขยนมมากมายขนอยกบผเขยนวาตองการสอแนวคดเรองใด แนวคดสวนใหญทปรากฏในงานเขยนมกเปนแนวคดทเกยวกบโลกและชวตของผคน ดงน

ธารเกสรหยดน าหนมสาว

กรนพมไพรพฤกษลวน หลากหอม รนดอกโรยกลบดอม ดดแสรง มวลภมรตดหลงตอม ตามดอก เกสรดดละอองแกลง เกาะเนอลมหนาว

กราวกรเกรยวน ากอด กลมหน พลอดกระซบเพยงแผวยน อยย า ระรกเรงรายสายรน ลงหลน เสาะแววเซาะธารน า ส าซองกระแสเสยง เรยงรากไทรยอยหยด ตนยน ครมแผกานคลมกลน ปาออ หยดน าปลอยตวขน ลมรบ ตกเปาะกระเซนกลงลอ ไตไลใบบว กลวคนนาทอดทง ตอซง ทงเปลยวไรใบบง ระบดชน หนมสาวซอนตวหลง มานเหลก ผเฒาคอยร ารน หลงน าตาไหล (พลง เพยงพรฬห, ๒๕๕๖: ๖๗) กวนพนธสามบทแรกผเขยนบรรยายธรรมชาตทสดชน สวนในบทสดทายผเขยนไดเสนอแนวคดวาผเขยนกลวทองนาจะถกทอดทงเนองจากไมมใครคดจะท าตอ หนมสาวสวนใหญในปจจบนมกทงไรนา และพอแมมาท างานในโรงงานอตสาหกรรม ทงใหคนแกรอคอยอยทบาน ในปจจบนการสอสารทางเทคโนโลยมบทบาทส าคญในชวตประจ าวน ของมนษยในสงคมมากขนโดยเฉพาะการเลนเฟซบคซงก าลงเปนทนยม ผเขยนไดสะทอนแนวคดผานกวนพนธดงน พอเลนเฟซบคไหมนะ พอเลนเฟซบคไหมนะ ทนนไมรมสามจหรอเปลา (ถามกถกมนหลอกตามเคย) ถาพอเลนเฟซบค มากดไลคสเตตสผมนะพอ แอดมากอน ผมเซรทชอพอแลวหาไมเจอ พอเลนเฟซบคไหมนะ มกลมอะไรบางหรอเปลา มหนาแฟนเพจบางไหม สงขอความมาบางนะพอ ตอบมาหนอย กรวดน าไปใหถงหรอยง พอเลนเฟซบคไหมนะ สเตตสพอคงมแตเรองเลาสนก ๆ และถาพอโพสตหนากระดานผม คงไมพนค าวา มตงคพอใชหรอเปลา เลนเฟซบคบางนะพอ (เจดจ ก าจรเดช, ๒๕๕๖: ๓๓-๓๔)

อทธพลของเฟซบคในปจจบนท าใหผเขยนไดเสนอสารในเรองนวา คนทยงมชวตอยอยากรวาคนทตายไปแลวเปนอยางไรบาง คนทตายไปแลวนาจะเลนเฟซบคบางเพอจะไดตดตอกนได ๕. สญลกษณ (symbol) เปนสงทแทนความคดหรอลกษณะบางประการของสงใดสงหนง เชน ตราชคอสญลกษณของความยตธรรม ไมกางเขน หมายถงศาสนาครสต เปนตน นกเขยนมกใชสญลกษณในงานเขยนของตน ทงนอาจเนองมาจากขอความทตองการจะถายทอดนนไมสามารถเขยนอยางตรงไปตรงมาไดจงจ าเปนตองใชสญลกษณ เพอใหผอานตความเอง การตความสญลกษณวาหมายถงสงใดจะตองดบรบท ค าพด ทาทางการแสดงออก ตลอดจนบทบาทของตวละคร ผอานแตละคนมสทธทจะตความไดหลายแงมมขนอยกบความเขาใจ ประสบการณ สญลกษณทนยมใชสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทคอ ๕.๑ สญลกษณตามแบบแผน (Traditional Symbols) หมายถง สญลกษณทผเขยนสวนใหญใชแทนสงใดสงหนง จนเปนทเขาใจกนทวไป เชน สด า แทน ความเศราโศก น าตา แทน ความทกข ดอกไม แทน ผหญง หงส แทน คนสงศกด เปนตน

โลก โลกนมอยดวย มณ เดยวนา ทรายและสงอนม สวนสราง ปวงธาตต ากลางด ดลยภาพ ภาคจกรพาลมราง เพราะน าแรงไหน ภพนมใชหลาหงสทอง เดยวเอย กากเจาของครอง ชพดวย เมาสมมตจองหอง หนชาต น ามตรแลงโลกมวย หมดสนสขศานต

(องคาร กลยาณพงศ,๒๕๑๓ : ๑๓) เมอพจารณาโคลงบทนจะเหนวาผเขยนใชสญลกษณคอค าวา “มณ” หมายถงสงทมคา สวนค าวา “ทราย” หมายถง สงทไรคา คนทยากไร ต าตอยกได โคลงบทนกลาวถงความสมพนธกนของสรรพสงในจกรวาล วาแตละสวนมความส าคญเทา ๆ กน และตางสรางความสมดลใหจกรวาลด ารงอยไดโดยไมแตกท าลายไป สวนบทท ๒ มการใชสญลกษณ คอ “กา”หมายถง คนจน คนต าตอย และ “หงส” หมายถง คนทมฐานะร ารวย ในบทนกลาวถงโลกนมไดมเฉพาะคนรวย หรอผมฐานะเทานน แตคนยากไรต าตอยกเปนสวนประกอบหนงดวย เพราะตางฝายตางกตองพงพาอาศยกนและกน ท าใหความสมดลเกดขนในสงคม สญลกษณประเภทนไมยากแกการตความเทาใดนก เพราะผอานมกจะเขาใจและรบรกนวา คอสงใด เนองจากเปนสงทผเขยนนยมใชในงานเขยน ผอานจงพบเหนอยบอยครง จงท าใหผอานคนเคย ๕.๒ สญลกษณเฉพาะตว (Private SymbolS) เปนสญลกษณทผเขยนสรางขน แทนสงทตองการใชเฉพาะสวนตว เปนสญลกษณทไมแพรหลาย เหมอนสญลกษณตามแบบแผนจงตความคอนขางยาก ผอานจะตองพจารณาอยางถถวน โดยอาศยบรบทและสถานการณนน ๆ ประกอบ ดงน

รกเจาสาวใบตองในรองสวน เคยหวงนวลนกหนามาจ าหาง กระแสลมโหมยคทงรกบาง จงเรดทศแรมทางอยรางโรย อยรางโรยโดยทางของยคใหม อยเหนบหนาวกบสมยทไหโหย อยรวดราวกบรกกระอกโอย ดนและดนจ านนโดยสถานเดยว พบเจาสาวพลาสตกระรกระร หวางวถทางแยกปลอมแปลกเปลยว มากแตยมยวใจใหลดเลยว หลอกใหลมนวลเขยวเคยเคยงครอง โอเจาสาวใบตองในรองสวน ยคฉะนเขยวนวลคงดวนหมอง ยนแตเพลงพลาสตกระรกรอง หรอสนเพลงใบตองเสยแลวเอย (ไพวรนทร ขาวงาม, ๒๕๔๐ : ๑๔) กวนพนธบทนผเขยนใชสญลกษณ คอ ใบตอง แทนยคสมยเกา และพลาสตก แทนยคสมยใหม ผเขยนชใหเหนวาแตเดมคนไทยใหความส าคญกบการใชใบตองมาก แตเมอมถงพลาสตกเขามาแทนทคนไทยกนยมใชถงพลาสตกแทน ใบตองจงคอย ๆ ลดความส าคญลง

ตวอยางการอานตความ (เรองสน)

ผมเกดในปพทธศกราช ๒๕๑๓ ด าเนนชวตตอมาในวยทารกจนเขาสวยเตาะแตะและพนวยเดกเลกอยางไรอยางนน ไมเคยจ าได จ าความไดกเหนตวเองมเสอผาสวมอยแลว จ าเปนตองใสเสอผาหรอ ใช พอบอกวา คนแกผาไมเคยมอทธพลตอสงคม ตอนยงเลกพอและแมยงย าเสมอวาหามแกผา ผมเชอเพราะกลวแมไมรก ผมเชอเพราะกลวพอลงโทษ เคยแอบถอดออกหนหนงอยางตนเตนกบโลกทผมเคลอนผานโดยไมมเสอผาพนกาย ผมเรยนรวาโลกยามนนเหมอนกบสงใดกตอนไปเยยมยายทจงหวดเลย ยายแอบปลกผมตอนเชาตร ผมงวเงยไมอยากลก ยายบอกใหถอดเสอผาแลวออกตามยายมา ผมไดแตเดนตามหลงยาย เดนไปไหนไมรจ าไมได แตวาจ าภาพตลอดทางเดนไดไมลม ยายถามวารสกวาไง สบายตวไหม ผมเพงสงเกตเหนวาตอนนนยายไมไดใสเสอผา ผมจ าวนนนไดจนวาระสดทายของชวต ภาพนเขากบภาพพอเฆยนตผมทกครงทถอดเสอผา แมไดแตรองไห แมชวยผมไมไดเลยเพยงแคหลดรอดเสยงรองไห พอกจะหนไปทบตแมดวย ผมตองพยายามระงบเสยงรองเกบกอนสะอน และอยาขดใจพอ ตองใสเสอตาง ๆ ตามทพอจดใหไมเคยไดยนค าถามวาอยากใสหรอเปลา ชอบไหม ไดยนแตค าวา พอหวงด พอหวงด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ชวงเวลานบจากจ าความได ไมมเรองราวใดนาจดจ า และนาใสใจนก ผมใสเสอผาไปโรงเรยน ถงคาบเรยนพลศกษากตองใสชดพละ เลนบาสเกตบอล เลนตระกรอ เวลากลบถงบานไปชวยแมขายขนมกใสเสอผา ยามสอบเอนทรานซเขามหาวทยาลยกใสเสอผา จนจบระดบอดมศกษา เดนเตะฝนหางานอย

ครงปกยงใสเสอผาตดตว เรองธรรมดา ๆ ตอมาอยางท างานเสมยนเชคสตอกสนคา หรอออกตรวจงานตามปมน ามน กมเสอผาตามทเขาก าหนด ผมเปนพนกงานธรรมดา ๆ มเสอผาตดตวอยทกเมอเชอวน ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ผานมาอกสามปเตม ๆ เปนชวงเวลาทโลกของผมเบาหวว ผมคอย ๆ แอบน าเสอของคนทถอดทงมาสวมใสทละชนจนกลมกลนไปตามทตาง ๆ ได ผมตระเวนเปลยนงานเปลยนทอยทวไป เปนยามดแลโกดงเอย นงลางจานในตลาดเอย จนสวมเสอวนมอเตอรไซคเปนอาชพลาสดกยงลมเหลว ผมปลอยใหขโมยเขาโกดง...ผมขาดความมนใจ ไมเคยเชดหนาเดน จนวนทเดนผานหนาทท าการพรรคการเมองสาขาหนง ทเปดรบคนรวมขบวนหาเสยง เดนตามหลงนกการเมองเวลาหาเสยงในพนทผมสมครและไดงาน เชารงขนทนททลมตากรสกวามชดใสทสวยงาม ชวตตอจากนนสนกดและมขาวกนครบสามมอ เงนเบยเลยงแทบไมเคยใช นอนทสาขา อาบน าทสาขา และนอนหลบกบเสมยนประจ าสาขากในหองประชมสาขา กวาสามสบวนทท าใหรสกตวเองกรางขนมาไมนอย ผมตระหนกถงอานภาพของการมเสอผาททรงอ านาจอกครง... (จาร จนทราภา, ๒๕๕๙: ๗๒-๗๔) จากตวอยางเปนงานเขยนประเภทรอยแกว ทเปนเรองสน ชอเรอง “เสอผา” ของ จาร จนทราภา ทตพมพในหนงสอ มตชนสดสปดาห สงทตองพจารณาในการอานตความมดงน น าเสยง ในเรองสน“เสอผา”ในตอนทายของเรองเมอตวละครเสยชวต น าเสยงของผเขยนทสอผานสปเหรอนน เปนน าเสยงทสงสารปนกบน าเสยงทปลงตก ส าหรบคนทตายโดยไมใสเสอผาวา “ใสเสอผาใหมน สงสาร” ความหมายของถอยค า ในเรองสน “เสอผา”เมอผอานพจาณาการใชถอยค าจะพบวา โดยสวนใหญใชถอยค าอยางตรงไปตรงมา สญลกษณ ในเรองสน “เสอผา”มการใชสญลกษณคอค าวา “เสอผา” ผอานจะพบค านเกอบตลอดเรอง ค าวา “เสอผา” ในเรองนไมไดหมายถง เสอผาทเราใชสวมใสเพอปกปดรางกาย แตเปนสญลกษณ ทผเขยนหมายถง “กรอบ” ของสงคมทก าหนดบทบาทของมนษย ไมมใคร มอสรภาพอยางแทจรง ในเรองสนจะเหนวาตวละคร “ผม” ถกก าหนดบทบาทในชวตโดยผอาน จะสงเกตจากขอความทวา “ ผมใสเสอผาไปโรงเรยน ถงคาบเรยนพลศกษากตองใสชดพละ เลนบาสเกตบอล เลนตระกรอ เวลากลบถงบานไปชวยแมขายขนมกใสเสอผา ยามสอบเอนทรานซเขามหาวทยาลยกใสเสอผา จนจบระดบอดมศกษา เดนเตะฝนหางานอยครงปกยงใสเสอผาตดตว เรองธรรมดา ๆ ตอมาอยางท างานเสมยนเชคสตอกสนคา หรอออกตรวจงานตามปมน ามน กมเสอผาตามทเขาก าหนด ผมเปนพนกงานธรรมดา ๆ มเสอผาตดตวอยทกเมอเชอวน” ตวละครตองมกรอบในบทบาทหนาททตวเองเปน เชน บทบาทของการเปนนกเรยน บทบาทของลก บทบาทของพนกงานบรษท สงเหลานคอกรอบของสงคมทเราตองปฏบตตาม สาร สาระส าคญทผเขยนสอมาในเรองสน “เสอผา” คอ มนษยทกคนในสงคมอยภายใตกรอบทสรางขน เพอก าหนดบทบาท หนาททเราตองปฏบต ไมมใครมอสรภาพทแทจรง

ตวอยางการตความ (รอยกรอง) ฝน แรงลมแลงลองลอยคราวคลอยบาย โชยพดไอรอนจดสะบดราง ผงฝนธลนอยลอยเควงควาง ปลววอนบนทางกลางแลงไกล พยบแดดซบผนแผนดนเดอด ฝอยฝนเหอดแหงโหยโรยเกรยมไหม วบลมหลงโรยพลวหวาดหววภายใน พาฝนไพรพลดเรอนจากเถอนดน จากเรอนชานเปลยวรางสทางแยก ระหกระเหนซบแทรกปนแปลกถน เพอปลายทางทดกวาท ามาหากน พาฝนดนดงแดนสแมนเมอง ฝนท างานหนกหนวงกลางหวงแดด ผาวผวแสดสากกรานนานนบเนอง เปนแรงงานรายวนหมนฟนเฟอง ฝนสรางบานแปงเมองสดบรรจง ฝนหนกรวดกระจายตวทวเมองกวาง ถมเสนทางทอดไกลทกปลายประสงค เปนฐานรากปรางอยางมนคง ใหเยยบยางย าลงยามจรดล เปนฝนดนกสกรรมกวางกลางทงใหญ เพมก าไรไรนาสวนมวลผลตผล เพอพชพรรณหมนสายเกดกายตน ใหผคนลมรสเขยวสดจากดน ฝนเมดทรายพลรางสรางดงตก หลอมผนกผนงก าแพงทกแหงสน เปนอาคารบานชองหลบรองชวน ไดอยกนสบเผาพนธมานานป ฝนเจยมตวทวคนทงรคา ทกชวาเทาเทยมเปยมศกดศร ความเปนคนจนยากหรอมากม ตางแตเพยงหนงนคอเงนตรา ผประเสรฐเลศล าจ าเรญสข ไยผลกทกขหลบหลผต ากวา เพยงผนผานเสนยดสนมรายบงนยนตา ถวงคณคาราศเมองศวไลซ ฝนสรางสรรคสรรพสงเปนจรงส าเรจ เหงอทกเมดหยดหลงจดจางหาย โมงยามผนผานเคลอนลมเลอนกนไป ลมดวงใจผเสกสรางเปนรปธรรม มลงเมลองเมองยงใหญแสงไฟกระจาง ฝนลอยเลอนเลอนรางความเหลอมล า ตกสงลบลบลนผคนจดจ า ผตอยต าปลวรอนเรพเนจร ฝนสรางเมองเมองสรางประเทศประเทศสรางโลก ธงเมองโบกสะบดทวทกแหงหน ผแรนแคนไรทางทยนตน ถกลดคาความเปนคนเพยงคราบไคล ยามราตรยลเยอนเมองสวาง ทกซอกตรอกถนนทางสวางไสว อลงการเมองงามนเมองดของใคร ฝนร าไหบถดาชะตากรรมเมอง (ผการมย งามธนวา, ๒๕๕๙: ๗๒) น าเสยง กวนพนธเรอง “ฝน” เปนรปแบบกลอน ผอานจะพจารณาน าเสยงของผแตงวามน าเสยงยกยองผทสรางอาคาร ตกรามบานชองดงกลาว ดงขอความทกลาววา “ เปนฐานรากปรางอยางมนคง ใหเยยบยางย าลงยามจรดล เปนฝนดนกสกรรมกวางกลางทงใหญ เพมก าไรไรนาสวนมวลผลตผล เพอพชพรรณหมนสายเกดกายตน ใหผคนลมรสเขยวสดจากดน ฝนเมดทรายพลรางสรางดงตก หลอมผนกผนงก าแพงทกแหงสน เปนอาคารบานชองหลบรองชวน ไดอยกนสบเผาพนธมานานป” ความหมายของถอยค า กวนพนธเรอง “ฝน” มการใชความหมายตรงเปนสวนใหญผอาน จะเขาใจความหมายได

สญลกษณ กวนพนธเรอง “ฝน” มการใชสญลกษณ คอ ค าวา“ฝน”ซงตรงกบชอเรอง“ฝน” ในทน หมายถง สงทมคานอย ไรคา หรอไรความส าคญ หรอหมายถง แรงงานจากคนชนบททเขามาท างานในกรงเทพฯ มารบจางเปนแรงงานกอสราง และอน ๆ ซงคนในสงคมจะดถก และละเลยในความเปนมนษยคนหนง สงคมยกยองคนท “ตางแตเพยงหนงนคอเงนตรา” ท าใหบคคลเหลานถกมองขาม แมวาสงตาง ๆ ทพวกเขาชวยกนสรางขนจะท าใหสงคมมความเจรญกตาม พวกเขากยงไรคาในสายตาคนอนอยด สาร สาระทผเขยนสอผานมานนคอ ความเจรญของบานเมอง ไดแก ตกรามบานชอง สงกอสรางตาง ๆ ลวนเปนฝมอของบคคลเหลานทงสน เมอสงกอสรางปรากฏเปนรปรางทสมบรณขนมา ทกคนจะชนชมแตรปแบบทส าเรจแลว แตไมมใครนกถงเลยวาเปนเพราะฝมอของแรงงานตางหากทชวยกนสรางขนมา พวกเขากลายเปนคนททกคนลมเลอน เปนเหมอนสงไรคา เชนเดยวกบ “ฝน”

การอานวจารณ การอานวจารณ เปนการอานทตองใชวจารณญาณในการพจารณางานเขยน ผวจารณจะตองมความรเกยวกบเรองทจะวจารณ เชน องคประกอบของงานเขยนประเภทตาง ๆ เนอหา กลวธการน าเสนอ การใชภาษา แนวคด เปนตน ๑. ความหมายของการอานวจารณ นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของการอานวจารณไวดงน ประคอง เจรญจตรกรรม (๒๕๕๕: ๑) กลาววา “คอการเสนอความคดเหนบางประการของผวจารณเกยวกบวรรณกรรม และผเขยนวจารณจะพยายามเขยนอธบาย ชกชวนดวยเหตผลใหผอานพจารณา เพอใหผอานเกดความคดคลอยตามความคดของผวจารณ” รญจวน อนทรก าแหง (๒๕๑๕: ๑๕) กลาววา “การพจารณาเรองทอานดวยเหตผล แลวแสดงความคดเหนประกอบ ซงความคดเหนทแสดงนนอาจเปนไปในทางชนชม เหนดวย สนบสนน หรออาจเปนไปในทางตตง โตแยง คดคาน หรออาจตงเปนขอสงเกต ขอเสนอแนะตาง ๆ กได การวจารณเปนกระบวนการทสบเนองจาการวเคราะหอยางมหลกเกณฑ และมมมมองทกวางขวางจะชวยใหการวจารณงานเขยนมความเทยงธรรมมากยงขน” วทย ศวะศรยานนท (๒๕๑๘: ๒๑๗-๒๑๘) กลาววา “การแสดงใหเหนวาหนงสอนนมลกษณะอยางไรทงในสวนเนอเรอง ความคดความเหนและท านองการแตง เมอไดอธบายลกษณะของหนงสอใหผอานเขาใจแลว จงวนจฉยลงไปวาหนงสอนนไมดอยางไร ควรจดเขาไวในชนไหน” จากความหมายดงกลาว อาจสรปไดวา การวจารณหมายถง การพจารณางานเขยนวาดหรอไมดอยางไร มขอด หรอขอบกพรองอยางไร ซงผวจารณตองใชเหตผลในการอธบาย เพอใหผอานเขาใจไดอยางแจมแจง ๒. หลกการอานวจารณ การวจารณทด ผวจารณควรมหลกการอานดงน ๒.๑ อานเรองทตองการวจารณอยางละเอยดทกแงมม เพอพจารณาวาหนงสอเลมนน ๆ มขอดขอเสยอยางไร ๒.๒ อานเรองทตองการวจาณอยางมสมาธ พยายามไมใหจตใจฟงซานไปเรองอน เพราะการอานอยางมสมาธจะท าใหความนกคดของผวจารณเขาสสมองอยางมระเบยบ ท าใหจดจ าเรองทอานไดยาวนาน ๒.๓ งานเขยนมหลายประเภท แตละประเภทกมรายละเอยด หรอโครงสรางทแตกตางกน ผวจารณควรวจารณตามองคประกอบของงานเขยนประเภทนน ๆ

๒.๔ ผวจารณควรมความรเกยวกบวรรณคด และทฤษฎการวจารณอยางกวางขวาง เพราะการวจารณวรรณคดตองตงอยบนพนฐานของความร และหลกการตาง ๆ ทผวจารณจะน ามาใชในการพจารณางานเขยน ๒.๕ ผวจารณควรวจารณงานเขยนดวยใจเปนกลาง ไมมอคตตอนกเขยน เพราะการวจารณจะสะทอนผลงานของนกเขยนวามขอด ขอบกพรองอยางไร นกเขยนจะไดน าขอบกพรองนนไปพฒนางานเขยนของเขาใหดยงขน ๓. ประโยชนของการวจารณวรรณกรรม การวจารณวรรณกรรมมประโยชนตอผอาน นกวจารณ และนกเขยน ดงท ชวน เพชรแกว (๒๕๒๔: ๑๔๙) กลาวไวดงน ๓.๑ ชวยใหผอานหรอผสนใจวรรณกรรมหรอวรรณคดนน ๆ มความเขาใจซาบซง และเปนประโยชน ๓.๒ ชวยใหเกดความร ความคดในแงมมตาง ๆ เกยวกบวรรณกรรม หรอวรรณคดนน ๆ อยางกวางขวางยงขน ๓.๓ ชวยใหตวผวจารณเอง และนกอานไดเกดความคด รจกใชวจารณญาณของตนใหเปนประโยชน และชวยใหเปนผรอบคอบและมเหตผลยงขน ๓.๔ ชวยใหผสนใจทจะศกษาวรรณคด หรอวรรณกรรมซงมเวลานอยไดใชเวลาอยางเหมาะสม และเกดประโยชน ๓.๕ ชวยใหผสนใจมความรอยางกวางขวาง เปนแนวทางใหรจกแสวงหาความร เพมเตม และใกลชดวรรณกรรมและวรรณคดมากยงขน ๓.๕ ชวยกระตนใหผสรางงานมความประณต รจกพจารณาตนเอง มความระมดระวงในการสรางสรรคงานโดยค านงถงคณภาพมากกวาปรมาณ ๓.๖ ชวยใหนกเขยนไดเหนจดเดนและจดดอยในงานเขยนของตวเอง และผอน เพอวาจะไดเปนทศนะพนฐานส าหรบการพฒนาในการท างานเขยนในโอกาสตอไปใหสมบรณยงขน ตวอยางการวจารณ (นวนยาย) กระเชาสดา เรองของผหญงเกง แตตดลบทางความรสก

เปนทนาสงเกตไดวา ผลงานของกฤษณา อโศกสนในระยะหลง ๆ มกจะสะทอนภาพและบทบาทของผหญงไทยในแงมมทนาจบตามองเปนอยางยงไมวาจะเปนบทบาทของ อะเคอ-สาวสองผวในไฟหนาว พาไล-สาวนอยเสเพลผไดดเพราะมคนรกจรงใจในเลอมสลบลาย ปทอง-สาวนอยรอยชงผมปญญานอยในบษบกใบไม และแมกระทงพลบพลา-สาวผสามารถทงในดานการงานและ การคบเพอนตางเพศในเนอนาง กานแกวในหลงไฟ และร าน าจากกระเชาสดา ตวละครเอกของเธอคอผหญงไทยในสงคมซงก าลงอยในภาวะแปรปรบกบวตถและวฒนธรรมใหม ๆ ผลวนมบางสงบางอยาง บางแงบางมมแอบแฝงซอนไวล าลก และกฤษณา อโศกสนเปนผเปดดานทแอบซอนนออกใหผอานไดรบร และในขณะเดยวกน เธอกท าใหผอานไดตระหนกวา แทจรงแลวสงทเธอไดเขยนถงนคอสงมและแอบซอนอยในตวตนผหญงนนเอง กลาวไดวากฤษณา อโศกสนเปนผช านาญในการตแผอารมณและความรสกตลอดจนแรงบนดาลและแรงทะยานทมอยภายในของผหญงไทย-ผหญงทถกเอาเปรยบเงยบ ๆ ภายใตค าชมแหงการเปนกลสตรโดยตลอดมา

ร าน าในกระเชาสดา กคอตวเอกของเรองซงไมไดอยนอกเหนอไปจากขอสรปขางตน เธอเปนคนหนงทเตบโตขนมาในบานของ “ผปกครอง”อยางลอ ชายหนมผมปมเของในเรองความเจาช จนกระทงเมยชอน าพงคทนไมไหว หอบพาลกสาวชอน าพราวออกจากบานไป ร าน าผเปนเดกในบานและเกบง าอยกบความคบแคนและความรกบชา “ผปกครอง” มาตลอดการเจรญวย จงฉวยโอกาสทน าพงคออกจากบานไป เขาไปในต าแหนงนดวยความรกและสะใจ และดวยความปรารถนาทจะลบปมแหงการเปนคนไร ร าน าจงดนรนออกไปท างานทรานอาหาร ทรานอาหารนเองร าน าไดพบชวตใหมของตนเอง นนคอการกอบโกยเพอความเปนชวตทสมบรณทใฝฝนมาโดยตลอด ดงนน เมอ จรนทร นกธรกจหนมระดบเศรษฐอนดบหนงของเมองไทยยนมอเขามาโอบอมโดยการแนะน าของ พาท เจาของรานอาหารทเธอท างานอยดวย ร าน าจงควาเอาไวดวยใจเอมอมในวตถทปรารถนา แตในขณะเดยวกน ร าน ากไมเลกลาทจะท าใหลอหวปนในเสนหา และดวยร าน ากาวเขาไปในโลกทเปนวตถ ทผคนลวนท าใจเปนวตถเขาประหตประหารกน เธอจงรบเอาจ ตใจหยาบกระดางและกอบโกยแกงแยงนนมาเปนของเธอ และดวยเหตทพาทเปนผรความลบภายในของเธอ เธอจงพยายามท าลายพาทลงโดยผานจรนทร และเพราะเธอเปนเพยงเดกสาวคนหนงทวงไลหาตวตนในสงคมหลอกลวงนอยางไรความช าชองทแทจรง เธอจงพายพาทเมอเขาจบแพะชนแกะท าใหจรนทร ผเปนผวคนทสองไดเจอกบลอผเปนผวคนทหนงได ดงนน กาฝากกระเชาสดาพวงนจงหลดออกจากล าตนทเกาะมาแบบเรอสองแคมทงสองตนไปโดยทระนง พรอมกบความหวงในการเปนกระเชาสดาของล าตนใหม ๆ ตอไป กฤษณา อโศกสนยงคงใชทวงท านองของการน าเสนอตวละครและการเดนเรองแบบทเคยท ามาอยเสมอ คอ คอย ๆ เปดตวละครออกมาเหมอนกบการคอย ๆ แงมประตหรอหนาตางใหคนทอยภายนอกไดเหนความจรง และรายละเอยดหลงบานไมนน เรองทด าเนนไปจงเคลอนไปทละนอย ๆ เหมอนกบการแยมเปดตวละครนน กวาผอานจะนกออกวาผเขยนก าลงบอกวาอะไร เขากโอบอมและประคบประคองความรสกทมตวละครตาง ๆ ไวครบถวน สงทเดนทสดของเรองน คอการปนตวละครแตละตวขนมาอยางมคณลกษณะแผกแตกตางกนออกไป โดยกลมกลนและสมจรง ร าน าเดกสาวผมคณคาของความต าและความสงอยในตวพรอมกน สวนหนงอนละเอยดออนบอกใหเหนหวใจจงรกภกดและบชาทเธอมตอ “ผปกครอง” และในขณะเดยวกนความทะยานทจะออกไปใหพนสภาพยากไรและเปน “คนในบาน” กท าใหหวใจรกสวนนของเธอหยาบกระดางและแกมโกง อกทงดเหมอนวาเธอไดถกสงคมวตถท าใหความปรารถนาในการพนสภาพมมากกวาความปรารถนาในความรก ความบชาเกา ๆ ดงนน ในวนทเกดวกฤตการณประจนหนากน และความลบของล าน าแตกนน จรนทร ผวใหมเกรยวกราดรนแรง แตลอกลบท าให ร าน ารสกวา “แขนขาและเรยวแรงในเนอตวเรมออนก าลงรวงผลอยไปทละนอยในเบาตาซงเคยแขงส...ยากจะมน าตาใหใครเหนนน...กกลบชนเยน ถอยค าของลอเรยกความรกความหลงใหกลบคนเขาสดวงใจอกวาระหนง” แตกเปนเพยงความรสกวบหนงเทานน ภายหลงเมอออกจากบานลอไปแลว เธอกบอกกบลออยางทระนงวา “...ร าเปนปลาเลก...กตองภมใจเหมอนกนทไดกนปลาใหญบางเปนบางโอกาส” แตอยางไรกตามสงหนงซงกฤษณา อโศกสนใหผอานรจกร าน าอยางรวดเรวเกนไปโดยไมปพนภม คอการกนดาในใจไดอยางหยาบคาย ในฉากแรกทร าน าพบลอควงศศ ซงนาแปลกใจวาเดกในบานผดมเงนอยางลอมโอกาสสะสมความต าชาของถอยค านนมาจากทใดกน นอกจากร าน าแลวกฤษณา อโศกสนยงท าใหตวละครแผกลกษณะตวอน ๆ มาโลดเราอยตรงหนาไดอยางไมนาเบอ ลอ-หนมใหญผรกลกเปนชวตจตใจ แตไมเคยละสนดานเจาชของตนเอง และไดท าตนในลกษณะของผชายไทยทดทกประการ คอกดขภายในบานเปนหลกใหญ และเอาใจใสในพฤตกรรมตอสายตาคนภายนอกใหดเหมอนเขามครอบครวทอบอนเปนสขตลอดเวลา ดงนน น าพงค-ภรรยาผเกบง าทนทกข

ในฐานะผไรปากเสยงมาตลอด จงถงแกกาลแตกหกในวนทลอเองกคาดไมถง และเมอหยากนไปแลว น าพงคกกลายเปนผหญงผลมลองความรกจากเดกหนมรนนองไป ตวละครอน ๆ ไมวาจะเปนเวไนย คนรกของร าน าผออนแอและจบจด พาท-ผเกบ กลโกงไวในตวตนไดอยางเงยบงาม และจรนทรนกธรกจผผลประโยชนมากอนอน และแมกระทง แมนม แมของร าน า ผตามพฤตกรรมกาวเกงของลกสาวไมทน ทกตวลวนมชวตชวาแตงแตมใหเรอง มรสชาต ประกอบการผกเรองใหตนเตน ในยามทร าน ากบพาทขบเคยวกน โดยมลอเขามาแทรก อยางนาสงสาร ท าใหนวนยายเลมนนาอาน และคงเปนสาเหตหนงทท าใหหนงสอเลมนไดรางวลชมเชย ประเภทนวนยาย ในงานสปดาหหนงสอแหงชาตป ๒๕๒๘ แตอยางไรกตาม ยงมแงมมอะไรบางอยางทเปนปรศนาในความรสกนกคดอยคอ ประการแรก กฤษณา อโศกสนจงใจเขยนนวนยายเรองนขนมาเพยงสะทอนภาพของร าน าเพออะไร การใหภาพคเคยงของน าพงค-ทาสภรรยาผพงพนาศครอบครวนเพอเปนแรงผลกดนใหร าน าเหนบทบาทของผหญงในฐานะทเปนตวของตวเองมากขน เพอยนยนทจะเปนผหญงทแขงแกรง แตแลวพฤตกรรมของร าน าในเชงมายาและกอบโกยกลบมาบดบงการตอส เพอความเปนธรรมใหผหญงไปสน ร าน าจงเปนภาพของผหญงเกงแตเลว ทไมนาชนชมอะไรดวยนกหนา ทงทแทจรงแลว เธอไดเกดขนมาดวยจดมงหมาย(ของผแตง) ทดและชดเจนกวา มความรสกวาร าน าอวดแสดงความเกงของตนเองอยางภาคภมมากไป “...ร าขอใหคณอาใหอภยความชวรายทกอยางของร าดวยแลวกน” ประโยคนไมเพยงร าน าขออภยลอ แตเธอกาวมาขออภยคนอานดวย และทงหมด ทผานมากฤษณา อโศกสนไดท าใหชวตของร าน าเปนแบบอยางขนมาอกคนหนงอยางนาใจหาย ประการทสอง ความรสกลก ๆ ประการหนงทเกดขนแอบซอนมาโดยตลอดเรองกคอ มความจ าเปนอะไรทกฤษณา อโศกสนจะตองบรรยาย “ฉากอศจรรย” ในเรองอยบอย ๆ และดเหมอนวา ครงหนงของตวละครกคงเพยงพอแลว โดยเฉพาะอยางยงร าน า ผเขยนย าภาพของเธอภาพแลวภาพเลา จนท าใหเกดความรสกตะขดตะขวงใจในการย านนวาเพออนใดกน (นกหนา) ลองตดบทพวกนออกบางกไมไดท าใหภาพของร าน าเปลยนไปแตประการใด ส าหรบคนทไมเคยอานงานกฤษณา อโศกสนมากอนเลย จะคนพบความนาทงในการสรางพฤตกรรมตวละครของเธอมากมาย แตส าหรบคนทตดตามผหญงในงานของเธอมาโดยตลอด จะพบวา หลายตอหลายตวเปนตวเดยวกนอยางแยกไมได พาไล, พลบพลา,ร าน า และกานแกว (ในหลงไฟ) ลวนมความเปนตวตนอนเดยวกน เพยงแตผเขยนแตงเตมองคประกอบภายนอกใหแตกตางกนออกไปเทานน และเชนเดยวกน อะเคอ, น าพงค ฯลฯ ลวนมลกษณะอยางเดยวกน เวไนยกบแฟนบานนอกของกานแกวกมความไมทนผหญงอยเปนอนหนงอนเดยวกน เมอนกถงขนมาตรงนกประหวนในใจนกวา นคอความซ าทก าลงจะตอกย าใหเกดความชนชาใชหรอไม และเมอถงจดน กฤษณา อโศกสนจะท าอยางไรกบความอมตวน เธอจะ “แก” มนไดเหมอนเมอทครงหนงเธอเคย “แก” จากเรองรก ๆ ใคร ๆ ลวน ๆ มาเปนเรองสะทอนภาพสงคมล าลก หรอไม หลงจากหลงไฟ ซงตอจากกระเชาสดาแลว หวงวากฤษณา อโศกสน คงจะเกบง า “ผหญงคนน” ไวบาง (ไพลน รงรตน,๒๕๓๒: ๗๙-๘๓)

สรป การอานวเคราะห การอานตความ และการอานวจารณ เปนการอานขนสงกวาการอานทว ๆ ไป เปนการอานทผอานตองใชสตปญญาในการพจารณาเนอหา เพอคนหาความหมายของสารทซอนอยในเรอง การอานประเภทนจ าเปนตองอานอยางละเอยด เพอใหผอานเขาใจเนอหา สาร ของเรองไดอยางชดเจน และสามารถเขาใจเรอราวไดอยางลกซง แบบฝกหด ๑. จงตความรอยกรองตอไปน นางไม เคยรมเยนยนยง ยงใหญ เปนเรอนเกดแตมใชเรอนตาย โอภมล าเนาก าเนดกาย อนปยาตายายไดยมา ในปาพนป ตนไมรอยป เขาวามนางไม ไหนหนอนางไม พวกเขาไมเชอ ใจไมออนเออ ไมลดละ ไมราเรอ ไมรามอ ตนไมลมครนลง รอยตนกทงรอย ไมมรองรอยนางไม ตอไมแสนตอร าไห นางไมไปไหน นางไมไปเปนกะหร ปาไมพนปโลงเตยน ตนไมหายไปอกตน กะหรอกคนเพมมา (ศกดศร มสมสบ)

๒. จงตความน าเสยงตอไปน สงทประหลาดมหศจรรยทสดในสงคมไทย คอ ดานหนงเรากลกขนเยว ๆ ๆ ๆ จะเอาสตวนรกฆาตกรคดขมขนไปประหารชวตใหจงได เทยวกนดา แทะทง ตอกชกหว ตวเองวาสงคมมนจะตกต าเสอมทรามไปทกวนแลวเจาขาเอย แตในเวลาเดยวกนนแหละทสามารถวางเฉยตอการปลอยฆาตกรลอยนวล ไมใชฆาตกรธรรมดา แตเปนฆาตกรทฆาคนไดครงละเปนรอย ๆ คน ไมเพยงแตวางเฉย แตยงสามารถชนชม รกใคร กอดจบ ถายเซลฟดวยโดยไมเฉลยวใจอะไรในความวปรตในตวเราเลยแมแตนอย แถมเรายงเรยกคนเหลานวา “คนด” (ค า ผกา: มตชนสดสปดาห) ๓. เลอกเรองสนททานชอบมา ๑ เรองแลวตความในประเดน ความหมาย น าเสยง สาร และสญลกษณ