บทท 2

แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดและทฤษฎ การศกษาและท าความเขาใจถงปจจยทมผลกระทบตอการผดนดช าระหนบตรเครดตในชวงระยะเวลาทผานมาจนถงปจจบน มความเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคสวนบคคล ซงพฤตกรรมการบรโภคสวนบคคลของผบรโภคจะมความแตกตางกนไปตามปจจยแวดลอมตางๆ ซงปจจยแวดลอมทถกหยบยกมาเปนประเดนในการศกษาถงผลกระทบทมตอพฤตกรรมการใชจายผานบตรเครดตของผบรโภค และการบรโภคจนกอใหเกดหน คอ ปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic Factors) ปจจยดานเศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic Factors) และปจจยภายในตวบคคล เชน ทศนคต แรงจงใจ คานยม เปนตน ดงเชนงานศกษาของตรทพ บญแยม (2552) เ รองปจจยทมผลตอการตดสนใจใชบตรเครดตของผ ถอบตรเครดตทมรายไดนอยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล พบวา ลกษณะทางประชากรศาสตร ไดแก อาย การศกษา อาชพ และสถานภาพสมรส มผลตอการตดสนใจในการบตรเครดต ในดานรายไดจากงานศกษาของ คมคาย ทองอย (2546) เรอง ปจจยทมอทธพลตอจ านวนเงนทใชจายในการบรโภคผานบตรเครดตของผถอบตรเครดต พบวา ผทมรายไดตอเดอนต ามความเปนไปไดทจะใชบตรเครดตเพอเพมสภาพคลองใหแกตนเอง และหลงมบตรเครดตจะมพฤตกรรมการบรโภคทเพมขน แตมพฤตกรรมการช าระหนบตรเครดตเพยงบางสวน และสาเหตส าคญทท าใหผถอบตรเครดตสวนใหญผดนดช าระหนนนจากงานศกษาของ นนทพร ทตตะศร (2549) ทไดศกษาถงคณลกษณะของบตรเครดตทพงประสงคตามทรรศนะของผถอบตรเครดต และพฤตกรรมการใชและพฤตกรรมการช าระหนบตรเครดตของผถอบตรเครดตในกรงเทพมหานคร พบวา สาเหตของการผดนดช าระหนคอ ผถอบตรเครดตมความขดของดานการเงน เนองจากมการใชจายเกนความสามารถในการช าระหนของตน เปนตน ในสวนของปจจยดานเศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic Factors) จากงานศกษาของ Kaynak, Kucukemiroglu และ Ogzmen (1995: อางถงใน อรรถพล จโรจนมนตร, 2011: 458) พบวา ประเทศทเคยมการเพมขนของระดบทางเศรษฐกจ-สงคมและมการพฒนาในดานเทคโนโลยจะมอตราการใชบตรเครดตเพมขน โดยเฉพาะในหลายๆ ประเทศในเอเชย แอฟรกา และละตนอเมรกา และจากการศกษาของ Cox และ Jappelli (1993: อางถงใน Erdem, 2008: 161 ) พบวา ความตองการในการใชสนเชอมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดถาวรทไดรบและ

9

ทรพยสนทงหมด (หลงหกหนสนออกหมดแลว) สวนรายไดและอายมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบความตองการใชสนเชอ ถงแมวาจะมปจจยตางๆ ทน ามาใชในการอธบายถงพฤตกรรมการบรโภคสวนบคคลทเกดขน แตอยางไรกตามสงทส าคญทสด คอการท าความเขาใจถงสาเหตของการเปนหนของผบรโภค โดยอนดบแรกจ าเปนตองเขาใจกอนวาเพราะเหตใดท าไมผบรโภคจงเปนหน ดงนนจงตองกลบไปทบทวนทฤษฎพนฐานทเกยวของกบผบรโภค ซงทฤษฎพนฐานทเกยวของม 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎการบรโภคทสมพนธกบรายไดถาวร (Permanent Income Theory of Consumption) และสมมตฐานวฏจกรชวต (The Life Cycle Hypothesis) รวมถงทฤษฎพฤตกรรมตามแผน (The theory of Planned Behavior: TPB) ทไดน ามาเปนกรอบอางองส าหรบก าหนดแนวความคดและความสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ ในงานทศกษา โดยมรายละเอยดดงน 2.1.1 ทฤษฎพนฐานทเกยวของกบผบรโภคและการบรโภค ทฤษฎการบรโภคทสมพนธกบรายได (Permanent Income Theory of Consumption)

Friedman ไดน าเสนอผลงานทฤษฎการบรโภคทสมพนธกบรายไดถาวรในป 1957 (อนสรณ สรพรหม, 2540 : 354) ซงทฤษฎนมความแตกตางจากทฤษฎรายไดสมบรณและทฤษฎรายไดโดยเปรยบเทยบในเรองของความหมายหรอหลกการของรายไดทเปนตวก าหนดการบรโภค แตเดมปจจยทเปนตวก าหนดการบรโภคของครวเรอนคอ รายไดปจจบน (Current Income) แต Friedman ไดเรยกรายไดปจจบน (Current Income) ใหมวา รายไดถาวร (Permanent Income) ซงหมายถง รายไดทครอบครวนนคาดวาจะไดรบตลอดระยะเวลาในอนาคตขางหนา ซงเปนระยะยาว Friedman กลาววา ครวเรอนจะมพฤตกรรมในการจดสรรรายไดเพอการบรโภคโดยองกบรายไดเพอการบรโภคในระยะยาว (Long-Term Income) ทคาดวาจะไดรบมากกวา พรอมกนนเขาไดแบงรายไดและรายจายในแตละปออกเปน 2 สวนคอ รายไดทวดได ไดแก รายไดถาวร (Permanent Income) ตวยอ Yp และรายไดชวคราว (Transitory Income) หรอรายไดทคาดไมถง คอ รายไดทเกดขนเปนการชวคราวมไดมประจ า เปนลาภลอย เชน โบนส เปนตน ตวยอ Yt ความสมพนธของรายไดจรงกบรายไดถาวรและรายไดทคาดไมถงเขยนเปนสมการไดดงน (กญญา กนทกาญจน, 2545 : 101-102) Ym = Yp + Yt Ym แทน รายไดทเกดขนจรง (Measured Income) Yp แทน รายไดทถาวร (Permanent Income)

10

Yt แทน รายไดทเปนครงคราว (Transitory Income) Friedman เชอวารายไดทถาวรเปนรายไดซงครวเรอนคาดวาจะไดรบตลอดชวงระยะเวลาเวลาใดเวลาหนง ขณะทรายไดทเปนครงเปนคราวประกอบดวยสวนทไมไดคาดไวซงอาจเปนตวบวกเขาหรอลบออกจากรายไดทถาวรกได แตในระยะยาวแลวแลวไดสวนนจะหกลบกนพอด ซงแสดงใหเหนวาในระยะยาว รายไดทเกดขนจรงในงวดเวลาใดเวลาหนงจงมเฉพาะสวนของรายไดถาวรเทานน ในดานคาใชจายเพอการบรโภคทสามารถวดไดประกอบไปดวย คาใชจายเพอการบรโภคถาวร (Permanent Consumption) และคาใชจายเพอการบรโภคชวคราว (Transitory Consumption) สามารถเขยนในรปสมการไดดงน C = Cp + Ct C แทน คาใชจายเพอการบรโภคทสามารถวดได Cp แทน คาใชจายเพอบรโภคถาวร Ct แทน คาใชจายเพอบรโภคชวคราว คาใชจายเพอการบรโภคกมลกษณะเชนเดยวกบรายไดถาวรคอ คาใชจายเพอการบรโภคทเกดขนจรง กจะมเฉพาะสวนของคาใชจายเพอการบรโภคถาวรดวยเชนกน นนหมายถง ไมวาระดบรายไดทถาวรจะเปนเทาไหร ครวเรอนแตละครอบครวจะบรโภค (โดยประมาณ) ในสดสวนเดยวกบรายไดถาวร ดงสมการ (อนสรณ สรพรหม, 2540 : 354-355) Cp = kYp

Cp แทน การบรโภคถาวรของผบรโภค Yp แทน รายไดถาวรของผบรโภค k แทน สดสวนคงทของการบรโภค

ในหลายๆงานวจยทฤษฎการบรโภคทสมพนธกบรายไดไดถกน ามาใชเปนขอสนบสนนเพออธบายถงความสมพนธของตวแปร ทฤษฎการบรโภคทสมพนธกบรายไดถาวรสามารถน ามาใชในการอธบายในดานการใชจายเพอการบรโภคจนเกดหนไดคอ เมอผบรโภคทมรายได ณ ปจจบนอยในระดบทต าและมการบรโภคในสดสวนเดยวกบรายไดถาวรท าใหผบรโภคตองมการใชจายผานบตรเครดตเพอน ารายไดในอนาคตมาใชจายจนอาจกอใหเกดโอกาสเสยงตอการผดนดช าระหนหรอเปนหนในปรมาณมากหากรายไดยงคงไมเพยงพอตอการใชจายและตอการช าระหนทเกดขน

11

สมมตฐานวฏจกรชวต (The Life Cycle Hypothesis) สมมตฐานวฏจกรชวตไดถกพฒนาขนโดย Franco Modigliani Albert Ando และ Richard Brumberg มแนวความคดคลายๆ กบ Friedman ทวา การใชจายในการบรโภคไมไดขนอยกบรายไดในปจจบน แตผบรโภคจะมแบบแผนของรายไดตลอดชวชวต ซงสงผลตอความสมพนธในการใชจายเพอการบรโภค การออม และการกยม แตมจดแตกตางกนอยตรงท ทฤษฎการบรโภคแบบถาวรค านงเฉพาะรายไดในปจจบนตลอดไปจนถงอนาคตเทาน น แตสมมตฐานวฏจกรชวตนนค านงถงรายไดคลอดชวงอายขยทงหมดตงแต อดต ปจจบน และอนาคต โดยบคคลจะมการวางแผนการบรโภคตลอดชวชวตในระดบทคงท ส าหรบแบบแผนของรายไดนนในชวงเรมตนท างานผบรโภคจะมรายไดต ามาก และจะคอยๆเพมสงขนจนมรายไดสงสดในตอนกลางของชวต หลงจากนนจะคอยๆลดลงจนเกอบเทากบในชวงตอนตนของชวตในชวงทเกษยณอาย ท าใหในชวงตนของชวตผบรโภคจ าเปนตองท าการกยมเพอมาใชจายในการบรโภค ท าใหการออมตดลบเนองจากรายไดไมเพยงพอกบรายจาย จนกระทงเขาสในชวงกลางจงเรมออมมการเพอมาจายหนทไดกอไวในตอนตน และเพอเกบไวใชในชวงปลายของชวตเนองจากในชวงนการบรโภคยงคงอยในระดบสงอย (ร าพง เวชยนตวฒ, 2546: 145-147) ดงทแสดงใหเหนในภาพ 4

ภาพ 4 แสดงการบรโภคตามทฤษฎสมมตฐานวฏจกรชวต ทมา: กญญา กนทกาญจน (2545: 110)

12

สมมตฐานวฏจกรชวตเปนอกหนงทฤษฎทถกน ามาใชในงานศกษาและงานวจยหลายชนทมความเกยวของกบการกอหนสนของครวเรอน เพอใชในการอธบายถงการบรโภคทกอใหเกดหนในแตละชวงอายตามวฏจกรชวต ดงเชน งานศกษาของ สรชย เชอลนฟา (2550) เรองพฤตกรรมการกอหนภาคครวเรอนกอนและหลงวกฤตเศรษฐกจในประเทศไทย ทไดน าทฤษฎสมฐานวฏจกรชวตมาใชในการอธบายการกอหนของภาคครวเรอน โดยสามารถอธบายไดวา อายของหวหนาครวเรอนมลกษณะเปนไปตามสมมตฐานวฏจกรชวต คอ หากหวหนาครวเรอนมอายนอย กจะมความเปนไปไดทจะมหนสง และหากมอายมากขนความเปนไปไดทจะมหนสงกจะลดลง ดงนนเมอน าสมมตฐานวฏจกรชวตมาประยกตใชในการอธบายการกอหนจากบตรเครดต จงสามารถอธบายไดวา ในชวงเรมตนชวตผบรโภคมรายไดไมเพยงพอกบความตองการในการใชจายเพอบรโภค เชน การใชจายในชวตประจ าวน การใชจายเพอซอสนคาอปโภคบรโภค เปนตน ท าใหผบรโภคตองท าการกยม โดยอาจท าการกยมผานการใชบตรเครดตในการซอสนคาและบรการ หรอการเบกถอนเงนสดลวงหนา เพอใหพอเพยงกบรายจายทเกดขนซงท าใหผบรโภคเกดหนสนขนและเมอผบรโภคไมสามารถช าระหนสนทเกดขนไดกจะสงผลใหเกดการผดนดช าระหนได แตเมอผบรโภคมอายมากขนหรออยในวยกลางคน มความเปนไปไดวาการเปนหนจากบตรเครดตจะลดลง เนองจากเปนชวงทผบรโภคมรายไดทเพมมากขนท าใหมรายไดพอเพยงตอการใชจายและเกบออมนนเอง 2.1.2 ทฤษฎพฤตกรรมตามแผน (The Theory of Planned Behavior: TPB) นอกจากทฤษฎพฤตกรรมการบรโภคสวนบคคลทง 2 ทฤษฎแลว ทฤษฎทางจต-สงคมกมสวนส าคญในการชวยอธบายพฤตกรรมการบรโภคสวนบคคลทกอใหเกดหน จากงานศกษาทผานมา นอกจากปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic Factors) และปจจยดานเศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic Factors) แลว ปจจยภายในตวบคคล เชน ทศนคต แรงจงใจ คานยม กมผลตอการใชบตรเครดต และการเกดหนบตรเครดต เชนกน โดยตวแปรดานทศนคตถอวาเปนตวแปรทมการศกษาอยบอยครง จากงานศกษาของ Similarly และคณะ และ Joo, Grable, และ Bagwell (1995; 2003: อางถงใน Robb และ Sharpe 2009: 26) พบวา การมทศนคตทดตอบตรเครดตมความเกยวของกบการถอครองบตรเครดตและการใชบตรเครดต แตเนองจากความสมพนธระหวางทศนคตและพฤตกรรมมความไมแนนอน ดงนนจงไดมการพฒนาทฤษฎทางจตสงคมเพอแกปญหาทเกดขน และเพอใหการท านายพฤตกรรมมความถกตองแมนย ามากขน ซงกคอ ทฤษฎพฤตกรรมตามแผน โดยทฤษฎพฤตกรรมตามแผนมตวแปรความตงใจ (Intention) เปน

13

ตวแปรส าคญทผลกดนใหเกดการกระท าพฤตกรรมขน โดยตวแปรอน ๆ จะมผลกระทบตอพฤตกรรมผานความตงใจ เชน ในงานวจยดานเงนทศกษาปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการออมของนสตระดบปรญญาตรของ ปยดา สมบตวฒนา (2010) พบวา ตวแปรอสระทกตวตามทฤษฎพฤตกรรมตามแผนสามารถรวมกนท านายเจตนา (ความต งใจ) ในการท าพฤตกรรมการออมได และการท านายพฤตกรรมการออมดวยตวแปรจากทฤษฎพฤตกรรมตามแผนรวมกบตวแปรตามทฤษฎทางเศรษฐกจ อนไดแก เงนไดปจจบน และรายไดของบดามารดา สามารถรวมกนท านายพฤตกรรมการออมรวมกนไดอยางมนยส าคญทางสถต ซงเปนไปตามหลกการของทฤษฎพฤตกรรมตามแผน เปนตน โดยรายละเอยดตางๆทส าคญเกยวกบทฤษฎพฤตกรรมตามแผน มดงน ทฤษฎพฤตกรรมตามแผน: ทมาและหลกการ ทฤษฎพฤตกรรมตามแผนเปนทฤษฎทางจตสงคม (Social Psychology) ท Ajzen ไดพฒนาเพมเตมมาจากทฤษฎการกระท าดวยเหตผล (The Theory of Reasoned Action: TRA) ของ Ajzen และ Fishbein (1980) ทฤษฎการกระท าดวยเหตผลซงเปนทฤษฎตนก าเนดมจดมงหมายเพอท านาย และท าความเขาใจถงอทธพลของแรงจงใจ (ทอยภายใตการควบคมของความตงใจทจะกระท าพฤตกรรมของบคคลนนๆ) ทมตอพฤตกรรม โดยมแนวคดพนฐานทวา บคคลจะกระท าพฤตกรรมใดยอมมเหตผล มการใชขอมลทมอยแลวอยางเปนระบบ รวมทงมการคดพจารณาทดเพอตดสนใจทจะกระท าหรอไมกระท าพฤตกรรมนน โดยถอวาความตงใจเปนปจจยดานแรงจงใจตามธรรมชาตอยางหนง และเปนปจจยหลกทส าคญทใชในการท านายพฤตกรรมแทนททศนคต (Attitude) คอ ยงบคคลมความตงใจมากขนเพยงไร กยงมความพยายามทจะกระท าพฤตกรรมนนมากขนตามไปดวย และมความเปนไปไดวาจะสามารถกระท าพฤตกรรมนนไดอยางสมบรณ ส าหรบปจจยดานทศนคต ไดถกน ามาใชในรปของทศนคตตอพฤตกรรม(Attitude Toward the Behavior) ทมอทธตอความตงใจรวมกบปจจยทางสงคม คอ การคลอยตามอทธพลของคนรอบขาง (Subjective Norm) ดงทแสดงในภาพ 5

14

ภาพ 5 ทฤษฎการกระท าดวยเหตผล (Theory of Reasoned Action: TRA) ทมา: Ajzen and Madden (1985: 454)

อยางไรกตามทฤษฎนยงมขอจ ากดอยหลายประการ ซงขอจ ากดทเดนชดทสด เกยวกบการทไมสามารถอธบายพฤตกรรมของบคคลทไมสามารถกระท าพฤตกรรมตามความตองการไดอยางสมบรณ เนองจากในความเปนจรงแลวการการกระพฤตกรรมใดๆ ความตงใจมใชเปนปจจยเพยงอยางเดยวทมอทธพลใหเกดการกระท าพฤตกรรมนน หากแตยงมปจจยอนๆ ทงภายในและภายนอกตวบคคลเขามารวมประกอบอกดวย เปนตนวา ปจจยภายในตวบคคลเอง ไดแก ความร ความเชยวชาญ ความสามารถ และการวางแผนทด ปจจยภายนอกตวบคคล ไดแก เวลา โอกาส และความรวมมอจากผอน ดงนนทฤษฎตามแผนจงถกพฒนาขนเพอใชในการท านายพฤตกรรมของบคคลทไมสามารถกระท าพฤตกรรมตามความตองการไดอยางสมบรณ (Ajzen and Madden, 1985: 453-456) โดยความแตกตางระหวางทฤษฎการกระท าดวยเหตผลและทฤษฎตามแผน คอ ทฤษฎพฤตกรรมตามแผนไดเพมปจจยทสาม ทมอทธพลตอการตดสนใจวาจะกระท าพฤตกรรมความตงใจ คอ การรบรความสามารถของตนเองในการควบคมพฤตกรรม (Perceived Behavioral Control) ซงหมายถง “ความการรบรถงความงายหรอความยากของการระท าพฤตกรรมทตนเองสนใจ” (Ajzen, 1991: 183) โดย ทฤษฎพฤตกรรมตามแผนไดวางโครงสรางของ Perceived Behavioral Control ลงในกรอบแสดงความสมพนธของ ความเชอ เจตคต เจตนาและพฤตกรรม (Ajzen. 1991: อางถงใน จระนนท พากเพยร, 2540: 30) ดงทแสดงในภาพ 6

Attitude Toward the

Behavior

Subjective Norm

Intention

Behavior

15

ภาพ 6 แสดงแบบจ าลองความสมพนธระหวางปจจยในทฤษฎพฤตกรรมตามแผน ทมา: Ajzen (2006) จากรปภาพ 6 แสดงใหเหนวาการรบความสามารถในการควบคมพฤตกรรมมความสมพนธกบทศนคตและการคลอยตามกลมบคคลอางอง(Ajzen and Madden, 1985 : 458) ดงนนหลกการของทฤษฎพฤตกรรมตามแผนจงระบวา การทบคคลจะแสดงพฤตกรรมอยางหนงอยางใดนนจะตองมสาเหตหรอมทมาทท าใหเกดพฤตกรรมนนขน ซงสาเหตดงกลาวกคอ ทศนคตทมตอพฤตกรรมนน (Attitude Toward the Behavior: ATB) บรรทดฐานของบคคลเกยวกบพฤตกรรม (Subjective Norm: SN) และการรบรถงการควบคมพฤตกรรมของตนเองในการแสดงพฤตกรรมใด ๆ หรอการเชอวาตนสามารถแสดงพฤตกรรมนนไดในทศทางทเหมาะสม (Perceived Behavioral Control: PBC) นอกนยงมการควบคมพฤตกรรมไดจรง (Actual Behavioral Control) ซงปจจยทเพมขนเปนตวแปรทเปนสวนขยายของ Perceived Behavioral Control เปนตวแปรแฝงเราไมสามารถสงเกตเหนได เชนความรความสามารถ ทกษะ เวลา เปนตน แตเราสามารถรไดจากการตอบสนองหรอผลทเกดขน ปจจยทง 3 (ยกเวน Actual Behavioral Control) มผลโดยตรงตอความตงใจหรอเจตนาในการทจะแสดงพฤตกรรม และความตงใจหรอเจตนานนกจะเปนตวผลกดนใหเกดการแสดงพฤตกรรมออกมา (Ajzen, 1991: 179-211) นอกจากนนการรบรความสามารถในการควบคมในพฤตกรรมของตน (PBC) ยงสามารถท านายความส าเรจในการกระท าพฤตกรรมได โดยจะอยในรปของความสมพนธทางตรงระหวาง การรบรความสามารถในการควบคมในพฤตกรรมของตน (PBC) และพฤตกรรม (Ajzen and Madden, 1985: 548-549;

Behavioral

Beliefs

Attitude Toward the

Behavior

Normative Beliefs

Subjective Norm

Intention

Behavior

Control Beliefs

Perceived Behavioral

Control

Actual Behavioral

Control

16

Ajzen, 2006: online) นอกจากนนทฤษฎตามแผนยงไดใหความหมายเฉพาะในแตละตวแปรตามโครงสรางของทฤษฎดงน พฤตกรรม (Behavior) (Francis et al., 2004: 8; พชร ดวงจนทร, 2550: 31) ตามแนวคดทฤษฎพฤตกรรมตามแผน การกระท าพฤตกรรม เปนการท าหนาทรวมกนของการรบรการควบคมพฤตกรรม และเจตนาในการกระท าพฤตกรรม การรบรการควบคมพฤตกรรมและเจตนาในการกระท าพฤตกรรมจะท านายพฤตกรรมไดแมนย าเพยงใดขนอยกบเงอนไข 3 ประการ คอ (1) การวดการรบรการควบคมพฤตกรรมและเจตนาในการกระท าพฤตกรรมตองมความสอดคลองกบพฤตกรรมทท านาย เชน ถาพฤตกรรมเปน “การบรจาคเงนใหกาชาด” เจตนากตองเปนเจตนาทจะบรจาคเงนใหกาชาด ไมใชบรจาคเงนทวไป และ การรบรการควบคมพฤตกรรมกตองวดในท านองเดยวกน (2) การรบรการควบคมพฤตกรรมและเจตนาในการกระท าพฤตกรรม ตองคงทในชวงการเกบขอมลหรอสงเกตพฤตกรรม เพราะการแทรกแซงบางอยางอาจท าใหตวแปรทงสองเปลยนแปลงไป (3) การท านายพฤตกรรมจะยงแมนย าขน ถามการรบรการควบคมพฤตกรรมทใกลกบความเปนจรง พฤตกรรมทเปนพฤตกรรมเปาหมายควรจะมการนยามอยางรอบคอบในขอบเขตของพฤตกรรมเปาหมายนน คอ ดานเปาหมาย การกระท า บรบท และเวลา ความตงใจ หรอ เจตนา (Intention: I) (Francis et al., 2004: 8; พชร ดวงจนทร, 2550: 34) ความตงใจ หรอ เจตนา คอ ความตองการ ความเปนไปได ความพยายาม หรอการวางแผนของบคคลทจะท าพฤตกรรมหนงๆ ตามแนวคดทฤษฎพฤตกรรมตามแผน ความตงใจเปนตวท านายพฤตกรรม เนองจากเปนตวชวดความพรอมของบคคลในการทจะกระท าพฤตกรรม และเปนตวแปรทมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรม ความตงใจเกดขนจากการไดรบอทธพลจากปจจย 3 สง ไดแก ทศนคตทมตอพฤตกรรม การคลอยตามกลมบคคลอางอง และการรบรความสามารถในการควบคมพฤตกรรม ซงคาน าหนกความส าคญของปจจยท านายแตละตวขางตนมความเกยวของกบพฤตกรรมและประชากรทสนใจศกษา อยางไรกตามการวดตงใจเพอน ามาใชท านายพฤตกรรมของบคคลวาบคคลท าหรอไมท าพฤตกรรมนน ไมสามารถท านายพฤตกรรมของทกคนไดเสมอไป เนองจากเจตนาสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลา โดยตวแปรทมผลตอเสถยรภาพของเจตนามหลายตว ไดแก ระยะเวลาระหวางการวดเจตนากบการวดพฤตกรรม เจตนาภายใตเงอนไข เจตนาของกลมคน ตวแปรอนๆ ทมอทธพลตอความสมพนธระหวางเจตนาและพฤตกรรม ไดแก ประสบการณตรง การเคยเหนคนอนกระท าพฤตกรรมนน การมทกษะในการกระท าพฤตกรรม และการเกดเหตการณแทรกซอนทไมไดคาดการณลวงหนา

17

ทศนคต หรอ เจตคต ตอพฤตกรรม (Attitude Toward the Behavior: ATB)

(Francis et al., 2004: 9; พชร ดวงจนทร, 2550: 36) คอ การประเมนทางบวก-ลบ ของบคคลตอการกระท านน หรอเปนความรสก

โดยรวมของบคคลทเปนทางบวก-ลบ หรอสนบสนน-ตอตานการกระท านนๆ โดยทวไปถาบคคลมทศนคตในทางบวกตอพฤตกรรมนนมากเทาใด กควรมความต งใจหนกแนนทจะกระท าพฤตกรรมมากเทานน ตามแนวคดทฤษฎพฤตกรรมตามแผน เจตคตตอพฤตกรรมจะสงผลตอพฤตกรรมทางออม รวมกบการคลอยตามกลมอางองและการรบรการควบคมพฤตกรรม โดยผานเจตนาในการกระท าพฤตกรรมตามทฤษฎ นอกจากนทศนคตตอพฤตกรรมใดๆ จะเกดขนได จ าเปนตองมความเชอเกยวกบพฤตกรรมนน โดยความเชอเกยวกบพฤตกรรม (Behavioral Beliefs) มความเชอมโยงกบพฤตกรรมทสนใจ เพอคาดหวงผล คอ ถาบคคลมความเชอวา ถาท าพฤตกรรมนนแลวจะไดรบผลทางบวก กจะมแนวโนมทจะมทศนคตทดตอพฤตกรรมนน (Attitude Toward the Behavior) และเมอมทศนคตทางบวกแลวกยอมจะเกดเจตนาหรอตงใจ (Intention) ทจะแสดงพฤตกรรมนน ในทางตรงขามถาบคคลมความเชอวา ถาท าพฤตกรรมนนแลวจะไดรบผลทางลบกจะมแนวโนมทจะมทศนคตทไมดตอพฤตกรรมนน และเกดความตงใจหนกแนนทจะไมกระท าพฤตกรรมมากเทานน

การคลอยตามคนรอบขางหรอกลมบคคลอางอง (Subjective Norm: SN) (Francis et al., 2004: 9; พชร ดวงจนทร, 2550: 39)

เปนการรบรของบคคลวา คนอนๆ ทมความส าคญส าหรบเขาตองการใหเขาท าพฤตกรรมนนๆ หรอไม ซงการรบรนอาจจะตรงหรอไมตรงกบความจรงกได และการทจะเกดตวแปรนไดจ าเปนตองมความเชอเปนพนฐานเชนเดยวกบทศนคตทมตอพฤตกรรม (ATB) เรยกวา ความเชอเกยวกบกลมอางอง (Normative Beliefs) คอ ถาบคคลไดเหน หรอรบรวาบคคลทมความส าคญตอตวเขา (Subjective Norm) ไดกระท าพฤตกรรมใดๆ กมแนวโนมทท าตามดวย ตามแนวคดทฤษฎพฤตกรรมตามแผน การคลอยตามกลมอางองจะสงผลตอพฤตกรรมทางออมรวมกบเจตคตตอพฤตกรรมและการรบรการควบคมพฤตกรรม โดยผานเจตนาในการกระท าพฤตกรรม

การรบรการควบคมพฤตกรรม (Perceived Behavioral Control: PBC) (Francis et al., 2004: 9; พชร ดวงจนทร, 2550: 41)

การรบรการควบคมพฤตกรรม หมายถง การรบรของบคคลวาเปนการยากหรอ งายทจะกระท าพฤตกรรมนนๆ และการทบคคลจะตดสนใจกระท าพฤตกรรมใดตองเชอวาตนเองมความสามารถทจะควบคมพฤตกรรมนนไดและมโอกาสประสบผลส าเรจ การรบรการควบคม

18

พฤตกรรม แนวคดเกยวกบการรบรการควบคมพฤตกรรมมความสอดคลองกบแนวคดเรองการรบรความสามารถของตนเอง (Self-efficacy) ของแบนดรา (Ajzen, 1991: 184) ตางกนตรงทวาการรบรความสามารถของตนจะเนนปจจยภายในของบคคล ในขณะทการรบรการควบคมพฤตกรรมจะเนนทงปจจยภายใน เชน ขอมล ทกษะ และความสามารถ และปจจยภายนอก เชน โอกาส เงน การขนกบผอนโดยบคคลจะตดสนใจกระท าพฤตกรรมจดเขาตองเชอวาเขามความสามารถทจะควบคมพฤตกรรมนนได (Control Beliefs) และมโอกาสประสบผลส าเรจ

ทฤษฎพฤตกรรมตามแผน: วธการวด ตวแปรในทฤษฎพฤตกรรมตามแผน ไดแก ความตงใจ (Intention) ทศนคตทม

ตอพฤตกรรม (Attitude Toward the Behavior) การคลอยตามกลมอางอง (Subjective Norm) และการรบรความสามารถการควบคมพฤตกรรม (Perceived Behavioral Control) สามารถวดไดหลายแบบทงทางตรงและทางออม ดงน

1. การวดความตงใจ (Francis et al., 2004: 11-12; มนตร พรยะกล, 2551: ออนไลน) ความตงใจเปนเรองอนาคตคอเจตนาทจะท าพฤตกรรมนนในภายหนา วดได 3 วธ

1.1) วดเปนภาพรวม ค าถามเดยว (Intention Performance) โดยใชมาตร ประเมนแบบเดยว (Single Item Measure) ตง 0-10 ใหคะแนนตามมาตรวด ดงนนคะแนนความตงใจจะไดมาจากค าตอบทผตอบเลอก เชน

"ถามกองทนเพอการลงทน 10 กองทน ทานคาดวาจนนะลงทนกกองทน” 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1.2) วด (Generaslised Intention) โดยวด 3 ค าถามคอ คาดวา (Expect) ตองการ (Want) ตงใจ (Intend) เชน

ฉนคาดวาจะ ออมเงนทกเดอน

ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง ฉนตองการจะออมเงนทกเดอน

ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง ฉนตงใจ (เจตนา) จะออมเงนทกเดอน

ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง

19

1.3) สรางเหตการณจ าลอง (Intention Simulation) โดยการสราง

สถานการณจ าลองขนมา 10 เรอง แลวใหตอบวา ใช/ไมใช อาจถามถงความล าบากในการตดสนใจไวดวยกได

2. การวดทศนคตตอพฤตกรรม (Francis et al., 2004: 13-16; มนตร พรยะกล, 2551: ออนไลน)

2.1) การวดทางตรง วธการทนยมน ามาใช คอ การใชมาตรจ าแนกความ หมายความ โดยใชค าคณศพทขวค (Bipolar Adjective) คอ เชน

การลงทนในกองทนรวม ส าหรบฉนเปนสงท……… ไรประโยชน 1 2 3 4 5 6 7 มประโยชน

นอกจากน มาตรวดทศนคตมาตรฐานอนๆ สามารถน ามาใชได เชน มาตรวดของเธอรสโตน มาตรวดของกตตแมน หรอมาตรประเมนคาของลเครต ดงตวอยาง

ฉนคดวาการลงทนในกองทนรวมเปนสงทมโยชน ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง

2.2) การวดทางออม การวดทศนคตทางออมนนไดมาจากการวดคาความ เชอและผลลพธของความเชอ โดยใชค าถามปลายเปด เพอผตอบจะไดทราบเรองความเชอและผลของความเชอ (เรยกวา Elicitation Study) จากนนน าผลมาท า Content Analysis แลวสรางเปนขอถาม ซงตองน าไปท า Pilot Survey

3. การวดการคลอยตามกลมอางอง (มนตร พรยะกล, 2551: ออนไลน) 3.1) วดทางตรง เปนการประเมนความเชอของบคคลทมตอความคดเหน

ของบคคลสวนมากทมความส าคญส าหรบเขา คดวาเขาควรหรอไมควรกระท าพฤตกรรมนน (พชร ดวงจนทร. 2550: 39) โดยทวไปมรปแบบในการวดดงน

เปนทคาดหมายกนวาขาพเจาจะสงผปวยปวดเอวไป x-ray ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง

ขาพเจารสกถกกดดนจากสงคมใหสงผปวยปวดเอวไป x-ray ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง

คนทมความส าคญตอขาพเจาตองการใหสงผปวยปวดเอวไป x-ray ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง

20

3.2) วดทางออม การวดทางออมจะแยกขอถามเปน 2 สวน สวนแรกเปนความเชอวากลมคนองคกร หรอหมคณะของตนมแรงกดดนตอพฤตกรรมของตนเพยงใด (Normative Belief) อกสวนหนงคอขอถามทวดแรงจงใจใหตนคลอยตามกลมอางอง (Subjective Norm) ในกรณความเชอนนจะตองประกอบไปดวยประเดนวา คนส าคญคดอยางไร (Injunctive Norm) หรอคนส าคญท าอยางไร (Descriptive Norm)

4. การวดการรบรการควบคมพฤตกรรม (Francis et al., 2004: 13-16; มนตร พรยะกล, 2551: ออนไลน) 4.1) การวดทางตรง ขอถามควรสะทอนถงความเชอมนวาจะท าพฤตกรรมนนได ซงวดไดเปน 2 ประเดน คอ ความสามารถแหงตน (Self Efficacy) ซงเปนความเชอวาตนมความสามารถอยางไร เปนสงทเกดจากประสบการณทเคยท าอะไรส าเรจ หรอเกบเกยวประสบการณผอนเอาไวรวมทงไดรบการกระตน ยกยอง และความเชอวาสามารถควบคมพฤตกรรมได (Control Belief) ตวอยางเชน (Lobb, A.E., Arnoult, M.H. and Chambers, S.A., 2006: 48) ในสปดาหหนาเมอฉนไปซอของ การทฉนจะซอผลตภณฑอาหารทปลกในทองถนหนงอยางหรอซอมากกวากขนอยกบตวของฉนเอง

ไมเหนดวยอยางยง 1 2 3 4 5 6 7 เหนดวยอยางยง

4.2) วธทวดทางออม โดยการสรางมาตรวดคาความเชอและผลความเชอ

เพอหาผลรวมของผลคณระหวางคาความเชอและผลความเชอ จากทไดกลาวไปแลวจะเหนไดวาทฤษฎพฤตกรรมตามแผนเปนทฤษฎทพฒนาขนมา เพอชวยหาค าตอบททฤษฎการกระท าดวยเหตผลไมสามารถอธบายได ซงท าใหทฤษฎพฤตกรรมตามแผนไดถกน าไปใชเพออธบายถงปจจยทางจตสงคมทมตอพฤตกรรมในงานวจยหลากหลายแขนงมาจนถงปจจบน ไมวาจะเปนงานวจยดานวศวกรรม การวจยดานการแพทย ดานตลาด ความผกพนองคกร หรอแมแตดานการเงน เปนตนวา งานวจยดานทนต-กรรมของจระนนท พากเพยร (2540) เรองการท านายและอธบายพฤตกรรมปองกนการตดเชอแบบครอบจกรวาลในคลนกทนตกรรมของนกศกษาทนตภบาล: ทดสอบทฤษฎพฤตกรรมตามแบบ

21

แผน โดยใชการวดคาตวแปรทงทางตรงและทางออม พบวา ทฤษฎพฤตกรรมตามแผนสามารถใชในการท านายและอธบายพฤตกรรมปองกนการตดเชอแบบครอบจกรวาลของนกศกษาทนตภบาลแบบพฤตกรรมเดยวได 2 ใน 5 พฤตกรรมและตวแปรตามทฤษฎอนไดแก ทศนคตตอพฤตกรรม การคลอยตามกลมบคคลอางอง และการรบรความสามารถในการควบคมพฤตกรรม สามารถท านายเจตนา (ความตงใจ) ทจะกระท าพฤตกรรมไดอยางมนยส าคญทางสถตทกพฤตกรรม เปนตน นอกจากนทฤษฎพฤตกรรมตามแผนยงไดมการระบถงรปแบบความสมพนธของแตละตวแปรไวอยางชดเจน และมวธการสรางมาตรวดในการวดคาตวแปรแตละตวไวอยางละเอยด นอกจากนยงสามารถน าแบบจ าลองไปปรบปรงใหเหมาะกบงานวจยทตองการศกษา เพราะกรอบแนวความคดไมจ าเปนตองบรสทธตามทฤษฎพฤตกรรมตามแผน (TPB) เนองจากเราสามารถน าเอา Construct อนมาผสมไดตามผลการทบทวนวรรณกรรม เชน ในงานวจยดานการตลาด หรอการตดสนใจลาออกในงานวจยดาน HRM (มนตร พรยะกล, 2551: ออนไลน) และทส าคญจากการทบทวนงานศกษาหรองานวจยทเกยวของพบวาในดานการเงนทเกยวของการการผดนดช าระหนบตรเครดตนนมเพยงงานวจยของตางประเทศเทานนทใชตวแปรตามทฤษฎพฤตกรรมตามแบบแผนมารวมเปนปจจยในการศกษาคนควา แตส าหรบในประเทศไทยแลว พบวายงไมมผใดท าการศกษาโดยใชตวแปรในทฤษฎพฤตกรรมตามแผนและแบบจ าลองโครงสรางของทฤษฎนมาใชในการอธบายและคนหาปจจยทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต มเพยงการใชตวแปรดานประชากรศาสตร และดานเศรษฐกจ-สงคม หรอแรงจงใจในการกระท าพฤตกรรมเทานน ดงนนในงานศกษาครงนผศกษาจงไดน าตวแปรในทฤษฎพฤตกรรมตามแผนเขามาใช ประกอบดวย ความตงใจในการทจะกระท าพฤตกรรม (Intention: I) ทศนคตตอพฤตกรรม (Attitude Toward the Behavior: ATB) การคลอยตามกลมอางอง (Subjective Norm: SN) และการรบรถงการควบคมพฤตกรรมของตนเองในการแสดงพฤตกรรมใด ๆ หรอการเชอวาตนสามารถแสดงพฤตกรรมนนไดในทศทางทเหมาะสม (Perceived Behavioral Control: PBC) เพอใหทราบถงปจจยทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดตไดอยางครอบคลมมากขนนอกเหนอจากการคนหาแตเพยงปจจยภายนอกตวบคคล และยงชวยใหเขาใจความนกคดของผบรโภคไดดมากยงขน ซงจะเปนอกหนงแนวทางในการวางแผนการใหความรแกผถอบตรเครดต โดยทวไปเพอลดโอกาสในการผดนดช าระหน 2.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ งานศกษาทมความเกยวของกบเรองของปจจยทเปนตวชวด หรอมผลกระทบทกอใหเกดความเสยงในการผดนดช าระหนบตรเครดตของผถอบตร โดยมากแลวเปนงาน

22

ศกษาในตางประเทศ อยางไรกดการทจะทราบถงปจจยทอาจกอใหเกดความเสยงตอการผดนดช าระหนบตรเครดตไดน น จ าเปนทจะตองทราบถงพฤตกรรมการใชจายและปจจยทมผลท าใหผ ถอบตรเครดตเกดหนคงคางจากการใชบตรเครดต ซงงานเอกสารและงานคนควา วจยทมความเกยวของกบเรองทตองการศกษาสามารถสรปไดดงน ตะวน ทพยพรหมมา (2547) ไดศกษาเรองปจจยทมผลตอการเปนหนคางช าระบตรเครดตของธนาคารพาณชยแหงหนงในเขตอ าเภอเมองจงหวดเชยงใหม โดยใชขอมลจากการส ารวจกลมลกหนคางช าระบตรเครดตตงแต 45 วนนบจากวนทครบก าหนดช าระเงน จ านวนทงหมด 355 คน โดยใชแบบสอบถามในการส ารวจ วเคราะหขอมลโดยใชคาความถ รอยละ คาเฉลยเลขคณต และใชแบบมาตรประเมน 5 ระดบ พบวาลกหนคงคางช าระสวนใหญเปนเพศชายมากกวาเพศหญง มอายอยในชวงระหวาง 31 – 40 ป มสถานภาพสมรส และมบตร 2 คน มรายไดครวเรอนตอเดอนอยระหวาง 15,001 – 30,000 บาท สวนใหญประกอบอาชพพนกงานบรษทและขาราชการ นอกจากนนยงถอบตรเครดตอนทไมไดออกโดยธนาคารพาณชยอกดวย จาก การศกษาในภาพรวมพบวาปจจยทมผลท าใหเกดหนคงคางช าระมากทสด คอ ผถอบตรเครดตมคาใชจายมากกวารายไดครวเรอน รองลงมาคอการมรายไดเพยงคนเดยวในครวเรอน และการขาดการตดตามทวงถามจากทางธนาคาร และเมอพจารณาปจจยทมผลตอการเปนหนคางช าระบตรเครดต จ าแนกตามรายไดตอครวเรอนและอาชพ พบวา ลกหนทมรายไดครวเรอนต ากวา 100,000 บาทลงมา เหนวาการมคาใชจายมากกวารายในครวเรอนมความส าคญมากทสดจากเหตผลดงกลาวขางตนท าใหเหนถงปจจยส าคญทท าใหผผดนดช าระหนมการช าระหนทไมตรงตามเวลา รจรา เฉลมศรกล (2549) ศกษาเรองปจจยทางจตวทยาทสงผลตอพฤตกรรมการใชจายผานเงนพลาสตกของผใหญวยท างานในเขตกรงเทพมหานคร ในการคนความการใชวธการส ารวจทงโดยการสมภาษณและการตอบแบบสอบถาม กลมตวอยางทคดเลอกจะเปนกลมผใหญวยท างาน จ านวน 400 คน การวเคราะหผลทไดจะใชการหาคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน และการวเคราะหถดถอยพหคณ ซงการศกษาในครงนเปนการศกษาเพอหาความสมพนธระหวางปจจยทางจตวทยาในดาน แรงจงใจ คานยม และการควบคมตนเองกบพฤตกรรมการใชจายผานเงนพลาสตก และผลการศกษาทไดพบวาโดยภาพรวมแลวปจจยทางดานจตวทยา ไดแก แรงจงใจ และคานยม มความสมพนธไปในทศทางบวกกบพฤตกรรมการใชจายผานบตรพลาสตก นนคอ หากมแรงจงใจ และมคานยมอยในระดบสงกจะมการใชบตรพลาสตกสงไปดวย สวนการควบคมตนเองมความสมพนธไปในทศทางลบ คอหากกลมตวอยางมการควบคมตนเองไดดกจะมพฤตกรรมการใชจายผานบตรพลาสตกต านนเอง สรปแลวปจจยทางจตวทยาทง 3 ดาน มความสมพนธกบพฤตกรรมทเกดขน

23

ณรากร แสงมณ (2551) ศกษาเรองพฤตกรรมการใชบตรเครดต กรณศกษา: รปแบบการใชจายผานบตรเครดตทกอใหเกดหนและวธการจดการหนบตรเครดต ท าการสอบถามโดยใชแบบสอบถามจากผถอบตรเครดตจากกลมพนกงานธนาคารและกลมขาราชการจ านวนรวม 225 ราย และใชวธการสมภาษณเชงลกกบกลมคนทเคยมปญหาหนบตรเครดต จ านวน 4 ราย พบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการใชบตรเครดตในลกษณะกยมและผอนช าระไมเตมจ านวนมากทสด ซงพฤตกรรมทเกดขนเปนไปตามทฤษฎวฏจกรชวตทวากลมตวอยางจะมการใชบตรเครดตในลกษณะกยมหรอผอนช าระเมออยในวยเรมตนท างาน โดยพฤตกรรมเหลานจะลดลงไปเมออายมากขนซงจะสมพนธกบระดบรายไดทมมากขนตามไปดวย และยงพบอกวากลมผทเคยประสบปญหาหนสนจะมพฤตกรรมทสะสมหนเรอยๆ เนองจากยงคงมพฤตกรรมการใชจายทเหมอนเดม ประกอบกบมการกอหนใหมเพมขน จนเปนเหตใหไมสามารถจดการกบหนสนทเกดขนได พชามญช เขยวทอง (2551) ศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอการผดนดช าระหนบตรเครดต เพอศกษาถงปจจยทมอทธพลตอการผดนดช าระหนบตรเครดตและปจจยทมอทธพลตอการเกดหนเสยจากบตรเครดตของผบรโภค โดยใชทฤษฎของการผดนดช าระหนซงประยกตมาจากแบบจ าลอง The Life Cycle ในการศกษาไดใชขอมลทตยภมภาคตดขวางจากสถาบนการเงนรายใหญแหงหนงในประเทศไทย ตงแตเดอนธนวาคม พ.ศ. 2548 ถง เดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2550 และวเคราะหขอมลโดยใชแบบจ าลองโลจต พบวา เพศชาย อาชพเจาของกจการ อาชพอสระ รบจางทวไป จงหวดกรงเทพมหานคร จ านวนบตรเครดต ยอดหน ยอดการช าระขนต า สดสวนการช าระเงนคนขนต าตอรายได มอทธพลตอการผดนดช าระหนและท าใหความนาจะเปนในการผดนดช าระหนเพมสงขน ในดานของอาชพรฐวสาหกจ อาย รายได วงเงนตอรายได การช าระหนคน สดสวนการช าระหนคนตอยอดหน และสดสวนของการช าระหนบตรเครดตตอรายไดมอทธพลในทางตรงกนขาม คอ มผลท าใหความนาจะเปนในการผดนดช าระหนลดลง ในดานการเกดหนเสยพบวา จ านวนบตรเครดต ยอดการช าระคนขนต าและสดสวนการช าระคนขนต าตอรายไดมอทธพลตอการเกดหนเสยและท าใหความนาจะเปนของการเกดหนเสยเพมสงขน ในขณะทอาชพจาของธรกจ อาย รายได วงเงนตอรายได การช าระคนหน และสดสวนการช าระคนหนบตรเครดตตอรายไดมอทธตอการเกดหนเสย และมผลใหเกดความนาจะเปนของการเกดหนเสยลดลง

Dunn and Kim (1999) ศกษาเรองการทดลองเชงส ารวจของการผดนดช าระหน โดยมงส ารวจในประเดนของความสมพนธระหวางการผดนดช าระหนกบเงอนไขทางการเงนทลกคาไดเลอกไวกบผออกบตร ขอมลทใชในการส ารวจมาจากศนยการวจยสวนกลางของมหาวทยาลยโอไฮโอทไดท าการส ารวจผานโทรศพท โดยเลอกระยะเวลาในการส ารวจในชวง

24

ระหวางเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 1998 ถง เดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1999 ซงจ านวนกลมตวอยางทใชในแตละเดอนจะอยในชวง 500 ถง 1,200 คน จากผลการส ารวจและการท าการวเคราะหโดยใช แบบจ าลองโพรบตแบบเรยงล าดบ (Ordered Probit Model) พบวาปจจยทมผลกระทบมากทสดในการผดนดช าระหนคอ อตราสวนระหวางการช าระเงนขนต าของจ านวนบตรทงหมดตอรายไดของผถอบตร โดยมผลความสมพนธไปในทศทางเดยวกนกบความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต เนองจากอตราสวนนมส าคญตอความสามารถของผถอบตรในการหลกเลยงการผดนดช าระหน นอกจากนนยงพบวาเปอรเซนของการใชผานบตรเครดตทงหมดของผถอบตร และจ านวนบตรเครดตทงหมดทมการใช มความสมพนธไปในทศทางเดยวกบความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดตเชนกน

Chien and Devaney (2001) ศกษาเรองผลกระทบของทศนคตดานสนเชอและปจจยทางเศรษฐกจ-สงคมทมตอบตรเครดตและการเปนหนสนเพอการบรโภค โดยเนนมงเนนในการศกษาถงปญหาทเกดขนโดยพจารณาถงความเปนไปไดของสมพนธระหวางปจจย รวมถงการวเคราะหหนสนเพอการบรโภคและหนจากบตรเครดต ซงขอมลทใชในการศกษาครงนเปนขอมลทไดจากการส ารวจสนเชอเพอการบรโภคในป 1998 จ านวน 4,309 ครวเรอน แตใชในการวเคราะหจรง 4,305 ครวเรอน ใชตวแปรอสระอย 3 ปจจยหลก ไดแก ปจจยดานประชากรศาสตร คอ อาย ขนาดครอบครว สถานภาพ สถานะหนาทการงาน และระดบการศกษา ปจจยทสองไดแกปจจยดานเศรษฐกจ คอ ประเภททอยอาศย รายไดตอครวเรอน สนทรพยสภาพคลอง ปจจยทสดทายคอปจจยดานทศนคตประกอบดวยทศนคตโดยทวไปและทศนคตเฉพาะทมตอการใชบตรเครดต ผลการศกษาในครงนพบวาการใชบตรเครดตไดรบอทธพลมาจากปจจยดานประชากรศาสตรและดานเศรษฐกจ โดยท ระดบการศกษามความสมพนธในทศทางเดยวกบการเปนหนจากบตรเครดตซงเปนไปตามสมมตฐาน ขนาดของครวเรอน สถานภาพ และสถานะหนาทการงาน กมความสมพนธไปในทศทางเดยวกนกบการเปนหนจากบตรเครดตเชนกน ในขณะทรายไดมความสมพนธกบการเปนหนจากบตรเครดตในทศทางทตรงกนขามคอ หากมรายไดนอยการเปนหนจากบตรเครดตจะเพมสงมากขนนนเอง ในสวนของทศนคตนนพบวายงกลมตวอยางทมทศนคตทดตอการใชบตรเครดตมากเทาไร กจะมผลท าใหยอดหนจากบตรเครดตเพมสงขนตามไปดวย สวนการมทศนคตโดยทวไปทดตอการใชบตรเครดตนนจะมผลท าใหมยอดหนจากสนเชอเพอการบรโภคสงตามไปดวย กลาวไดวาทศนคตเปนหนงในปจจยทมอทธพลตอการใชบตรเครดตของผบรโภคเชนเดยวกนกบปจจยดานประชากรศาสตรและดานเศรษฐกจ

Erdem (2008) ศกษาเรองปจจยทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต และความตงใจในการใชบตรเครดตในตรก จากการสอบถามผใชบตรในตรกจ านวน

25

474 คน โดยใชแบบสอบถามในการส ารวจและท าการวเคราะหผลดวยการใชแบบจ าลองโพรบตแบบเรยงล าดบ (Ordered Probit Model) และแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Model) พบวาสดสวนระหวางยอดหนจากบตรเครดตทงหมดกบรายได และสดสวนในการใชบตรเครดตเพอการช าระคาสนคาตางๆ มผลใหความนาจะเปนในดานการช าระหนในรอบ 6 เดอนทผานมาลดลง สงผลใหความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดตมาเพมสงขน ในสวนของปจจยทมผลทท าใหเกดความตงใจในการแสดงพฤตกรรมการใชบตรเครดต ใหในรปแบบทมความเสยงทอาจมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต มาจากปจจยในดานจ านวนบตร ระดบการศกษา ทศนคตทมตอพฤตกรรม บรรทดฐานของบคคลทมตอพฤตกรรมนน และการรบรถงการควบคมพฤตกรรมของตนเองในการแสดงพฤตกรรมใดๆ Nirmalawati and Pratiwi (2009) ศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอการผดนดช าระหน โดยท าการส ารวจจากผถอบตรเครดตชาวอนโดนเซยจ านวน 100 แยกเปนขาราชการจ านวน 50 คน และพนกงานเอกชนจ านวน 50 คน ใชวธการส ารวจแบบใชแบบสอบถามและวเคราะหผลโดยใชการวเคราะหถดถอยยกก าลงสองต าสดแบบสองชน (Two-Stage Least Squares Regression Analysis ) เปนโมเดลพนฐาน ผลการศกษาพบวาอตราดอกเบยของบตรเครดตมผลกระทบมากทสดในการผดนดช าระหนบตรเครดต โดยมความสมพนธในเชงลบ คอ ถาอตราดอกเบยบตรเครดตสงขนความนาจะเปนในการทจะผดนดช าระหนบตรเครดตกจะลดลง ในดานของรายไดตอเดอนของผถอบตรเครดตจะมความสมพนธในเชงบวกกบการผดนดช าระหนบตรเครดต คอ เมอมรายไดสงขนกจะยงเพมความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรมากขน เนองจากผถอบตรเครดตจะมการใชจายในระดบทใกลเคยงกบระดบของรายไดทไดรบ

จากการคนควาทฤษฎทเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคสวนบคล ทฤษฎทางจตสงคม การทบทวนงานศกษาและงานวจยทเกยวของกบการศกษาเรองพฤตกรรมการใชจายและปจจยทมผลท าใหผถอบตรเครดตเกดหนคงคางจากการใชบตรเครดตตามทไดน าเสนอไปขางตนแลวพบวา ม ปจจยพ นฐานท เ กยวของกบเ รอง ทตองการศกษา คอ ปจจยดานประชากรศาสตร ปจจยดานเศรษฐกจ-สงคม และปจจยดานจตสงคม โดยสามารถน ามาสรปเปนกรอบแนวความคดและสมมตฐานการศกษาไดดงน

26

ภาพ 7 กรอบแนวคดการศกษาเรองปจจยทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหน บตรเครดตของประชาชนในอ าเภอเมองเชยงใหม

จากภาพ 7 เปนกรอบแนวความคดหลกของการศกษา แตเนองจากการศกษาในครงนมการน าทฤษฎพฤตกรรมตามแผน ซงเปนทฤษฎทางจตวทยาสงคมเขามาใชเปนสวนหนงของกรอบแนวความคดหลก ดงนนจงไดแบงขนตอนในการศกษาปจจยทผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนออกเปน 2 กรอบแนวความคดยอย เพอใหงายตอการท าความเขาใจและท าการศกษา ดงน

ตวแปรอสระ ตวแปรกลาง ตวแปรตาม

ตวแปรในทฤษฎพฤตกรรมตามแผน

(TPB)

ปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic

Factors)

ปจจยดาน เศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic

Factors)

ความตงใจในการใชบตรเครดต ในกรณทมเงนไมเพยงพอตอการใชจาย

(Intention)

ความนาจะเปนในการผดนดช าระหน

บตรเครดต

27

ภาพ 8 กรอบแนวความคดยอย 1

ภาพ 8 กรอบแนวความคดยอย 1 เปนกรอบแนวความคดเพอศกษาวาปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic Factors) ปจจยดานเศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic Factors) และปจจยตามทฤษฎพฤตกรรมตามแผนทมอทธพลตอการตดสนใจทจะกระท าพฤตกรรมความตงใจในการใชบตรเครดตในกรณทมเงนไมเพยงพอตอการใชจายหรอไม เหตทใชความตงใจในการใชบตรเครดตเครดตในกรณทมเงนไมเพยงพอตอการใชจาย เนองจากวาพฤตกรรมการใชเงนจนเกนพอดมความเกยวของการกบผดนดช าระหน (คอนซเมอรไทย, 2554: ออนไลน) ดงนนความตงใจทจะกระท าพฤตกรรมการใชบตรเครดตในกรณทมเงนไมเพยงพอตอการใชจายจงอาจท าใหเสยงตอการทจะไมสามารถช าระหนได

ความตงใจในการใชบตรเครดต ในกรณทมเงนไมเพยงพอตอการใชจาย

(Intention)

ปจจยตามทฤษฎพฤตกรรมตามแผน

(TPB)

ปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic

Factors)

ปจจยดาน เศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic

Factors)

28

ภาพ 9 กรอบแนวคดยอย 2

ภาพ 9 กรอบแนวความคดยอย 2 เปนกรอบแนวคดในการศกษาถงปจจยส าคญทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต โดยน ามาใชในการอธบายวาเมอน าตวแปรทส าคญในทฤษฎพฤตกรรมตามแผน รวมกบตวแปรจากปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic Factors) และปจจยดานเศรษฐกจ-สงคม (Socioeconomic Factors) มตวแปรใดบางทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนของผใชบตรเครดต

ปจจยดาน เศรษฐกจ-สงคม

(Socioeconomic Factors)

ปจจยดานประชากรศาสตร

(Demographic Factors)

ตวแปรในทฤษฎพฤตกรรมตามแผน (TPB) - ความตงใจ (I) - ทศนคตทมตอ

พฤตกรรม (ATB) - การคลอยตามกลม

บคคลอางอง (SN) - การรบรถงสามารถใน การควบคมพฤตกรรม (PBC)

ความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต

29

สมมตฐานในการศกษา 1. ปจจยดานประชากรศาสตร (Demographic Factors) ปจจยดานเศรษฐกจ-

สงคม (Socioeconomic Factors) และตวแปรในทฤษฎพฤตกรรมตามแผน คอ ทศนคตทมตอพฤตกรรม (ATB) การคลอยตามกลมบคคลอางอง (SN) และการรบรความสามารถในการควบคมพฤตกรรม (PBC) มอทธพลตอความตงใจทจะกระท าพฤตกรรมการใชบตรเครดต ในกรณทมเงนไมเพยงพอตอการใชจาย

2. ตวแปรทมผลกระทบตอความนาจะเปนในการผดนดช าระหนบตรเครดต คอ อาย รายได ระดบการศกษา จ านวนบตร ประเภททอยอาศย จ านวนบตรเครดตทถอครอง สดสวนการช าระเงนคนขนต าตอรายได สดสวนระหวางยอดหนบตรเครดตตอรายได วงเงนบตรเครดตตอรายได ความตงใจในการกระท าพฤตกรรม (I) ทศนคตทมตอพฤตกรรม (ATB) การคลอยตามกลมอางอง (SN) การรบรถงการควบคมพฤตกรรมของตนเองในการแสดงพฤตกรรม (PBC)