บทที่ 1...

33
บทที1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว พฤติกรรมนักท่องเที่ยว เป็นการกระทาทุกอย่างของนักท่องเที่ยวไม่ว่าการกระทานั้นนักท่องเที่ยว จะรู้ตัวหรือไม่รู้ตัวก็ตาม และบุคคลอื่นจะสังเกตการกระทานั้นได้หรือไม่ก็ตามก็เพื่อมุ่งตอบสนองสิ่งใดสิ่งหนึ่งใน สภาพการณ์ใดสภาพการณ์หนึ่ง โดยพฤติกรรมภายนอกของนักท่องเที่ยว ( Tourist’s Overt Behavior) เป็น พฤติกรรมที่ผู้อื่นสังเกตได้โดยอาศัยประสาทสัมผัส ส่วนพฤติกรรมภายในของนักท่องเที่ยว (Tourist’s Covert Behavior) เป็นการทางานของอวัยวะต่างๆ ภายในร่างกายรวมทั้งความรู้สึกนึกคิดและอารมณ์ที่ถูกควบคุมอยูภายในจะมีความสัมพันธ์กัน โดยพฤติกรรมภายในจะเป็นตัวกาหนดพฤติกรรมภายนอกเป็นส่วนใหญ่ องค์ประกอบของพฤติกรรมนักท่องเที่ยวนั้นมีองค์ประกอบสาคัญ 7 ประการ คือ 1. เป้าหมาย หมายถึง พฤติกรรมนักท่องเที่ยวทุกๆ พฤติกรรม จะต้องมีเป้าหมายในการ กระทา เช่น นักท่องเที่ยวกลุ่มอนุรักษ์ต้องการ เกียรติยศโดยการแสดงให้ผู้อื่นเห็นว่าตนเดินทางท่องเที่ยวโดยทีสภาพแวดล้อมในสถานที่ตนเดินทางยังคงสภาพความสมบูรณ์ของระบบนิเวศน์ดังเดิม 2. ความพร้อม หมายถึง ความมีวุฒิภาวะ และความสามารถในการทากิจกรรม เพื่อตอบสนองต่อ ความต้องการ เช่น นักท่องเที่ยวกลุ่มที่รักความผจญภัย นิยมไต่เขา ปีนหน้าผาต้องมีความพร้อมทั้งสภาพ ร่างกายและจิตใจแล้วสามารถจะทากิจกรรมที่ตนชอบได้ 3. สถานการณ์ หมายถึง เหตุการณ์หรือโอกาสที่เอื้ออานวยให้เลือกกระทากิจกรรม เพื่อตอบสนอง ความต้องการ เช่น การท่องเที่ยวตามหมู่เกาะ ควรกระทาในยามคลื่นลมสงบ ไม่ควรทาในขณะที่มีพายุฝนฟ้า คะนอง 4. การแปลความหมาย หมายถึง วิธีการคิดแบบต่างๆ เพื่อตอบสนองต่อความต้องการที่พอใจมาก ที่สุดในสถานการณ์หนึ่ง ๆ เช่น เวลาสิบสองนาฬิกา เป็นเวลาที่นักท่องเที่ยวควรเป็นเวลาที่นักท่องเที่ยวควรหยุด พักรับประทานอาหารกลางวัน 5. การตอบสนอง คือ การตัดสินใจกระทากิจกรรมตามที่ตนได้ตัดสินใจเลือกสรรแล้ว เพื่อให้บรรลุ เป้าหมายที่ต้องการ เช่น นักท่องเที่ยวได้ตัดสินใจที่จะเดินทางท่องเที่ยวในช่วงวันหยุด เพื่อพักผ่อน ดังนั้น นักท่องเที่ยวจะต้องวางแผนการเดินทาง และจัดการดาเนินการล่วงหน้า ในการกระทากิจกรรมเพื่อให้บรรลุ

Transcript of บทที่ 1...

Page 1: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

บทท 1 ความหมายของพฤตกรรมนกทองเทยว

พฤตกรรมนกทองเทยว เปนการกระท าทกอยางของนกทองเทยวไมวาการกระท านนนกทองเทยวจะรตวหรอไมรตวกตาม และบคคลอนจะสงเกตการกระท านนไดหรอไมกตามกเพอมงตอบสนองสงใดสงหนงในสภาพการณใดสภาพการณหนง โดยพฤตกรรมภายนอกของนกทองเทยว (Tourist’s Overt Behavior) เปนพฤตกรรมทผอนสงเกตไดโดยอาศยประสาทสมผส สวนพฤตกรรมภายในของนกทองเทยว (Tourist’s Covert Behavior) เปนการท างานของอวยวะตางๆ ภายในรางกายรวมทงความรสกนกคดและอารมณทถกควบคมอยภายในจะมความสมพนธกน โดยพฤตกรรมภายในจะเปนตวก าหนดพฤตกรรมภายนอกเปนสวนใหญ

องคประกอบของพฤตกรรมนกทองเทยวนนมองคประกอบส าคญ 7 ประการ คอ 1. เปาหมาย หมายถง พฤตกรรมนกทองเทยวทกๆ พฤตกรรม จะตองมเปาหมายในการกระท า เชน นกทองเทยวกลมอนรกษตองการ เกยรตยศโดยการแสดงใหผอนเหนวาตนเดนทางทองเทยวโดยทสภาพแวดลอมในสถานทตนเดนทางยงคงสภาพความสมบรณของระบบนเวศนดงเดม 2. ความพรอม หมายถง ความมวฒภาวะ และความสามารถในการท ากจกรรม เพอตอบสนองตอความตองการ เชน นกทองเทยวกลมทรกความผจญภย นยมไตเขา ปนหนาผาตองมความพรอมทงสภาพรางกายและจตใจแลวสามารถจะท ากจกรรมทตนชอบได 3. สถานการณ หมายถง เหตการณหรอโอกาสทเอออ านวยใหเลอกกระท ากจกรรม เพอตอบสนองความตองการ เชน การทองเทยวตามหมเกาะ ควรกระท าในยามคลนลมสงบ ไมควรท าในขณะทมพายฝนฟาคะนอง 4. การแปลความหมาย หมายถง วธการคดแบบตางๆ เพอตอบสนองตอความตองการทพอใจมากทสดในสถานการณหนง ๆ เชน เวลาสบสองนาฬกา เปนเวลาทนกทองเทยวควรเปนเวลาทนกทองเทยวควรหยดพกรบประทานอาหารกลางวน 5. การตอบสนอง คอ การตดสนใจกระท ากจกรรมตามทตนไดตดสนใจเลอกสรรแลว เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ เชน นกทองเทยวไดตดสนใจทจะเดนทางทองเทยวในชวงวนหยด เพอพกผอน ดงนนนกทองเทยวจะตองวางแผนการเดนทาง และจดการด าเนนการลวงหนา ในการกระท ากจกรรมเพอใหบรรล

Page 2: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

เปาหมายทก าหนดไว ตงแตกจกรรมการก าหนดสถานททองเทยว กจกรรมการเดนทาง กจกรรมการจองทพก เพอตอบสนองความตองการของตนเอง 6. ผลลพธทตามมา คอ ผลจากการกระท าหนง ๆ อาจไดผลตามทคาดหมายไว หรออาจตรงกนขามกบความคาดหวงทตงใจไว เชน นกทองเทยวไดมก าหนดการเดนทางไวเพอมาพกผอนวนหยดในประเทศไทย แตปรากฏวาในเวลานนเกดการชมนมทสนามบน และท าใหสนามบนตองปดท าการ เครองบนไมสามารถลงจอดได มผลลพธท าใหนกทองเทยวไมสามารถบรรลผลตามทคาดหมายไวได 7. ปฏกรยาตอความผดหวง คอ ความรสกทเกดขนเมอสงทกระท าลงไปไมบรรลเปาหมายตามทตองการ จงตองกลบมาแปลความหมาย ไตรตรอง เพอเลอกหาวธใหมๆ มาตอบสนองความตองการ หรออาจจะเลกความตองการไป เพราะเหนวาเปนสงทเกนความสามารถ เชน การกอวนาศกรรมในเมองมมไบ ประเทศอนเดยในเดอนพฤศจกายน ป 2008 นกทองเทยวทตงใจจะเดนทางไปเมองดงกลาว จะตองเกดความผดหวงเพราะเกดความกงวลดานความปลอดภย และอาจลมเลกความตงใจในการเดนทาง หรออาจเปลยนเสนทางไปเมองอนทปลอดภยกวา ลกษณะของพฤตกรรม พฤตกรรมเกดขนจากสาเหตหลายประเภทเนองจากแตละบคคลตางกมความคดหรอ เหตผลเปนของตวเองแตกตางกนออกไป โดยทวไปการเกดพฤตกรรมของมนษยจะมลกษณะดงตอไปน 1. ตองมสาเหต ปกตแลวการทคนแสดงพฤตกรรมออกมาจะตองมสาเหตวาพฤตกรรมนนเกดมาจากสาเหตอะไร 2. ตองมสงจงใจ เมอคนเกดความตองการขนกจะตองการหาเหตผลหรอหาสงจงใจเพอใหบรรลถงความตองการนน 3. ตองมเปาหมาย การแสดงออกของพฤตกรรมโดยทวจะตองมเปาหมาย เพใหบรรลผลส าเรจตามทไดตงใจไว การเกดพฤตกรรม พฤตกรรม คอ การแสดงความรสกของคนทมผลตอ บคคล สตว สงของ ทสามารถแสดงออกไดทงดานบวกและดานลบ 1.เกดจากการอบรมเลยงด 2. เกดจากการอบรมสงสอน 3.เกดจากการศกษา 4.เกดจากสอมวลชน การบรโภค (Consume) การใชประโยชนจากสนคาและบรการทงในรปของการบรโภคและอปโภค ซงการบรโภคหมายถงการใชประโยชนจากสนคาโดยการน าเขาสรางกาย สวน อปโภคจะหมายถง การใชประโยชนจากสนคานนโดยไมตองผานเขาสรางกาย

Page 3: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

พฤตกรรมผบรโภค กระบวนการและกจกรรมตาง ๆ ทบคคลเขาไปมสวนเกยวของในการเสาะแสวงหา การเลอก การซอ การใช การประเมนผล และการก าจดผลตภณฑและบรการหลงการใช เพอสนองความตองการและความปรารถนาอยากไดใหไดรบความพอใจ ประโยชนของการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยว >ชวยใหนกการตลาดเขาใจถงปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอสนคาของนกทองเทยว >ชวยใหผเกยวของสามารถหาหนทางแกไขพฤตกรรมในการตดสนใจซอสนคาของนกทองเทยวในสงคมไดถกตองและสอดคลองกบความสามารถในการตอบสนองของธรกจทองเทยวมากยงขน >ชวยใหการพฒนาตลาดและการพฒนาผลตภณฑสามารถท าไดดขน >เพอประโยชนในการแบงสวนตลาด เพอการตอบสนองความตองการของนกทองเทยว ใหตรงกบชนดของสนคาและบรการทตองการ >ชวยในการปรบปรงกลยทธการตลาดของธรกจทองเทยวตาง ๆ เพอความไดเปรยบคแขงขน กระบวนการพฤตกรรม (Process of Behavior) >พฤตกรรมเกดขนไดตองมสาเหตท าใหเกด >พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน >พฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมาย

Page 4: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

สงกระตน Stimulus คอสาเหตทท าใหคนเกดความตองการและตดสนใจซอผลตภณฑ สงกระตนดงกลาว ประกอบดวย 1.สงกระตน (stimulus) หมายถง สงกระตนทอาจเกดขนเองจากภายในรางกาย และสงกระตนจากภายนอก นกการตลาดจะตองสนใจและจดสงกระตนภายนอก เพอใหผบรโภคเกดความตองการผลตภณฑ สงกระตนนถอวาเปนเหตจงใจใหเกดการซอสนคา ซงอาจใชเหตจงใจซอดานเหตผล และใชเหตจงใจใหซอในดานจตวทยา (อารมณ) กไดสงกระตนภายนอกประกอบดวย 2 สวน คอ 1.1 สงกระตนทางการตลาด เปนสงกระตนทนกการตลาดสามารถควบคมไดและตองจดใหมขน เปนสงกระตนทเกยวของกบสวนประสมทางการตลาด (marketing mix) ซงประกอบดวย 1.1.1 สงกระตนดานผลตภณฑ (product) เชน การออกแบบผลตภณฑใหสวยงาม เพอกระตนความตองการ ผลตภณฑมคณภาพด มการบรการทดเยยมและเทาเทยมกบธรกจรานใหบรการสตวเลยง 1.1.2 สงกระตนดานราคา (price stimulus) เชน การก าหนดราคาสนคาทมอยใหเหมาะสมกบผลตภณฑ โดยพจารณาลกคาเปาหมาย มความหลากหลายของราคาสนคาทผบรโภคใชบรการของธรกจรานใหบรการสตวเลยงใหมทางเลอกมากขน 1.1.3 สงกระตนดานการจดชองทางการจ าหนาย (place stimulus) เชน การจดชองทางจ าหนายผลตภณฑใหทวถง เพอใหเกดความสะดวกแกผบรโภค ซงถอไดวาเปนการกระตน ความตองการซอ เลอกสถานทเหมาะสม และจดบรรยากาศในรานใหดงดดความสนใจจากลกคา เปนตน 1.1.4 สงกระตนดานการสงเสรมการตลาด (promotion stimulus) การลด แลก แจก แถม การสรางความสมพนธอนดของพนกงานกบบคคลทวไป เหลานถอเปนสงกระตนความตองการซอใหผบรโภคมการรบและใชบรการรานใหบรการสตวเลยงมากขน 1.2 สงกระตนอนๆ (other stimulus) เปนสงกระตนความตองการผบรโภคทอยภายนอกองคการ ซงบรษทควบคมไมได สงกระตนเหลานไดแก 1.2.1 สงกระตนทางเศรษฐกจ (economic stimulus) เชน ภาวะเศรษฐกจ รายไดของ ผบรโภค เหลานมอทธพลตอความตองการของบคคล 1.2.2 สงกระตนทางเทคโนโลย (technological stimulus) เทคโนโลยใหมๆสามารถกระตนความตองการใหใชบรการมากขน แสดงถงความแปลกใหมของการใชบรการของธรกจราน ใหบรการสตวเลยง ทแตกตางไปจากคแขงขน ท าใหผบรโภคสนใจบรโภค 1.2.3 สงกระตนทางกฎหมายและการเมอง (law and political stimulus) เชน กฎหมายเพมลดภาษสนคาใดสนคาหนง จะมอทธพลตอการเพมหรอลดความตองการของผใชบรการ 1.2.4 สงกระตนทางวฒนธรรม (cultural stimulus) เชน ขนบธรรมเนยมประเพณในงานเทศกาลตางๆ จะมผลกระตนใหผบรโภคเกดความตองการในการใชบรการรานใหบรการสตวเลยงมากขน 2.สงกระตนภายใน สงทเกดจากนสยหรอสญชาตญาณทมอยในตวของ( บรโภคแตละคนไปกระตนใหแสดงพฤตกรรมตางๆออกมา กลองด าหรอความรสกนกคดของผซอ (buyer’s black box) หมายถง ความรสกนกคดของผซอ ซงเปรยบเสมอนกลองด า ทผผลตหรอผขายไมสามารถทราบได จงตองพยายามคนหา ความรสกนกคดของผซอ ความรสกนกคดของผซอจะไดรบอทธพลมาจากลกษณะและกระบวนการตดสนใจของผซอ

Page 5: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

1. ลกษณะของผซอ (buyer characteristics) ลกษณะของผซอมอทธพลจากปจจยตางๆ คอ ปจจยดานวฒนธรรม ปจจยดานสงคม และปจจยสวนบคคล 2. กระบวนการตดสนใจซอของผซอ (buyer decision process) ประกอบไปดวย 5 ขนตอน ไดแก การรบรปญหา การคนหาขอมล การประเมนผลทางเลอก การตดสนใจซอ และพฤตกรรมภายหลงการซอ การตอบสนองของผซอ (buyer’s response) หรอการตดสนใจซอของผบรโภคหรอผซอ ผบรโภคจะมการตดสนใจในประเดนตางๆ ดงน 1. การเลอกผลตภณฑ (product choice) ตวอยางเชน ผบรโภคจะเลอกใชบรการราน ใหบรการสตวเลยงในเรองตางๆ เชน ใชบรการทางการแพทย ใชบรการตดแตงขน ซออปกรณ ตางๆ 2. การเลอกตราสนคา (brand choice) เมอเลอกผลตภณฑไดแลว ผบรโภคกจะท าการ เลอกวาจะเลอกบรโภคผลตภณฑตราใดยหอใด เชน เลอกซออาหารยหอแพงดกร เปนตน 3. การเลอกผขาย (dealer choice) ตวอยางเชน ผบรโภคจะเลอกจากหางสรรพสนคาใด หรอรานคาใกลบานรานใด 4. การเลอกเวลาในการซอ (purchase choice) โดยเลอกวาจะใชบรการในชวงเวลาใด วนไหน เปนตน 5. การเลอกปรมาณการซอ (purchase amount) ตวอยางเชน ผบรโภคจะเลอกวาจะซอหนงกลอง ครงโหล หรอวา หนงโหล

Page 6: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

บทท 2 ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมนกทองเทยว

พฤตกรรมนกทองเทยว Tourist Behavior หมายถงการแสดงออกของบคคลทเกยวของกนโดยตรงกบการใชบรการในอตสาหกรรมทองเทยว รวมถงกระบวนการในการตดสนใจทมผลตอการแสดงออกในการทองเทยว แบงออกเปน 2ประเภท คอ 1. พฤตกรรมภายนอก (Overt Behavior) หมายถง พฤตกรรมหรอการกระท าทปรากฏออกมาใหสงเกตเหนได รบรได ใชเครองมอตรวจสอบได 2. พฤตกรรมภายใน (Covert Behavior) หรอกระบวนการทางจต (mental process) หมายถง พฤตกรรมทไมสามารถสงเกตเหนไดดวยตา หรอไมสามารถใชเครองมอตรวจสอบไดโดยตรง เชน ความรสก อารมณ ความจ า การคด การวเคราะหหาเหตผล ประสบการณ ฯลฯ สาเหตการเกดพฤตกรรมของนกทองเทยว อาจเกดขนหรอไดรบอทธพลมาจากปจจยหลายประการ 1.ความร 2.ความตองการ 3.ประสบการณ 4.ทศนคต 5.คานยม ปจจยทมผลตอพฤตกรรมนกทองเทยว 1.วตถประสงค พฤตกรรมนกองเทยวนนเกดโดยมวตถหระสงคหรอเปาหมายในการทองเทยว 2.คววามพรอม ความสามารถหรอวฒภาวะทมอยในตวนกทองเทยวเพอตอบสนองความตองการ นกทองเทยวจะตองมความพรอมทงดานรางกาย และสภาพจตใจ 3.สถาณการณ เหตการณหรอโอกาสทเอออ านวยใหเลอกกระท ากจกรรม เพอตอบสนองความตองการ 4.การแปลความหมาย วธการคดแบบตางๆ เพอตอบสนองตอความตองการทพอใจมากทสดในสถานการณหนง ๆ 5.การตอบสนอง การตดสนใจกระท ากจกรรมตามทตนไดตดสนใจเลอกสรรแลว เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ 6.ผลลพธ ผลจากการกระท าหนง ๆ อาจไดผลตามทคาดหมายไว หรออาจตรงกนขามกบความคาดหวงทตงใจไว 1.ปจจยดานวฒนธรรม ( Cultural Factor) วฒนธรรมเปนวธการด าเนนชวตทสงคมเชอถอวาเปนสงดงามและยอมรบมาปฏบต เพอใหสงคมด าเนนและมการพฒนาไปไดดวยด บคคลในสงคมเดยวกนจงตองยดถอและปฏบตตามวฒนธรรมเพอการอยเปนสวนหนงของสงคม วฒนธรรมเปนเครองผกพนบคคลในกลมไวดวยกน วฒนธรรมเปนสงทก าหนดความตองการพนฐานและพฤตกรรมของบคคลโดยบคคลจะเรยนรเรองคานยม ทศนคต ความชอบ การรบร และมพฤตกรรมอยางไรนน จะตองผานกระบวนการทางสงคมทเกยวของกบครอบครว และสถาบนตางๆในสงคม คนทอยในวฒนธรรมตางกนยอมมพฤตกรรมการซอทแตกตางกน การก าหนดกลยทธจงตองแตกตางกนไปส าหรบตลาดทมวฒนธรรมแตกตางกน โดยวฒนธรรมสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท ดงน

Page 7: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

1.1 วฒนธรรมพนฐาน ( Culture) หมายถง สงทเปนรปแบบหรอวธทางในการด าเนนชวตทสามารถเรยนรและถายทอด สบตอกนมาโดยผานขบวนการอบรมและขดเกลาทางสงคม วฒนธรรมจงเปนสงพนฐานในการก าหนดความตองการซอและพฤตกรรมของบคคล 1.2 วฒนธรรมยอย ( Subculture) หมายถง วฒนธรรมกลมยอยๆในแตละวฒนธรรม ซงมรากฐานมาจากเชอชาต ศาสนา สผว และภมภาคทแตกตางกน บคคลทอยในวฒนธรรมกลมยอยจะมขอปฏบตทางวฒนธรรมและสงคมทแตกตางกนไปจากกลมอน ท าใหมผลตอชวตความเปนอย ความตองการ แบบแผนการบรโภค พฤตกรรมการซอทแตกตางกนและในกลมเดยวกนจะมพฤตกรรมทคลายคลงกน วฒนธรรมกลมยอย เชน กลมเชอชาต กลมศาสนา กลมสผว กลมอาชพ กลมยอยดานอาย กลมยอยดานเพศ 1.3 ชนทางสงคม (Social class) เปนการจดล าดบบคคลในสงคมจากระดบสงไประดบต า โดยใชลกษณะทคลายคลงกน ไดแก อาชพ ฐานะ รายได ตระกลหรอชาตก าเนด ต าแหนงหนาทของบคคลเพอจะเปนแนวทางในการแบงสวนตลาด การก าหนดตลาดเปาหมาย ต าแหนงของผลตภณฑและการจดสวนประสมทางการตลาด ชนทางสงคมแบงเปน 3 ระดบ 6 กลมยอย โดยชนทางสงคมของบคคลสามารถเลอนขนไดทงขนและลง เนองจากมการเปลยนแปลงทางรายได อาชพ ต าแหนงหนาทการงานเชน เมอบคคลมรายไดเพมขน ยอมแสวงหาการบรโภคทดขน ประกอบดวยชนสงระดบสง (Upper-upper) มความร ารวยเพราะไดรบมรดกตกทอดมากมาย มบานเรอนอยในชมชนคนร ารวยโดยเฉพาะ มบานพกตากอากาศ ลกๆ เขาเรยนในโรงเรยนทดทสด การตดสนใจซอผลตภณฑจะไมพจารณาถงราคามากนก แตจะค านงถงรสนยมและความพอใจมากกวา

ชนสงระดบต า (Lower-upper) กลมทมรายไดสงทสดของสงคม กลมนสรางฐานะความร ารวยจากความสามารถพเศษของตนเอง เชน เปนประธานบรษท หรอหวหนางานอาชพตางๆทประสบผลส าเรจ ไดรบการศกษาสง ชอบชวยเหลอสงคม ชอบซอผลตภณฑทเปนสญลกษณแสดงฐานะเพอตนเอง และครอบครว เชนมบานราคาแพง มสระวายน าสวนตว รถยนตราคาแพง เปนตน และการซอสนคาจะไมถอเรองเงนเปนส าคญ ชนกลางระดบสง (Upper-middle) กลมคนทท างานเปนพนกงานในออฟฟศทวไป (white – collar workers) และพวกคนงานในโรงงานระดบสง (top – level blue – collar worker) จ านวนมากผานการศกษาระดบวทยาลย ตองการใหสงคมยอมรบนบถอ และพยายามกระท าในสงทถกตองเหมาะสม มกจะซอผลตภณฑทเปนทนยมเพอยกระดบตนเองใหทนสมย ชนกลางระดบต า (Lower-middle) กลมผใชแรงงานทงในออฟฟศและในโรงงานสวนทเหลอ ซงเปนกลมทใหญทสดในสงคม ประกอบดวยคนงานทมทกษะและกงทกษะ (skilled and semiskilled workers) รวมทงพนกงานขายในธรกจขนาดยอยทวไป ใชชวตมความสขไปแตละวนมกกวาจะอดออมเพออนาคต มความภกดในตราและชอสนคา ชนต าระดบสง (Upper-lower) กลมผท างานสวนใหญซงสวนใหญจะเปนงานประเภททไมตองมทกษะหรอกงทกษะ ไดรบการศกษาต า รายไดนอย มมาตรฐานการครองชพระดบความยากจนหรอเหนอกวาเพยงเลกนอยเทานน การยกระดบสงคมของตนเองใหสงขนคอนขางจะล าบาก จงเพยงแตปองกนมใหฐานะตนเองตกต าลงไปมากกวาน และอาศยอยในบานทพอจะสคาใชจายไดเทานน ชนต าระดบต า (Lower-lower) กลมผวางงานไมมงานจะท า หรอหากมจะมท าอยบาง สวนใหญกเปนงานต าตอย (menial jobs) มรายได การศกษา ทพกอาศย ในระดบทนาสงสารมากทสด เปนกลมชนลางสดของ

Page 8: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

สงคม ไมสนใจหางานท าทถาวร สวนใหญประทงชวตอยดวยการรบเงนชวยเหลอจากหนวยงานการกศล หรอประชาสงเคราะหเทานน

2. ปจจยดานสงคม ( Social Factor) เปนปจจยทเกยวของในชวตประจ าวนและมอทธพลตอพฤตกรรมการซอ ลกษณะทางสงคมจะประกอบดวย 2.1 กลมอางอง (Reference Group) เปนกลมทบคคลเขาไปเกยวของดวยมอทธพลตอทศนคต ความคดเหน และคานยมของบคคลในกลมอางอง เนองจากบคคลตองการใหเปนทยอมรบของกลม จงตองปฏบตตามและยอมรบความคดเหนจากกลมอางอง สามารถแบงไดเปน 2 ระดบ คอ กลมปฐมภม และกลมทตยภม 2.2 ครอบครว ( Family) บคคลในครอบครวถอวามอทธพลอยางมากตอทศนคต ความคดและคานยมของบคคล ซงสงเหลานมอทธพลตอพฤตกรรมการซอของครอบครว การเสนอขายสนคาจงตองค านงถงลกษณะการบรโภค และการด าเนนชวตของครอบครวดวย 2.3 บทบาทและสถานะ ( Roles and Statuses) บคคลจะเกยวของกบหลายกลม เชน ครอบครว กลมอางอง องคกรและสถาบนตางๆ บคคลจะมสถานะทแตกตางกนในแตละกลม ฉะนนในการตดสนใจซอ ผบรโภคมกจะมบทบาทหลายบทบาททเกยวของกบ การตดสนใจซอสนคาของตนเอง และผอนดวย

3. ปจจยสวนบคคล (Personal Factor) การตดสนใจซอของผซอไดรบอทธพลจากลกษณะสวนบคคลของคนในดานตางๆ ดงน 3.1 อาย (Age) อายทแตกตางกนจะมความตองการผลตภณฑตางกน เชน กลมวยรนชอบทดลองสงแปลกใหมและชอบสนคาประเภทแฟชน และรายการพกผอนหยอนใจ 3.2 วงจรชวตครอบครว (Family life Cycle Stage) เปนขนตอนการด ารงชวตของบคคลในลกษณะของการมครอบครว การด ารงชวตในแตละขนตอนเปนสงทมอทธพลตอความตองการทศนคตและคานยมของบคคลท าใหเกดความตองการในผลตภณฑ และพฤตกรรมการซอทแตกตางกน 3.3 อาชพ ( Occupation) อาชพของแตละบคคลจะน าไปสความจ าเปนและความตองการสนคาและบรการทแตกตางกน 3.4 รายได ( Income) หรอโอกาสทางเศรษฐกจ ( Economic Circumstance) โอกาสทางเศรษฐกจของบคคลจะกระทบตอสนคาและบรการทเขาตดสนใจซอ โอกาสเหลานประกอบดวย รายไดการออมสนทรพย อ านาจการซอและทศนคตเกยวกบการจายเงน สงเหลานมอทธพลตอพฤตกรรมการตดสนใจซอสนคาทงสน 3.5 การศกษา (Education) ผทมระดบการศกษาสงมแนวโนมจะบรโภคผลตภณฑทมคณภาพดมากกวาผทมการศกษาต า

Page 9: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

3.6 คานยมหรอคณคา (Value) และรปแบบการด ารงชวต (Lifestyle) คานยมหรอคณคา ( Value) หมายถง ความนยมในสงของหรอบคคล หรอความคดในเรองใดเรองหนง หรอหมายถงอตราผลประโยชนทรบรตอตราสนคา รปแบบการด ารงชวต ( Lifestyle) หมายถง รปแบบของการด าเนนชวตในโลกมนษย โดยแสดงออกในรป กจกรรม ( Activities) ความสนใจ (Interest) ความคดเหน (Opinions) 4. ปจจยดานจตวทยา ( Psychological factor) หรอปจจยภายใน การเลอกซอของบคคลไดรบอทธพลจากปจจยดานจตวทยา ซงถอวาเปนปจจยภายในตวผบรโภคทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอและการใชสนคาปจจยภายใน ประกอบดวย 4.1 การจงใจ ( Motivation) หมายถง พลงสงกระตน ( Drive) ทอยภายในตวบคคล ซงกระตนใหบคคลปฏบต การจงใจเกดภายในตวบคคล แตอาจถกกระทบจากปจจยภายนอกได พฤตกรรมของมนษยเกดขนตองมแรงจงใจ ( Motive) ซงหมายถง ความตองการทไดรบการกระตนจากภายในตวบคคลทตองการแสวงหาความพอใจดวยพฤตกรรมทมเปาหมาย แรงจงใจทเกดขนภายในตวมนษย ถอวาเปนความตองการของมนษย ไมวาจะเปน ความตองการทางดาน ตางๆ ท าใหเกดแรงจงใจทจะหาสนคามาบ าบดความตองการของตน 4.2 การรบร ( Perception) เปนกระบวนการรบรของแตละบคคลซงขนอยปจจยภายใน เชน ความเชอ ประสบการณ ความตองการและอารมณ และยงมปจจยภายนอกคอ สงกระตน การรบรจะแสดงถงความรสกจากประสาทสมผสทง 5 การเหน ไดยน ไดกลน รส กาย การสมผส ซงแตละคนมการรบรแตกตางกนไป ขนอยกบ 4.2.1 ลกษณะทางกายภาพทตอบสนองตอสงกระตนสงเราตางๆ 4.2.2 ความสมพนธของสงกระตนเรากบสงแวดลอมในขณะนน 4.2.3 เงอนไขของแตละบคคลทมความตองการ ทศนคต คานยมแตกตางกน 4.3 การเรยนร ( Learning) เปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมซงเปนผลจากประสบการณของบคคล การเรยนรของบคคลจะเกดขน เมอบคคลไดรบสงกระตนและเกดการตอบสนองตอสงกระตนนน 4.4 ความเชอ ( Beliefs) เปนความคดซงบคคลยดถอเกยวกบสงใดสงหนง ซงเปนผลมาจากประสบการณในอดต 4.5 ทศนคต ( Attitudes) เปนการประเมนความพงพอใจหรอไมพงพอใจของบคคล ความรสกดานอารมณและแนวโนมการปฏบตทมผลตอความคดหรอสงใดสงหนงหรอ หมายถงความรสกนกคดของบคคลทมตอสงใดสงหนง ซงสวนประกอบของทศนคต จะประกอบดวย 3 สวน ดงน 4.5.1 สวนของความเขาใจ (Cognitive Component) ประกอบดวย ความรและความเชอเกยวกบตราสนคาหรอผลตภณฑของผบรโภคของผบรโภค 4.5.2 สวนของความรสก (Affective Component) หมายถง สงทเกยวกบอารมณความรสกทมตอผลตภณฑและตราสนคา ความรสกอาจจะเปนความพอใจและไมพอใจ เชน การเกดความรสกชอบหรอไมชอบตอผลตภณฑ 4.5.3 สวนของพฤตกรรม (Behavior Component) หมายถง แนวโนมของการกระท าทเกดจากทศนคต หรอ การก าหนดพฤตกรรม ทมตอผลตภณฑหรอตราสนคา 4.6 บคลกภาพ ( Personality) เปนรปแบบลกษณะของบคคลทจะเปนตวก าหนดพฤตกรรมการตอบสนอง หรออาจหมายถงลกษณะดานจตวทยาทมลกษณะแตกตางของบคคลซงน าไปสการตอบสนองทสม าเสมอและมปฏกรยาตอสงกระตน 4.7 แนวคดของตนเอง ( Self-concept) หมายถง ความรสกนกคดทบคคลมตอตนเองหรอความคดทบคคลคดวาบคคลอนมความคดเหนตอตนอยางไร

Page 11: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

3. ความหมายของพฤตกรรมนกทองเทยว

พฤตกรรมนกทองเทยว เปนการกระท าทกอยางของนกทองเทยวไมวาการกระท านนนกทองเทยวจะรตวหรอไมรตวกตาม และบคคลอนจะสงเกตการกระท านนไดหรอไมกตามกเพอมงตอบสนองสงใดสงหนงในสภาพการณใดสภาพการณหนง โดยพฤตกรรมภายนอกของนกทองเทยว (Tourist’s Overt Behaviour) เปนพฤตกรรมทผอนสงเกตไดโดยอาศยประสาทสมผส สวนพฤตกรรมภายในของนกทองเทยว (Tourist’s Covert Behaviour) เปนการท างานของอวยวะตางๆ ภายในรางกายรวมทงความรสกนกคดและอารมณทถกควบคมอยภายในจะมความสมพนธกน โดยพฤตกรรมภายในจะเปนตวก าหนดพฤตกรรมภายนอกเปนสวนใหญ องคประกอบของพฤตกรรมนกทองเทยวนนมองคประกอบส าคญ 7 ประการ คอ 1. เปาหมาย หมายถง พฤตกรรมนกทองเทยวทกๆ พฤตกรรม จะตองมเปาหมายในการกระท า เชน นกทองเทยวกลมอนรกษตองการ เกยรตยศโดยการแสดงใหผอนเหนวาตนเดนทางทองเทยวโดยทสภาพแวดลอมในสถานทตนเดนทางยงคงสภาพความสมบรณของระบบนเวศนดงเดม 2. ความพรอม หมายถง ความมวฒภาวะ และความสามารถในการท ากจกรรม เพอตอบสนองตอความตองการ เชน นกทองเทยวกลมทรกความผจญภย นยมไตเขา ปนหนาผาตองมความพรอมทงสภาพรางกายและจตใจแลวสามารถจะท ากจกรรมทตนชอบได 3. สถานการณ หมายถง เหตการณหรอโอกาสทเอออ านวยใหเลอกกระท ากจกรรม เพอตอบสนองความตองการ เชน การทองเทยวตามหมเกาะ ควรกระท าในยามคลนลมสงบ ไมควรท าในขณะทมพายฝนฟาคะนอง 4. การแปลความหมาย หมายถง วธการคดแบบตางๆ เพอตอบสนองตอความตองการทพอใจมากทสดในสถานการณหนง ๆ เชน เวลาสบสองนาฬกา เปนเวลาทนกทองเทยวควรเปนเวลาทนกทองเทยวควรหยดพกรบประทานอาหารกลางวน 5. การตอบสนอง คอ การตดสนใจกระท ากจกรรมตามทตนไดตดสนใจเลอกสรรแลว เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ เชน นกทองเทยวไดตดสนใจทจะเดนทางทองเทยวในชวงวนหยด เพอพกผอน ดงนนนกทองเทยวจะตองวางแผนการเดนทาง และจดการด าเนนการลวงหนา ในการกระท ากจกรรมเพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว ตงแตกจกรรมการก าหนดสถานททองเทยว กจกรรมการเดนทาง กจกรรมการจองทพก เพอตอบสนองความตองการของตนเอง 6. ผลลพธทตามมา คอ ผลจากการกระท าหนง ๆ อาจไดผลตามทคาดหมายไว หรออาจตรงกนขามกบความคาดหวงทตงใจไว เชน นกทองเทยวไดมก าหนดการเดนทางไวเพอมาพกผอนวนหยดในประเทศไทย แตปรากฏวาในเวลานนเกดการชมนมทสนามบน และท าใหสนามบนตองปดท าการ เครองบนไมสามารถลงจอดได มผลลพธท าใหนกทองเทยวไมสามารถบรรลผลตามทคาดหมายไวได 7. ปฏกรยาตอความผดหวง คอ ความรสกทเกดขนเมอสงทกระท าลงไปไมบรรลเปาหมายตามทตองการ จงตองกลบมาแปลความหมาย ไตรตรอง เพอเลอกหาวธใหมๆ มาตอบสนองความตองการ หรออาจจะเลกความตองการไป เพราะเหนวาเปนสงทเกนความสามารถ เชน การกอวนาศกรรมในเมองมมไบ ประเทศอนเดยในเดอนพฤศจกายน ป 2008 นกทองเทยวทตงใจจะเดนทางไปเมองดงกลาว จะตองเกดความผดหวงเพราะเกดความกงวลดานความปลอดภย และอาจลมเลกความตงใจในการเดนทาง หรออาจเปลยนเสนทางไปเมองอนทปลอดภยกวา

Page 12: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

พฤตกรรมของนกทองเทยว (Tourist Behavior) หมายถง การแสดงออกของแตละบคคลทเกยวของโดยตรงกบการใชสนคาและบรการในอตสาหกรรมทองเทยว รวมทงกระบวนการในการตดสนใจทมผลตอการแสดงออก ประโยชนของการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยว >ชวยใหนกการตลาดเขาใจถงปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอสนคาของนกทองเทยว>ชวยใหผเกยวของสามารถหาหนทางแกไขพฤตกรรมในการตดสนใจซอสนคาของนกทองเทยวในสงคมไดถกตองและสอดคลองกบความสามารถในการตอบสนองของธรกจทองเทยวมากยงขน >ชวยใหการพฒนาตลาดและการพฒนาผลตภณฑสามารถท าไดดขน >เพอประโยชนในการแบงสวนตลาด เพอการตอบสนองความตองการของนกทองเทยว ใหตรงกบชนดของสนคาและบรการทตองการ >ชวยในการปรบปรงกลยทธการตลาดของธรกจทองเทยวตาง ๆ เพอความไดเปรยบคแขงขน กระบวนการพฤตกรรม (Process of Behavior)< >พฤตกรรมเกดขนไดตองมสาเหตท าใหเกด >พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน >พฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมาย การทองเทยว หมายถง การเดนทางของบคคลจากสถานทซงเปนทอาศยอยประจ าไปยงสถานทอนเปนการชวคราวและเดนทางกลบไปสถานทอาศยเดม โดยการเดนทางนนไมใชเพอประกอบอาชพโดยตรง แมวารปแบบของการทองเทยวบางประเภทจะมเรองของอาชพ หรอธรกจการงานเขามาเกยวของอยบาง เชน การทองเทยวในรปแบบของการจดประชม การจดสมมนา การจดฝกอบรม นกทองเทยวหรอผเดนทางทองเทยวมกจะมเหตผลหรอประเภทของจดมงหมายในการเดนทางทแตกตางกนออกไปโดยมปจจยประกอบทเปนตวสนบสนน หรอ แรงผลกทเปนสวนบคคลซงไมเทากน ปจจยเหลาน ไดแก รายได เวลา โอกาสครอบครว การไดรบขอมลขาวสาร และความสนใจสวนบคคล เชน สนใจเรองราวของชนเผา วฒนธรรม ประเพณ ประวตศาสตร สงแวดลอม นนทนาการ หรอความตองการทจะไดรบประสบการณทแปลกใหม เปนตน ซงไมวาจะเดนทางดวยเหตผลใดกตาม สงทนกทองเทยวตางกคาดหวงทจะไดรบ คอ ความสข ความสนกสนาน ความเพลดเพลน ความร และประสบการณใหมทสนองตอบความตองการสวนบคคลทมอย tourist หมายถง นกทองเทยวทเดนทางจากทพกอาศยของตน แลวกลบมาเกนกวา 24 ชวโมงและไดพกแรมทไหนแหงหนงชวคาบเวลาหนง บางประเทศกเรยกวา night visitor excursionist หมายถง นกทองเทยวแบบชาไป เยนกลบ หรอกลบมาถงบานภายใน 24 ชวโมงโดยไมพกแรม ณ ทใด บางประเทศกเรยกวา day visitor visitor หมายถงอยางเดยวกบ tourist แตเปนค าทประเทศหนงใชเรยกนกทองเทยวจากประเทศทเขามา ในประเทศของตน และบางทกเรยกเตมยศวา foreign visitor นอกจากนในประเทศทใชค าvisitor แทนค า tourist นมกจะใชค าวา tourist หรอ domestic tourist ใหหมายถงนกทองเทยว ทมภมล าเนาอยในประเทศหนงแลวทองเทยวไปแตเฉพาะภายในประเทศของตนเอง ประเภทของนกทองเทยว การจดประเภทของนกทองเทยวสามารถจ าแนกไดหลายลกษณะ ดงน 1. ตามการจดการเดนทาง

Page 13: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ก. Mass Tourists กลมนกทองเทยวทมจ านวนมาก มการเดนทางทองเทยวในรายการเดยวกน พกโรงแรมในระดบเดยวกน รบประทานอาหาร และท ากจกรรมการทองเทยวอน ๆ ในแบบเดยวกน ข. Eco Tourists นกทองเทยวทเดนทางทองเทยวโดยมจดประสงคทมงรกษาสภาพแวดลอมของระบบนเวศน 2. ตามจ านวนมากนอยของนกทองเทยว ก. เปนกลม (Group Tour หรอ Escort Tour) ข. เปนสวนบคคล (Independent Tour) 3.ตามวตถประสงคของการเดนทาง ความมงหมายในการเดนทางของนกทองเทยว ซงแบงได 8 ประการ คอ ก. การทองเทยวเพอพกผอนหยอนใจในวนหยด(holiday-mass Popular individual) ข. การทองเทยวเพอวฒนธรรมและศาสนา (Cultural Religion) เปนการเดนทางเพอเรยนรวฒนธรรมของสงคมตางๆ เชนการศกษาความเปนอย การชมศลปะ ดนตร ละคร การนมสการศนยศาสนา เปนตน ค. การทองเทยวเพอการศกษา(Educational) เปนการเดนทางเพอการท าวจยการศกษา สอนหนงสอ ฝกอบรม หรอดงานตางประเทศ ซงจะตองพ านกอยสถานทนนๆ เปนเวลานาน ง. การทองเทยวเพอการกฬาและบนเทง (Sport and Recreation) คอการเดนทางไปชม หรอรวมแขงขนกฬา หรอนนทนาการตางๆ จ. การทองเทยวเพอประวตศาสตร และความสนใจพเศษ (Historical and special interests) ฉ. การทองเทยวเพองานอดเรก (Hobbies) หมายถงการทองเทยวเพอท างานอดเรก เชนการวาดภาพ การเขยนนวนยาย เปนตน ช. การทองเทยวเพอเยยมญาตมตร (visiting Friend and Relative) การทองเทยวเพอธรกจ(Business) เปนการเดนทางของนกธรกจทจดเวลาบางสวนของการเดนทางหลงจะท าธรกจเสรจสนแลว ใชเวลาในการทองเทยวกอนเดนทางกลบ 4.ตามวธการเดนทาง ก. แบบเหมาจาย (Package Tour) ข. แบบเบดเสรจ (Inclusive Tour) ค. แบบเปนรางวล (Incentive Tour) ง. แบบเชาเหมาล า (Charter Tour) 5. ตามอาย 6. ตามเพศ 7. ตามฐานะทางสงคม 8. ตามประสบการณและบทบาท ก. The organized mass Tourists ข. The individual mass Tourists ค. The explorer ง. The drifter วตถประสงคของการทองเทยว Swarbrook (2007) ไดระบวตถประสงคของการทองเทยว ไวดงน

Page 14: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

1. การทองเทยวเพอเยยมเยอนเพอนและญาตพนอง (Visiting Friends and Relatives) 2. การทองเทยวเชงธรกจ (Business Tourism) 3. การทองเทยวแบบองศาสนา (Religious Tourism) 4. การทองเทยวเพอสขภาพ (Health Tourism) 5. การทองเทยวแบบสวสดการ (Social Tourism) 6. การทองเทยวเพอการศกษา (Educational Tourism) 7. การทองเทยวเชงวฒนธรรม (Cultural Tourism) 8. การทองเทยวแบบชมทวทศน (Scenic Tourism) 9. การทองเทยวแบบการแสวงหาความส าราญ (Hedonistic Tourism) 10. การทองเทยวเพอเขารวมกจกรรมหรอท ากจกรรม (Activity Tourism) 11. การทองเทยวแบบมงความสนใจพเศษ (Special Interest Tourism)

บทบาทของพฤตกรรมนกทองเทยว การสงเสรมและพฒนาการทองเทยวของประเทศไทยไดเตบโตอยางรวดเรวและตอเนองมาตลอดระยะเวลากวา 40 ป ทามกลางความราบรนและอปสรรคนานาประการ ทงน เปนทตระหนกวา อตสาหกรรมทองเทยวมสวนแกไขปญหาวกฤตการณทางเศรษฐกจของประเทศ ดงนนอตสาหกรรมทองเทยวจงจดเปนสาขาการพฒนาทมความส าคญสง อยางไรกตาม การเจรญเตบโตของอตสาหกรรมทองเทยวของประเทศยงมปญหาดานความยงยน อนเนองมาจากปจจยทเกดขนทงภายในประเทศและภายนอกประเทศ ส าหรบกระแสดานการทองเทยวของไทย พบวามการน าเสนอแนวคดและผลกดนกจกรรมดานการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวทยดกระแสหลกดานเศรษฐกจมาโดยตลอด อาท ในชวงป 2547-2549 มงกระแสหลกดานการน าการทองเทยวเปนเครองมอในการแกปญหาเศรษฐกจ ดงนน เปาหมายการพฒนาการทองเทยวจงมงเนนเรองจ านวนคน และรายไดในรปเงนตราตางประเทศ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 ไดค านงถงความส าคญของการทองเทยวในฐานะเปนภาคบรการทเสรมสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจของประเทศ จงไดก าหนดใหการทองเทยวจดอยในยทธศาสตรการเพมสมรรถนะและขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยการปรบโครงสรางของการบรการบนพนฐานการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพและยงยน ใหความส าคญกบการเพมผลตและการสรางมลคาเพมของสนคาซงมเปาหมายใหประเทศไทยมรายไดจากนกทองเทยวตางประเทศเพมขนโดยเฉลยรอยละ 7 – 8 ตอป และใหคนไทยทองเทยวในประเทศเพมขนไมต ากวารอยละ 3 ตอป ส าหรบป 2550 ไดมปรากฏการณทเปนกระแสหลกในสงคมไทย คอ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ซงไดรบการตอบสนองถงขนเปนวาระแหงชาต ดงจะพจารณาไดจาก เปาหมายทระบ ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2555) นกทองเทยวมความส าคญในภาคเศรษฐกจทจะไดรบประโยชนสงสดทงจากรายไดและจากการจางงานไดแก ภาคการคาสงและคาปลก(wholesale and retail sector) ตามมาดวยภาคการใหการบรการทางธรกจ การทองเทยวมความส าคญตอดานเศรษฐกจและสงคม ดงน ดานเศรษฐกจ 1. กอใหเกดรายไดในรปของเงนตราตางประเทศ การทองเทยวเปนสวนหนงของอตสาหกรรมบรการ และเปนแหลงส าคญของการน าเงนตราตางประเทศเขาประเทศ โดยในป 2545 อตสาหกรรมการทองเทยวสามารถสงเสรมการเจรญเตบโตใหแกเศรษฐกจโลกเปนมลคาประมาณ 3,300 พนลานดอลลารสหรฐ ของผลตภณฑมวลรวม(GDP)

Page 15: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

2.เกดการจางแรงงาน สรางอาชพ โดยในป 2545 อตสาหกรรมการทองเทยวสามารถสรางงานจ านวนประมาณ 200 ลานต าแหนงทวโลกส าหรบการจางงานในป 2545 อตสาหกรรมการทองเทยวมสวนชวยในการสรางงานใหแกประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในอตรารอยละ 7.3 ของการจางงานโดยรวม หรอจ านวน 1 คน ตอ 13.7 งาน ทงนคาดวาในป 2555 อตสาหกรรมการทองเทยวจะมสวนชวยในการจางงานในอตรารอยละ 7.6ในจ านวนงาน 23 ลานต าแหนง ซงโดยเฉลยจะมอตราสงเสรมการจางงานรอยละ 2.9 ตอป ระหวางป 2545-2555 และเมอพจารณาถงแนวโนมการเจรญเตบโตของอตสาหกรรมการทองเทยวในชวงทศวรรษหนา คาดวาสวนแบงของอตสาหกรรมการทองเทยว ใน GDP และการสรางงานจะเพมขนในประเทศอาเซยนทงหกประเทศ ยกเวนประเทศไทย ซงจะคงเดมทอตรารอยละ 12 และรอยละ 9.4 ตามล าดบ ดานสงคม 1.เกดการพฒนาสาธารณปโภค สงอ านวยความสะดวกตาง ๆ 2.ปลกจตส านกการอนรกษทรพยากรการทองเทยว 3.เปดโลกทศนใหแกนกทองเทยว

สทธประโยชนของนกทองเทยว นกทองเทยวจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตธรกจน าเทยวและมคคเทศก พ.ศ. 2535 ก าหนดใหผประกอบธรกจน าเทยว และผทเปนมคคเทศกตองไดรบอนญาต ใหประกอบการและอาชพ ดงกลาว เพอคมครองนกทองเทยวทเปรยบเสมอนผบรโภคสนคา และบรการทางการทองเทยว มใหถกเอารดเอาเปรยบ และยงสามารถชวย ใหการด าเนนธรกจ น าเทยวและมคคเทศก เปนระเบยบและไดมาตรฐาน ซงจะเปนประโยชนแกผเกยวของทกๆ ฝาย นกทองเทยวมบทบาทส าคญยง เพราะเปนผเลอกใชบรการจากบรษทน าเทยว ทมอยในประเทศไทยขณะน รวมทงบรการจากมคคเทศกซงจากพระราชบญญตฉบบดงกลาว จะท าใหการตดสนใจเลอกใชบรการงายขน เพราะ นกทองเทยวสามารถตรวจสอบ กอนใชบรการได และสามารถรองเรยนความไมถกตอง หลงจากการใชบรการไปแลวไดเชนกน วธงายๆ คอ 1. พจารณารายการน าเทยวทบรษทเสนอขาย 2. ตรวจสอบบรษททจะใชบรการวามใบอนญาตหรอไม 3. สอบประวตเกยวกบเรองรองเรยน 4. เมอตกลงใจวาจะซอบรการบรษทน าเทยวใดแลว ขอใหเกบเอกสารรายการน าเทยว /ใบเสรจรบเงน ทช าระคาบรการไวใหด เพราะอาจจะมความจ าเปนตองรองเรยนภายหลง เมอเกดปญหาเกยวกบบรษทน าเทยวและมคคเทศก เพอเปนการรกษาสทธของนกทองเทยว นกทองเทยวสามารถตดตอหนวยงานโดยตรงซงมส านกงานอยในพนท

การก าหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว นกวชาการดานการทองเทยวไดก าหนดรปแบบของนกทองเทยว (Typology : a systematic classification or study of types) เพออธบายพฤตกรรมนกทองเทยว การพฒนารปแบบของนกทองเทยวสวนใหญไดมาจากขอมลทไดรบจากการสมภาษณหรอการใชแบบสอบถาม (questionnaire) การก าหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวอาจท าไดหลายวธ ทงนขนอยกบวตถประสงคและวธการทใช

Page 16: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

การก าหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวรปแบบพนฐานทสดคอ การแบงนกทองเทยวออกเปน 2 กลม ตามลกษณะของพฤตกรรมของการเดนทาง คอ การแบงวาบคคลนนเปน 1) นกทองเทยว (Tourists) หรอ 2) นกเดนทาง (travelers) นกทองเทยวคอ บคคลซงซอรายการน าเทยวเหมาจายจากบรษทน าเทยว ในขณะทนกเดนทางคอบคคลซงจดการการเดนทางดวยตนเอง เชน ซอตวเครองบนเอง จองทพกเอง ก าหนดสถานททองเทยวดวยตนเอง เปนตน Perreault และ Dorden (1979) ไดเสนอรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวออกเปน 4 รปแบบ ไดแก 1) นกทองเทยวแบบประหยด (Budget Travelers) โดยทวไปแลวนกทองเทยวประเภทนทรายไดปานกลาง แตแสวงหาการหยดพกผอนหรอทองเทยวทใชคาใชจายต า 2) นกทองเทยวชอบผจญภย (Adventurous Travelers) เปนนกทองเทยวทมการศกษาดและมรายไดปานกลางถงสง มความชนชอบในกจกรรมระหวางการหยดพกผอนหรอการทองเทยวแบบผจญภย 3) นกทองเทยวประเภทเดนทางระหวางวนหยด (Vacationers Travelers)เปนนกทองเทยวกลมเลกๆ ซงมกใชเวลาในการคดเกยวกบการทองเทยวหรอการเดนทางในครงตอไปวาจะไปทไหน อยางไร นกทองเทยวกลมนคอนขางมความกระตอรอรนแตมรายไดคอนขางนอย 4) นกทองเทยวแบบชอบเดนทางโดยใชระยะเวลาเดนทางยาวนาน (Moderates Travelers) เปนนกทองเทยวทมใจรกการทองเทยวเดนทางอยางมากแตไมสนใจการทองเทยวในระหวางวนหยดสดสปดาหหรอการใชเวลากบการเลนกฬา แตจะชอบการเดนทางทใชระยะเวลานานมากกวา Cohen (1979) ไดเสนอรปแบพฤตกรรมนกทองเทยวไว ดงน 1) นกทองเทยวแบบนนทนาการ (Recreational Tourists) เปนนกทองเทยวซงเนนความส าคญในกจกรรมทเกยวของกบการนนทนาการหรอการพกผอนทางรางกาย 2) นกทองเทยวแบบปลกตวหาความเพลดเพลน (The Diversionary Tourists) เปนนกทองเทยวทพยายามทางแนวทางเพอลมความจ าเจในชวตประจ าวน 3) นกทองเทยวมงหาประสบการณ (The Experiential Tourists) เปนนกทองเทยวทเดนทางเพอแสวงหาประสบการณทแทจรง นกทองเทยวประเภทนสนใจศกษาและไดรบ ประสบการณทแทจรงของแหลงทองเทยวทไดไปสมผส ตวอยางเชน เมอเดนทางไปประเทศสเปน กตองการสมผสวถชวตของผคนทองถนหรอวฒนธรรมตางๆ ทแทจรงเปนของสเปน 4) นกทองเทยวแบบชอบทดลอง (The Experimental Tourists) มลกษณะทเหนเดนชดคอ ชอบตดตอพดคยกบคนทองถนเพอเรยนรและท าความเขาใจในชวตความเปนอย การปรบตวใหเขากบสงแวดลอมของคนทองถน 5) นกทองเทยวทใชชวตแบบคนทองถน (The Existential Tourists) นกทองเทยวประเภทนตองการฝงตวเองหรอใชชวตภายใตวฒนธรรมและวถชวตเดยวกบคนทองถน นกทองเทยวประเภทนจะใชเวลาอยในแหลงทองเทยวนนเปนเวลานาน ตวอยางเชน นกทองเทยวทมาใชเวลาอยในแหลงทองเทยวบางแหงในประเทศไทย เชน พทยาหรอเชยงใหม และพยายามใชชวตเชนเดยวกบคนทองถน ไมวาจะเปนการปฏบตตว การบประทานอาหาร การพยายามพดภาษาทองถน เปนตน ส านกงานเศรษฐกจศกษา Westvlaams (1986, อางจาก Swarbrook และ Horner 1999) ไดเสนอรปแบพฤตกรรมนกทองเทยวไว ดงน •1) นกทองเทยวประเภทหลงใหลในทะเล (Active sea lovers)

Page 17: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

2) นกทองเทยวประเภทชอบผกมตร (Contact-minded holiday makers) มจตใจชอบตดตอพบปะกบผอน แสวงหามตรใหมโดนเฉพาะทเปนคนทองถน 3) นกทองเทยวประเภทชอบชมธรรมชาต (Nature Viewers) ชอบความงดงามของภมทศนของแหลงทองเทยว 4) นกทองเทยวประเภทแสวงหาการพกผอน (Rest-seekers) ใชเวลาไปกบการนอนพกผอนหยอนใจมากกวาการท ากจกรรมอนๆ 5) นกคนหา (Discovers) ชอบกจกรรมประเภทผจญภยและชอบแสวงหามตรใหม 6) นกทองเทยวแบบเดนทางพรอมครอบครว (Family-orientated) เปนนกทองเทยวทหลงใหลในแสงแดดและทะเล และชอบเดนทางทองเทยวแบบไปเปนครอบครว 7) นกทองเทยวแบบประเพณนยม (Traditionalists) ชอบเดนทางทองเทยวทเนนความปลอดภยและไมเสยงภย

Page 18: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ประวตของพฤตกรรมนกทองเทยวในทวปยโรป ยโรปเปนภมภาคทไดรบความนยมมากทสดในฐานะทเปนแหลงทองเทยวของโลก ในระยะเรมตน ยอนไปยคกรกโบราณผคนมกเดนทางไปเยยมชมกจกรรมหรอเทศกาลตางๆ ทเกยวของกบศาสนา การเดนทางไปเยยมชมมหกรรมกฬา Olympic Games ซงมครงแรกในป 776 กอนครสตกาล และไดมนกปรชญาเมธชาวกรกชอ Herodotus ไดเดนทางโดยทะเลจากประเทศกรกไปยงดนแดนตางๆ จงไดจดประกายการเดนทางใหแกนกเดนทางรนหลงๆ ชาวโรมนเปนพวกแรกทใหก าเนดการเดนทางเพอความส าราญ ชาวโรมนไดสรางรสอรทหรอสถานทตากอากาศ และยงรวมเอากจกรรมเพมความส าราญเพมเขาไป นอกจากนยงเปนผพฒนาการทองเทยวเพอชมทวทศนอกดวย ในยคนนถอเปนกจกรรมเฉพาะชนชนสง เนองจากการเดนทางคอนขางจะไมสะดวก พฒนาการของการทองเทยวในยโรปไดหยดชะงกลงในยคมด ซงเปนยคทมการปกครองโดยพระนกายโรมนคาทอลก ผเดนทางสมยกอนเรยกวา “นกเดนทาง” ในราวศตวรรษท 19 เรยกวา “นกทองเทยว” การเดนทางไดกลบมาในยค Renaissance (ศตวรรษท 14 – 16) ซงมนกวชาการ นกศกษา และศลปนไดเดนทางไปยงเมองตางๆ ของยโรป เพอศกษาหาความรในศลปะวทยาการตางๆ ตอมาชวงศตวรรษท 17 – 18 ไดเกดการเดนทางเพอแสวงหาความรทเรยกวา The Grand Tour ซงเปนการเดนทางโดยกลบตรกลธดาจากชนชนสงในองกฤษ ในระยะเรมแรกจะใชเวลาราว 4 ป เพอศกษาในสาขาวชาตางๆ จนกวาจะจบหลกสตร แตตอมาไดลดระยะเวลาลง เมอประเทศตางๆ ไดมการตดตอระหวางกนมากขน จงเรมมการเดนทางของนกการฑตและเหลาผเผยแพรศาสนาไปประเทศตางๆ เกดขน มการเดนทางเพอสขภาพ และการเดนทางจงเปนกจกรรมของครอบครวในระยะเวลาตอมา ในชวงศตวรรษท 19 การเดนทางไดเปลยนไปจากเดม คอ มหมชนชนกลางเดนทางมากขนและไดมการเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยหลายประการ ซงมผลตอการเดนทางและการทองเทยว โดยเฉพาะการสรางทางรถไฟและการเดนทางโดยรถไฟ ซงถอเปนจดก าเนดส าคญของการทองเทยวโดยคนจ านวนมาก ประมาณป 1841 โทมส คก ไดจดทศนาจรทางรถไฟขนเปนครงแรก ถอเปนการจดทศนาจรแบบเฉพาะกลมขนเปนครงแรกในประวตศาสตรการทองเทยว ตอมาโทมส คก ไดกลายเปนนกธรกจทเปนผจดทศนาจรเปนบคคลแรก และตอมาธรกจของเขาไดพฒนาสการเปนธรกจทเกยวของกบการเดนทางอนเปนทรจกกนทวโลก ในศตวรรษท 20 ไดเปลยนแปลงไปอกโดยใชเรอกลไฟมาเปนเรอโดยสาร ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เครองบนไดถกน ามาใชเพอการเดนทางในเชงพาณชยมากขน ในป 1958 ไดมการใชบรการเครองบนพาณชยเดนทางขามทะเลแอตแลนตกเปนครงแรก และในชวงทศวรรษท 1970 ไดมการปฏวตการขนสงทางอากาศท าใหการเดนทางมราคาถกลง เงอนไขส าคญทกอใหเกดการเจรญเตบโตอยางรวดเรวในชวงเวลาทผานมา ไดแก 1.การเพมขนในรายไดของประชากร 2.ความกาวหนาของเทคโนโลยอากาศยาน 3.การทประชาชนมรถยนตเพมขน 4.การทประชาชนมเวลาวางมากขน 5.การทประชาชนมการศกษาเพมขน 6.การเตบโตในธรกจการทองเทยว ประวตของพฤตกรรมนกทองเทยวในทวปอนๆ

Page 19: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ประวตศาสตรของการทองเทยวในสหรฐอเมรกาและแคนาดาเรมขนในศตวรรษท 19 ปจจยส าคญทเปนตวกระตนการทองเทยว ไดแก การพฒนาของรถไฟ ตอมาไดมการเดนทางโดยรถยนตอนน าไปสการสรางทพกหรอโรงแรมเลกๆ สหรฐอเมรกาเปนตนก าเนดนวตกรรมทเกยวของกบการทองเทยว ไดแก สวนสนก แหลงจบจายซอของ พพธภณฑกลางแจง การพฒนาแหลงทองเทยวบนเทงบรเวณทเคยเปนทาเรอมากอน ลาตนอเมรกาเปนภมภาคทมประวตศาสตรการทองเทยวทงภายในประเทศและถายในภมภาคเปนเวลาชานาน การทองเทยวในแอฟรกาสามารถยอนไปในทศวรรษท 1920 และ 1930 โดยประเทศทเปนทนยมของนกทองเทยว ไดแก ประเทศเคนยา ซงเปนแหลงทองเทยวทดงดดและไดรบความนยมจากชาวตะวนตกในฐานะทเปนดนแดนแหงการลาสตว ประเทศโมรอกโกไดรบความนยมจากชาวยโรปโดยเฉพาะในชวงฤดหนาว ซงชาวยโรปมกจะหลบความหนาวมาพกผอนในประเทศน ตะวนออกกลางถอเปนภมภาคทเปนดนแดนแหงการจารกแสวงบญทมความส าคญทสดในโลก เพราะเปนภมภาคของศาสนาทส าคญของโลก ส าหรบในเอเชย ประเทศไทยไดรบการขนานนามจากนกทองเทยวชาวยโรปวาเปนแหลงพกผอนเพอสมผสธรรมชาต หาดทราย และแสงแดด โดยเฉพาะทางภาคใตของไทย แตประเทศไทยยงขาดการวางแผนทดในแหลงทองเทยว ประเทศจนมประวตการทองเทยวมาชานาน เชน ในราชวงศชงไดจดใหมพระราชวงและทประทบของจกรพรรดเปนเฉพาะส าหรบการเดนทางเพอพกผอนในชวงฤดรอน ซงการเดนทางทองเทยวเปนกจกรรมของชนชนสงเทานน หลงจากทศวรรษท 1980 ขอจ ากดตางๆ ไดลดลง ท าใหการเดนทางภายในประเทศไดขยายตวและเตบโตอยางเหนไดชด สวนในประเทศอนเดย การทองเทยวภายในประเทศโดยเฉพาะการจารกแสวงบญหรอเพอการพกผอนหยอนใจไดมประวตอนยาวนานเชนเดยวกน อนเดยเปนประเทศหนงทมศกยภาพดานการทองเทยว เหนไดจากเครอขายการคมนาคม ส าหรบการทองเทยวในประเทศออสเตรเลยและนวซแลนดนน ประชาชนจะใหความส าคญกบการทองเทยวแบบเดนทางไปตางประเทศ การทองเทยวในเขตแปซฟก มประเทศทเปนทนยมของนกทองเทยวและมการพฒนาการทองเทยวมาเปนเวลาหลายป โดยประชาสมพนธประเทศวาเปน “สวรรคแหงแปซฟก” ภมภาคแอนตากตกมลกษณะททองเทยวทเปนเอกลกษณ คอ เปนการทองเทยวแบบเดนทางเขาเทานน กวารอยละ 90 ของนกทองเทยวเดนทางมาเยยมชมภมภาคนโดยทางเรอ

Page 20: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

รปแบบของการทองเทยว รปแบบการทองเทยว ของประเทศไทย องคการทองเทยวโลก (Goeldner and Ritchie, 2006: 428)ไดก าหนดรปแบบการทองเทยวไว 3 แบบเพอตอบสนองความตองการทองเทยว โดยมรปแบบในการทองเทยว คอ 1)รปแบบการทองเทยวในแหลงธรรมชาต(natural based tourism) หมายถงการทองเทยวแหลงธรรมชาต โดยประกอบดวย การทองเทยวเชงนเวศทางทะเล (marine eco tourism), การทองเทยวเชงธรณวทยา (geo tourism), การทองเทยวเชงนเวศ (eco tourism), การทองเทยวเชงดาราศาสตร (astrological tourism) และการทองเทยวเชงเกษตร (agro tourism) 2) รปแบบการทองเทยวในแหลงวฒนธรรม (cultural based tourism) หมายถงการทองเทยวในแหลงประวตศาสตร และวฒนธรรมทองถน ซงประกอบดวย การทองเทยวเชงประวตศาสตร (historical tourism), การทองเทยวงานชมวฒนธรรมและประเพณ (cultural and traditional tourism) และการทองเทยวชมวถชวตในชนบท (rural tourism หรอ village tourism) 3) รปแบบการทองเทยวในความสนใจพเศษ (special interest tourism) หมายถงการทองเทยวทผสมผสานการทองเทยว กบความตองการอนเพมเตมซงประกอบดวยการทองเทยวเชงสขภาพ (health tourism), การทองเทยวเชงทศนศกษาและศาสนา (edu-meditation tourism), การทองเทยวเพอศกษากลมชาตพนธหรอวฒนธรรมกลมนอย (ethnic tourism), การทองเทยวเชงกฬา (sports tourism), การทองเทยวแบบผจญภย (adventure travel), การทองเทยวแบบโฮมสเตยและฟารมสเตย (home stay & farm stay tourism) และการทองเทยวพ านกระยะยาว (long stay tourism) ทมา:http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:Warachm รปแบบการทองเทยวตามลกษณะการจดการเดนทาง การทองเทยวในลกษณะนแบงออกเปน 2 รปแบบใหญ ตามลกษณะของการจดการเดนทางของนกทองเทยว คอ การทองเทยวแบบหมคณะ และการทองเทยวแบบอสระ 1. การทองเทยวแบบหม

คณะ เปนรปแบบของการ

Page 21: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ทองเทยวทนกทองเทยวซอรายการน าเทยว (Package Tour) จากบรษทน าเทยว โดยเดนทางทองเทยวเปนหมคณะ ซงเปนการจดการทองเทยวทมนกทองเทยวจ านวน 11 คนขนไป อยางไรกดในทางปฏบต การทองเทยวแบบหมคณะอาจมจ านวนนกทองเทยวนอยกวา 11 คน ขนอยกบความเหมาะสมและความเปนไปไดในการท าธรกจของบรษทน าเทยว ทงนบรษทน าเทยวจะท าหนาทเปนผจดการเกยวกบยานพาหนะ ทพก อาหาร และการน าเทยวใหแกนกทองเทยว โดยอาจด าเนนการอ านวยความสะดวกเตมรปแบบ (full package) หรออาจจดสรรบรการเพยงบางสงบางอยางใหเทานน หากเปนลกษณะการทองเทยวทมโปรแกรมการเดนทางเปนหมคณะในราคาพเศษทมการจายลวงหนา โดยไมมเงอนไขวาคณะดงกลาวจะตองเดนทางโดยเทยวบนเดยวกนทงไปและกลบ ตลอดจนใชเวลาทงหมดในการเดนทางรวมกน เรยกวา การทองเทยวเปนกลมแบบจายเบดเสรจ (Group Inclusive Tour: GIT หรอ All Inclusive Tour: AIT)โดยทวไปนกทองเทยวเหลานจะเดนทางไปยงสถานทตางๆเปนหมคณะ ดวยรถน าเทยว โดยมมคคเทศกของบรษทน าเทยวเปนผน าทาง และบรรยายเกยวกบสถานททองเทยว การทองเทยวลกษณะนจงเหมาะส าหรบนกทองเทยวทเพงมาเยอนสถานทนนเปนครงแรก (First Visitor) และยงไมคนเคยหรอไมไดศกษาเกยวกบสถานทนนๆมากอน เหตผลหลกทนกทองเทยวนยมเลอกการเดนทางในรปแบบการทองเทยวแบบหมคณะ 1.1 ประหยดเงน เนองจากการทองเทยวในลกษณะนเปนแบบเหมาจาย และมจ านวนผเดนทางมาก บรษทน าเทยวจงสามารถใหราคาพเศษแกนกทองเทยวได ในขณะทนกทองเทยวกไดรบการบรการทถกกวาการเดนทางดวยตนเอง 1.2 ไดเพอนรวมทาง นกทองเทยวทตองเดนทางคนเดยวไปในสถานทแปลกใหม กจะไมรสกโดดเดยว และรสกปลอดภย เมอเดนทางเปนหมคณะไปกบบรษทน าเทยว นอกจากนยงอาจไดเพอนใหทมรสนยมและความสนใจใกลเคยงในคณะทเดนทางไปดวยกน 1.3 ความเหมาะสมคลองตว โดยเฉพาะในเรองการวางแผนการเดนทาง เนองจากการเดนทางเปนหมคณะกบบรษทน าเทยวจะมการวางแผนและการเตรยมการลวงหนา รวมทงการดแลเรองความปลอดภยและปญหาเฉพาะหนาทจะเกดขนโดยผจดการการทองเทยว นกทองเทยวจงไมตองเสยเวลาในการตดสนใจหรอแกปญหาใดๆในระหวางการทองเทยว จงรสกสบายและทองเทยวได 1.4 ความสะดวกในการตดตอสอสาร หากเปนการเดนทางไปยงสถานททมภาษาและวฒนธรรมทแตกตางจากตวนกทองเทยวมาก และนกทองเทยวไมสามารถสอสารภาษานนได การเดนทางเปนหมคณะไปกบบรษทน าเทยวจะชวยลดอปสรรคดงกลาวได 1.5 สทธพเศษทไดรบ นกทองเทยวทเดนทางไปหมคณะ อาจไดรบสทธพเศษบางอยาง เชน การเยยมชมสถานทส าคญบางแหงจะเปดใหแกบคคลบางคณะเทานน หรอการไดเดนทางไปกบบคคลส าคญในคณะ เปนตนเตมท 2. การทองเทยวแบบอสระ (FIT – Foreign Individual Tourism)

Page 22: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

เปนลกษณะของการทองเทยวทนกทองเทยววางแผนจดการเดนทางดวยตนเองทกอยาง หรอการใชบรการของบรษทน าเทยวในการอ านวยความสะดวกบางสวน เชน การจองบตรโดยสารเครองบน การจองทพก เปนตน แตเปนผวางแผนการทองเทยวทจะเขาไปยงแหลงทองเทยวเมอใด และจะใชเวลานานเทาใด เปนความรบผดชอบของนกทองเทยวคนนนเอง ในกรณการทองเทยวในลกษณะนนกทองเทยวเสยคาใชจายนอยกวาการทองเทยวกบบรษทน าเทยว นกทองเทยวคนเคยกบสถานททองเทยวนนแลว แตหากนกทองเทยวไมคนเคยกบเสนทางหรอสถานทนนๆ กอาจเสยทงเวลาและเงนทองมากเกนความจ าเปนได การทองเทยวประเภทนจงเหมาะส าหรบนกทองเทยวทไดมการศกษาแหลงทองเทยวนนๆมากอน หรอเปนนกทองเทยวทกลบมาเยอนแหลงทองเทยวนนซ าอกครง ซงนกทองเทยวมความคนเคนกบสถานทนนดแลว เหตผลหลกทนกทองเทยวนยมเลอกเดนทางในรปแบบการทองเทยวแบบอสระ คอ 2.1 มความเปนสวนตวสง และสามารถยดหยนเวลาไดตามตองการ ทงนหากเดนทางเปนหมคณะกบบรษทน าเทยว นกทองเทยวจะตองปฏบตตามเวลาทก าหนดไวมนรายการน าเทยวอยางเครงครด โอกาสทจะเยยมชมสถานททสนใจอยางละเอยดจงมนอย 2.2 ตองการการทองเทยวทมคณภาพมากกวาปรมาณแหลงทองเทยวทไดไปเยอน กลาวคอ หากทองเทยวเปนหมคณะ นกทองเทยวมกจะไปเยอนสถานททองเทยวจ านวนมาก แตนกทองเทยวกลบไมมเวลาไดศกษาสถานทนนอยางละเอยดอยางทตองการ หรอขาดโอกาสทจะไดเรยนรวฒนธรรม หรอรจกกบคนในทองถนไดเตมท นกทองเทยวจงเพยงไดแตสมผสสถานททองเทยวนนโดยผวเผน ในขณะทนกทองเทยวทเดนทางจะมโอกาสในการสมผสสถานททองเทยวทไปเยอนไดอยางลกซง ตามความตองการ เนองจากมเวลามากกวา และสามารถวางแผนการเดนทางไดดวยตนเอง ทมา:http://elearning.spu.ac.th/allcontent/svi314/class7p4.htm

Page 23: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ปจจยภายในทมผลตอการตดสนใจของนกทองเทยว แนวคด 1. การรบร คอ กระบวนการทบคคลใชเพอท าความเขาใจถงสงตาง ๆ รอบตวเขา โดยการเลอก การจดแจง และ

การแปลความหมายจากขอมลขาวสารทไดรบจากสงแวดลอม 2. แรงจงใจ หมายถง แรงผลกดนทเกดจากภายในหรอภายนอกตวบคคลซงสรางความกระตอรอรนและไมยอทอ

ตอการท าสงใดสงหนง 3. ทศนคตเปนความรสกและการแสดงออกตอสงตาง ๆ ไดแก สงของ บคคล เหตการณ ในลกษณะของกมรชอ

ชนหรอไมชนชม ทศนคตเปนผลของความรสกทมตอสงใด ๆ อยางแรงกลา และดวยความเชอมน 4. บคลกภาพ หมายถง คณลกษณะทางจตวทยาภายในตวของบคคลซงเปนตวก าหนดและสะทอนใหเหนวาบคคล

สนองตอบตอสงแวดลอมรอบตวเขาอยางไร 5. การเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงในพฤตกรรมอนเนองมาจากประสบการณในอดต ดงนน การเรยนรเปน

การเปลยนแปลงในเนอหาความรในความทรงจ าถาวรของมนษย และเปนผลมาจากกระบวนการประมวลขอมลขาวสาร ซงเปนสาเหตของการเปลยนแปลงในความทรงจ า การเปลยนแปลงดงกลาวจะสงผลตอการเปลยนแปลงในพฤตกรรมของมนษย

Page 24: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ปจจยภายนอกทมผลตอการตดสนใจของนกทองเทยว 5.1 กลมอางอง 5.2 ครอบครว 5.3 ชนทางสงคม 5.4 วฒนธรรม แนวคด 1. กลมอางอง (Reference Group) หมายถง กลมซงท าหนาทเปนกรอบในการอางองหรอเปนแนวทางใหแก

บคคลในการตดสนใจในการซอสนคาและบรการใด ๆ 2. ครอบครว หมายถง การทบคคลตงแต 2 คนขนไปซงอาศยอยดวยกนและมความเกยวพนกนโดยสายเลอด

หรอการแตงงานระหวางชายหญง หรอการรบเดกมาเปนบตรบญธรรม 3. ชนทางสงคม หมายถง การแบงบคคลในสงคมออกตามล าดบชนใหเหนไดอยางชดเจน โดยสมาชกของชนทาง

สงคมใด ๆ จะมสถานภาพทางสงคมเดยวกน ขณะทบคคลทเปนสมาชกของชนทางสงคมอนจะมสถานภาพทางสงคมทสงหรอต ากวา

4. วฒนธรรมในมมมองของพฤตกรรมผบรโภค หมายถง ผลรวมของความเชอ คณคา และขนบธรรมเนยมทเกดจากการเรยนรซงท าหนาทในการก าหนดพฤตกรรมการบรโภคของสมาชกในสงคมหนง

Page 25: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

กระบวนการซอของนกทองเทยว 6.1 การรบรความตองการ 6.2 การแสวงหาขอมลขาวสาร 6.3 การประเมนทางเลอก 6.4 การตดสนใจซอ กระบวน การตดสนใจซอของนกทองเทยว ขนท 1 การรบรถงปญหา กระบวนการซอจะเกดขนเมอนกทองเทยวตระหนกถงปญหาหรอความตองการ ของตนเอง ขนท 2 การคนหาขอมล ในขนนนกทองเทยวจะแสวงหาขอมลเพอตดสนใจ ในขนแรกจะคนหาขอมลจากแหลงภายในกอน เพอน ามาใชในการประเมนทางเลอก หากยงไดขอมลไมเพยงพอกตองหาขอมลเพมจากแหลงภายนอก ขนท 3 การประเมนผลทางเลอก นกทองเทยวจะน าขอมลทไดรวบรวมไวมาจดเปนหมวดหมและวเคราะหขอด ขอเสย ทงในลกษณะการเปรยบเทยบหาทางเลอกและความคมคามากทสด ขนท 4 การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด หลงการประเมน นกทองเทยวผประเมนจะทราบขอด ขอเสย หลงจากนนนกทองเทยวจะตองตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดในการแกป ญหา มกใชประสบการณในอดตเปนเกณฑ ทง ประสบการณของตนเองและผอน ขนท 5 การประเมนภายหลงการซอ เปนขนสดทายหลงจากการซอ นกทองเทยวจะน าผลตภณฑและบรการทองเทยวทซอนนมาใช และในขณะเดยวกนกจะท าการประเมนผลตภณฑและบรการนนไปดวย ซงจะเหนไดวา กระบวนการ ตดสนใจซอของนกทองเทยวเปนกระบวนการตอเนอง ไมไดหยดตรงทการซอ 6.5 พฤตกรรมหลงการซอ 6.6 การจดรวมผลตภณฑ 6.7 การมสวนรวมของผผลตและลกคา

Page 26: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ตลาดนกทองเทยว 7.1 การแบงสวนตลาด 7.2พฤตกรรมของนกทองเทยวตามกลมตลาดการทองเทยว 7.3 กรณศกษา พฤตกรรมนกทองเทยวตามกลมตลาดการทองเทยว พฤตกรรมนกทองเทยวกลมการทองเทยวเชงสรางสรรค การทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative Tourism) คอ การทองเทยวทเนนการเรยนรในเรองศลปะ วฒนธรรม และเอกลกษณของสถานทผานประสบการณตรงและการมสวนรวมกบผเปนเจาของวฒนธรรม (UNESCO Santa Fe International Conference on Creative Tourism, 2008) ประเภทของการทองเทยวเชงสรางสรรค 4 ประเภทหลก กลมมรดกทางวฒนธรรม (Cultural Heritage) กลมการทองเทยวเชงสรางสรรคทมความเกยวเนองกบประวตศาสตร โบราณคด วฒนธรรมประเพณ ความเชอ และสภาพสงคม สามารถแบงเปน 2 กลมยอย คอ 1.1) กลมแสดงออกทางวฒนธรรมแบบดงเดม (Traditional Cultural Expression) เชน ศลปะงานฝมอ เทศกาล งานประเพณตางๆ เปนตน 1.2) กลมทตงทางวฒนธรรม (Cultural sites) เชน โบราณสถาน อทยานประวตศาสตร พพธภณฑ เปนตน กลมวถชวต (Lifestyles) กลมทองเทยวเชงสรางสรรคทเกยวเนองกบวถชวต ความเปนอย การด ารงชวตหรอวถการ ประกอบอาชพของคนทองถนหรอชาวพนเมอง หรอวถชวตเฉพาะกลมของชนกลมนอย หรอชนเผาตางๆ สามารถแบงเปน 2 กลมยอยคอ 2.1) วถชวตของสงคมเมอง เชน ยานการคาโบราณ ยานส าเพง ยานเยาวราช ยานบางล าพ ยานเมองเกานาน และยานเมองเกาแปดรว เปนตน 2.2) วถชวตสงคมชนบท เชน หมบานชางตากลาง อ.ทาตม จ.สรนทร ตลาดน าด าเนนสะดวก จ.ราชบร ตลาดน าอมพวา จ.สมทรสงคราม การเลยงนกเขา อ.จะนะ จ.สงขลา การท านา การทอผา และการท าเครองปนนดนเผา เปนตน กลมศลปะ (Arts) กลมการทองเทยวเชงสรางสรรคบนพนฐานของศลปวฒนธรรม สามารถแบงเปน 2 กลมยอยคอ 3.1) งานศลปะ (Visual arts) เชน การวาดภาพ รปปนน และวตถโบราณ เปนตน 3.2) ศลปะการแสดง (Performing arts) เชน การแสดงดนตรพนบาน การแสดงนาฏศลป และการแสดงละคร เปนตน กลมสนคาทตอบสนองความตองการทแตกตาง (Functional Creation) กลมทองเทยวเชงสรางสรรคทสรางสรรคสนคาและบรการ เพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยวทมความตองการแตกตางกน เนนกจกรรมทสงเสรมใหเกดการเรยนรจากประสบการณ โดยมการจดการไวลวงหนา มครผสอนทช านาญ และมการฝกปฏบต(Workshop) เชน การฝกสมาธ การเรยนท าอาหารไทย, การเรยนมวยไทย และ การเรยนนวดแผนไทย เปนตน นอกจากน ยงรวมถงแหลงทองเทยวทมนษยสรางขน (Man Made)เปนการจ าลองแหลงทองเทยวขนมาใหม โดยการสรางสรรคกจกรรมทองเทยวผนวกกบทนทางวฒนธรรมหรออตลกษณของแหลงทองเทยวนนๆ

Page 27: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

พฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวาโครงสรางของนกทองเทยวชาวไทย มรายละเอยดดงน นกทองเทยวกลมเปาหมาย เพศ สวนใหญเปนเพศหญงทนยมการทองเทยวเชงวฒนธรรม และ/หรอการทองเทยวเชงสรางสรรคมากกวาเพศชาย คดเปนสดสวนรอยละ 59.00 และรอยละ 41.00ตามล าดบ อาย สวนใหญ มอายระหวาง 25-34 ป ทงนนกทองเทยวในวยนมความตองการอสระใชเวลาวางในการทองเทยว และตองการหาประสบการณการใชชวตสถานภาพสมรส กลมนกทองเทยวทมสถานะโสดนยมทองเทยวมากกวากลมทสมรสแลว ระดบการศกษา สวนใหญมการศกษาระดบปรญญาตร ซงสอดคลองกบการศกษา1 ทระบวา เมอบคคลมระดบการศกษาสงขน กจะนยมเดนทางทองเทยวมากขน รายไดตอเดอน สวนใหญ มรายไดตอเดอนระหวาง 10,001-30,000 บาท รองลงมาเปนกลมทมรายไดตอเดอนต ากวา 10,000 บาท ซงทง 2 กลมนรวมกนมสดสวนมากกวารอยละ 80 อาชพ สวนใหญประกอบอาชพพนกงานบรษทเอกชนมากทสด รองลงมา เปนกลมอาชพรบราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ และนกเรยน/นกศกษา วตถประสงคหลกของการเดนทาง จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวานกทองเทยวชาวไทยมวตถประสงคหลกของการเดนทางทส าคญทสด คอ เพอมาทองเทยวพกผอนหยอนใจและผอนคลายความเครยดมากทสด เนองจากสภาพสงคมในปจจบนท าใหคนเราเกดภาวะตงเครยด และตองการหาเวลาวางเพอการพกผอนอยางแทจรง การจดการเดนทาง จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวานกทองเทยวชาวไทยสวนใหญเดนทางทองเทยวดวยตนเอง มากกวามากบบรษททวร และมกจะเดนทางทองเทยวกบเพอน/เพอนรวมงานมากทสด พฤตกรรมการเดนทางทองเทยว การใชจาย / การพกคางจากการศกษาพฤตกรรมและความพงพอใจของนกทองเทยวชาวไทยตอการทองเทยว

เชงสมผสวฒนธรรม ในรปแบบโฮมสเตย ชมชนบานคลองเรอ อ าเภอพะโตะ จงหวดชมพร (ทวลาภ รตนราช,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2553) พบวา คาใชจายในการทองเทยวของนกทองเทยวชาวไทยสวนใหญมคาใชจายเฉลยในแตละครง นอยกวา 1,000 บาท ทงน อาจเนองจากการทองเทยวเชงสมผสวฒนธรรมทเปนกจกรรมทองเทยวในชมชนมคาใชจายไมสงมาก และชาวบานทเปนเจาของโฮมสเตยไมไดมงเนนเพอเปนอาชพหลกและจากขอมลการศกษาดงกลาวขางตน พบวา นกทองเทยวชาวไทยสวนใหญใชระยะเวลาในการทองเทยวคางคน 2 คน ทงนอาจเนองจากนกทองเทยวชาวไทยมความประทบในเอกลกษณและความเปนธรรมชาตของแหลงทองเทยว จงมความตองการระยะเวลาในการทองเทยวทมากขน ซงสอดคลองกบรายงานฉบบสมบรณ โครงการส ารวจลกษณะกจกรรมของนกทองเทยว ป 2550 ของการทองเทยวแหงประเทศไทย ทระบวาในการเดนทางทองเทยวของนกทองเทยวชาวไทยจะนยมพกคางคนในตางจงหวด

Page 28: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

กจกรรมทสนใจ จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวาประเภทของกจกรรมทนกทองเทยวชาวไทยนยมและสนใจ คอ ศาสนสถาน/วด มากทสด รองลงมา คอพพธภณฑ งานประเพณ/เทศกาล ตลาดน า และ งานฝมอ/หตถกรรม

ปจจย/แรงจงใจในการทองเทยว จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวาปจจยส าคญ 5 ล าดบแรก ทจงใจใหนกทองเทยวชาวไทยเลอกใชบรการกจกรรมทองเทยวเชงวฒนธรรม ไดแก 1. เปนแหลงทองเทยวทมชอเสยง 2. นกทองเทยวชอบและสนใจดานประวตศาสตรวฒนธรรม 3. นกทองเทยวไดเหนวถการด าเนนชวตของคนในพนทนนๆ 4. นกทองเทยวไดรบค าแนะน าหรอการบอกตอจากเพอน/ญาต/คนรจก (Word of Mouth) 5. นกทองเทยวเคยมาเทยว/ใชบรการแลวประทบใจ สวนขอมลจากการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวชาวไทยในโครงการส ารวจลกษณะกจกรรมของนกทองเทยว ป 2550 ของการทองเทยวแหงประเทศไทย ระบวา ปจจยทเปนแรงจงใจส าคญใหนกทองเทยวชาวไทยเดนทางมาทองเทยว คอ ตองการเดนทางไปสมผสแหลงทองเทยวทมชอเสยงดวยตนเอง ปจจยล าดบรองลงมา คอ ไดรบค าแนะน าจากผอนใหมาเทยว, เคยเดนทางมาเทยวแลวประทบใจอยากกลบมาอกและมกจกรรมทองเทยวนาสนใจ ตามล าดบ

สอทรบรขอมลดานการทองเทยว จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวา นกทองเทยวชาวไทยรบรขอมลเกยวกบสถานททองเทยวหรอกจกรรมทองเทยวเชงวฒนธรรมจากสอหลากหลายชองทางโดยสอทนกทองเทยวชาวไทยรบรขอมลมากทสด 5 ล าดบแรก ไดแก สอโทรทศน เพอน/ญาต/ครอบครว อนเตอรเนต/เวบไซต นตยสาร หนงสอ/คมอทองเทยว นอกจากนยงมปจจยการเปลยนพฤตกรรมการบรโภคสอ โดยพบวาพฤตกรรมการใชอนเตอรเนตมแนวโนมเพมมากขนและยงสงผลตอการใชเวลาในการดโทรทศนลดลง ผคนจะมองหาความบนเทงจากสออนเตอรเนตมากกวาจากสอโทรทศน การพฒนาการสอสารทคาดวาจะเกดขนในทศวรรษหนา จะเปนการพฒนาโดยการน าแนวคดใหมๆ (Innovative Idea) เขามาใชกบการสอสารแบบดงเดม และเมอมนษยเสพเทคโนโลยมากขนจนถงระดบหนง จะเกดความตองการเรองราว (Content) มากขน เกดการผสมผสานระหวาง “เรองราวในอดต” กบ เทคโนโลยในปจจบนมากขน

แนวโนมของพฤตกรรมทก าลงเปลยนแปลง จากการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวชาวไทยในโครงการส ารวจทศนคตและพฤตกรรมดานการ ทองเทยวของชาวไทยในเขตกรงเทพฯและปรมณฑล (2553) โดยการทองเทยวแหงประเทศไทย พบวา เพศชายมแนวโนมใชการเดนทางทองเทยวเพอการเรยนรและศกษามากกวาเพศหญง ขณะทวยรนและกลมคนเกษยณอายใชการเดนทางทองเทยวเพอการเรยนรและศกษามากกวากลมคนท างาน นอกจากน มแนวโนมทนกทองเทยว ใชการเดนทางทองเทยวเพอประกอบกจกรรมอนๆ ทตนเองชนชอบ นอกเหนอไปจากการทองเทยวเพอการพกผอนหยอนใจ เชน การเดนทางทองเทยวเชงนเวศ/เชงอนรกษ การเดนทางทองเทยวเชงเทศกาลประเพณ และการทองเทยวแบบยอนยค เปนตน

พฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางชาตในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว

Page 29: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศ ในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา ซงด าเนนการศกษาความคดเหนของนกทองเทยวชาวตางประเทศทมตอการทองเทยวเชงวฒนธรรมประกอบดวยการทองเทยว 6 ประเภท ไดแก 1) การทองเทยวเชงประวตศาสตรและโบราณคด 2) การทองเทยวชนบท 3) การทองเทยวเพอศกษากลมชาตพนธหรอวฒนธรรมกลมนอย 4) การทองเทยวชมงานวฒนธรรมและประเพณ 5) การทองเทยวเชงศาสนา และ 6) การทองเทยวเพอการศกษาอาจกลาวไดวาการทองเทยวทง 6 ประเภทดงกลาว ครอบคลมสนคาและบรการทองเทยวสวนใหญในธรกจทองเทยวเชงสรางสรรค ดวยเหตน การศกษาพฤตกรรมการเดนทางของนกทองเทยวชาวตางประเทศ จงน าขอมลการวจยดงกลาวขางตนมาสามารถสรป วเคราะห และฉายภาพ เพอใหเหนพฤตกรรมและลกษณะกลมนกทองเทยวชาวตางประเทศ ซงเปนกลมเปาหมายในธรกจทองเทยวเชงสรางสรรค โดยสามารถสรปไดดงน โครงสรางทวไปของนกทองเทยวจากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการจดท า

แผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวาโครงสรางของนกทองเทยวชาวตางประเทศ มรายละเอยดดงน ถนทอยอาศย สวนใหญเดนทางมาจากภมภาคยโรปมากทสด รองลงมา เปนนกทองเทยวจากภมภาคเอเชยตะวนออก และภมภาคอเมรกา ตามล าดบ เพศ นกทองเทยวชาวตางประเทศทงเพศชายและเพศหญงนยมการทองเทยวเชงวฒนธรรม และ/หรอการทองเทยวเชงสรางสรรคในสดสวนทใกลเคยงกน คดเปนสดสวนรอยละ 50.96 และรอยละ 49.04 ตามล าดบ อาย นกทองเทยวชาวตางประเทศทนยมการทองเทยวเชงวฒนธรรม และ/หรอการทองเทยวเชงสรางสรรคสวนใหญ อยในชวงอาย 25-34 ป รองลงมาเปนชวงอาย18-24 ป สถานภาพสมรส กลมนกทองเทยวทมสถานะโสดนยมทองเทยวมากกวากลมทสมรสแลว รายไดตอป (กอนหกภาษ)นกทองเทยวชาวตางประเทศทมาทองเทยวเชงวฒนธรรม และ/หรอทองเทยวเชงสรางสรรคมากกวารอยละ 40 มรายไดตอป 30,000 เหรยญสหรฐฯ ขนไป รองลงมา มรายไดระหวาง 10,000-29,999 เหรยญสหรฐฯ อาชพ สวนใหญประกอบอาชพผช านาญการ/อาชพอสระมากทสด รองลงมา เปนกลมนกเรยน/นกศกษา และกลมผบรหาร ตามล าดบ

วตถประสงคหลกของการเดนทาง จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวา นกทองเทยวชาวตางประเทศมวตถประสงคหลกของการเดนทางทส าคญทสด คอ เพอมาทองเทยวพกผอน รองลงมา เดนทางมาเพอเยยมญาต/เพอน และมาประชมสมมนา ตามล าดบ

การจดการเดนทาง จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวา นกทองเทยวชาวตางประเทศทนยมการทองเทยวเชงวฒนธรรม และ/หรอการทองเทยวเชงสรางสรรค สวนใหญเดนทางทองเทยวดวยตนเอง มากกวามากบบรษททวร และมกจะเดนทางทองเทยวกบเพอน/เพอนรวมงานมากทสด

พฤตกรรมการเดนทางทองเทยว การใชจาย / การพกคาง จากสถตนกทองเทยวชาวตางประเทศทเดนทางเขาประเทศไทย ป 25543 พบวา

คาใชจายในการทองเทยวของนกทองเทยวชาวตางประเทศ มคาใชจายเฉลยตอวน 4,187.12 บาท หรอ 137.33 เหรยญสหรฐฯ และจากขอมลการศกษาดงกลาว พบวา นกทองเทยวชาวตางประเทศใชระยะเวลาในการทองเทยวพกคางเฉลย 9.64 วน จากการศกษา โครงการส ารวจลกษณะกจกรรมของนกทองเทยว ป 2550

Page 30: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ของการทองเทยวแหงประเทศไทย ระบวา นกทองเทยวชาวตางประเทศทเดนทางมาเทยวประเทศไทยและจดการเดนทางดวยตนเองนนมระยะพกคางในไทยเฉลย 13.94 วน สวนนกทองเทยวชาวตางประเทศทจดการเดนทางผานบรษททวรมระยะการพกคางเฉลยเพยง 8.22 วน

กจกรรมทสนใจ จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวาประเภทของกจกรรมทนกทองเทยวชาวตางประเทศนยมและสนใจ คอ ศาสนสถาน/วด มากทสด รองลงมาไดแก พระราชวง พพธภณฑ ตลาดน า และอทยานประวตศาสตร

จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการดงกลาวขางตน พบวานกทองเทยวจากภมภาคตะวนออกกลางใหความสนใจทองเทยวตลาดน าเปนล าดบแรก แตกตางจากนกทองเทยวจากภมภาคอนๆ ทสนใจเทยวชมศาสนสถาน/วด เปนล าดบแรก

สวนขอมลจากการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวชาวตางประเทศ ในโครงการส ารวจทศนคตและความพงพอใจนกทองเทยวตางชาตกลมตลาดหลก 10 ตลาด ของการทองเทยวแหงประเทศไทย พบวาทะเลและชายหาด และการชอปปนง ซอสนคาทวๆ ไป เปนลกษณะการทองเทยวทนกทองเทยวสวนใหญชนชอบ อยางไรกตาม นอกจากทะเลและชายหาด และการชอปปนง ซอสนคาทวๆ ไปแลว ลกษณะการทองเทยวทนกทองเทยวชาวตางชาตชนชอบ ยงประกอบไปดวยกจกรรมการทองเทยวอกมากมาย อาท ทองเทยวตามแหลงทองเทยวประวตศาสตร ศกษาวถชวตความเปนอยของคนในพนท และสปา เปนตน โดยมรายละเอยดดงน

การชอปปนง ซอสนคาทวๆ ไป และการท าสปา เปนลกษณะการทองเทยวทเปนทนยมมากในกลมนกทองเทยวชาวเอเชย เชน ชาวจน ไตหวน สงคโปร และฮองกง นอกเหนอจากลกษณะการทองเทยวดงกลาวแลว ชาวไตหวนยงชนชอบการทองเทยวในรปแบบการทองเทยวชมเมองเปนสดสวนมากทสดเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชย

ในสวนของนกทองเทยวชาวตะวนตกนน นกทองเทยวชาวอเมรกนชนชอบลกษณะการทองเทยว ตามแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร ศกษาวถชวตความเปนอย งานเทศกาล งานประเพณประจ าชาตหรอทองถน ตลอดจนการทองเทยวตามธรรมชาต ปา เขา น าตก การทองเทยวผจญภย/กงผจญภย รวมทงกจกรรมทางกฬา ซงอยในสดสวนคอนขางสง เมอเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในกลม 10 ตลาดหลก

ปจจย/แรงจงใจในการทองเทยว จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวา ปจจยส าคญ 5 ล าดบแรก ทจงใจใหนกทองเทยวชาวตางประเทศเลอกใชบรการกจกรรมทองเทยวเชงวฒนธรรม ไดแก 1. เปนแหลงทองเทยวทมชอเสยง 2. นกทองเทยวไดเหนวถการด าเนนชวตของคนในพนทนนๆ 3. นกทองเทยวชอบและสนใจดานประวตศาสตรวฒนธรรม 4. นกทองเทยวไดรบค าแนะน าหรอการบอกตอจากเพอน/ญาต/คนรจก (Word of Mouth)5. เปนแหลงทองเทยวทคมคาเงน

สวนขอมลจากการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวชาวตางประเทศ ในโครงการส ารวจทศนคตและความพงพอใจนกทองเทยวตางชาตกลมตลาดหลก 10 ตลาด ของการทองเทยวแหงประเทศไทย ระบวาความเปนมตรไมตรของคนในพนทถอเปนปจจยพนฐานทส าคญทสดในการพจารณาเลอกประเทศทจะเดนทางไปทองเทยว รองลงมา ไดแก ความหลากหลายของสถานททองเทยว วถชวตความเปนอยของคนในพนทและวฒนธรรมทองถนทนาสนใจ เมอเปรยบเทยบแลว พบวา วถชวตของคนในพนท และความนาสนใจของวฒนธรรม เปนปจจยทดงดดใจอยางมากส าหรบกลมนกทองเทยวชาวอเมรกน และนกทองเทยวจากประเทศในแถบยโรป ไดแก ฝรงเศส เยอรมน และสหราชอาณาจกร (องกฤษ)

Page 31: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

สอทรบรขอมลดานการทองเทยว จากการศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการจดท าแผนพฒนากจกรรมการทองเทยว ในเชงเศรษฐกจสรางสรรค โดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา พบวานกทองเทยวชาวตางประเทศรบรขอมลเกยวกบสถานททองเทยวหรอกจกรรมทองเทยวเชงวฒนธรรมจากสอหลากหลายชองทาง โดยสอทนกทองเทยวชาวตางประเทศรบรขอมลมากทสด 5 ล าดบแรก ไดแก หนงสอ/คมอทองเทยว อนเตอรเนต/เวบไซต เพอน/ญาต/ครอบครว บรษทน าเทยว นตยสาร

สวนขอมลจากการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวชาวตางประเทศในโครงการส ารวจลกษณะกจกรรมของนกทองเทยว ป 2550 ของการทองเทยวแหงประเทศไทย ระบวา สอทนกทองเทยวชาวตางประเทศสวนใหญรบรขอมลเกยวกบกจกรรมทองเทยวมากทสด คอ อนเตอรเนต รองลงมา ไดรบขอมลจากการบอกตอจากเพอน/ครอบครว, สงพมพทวไป (นตยสาร/หนงสอพมพ), บรษทน าเทยว และจากการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ตามล าดบ

ปจจยทมผลกระทบตอพฤตกรรมการเดนทาง จากการศกษา โครงการศกษาภาพลกษณดานการทองเทยวของประเทศไทยในสายตาของนกทองเทยวชาวตางชาต โดยการทองเทยวแหงประเทศไทย พบวา ปจจยทมผลกระทบตอพฤตกรรมการเดนทางของนกทองเทยวชาวตางประเทศ ไดแก

1. ปจจยดานเวลาและเศรษฐกจ เชน การไมมเวลา ระยะการเดนทางนาน การไมมเพอนรวมทางการมเงนไมพอ โดยเฉพาะนกทองเทยวแถบตะวนตกใหเหตผลเรอง “การเดนทางทยาวนาน”สงผลตองบประมาณทสงขน ไมสามารถลางานไดหรอตองพาครอบครวมาดวย ลวนท าใหไมสะดวกตอการทองเทยว

2. ปจจยทวา “ประเทศไทยไมใชเปาหมายแรกของททองเทยว” (Thailand is not dream destination) เกดจากสาเหตตางๆ ดงน ไมมความรและความเขาใจอยางเพยงพอเกยวกบประเทศไทย เชน เขาใจวาประเทศไทยคยและเขาใจแตภาษาไทย ท าใหกงวลใจวามาแลวไมสามารถสอสารได หรอเขาใจวาอาหารไทยมแตรสเผด ท าใหไมสามารถน าเดกๆ มาเทยวและทานอาหารของไทยได เปนตน ประเทศไทยไมใชตวเลอกแรกของการมาเทยว หากมเงนพอจะเลอกไปเทยวทอนกอนเพราะเมองไทยมาเมอไรกได

3. ปจจยดานภาพลกษณทไมดท าใหไมอยากมา แมกลมนสนใจอยากมาประเทศไทยจรงๆ แตภาพลกษณเชงลบ เชน วกฤตการเมอง ภยธรรมชาต โสเภณ ฯลฯ ลวนมผลตอการตดสนใจมาเทยวประเทศไทย อาจเกดการชะลอตวหรอตดสนใจไมมาได

แนวโนมของพฤตกรรมทก าลงเปลยนแปลงจากขอมลการศกษา แนวโนมพฤตกรรมนกทองเทยวในอนาคต, พบวา มแนวโนมส าคญ 5 ประการดงน 1. การซอสนคาทางการทองเทยว ระยะเวลาการวางแผนการเดนทางสนลง สนใจการเดนทางแบบกระชนชด (Last minute holiday) เนองจากมตวเลอกในการเดนทางมาก การซอแพคเกจทวรในลกษณะทรวมบรการทกอยางไวดวยกนจะมนอยลง แตจะเปนการจด แบบแยกราคา (Optional tours) มากขน เนองจากนกทองเทยวตองการอสระในการเดนทางมากขน ปจจยดานราคาจะเปนปจจยส าคญล าดบตนๆ ในการตดสนใจซอสนคาและบรการทองเทยว นกทองเทยวสามารถเปรยบเทยบราคาสนคาทางการทองเทยวทางอนเตอรเนตได 2. ความถของการเดนทางทองเทยว จะมการเดนทางระยะสนเพมมากขน 3. ความสนใจในแหลงทองเทยว แหลงทองเทยวเพอการเรยนรจะไดรบความนยมเพมขน เชน แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร แหลงทองเทยวเพอศกษาวฒนธรรมและชวตความเปนอย แหลงทองเทยวทางการเกษตรและการศกษาธรรมชาต เปนตน 4. ความตองการบรการพเศษ การเดนทางทเปนสวนตวและมรปแบบทตรงกบความตองการเฉพาะของ

Page 32: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง

ตน (personalization) จะมความส าคญเพมมากขน การบ าบดสขภาพภายใน คอ อารมณและจตวญญาณ เพอผอนคลายจากความตงเครยดใน สงคม จะไดรบความนยมมากขน 5. ความคาดหวง นกทองเทยวมความคาดหวงสงในการทจะไดรบบรการทสะดวกรวดเรว มขอผดพลาดนอยลง เนองจากการน าเอาเทคโนโลยเขามาใชในการบรการมากขน นกทองเทยวมความคาดหวงวาการบรการสวนใหญยงใชคนในการบรการ เพอเอาใจใสดแล ซงคอมพวเตอรไมสามารถท าได (Human touch) นกทองเทยวจะใชอนเตอรเนตในการเลาเรองประสบการณการเดนทางใหคนทวโลกไดรบรมากขน และจะเปนเวทในการแสดงความพงพอใจในบรการทไดรบในแตละแหลงทองเทยวทไปเยอน ซงท าใหคนทวโลกไดรบรเรองราวและใชเปนขอมลในการตดสนใจการเดนทางไดส าหรบกลมนกทองเทยวสรางสรรค5 เปนกลมนกทองเทยวทมความคาดหวงตอการทองเทยวสง โดยคาดหวงวา การทองเทยวทตนไดเขารวมนนตองมองคประกอบ ดงน 1) คณภาพการบรการทดเลศ และความเปนเอกลกษณไมมใครเหมอน 2) มทางเลอกทหลากหลายและมสวนรวมในการท ากจกรรม 3) ไดท าบางสงบางอยางเพอคนอนในสงคม

Page 33: บทที่ 1 ความหมายของพฤติกรรมนักท่องเที่ยว¹€อกสาร... · บทที่ 1 ... 5. การตอบสนอง